Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 5

TEMA 2: Breve panorama

das literaturas bblicas,


grega e latina.
1. LITERATURA BBLICA
O conxunto de textos, xerados polos
hebreos, que detallan a historia deste
pobo, as relacins coas nacins vecias,
sobre todo a mesopotmica e a exipcia,
constite ou que coecemos como literatura
bblica, por estar contida na Biblia. A Biblia
o libro mis difundido do mundo e o de maior
influxo na civilizacin occidental. Composto
por
diversos
autores
pertencentes,
ademais, a pocas distintas, consta de
Antigo Testamento, escrito en hebreo e
arameo, e o Novo Testamento, escrito en
grego. O Antigo Testamento recolle a
historia, crenzas e tradicins antes da vinda
de Xesucristo e a base da literatura
hebraica.
Nestes relatos destaca a etapa dos
patriarcas, dende a emigracin cara ao -1850
(que realiza por orde divina o pai dous
hebreos, Abraham, dende Ur ata Canan) a
cando
posteriormente
ocupan
terra
palestina os hebreos fuxidos de Exipto
dirixidos por Moiss. A esta etapa sucdea
outra federativa, marcada pola alianza das
doce tribos de Israel, enfrontadas aos
filisteos. Arredor do ano -1000 temos unha
etapa monrquica na que destaca a
creacin dun reino unitario baixo ou
mando de Sal, David e Salomn, con
capital
en
Xerusaln,
posteriormente
dividido (Xud e Israel). Tempo despois,
prodcese a dominacin de Babilonia, coa
destrucin, primeiro, do reino do Norte
(Israel), e, logo, a aniquilacin de Xerusaln
e
a
dispora
dos
xudeus.
Despois
sucdense o perodo persa, o helenstico e
ou romano.
A relixin hebrea era monotesta,
consideraba ou pobo hebreo como pobo
elixido
por
Deus
("Alianza")
e
fundamentbase na crenza na chegada
redentora do Mesas.
A literatura bblica antiga concntrase nos
diversos textos
do Antigo Testamento e Novo
Testamento.

O ANTIGO TESTAMENTO

Divdese nos seguintes libros:

1. O PENTATEUCO
O Pentateuco (do grego pnte, cinco e
tukhos, rolo, estoxo, dicir, cinco rolos,
polos estoxos cilndricos onde se gardaban
enrolados os textos hebreos) o conxunto
formado polos cinco primeiros libros da Biblia,
que a tradicin atribe ao patriarca hebreo
Moiss. Correspndense cos que na tradicin
hebrea forman a Tor A Lei, ncleo da
relixin xuda.

Libros que incle O Pentateuco:


1. Xnese: desde a creacin ata a morte de
Jos en
Exipto.
2. xodo: sada de Exipto cara a Canan.
3. Levtico: recomplacin de normas e rituais
dirixidos ao clero.
4. Nmeros: ademais das leis sacerdotais,
recolle a xenealoga das tribos de Israel.
5. Deuteronomio: recolle a historia de Moiss
e a adaptacin das leis promulgadas.
Contido
O Pentateuco pretende probar (como a
maior parte dos libros histricos) a
providencial eleccin do pobo xudeu por
Deus como o seu pobo elixido, especial entre
todas as sociedades humanas. Desta forma,
conta o establecemento dunha teocracia, o

otorgamiento da terra prometida aos seus


seguidores, a entronizacin dunha rxida lei
tica, civil e relixiosa, e o longo periplo dos
hebreos para sar da sa escravitude en
Exipto e chegar bendicida terra de Canan.
A maiora destas historias serven de
marco e escusa a unha prolija e minuciosa
exposicin das normas lexislativas que
Yahvh outorga aos hebreos, o que valeu aos
cinco libros o apelativo de "A Lei" (a Tor).

2. LIBROS PROFTICOS
Os Libros profticos forman un grupo de
escritos bblicos atribudos aos profetas,
Isaas, Jeremas e Ezequiel, dicir, a homes
inspirados por Deus para falar no seu nome e
transmitir ao pobo os seus ensinos.
Neles hai unha descricin do pobo de
Israel desde a entrada na terra prometida ata
o desterro a Babilonia.
O autores fixeron tomar conciencia
espiritual do xeito en que Deus elixiu a Israel
de entre todos os pobos da Terra para
utilizalo e castigalo pero tamn para aliarse
indisolublemente con el e para salvalo en
ltima instancia.

3. OS ESCRITOS
Os Ketuvim (do hebreo Escritos) a
terceira das tres partes en que se divide o
Tanaj
(acrstico
das
palabras
Tor
(Pentateuco), Neviim (profetas) e Ketuvim
(Escritos).
Son
libros
de
carcter
fundamentalmente sapiencial entre os que
cabe destacar

Libro dos Salmos


Proverbios
Job
Cantar de Cantares
Lamentacins
Eclesiasts

Este
estilos e
poderan
histricos,
I.

conxunto de tres libros contn


xneros moi diversos, polo que
clasificarse
en
varios
tipos:
poticos, profticos e sapienciales.

Libros histricos e poticos

Os mis importantes libros histricos


son os cinco atribudos a Moiss, que os
cristins chaman Pentateuco e os xudeus
Thor (Lei), porque recollen, ademais da
historia remota de Israel, os preceptos
esenciais ditados por Jehov. Hai outros que
contan interesantes historias particulares
cheas de beleza e sensibilidade: Ruth, Ester,
Xudit, Tobas...
Entre os libros poticos destacan:o de

Xob, poema dramtico sobre a dor e a


adversidade; os Salmos, himnos de loanza ou
arrepentimento destinados ao culto, a
maiora compostos polo rei David; e Cantar
dos Cantares. No nrrase de forma belsima o
amor do Amado ou esposo e a Amada ou
esposa. A tradicin feixn viu nel un relato
alegrico das relacins de Yahv co seu pobo, e
para a tradicin crsitiana simboliza o amor
msticos de Cristo sa Igrexa. O ritmo desta
poesa hebrea non se consegue coa medida
das slabas e a rima, senn cos acentos, o
desenvolvemento
do
pensamento
(paralelismos) e outros artificios literarios:
asonancias, reiteracins, smiles, metforas...
II.

Libros profticos e sapienciais

Deus falaba, vaticinaba, bendica ou


reconvia ao seu pobo a travs dos profetas,
e a xente aprenda e recitaba os seus
elocuentes discursos. O de Isaas o libro
proftico mis notable dende o punto de vista
literario, polo seu ton solemne e arrebatado e
pola audacia das imaxes. Os libros sapienciais
son conxuntos de ensinanzas morais en forma
de mximas. Os Proverbios e o Eclesiasts
atribense a Salomn. O ltimo, que d unha
visin moi pesimista da existencia, debeu de
compoelo ao final da sa vida, fastiado dos
praceres e convencido da vaidade do mundo.
TEXTOS
1. Xudit
O campo dos asirios, a sa infantara, os seus
carros e a sa cabalara tivronos cercados por
espazo de trinta e catro das; de maneira que
aos habitantes de Betulia se lles esgotaron
todas as augas. Quedaron baleiras as cisternas,
e
a
auga
distribuaselles
con
medida.
Desmaiaban as mulleres e os nenos, e os mozos
desfalecan de sede e caan sen forza nas ras
da cidade e nos pasos das portas.
Viva na sa casa Xudit, gardando a sa
viuvez haba tres anos e catro meses. Era bela
de formas e de moi agraciada presenza. O seu
marido, Manases, deixralle ouro e prata,
servos e servas, gaados e campos, que ela
por si administraba. Ningun poda dicir dela
unha palabra mala, porque era moi temerosa
de Deus.
Era precisamente a hora en que se ofreca en
Xerusaln, na casa de Deus, o incenso da tarde,
cando clamou Xudit con gran voz ao Seor,
dicindo: Mira que os Asirios teen un exrcito
poderoso, lanse dos seus cabalos e xinetes,
comprcense da forza dos seus infantes,
teen posta a sa confi anza nas sas
lanzas, nos seus arcos e nos seus tirafondas, e

non saben que ti es o Seor que decide as


batallas, o nome das cales Yav. Quebranta a
sa forza co teu poder, pulveriza a sa forza coa
ta ira, porque resolveron violar o teu santuario,
profanar o tabernculo en que se pousa o teu
glorioso nome e derrubar co ferro o teu altar.
Pon os ollos na sa soberbia, descarga a ta
clera sobre a sa cabeza, dme a min, pobre
viva, forza para executar o que premeditei.
Unha vez que cesou de clamar ao Deus de
Israel quitou o saco que levaba cinguido e
despoxouse dos vestidos de viuvez; baou en
auga o seu corpo, unxiuse con aceites, aderezou
os cabelos da sa cabeza, puxo enriba a mitra,
vestiuse o traxe de festa con que se adornaba
cando viva o seu marido Manass, calzou as
sandalias, puxo os brazaletes, alfaias, aneis e
arete e todas as sas xoias, e quedou tan
ataviada, que seduca os ollos de cantos homes a
miraban. Entregou ao seu serva unha bota de
vio e un frasco de aceite, encheu unha alforxa
de pans de cebada e de tortas de figos,
envolvndoo todo en paquetes, e pxollo
escrava s costas.
Seguindo a direccin do val, camiaron ata que
lles sau ao paso unha avanzada dos asirios, que
a apresaron e lle preguntaron: Quen es ti e de
onde vas?. Ao que ela contestou: Son un fillo
dos hebreos. Vou presentarme a Holofernes, xeral
en xefe do voso exrcito, para indicarlle o camio
por onde pode subir e dominar toda a montaa,
sen que pereza nin un s dos seus homes.
Cando oron tales palabras e contemplaron o
seu rostro, que lles pareceu marabilloso pola
sa extremada beleza, dixronlle: Vai, pois,
sa tenda; dous dos nosos acompaarante ata
entregarte a el.
Chegada Xudit a presenza de Holofernes e
dos
seus
servidores,
todos
quedaron
marabillados da beleza do seu rostro. Prostrouse
ante el, pero os servidores levantrona. Dxolle
Holofernes: Ten bo nimo, muller, e non te
intimides, que eu nunca fixen dano a ningun
que estivese disposto a servir a Nabucodonosor,
rei de toda a terra. Xudit respondeulle: Oe as
palabras da ta escrava, que non direi ao meu
seor esta noite cousa que non sexa verdade.
Eu mesma che guiarei por no medio de Judea ha
a chegar a Xerusaln e farei que sentes no
medio dela e os conduzas como ovellas sen
pastor. Nin un can ladrar contra ti. Todo isto
foime comunicado por revelacin e para
anunciarcho fun eu enviada.
Dxolle
Holofernes:
Bebe
e
algrate
connosco. E contestou Xudit: Beberei, seor,
que eu teo este da polo mis grande de toda
a mia vida. Tomou o que a serva lle preparara,
e comeu en presenza de Holofernes, o cal
alegrouse moito con ela, e bebeu tanto vio
canto xamais o bebera dende o da en que

naceu.
Cando se fixo tarde, os servos de Holofernes
saron s presas e fronse aos seus leitos, pois
estaban rendidos porque o banquete fora
longo. Quedou Xudit soa na tenda, e
Holofernes tendido sobre o seu leito, todo el
baado en vio. Posta entn en p xunto ao leito
de Holofernes, dixo no seu corazn: Seor,
Deus todopoderoso, mira nesta hora a obra
das mias mans, pois esta a ocasin de
executar os meus proxectos, para runa dos
inimigos que estn sobre ns. E achegndose
columna do leito que estaba cabeza de
Holofernes, descolgou dela o seu alfanxe;
chegndose ao leito, agarrouno polos cabelos
da sa cabeza ao tempo que dica: Dme
forzas, Deus de Israel, nesta hora. E con toda a
sa forza o feriu das veces no colo,
cortndolle a cabeza. Envolveu o corpo nas
roupas do leito, quitou das columnas o dosel e,
tomndoo, sau enseguida, entregando serva a
cabeza de Holofernes, que esta botou na alforxa
das provisins, e ambas as das saron xuntas
como de costume.
2. Cantar dos Cantares
A ESPOSA
A voz do meu amado! /
saltando polos montes,
outeiros.
o meu amado como a
Ollade que est xa detrs
albiscando polas vents, /
as celosas.

Olldeo que chega /


/ triscando polos
gacela ou o cervo. /
dos nosos muros, /
espiando por entre

O ESPOSO
Levntate xa, amada mia, / fermosa mia, e
vn!
Que xa se pasou o inverno / e cesaron as
chuvias.
Xa se mostran na terra os brotes floridos, / e
chegou o tempo da sacha, / e dixase or na
nosa terra o arrolo da rula.
Xa botou a figueira os seus brotes, / xa as
vias en flor esparexen o seu aroma. /
Levntate, amada mia, / fermosa mia, e
vn!
Pomba mia, que anias nas fendas das rochas,
/ nas gretas das penas escarpadas, / dme a
ver o teu rostro, / faime or a ta voz. / Que a
ta voz doce, / e encantador o teu rostro.
A ESPOSA
Cazdenos as raposas, / as raposillas que
destren as vias, / nosas vias en flor!
O meu amado para min, e eu para el.
Pasatorea entre azucenas.
Antes de que refresque o da / e fuxan as
sombras, / volve, amado meu, semellante
gacela ou ao cervo, / polos montes de Beter.
O ESPOSO

Que fermosa es, amada mia, que fermosa


es! / Son pombas os teus ollos a travs de o teu
vai o.
Son os teus cabelos rabaos de cabras / que
ondulantes van polos montes de Galaad.
Son os teus dentes cal rabao de ovellas de
rapa / que soben do lavadoiro todas as sas
cras xemelgas, / sen que haxa entre elas
estriles.
Cinto de grana son os teus labios, / e o teu
falar agradable. / Son as tas meixelas
metades de granada / a travs de o teu veo.
o teu colo como a torre de David, / adornada
de trofeos, / dos que penden mil escudos, /
todos escudos de valientes. Os teus dous peitos
son dous xemelgos de gacela / que triscan
entre azucenas. Es de todo fermosa, amada mia;
/ non hai tacha en ti. Prendiches o meu corazn,
irm, esposa; / prendiches o meu corazn
nunha das tas miradas, / nunha das perlas do
teu colar.
A ESPOSA
O meu amado fresco e colorado, / se
distingue entre millares.
A sa cabeza ouro puro, / os seus rizos son
acios de dtiles, / negros como o corvo.
Os seus ollos son pombas / pousadas ao bordo
das augas, / que se baaron en leite / e
descansan beira do regueiro.
As sas meixelas son xardn do balsameras, /
teso de
Plantas aromticas; / os seus labios son dous
lirios / que destilan exquisita mirra.
As sas mans son aneis de ouro / gornecidos
de pedras de Tarsis. / O seu ventre unha masa
de marfil / leite de zafiros.
As sas pernas son columnas de alabastro /
asentadas sobre baseas de ouro puro. / O seu
aspecto como o Lbano, / gallardo como o
cedro.
A sa garganta toda suavidade, / todo el,
encanto. / Ese mi amado, ese o meu
amigo, / fillas de Xerusaln.
3. Proverbios
EXCELENCIAS DA SABEDORA
-Benaventurado o que alcanza a sabedora / e
adquire intelixencia,
Porque a sa adquisicin mellor que a da
prata / e de mis proveito que o ouro puro.
mis preciosa que as perlas / e non hai
tesouro que a iguale.
Leva na sa destra a lonxevidade / e no seu
sinistra a riqueza e as honras.
Da sa boca xermola a xustiza / e leva na
lingua a lei e a misericordia.
Os seus camios son camios deleitosos / e
son paz todas os seus senllas.
rbore de vida para quen a consegue; /
quen abrzaa benaventurado.

Coa sabedora fundou Yav a terra, / coa


intelixencia consolidou os ceos.
A PREGUIZA
Vai, oh preguiceiro!, formiga; / mira os seus
camios e faiche sabio.
Non ten xuz, / nin inspector, nin amo.
E preprase no vern o seu mantemento, /
rene a sa comida ao tempo da mes.
Ou ve a abella e aprende como traballa / e
produce rico labor, / que reis e vasalos buscan
para si / e todos apetecen.
E sendo como pequena e fraca, / pola sa
sabedora tida en moita estima.
Ata cando, preguiceiro, deitado? / Cando
espertars do teu sono?

4. Eclesiasts
Captulo 1
Todo es vanidad
1:1 Palabras del Predicador, hijo de David, rey en Jerusaln.
1:2 Vanidad de vanidades, dijo el Predicador; vanidad de
vanidades, todo es vanidad.
1:3 Qu provecho tiene el hombre de todo su trabajo con
que se afana debajo del sol?
1:4 Generacin va, y generacin viene; mas la tierra siempre
permanece.
1:5 Sale el sol, y se pone el sol, y se apresura a volver al
lugar de donde se levanta.
1:6 El viento tira hacia el sur, y rodea al norte; va girando de
continuo, y a sus giros vuelve el viento de nuevo.
1:7 Los ros todos van al mar, y el mar no se llena; al lugar de
donde los ros vinieron, all vuelven para correr de nuevo.
1:8 Todas las cosas son fatigosas ms de lo que el hombre
puede expresar; nunca se sacia el ojo de ver, ni el odo de or.
1:9 Qu es lo que fue? Lo mismo que ser. Qu es lo que
ha sido hecho? Lo mismo que se har; y nada hay nuevo
debajo del sol.
1:10 Hay algo de que se puede decir: He aqu esto es nuevo?
Ya fue en los siglos que nos han precedido.
1:11 No hay memoria de lo que precedi, ni tampoco de lo
que suceder habr memoria en los que sern despus.
Captulo 3
Todo tiene su tiempo
3:1 Todo tiene su tiempo, y todo lo que se quiere debajo
del cielo tiene su hora.
3:2 Tiempo de nacer, y tiempo de morir; tiempo de plantar, y
tiempo de arrancar lo plantado;
3:3 tiempo de matar, y tiempo de curar; tiempo de destruir, y
tiempo de edificar;
3:4 tiempo de llorar, y tiempo de reir; tiempo de endechar, y
tiempo de bailar;
3:5 tiempo de esparcir piedras, y tiempo de juntar piedras;
tiempo de abrazar, y tiempo de abstenerse de abrazar;
3:6 tiempo de buscar, y tiempo de perder; tiempo de guardar,
y tiempo de desechar;

3:7 tiempo de romper, y tiempo de coser; tiempo de callar, y


tiempo de hablar;
3:8 tiempo de amar, y tiempo de aborrecer; tiempo de
guerra, y tiempo de paz.
3:9 Qu provecho tiene el que trabaja, de aquello en que se
afana?
3:10 Yo he visto el trabajo que Dios ha dado a los hijos de
los hombres para que se ocupen en l.
3:11 Todo lo hizo hermoso en su tiempo; y ha puesto
eternidad en el corazn de ellos, sin que alcance el hombre a
entender la obra que ha hecho Dios desde el principio hasta
el fin.
3:12 Yo he conocido que no hay para ellos cosa mejor que
alegrarse, y hacer bien en su vida;
3:13 y tambin que es don de Dios que todo hombre coma y
beba, y goce el bien de toda su labor.
3:14 He entendido que todo lo que Dios hace ser perpetuo;
sobre aquello no se aadir, ni de ello se disminuir; y lo
hace Dios, para que delante de l teman los hombres.
3:15 Aquello que fue, ya es; y lo que ha de ser, fue ya; y
Dios restaura lo que pas.
Injusticias de la vida
3:16 Vi ms debajo del sol: en lugar del juicio, all impiedad;
y en lugar de la justicia, all iniquidad.
3:17 Y dije yo en mi corazn: Al justo y al impo juzgar
Dios; porque all hay un tiempo para todo lo que se quiere y
para todo lo que se hace.
3:18 Dije en mi corazn: Es as, por causa de los hijos de los
hombres, para que Dios los pruebe, y para que vean que ellos
mismos son semejantes a las bestias.
3:19 Porque lo que sucede a los hijos de los hombres, y lo
que sucede a las bestias, un mismo suceso es: como mueren
los unos, as mueren los otros, y una misma respiracin
tienen todos; ni tiene ms el hombre que la bestia; porque
todo es vanidad.
3:20 Todo va a un mismo lugar; todo es hecho del polvo, y
todo volver al mismo polvo.
3:21 Quin sabe que el espritu de los hijos de los hombres
sube arriba, y que el espritu del animal desciende abajo a la
tierra?
3:22 As, pues, he visto que no hay cosa mejor para el
hombre que alegrarse en su trabajo, porque esta es su parte;
porque quin lo llevar para que vea lo que ha de ser
despus de l?
Captulo 9
9:1 Ciertamente he dado mi corazn a todas estas cosas, para
declarar todo esto: que los justos y los sabios, y sus obras,
estn en la mano de Dios; que sea amor o que sea odio, no lo
saben los hombres; todo est delante de ellos.
9:2 Todo acontece de la misma manera a todos; un mismo
suceso ocurre al justo y al impo; al bueno, al limpio y al no
limpio; al que sacrifica, y al que no sacrifica; como al bueno,
as al que peca; al que jura, como al que teme el juramento.
9:3 Este mal hay entre todo lo que se hace debajo del sol,
que un mismo suceso acontece a todos, y tambin que el
corazn de los hijos de los hombres est lleno de mal y de
insensatez en su corazn durante su vida; y despus de esto
se van a los muertos.
9:4 An hay esperanza para todo aquel que est entre los

vivos; porque mejor es perro vivo que len muerto.


9:5 Porque los que viven saben que han de morir; pero los
muertos nada saben, ni tienen ms paga; porque su memoria
es puesta en olvido.
9:6 Tambin su amor y su odio y su envidia fenecieron ya; y
nunca ms tendrn parte en todo lo que se hace debajo del
sol.
9:7 Anda, y come tu pan con gozo, y bebe tu vino con alegre
corazn; porque tus obras ya son agradables a Dios.
9:8 En todo tiempo sean blancos tus vestidos, y nunca falte
ungento sobre tu cabeza.
9:9 Goza de la vida con la mujer que amas, todos los das de
la vida de tu vanidad que te son dados debajo del sol, todos
los das de tu vanidad; porque esta es tu parte en la vida, y
en tu trabajo con que te afanas debajo del sol.
9:10 Todo lo que te viniere a la mano para hacer, hazlo
segn tus fuerzas; porque en el Seol, adonde vas, no hay
obra, ni trabajo, ni ciencia, ni sabidura.
9:11 Me volv y vi debajo del sol, que ni es de los ligeros la
carrera, ni la guerra de los fuertes, ni aun de los sabios el
pan, ni de los prudentes las riquezas, ni de los elocuentes el
favor; sino que tiempo y ocasin acontecen a todos.
9:12 Porque el hombre tampoco conoce su tiempo; como los
peces que son presos en la mala red, y como las aves que se
enredan en lazo, as son enlazados los hijos de los hombres
en el tiempo malo, cuando cae de repente sobre ellos.

You might also like