Disediakan oleh :

PPgB Abd. Razak bin Abd. Hadi

rujukan:
Nilai dan Etika perkhidmatan awam

PENGHAYATAN NILAI DAN ETIKA MURNI

DALAM PERKHIDMATAN AWAM
1. KEPENTINGAN NILAI DAN ETIKA PERKHIDMATAN
AWAM

Imej Negara yang tinggi, bersih sebagai

negara maju. Dapat mendukung
pembangunan negara kearah kualiti
penghidupan rakyat dan Peranan
Perkhidmatan Awam membantu kerajaan
berteraskan Nilai Murni Sejagat.

1.1.

1.2

Bangsa akan bertahan selagi Nilai-nilai

dan etikanya dapat dipertahankan dengan
mewujudkan masyarakat bermoral dan
beretika

1.3. Satu dari 9 cabaran bagi mewujudkan

masyarakat bermoral dan beretika, ialah
memiliki nilai kerohanian dan agama yang
kukuh, serta mempunyai standard
etika yang tinggi.
3

1.4. Kefahaman dan pengamalan nilai dan etika

murni dalam Perkhd. Awam adalah penting
kerana:
Pertama:

Nilai dan etika menentukan arah

dan memberikan makna pemikiran,
tindakan dan tingkahlaku anggota
Perkhidmatan awam bag
memenuhi tanggungjawab dan
amanah mereka sebagai pekerja
negara.
4

Kedua:

Nilai dan etika memberi penyatuan dan

penyelarasan diantara anggota
Perkhidmatan Awam sebagai institusi
utama yang membuat sumbangan
kepada pembangunan tamadun
masyarakat

Ketiga:

Nilai dan etika Perkhidmatan awam

merupakan standard mutlak bagi
mendorong anggota Perkhidmatan
Awam dengan ikhlas dan berkesan.

2.

MEWUJUDKAN ANGGOTA PERKHIDMATAN

YANG BERMORAL DAN BERETIKA DALAM
PERKHIDMATAN AWAM.
Langkah-langkah mewujudkan perkhidmatan
yang bermoral dan beretika dalam Perkhidmatan
Awam melalui dasar program khusus, antaranya:
i.

Teras Perkhidmatan Awam

ii. Etika Perkhidmatan Awam dan Konsep

Perkhidmatan Cemerlang
iii. Dasar Pandang ke Timur
iv. Bersih, Cekap dan Amanah
7

v.

Penerapan Nilai-nilai Islam dalam

Pentadbiran

vi.

Kepimpinan Melalui Tauladan

vii.

Gerakan Budaya Kerja Cemerlang

viii. Pengurusan Kualiti Dalam Perkhidmatan

Awam
ix. Anugerah Kualiti Perdana Menteri
x.

Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam

8

Contoh:
1. Teras Perkhidmatan Awam
1.1.
Berazam Meninggikan Mutu
Perkhidmatan
1.2.
Bekerja Dengan Penuh Tanggungjawab
1.3.
Berusaha Mengikis Sikap Mementingkan
Diri
1.4.
Berkhidmat Dengan Penuh Muhibah Dan
Kemesraan
1.5.
Bekerja Ke-Arah Memajukan Pemikiran
Rakyat Dan Pembangunan Negara
9

3. Definisi Nilai Dan Etika

3.1.

NILAI;

Kepercayaan mendorong seseorang atau

institusi untuk bertindak mengikut
pemilihan yang berasaskan nilai-nilai
utama masyarakat

10

3. Definisi Nilai Dan Etika

3.2.

ETIKA;

Sebagai satu disiplin yang dapat

memberitahu apakah sistem moral yang
dihayati oleh kelompok manusia tertentu
secara mengkaji, menganalisa dan
mengkritik sistem moral tersebut, selalunya
etika dan moral disama ertikan.
11

ETIKA KERJA IKUT NILAI MURNI

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:
1. KEJUJURAN (HONESTY)

7. KESABARAN (PATIENCE)

2. KEADILAN (JUSTICE)

8. KETENTERAMAN
(PEACEFULNESS)

3. KEBENARAN (VERACITY)
4. KEBERANIAN (COURAGE)
5. KESOPANAN (POLITENESS)

9. SENANG DIDEKATI
(ACCESSIBILITY)
10. BELAS KASIHAN/ SIMPATI
(SYMPATHY)

6. KEMAAFAN (FORGIVENESS)

12

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

1. KEJUJURAN (HONESTY)
Kualiti menghindar individu mencederakan
orang lain, menipu dan menyalahguna sesuatu
yang mereka miliki.

13

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

2. KEADILAN (JUSTICE)
a).

Kualiti fikiran membantu individu

membeza baik dan tidak baik

b).

Peraturan dan undang-undang yang sah

dan tersusun
14

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

3. KEBENARAN (VERACITY)
Cintakan kebenaran tidak membuat
syakwasangka dengan fakta-fakta yang
kurang sehat

15

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

4. KEBERANIAN (COURAGE)
Berani menegur pemerintah dan orang atasan,
bila melencong dan menyeleweng dari
landasan agama, sebaliknya mereka atau
pentadbir patut berani menerima teguran.

16

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

5. KESOPANAN (POLITENESS)
Kesopanan dapat membantu menyelamatkan
individu dari masaalah yang tidak diingini.
Kesopanan membantu seseorang memperolihi
kepercayaan

17

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

6. KEMAAFAN (FORGIVENESS)
Nilai ini penting kepada pentadbir-pentadbir
dari kerosakan kerana kuasa dan boleh
membantu mengeratkan hubungan dalam
organisasi

18

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

7. KESABARAN ( PATIENCE )
Kesilapan membuat pertimbangan dan
kesalahan membuat polisi dapat dikurangkan
sekiranya masaalah dapat di siasat dengan
sabar

19

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

8. KETENTERAMAN (PEACEFULNESS)
Nilai ini penting kepada pentadbir-pentadbir
dari kerosakan kerana kuasa dan boleh
membantu mengeratkan hubungan dalam
organisasi

20

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

9. SENANG DIDEKATI (ACCESSIBILITY)

Nilai ini penting kepada pentadbir-pentadbir
terutama kepada seorang pemimpin yang boleh
memberi nasihat, dorongan kerana kuasa ia
boleh membantu mengeratkan hubungan dalam
organisasi
21

ETIKA KERJA DALAM ISLAM

SHAUKAT ALI (1975) TELAH MENYENARAIKAN KUALITI ETIKA
PERLAKUAN PENTADBIRAN DI DALAM SEMUA BIDANG AKTIVITI
MANUSIA SEPERTI BERIKUT:

10. BELAS KASIHAN (PATIENCE)

SEBAGAI pentadbir terutama kepada seorang
pemimpin yang harus mempunyai sifat belas
kasihan, dalam urusan pentadbiran sebagai satu
tanggungjawab pentadbir.

22

4. Nilai-nilai Utama Dalam Perkhidmatan Awam

4.1.

Dapat dikenalpasti seperti berikut:

4.1.1.

TAAT SETIA
Taat setia kepada raja, negara dan
kerajaan merupakan nilai penting diamal
dihayati oleh kakitangan awam
Perengan 4, Perintah am Bab D 1980

23

4. Nilai-nilai Utama Dalam Perkhidmatan Awam

4.1.

Dapat dikenalpasti seperti berikut:

4.1.2.

AMANAH, BERSIH DAN JUJUR

Kakitangan awam dikehendaki
melaksanakan tugas secara
bersih, amanah dan jujur
Perengan 4, Perintah am Bab D 1980

24

4. Nilai-nilai Utama Dalam Perkhidmatan Awam

4.1.3. BERTANGGUNGJAWAB
Kakitangan awam tidak boleh
membelakangkan kewajiban awamnya
berkelakuan tidak bertanggungjawab.
ramai mendapat kesukaran, rasuah
penyalahgunaan kuasa berlaku kerana
rasa bertanggungjawab.

atau
Orang
dan
tiada

Perengan 4, Perintah am Bab D 1980

Etika Perkhidmatan Awam 1997

25

4.1.4.

BERKECUALI
Tidak membawa pengaruh luar
berhubung tuntutannya berkaitan tugas
awam, tidak boleh aktif dalam politik
selain pati pemerintah.
Perengan 4 Perintah am Bab D 1980
Surat Pekeliling Perkhidmatan Bil. 30 1974

26

4.1.5. ADIL SAKSAMA

Adil terhadap diri sendiri
Adil terhadap orang bawahan
Adil terhadap orang atasan
Adil terhadap saudara dan teman sejawai
Adil terhadap semasa membuat keputusan,
menjatuhkan hukuman, pembahagian tugas,
laporan prestasi dan lain-lain.
Arahan Perkhidmatan 1974

27

4.1.6. PRESTASI YANG CEMERLANG DAN

BERKUALITI
Tidak boleh cuai dan kurang berusaha
sepanjang perkhidmatan, perlu menunjukkan
kerja yang berkualiti.
Perengan 50, Perintah am Bab A 1973

28

4.1.7.

KETEPATAN MASA
Waktu bekerja perlu dipatuhi dan bekerja
dengan penuh dedikasi
Perengan 1 Perintah am Bab G 1974
Surat pekeliling Am Bil 11/1981
( Kad Perakam Waktu )

4.1.8.

PERKHIDMATAN YANG RAMAH DAN MESRA

Anggota Perkhidmatan awam hendaklah

sentiasa ramah dan mesra kepada orang
awam
Perengan 10 (a), Bab 1 ArahanPerkhidmatan 1974

29

4.1.9.

SIKAP BERJIMAT CERMAT

Perkhidmatan Awam menganjurkan nilai

sentiasa berjimat cermat semasa menguruskan
harta dan kepentingan kerajaan dan
negara.
PKPA 1991
Surat pekeliling Am Bil 11/1981

30

5. NILAI-NILAI YANG DIBERI TUMPUAN DALAM KONTEKS

PENGURUSAN ORGANISASI

5.1.

KUALITI

Ditakrif sebagai kepuasan hati pelangan,

hendaklah sentiasa menumpukan perhatian
kepada kehendak matlamat yang ditetapkan
undang-undang, dasar dan program. Tidak
terlibat dalam
penyelewengan,
melaksanakan tugas harus sempurna pada
kali pertama dijalankan.
Bersambung

31

Beberapa nilai kualiti yang dianggap penting

dan perlu dimiliki oleh setiap anggota
perkhidmatan awam:
i. KEJUJURAN DAN KETELUSAN ( INTEGRITI )
Sering dikaitkan dengan kejujuran, amanah,
kebolehpercayaan dan sentiasa memelihara
kepentingan awam.

32

Beberapa nilai kualiti yang dianggap penting dan perlu dimiliki oleh
setiap anggota perkhidmatan awam:

ii. PROFESIONALISME
Setiap anggota harus ada ilmu pengetahuan
yang tinggi dan kemahiran yang cekap agar
lebih cekap dan berkesan.

33

Beberapa nilai kualiti yang dianggap penting dan perlu dimiliki oleh
setiap anggota perkhidmatan awam:

iii. KEJUJURAN INTELEKTUAL

Perlu jujur mentadbir segala dasar,
melaksana projek kerajaan dan
ikhlas
memberi pendapat, nasihat dan tidak
menyembunyikan maklumat penting.

34

Beberapa nilai kualiti yang dianggap penting dan perlu dimiliki oleh
setiap anggota perkhidmatan awam:

iv. KEPIMPINAN
Berkeupayaan mendorong, meransang,
membangun serta mengembeling tenaga
kerja, peralatan dan kepakaran untuk
mencapai matlamat. Yang baik Kepimpinan
Melalui Teladan.

35

v. BERKECUALI / NEUTRALITI
Tidak memihak kepada mana-mana kumpulan
vi. BEKERJASAMA
Kerja secara berkumpulan, penuh muhibah,
kasih sayang dan kemesraan. Bekerjasama
dalam melaksanakan perkhidmatan untuk
kebajikan bersama adalah diberi nilai yang
tinggi.

36

vii. KREATIVITI DAN BERINOVASI

Mengalakkan penyertaan yang lebih gigih
untuk terlibat menyelesaikan masaalah
organisasi.

37

viii. BERORANTASIKAN PELANGAN

Bersedia memenuhi kehendak pelangan
sentiasa berfikiran terbuka dengan
mengambilkira pandangan mereka.
a.

Pengurusan Diri
Imej dibentuk dari cara berpakaian kemas
dan sesuai, cara bertutur, gerak-geri,
sopan santun, dan berbudi bahasa

38

b.

Pemajuan Diri
Sentiasa mencari peluang untuk
meningkatkan diri

c.

Akauntabiliti
Tanggungjawab anggota organisasi mesti
menepati matlamat dan objektif.

39

NILAI-NILAI UTAMA DALAM PERKHIDMATAN AWAM

1. TAAT SETIA
2. AMANAH, BERSIH DAN JUJUR
3. BERTANGGUNGJAWAB
4. BERKUALITI
5. ADIL DAN SAKSAMA
6. PRESTASI CEMERLANG DAN BERKUALITI
7. KETEPATAN MASA
8. BERJIMAT CERMAT

40

6. NILAI-NILAI MURNI DALAM PERKHIDMATAN

AWAM
6.1. ADIL DALAM PERLANTIKAN
Terlibat dengan pengambilan mesti adil, tidak ada
unsur pilih kasih dan berkepentingan.
6.2. AMANAH DALAM MENJALANKAN TUGAS
Amanah Kepada tuhan, diri sendiri, keluarga,
majikan, negara dan masyarakat.

41

6.3. BERTANGGUNGJAWAB DALAM PERKHIDMATAN

AWAM
Bertanggungjawab tuhan, diri sendiri, keluarga,
majikan, negara dan masyarakat. Berkhidmat
cemerlang dan memberi hasil yang maksimum.
Ciri-ciri:
a.

Melakukan kerja dengan sopan

b.

Tidak mengharap orang lain

c.

Rasa bersalah jika tugas tidak

disempurnakan
42

6.4.

IKHLAS DALAM PERKHIDMATAN AWAM

Mewujudkan ciri-ciri mulia dalam masyarakat,
menjalankan kerja dengan baik berterusan
walaupun yang tidak memanfaatkan nya secara
lansung.
Ciri-ciri:
a. Buat kerja tidak menunjuk-nunjuk kepada
pegawai atasan
b. Tidak memilih tugas yang boleh ada kepentingan
naik pangkat sahaja.
c. Menjalankan tugas tidak mengira wakti utk
mencapai metlamat dengan baik dan43
sempurna.

6.5. DEDIKASI DALAM PERKHIDMATAN AWAM

Sangat penting kepada masyarakat kerana tidak
mengharap tambahan dan ganjaran, mempunyai
minat dan bersedia menerima teguran untuk
membaiki kelemahan diri.
Ciri-ciri:
a. Bekerja tidak merasa jemu
b. Sangup berkorban tenaga, masa untuk negara
c. Dapat meningkatkan mutu kecekapan dan
produktiviti ketahap yang cemerlang
44

6.6.

TEKUN DALAM PERKHIDMATAN AWAM

Sentiasa akan melaksanakan tugas dan mengatasi

masaalah dengan bersunguh-sunguh, berseorangan
atau berkumpulan.
Ciri-ciri:
a. Mengutamakan kepentingan tugas dari diri sendiri
b. Sangup berkorban masa dantenaga untuk
kepentingan perkhidmatan dan negara
c. Dapat meningkatkan mutu perkhidmatan ketahap
cemerlang
45

6.7.

BERDISIPLIN DALAM PERKHIDMATAN AWAM.

Patuh kepada disiplin adalah sangat penting
kerana tanpanya kerja akan kacaubilau dan
tidak sempurna, setiap yang berdisiplin sentiasa
mematuhi peraturan dengan relahati dan ikhlas.

46

Ciri-ciri:
a. Kerja yang membudayakan peraturan, seperti
patuh dan taat kepada arahan jabatan
b. Mempunyai pegangan yang kuat kepada ajaran
agama
c. Sentiasa menjaga imej dan maruah diri, rasa
terhina jika terlibat dengan kecuaian dan
perbuatan keji.

47

STRATEGI PELAKSANAAN PROGRAM PENINGKATAN AMALAN NILAI

DAN ETIKA MURNI
Untuk meningkatkan nilai dan etika murni beberapa stratigik serta
pendekatan dapat diambil:

1.
2.
3.
4.

Peringkat Penggalakan
Peringkat Diagnosis - Mengenalpasti Masalah
Peringkat Intervensi - Mengatasi Masalah
Peringkat Penilaian - Mengenalpasti Kekuatan Dan
Kelemahan
5. Peringkat Pengukuhan - Pemulihan Semula Serta
Latihan Pemulihan
48

PERINGKAT PENGGALAKAN
1. MENGADAKAN SUDUT Q
2. MENGADAKAN SLOGAN SEPERTI BERSIH, KEMAS DAN TERATUR
3. KELAB PIDATO
4. LATIHAN MEMBINA SIKAP
5. KELAB KREATIF
6. PERJUMPAAN MINGGUAN/BULANAN
7. AMANAT TAHUNAN
8. CERAMAH DAN SYARAHAN
9. KELAS-KELAS AGAMA
10. MEMBERI PENGIKTIRAFAN
11. SUDUT BACAAN
12. MENGGALAKKAN TABUNG KEWANGAN UNTUK HADIAH KEPADA
PEKERJA-PEKERJA TERBAIK
49

ETIKA PERKHIDMATAN BOMBA

B - BERKHIDMAT UNTUK NEGARA KERANA ALLAH

S SENTIASA BERKHIDMAT UNTUK FAEDAH

MASYARAKAT

T TATA DAN SETIA CEKAL DAN SABAR

B BERKHIDMAT DENGAN PENOH DEDIKASI CEKAP

DAN BERDISIPLIN

S SIAP SEDIA SETIAP MASA

S SEERAT SERASA SEHATI SEJIWA

50

51