UNIVERZITET U NOVOM SADU

GRAEVINSKI FAKULTET SUBOTICA

OTPORNOST MATERIJALA I
KOSO SAVIJANJE

LANDOVI ALEKSANDAR, dig

2011.

Koso savijanje

Koso savijanje
Stanje normalnih napona odreuju se prema izrazu:
M
N M
sz = + x y - y x
F
Ix
Iy
x, y - koordinate take u kojoj se odreuju naponi u koordinatnom sistemu x 0 y
Presene sile (normalna sila i momenti savijanja) u izraz za normalni napon unose se sa svojim
predznakom.
Simetrian presek I xy = 0
M y Ix
N Mx
+
y F
Ix
M xIy
Nesimetrian presek I xy 0

sz =

sz =

M I + M x I xy
N M x I y + M y I xy
+
y- y x
x
F
J2
J2

M y I x + M x I xy
x
y
M
I
+
M
I
x
y
y
xy

gde J 2 predstavlja drugu invarijantu momenta inercije koja je data izrazom:

sz =

N M x I y + M y I xy
+
F
J2

J 2 = I x I y - I xy2

Koso savijanje

Mx

20

xT

15.69

14.31

Primer 1.
Odrediti stanje normalnih napona za zadati popreni presek.

10

My
yT
40

10

10

M x = 20kNm
M y = 50 kNm
N =0

[cm]

Geometrijske karakteristike preseka

F = 1700cm 2
I x = 120033cm 4
I y = 468333cm 4
Normalni naponi kod simetrinog poprenog preseka analiziraju se na osnovu izvedenog izraza
0

M y Ix
M
N
x
sz =
+ x yI x
M x I y
F
20 10-3
50 120033
sz =
yx
-8
120033 10
20 468333

s z = 16.66 ( y - 0.641x )

Za grafiko predstavljanje stanja normalnih napona potrebno je odrediti poloaj neutralne ose.
Jednaina neutralne ose odreuje se iz uslova s z = 0 . Normalni naponi e biti nula kada je lan u
zagradi jednak nuli, tj.
( y - 0.641x ) = 0
Iz prethodnog izraza jednaina neutralne ose glasi:
y = 0.641x
Taka
T
C

x
0
10

y
0
6.41

Neutralna osa prolazi kroz teite i taku C (10; 6.41)

Ekstremne vrednosti normalnog napona nalaze se u takama A i B poprenog preseka.
A ( -20;15.69 )

s z , A = 16.66 ( 0.1569 - 0.641 (-0.20) ) = 4.75MPa

Koso savijanje

B ( 30; -14.31)

s z , B = 16.66 ( -0.1431 - 0.641 0.30 ) = -5.59 MPa

30

Mx

xT
6.41

5.59

T
C
10

15.69

14.31

My
A

yT
20

[cm]

10

z
[MPa]
4.75

Dijagram normalnih napona

Primer 2.
Odrediti stanje normalnih napona za zadati popreni presek.

Mx

10

20

M x = -100kNm
My = 0

21.36

18.64

14.09

10

30

15.91

[cm]

Geometrijske karakteristike preseka

F = 1100cm 2
I x = 134621cm4
I y = 78258cm 4
I xy = -16364cm 4

N =0

Koso savijanje

Normalni naponi kod simetrinog poprenog preseka analiziraju se na osnovu izvedenog izraza

sz =

M y I x + M x I xy
N M x I y + M y I xy
y+

F
J2
M x I y + M y I xy

M I
x y
x =

J2

I xy
y Iy

J 2 = I x I y - I xy2 = 134621 78258 - (-16364) 2 = 10267344516cm8

sz =

-100 10-3 78258 10-8

-16364
x
y-16
10267344516 10
78258

s z = -76.22 ( y + 0.209 x )

Jednaina neutralne ose odreuje se iz uslova s z = 0 .

( y + 0.209 x ) = 0
Iz prethodnog izraza jednaina neutralne ose glasi:
y = -0.209 x
Taka
T
C

x
0
10

y
0
2.09

Neutralna osa prolazi kroz teite i taku C (10; -2.09 )

Ekstremne vrednosti normalnog napona nalaze se u takama preseka koje su najudaljenije od
neutralne ose.
A ( -13.75; -13.75 )

s z , A = -75.28 ( -0.1375 + 0.203 (-0.1375) ) = 12.45MPa

B ( 6.25;16.25 )

s z , B = -75.28 ( 0.1625 + 0.203 0.0625 ) = -13.19 MPa

15.91

14.09
A

18.64

10
C

Mx
n

2.09

x
21.36

12.45

z
B

[MPa]

13.19

Dijagram normalnih napona

Koso savijanje

Primer 3.
Odrediti stanje normalnih napona za zadati popreni presek.
20

10

xT

20

10

50

T
50

M=150kNm

30

20

yT

50

[cm]

Presene sile
M x = 150sin 50 = 114.9kNm
M y = 150 cos 50 = 96.4 kNm
N =0
Geometrijske karakteristike preseka
F = 2935.8cm2
I x = 648966cm4
I y = 1182284cm 4
I xy = -220153cm 4
Normalni naponi kod nesimetrinog poprenog preseka analiziraju se prema izrazu:
0

sz =

M x I y + M y I xy
N
+
F
J2

M y I x + M x I xy
y M x I y + M y I xy

J 2 = I x I y - I xy2 = 648966 1182284 - (-220153)2 = 718794774935cm8

sz =

114.9 10-3 1182284 10-8 + 96.4 10-3 ( -220153 10-8 )

y
718794774935 10-16

96.4 648966 + 114.9 ( -220153)

x
114.9 1182284 + 96.4 ( -220153)
s z = 15.95 ( y - 0.325 x )

Koso savijanje

Jednaina neutralne ose odreuje se iz uslova s z = 0 .

( y - 0.325 x ) = 0
y = 0.325 x
Taka
T
C

x
0
10

y
0
3.25

Neutralna osa prolazi kroz teite i taku C (10;3.25 )

Ekstremne vrednosti normalnog napona nalaze se u takama preseka koje su najudaljenije od
neutralne ose.
A ( 45.36; -23.57 )

s z , A = 15.95 ( -0.2357 - 0.325 0.4536 ) = -6.11MPa

B ( -34.64; 26.43)

s z , B = 15.95 ( 0.2643 - 0.325(-0.3464) ) = 6.01MPa

45.36

34.64

[cm]
n

Mx
T

C
10

My

26.43

xT

3.25

23.57

6.11

n
yT

z
[MPa]

6.01