Zer da energia?

Energia aldaketa
sortzeko ahalmena
duen guztia da.
Energia elektrikoa: Energia mekanikoa:

Korronte
elektrikoarekin
erlazionatuta dago. Mugitzen ari diren
gorputzen energia
da.

Argi-energia: Energia kimikoa:

Argiaren bidez Materialek beren

transmititzen den osagaiengatik
energia da. daukaten energia
da.

Bero-energia: Energia nuklearra:

Beroa ematen Material batzuek

duten gorputzek beren osagarrietan
sortzen dute. duten energia da.
Zer dira energia – iturriak?
Energia – iturriak gizakiak energia
lortzeko erabiltzen dituen
naturako elementuak dira.

Berriztagarriak
Bi mota daude :
Berriztaezinak
 Ura: ibaietan
mugitzen diren
urak energia
mekanikoa da.

Haizea:mugitze
Zer da? Era iraunkor eta n den airea da,
naturalean berritzen diren beraz,energia
energiak dira. mekanikoa da.

Eguzkia:argi
Lau mota nagusiak hauek -energia eta
dira: bero-energia
igortzen ditu
Lurrera.
1. Ura
2. Haizea Materia
3. Eguzkia organikoa:en-
ergia kimikoa
4. Materia organikoa dauka.
 Petrolioa :
deskonposatutako
izaki bizidunen
hondarrek sortutako
likido likatsua da.

Gas naturala:
Zer da? Agortu daitezke eta petrolioa eratzean
sortzeko erritmoa, oso motela da. sortutako gasen
nahastea da.

Lau mota nagusi

Ikatza: milioika
daude. urtean lurpean
deskonposatutako
landare-
hondarrak
1. Petrolioa deskonposatzean
eratutako arroka
2. Gas naturala da.
3. Ikatza
Mineral
4. Mineral erradiaktiboak erradiaktiboak:
energia nuklearra
lortzeko elementuak
dira.
 Argia energia mota bat da.
Ikusmenaren bidez
nabaritzen dugu. Gure
planetako argi-iturri
nagusia Eguzkia da.
Argiaren abiadura segundoko
300.000km da. Islapenari esker
ikusi ahal ditugu objektuak.
Argia norabide guztietara joaten
da lerro zuzenean.
Izarrak
Bonbilla
Argi- iturri nagusia
Eguzkia da. Bonbiletatik,
izarretatik, iputargietatik
ere lortu ahal dugu argia.
Gardenak :argi guztiari pasatzen
uzten diote.
Zeharrargitsuak :ez diote argi
guztiari pasatzen uzten.
Opakuak :ez diote pasatzen
uzten argiari.
Eguzkia
Soinua gorputz batek egiten duen zarata da. Soinua sortzen da objektua osatzen duten
partikulek bibratzen dutenean ad.:kanpaia. Belarria, soinuak entzun eta bereizten dituen
organoa da.
Soinuak lau ezaugarri mota ditu:intentsitatea, nabaritzen dugun soinuaren indarra da, gogorra
ala ahula izan daiteke.Tonuak, soinu altuak eta baxuak bereizteko aukera ematen
digu.Iraupena, soinua irauten duen denbora da, laburrak edo luzeak izan daiteke.Tinbrea,
intentsitatea, tonu eta iraupen berdineko bi soinu bereizteko ezaugarria da.Soinua lerro
zuzenean hedatzen da. Bi fenomenotan errepikatzen da soinua: oihartzunean eta
erreberberazioa.
Energia-motak
Energia - iturriak
•Energia-elektrikoa Ad. tximista
Islapena
•Argi-energia Argia ematen du
Errefrakzioa

•Bero-energia Ad. sua, berogailua

Berriztagarriak
•Energia-mekaniko Ad. Ibaiko ura
Ad. Ura, …
Berriztaezinak
Ad. Petrolioa, …
•Energia-kimikoa Ad. azukrea

•Energia-nuklearra Ad. uranioa

1. Zenbat energia mota ikasi ditugu?
A.3 B.6 C.5

2. Honetakoak zein da berriztaezina?

A.Materia organikoa
B.Biak
C.Gas naturala

3. Zein da gure planetako argi-

iturri nagusia?

A.Eguzkia
B.Bonbilla
C.Farola

4.Zein gorputz argiztatua

uzten dute pasatzen argi
guztiari? Amaitu dugu,
A.Gardenak galdera batzuk
B.Opakuak dauzkagu
C.Zeharrargitsua
zuentzako
5.Zenbat soinu ezaugarri daude?

A.4 B.3 C.6

6. Ze abiadura hartzen du argia?

A.300.000km segundoko B.100.000km segundoko

7. Ze organo bereizten du soinua?

A.Begia B.Belarria C.Sudurra

8. Kartoia zeharrargitsua da?

A. Bai B. Ez C. Ez du zerikusirik gaiarekin

Beste aukera bat duzu, ez
badakizu begiratu liburuaren
(50-51 orr.) edo 2. diapositiban.
ULERTUTA??? Sorte on!!
Ez duzu ondo egin, biak ezin dira esan Argazkiak begiratuz ere
zeren eta bat berriztagarria da, hau da, zalantzak kendu ahal zaizkizu
berriro erabili al diren gauzak, baina baina pixka bat pentsatzen
ezin dira esan kutsatu ahal duten bestela...
gauzak. Eta bestea berriztaezina da,
hau da, berriro erabili ezin diren
gauzak, baina izan behar dira kutsatu
ahal duten gauzak.
Zein da zein? Ez badakizu Gas naturala
begiratu liburuaren (52,53 orr.) edo 4.
edo 5. diapositibetan. Hau begiratuz
zalantzak kenduko zaizkizu.

Materia
organikoa
Materia organikoa energia-iturri
berriztagarria da eta galderan
galdetzen duena da zein da
energia-iturri berriztaezina.
Zalantzak eukitzen baduzu
liburuaren (52,53 orr.) ala
4. edo 5.diapositibetan ikusi.
Hau ezin da izan zeren eta
,

beste argi iturri nagusi dago.

Erantzuna 54 orr. Aurkitu ahal
duzu.
Zergatik?
Opakuak, kontrakoak dira, ez du argia pasatzen uzten.
Desberdindu behar dituzu, zeren eta, ondo jakin behar duzu.
Erantzuna, 54 orr. ala 6. diapositiban aurkitu ahal duzu.
Zeharrargitsua ez diote argi guztiari
pasatzen uzten baina pixka bat bai.
Dudak badituzu 54orr. Kendu ahal
dituzu.
Txarto dago, hobeto jakiteko pixka bat gehiago pentsatu. Ea
7.diapasitiban erantzuna aurkituko duzu.
Beste oportunitate bat duzu ea orain zortea duzunik
Zorte on!!
Asko
dakizu, ez
galdu
zure
jakinduria.
Begia, ikusteko erabiltzen
dugu, orduan ezin dugu soinua
nabaritu.
Argia ez du 1.000.000km
segunduko habiadura
hartzen, azkarrago joaten
da eta.
Uzte duzu ez duela zerikusirik gaiarekin???

Bai, zerikusia du gaiarekin, zeren eta

argia azaltzean aipatu dugu.Opakuak,
zeharrargitsua eta gardenak. Baina ez
dakizu ea kartoia den ala ez.

Hauxe
kartoia da.
Ea pentsatu pixka bat ,zeren eta guk
azaldu dugu.Nahi ba duzu begiratu gure
powerpointako 6. diapositiban.
Ulertuta???