UNIVERZITET U SARAJEVU Dr Husnija Resulovié - Dr Hamid Custovié PEDOLOGIJA Opéi dio (Knjiga D Sarajevo, 2002. godineFonoBafu ruyseood 1 igo 940 21 whup fojesouiu ¥s alyertouieg JBL IH INO 8 C04 (oo/s 1 $4 Tox STATERIGFE BONO aoc19po4 yojalig wiup2t af eaisfoas B98 epoan patod 1s af 04 895 af ouazeayngo “orp 1940) alafip worsd woe Fr wptip m8 ypeago Wfsayeus egsojopad 95 ep af auapiapand “| aley 5) | oep2t appa affiepoped po 1 WpIAoIns>y ep14iees up 209 jusny spyard wioine af eg rjsod “(SIMD | 5 OsLIs401 Gi HIaSSIIOO ng ‘nuoudide) tnyadse oy oY Wey 3201599 "| 19) 8 9~ £996 ~ 8566 NASI ual) X ~~ C496 8566 NAST apa afupontyosd qusoupe wo yo +5 > fay e090 “8 ss wnat madi Hoxp 0) :eGRO}OP velusns “QIA07NSBM (8° S10) P19 ‘oxofesng “suinodaoi9H | 9vs0g, 1 eysiouzo eyed n one seis pret sp ny (1 e8sfyy op ido velnotodad OAODMAYASarajevo, 2002. godine Sadriaj IPOGLAVLIE NPOGLAVLIE 2. TLO KAO TROFAZNI SISTEM. 2.1, Usicajprocesa na sastav 22. Ka pojedinihfaza ta MI POGLAVLIE 3, PORIJEKLO I PRIRODA MINERALNOG DIJBLATLA uw nL 2 rs 15 16 19 19 20 23 23 23 25 25 26 2 28 29 3 22 ca 36 39 41 a 4tor 6b 86 96 9% 96 6 86 w z6 38 ep sounmseld STE p efouarseUoy PETS fu enasfoas eypueuaU-oyDras C's aod wists unsnl eysuwaudee “vunn eugyioads exsuaasE yp BHNINIOA'Z YE ainsqnas alverens eu ofzaou ynigtzes wo “ET T'S WIR VIZ S ' artav1904 rer 98 9 8 8 8 6 oe 80 a oe st & w rs 0 o » 9 9 9 9 6 ve “ 3 ss Be is os os 6 sr or oF oF vr 71M ZINYONO T SAWN VEAL VISNVDYO PTAV1904 AL fop2u2 9901039 esau ee bonnet oascre . elospesi0 Fore5.153. Liephi 5.15.4. Bubrenje i 5.2. Voda u ths (voda tha) 52.1. Oblicivede u lu 5.2.1.4, Hemijski vezana vod ii Konstituciona vod 5.2.1.2. Kestlizaciona voda 5.2.1.3. Adsorpciona voda cia 5.2.2.1. Napon (enaija)usisavanju vode 5.2.22. Koncepeija na bazi potencijals 5.2.2.2.3. Matriksni potencijal '52.2.2.4, Osmotski poreeijat 5.2.3. Iskazivanje vodnog poten 52.3.1, Hidol onsite 2nosttajnog (pesmanentog) venuéa 5.2.3.1. Polski vodnt kapacitet 5.2.3.1.4. Apsolutni vodni kapaciter 52.3.1.5. Retencioni vod kapac 5.23.16. Maksimalni vodni kapaitet tla 52.3.2. Pristupaena voda bilji 52.4. Kretanje vode uty 5.25. Voi $52.6. Voda io ~ karakeristike§ ponnianje 5.26.1. Fai¢kohemiska prod Vode jena sruktwa 53. Toplotne osobine tla 5.31. Spolsfj ako toploe ta 5.32. Unutasnjatoplotna svojstva ta 5.33, Osta toplota svojstva edi ta 138, 138 162 lot 165 165 166 169 18 178 82 190 191 191 192 192 207 208 210 au 2uL 23 5.4. Zeak w tu (sstay i osobine) 5.4.1 Kretanje zraka u roxjetravanje) 3.4.3, EkoloSki znaeaj zraka uthe 55. Boja tla 55.1, Odredivanje boje tla VEPOGLAVLIE 6. HEMIJA TLA 6.1, Sastay i najvaznije otobine koloida tha ‘Adsorepija i izmjena katiana ~ mehaniam adsorpeie 6.2.1.1. Mehanika sorpeija 62.1.4. Biolotka sorpeiia 6.2.1.5. Fizitkochemijska sorpeja, 62.2. Adsorptivni Kompleks tla 6.2.2.1. Adsorpeij u vem 622.2. Desoy 62.233. Supa 62.24. Reteneja 62.3. Swojstaadsorptivnog kompleksa 624, Adsorpeija aniona i njihova iamjena 62.5. Usia) adsorbovanog kationa na svoj 62.6. Adsorpeiski Kompleks i ishrana bljaks 62.1. Organo-minerali Korps ta 62.7.1. Svaranje organo-mineralnog kompleksa (humusno-stinenng kompleksa a 6.2.72. Stvaranje kompleksnih zola humusnih koloida sa hidroksidima seskvinksida 62.7.3, Povezivanje po tipu he 62.7.4. Stvaranje soli hummus 63, Reakelja tla 63.1 Aktivna 632. tla a kiseost (hirolitieki acditet) (63.3, Popravks reakeije tlau afiSojopod yerepee rwposg “11 aoan + ArAvT90d! pownpraveu, neophodno je da se upoznajy slozeni razi odigravaju. U Sumarstvu Pedologija predstavlja neophodnu osnovu za tipotogiju Suma, uzgajanje i uredivanje Suma, Proufavanje tla ima navoéiti zag) 22 poSumijavanje golih tren. 1.2, Pojava i razvoj pedologije prirode zemljisia sticana su em nove ere govoti se o svoj “Georgica”, pisanom u 5. vi rasprostranjenost vrste Sun do 19. vijeka, karakte Prva saznanja 0 poznav. Uvod Geologie. kao iv aspekt peolozi predstavija. Ovo je bio st mogao da odgov Riciutwofen, Berendt i drvgi hemistere njegove plodnosti. Stampanje djela ne nauke J nove teorije 0 ge koja je ol pedologe i pritodnjake tova doba; (Kosovit. Sibircev, Glinka, Visocki, Gedroje i dr.) Wdeja genetiche pedologije se 8 on prve i diuge medunarodne agrogeotoske Konferes Madarskoj. U Njemagkoj ‘ov Skolu cazvija Raman, Maderskoj Treite, Rumun prostoru bivse Jugos ameritha nauka o tu 1B(C1 1215 eu op ovy euapeuzo vor 1s euulsao0xd' wnysiaua8oped Bouapeatez eve Jeso 1 ypediid iaysoiy 9f OFS ATNPT|A “Ep of engey ON 2 buyyedinoy as auisy tad “asaysoiif o1p fu nsoup0 n 1 ur pennonysp Oysar uals ou nsoupo n.¢ uljap euaeasoupot epp2[821 poB 041)0%4 ep epond s eftontyed “pT poan vr -2utjoyo ryadse rysojoyo efiazer } eaegnaid ogi joysoud “muziungin "RarsiRUAapes afupalisod n ej1azes ouzeus ougasod as efoy ‘eliZojopadoupiy 1 wpeds ny ‘fuvsefupon \eluponpo e2aqs oftad n ‘eieaye ‘quaxyzroyau aya1a | eoanid eoyadse s oy enegnaid efZoyopad euANeSC¥OW) “auporziosd fou jojopadarte 2s oye, souanye aysphi] BeMfarUpod wHz01 1 auafiaud anodafu enyadse s oft cavghoid ‘e/\Bojopad euafuatiunsg vlyesS008 1 eypewrersis “soupold “whifoyo19 As 98 nfox n vayzqo z9q nu jpoid af ‘efrBojopod epdQ, liBojoped {ip 1 98 euo “rzaa efiRo10p2¢ id zu ouapau post 3 IW they eysojopad “autosUvod 10 sa hoga se to je masa u Kojo} irazena ta svojstv je tle manje piodno. Sa gledista ka tla je njegova plodinost. ge meduschno potpuno isk ia atheologkim isteazivanjima, 16 te i gonetski rezervan br ‘odnosno pedoflore i pedofaune, Ono je iakode genetsko bogats e procesima, je biotoski i pokazuje biokst Pored reéenog treba naglasi 1"or AMAV 1904 tt repfosy OY OL poan atTho kao trofazni sistem fazom (Slika Slike 3. Volo ipicno za powrsinsi sly ta EBKraerstne poe za ta ne mase tla) se dio &ini no 50 9% od ukupne zapren iste faze tla, ‘alavnu njenu masu (90 %), a organski dio, pretezno w povrsins 10 %. Ieuzetak su tresetitta, edje sadréaj organske materije prelazi SO \oze, Gak, biti i do 90 % od évrstog dijela tla. U organski dio tla su ukljuéeni i Zivi organizmi 20 Tho kao trofagni sistem cosfere se vxSi djelovanjem é ayem obeazuje to i (faktori). Kao rezultat_njihovog djelova Kore jedna nova sfera poznata pod imenom pedosfera, Kada se pedosfera usporedi sa drugim sfe nekaliko podataka se vidi sloj pedosfere rela Organski podredein znaéaj. Organski dio je Kao ke procesima ada je nastao i zivot na Zemlji mineialnog dijela, Organski dio tla predstavlja slozeni sistem materia. izrazito dinamicnoy karaktera, a Sto je rezultat njenog priliva i neprekidne transformacije. {a vodi porijekto od biljaka, dok no u obliku je w tu se transformisu, naj Ostaci hemijski sastav i nadia Cestice Euste faze su rasporedene tako da ona Eini poroz su smjeSteni zzak i voda u kojoj Pore w tu ispunjene su tenom i gasovitom fazom. Oudnos izmedu vode i zraka w'porama Taj je odnos uglav sadriaja vode ‘Tha uvijek sadszi vodk ddrugonn i mijenja se zavisno od u kojoj su rastvorene razligte organske i m im toga, pedosfera sadrai i zrak koji se stalno izmje1ez -povaig "wuastyoany 36 eALzMU ag | 29 wlezapRs Ban FogZ amsoid e “eSzaf peowe 1! fo)s Hupaus as epeu L yesnud oupafn e Teno © -eyyss, nS foupom po augnp op oysurayo ours ped avroyQ, Mywo7. 0 epod do “1g VL VIAL1G DON TVAANIY YaOURId | OTNALLIOd E arTAV7D04 IIL u ypomad } opyolisog op vpatip 8 jupauatidofjod afuote ez yn noas m ¥hyaeqo afjog op uEnfOu ODY OLPorijeklo i priroda mineradnog dijelo tla 3 tl bartora ‘900-0 Kr) Slika 4. Grade Zemyje sa pojedicin sferama SrediSnji dio Zemlje zauzima zem\jisno jezgro (barisfera ili centrosfera) sostes 200 4m Sista zona 1200 4m not Fae 1200-2500 km arse i centosera 2.900 — Om Porijeklo i priroda mineralnog dijela tla Hidrosfera Biosfera poster (nizi dio atmiostere od jo atmosfere do 104) km) i prelazi 8-Sunce Fi 1 Topoctera15¥en (0,1) 2. Sratostera 50 en Prvobitna atmosfera je bila arom i zasiéena. prisustvom kiseonikalerso2s exepsoig wayialpaud quo8o0z ‘921 viezal yoqgiqoaid HD “OS fo fupestzes ‘p04, 0g — Muoasr4 ‘aly "Za ares pov ays ‘aagsounte 24 10 wljamspaid po, -% 0° 9p0: wy evo pp vpelip Zorro vponnd y opyatitog “spon auuizepod tory dap >yi}9 eapfundsy x spat tip 2U BIQYSOUPIHL BNSOUPI TT TE BEL-O % ESL -N (pO (4-201) forses 25 viaysodon, Dy vpaip Soupvsoun vposgad 1 opyohaedPorijeklo i priroda n ljejeva, Prema Clarke-u i Washington (Klarku i VaSingtonu) prosjetni sastav re je prikazan u tabeli 2 Hemijski sastay Zemljine kore Element —‘Tetnshive Elemen oO H si e al c idrohsidi, Fe ‘Mn 4 ta kao 80 je veza ca s u Zaaéajne mu je Na ct K Br ks 7 spijevajkrcn proc Ms {kreénjake f dolo ‘Svi osta elementi itosferi u sastavu usestvuje u 1 vodene pare, hidrosferi. $ kiseo povrsinske kore otkidaju (oslobadaju) se neki obavljajuci pri tom krudni tok preko biosfere, a zatim se ponovo vraéaju 28i} 50 “aponzt0ud 24 ‘e801 Fogz n nfepeys soy of wyerauu bad “aaafwoud 40 98 oyy fp Bo fopyalisog of ‘eur ~ eunsn® eugyoods: — ‘eaisfons eysojo12t) ez eaysnsad Toxoyttu po aasiedog “yfjuaz eu eIOArZ pafod 0421 oy, el mip. yop ‘aqerau awauiayd 1 nsoupattn (Ofors od nanisins as nyesoulLl ip Topay MUchoeyyunIUOye|>) 1 fs DAU as yop "ToUdTSaerOTUD n soqze soy N eUjAoHls oBy aznjs aus syeiou “euepna 35 tt nfeargop as HHO JAW “tumNazoayod 95 nfearzeu ‘HOOIY ~ 4 asia Z) sforses 2 taulat oBau wioynuui9} ‘muon rwalyPorijeklo é priroda mineralnog difela tla Posebnu_ grupu sckundarnih ponoviim sintezom produkata raspadania. slo% Faspadanjem prelaze u proste soli i okside. 3.2.3.1. Primarni minerali U aajvatnije pri ) ~ su vaani jer Vine 75.% litosfere Ov tetraedar, gaje se u sreditiy 1oga teiraedra jednu slobodnu kiseonikove vez0 se nastavljajy drugi tetraedri divektno ddrugih katior jerala su: 2) Kare (Si0,)-~ ueestwyje v gradi Zemjine kore, sa_12.%, Mode bith rmagme ii-sekundarni nastao ki jm ig vasivora i obiéno st etinama stijena.u vid kris ‘ajednighoj osi, Primarmi su stakasto sive baje, sek bijele boje (gorski Kristal), a mogu biti i razigito obojent (2 ina nase mu je mala (2,65-2,70). ne pokazuje eijepivost veé pre COtporan je prema hemijskom raspadanju. Zastupljen je | magmatskim (granite { igrinediorta).metemorfnim (gnajsu, mikaSist filitu, kvareitu), sedimentim (piesku,pjestars, Ko cosnovir Gegs se dijele (ugao zaklapanja = Ortoklas (uga0 cjepivost 9°) i = Plagioklas (ugao ejepivosti 87). Ly nupe ortoklasa — najvainiji predstavnik je ortoklas (KAISHO:), a iz grupe plagioklasa albit (NaAISi,0,) i anortit (CaAL:Si:0%) 32 Porijeklo i priroda mineralnog dijela tla anidezit, labrador:i bitovni Kod sadi2i manje uo i koare. ©) Feldspatoidi prisustvo kalijuma = Leueit (KAISI09) i = Nefelin (NaAISiO.) feldspate sadree predstavniei su sina i: ine. seriju_magnezishog tera, = FosteritMgSiO., (MgO 57% $10 43%). = FeSiOy, (FeO 76%; SiO: 24%), i (MgEeISi0., (MgO 37-57%, FeO 5-260; SiO 36-43%) | mineral je olivin, koji je izomorfna smjesa forsterite i fal po rombitnoj sistemi u tabligastim kristalima ili zr n_je maslinasto zelene boje, stl specifigna gustina 3,0-3.2. Kristal je dio ilrabazi tvedoda mu. je.6,5-7.0..8 iz magme medi prvim sastojcima.i-sastavni jena (peridotita). Raspadanjem prelaziuse jqwouny n izejaud urafuepedseyy + apoyen afeisen "eure id ign afoy wuigoso vygreIy euanye af (ols Sourrout on mpalip Souppsouju mponud s opyahisog tyuatseus npra ads v ‘y-¢ af nut wpopiay, “wuresew of | SUpRBAsEe umseuyelA n IZEIOp oUIIGO | “po;Rzt BUINY “aUs|az OUNIN Op suajaz 2foq ‘af UaLES ~ epalfzy oR axnidn Pueseu wigaa n uo & ‘eflusz 43eUZ “H] suadiag “yy | EN “2D “UZ “UW Ig “IN 1 $0F Neawgspes 9Zopy "219)S01 1p95 1 yusowereLs poy Uafidmsee yous af He foysnues8 n af uahidnaser exalus ypysrewiFeur pos, aun ex2ui) nunnez 8 teaoxsmu. tunsodyo e1sop "209 af bp njahp Zouppszunn oposisd s apyoluogPorijekto i priroda mineralnog dijela tha ©) Apatit ~ Cas(Cl, F) x (PO4)s. masta kr skoro svim magmatskim stijenama. Kisele stijene i Inlora. Lezigta apatitasluze kao sirov izacijom maga gu jju vide Nuora, a baziéne fosfornib au prelazi w sekundarne mineral. 4) Pirit - sadréavati i Au, Cu, Za, Nii de pentagondodekaedra Karakteristitnog za agrudvastim masama. Boja mu je bijel i specifigne gust miris na sumpor. O: K. Zarenjem odaje te se zbog toga stijenama, Ipak n ‘mineraima. Lahko se raspada i prelazi v sulfit ‘evom procesu oslobada se H:SO, koja le pretvara iste u sulfate gvozda i potom u djelovanjem na akolne 3.2.3.3. Sekundarni miners Sekundarni minerali nastaju u zemijinoj kori hidrotermalno ili na povrini kore aim po ARs (nsf, bnsfere dros), Pe uspadanj dio Siz, Ovim procesima sta uslovima, Sis T dr.). Novonastali. minerali ulaze u sastav srodnih stijena i ta, Najvazn i po grupama su = “hidroksidi (opal, boksi ~ karbonai = Sulfati (gips, anhidri), hloritne sot 2) Hidroksidi ~ nasi woSenjem primar pitogenih minerala, Glavni predstavnici su opal i boksit. = Opal (Si02 - xH:0) ~ nastaje hidrotermal izumiranjem tijela organizama koja imaju Si putem oko gejzi raspadanjem prima Porijeklo i piiroda mineralnog dijeta tla 1. twrdoge 5-6 i speci kao cei mmaterija kod. hidrogilit, bemit i dijaspor. Boje je ineke, evisno © prisustvu ebojenit i dru primjesa Fe, Mn. Obigno x kompak tvrdoge 1-31 spe 12.5. Sluzi za dobiv vorde (3 Ja se u oksidaci ama rudaita gdje obrazuje U prirodi ga bubrezastim i 'asama, Boje je 2ute do mrko-crver od sadrzaja vode, tvrdose 1-5, a specifiéne gustine oko 4.0. Zarenje gubi vodu i prelazi u ematit crvene boje. Ovaj hidroksid sluzi kao rmaterijal stijena. a daje ervenu boju, Ispiranjem w +) Karbonati — su velo raSirens gu Heoenorti niv 0: = kaleit—CaCOs, inerala, a 2a nas je od lai Fea obrazuju Karborate, Karbonati na rastvora, kao i wéeSem orga svojstava, 2 ako se javijal obliku onda s cjepliivost. boje su alohromatske, 35. Svi su topi 3(qques8) auafs aujsoujog ~ “(ounaut) outs aufezumouoyy ~ courant! afiyesBo.neq MUt6y0 1) ai urafueatsido, slyeaBouy2d 95 1404 2UIgose axoynfu 1s afterggnosd 1Aeq 2S Woy alkFojo9d op of auays ~ efyessonag ee ‘pfuagon Zonoyt lu ese001d 108 ¥Bqno nf eu 95 29 ep ~ UNS IOUT Cf ys vsido uoysu el uni fjuz fn wumy eB osag “L'Z-9'Z wuNSNs wupads . lus 1 BA alg af nu sseapnas fn eureuafns uuureuoguey n efprel aps Ho4S0} -As a1uAeaspard fuepadses nfeyscu af ‘auyjosry BUrays05 Ios Ns 98 spassuidotiod fl tquopofepo wafueatieds! aferseu e “e]yaluod 2f ZoujetwsavaIpIH "ASMyN Wours-o108 od afnyyyzes ¥Bafu po 95 ye “onyey af weaH)s BULEUIGOsO wah OP TAPES rpoydoau 1 af uBzeA “e js n # Ipor foysiow s€ 0d py MIG 8 OUHBIASA ag_ “ay "9D) ean patog “Bionse 1 Sonsfoaises BU 4 1 BpUOIY Y_Bhup asofusid | nexezipes azoU “Oy, jfloezyeisixy afvseu ‘os FYS{UYMY I IDEN IME . ‘98 rluaeyspaid twas “ouitsnd augiysoods ojeu | a90psnd ste ‘oudoysousiy “auf yoaises oxye] ns adn ano 21 1J0s aag “eREyseu ysUgoW PIA nig nBoyy “euNL92af | euueune] wrysIOW n offoemUs>UEY efueyanod 4 apor chuenemdsy pafiyan “wongses 2c walioezimsuny nfeiseu ~ os ouploqey (P sain rojand opon wofuusnig pon wefoenepOP + Oy eu afojalp *OSiy muiap fog “2Uyasry auoduins Yos ns ~ geRIAS (9 ioBeay “afusgouand enotah 2s oaouod mieuoga nud 1 opyatitogpetrogené hifdroterm W. Sn, Pb, He dr).w & sy ep ss} wlounen ons afensstyer os xt Geo 09, worpous8 1 unwadiog wasp nanny] aupreaenig unto, unrenig (0) scent aaa onrea syd suareRaUT agi SW "09 ezspes ~ ep) ez Bupais wn) sunny aa fjdmsez ns edafu poy feagury BUI y meann rapes naetses ons 1 efoy aay | ‘uns waren apes vgives ou ued af wayenuaya a3 pede pstveny op _neases yisfiwopy \ POPE tuafus ypjsreutseur eaeyses ZoujesduN pojsoag nedspioy RIUM ninpyrcaad YES poy pep | worpouRss "equ n 2s ap eualns ypjsiurtim exeses Boujenaune payta.g ezeq eps Uepprsqo aa ousted 7 ews topos we [ms : ooh cpowsanassniay | SNe | Sten LL i ah EPL ppeourur earsnstaa y aanyssyy weg we BAAS qHRANANID HLH bp vale Soupsomnn vposad y opyafuod oy vpalip Soupwsomne vposnsd t opyeluvaprelazna, Koja se od ge sadriaje ‘ove ste grade alkalijski feldspat. kuje po Ime je dobio po Sta se objasnjava transformacijom biotita 33.1.2. Baziéne stijene Bazine stijene predstavjene su jednom grupom: ~ Grupa gabra. U okvinu ove gripe indvajaju se dije vise sijena i gabro i ba Gabro_je. ba plagioklas. Pored Ca ok se ofivin ne nal ovisno.o Zeaste je stuktyue (slika 7), au H&e_KOW its se javija ne ofiolitske 2one u Bosni i velo je sade2i. mineral Ca Jablanice, te na vise mjesta w podrugju a gradevinski kamen, “4 Poriiekio i priroda 1 dijela tla 1 kao i kod gabra baju. Obiéno se j nah kupa, a tjete u ob Zemjista iimaju visok sadréaj M; prelaze w serpent naziv uglevn love grupe su: labije zastupieni. ne kao fero-magnezijske ne sadrze feldspate pa samima ns PUoa, =U wozopiowereu 1p 1 201uaiqals id 297 “so.uesA “uP, ‘UES eUNTyNIpod anises nm agvjq) “wwosis SoysieuC, Seu poy B “UNBISRNL 28 oye vs Burefjortioose god aes w nfedatia 28 ox ‘afoq au | peyouod w ‘ouDjaz 10d PO. posliuiay 9z1q 98 ssipeyE PY : UunwxousfS wozojsoWEaUH afeIseN “shoud 1 alps wiymapod fjaey ‘avedspjay Zipes ou vse rodinny ne a6iy v8 Hoy qeroUN HfluzeA ef oaisnsid agen eaezign afuepedses v ‘ewer po nl ‘lozoi | 01aafeyy ME maps we. awe woud 1 redspyay “ang 9S RINNE LUE, a) aferseu s(0 ~ sfeus oF afer nfznipod eu 19eU 9Z0UL as seu Poy) “ByHafLE EISOP nH NS By id S sv@ny] af erau my “erMRs9KE wolloezIRsIN rysdoysonyjuu_nferegon 2s yefupary ns Buf weg . ved 0092 mp) wR Ty DIMy pe NAH vagal 3 e20p0uniay 490 fy afueis ougaeod eljrisodsn + szap0unes epof0rs0d n>Wa1 26 alll “ovens ws efofnpot wystwoy qinou afuegoun zn yes | eimpiodain byost ns egopourenul norzn inelgauofhs tnvaumpas 1 >steUrBeu nfefetir 8 wnfoy “WOH fowler san0id ungrsod wfyspaid erOpOUIONE auatys oupiounnayy Zee SONNY | 5 seu sof 970 radios paiog “(isoo0id siaysoune worrsfap uyosia ud efjago np patip Soups posted } opyaftogGostoviea, stijena. [atin postanka i zastupljenost najveanijih minerala kod kristalnih Skriljaca daje se utabeli 5. = agin postanka i zastupljenost najvaznijih minerala (he Gnas jene ‘Nain postanka Regionalnom metamorfozom Regionalnom metamarfozom Bjestara Regionalsom metamorfazom ek Regionalnorn metametozom gline Regionalnom metamorfozom Postanak 48 ne erozije, 0fod Zoysfuyonrz 1 Boulhg ryeIEIS0 wIaLUDZO} Sa al seg awopsury, eg uw Z 7 “op oty'so} wp © ous!A0 wwUpryaid ry 09 whee ojeiseu of nsay ee urosat 5 #200) vo 9s ep alnzeyn wi -oupon wigop ofep nu os *279) (ayop cui SQ385 | UAo¥Eh epseU 1 n) sfiuoat | BUIRHOY 2412 svatvay ¥o1839 p20g ‘pyead wanisag po sfoises ougajaid as ef yah HONE \Brup {npn wp nfow axegsate (| 1s 1 ap ephp Somoasnyn yponad? opy>fi20g rsPorijeklo i priroda mineralnog dijeta tla uujemo 2oogene i fitogene sedimente. edimenti prema hemijskom sastavu mogu nitratai. Najvazniji predstavniei karbonat shi stijena su kretnjaci dota ~ Kregnjak je najrasprostranjenija stijena iz ove mikroskopski sitnih zrma kaleita i odlomaka ili cijelih skeleta lotganizama. Pored nih u stijene padanje Kio i neki sekundar hhladnom HCI, pjenusa. Kreénjact mogu preéi u metamorfinu st nazivaju manor. Kreénjaci sa vi8e od 40% MgCO; zovu se dolomitizirani ti se zovu konglomeratigni kreenja upe, a izgradena je iz jogobrojn ‘otporni CaCO;+HsCOs = Ca(HCO)s vgljene Kise ispira, a “netistode” zaostajs, Jedri kretnjaci su vilo to8a podloga 28 obrazovanje tla, Oni sadrde 96 do 99 % CaCOs. te na druge primjese otpada (0 procenata, a nekada i manje od 1%. Podruéja pod kreénjacima u Zapadno} Bosni poznata su kao kragka podnudja, koja njesa, U stvari, oso astava ovog nerastvorljivog ostatka, Tla nas 0 tla postala od ma koje druge stijene. se koriste kao materijal za juma i magnezijuma Jolomit uw dodiru s2 solnom kregnjacima i dolomit sadréi kiselinom veoma slabo pj pposne plodnosti. PriliKom raspadanja karbonati se rastvaraju i gtbe, tako da i avdje nckarbonatni zaostatak sluzi kao masa za formiranje tla 36 Porijekto i priroda mineralnog dijela tla Dolomit je istog her 2 $4.35% CaCOs i 45, porovi i organogeni sedimé Womeje i radiolarije, koje su se more abogaéuje sa lavom. spadaju. Najrasprostranje i su za oblast jena, udje se morska vode iz lioksidom, pri Gemu se stvaraju radiolarije 1 kresivo. ih organizama, a najvadniji iz n vodama od mahovina, sabija se iu odsustvu kiseonika i talozi zajedno sa muljem, dok se ne ad i vige taka Kako vodenih biljaka,tako i ira. paprati j sl). Naslage uelia fogoza i sl Biljn c, Vegetacija se stalna obnav ispuni cijeli buzen. debljine 1-2 m. @ laga eseta i Gesto sadrZe siojeve pijeska, ‘a najpoznatiji a. Kod nas terci ugljevi. Prema stepenu dijele se na ‘rk ugalj, kamen’ ugalj i minerala ristitan 2a stvaranje svakog erala listofere u rastesity masu sa raznom nom zrna naziva se detrtacija,a nasal troSina se naziva detritus. jai raspidanje sina su promijenjeni ustov pitska one uslove kaj su vladal kod njenog postanka, Na oval ja ravnoteze. te sistem minerslnih jedinjenja oe im uslovime. Zbog toga se uticjem novih uslova | @65 seurpeu ylzepoh poop Bou: 26 fo} v “tuafiuosd | wsop01d z1U eIeAyngo afuagon oysfiuIstL {6 JOUS #U 28 1p14 eMjoRas nuiqnp ey npqIn auIKEped | womradioy oye unuysyeia fons aznsop afu2s0n O10 PUlAEped wlio es ‘andor; fy Binjeaduin po ovsro af afuepedses axsiniayy “MaNMOIDIG | 2BIEASeH ovy sthiafp vfoy “spoa af vfuepedser Soysfaay suaRe leeueN ieynpoid ytiou sad wluefeisen op aposop ssonerd 140) afefuafas ysftay | 140 #5 au0y 0 yesauttt au9{uotd >yonp oP Iponop Hoy soaeid af arepedses oystna efioodworep 1} afuepedsea oysfnuoy “zpe Ip afoas waByanod 1 Boypizy J01) ‘puaths eh pfuagon urgeu Muzeateu af oxo 1 ‘op #Ponop | etueuoths od erepn seafa_ eu © po af = avofa tous lege 9998 oP Fvjop O40 “9 we OT OYaH8 yes + jor nfenegaiod (elaewp po "eysty 1ny OP sze|9p aPOn vfuerwsedsy uoeN, eye n= gos elideRitmSLY rgueyow alnjalp - epoa, ‘wopor ts afiund azod ns oy1}0yn 2f wpa) afwerojafq -vuatis my Dpafip Souppwous vpo.nad oppohiiog as au 4 po} a rzejaud epoa wofugaezsiug ‘ppoa ruafidmyeu oupoyiaid ny af Jof “eualhs eweuifjdns n exeais 257R97, 42109 woAs od 1f0y " agin ef u fuop woluencsiBez wpa,“ oatfjpoaoad aqeis vo1pefisod Oey 1 m19 azou a jouw o¥y}284 BNO Seu POY Yop “Dy OL Op | aMIBsadiway foUpOU } sf ‘fepeuz 1304 sof ett Ono (afloetaBan 734) 1 po auspes@ ageu ns auatig “uu jojo. nfearuzt mewupy waseu n exefod suraupoyeas ns afoy FexaeAMpEIDTLIDY H ayNze nfnyorzn afusgo 91S afagorr oygiMeysur ty OFZ re ougssez NezyLd Stuagon O¥SITUBIT T ONDTTENSAT"BIBySOpad Sfpao 98°29 Hye “oujajered 993) et ST BUIss3oKd mIyphouatopsd ‘afi@iou9 anaguns Dy ohp Soupuonn ope. 3 opyobiogPorijeklo i priroda mineralnog dijela tla unpre Tea 34.24. Rastvaranje Posto. su magmatski minerali po hemijskom sastavu soli zemnoalkalnih metala sa _alumo- rastvaranjem nastaju proste soli Ca, Mg, K, Na ko ubreava proces: ~ hloridi o lakSe se rastvara, fjalit koji moze pad dejsivom vode i CO: pregi u Fe karbonat Fe:Si0, + nH. + CO: = 2FeCOs + SiO; + HO 3.4.2.2. Hidratacija Hidcatacija predstavija ulazak molekula vode raspolazu slobadnim pri Zbog toga vodni molekul kao dipal Jer se poveéava spe Ki sastav i izvjesme dodavanjem vode. FeO; + xHs0- FeO, xHLO fi s vezivanjem dva ia zahvati vece Takode anhidrit pretazi za 13. Ako ja i pritiska na okotne 1Hs0 => CaSO, : 240 eps caso. 60 + OH + OD"aP Soo + OFX f0%dZ=* Wn apoyes apo? 1 SOIS 2 faapa texafods 0195 40 oundiod 2104 au jul efuppedset eysiqo efpePIIO PTFE ‘op wyeiauu Toumpunyes « Fouwewtsd epayszt ayIeze1 avlugnlgo ousee 10g 894) SOORW + 4OF1S'BNV'H = 00 * OTHE +7015" WC 120 naIsNsHd ne spe rpapatys BA 2904 eto fo%yz=50 + Oar 1 yzejaid wofioepssyo woliep (2a) pisye twzaliaz out +018 + “ONS BWTH = OFHE # O'S) bys. exon wz a5 afizan 22%q 2uafoapes SO.) nase sosoid munseyqo wrysdon a ep For pind 1) 2 apo efseoosip) Heady foyts eu 9734 939) 72 Sojeyso 21 — w2uy wpa, FoISh + OFHE -FOIST ‘OF = HOH #0189 FO81¥ OH ny vpohip Soujosoune vposted 1 opyetisod w vefpranenyisap BayzPU 020) vAO as vd FOIS O4p UEpof feapz as fofoy m azyorPIY wzey — waey WMI HONT+ “0189 10% OH = HOHT+*OIS9-fO4W OF, wftowayeseap e17e0 wedspay 28 PAG, HOM afep | nunuat HO ns aft youpry n ezry wupat po wean ‘ore 21 alpia as oz0u. joupiy saa. wuinje-y) ese}yOHO wpeoUIME eftagon BOx: ‘yeveso tuprojoy, wuauoarceiou mfizeaga rg ty — Op “epIsyoupyy WuauonyseA npus n 98 nfoleapz! UW 12 RIP ‘aoasses n azejard agai Byy 162 2zeq aupeyyeouuiog — ‘aomsea n 326ypo afd PN Ef ayerau out s1hY ~ 50'S + OH = OSH 23070138 fo4 SPAS 7 NPON wo EEPRD aflyp 96 wUMASH eAOMIN| HON + fO'S*H = HOHZ + ‘OIS**N smettis-ey #21youpiy af sald thuseisoupofTen -susepunyas n epmyEsoMAN|e reupsd afueavaroad 1 as uaefuselqo s2qO4pIy wosas0s yun wisaad fIATIsEN 26 $2003 "YOER BADAEPON BAP TowUa|TAOAP, por sa2ard auios0 nv “wftepedses Zo» vouPH ETP E pp vpahp Bonn. 1 oppphsodju), Rupe les buse podlogs,doprin Covjekny 10, ISOUIN]E HEIR ns WoUAYISM | atojsopad BUI MLAEPUNDS NS 01 ofYalLiod Onoytf wod ni "POA epeqoyso 2s wo: eusfas yurourfS pox ousfidmiee of ogntou wiafwyfiqz ofuesigssago oulegeur ‘iq. nou afoas es lado afoy ‘antA0u! nf aftiareut ounquisa woUARIaA nfeatzezt A ISIAOIS! pO a8ujseu suszous mzafijpod ope ofowezyeystayasd poy ofuefiqe owes 41 wofioeuawed ‘wolhoe2)festyaNd oyereu afuanssaz0 af ~ ezauadelicy eurgou gas msafiu eu 9s #44 PO 1 02 1POA Hos YsuaIONIsEHBatasES BoysTiwoy 09 efezapes po “(yg) eyellouaiod Zouorsynp: Pr “ngoaysex tous9isa1d ousoupa {yefiuarbUl afigeni2ou0y po Istae7 4oayst 10 « (Hd) ruigg ud 1 eyatia sfuazoye ‘01899 A po isiner eluazoyey wurzAq Yop “IpOa 194 95 aliquis wonsd9 yuvadpuadsns afuazoye | Dp vjohip Zoupioune vpossd 1 opyahuog burpou yruapaou po pou ou oyodsunat wound 3 msof ou namynof refisorews soupa epor yop ‘nfzoupod n azo} 2] pow “alezoye as ss1n epedo wat “wronises mpi (BCU 900 of oxy OvY ‘8 220) nego ag0n HHoIPA 14819200 98 nuiog uid ‘afizuedsns 1 eioases woind rnup od wafuefinoy ysouasd os spon ne wypynpoid souaid yz 1 oupusuanyeey af af wafyepn fouapanpo ou 4 joxdnsew alnjalp 0; 20 ‘almuodsuen seaf, -wuolns aAoyoiq ‘oyjon af (199918) eypay VBP EusoUaiy’"eatA'Y opal “SpON”“usSInd wluazopRL wasoft op misduaid 3s nfou Ze) fond n WeAGeERgS PUOPRATE TAG ~ ofunpiedses wyexinpoad afuasoussg epg ssoupoyd af 01 ~ onisfons onou JOP ougosog ‘earsfors euotodiospe o ‘8044 afiousion enysfors afnpalsodPorijekto i priroda mineralnog dijela tla idroksidi Fe, Al i prvo) faz. obrazuj se roksidi Fe i Al Po koloidnoj teoryji - silicfjumove_kis acekatisu. ps naplektrisat Po ionskoj teorifi_—smata.se_da.svi si raxpadanju_prelaze_u_ ionski_rastyor, a zatim se higraKsidi Al, Fe + Si-kojé disoci Te grupe silikata i ziraju iz mage porniji wu postanka i porrsini pod To sv Mineraligline su grupa srodnih kristalografskim osobinama. Nastaju hidrotermalnian ‘vode i nizih organizama na rat koji se ne mosw ide se i elektronski mikroskop. Cijela ova grupa rmalom specifignom masor jad jedinica izgradeni su svi alumo- cobliku tetraedra jum je u ovo} ve valeneija povezani sa 8 esicin C) Keank —@ Mem on Stita 12 reko nastalog viska naboja, dva susjedna tetraedra mogu se povezati ko, da ing aah Resco i dao fone en boj bude kompenzovan vezi 'S druge strane alumni iminijum povezuje Sest kiseonikavih atom obliku oktaedia (oktaedarska Koordinacija). slika 1b, Radijus al struktu reietke “bm 10" aia ORY wrEAIs as opsAfeU ‘ezeq nyepsOpaU M HUNpais fOI9SLY 7 “ouIpas po asianz oun vjusouw umyas.wfoazes IOnBig ‘tuepedses ray ‘odsefip ‘auuiepunyos sod BpRY NyY440 N Nfe3s0 90A R150 yerourt afeiseu oye (PY) wzoA wUreyaRIR;SaH yerou efueadzeiqa ap fous ud 92a aus JSOn epRIOUNL YPNAoURyStL POS, ‘wofuepedse uquzqeuay aisnsid n 4 naquzes as ajaune “(eyouy ges epesouna yjAo ayIG01 21 bu Op s2ejop oylagat 21 buoy Mm ‘oyeiounts | o8y *(1:Z) ayp—so1 Oped ine | wzaljog 2pIs4o. oop. av w2FOx ereroun gzawis op OP 190 aN - ausepunyas fh feds Boorowog 99014 ‘fitBs oupioj0y 1 urzeyud af slipes A083t0 af iso oyiwopon. esIoUHl ys 10 1ySIePaETIO "ey!NO9sIy tanga 2s uazany af epey ennuios 28 yeqo ryssepaenay, 2p vpalip Souppun posed } opyouod oe (1:2) ouy8 yuapypsounyo aanypet emsopoin gp Onis at ‘oepaf eawumtop ed Cepisyo1nyses) £0 21 wourdfan wuapertzy uor ut EAP po vfueu of wfoy NU IAQ) “BIOASW: 21 BIMYDjOU 1 LUO isinod Woys}an es aflsoqeut ioyesp nm vpeds Pung) eyetizarma ylso iadiospe isaq0ud agin 2s foloy eaisfons “f "eaisfons rupiojoy afnzey0d ¥ioy ey Hnsowiowwe yesnn 9s ealgop 9 >) epsiy efizuowip yyeur Zoqz “wrapayy eyjsowe evo of ep of afiuey 95 yop “npes® nuyeysiny ew euy|s ep onounsn of (3Z6I) ssoy oy mpalip Soupossujn vposid) opyapsogPorijeklo i privoda mineratnog dijeta tla AI(OH); +H —> AION)’ + H-» AIOH +H Ar, injegovo vezivanje sa AN(OH) 'S druge strane w alkalnoj stedini. adje pH iznad 8,1, oba hidroksida imaju labo} zbog cogs se medusobno odbijaj uz oslobadanje jedne molekule vode ta desnoj strani jednatine od uslovima. Pored pif reakcie sredine da se i i ine vopée ne obvazuju. O tninerala glin iz alumosilikat dat je nas Cinig, (1991 dz Seme se vidi da topla i vlatna klima doprinosi stvaranju oksida Fe il, piranju baza, stvaranju kaolinita, a sporo ispiranje baza i 4, prema Buckman-Brady. (1964) kao primar td. n ineralnog dijela tla it. tim da 3.54. Glavne karakteristike osnovaih minerala gline Postoje razne klasifikacije minerala gline. Prema Robinsonu oni se dijele u upe: 354.2, Kaolinitska geupa Ova grupa minerala ima karakterisigen odaos lamela u sefetci 3st op melip Soup ‘ovattgoud ejay afinonses ty 85 aw0q ano) ynygus9a afeise e30q MR s2UFOP aPAC 104 wo TH SE vposid 1 opyabisog we jours sepsene, wrofuxpedse, yasiy 21 ath soUoupLY oArsfors afizeyod 8 qolsayau sie) af 29} ‘npoa Puuad 0% yoedey eysiepaenar ap nzan (os, 18001 poy. eons py Djalip Souppiauru yposad | opyofitodPorijekto i priroda mineraluog dijeta tla Porijeklo i privoda mineraluog djeta tla it. To Slike 16. Grada jedinica ? 3543. Hitska grupa,a -auginad alugennueraysties = “owafwugr sgoslozs = azejeu eu feyena pygoror> 4 om wean eustoas EIRMG “LS'¢ pposry OH + CHO) = HO+HO)E OH + tuewnau afep ¢ mutor nfep 1 U0! HO. ys lip Souprouua oposd | opyetiiog ce ayel vpan z9q ig “eneses 201 jo re U0 1q28'n vyeloises yrupatod es ag YByy Tv omens” aus paid oanidez omoyau n mael sgow as sfoy on malip Sompsou vponad 1 opyofiig0 4) Kontrakeija i bubrenje Ovo svojsive je povezano sa elastiénoséu min U slutaju jate takeije. Tako Spoljasi Gisperzne fuze i disperanog sredstva, Na sp brzo. ka granica izmedu iio} povisini reakeije teku vslo yom piesa "Tie Formirans Ovdje posebno i uslijed jehog 88 Le i eas 20g esp UIA Sur ‘4 (SSE O4EA) ByeM afgnapOU snpedyo woystans n esojahip foqating A nfeasfidsop # poe 1501 estfod Fouarafi % eo OFS! Ost O8r-0o—zi-u8 ECO cca 0 wo sot oe pean + - - cor-D0s UTES oor o0i-00 ee he veo OTD VETO OFTD TIHI0D Q oes OF OL efuoqwar wysue3i0 “TE (VLE A WZINYDMO I SOWA VERIELVIN VISNVDUO *F arTavs ‘plesapou vysuvsiQOrganska ma Udio pojedi 4 ih Prosentuaini udio poj korijenovih dlasica koje prostrke koja se u Sumama nakuplja i2nose: 2.000-3.000 kg/ha 3.000-4.000 kavha 4.000-7.000 kaya 2.500.000 kg/ha antog pod Sumskom vegeta (like 18). Sadr2a} organske ea ‘opéenito veéi neg u tlu pod Sumo Veti sadr2aj organske n boju i vecu moguénost vezivanja vod Poveéani sadr2aj organske materije stabilnost steukeurmih agregata. laganja ovis od Razlaganje odlozene —organske Slozenim —procesima reansformasie w Kojima se humifikacijom fonmira stabilna orgenska mateija v vidu humusa tla, & mineralizcijom se vrSi poipuno raelaganje hurmusa. do vode iv COs uz cslobadanje biogenih clemenata 84 Organska materia, is i organicmi u the Silat #8. Cea vrate veg . Definieija organske materije i humusa ta Sve organskery aysv3:0a79fis sudmye sfuesexp) —_eusfo4 Bons ews, 98 (£661) "IP w'saINNG MwAIG ieee: 1 nfo oy MPLA n op a yess as wfoy aftinyeun aystUsIo EUROS, (cr eioqa) 41 nlefjaeso np sosotd af ‘op apanop euppoipo ineysoup2t aysuP3i0. gdje se prostirka slabo i na povrSini. Sadréaj baza i .-smrée i Kleka ima = Lisée breze. johe, jasike i sade2a] baza ~ Lisce lijeske = Li8ke javor razlaganje prostirke u mnagome zavisi od uslova 1 thu bogatom bazan icke 1 ubrea njeno razlagenje bez: obzira Sto je manje povoljna i obrmuto. Kainji ishod je proizvod konstelacije cjelokupnih uslova koji viadaju na datom lol sadr2aj_uglika is najveée gubitke razladu nego oni na povss a, pastao neznatno ve Organski ostaci u tlu se 88 a manje stan! ‘0 naGinu postanka humusa postoje razlitite hipoteze, kao Sto su hemijske i rmikrobioloske. , da humus nastaje stvuju kako w proceso niikrobiol raggradnje Dan Wve sinteze u.visokomolekulara jedin obje faze 8916 ‘nsoupoyd oao8afu vf 2nup nS Yop Bsnuny wzyjeuy “eyeuzOd st 18 epoitad eysfiusoy eundiod eds “efualinpal pysurdo ereuzod eSouus euafoapz! esnuny zi ewrezy Cue wHYshuloy ns O¥e] Toro aS sore 20504 SP ory a sywopon, se-ce 9-2 Sau Ta PLPPDL smiuiny Amyses PuARyUIRUOT, ‘pL Hagen as afep sun wujesouus n esnuiny amises ruseNawa|g FL aPaPL 0 P eutarg Ng) 1028 = 06 e1 e799) 9} “acojmjgauUdy | az0}n|90 song wovoduioy ofni “(S61 “AaISULL | UOsHryuep) ujsioxd 21 opfoliod pon nsnuiny A syoiduioy ryoush wp ouofoasn af Hy ‘asmuiny n ueaoyy eu owes ousds 2 1 ouypstyourwe ns esniiny rofoises ‘926 wu sofsn 328s 9s af “wonios woysfiulay wowanrsiypat Wonyey! 20YS1 2ZOUN OU 95 SMR] ‘esnuiny earsfoas | ARISES “EZ'p [oreuouoy 0d) aon 200d mung “2 DHS i 1 a] azejaid wiofjaezuapuoy | s afisorew aysuetio as ‘uafiuoid aysfiuioy axoqnp afjaeuuoss nsaooid o nfeaefjarzop afizayew aysuesv0 auioxz: eunfueyeals UILAO LUIDid” np ne s1uD310 ¢ snumny “Dfpsappu DysUDs4Q)Organska materija, humus j organizsndw the ski ostataka, kao i od stepena si 3 bojom, Prema sastavu humus se dijeli u dvije grupe: [Nespecifigni sastojci su cazligita jedinjenja koja se nalaze u biljkama i svoje kiselosti i topivosti u vodi izrazito su negat rastvor fulvo kiselina ima pH 2.6-28 i djeluje agresivno na reakeiji nastaju rastv ano odvijanje ovih destruktivnih procesa. apokrenska kiselina u rastvoru se mogu razdvojiti na taj nagin rastvoru. Tako ih i 8 fale soll. Medu fcajem Na 1 se preklapati, Karakteri sposobnost ad humate manje NHS 4.2.13. Humini worljiv u bazama (NaOH i pH reakcije i kod petiodigno se daljom njegovom ekstrakeijom, minske materije, koje u 936 vp n soup 0}9s01 usados i810 vfons “DYE FYSIMAS “Te ONS ‘nu mosege afson woe RS «HG eters ¥ scot ss § CS) aa eats 9 (os fuopfou rysueBi0 twoupes rowed no jptuysioude Sowrjaid 1 of poy ofau auney ausifuaz wonsnsid w afuzeu aysurdi0 yfupesdzes n nanjaud vi 6 nuype8 nsapafys vz afusrew ayuei0 avaperzeru ales au vp oye ApoR aye afloryyrsiny | afuateu aysuedo afuperizm aundiod op rsjop wunoIsn weno jx wowS0q vs oupatee mee cevofipqeus 1 tufjosed Ino|sn 149 NS orgog WU HUE ¥ wNe30q 9 9 98 wing nfingea Mosby Meu 920KU UO OYP! uo) es Us 19804, Hy FyneUo4p! usergoy4 — -8u 2[pfip 2s esnuiny wioy auZouospyy ndyy og (smusnt aout) snuinyyoy a seinigaoyy— 1 (snumy rsousnyod) smuunys=popy = *(smuny tyarz) smuuny- Inj puznm$so 1 snuny “ofisoyom vysuvsig, oye |souzy 99 ‘2ysueBv0 anny | aan nfezspes woudnyn n euogepa 2959: wousueio 1) “uoyepa 15 punnyopad | wioyopad RaQ, “yPysluIoalZ 1 aspaud fog isan rzeyeu 95 np 7) ep ya wedI9 “ep ‘01 tosoryey vs nzouued expf}Zn wuad.ud af ouganiod “By/a n afuapoxaid 2 "4 9"| af eyfian (ezspes 14 0°€ vsnuuny fozapes of ep “outa vsnuiny fezipes of ouganod “ey! 1 ojo .byin fezapes,ovy et squint 96 esnuung fezipeg snug a natpalisod v2 tue ors — (oat npta n) Bp 21 ISoUz 36 afserEU =ySURIO OF £9 a8 NAOdalW mantugetqo sountry® ryS fu 8 nepaesdo 920u! 9 Ce TSOUTOUIN HHUA ST PPDL St ager ‘afuo8arey apopohys 8 nrsidnsd nour as m1 9961) raquupsiyDe\g-sayayDS nfep nfoy nym esnuiny fezapes S77 yn purzpen8.0 1 suuny ‘ofsorou nysuvd4o)anaerobnu. sa hranivims, a s dn 7 ge ka. To je jedan nagin su veée od bakterij. ‘Stuave olive Pave aigeseppeaiqaue =» BIB wy sas 0 Sng Bars ssw 00 (Ode BE BO wets OR lee od a5 nftawars 9 Hd 0%, tekunice i de.) AACE Slike 27 Sima pedofewve po Buckian-Beady 4) preplew Acerinaes, 6 besh eu stanju za pet godina potpuno premyje 2.5 ean na poveSini od jednog hektara. One godifnje mogu da propuste hyve svoje ahha, Nejbolje se razmnosavaju u podrudju slabo alkalne do jek i esen, Fada je uj iduti ka m dubine. Kisne gliste poboljéavaju aeraciju obolisavaju ocjedljivest tla, Post i 100-200 mm, Ostala vida pedofauna — ovdje dolaze: kr kute i dr. Neke od nj one preradyja do pojadare aeracije i poboljsane ocjeditosti Joswot ‘op BITSY} 95 eAIZAU NO] D (ofiusey 28) auAosed wyieyy — 22; oupay eYiZIy ~ 38) Sing BAZ — aisfous epapafis 98 apipeago nxe\2od ‘npn poy WL VMIZIA'S arAV190d 4 Dy Dp mpi n qunpuv8so } srumy ‘ofisayous vySUBIQ) vorFizika tla 5.1.1.4. Klasifikacija teksturnih elemenata rikakve fiksne velitine, negn odrede ih klasifikacija, toe se medusobno 18 Shimek Pies ; 4|ccon ony Sek fai Kent cos OE 20 Preérik destice (mn, logtitamske skal) standarelina: ajihovo 108 Fizika tla Medunarodna kiasifikacija podjele Gestica 18 Medunarodna Klasifikactja a tues ee lina <0.002 Axtesbergova klasifikacija je mnogo detaljnija od medunarodne, tabela 19. Atterbergova Klasifikacija Tabela 19. stele tla ini pea 0,006-0.002m yesoid ——_yoid Poy eUy8 eupo%oy ‘290 efuenizan joqoede| ‘efiza4oy | ISOUDNSEId ~ ‘otusiang - ‘atlodiospe eBeus - ‘20}809 Bulan ~ wep enisfos wypizay FE st oro ve ot oro sz v1 soo i) ou a %e oy oy on apse jod) nfionayat v2 isougosods nyjan 2o11s02 “PULe|IS wuorodsospe tgu4 95 2poa afuerary “ep eluearzD|Aaxd ‘op 18}0p 2por wlueye1 Zoguis pafijs ‘HA au agdon ouo oF tr ‘o1ods Bur oye! af waNso9 npouIZ! JoIso1g “NEACYL|ZEI NB 304 geUIpofog -wolayes) wouplOIoy pysdoysoryew nBou nfoaizeu 98-1fBojoped rfafjavfod 9s npn w ‘as vfidnys {POA 7) “9seus anvydis afnfidalis ep azow LUO easfidath af ems) ‘Doqoyod numsaars | “afinsozt nyselid p) ust nfoyn nuapaspod ineyn 209599 9G) “afloyeAMUOY 1 efuDIgNG ontsfons ainzeyod 2u uO “0219 o§n af apoa otsae “sousndo.dopo, sfoas wygizy HU gNIN O¥EF af eyeuom]9 yams) ednsd yuupafod aynsoyyesey aUstID ETS uo. Utz po afew 1 we ZQQ'0> z00'0-90°0 ‘unw 99°0-2 oyesafia wu Z< young afroureyy oy DynaFizika tle Tt dr air cits tL Fizika ta mofBEE BM COCOONS LiVV¥ \ YA REO WAY SLY VASES ADA. SPROOOEOO Ag eo Fe &¢ $F Se 3 % Procenat pijeska ‘wougao i podjela koju su dal tabela 22. 13sn oF TOPO ORT OTA S oraz uprojoy oye oz-o1 ‘ouprojoy ousrenun = Ors ‘upro}oy OgeIS Z 2 uprroy age ovat SSRI uur zo0'd> HH FES Baraca FER, aftoreay auprojoy efezapes reeq eu ep alo €ZH9qer n af puRzeyLid elioeyyyse)y ProwrUepeID, yaaa afore suptoo sw0us0 eu 1 aflujetep afjep ow sof eBoy wIs0 28 83 Nag “Te BANS "uu eagee9 e914 soo. zoo yang esata wet eu e ¢ & S enowiip Bouspsipo po utieu eagsap eUBo0%3 Dy Dy vn \NeA oYoU'S B88fy oUIMSy>E 141 ne. ROHSAD pa1odse % 001 wer (BySaTTeRIpEE— wee eyead fezspes ~ % S¢ ‘us fezapes — vegnuy)? “ex2uz0 pwMIsyaL, siafwlia ‘0g watts “Betz afsaud nv “eysofid | pypsd “auy)8 muaooud o 12epod asoueL 49" 8 eNO 21 afnpaspo os eseLY EMINISEL 1 afioyeny 8 euumsye} eaBIsQo 2s jaye a0uens wo eS pO 951A Papes eu error Fete nom ounoysaRa 2 5m) Tema op meFizika tla 5.1.1.4, Uticaj teksture n (ckoloSki znaéaj mi svojstva tla i njegovu p itkog sastava ta) koje se oveje frakeija sadréaj éestica te podjele, Cesto se koristit? podjela koju su dali u Njemaékoj 22). Oni su izdvojili kao glavne grupe: pjeskt usu. U svakoj grupi su dali vi8e podge Pjeskulja mnogo ne utide pr (mali bro} stednjih i voda se kroz nju velo ‘Takode slabo veze i hranj 8 toga Se ne smije dubriti odje Pjeskulja je veoma éesto gl dubriva), Pjeskulje s poljoprivrednim magi Najvaznije oznake pjeskovi ima, visoka aeracie jbr20 2a Ekstcomno pjeskovita tla se uglavnom koi wivaju i “lahka tla”, jer se lahko obradi 116 ika tla Sta 32. 0st), Koji sa je | vodu. Poveéanje procenta h 1 pjeskovite estice pospjesu Sto dovodi do brae razgra ljeve se zagrijavaju vrlo brzo, zbog toga se na vegetacionog perioda, utoliko se dobivaju veé sikuda ne dolazi do prejakog zasiéenja vodom, odnosno do px € h rezervi, jer su4p Lat "qeu Horsey arywey 95 of04 “au0 afoy wat 71 ouljonod 2s (€¢ P18) ania You wt 5 19 wp “Uasof ‘agaljaid m oyey “eytery ewoon (ez tz , 0212, BAoyifu af 29f “WHOIS ‘nprigo wz, BAIS OP OjSOP 19 ep “(ozIpes a ofp oufjoncd “wsousndosdopon 10a yeaeidod v7. a1 *eousa9 1 Buljonod oust 190A nfeaezIPEZ O34 poy wpnio vz as adafn “ep, 1 efuepens op nseaop az jslaod “x21 eaQ, “ussisod “od sey n 019030 sf, “aueauoe ns ogeys po. 3} upon ep aadlod op (epaljoud + Dp yet ait fens adopys Bousauses 0 “N21 WORD BNL mpeg fjoxodau v0 8 afioesow agus pa ‘eteao O12f} {8 easeygard cafepeds (££ v4H8) enisfons exis es us 95 spdon (ey wapsouNys “um Dp yeySeéerne repe, nite ilovate i is ‘rina, sto opet dovod sprijetiti (dodavan 0 2er sfubuzes °2y! 270U! ep ase | wosmuuny vs aiqop ouasclpqeus oupal af oye ‘ssoupoqd npoyfod n 2s wp spe ‘Aeises 1wunisyon Hy fezapes ‘aunyynas » an Fons cusyaiduuoy af ef 1soupold 138 220 "N ourpat 2 pyeuz0 !Zo}op Asaf word wu “ ougjays “rofwiad eu) nan wosen ‘eyes un}ay$ ou jays Oot ~ a1 adnipod miapoys y 0S > miapays 45 08 < sadn ipod nou (os61) yuegein) Buiaid “9s ep PUaIDS % > usnal “ea1royungis enuawey ogpis raypaig vuiaad ey9|2yS aeinun elloyesy esOUpO NADUsO FN, DYER pon sfueaeziper Weug 4 21 ey eypionte evga. of ep (9¢ HME) %0s Pods TezipeS Teao of ofp ns uuuey (Le BAUS) WaqeYS %0 po 2416 azupes wy (wun gz po ungan wy | (UU g2-Z TeIDYS whoyeys W301 097 ‘woyer 19 98 upoa wmawped 1y eansay O1pn ryOsIA BAO]! POX, aysizo! op oyeul YagOUSEYD f eamyniis eagop unna f a40nye} eu 29) ex eases Bouljtg soxyey tonfereguuesso wery 10 ns AUDfu0y af “eljaeiav “opos ny Dye ver 1 euonyt 9 po afew! afioyey wz eporautedid ~ “Seuosyuu 9g po 990% aftoyeay ez rosa Wuipafod nfurefeapzy 2s edmsiad ‘afueys feapzes wydnisod voyeNn ‘afuafupol busyaydiuoy m iponaid yy ouzsedsip ou lo n vonsaD eluaporaid 18D poy B “aude HY 3g UOPISYO-ag alunayyaid woreayer wusti0% "eaypesqo a wreasaid 2 “spauntidofjod n afuarsuioy 290K vavfiqosodso 1 ysoueu i ‘bu nyados n nfjwaz 199s0U peysut ez auiginod NOUNS w2 BIEyeEAO Y yz 0 af fozapes ‘apeiqo axoygon. te ypesqa ud sodyo (908 easttuinzespod aus Fezspes 190), spe2y yuysouny poy e “is of wpe yEXUE] Poy apesqe sypeunto earawy —Danas s¢ pod izrazom struk uazajamni odnos strukturnih agregata, 0 2 tla podeazumijeva velitina, oblik i rasporeda kako évrstin éestica ju neprekidno dva procesa — proces sttuk proces destrukturiranja praéen mikroerozi i zbijanjem (slijeganiem) Strukturni predstavijaju nak a. Pojes ju Karakteristignu strukturu viestadka, fj. ona koja je nastala radom éoyjeks. odavino da mnoga svojstva tla, naroti ne (skupine) mehanikih plodinest, na prinos re¢i da plodnost tla, narod jer strukturna, kako navodi Kaéinski (1965). 128 Fizika tla kojem se gmenti se nazivaju “st aljedijelci prema obl sklop (srednji preénik a, koja su bogata 129rei ocr mons | yee |bette strukture, koja je narosito vazna za ki la adekvatan izrazu dobre mrvigaste strul (0 se kod ove form: 12 velike koligine vode, kao i posjedovs Zorusavarye ag resis b Fizika ta Fizika tla \ Slike 42. Proc to kako izmedu pojedi procesu stvaranja mrvica navodimo tumaéenje koje je razradio austrijski pedolog Sekera, ‘Prem Seker proces stvaranja mvigasestukture ta tte w dvije faze: = _Koloidnoshemijska faza.i>\_. = Biolotka faza. ' drug ei = rikroageegeta, ~povezivanja vite mmikroagregete, Od mi 5.4.2.4, Koloidno-hemijska faza 1 U_koloidno-hemijskoj fazi (slika 42) dolazi_do, koagulacije U tv. mikroagregate. Za nastajanje ove faze p i Koagulatori-til-koloida (baze, na primjer Ca). Kreé ki ~ Naimé; ose smakroagregat, \ “Koje je biootki je uslove 2a nastanak ovog oblikaagregata, Osim mikroorganizama, na ovom procesu mogu da uéesuju materi. Zapravo, danas se tumaéi da ovdje sposobnost sleplivanja il kupize vetih makroagregata. Ireverzibilna a povezivanju mike iu najstabilnije mikroagregate PRL aelial cone tipa poliuronida i pol koji izgraduju kao konac tanku oagulirani kofoi 132 13ser np uroayour oye 810 agtansi ouo af wpey b| wn afapesdzes wuopaipo ox “eges 0214 of oUns 95 epey epEBop Basie) aamynans soULGNS TEES Dp yet ve ‘aumynais 2iseg}ait op niseaop ap0ye1 2zoul “PUSlI0y Soil” afuporziord oyI[90. pafysn wae ounryo axo¥ttu yypoud# ue HmBvoary wusagn 1030130 ofuviwus of foBmap fy Eb IS eweaesio ofuoroy eas x neBasBy pa) gedaiby ‘nso2aid wouzejoap ereBaide yard po nefarie juze) 1p WesSIsOpHI Afearz00" BUS ‘avoir usedses vs iBKopafp $0438 33 po vad | IY Bpisioup i porwsininy'9 mp oyepostoje uvijek dva organske materie, koja ( ‘dnosno pracesa st Fizika tla protno dj ~pedafaune su Fizika tla povesanjem sadzaa gline Takode micele gijiva, kol imaju agregirajuée djelovanje. Ni ovako sev smikroorgat nove dlagice Zive kratko. Procjenjuje se da kine gliste proizvode svaki dan u vodi stabilnih ako su uslovi povol i kovijenove dlagice visi ‘agregati ne ost tukoliko je njen priiv st \ b) Utica} oksida, gvoids aluminijuma ~ Oksidi gvo2zda dovode do ne gvozdu nego ipisuju ovo djetovan _Agregirajuée djelovaiije oksida Fe i Al se_tun djeluju na negativno nabijeneminerale gline i humusne meterije, Ova dieer ase foupas auafia ayosia Boaz WI IrO-S0H IgEY H wUR!IAG PROM “(HOOD=HO=HO-HOOD) eAWOIED ! HDHD) IN “#234 U.aoxstopon aft ‘esa90ud wat Boa! op Dy twafuBponod 5 ‘suey ‘at OF 9s nferwais epIO}O4 mp PYFizika tla Slike 46, 40 “aer | or, UNIO, ipaspo v7 4/3 (ox0f ass s40$ 1 2004 ‘up ouaud ououizos oy yo 04 uopo}82 29 ay20y youd n afuors cupo.tad 84) oun oupyfiads ‘ouysn8 oupyfsads (g) eave (Y) vuwinyo gp PANS ‘qupsn8 uuunyor euatiwud op # ponop, 28 a1 “wiod euotunjon, 13 Puunon jeu aysuer0 afueaupop auuunyon afueganod eu afnjafp EN epeiqo euyaridayy ep isouatigz (ony e104 ‘aysuegi0 fezipes: “eine ze) ea Bp 1415 eu 2f yep oi umjoa Zep ySIeUIDg 9/8) Wud T vu BUM n NinZEyst 9 NsoUpatun ala ‘NSN BupMoads wupr eunsn 2 ‘eunsn ylugysonds aysia af “apon euatuny Za) esew end af oytjoy sfazeyod 04 fosq upsn eaupods “re T's “& ysouatiqa 1 ep euysnd eugyssodg -¢-1's 190 of euofiuud reais fo aumynuns 300 af ois ory “as srueq ‘oSt>) vsdi3 afuvarpop Whe I eof | usafus + aftiorew uy 1 azuy aissag eure. Boupat eurzar as exal eunysns eugyroads eupinyey y exetg PTE TS Py Dye mn yrFizika tla se izradunava da je ! ha do 20 cin fe koristi i kod iskezivanja sade2 azuje u miligramima na 100 g tla. Svaki me ini od 30 ke toga hranive na hau sloju do 20 em dubine gustina ukupaily Stepen 2bijenosti dub inenziv dolazi do zbijanja, éak i dubljih slojeva. Zbijanje u 2dravici dovodi do prinosa, a moze davesti i do stagnacije vode u oraniénom sloju. U sluéaju ovih pojava potrebno je ve inje 2dravice (podrivanje i duboko oranje), Svi ‘vi procesi zbijanja dovode do smanjenja ukupnog sadr2aja pora i do povetanje 1 gustine. Narosito dolazi do smanjenja pora vetih od $0 mikrona, kao rezultat prerajestanja stednje pore. Takvo zbijanje je 1a nerazorenih testica gline, rast, Ukoliko se poveéa ikretanje vode, tako da us sastava a njegovog stan osnovu vrijedn« tabela 24, 144 ‘Ocjena tla na bazi volumune gustine Tabela 24, Volumna gustina w Pjeskulje se karakterigu sa vol voénjacirna sa livadskom t 12-13. Stika 49, asol 209 afwaaipafoo 021g eZ ud veffoqung nesodyupacg TO EXEL 9 GPL Bou 9s 0d e1od eppfpod ‘afyoFarey 90patijs toynd audnsy 1 alst ng 2foy od 21 sforses 2 os iq soysod ImoAiz ovy nfeneitis tu gufoigoBouus 2 ‘p04 wofalip iZepeu ep ewer! af Yallan | woporstu wougasod afupsipo yene2 Bafoy nucisoid n vyajays Zaq ty) Bouns nf woysujuiasdez wouyeliosed pod eunsni eystnuiosdes eupel ata “ETE TS (worpadory of puis su) wasps n-afapaspo 26 ean’ eyeuNUANdEZ, ness Soumya Son 294 ovy PUrJeduioy tpostid od ns ep LYON, op PzFizika tla 50. Unutar-agregatna poroznost je vezana za primarne, a medu-agres sekundarne pore, Stika $0. cogregorne i S druge strane, veli¢ina unutar-agrega ina pakovanja i velitine zima, jer ostavlja vei medu-granularni prostor (slika Sia), nego Sib) Stika 51 larnog pakovanja éestica atin pakovanjaéestca vena uticaja na medu-agregatny poroznost (ska 50). 148 Fizika tla ih vesta pora jova funkcija prikazana je na sli 52. maju dijametar veéi od 10 mikrona, Od vode, te se ju i kao pore za One se nazivaju i ‘ove pore su pune zraka. Od znaéaja su za tla, a od sadeFaja ovih pora Srednje pore su od 10 do 0,2 ) voda. Ova voda j ra primjer, pora po vel asvim suprota. Zbog toge je vadno poznavanje sadrZaja pora po v sadr2aj_ por ssuprotno, najvise je krupnih ora, Raspored pora po se uotava na sli ib) 149(wotneap2) fos uiquuesopod oBau e1od agis rzapes ep) foys yupqueI0 yafian oH0yg “ep usafuEfiqe aN BUIZEU 1581014 ‘ounejopad po uoyau n viod fezipes uednyp “elueaezanod Bosoysla oye ongoiet as opp wafuearyercey uotisap efezipes po “ 1 eu "2801 wis “Biod fezspas 9G WR 4 WOPOA es efT UETUEAID'SRE ypo azo Sof 26 rsouzo10d eudny/) ‘af afps pOIpO 95 Hod ezipes ceed 55 oyo reipes nis twotigap ws pedo 1 wrod fegspes uefjoxod EN ouljonod opg0xeu Wy _O1n0e——«SF0T BFSP SSI ast fines een aS St fezapeg Dy DY ost ofioyuny soya | pyae od wrod powodsoy 26 og ze suapels avo oF a? aed bee : : eo L ag ysouzosod 7 Socemy vo ae “ 00 g # | rontporo | s09 suey 10 lg z 2 e000 : e000 soa 2 apn genet ino vo | se {1 av | a0 wurgnod exsdoyse PH s+ eaoov a eojuesB a2 www ones ite od eg mp DyFizika tla pers vidi se iz tabele 28 (po Kingt 152 Fizika tla Odnos vste tla i sadrZaja ukupi la 28. Uhupna poraznost w % U zatreseée! 85-90 %, Kod istih tipo se ona br20 ijeganja oranice 40-60 %, Sadi2aj pora sgranicama u ovisnosti od steper lepena navlaze! Poroznost se jako poveéava pbijeniji, utolike sadrée manje ovih pora. Razt uuglaynom se poveéava sadrZaj pora izmedu agregata. Mrviasta struktura kod pokazuje raspodi 133sst sed psoupafin ‘55 ois 15 729 29H \ © i © (edovye oss ey, op oes my meraFizika tla sadriaj vlage obradi sadr2aja viage. faost Boyosns ys OmS enone oyoqnp nferears wofirasgnst ours 2 1 asia po wusiAo af alioyenvoy infeseart? onouod eurarped sod 9s aunoynd axG -aunoynd ayoqNp ‘ruioon epryan nfesears nfrands! Oyel Bens eqop n ep EAE) “afloyeNvOy twoufjoredou es ep rysoy opHon y pon efuvzorod Jou oyj01eu) eUIEZLq paoqespe san afuougng EN ts soy sof ofp =H smcuny od eunuaooid wutunjos a yaf os afuarqng, mp a 8st ‘aumynns efuenet sfumiany 2f ourga0 ‘ysourai0d nuafuewss valgop nfues ‘efusyew ypysuvu0 visop azIpes wfoy ‘ep BuO ongox0M Nfnzexed afuasqng ‘cdo yuzngrp Ylrou repanod nza1 af exelod Pag “ep aumurosdez efueyenod ezejavu es ofeiseu ep afuarqng (© Fp wansee ynprO}O% ‘op i2ej0p e899 pall efioyenuoy tofuaqng pss s-2) ontidah ‘fio 29 m4 {ampynas afvoreay op afeearzowe) elm poy el ‘peigo epnio v2 rly 95 of) “saul ano oyasd ofe|A fezipes aid 1 ae Fespes rysuaeuasa oysaf nearpeigo afiues niBoww a5 s9afjaid 7“) po asiaez au “aaa aoles8 afuog] asoqaue waptey wait ou DetFizika tla Fizika da kapacitet, s| vodopro Uopée. se tide adsorbovan ka svojstva, gdje dolazi di 2 58) ge stvara kao rez Zbog toga p i ovako stvoreni zbijeni stoj tla, 160 "sor zr pal nerf od 2p04 tH 01 = PH OOOO = utsoqo ums 1) aos fjnersposd ayy eu auped 1f03 11 4 iuaerS po uepar 1 azousd oxoBofu eiorysj ysUAdUsO po Wap af nj A EPO pon (ep epoa) npn epoA zs nuwezpqd n yeyan6 on nensfidsop 2fox Epon (2'L) efuwzay op 12 vz wvoleg ofan 1 efjaeiodo yup offoeudsuey faynd yeyan® feono pysuisinod ehoeiodens ey BYSUISIAL ‘op enalidsop sfioeeben ‘ati efoy epon (g'r'e) eo) es efseiodens ery eped yop efoeiodens Evers (os been auineped afep 2poyei ® *wopon | fee 19 2U 9poa zag, rod af 015 ov pp oyeFizika ta reZimom vlagnosti se podrazumijevapromjena sadr2aja vlage po pojsdinim horizontima ima Tho se snabdijeva vodom iz oborina, podzemnih vada, navodnjavanjem i iz oswvaruju gubici. Dio vode iz tle se takode gubi w podzer ppadavina prikazani zavisna od st Neke od osnovnih karakteristika vode u tlu se mogu razumjetijedino kroz poznavanje: ~ oblika ode ud, = snage vezivanja vode za éestice — kretanja vode u tlu, te poznas = vodnog rezima i vodnog bi {(vodne kon: Raspored oboriaske vode u tu po Schetter-Schachischabelu, dat je na slci 61 borne __ powticta edna vos as Veena on) ee beeen senor apis — Pore eee ta a [Heyaiziona Camotayerana Slika 61. Raspored oborina u tu po Scheffer Schachischabelu (1966) 5.2,). Obliel vode w the pristupi podiele vode u tly, i 10 naroéito oko podjele i Eudo ako se zna, kolika je isprepletenost hnidratacijske, osmotske i 1aga njenog verivanja za tlo, Fizika tla ©. S tog aspekta treba razlikovati “slijedece oblike vode iciona voda ulazi w moleki .0 = 2Fe(OH)s. Odnos Ova voda se gubi ora raspadanja ervenica 5.2.1.2. Kristalizaciona voda faciona voda ulazi w sastav mater 'a$0, - 240 (Bips),ilt NaSO, » 1010 ( ‘gubi i2 tla kod temperature 100 do 200 °C. Udaljavanje dovodi do promjena i raspadanja materie ali dov: sunjstava, Gips CaSO, - 24:0 posjeduje visoku pl Fit koji im vodnim molekulama, i dr. Ova se voda injene ajegovih fizickih , jer gubitkom vode rethodnog stanja, ama u solontacima, éija fizicka izaciona vode (hidratne voce) za praksu nisu toliko vane, istupagne biljci, 16511 sommsg so unis woysuiginod o12ysoune 21 afnqiaspe 2 — upon eudoysori {sea 000°9 OY wou 1Uwzn ‘esnuuny efezapes| ‘rpOA BuO al f — epoa 2 afjep epox eudoysox844 -rpk Dp oye 991 04 apon auorodiospo oloa94 soyud ysIOUDS z9 BYIS euol yueroqiospe petowe iene ~— [POA eUO;rOUON pon euoaupy ‘pon eupoaois. 7 29 BYL18“9POA BIN} 8 MpaUuas BZA (,}f) YIAOHUOPON | epoa euorsdaospy “e1'7'S MHFizika la soskopne vlage za oko SU%, rena vod u te kreée, « zavisnost od ajene (ezine Slike 64 traju da nema razlike izmedu higroskopne i op! ‘ako da higroskgpnu vodu svrstavaju kao poseinu kategoriju. Med razlikuje tri zone apnene vods i to: 168 Fizika tla ‘oj se di sitama vedi of 50 bari 6,25-50 bari, pene Vode od 0.50-625 bari, Ova vode fe potretna i om vodone. Nastaje isparava kondenzacija u vidu podzemne ro: vvoda i kreée se od mjesta veéeg pr 5.2.1.8, Kapilarna voda Kapilarna voda je dobila naziv po rome ito se vezana voda u Poreme porate anslogno pad uticajem kapilaruw | oer epos euulozpog “L1z'S auafiand 28nup ¢ ‘afjoeyyipise _afnyor: Boysjan po af ep ipod uupiainy pod (pos eupafia) spat 28 9foy zon tod oyeut efoug eavzsper oUawalsuid 35 1 Oy yer by oyseFizika tla yoda moze kapi ijaka sa vodom. silame Kapitan ‘ugrozavati vode su bogatije ao Sto st ‘5.2.1.8. Poplayne vode Poplavne vode se mogu javiti kao posliedica: 10 Kvaliteta vode, Vode sa org: ma i siromagne kiseonikom, poplava i odvodnje, tra kapilarnih pora do utly ne zamiaava se ni na minus 7% Tamrzavanje iresovania ne iskazuje siupeent Prema Scofieldu. pF- Fizika da mnupod n ay1Zer aPOYE) as 14 EP 10) ~ a wa8908p0 apon vodms wi _gd ties0fpo pox wads wa 9} po 1 =) Isoupatian 4d ovy | apoyer esisn uodeu as o1god AO IpIA 2S "9 14s WU "UOYYLIR 2] 1011 9pOA BlkzZIpES Npaltzy SURO fia Bp 2 fd ov au29euz0 NS a 1491 po esto af wlueres: nopehp waa 21 epos 9 0¥}}0y/) “2por suutezpod ‘afiranyod np uasepad oy® 9f ni wud pet 00°01 oP 1 apt Ld 21001 weg 95 vatganod “efituoua eupogoys eho8afu 2s ene 100'0 2f ehuczip Sousfu eBeus 38 98 "Wopor BS OLapISe2 oUNdiod speue‘0= 40 afp8, op p po euwayend n ngany as nsoupals-ad au : “2PoA afuezo BU nsoupo n of Ox=u BzejOdSEL ‘uofoy es nfigious mupoqo|s owofur yeas n 4d ¥S “ane ows ors ORs} (WfRrOU9 upogps = AB 20 ‘289/849 Ye.o20d wADgouz0 OP “ep afioyeor efuesypaipo poy wasking ann af soy “yeys HE ouDIs “pyoys soryosey 1ySue ERO} uapeUZO afd, WOAO|S ws "4d PUI POY Dl0=pos | pluotosse suodeu npaU) SoUeO 29 DHS 108 o6ep foxes 09 oF ca 8 supedg ‘fuenesisn vod euyedsidon, Is |" ie l; 0008 enews 00001 pp reyFizika ta Kod sve poveéava oduzi Raspodiela pora po v {enn stupea vode, ra i naponu vode ijednosti) odgovtra pF Bretnik pora Stupse rode ‘Opis pora po ‘Krupne pore, Soke Krupne pore, uske 50-10 50-300 Sree nse 10-02 300-15.000 Ako se tiu oduzme voda. kod pjeskulja pFArivulja ide priblizno ravine sat veéom sniagom verivanja ) sredje pore $4 oko 20 % re pore sa ako 30% vodenog stuba. VS) i se, da Se kod jednakog sadriaja vode snaga 176 Slike 69, Fivika tle vod 7wut soupo 13d ‘suuwazpod ont seit fy 2430 OP yeinod vjenouods ‘ogsy yuu apa, atu of ofp? yuoz musatd (op osyou) yOsia apon afisusus aupogors oaIU af afpF 5 J]8ISO 19S ns O¥ “solid ERY pu 39994 5 pin soveisd 240 7) aWIOURY LySI08I8U2 #2 -afvolssn oust“ afurarzay, Ao}sn pod npon mysig 11 epoa eueaepop aie atures ipoyand auysod 4 jurstspo mpoa rao 2s mp ‘weganiod af awono per ro up iwez af pee “apng ep oy EAPeztvn potenciel Fizika ta Negatin potencia! §.2.2.2.2, Gravitacioni potencijal (¥,) Gravitacioni poteneijal tla moze se izraziti matema adj je: 8= sfere akon’ slobodna voda 180 a ée biti poteneijalina i potencijal w od Gravitaciia ia, 20¥ sja se jos naziva i cijedt ki kao, od vi vvode iz gor mmjernog_navodnjavanja. To ‘Ova voda se giba kroz krupne Picika tla sile teze, a ja bor Kao Sto je ranije naglaSeno, évrsta faza tla k eneruije kad se voda adsorbu 1om (fenzijom) vode, se ubraja u potencijal (¥) u retenciju viage Ishnpauuet Soup “yjefisuaiod ‘15 (eg WW) 1eysedeRouu !21uypaf {g ouU>qearaye af 13g 1959q) ‘upimpumis | og o1st nyosoxd n af seq ZeI2] rignis Zouapos mo ZO'T ME TH MIU Qo, wepuers 1 BARZEIZ1 OYE 98. (Hh) zal od ioeeIpIY ‘sind Zoysiowso woupofisn vuaneou reais jsowso af ep nezey as azou -wunpayy “efisoua wpego|so evO1 tad #25 of *soupafiin nuafiedou vue wusyunew 1 oFy “efoudI0d F4SIOWSO aueiguiou aatfnsndotdnjod oyaud ‘oa ~ ep Bs!2 {ony ‘sfiomusadoy po OusIAre afuofiw worse es myBUOX N ased fo140% jo1onses ws (4sal}o o1p 1fuop) nuBiquaw ZO:y apor vi EY matisodsn 25 99 (9) wzarouney 2 yop yAafia m wyery wap fueiauy ONG “9% ‘1p 1uvg9n0d as 998 1 B1099§ aMYD]OWA “19995 MDLOAISB! Wz f ewloudnjod exafonpo af ougal LAG ~G 3 fonafiy n upon as wy) 220US0 $2904 ‘ponFizika tla la tla za te yzan na bazi etna am ares eto ‘Slike 73. mma (MPa) donja * megapaskal (Mpa) = 10 basi 134 Fizika ta svoj par komore sa ka glina. Pri ovome se i priticanja vode tla u zonu ke wiran proces, dok je prticanje vode u to povremeno, ‘Transpiracija je komt 185me PUS i oo : woes TE Pag, Dy Dy 2upos eyouZD _9poa mdms ems, epsysedesayy (Wain euing) nysptad euaad soupafiss 4d IsoupO 981 sofhsq epor euped @uea ad on erFizika ta ‘Sadvda} Hy u tima raalititog teksturnog sastava (Po Mitscherticti-u, 1954) ‘Sadia higroskopne vode u tei Vesta tla - Ginga 5.80 lovata 3.00 Pheskua 12a 5.2.3.12. Vianosttrajnog (pertmanentnog) venuéa Pod ovom hidroloSkom konstantom podrazumijeva se ona kc ty kod koje biljke trajno venu, Prema Vlage 1 thu izrazen uw procei Jjetam. pod pritiskom” (pressui Voda koja zaostane u srajnog venuéa membrane), gdje se upotrsbljava lu nakon ovakvog ozatava se kao viaznost 188 vlage u tly kod se Se kre€e kod gli ye Venuéa je vazna Saturicano ti 04 ja se nafazi kod pF 4.2. (si : t+) idroloska. ki fa 20 osnovne ijeskulje 3%, Tako neks de od 15 % su Pas veda ost l pO rapaciet (PA) \Volumnl sada) vode 02 Lt isha — Prt jose (ov) i] Towa Shika 75 caja pr wre hase venuéa naziva se vi odnosno skoro patp ‘ovaj natin, Ovo stanje se postize jedn vvoda, jer se ova voda di bi uno je pre sadrzajem vode od 4s feu a1ueisuoy eysojospIy afluzeafeu asepy 2% jaqei n ouezeytid psoupafn S42) MACUSO PAL ‘vonusa Boufoan i0usoya = — LA Joypvdoy mpos shod = Ad pos ougodiusiud = ad af afp3 ALA~MAd= Ad ‘epnuaa Souler NsOUzD}A | npauzs nfespes n 991264 2) exemQEIZL as 2004 dU eid afueaeys1i0%s1 ou: 1 ad pods Ws 1 “p-8y PfaMpod 4d se de Houpon Boysfiod" insud fezipes af ep oe) oft 21pafjosy 04 95 wfoy npOR 1 NSLOY EP 9ZOUr IP Foanfeu 1 opon suandiospe o1p seu outafti0y efureysisn a8eus po efu ‘fo, murgafis ming -aqannod aysojo1zy af POA Bulp!}O4 BUO OF myfHG BZ EPOA EUSIO espad NpOA MAC): ‘ez vuza eBeus af 103 ep 2zou ey fons Bawzspex oy nloy, POs, lwlorensedey uuoroueres pog renpedey tupos yorusioy + yA 61 hoo azo ou wits pz Bz HpOn BAS a8 01504) aon 2995 n sf “rayeiey Soupan Foys!od BQ "BS Fz po vluDpallo uoEU 1ZIpES 104 #U0 9s erafiunzespod ‘wioranoedey wiupon wreanjosde pod « Foypedey yapoa wyapesdy “pees -npos wz op reoed} quoyousias 1 yaioedey upon wuinjosde 21 ns og, TSyEId Tosoropad a a1H04 seUED 1 o1s99 Buon 28 afr ‘allap sof owa9 amuowods arueIsuOY 210 ndorys 1 ‘nf h-9pox aUAIye PsoIO%Z1 nuIoH 4 npaspo xg 30) Boge ovanasvanid “eumsH0y eupor ster opie af npor vz ToHDeEeY Fysfiog “wopon nquysdo v2 afi8z0u0 afuewifeu 1gon eylfg FO wd “a asoUzD|A sujeundo rfieipaid sours Zoygo|oYs § wyoedey vupos fod 9) yy 2 ye alnysnod ov eo) Zoq7 “ny ha: #2 1s vjoy}9edey Zoupon Foysfjod peuzs epon 96 af ‘waluEathuporon wipahiqr afjtus np 28 efoy “apon eulgy}oy wpeafeu | oupafn af oy, “evexefuponei 5 luaind pfuazeya uoyen auratus aznp exeziper nin 2s BOY apor nuyg1}o% nyanle cefjaeispand sal “ej ysonpoys afiyyanplou ofapoupo “iareedey 1upon r4sliod rays Boys(iod ‘anod op (efans 2ftsd) sposop eweljnysold ‘afueaeseds! OY8f 1 Bulogo, yIYSUHIZ 9pOA ni sede fod yey essed Zot Upafun watpanod af mp wesFizika tla Polis von apart (PVR Vininost trajnog Pristupaéna venues (VT) voda (PY) Je najveéi sadrdaj pristupatne za fiziofoski aktivnu vou. je u stalnom pokretu. Kretanje vode v lagenja vode od djetovanja ovih , jer je Voda u tlw velo aoe = descedenino kretanje, = lateralno kretanje, Medutim, mnogo prikladniji naéin oznatavanja kretanja (foka) vode du je ~ kretanje vode u zasigenom tly, ~ kretanje vode u nezasiéenom. = kretanje vodene pare retanje vore u zasiéenom ctu (sacarieatt Fizika tla Sretanje Vode u praveu sile fe2e. Ovo kretanje se jo8 naziva filtracija, perkolacija ili cijedenie. Tea isteazivaé Dare francuski rbul ‘obrnuto proporcionalan otporu, Sto se prema ii moze iskazat i kao: Jw=-K grad Datey-jevo} osnovnoj for adie je we gad y= vremenu, a Sto predstavlja stanje za vrijeme 21 koje ne bubri. Tla u prirodi obi nalaze uw dinami¢kom ciklusu vlage hodne formule mijenjaju u prost i vode u nezat 193sor ¥ nsousndosdopon npowzy ‘isousndosdopon fue + cgeuz “emynins ‘ijuepdo -eusndoxdat ns wouol-en ws Yop "vusndoud ns 1 Sy ¢ #2 un WS ej “oMeIqo + ysousndosd eAepoAod wMPJMUS cise EUAGES “wiNYMAS 1 agun ap ysousndosd By ofiusndoidoutew redo ns uy fusndosdfou “wn eaeises Zoumsfar po isixo ssousndosdopoa npat uionsd 204 9314 po ISin0 & ‘npon ee 1 sousndoudopox “Az 25 afnpalpo U0 BN, 270 BIS ofan pod apary as pon eureuOd wiayeao 7 ‘10d oue!deyau 901152074 ya 2s af0y “efloeany ‘efhseI0430d) opon afuapafia ouoroeyae!8 esis n af pon (efivemy) afemesy ouuapoasaq (e Muososogy m 2fuarafu w= oypiod ndosdopox Pysmwg 2g oS awn jrupatn "0 2pan usiinon ‘ui [9 wsnfipes e108 96) ouganod af oy! op ya ¥61 o1ose | 3p04 sumospod 399p0fs afbzoyod os pond n opfoud yala1q “of elioe]o4iog mp oyeFizika la Fizika tla raspodjele port postoji uski odnos. Vodopropu tla vador. 'Na vodopropusnost sadrinj veel vodopropusnos Granine vrijednosti za vod (po Vukasinoview) Tabela 36. Kosficijent vodopropusnosti (KO) w ‘Oznaka vodoprapusnastt 0.00086 Tepropusno 2 0.900864 -0,00864 vt (b) 0.00864 — 0.0864 0.0866 - 0,864 ») njava sve pore tla i ima poz icajem sila tede od mjesta s vi sloj_vode koji ie vode se kreéu pod nivoam podzemne vode. nogo brée u pjeskovito} no kretanje je znaéai LUslijed descedentnog kretanja vode moze doti i do gubljenja iz jaka, u prvom redu |, zakisel * tems = 86.000 envdan 196 197661 ‘nsoa,fipoxosdopos eped Royseu op !poadp o4, “npor aporoud NsoUzEA nfs Word rn afoy puesod wins auagojqo 119 nfesow 29 240 “nscusndordopox n nfnaysogn 30} woye2 oudfunds! ns sodosyeu nfuels Woursunessy eUleUSyPUt af sousndosdapon 1 auagisez ns sted ans #40 ZoueaLimEs poy “nsoatfporaidopor 1 af eyor Bouapisezau | Zouspisee-npowzy eyed wliuzwafen “os twat, 110g 9 po njliousied tad epeap 0y0) Zoun.namsou ofiouorod (0) mp 0 Bliapo as'yor rmpuoy 1 eyhoud Bou owe) (oer 229) plowed awe vom) ov H vo tortor po 861 of os ofou wifiuazoys oBouw 119 af tfoyuny n staists Souzo10d po eypiimeapiyy“e}eiovajod Bous B18 BU IsoUpo nfepn|s WOAO nm 2S fey ‘edeus wyQe120y0d af ors ovy “Yor twestimes wu Hoy idiourd ¥9do us, nfefjwvsda woxor wyuestaMeseU ep Ipia 28 BoA0 z] ‘wowroysafd n oF0u 1 asod sureyidey afupass 4 as ‘umsyay aqniB poy ‘auod audiry auueuiwopaid fezipes yr2iu) ejefiounrod oy 08 “401 juesnsesou asta nfeavgipod yop “01 raf 'soupo aeapyago of ong (2 tad (egnys af yes npaurz! soupo 19do pia afjaqteu 25 s2901d fe4g “@pon afurrasy ousodsn pais owes swoypre ouafunds: ns audonyeu a40 wf03 Fouestimesau por ‘sudniy 2034 2por afueiasy “eyo. SoursuiMes poy nsouzeya afuers ony v "WOLiZua: pod !22IeU aS ¥pOA ELIAO|SA wAxBAD fy OPO fp | 16q np aod ns pey efjxef as 401 JweminrEsan, VANISH) Np WoURALMESDU n apos aMUEFAY “zy TS ‘9pos efurzip Souupidey prtaid yu Fowseyidey 35 [B00 °N, zip Toure} .dey wow}stA wopeus ninyypo exises oygtueysUH Boyye) | BOASDL OLA vp 2S eP HiselfeU BOA izig “WOpOA vs sneAafipqBUS ni my oyFizika tla ka nigem pote wiijednost Eks radijent pol sadr2aj vlage w je uslovljens time 3 ‘iksni potencijal ima neg: Jie dokazano da, Sto je veei sadriaj vode u Tipitan izgled vodnog ranspiracijom, 9 pakon poipunag navladivanja, Yq) 1 specifitno} dubini. Na ovaj mjerenje potencijalnog gradijente 22 kretanje vode i wu vodi (0). Na ade je gradijent Ia 0, definige se kao descedentnom sine. - je nesacuriranog toka Kod process isusivanja rmenisks 200 Fizika tla ‘Voi potenoial, 2040 0 ao Dubin, efem) +00 120 Sita 80, jesak i i abijeni faktora i procesa w nivo Vlaznost log (odgodenog) vertikalnog kret vode ovo, na kolitinu Vode koju govnji dio ela vede i zadedi «poll uslovima. 20107 fp 2eI0p nuwog ud uew Zoqz afipafoord oqeis Somnuzsws wfiredero woyyjnd “Toxo 2oqz IS18 98 afp8 “nursinod eu eaafoys ysfiqnp 21 ef 1 9pea nyswewIp eu agnn apoyer Ze mye nsouzeya 2 apoa (efiaeiodesa) 1 oysfuey, e)00y afugeann ‘auvd 2u9po8 ~a0yiby 14Su0z98 1 “euo} ewiaig -nigysoune n o1p e “analojs afi 2x0 01g “wavsedst onouod 2s epo% eueAozapLoy * ‘3s epey euep mjor f) ofnzuapuoy zea nsa904d op oy we nn ougasod ‘efegeuz Zoysjan po nig azow npn eid auapor afuwerary ‘ew ign m ewnnpayy “eyetg foBzn wz nsoUzE|A wiooAIE do ws eunpa fegeuz uagytes80 ww np nj ouafu ‘sued au9poX nulpHOy nyew BU ‘p04 29991 BY QOO'SLE OP 1 nz9A vp nBlow np ais} oc1 “(nueryoy od Buiqnp > ¢| op BY aseiod w in fouyeuindo wid ‘npn aued 1 ofo3 vp areyidey vu feonn ewou epor epnyer oYe arose ns abs eure en avervou 1g Jos bu af wezeyuid "esoupo safiwyd ued ouapos afueyaay“ey'7'S Dp DNRFizika tla 52.5, Vouni retim i jams tha waka, vode jeu tly, Kao i njeno rashodovanje. 18 aspekta, posebno je znaéajno od faze viadnosti vlage Kod odredenog njegovou koristi kod praéenja rezima ; faze vlasnost ada su_sve pore stanje porpun lu. Ovo stanje ona} sadr2aj ene vodon1. To sadrfaj vode w sarzaj vode Viaina fara, oznatava rasporu od polskog vodiog kapaciteta do vlan ‘age je povoljan 2a biljk . Kada je ona prisutna u jnog venuéa, Oval sadr2aj Faza, omatava onaj sadr2aj vlage w tlu, Koji je ispod vlaznosti ans tla 2a neki period dobiva se po formuli 208 Fizika tla edie je Kao pr ode u tokw petioda pragenja mogu se ozn ppoéetku proutavanog petioda, oborine, Kondenzacija vode i pods Sao rashodi evaporacija (isparavanje), transpiracija, oticanje po povs _Bavitacijom i bono ot Prema tome, voda sé hhidroloskom ciklusu, slika 82. Suma ima veliku ulogu u kruzenju vode, U ki jedan dio vode se zadriava i irodniom procest mjeSovite Sume, a listopadne Sume 1540 %) S druge strane, neki podaci pokazuju da je u borovim Summama 10-30 %), Cirié. (1991). Koligina vode, zadréana na krognjama, se uglavnom gubi procesima evaporacije Prisustvo snijege u krogajé drvecu, mode da sma 205Loz ikzalforoog 9pes 2y2IoOU soyLd nyeROFIOUIpOA (“QL 4 e (esp ose af aponsraulip eo, twowwoye uopospo af apor vINYsIOU vt eampynns wxate ¢ 2904 epost wysfiuod-oygr24 ssouzod seu vz oUzeA af e ones Dp DYE soe nuesys} ez owuowaye auyeftouase euirzn BEE 19 OF HNePOR efoyzes asta 21 af uezea nsyeid mygolopad 1 nystiouaue ¥z afuesevod 1 aynstionyese% ~ ont ms m2pea say Hyfojony “eB ONS mp wydrugog. Kuo rez (b) (Iakovljevi, Pantovi, 1991). “Takve grupe molekula mazivaju se dibidroli (H;03) i wihidroti (HO). U vodi mogu biti prisutni mono. di i trihidroli, a sadréaj najvi8e zavisi od temperature. U ledu preovladuju tojni molekuli koji imaju najveéu zapre poveéanjem temperature dvojni i ‘oda uglavrom s Kako se vidi, molekule vode ju individ ao veza 2a spajanje jedne molekule s drugom. Kao re raju heksagonaline medaste strukture mnogih motekula koje se dre Exrsto zajedno. Zbog toga se voda smatra kao dzinovski polimer vodonikom Yezanih molekula, Ovakva situacija prevladava u Tedu gdje je vodonikova veza ompleina. Toplienem leda vodonikove veze st kidaju sve vise i vite tmolekulama vode da budu blize sortirane. tako da su one slobodne i da se pokoravaju Van der Vaula-sovim silana Vodonikova veza d:2i molekule vode tako Evrsto zajedn kraviienja,taeka kljuéanj dieleKtriéna konstanta, specfigna toplota vyode su neobigno visoki u poredenju sa drugim komponent Imolekulame tezine. Usljed vodonikove veze dolazi do toga da je voda kod normale temperature teénom a neu! gasovitom stan ‘Voda epzistra uw Evrstom, tetnom i gasovitom stanju, Promene iz jednog u deugo si sama energije. Voda u_ évrstom stan najslabija rergiju, u teénom ona je veéa i najveéu Uzrok ovih diferencia je razlika u koligin kretanja rmolekula u ovim stanjima. Kada se vie promjene iz jednog u drugo stanje, vodonikove veze se uspostavljju il kidaju da tacka 5.3, Toplotne osobine tla Intenzitet fzitkih, hemiskih i.bioloskih. procesa.u tu fodreden toplotom samoga tla kao faktora. Zbog toga toplotni rezim u thy ima poseban znataj i uticaj na svojstva i dinamiku tla. Pored toga, od toplote direkino 208 Fizika tla Toplota je jedan od bit k hhemijskih i biolo8kih procesa u tv, Glavai izvor toplote za solacija, Ostali izvori toplote kao Sto su: 2ragenje iz zemljinog jezgra. bioloska oksidacija itd, ima 10g znatenja. Zbog toga se toplota smatra kao jauzetno vazno sv ie direktno na bi f0 kao voda, lui ivotni procesi ne djeluje samo na by a. nego takode i na sve stepei sa poveéanjem temperature Temperatura nckog tla je obese ovinosom prihods toplote prema bitku ropite i njegovim topiotaim kapactetom. Dolazak toplote se odvie m..Od ukupnog sunéevog zratenja 50-80% se dio se reflekiv, Absorbirano zraéenje utice nosfery povea incenzitet 2racenja, spoljasni i tezim tla. U spoljagne faktore spadaju: sunceva radijacija, nadmorska_visina, njedni pokrov. U unutrasnje faktore spadaju: boja tekstura U toploina svojsiva ta spadaju: spe toplotni kapacitet. a toplota, toplotna provodljivost i 209Jojdor wz ep ejdon, nfearzeu as 2) nf a8 BUQ -Mfeawlisiez aza1 35 21 15 Bf) bys entxouy's — ep BaMySy, eu yoyaja UEIOUZ vLUL afiRsaua anaguns ep earsfous eupojdoy efusennnan -zes Balu 209 oF: rns wionoryod wiuzafus pod vy 10re1021 oY afnjafp — soryod wuz “Fouantayod po tpejy 2234 1 waelisBv2 22:9 flea OS01 35 af oyoyn ‘savoud 2poye. 199A afjabiodena ud 1909 9z01 pUuoy eUUIAO]SN S09 Oy DYE ore eu vfeonin vu 2poye1 op BU fez JAapuNs nfeped wIfoy pod oH @ ve oNIS 'p9 14s wu pia afjoqfeu as oy, -nfuenefsdez hy ayszes aftuazerzy ns oygjoan “auped gifeu 190% af oy!/04n ~ efoeUNDLUT ‘Boaz? fepeuz yew regasod mus vfjor20ds¥3 ‘urs aworoly fours en arojdor norte sefiods T's oy OyeEFizika tla Speeifigna toplota neki supstanci prema Kohnke-u (1968) prikuzana je w Jednak je ummosku ove dvije toplota x masa (Cezina) tla, Najvedi to je njegov kapacitet za top toplote sto je to vlaznije. lo koje sadr2i 30 kg vode Ww toplotu od 273 eal/kg, dok ée vlaino 100 kg tla (Rvrste faze). Suho imati specifigna toplotw Ovi se podaci mogu dokezati ne slijededi natin: ‘Ako uzmemo podatke da se u 100 kg suvog ta nalazi 30 kg vode, il 0.3 ke vode/kg suhog tl, broj Kalorja potrebnih za poveéanje temperaive za 0,3 kg vode zal °Cie: 0,3 kg x 1.000 calikg = 300 cal 00 cas 18 (dats) Yak Fitika tla Odgovarajuéi podatak za | kg évrste faze tla je; 1 kg x 200 calle = 200 cal Prema tome potrebno je ukupno 500 kalorija za poveéanje temperature 1.3 zal °C. dda specifiéna topiota pret Provodljivost tla za toplotu je spe njerila prove koja prode kroz sloj [Najbolje sprovodi toplotu évista faza, 2a Najslabii vod toplote je 2ak. Provodljivost sastojaka se kreée izmedu 0,004-0.005 katorija vode 0,014, a zraka 0.0005 kalorija. Prema tome, provodljivest ovisi od odnosa ove wi faze. Kao Sto se vidi, zrak ima slabu provedljivoss. Toploina provod (etna faza, pa gasovita faza ‘Nasuprot tome, nnemaju velike koligine viage. 26sic 10661) “pasa “ompos mysmrgen— nibnpo bu op fopoaz nuntosoduas (oysu0r95) oua.ofiu bupahiony 98 PHS nyesz 11 nfoys woysuisinod a palsoud meioduiay es te1puodsaioy nh qumonsifar eusfwoud ez) omweu2 al ysuo9s wuLrafoys tunysuisinodiod p)“2u1po8 po ifydor ep foys fos0 af ors “eszqo zat (urs s'z) mn efoys: Boys Wa 3S wuoyEI® zy 198 fous Pu ns punzeytad ro gg op tmesodusa ef u € po nuignp FaNSOP now 21 Boysuozas. efuaislin nfonupad woysieitlpy © OUsIA ‘ay auignp serous y eu nlojs n Yop "D, F YO 280UEE UID QQ BUD, € 920} {uo g¢ po Hulqnp PN -nfojs woSUlsinod n OWES 2ypI98 ns afiaey9s0 oWAauCL sg toys fi osmesaduie efuestiea ruadnd) “BwLeusKaxOud WiEYSHOZDS 1p onrsfons afiuguouipfeu af exmesaduioy ysuv8s0 es o1p0100 nis wuezeyad urgnp od jp aftaagng “aarls nfues Wz ougosods | al id Bu “OMe, “IOKo} OTEPHROS weRWA ofA af eft EPEIGD py HLL ve raduat afungayoy omaug “sg OHS (w)Roued po eimsedues % (o,) en emeeauer sae eutaud eu woutzao iftuoud eu eoHIn owszoUN jojdor afuenvurzog ns oftnp wpafjoud ruyuruy n afuafugeyen # ‘eyez wH00|d0) ns up Boyzes of teuapaip0 ns ej ZoyIU varsfons eUIO|CO], Upo augosnpow ans wl feasfuunzerpod bla wuze? Upmag, “(JostAny aiuzeyg ~ [>|Bopnasd) wal logujs atioudeu Bnup af yop “(wazousag) nfeang af argop y neti ougizes 95 ep euzey by oyrygo bez njega re, pokazalo se kzo h tokors zime Temp Unasenjem u vrlo efikasno stedstvo protiv visob SA. Zeak ut (sastav i osobine) U porama tla pored vode, nala 1, a njegow sadr2aj je v zrak koji se jcanja suvis mosfere, ali se dio gasova obrazuje i u no zasigen sa vodenom parom (100 je COs od atmosferskog zraka. a si kiseonik Uporedni prikaz sastava zraka tla i atmosferskog, zraka prema Remezovu (1952) Sadriaj udu Sadviaj w atmostert % 78-80 78 20 21 11s 0.03 Prema Ebermayeru (1890) zrak tla ima u CO: nego atmosferski zrak, a na dubini 70 cm & vr8inskom sloju 4-5 puta vise 0-20 puta vise. 216 Fizika tla wije 10-15 resdiannorans Dubin ta cenoz fioes20 punzai0 “ey|o0s14 YPVISOpAU OU (94 92 po afueU! 21$0 op sporop al {OD AESIANS EP 2s eNEWS 1anp ap2n{eu op ans ualUoy foxzes ase weyemion af wensind (4) np WOIsEADy, amADySaE 4 494 $1 024d 1 2pn9 ep arow fgg ferspes ewnsafoys wilhanp - “eyeid ofioyey vaisnsud Sovapeiseu Boga nfuvfig2 ns auojys 1 cod yjudnsy fezupes yous jew ageaoyt atinours -orsvygeid o¥g 8901 Boq2 ‘ep!sfoIp-tal/An Wonssnst4d turzyu es af unzonod agenojt 2 Bazar af eatpafjsod af o8 oyyoyn) eel Gt, pod onsfua= Dap poy eytuoasty fo. ea myrpzen nauossny @ os os 0 e2eno} epou open ie ue} eluengzensy rua ey eugnee ousef as 04 ‘eodoryeu ongos0u v “Biod wafezapes uw 1 faut afieus quaopa af eyuoesty oxisnstid unas on HA ale uasa seaman po ascfiyez afew nfow! aaesy afouyy ndnu ngopotys m szejop sexo 1 wanuasd “zasnyoy -woy]u005r4 #2 aganod 2yosts euoan nfewywegat | yess “edad wU2995 “dong ‘tepese4 “een cure Pyehg Auge 58) ee aiowioe egaNog +6 7 podst ped hod °% 01 oyaHd 18042 eyUORSH4 eyuoasyy (ezipes oy afersard eye elloequaauoy oye gnow af eye{ig ypanteu tfupoxziosd mn wfogh eur 20820 of} oepIsyo 224g a5t4ns op 1pOAOP Mresuctoy ‘euresrouoduoy tt yyon ome 295 004 “eyuoas!4 au}g04 2uoxop 0) " 104 PO nun 2p0 nfasouaud n azewod = sap enegalids sed euapo wureisryeq porzioid nm iznjs rozy >yli wulp | esUEAy nfuereaises n azeWod pIsfoIpUaiIA Bioor4ms"Bu3fs0y Foulig =fuesip wz veganod ywvoast] af eaose8) eyeuz o1eaued.uoy eaojatcl ‘raysoats mawiop n f onsnsiid 3panleu nip 0 ayypze1 Bog? apoyer “wOsMYANE WOISERLAIE PS np 19 fezipeg “2B wfezses Bogan oudny 0830 ‘ewezzuBoonyu 1 euatoy (afueargnst) nore ywuoz’ 990% pafiysn #19 npausz ouzoraud op OYEFizika la teksturnog sastava, poveéane kompakinosti tls strukturnog agregata, prisustva opni vode oho SA.L. Kretanje zraka u tly (acracija, proyjetravanje) Tame Kretanje zraka je vazan proces, Ovo kretanje se viSi kroz pore i zavisi od kol vodom. Zatim, zavisi od st zraka w thn j atmosfere vr8i se neprekidna izmjena gasova, koja se kiseonika, a najveéi sadréaj CO. ko se n mjeseeu, Tad je ugljendioksida). Zhog pojatane razgradje organske roorganizama tokom Ijeta,prisutan je poveéan sadr2aj C Zrak w tlu nije stalan, ves je podlozan neprekidnim promje promjene uslovljavaju razni biohemijski procesi u tu, kao i stalne tzmjene zraka u Ulu sa zrakom iz atmosfere. U tlu se kiseonik neprekidno troSi na razne biahemijske 220 Fizika tla 108 korijena, dok se COs stalno svaro uslijed sazlagan wenjem od strane biljnog korijena. Potrebno je da se 2vak osfere. ‘Taj se proces naziva seta nju odlazak CO; u zrak, govori seo Najvedi dio i Kroz ovaj proses. pravae kretanja poied ne gasova izme parcijalnim pritiskom, slika 90, Kako se proces difuzije odvija? Ukupan pritisak Kiseonika j druge ‘vecem parcialnom prtskugasav nizo}polovni posude. 2000000080 0000800000 @000000000 0000008000 east eas o elo oelSo |* e00V@ccejj5je o0@0eccce] 08000000800 e00V@0cec”e © ret kacoma © mesa uotenctoksss Slike 90. Proces di se odvija sabvaljjuét poveéanom parcijalnom ’ nad ugljendiotsdaispod (inp pritsakje ist na obj strane granizneee UW 1 2a ego ysa0oid ns yop F euraing “wap 1 aysueillo | Uer rsa00ug “(up #BxSUNUAH, Za9 paiod nferwnrs 98 nfl) “aungjopod 1 ovy ‘runez|UesiCONu! yjUgoroe vfo.q afuafuEwis — lwosafui wor 1 95 af ‘sonoyod afuereistun | eu ainpatizes uo) sto 20 Fafoy eazuzy 01 8 ‘9p wopoa ousfundst ‘2cujeu | apor walezspes vs \uRZaA0d ns OY: lwnsanser 7) isouetiqe eaosalu 9; afjoeiae efueposod op iporop apoyer aeratn Buyer WHUARIOH EN, nowy af afuearges20% OY 3719 O4N[00N ISIA 96 BAOSE rp n eaefod yluljonodau op 1ponop afweaigerzoud up eluofuewis op izejop vp urofuvliqz “aulpo3 epotiad 1d ogeys Bwu02A euafurzy sh po sn Cy 40 po ufo obese: eee ‘yelig yEsta afcaflsoy €y7 © 0009 9¥) *0D 8Y oO00 uopaf ep 9s wungen) yes2 vz “auens anup § “np wou af epby ‘ruonsy2 eap curewly “nsoupo 19 eyez afueyany 1 vaneaflogad apoyer ld WEZeA apoysy ns a1g]SOwIe 21 woyRrZ vs ny fuapely | afuerefsieg ew ninyalp eimeradu mp yr 1 nuaionises) 1 uo “erau>edey 9}2 NS] “ON n EylUDaSeY HEREIN Oyo 1p2! nggousndo: ys 0 womnuige nas fezspes eyprz nutes asd aysuozas we yxoseB 1Aoll ep eAvonowo ;pedg -afjodeu a22(2t ep ywopnutsd woy!jud wor od eupusidez 2s orgod 1 aug 26 1nose? ep wafueawhu3ez, serafa | uneped ‘afueqajoy eae eN “feQuUZ oysseyoworeg auafiuoad ep "tuz as OYY “ulo FH € WIYSUISIAAd n OWES IOP 2Z0u eAQSES oUafuZ! OP “HQ Fg Yo po ruep woyos rfsnusd yuofuuzs fopnfou fooaateu tad | yep ‘oumpessdivay ns o9g O84 Yoryey uljods BMP | n91 onofafi year Sougfuoz stunt TES afoy ouafwoud “snost@ autpofodwivaise! Bud up 2z0u 2PO¥E tpOH — yew wied wupoaors Hioysowye ewsaid 2s 29¢%2 ‘onuapdo ep woxrego “ered wuapor ! pisyorpuslia ruzouod 2014 Souapacru 2] ‘oxpalls euoaa af ors ‘ataysow sry esi 24 1 ep npawz rnd fey dsm 2s 99 Bzarouaes eujemuang Dy YRFizika tla 2 usporava razvej korijena bike «© to dovodi do redukei tenzitete proze foi zoni zakor 1] stvaraju dobru prozraku a zraka u nekom tlu kod sadréaja viage koji odgovara apsolutnom apacitetw za vodu, odnosno nakon cijedenja icione vode. Za pr ma da je zragni kapacitet jednak itt sa dubinom se obiéno smanjuje kapacitet za zrak, predstavlja sadeéaj pora kod nekog poljskog vodnog kapaciteta, dok je odreduje bez obzita na sadr2aj viage Siroko prvensiveng od vlazné Danas se smatra da je doby orijentariano izaosi ieskovit 30-40 % vol ilovate 10-25 % ve slinuge 5-15 % vol. i manje 24 Fizika tla 15-20% val 84.3. Ekolodki znagaj zraka u thu Zrak ta je ievor kiseonika za disanje biljnog korijena, pedofaune te ‘mikroorganizama. Ustanovijeno je da dobro snabdijevai podstiée apsorpeiju tra anaerobne bakterije, koje rie der stvarajuéi nedovoljno oksiisane n Gdsustvo kiseonika ‘odrazava kako nz sar razvoj biljaka, i toplotni ane pokorice ¢im se ona poéne obrazovati. Se naroéito poboljSava dulbokom obradom. Poseban problem waévama tla, kod Koji se éesto javiia visoka podzemna las more najprije odstraniti podzemna voda. Postije vei se duboka obrada sa ciljem da se oksidaciiom odstrane razna sedovoljno oksidisana jedinjenja i da se ubrza mineralizacija humusa, ema tome i dobivanie ataka je normalna tena gasova iv kiseonika u tiu potreban je za ki sjemena,disanje korijena i mikroorgantzarma. Izmjena gasova zrakom potrebwa je voda. Kod takvihue aqIAs ano 2 98 v01 Boyz ewrfiont 100 0423 euloan, (281 0.904 "aLMES aPEIOp ‘pi afog afuepsupo “Ts's cefuencisioyst Safjoq org ‘fog nxouso ey, “2pon ausians npfod nusurasnod eu nfazeyn uosouzt 904 af o§ oFy “(eu euafogo ojiafas “01599 wwuoan ns !apzOAR ws oupalez P 0190p ns elo, ysieunyy sOWEYE PUT 1 2004 epatio as fepeuz weryouIpul {oq o1§ #801 paiod } foq naouso tL uestIanyRIeyo fogt souze]A rum 1 efoun Zouryaup rwoU 2} sapausod 1 afuenassay 3S OIF bY 1899010 NstaUaFORed st 1) “tawash 2s afoy oaisfons af urfisaudap 1 ns Yop ouzayesd as ewuevoz oz sooeud we1g1210K94 aftu ouo “etuepyn au ouesyy“eft9z016 Sonoyt op Iponop wfoy afisepis4o 1 oBy Onset apzoxd tporatd vfoy afioynpas P O49 “ISMS0 oft 2S epEY Bonoyylu 1 au079s aryou aufisa vz apzors On “ep mieuauodusoy qyryou efueranyed 1u0UEIN “U0N wousaso wotnueunwop pees ns uedsplay “al ns yoafexaayy af sven fog n edo nfog nals 1 ej ozaljag fp (OTH x SO%a) od “epans apn | 1) esnuiny elozspes Bayan ts “Buu “3afig f auaAio ‘op ajafiq 01812 C10ys po ep vlog ss 198 uyaoyplt | ep ewsrodn yuypafod pyerz ABISeS 1 BUDKI03, ‘odo Lumin ionrz wz afuagaue apoyer NSOUAIDYE ayoste 1HINZes 1 of ‘epoa ovy ost vyehIg Fouperz alursynBoy “eerz uv8i008 Dy xgFizika tla . Fizika tla CHROMA, 208 m9Ve fueneturpals Zougosr “epzoxd prsyoupiy 20 reuoguey-2> lua}04 & 1 -Quapfeq_ on 20% 0 nsowziadsip usd “ayes qysepunyas 21 forse 2 uo. Zoupal po ns 1 aysultuny) vp afuaew sysuR8i9 1 ory “fioyey eupioroyy 1 warsfoxs wys! wloszer 240} AMAVTOON IA, oy hwoHemija tla Iztabele 39 se moze vidjeti odnos velisine Cestica i njihove povrsine: Promjcr Eestica uum 2-02 02-002 0.020.002 0.002 lostigne povrSinu od 700.000 kin’. Poredenja radi, pavrsi 232 Hemija tha Kompenaiauet 3) prouonove ie 92, sloj, Ukoliko je on neg: loid (acid = kiselina, oid = od jezgra éestice (ved Jezgro micela saginjavaju organskisez joxcdau apoyer ‘nse nunyedwioy ‘npr n eieniaid as epovied Sousns ousafin wz wsew easesey Enea voieiq n efuesesiand Fosouslu Op sy awoflin wz e}OP eR way 1 ‘eaisfons wxtzy BU nsoUpO n eavfod eso af Nf N ePrOjOY YrUYOIPLY eakTog usfoy, eytiq0 3afiutjonodyeu 01] ns Yop az0}e1 OF Jojo uqQyOrT “apo nL O18 OafsfOAS 01 BPIO}OY yIUAo}OUPHY Pox af yop “POA Ospe ay “WOBEUS WOyH[2A NpOA 29 2 nfeneDeuzo 2s 2u 5 vast Za BpIojoy uo9A af oF “eNOK af ppIsYoupHy wofeotin Pog somsei 0 ft 1 woy fe | wpzoxd 2poyer frwary vee pod ‘oimeiaduisy ayos10 wrofeonn pod six as mpyajoy 1 40nISe4 (UpIO}OY 95 ¥BO nfuers ‘201809 ‘puwojaid ou UNIS wp ayer ‘uafurez supowoz! voIpaljsed ovy afesseu foqeu 10104 tuplopioe auy# Mox2uju ns vp ovase(Seu af 90 pI0I0y eaysfoas FTES "TTD Toss-oT pa ost-o01—oci-o8 ort 1 sor ort a a ~ oo-c0s 059-058 ne-mos{ a 1 ooroL OOM OOO uta ed sso ova oeTO OSD DTI TO PARA — TAPAS ‘esmuny | uy vyesoURE MUNEYHS ypUafospey auIqoso 9uKIEy Yep IPIA 9s a]aqer 21 “oy Hear nyu r9f6Ises 1uAPyEHemija ta ineralni koloidi znadja ih materija sa 6.2, Adsorptivna sposobmost tla Sposobnost adsorpeije iona i ivlagenje materije lazenje materije u naugnik Ged dokazao da i ne samo molekularne nego i koloidne ‘organ 3. krupnije suspenzije i tive n ne. 10g naboje (acidoidi) da {2 rastvora tla u takvom am koliginama ‘Adsorpeija je sposobnost kolo na.svai poveinu fiziko-em Hemija tla Adsorpeija je vet ‘ar avaju bes Svi organski i ivaju se adsor =a 27eet afffrau | eae fey, ‘muozyoy wousntuny n eigen ‘wosacoid 95 WAG “Y!1Q0 pysueIO alloaIsesdU n eIPUOUIO|D gia oye) | eft BionIse! 2} NyyqO WoaLfuORIse mn BALUMY owLd 4 nueiyst 1 eyerisg jadiospe “aust toyor afjodzos PUNT, SeBIOOH UL | OY an af vljodios wysot wpisdies exsojorg -P 179 ‘neaepop w0U! 1oze as yop “nAlsz—4.n {Wigan A ISR azOU OB nm 10}S0} 95 BP MIgnT|yeZ Bz0U! 9s Fouapan gyn as 01 ‘‘afloduospe asin afiap ano npati2! suipaus eu azefeu as Woy af = suoguny“86380} sas 0} B salnquospr oye rysfw2q as elo Iu 4puoty Pars a ‘al ravfod 040 Oda ! ’OdI¥) 2450}-04 | 1 wiapzoa es auypsry aut0ysoj afuezan (quipofod npawz: afioyeo1 aysfiway ereayaqo ef twozey worsing ws nlizaa 2s efuatuipof ejerseu v Bee 140d nfeazooaod ep af teu BuIgoso ouoy Bujeunde a¢ afjrel ‘euodeu Boysiuginod fue eAegalids 95 Oe, nfexezenod #8 afoy efaiew efisenusouoy 2s ofnfuauis v “uodeu f20U04 ExBsnod 9Ze 21SIAD 29NS99 099 tuztedsip euuoye2 wujeyrzyy od “eth of afiBiaue oysuisinad inod aupogo}s wiafeatin af usfjaoisn iwaraon af org OFy af efjodios wyprzia apon.auidosou fosdopoa afn{uws 1 liadies vag “nay a fod afueneziper af wfindios eypruEyaH wfiodios wy WOM TT) alice 210upey wz Balel ora bp ofiwopyHemija tla 6.2.1.5, Biziéko-hemijska sorpei kationa koji se nalaze u njegovom rastvoru, 6.2.2, Adsorptivni kompleks tla Adsorpti kao kompleks stanju, n svijeta, a nu predstavu o kot lari prostor koji se jrati(skupljat), Pored toga, ova iveéi kapacitet sdsorpeije na grupa viSiadsorpetju na. vani medulamelarnom prostoru veze samo K* imaju kapacitet adsorpeije manji od mont Kaolinitska grupa ima najmanji kapac adsorpeije, jer se kationi mogu adsorpeije izmedu imola (cml) po ke, vedi kapacitet adsorpeije od astajedisceijacijom Hi iona ai fenoleihspojeva 240 Hemija tla hhumus. Tako na) dolazi do pojatane koloida, pri emu se 4 organskih jm poveéava promi lotdne cestice Ovo je va jer Se permané kapaciteta adsorpeije pri pH 6. 2 promjenji adsorpelje pri pH 8.2 i pH 6. ba] odreduje. odredivanjem kao razlika izmedu kapaciteta Pojam adsorpcife u te pojave: ~ adsorp = desorpeija —izlazak adsorbovanih i rastvora, supstituctja. proces izmjene ncife i hidratacije. Tako kati adsorpeije. auzetak. je vodonikov ion, koi Na’ < NH! <7 < Mg" < Cat < Ht < Al < Fe 241ra (ereuoginy eaatioiey) (OD"D 34 OL" = SZ X OME 'SOUZ! O15 6'Z = ORIOOT = ,,°2/OD®D uonafioy204 ts joy af ougened “58> » neem owoe oy «8931 Ove EF OOM = 01 xz'z¥eCO (uo 22) wo gt augRp Op Up JENDN 2 BUgonod |.) w nesimnsdns) Nuuofiunee ez GH jow | “BUID9f 370 = o0t/c af ouganod ‘3,4 = cP) fn nfefuature 1 nfnquospe yor Fanup Fou 489 PYSPIN OP FzAOP (ALlaeyY nap vs Puor tupaf eu! ea euoney euolua — efomasdng e779 28D <.8W HSS THN eaoap, YIP BuO! nyse op ofa we ‘op apop vp ‘tuoaises n afjoenuoou0y ayH}2a pafjsn azou! ‘ylpf foyns n ‘oureiqo 1 ‘eionses efioenuscuoy afnfuews efuends: wuisaooid as afpS ‘uuyy foupuuny 1h (zejop agsapfeu ‘soases n efojs Zouznylp 21 vysejz] od “wza}ouaws wersodsn 25 yop ‘eluew efioenussuoy af afps ‘nfo wap2n n nizejaid 99 joeniua9U0y aupaf efuafuews teuafoud op 190p ‘2900 Bp OYE) “eAOGIOSPE 1 O¥}I01 Fnuonses 0 ofoenuaouoy npauiz} ezaiouxes tfersod on!f0yN,“aza!ounes a¥pyUHEUIP 295 12ejeu Bu! afiodiosap 1 afiodiospe sooaig “vloqeu Zojs! uo! VZnp !90p onIsea 21 29 oIsofi oxodafur eu ‘30:1S99 auprojoy eloqs Bourzngip 21 euo! Zoupaf ‘eys0fz! op apop Ul “al uoUD auisdos W elo|s Bouznsip Bor 2 "eluagejatid BoygHEsOMNy2|9 afuepany 01 af owes ‘ngany 2s 140) QBUZ “TuOAIseA n ‘solu woupat 1y nsuu nfo}s wouznyyp N UO! 1xQ °,aNEUI eAeL}O4EO (fo ejaad for, oF¥ nmeyspaud a6 nour 1ons2g fouploIoy :NOGIOSPY "201899 aupi0joy efojs Souznyip 21 euot ye7e[21 wsafiutszespod 2s woliodiosop pog efpdaosog 7779 1 euo! ylueaoqsospe joxdiospe ewelioyeas f) foys ywznyip 0 ‘womey 1ueroqiospe “fi ‘eunesnod af 1postid fofons od aftadiospe vfisyroy Ie oS. Jo) yuiUa}2noUpse HYpU 1 szouK 2qun afiodiospe nuizet EN, en ‘1§ UpmO ZB}op OAG “afinihiospe afiqeis ef -euo! efioereipiy # agian afiadiospe ‘29s waepanod “afiouajen aist ej pp ofiwaryHemija tla Ps HY iona treba biti zan zahtjevu uzgajane kulture. hektaru do dubine brazde, adje ée biti zam ijeno, odreduje se laboratorijski, ovisno 0 sta 6.2.24. Retencija ima najveéu energiju adsorpeije, najteze desorbovati. Takode 1a, zavisi i od njegovog mjesta u difuznom sloju. Ukoliko je koloidnoj cestici sa polupreén toga braja maglo s¢ desorbovati samo 850- mogu se adsorbovati nepovratno, tako da viSe ne mogu utestvov: adsorpeije (na primjer K i Mg-ioni Kada udu u krista regethu (ei 6.2.3, Svojstva adsorptivnog kompleksa Kapacitet adsorpeie ka za ation fizrabava seu ekvivale sistem u cent Kao ato je raijeieneseno adzon mineral Komponen vezane u zajedni¢ki Kompleks. Ova) kampleksposjeduje sve ive katione, ukljudujuéi i H-ione. Ova vrijednost se obiljezava sa velikim slovom “T". Svako tlo mode da adsorbuje odredenu koliginu raznih iona. Koligina koju ‘ono moze da veke, zove se, kao Sto smo naveli, maksimalni kapacitet adsorpeije. sudimo o bogatstvu tla sa koloidima. Kapacitet ‘od svojstva materije. Tako, na rganska materija ima vrlo visoki kapacitet adsorpeije u poredenju sa mi 1 gline. lz slijedeéeg primera moze se vidjeti taj odnos (u cmol/kg)" * Lmilckvivalen/100 gta = 1 ential fmol a 28 Hemija tla 200 - 400 150 i sadr2aj organske materije nego rnicama kod sadezaja organske 1 Takode zavise i od tipa 1 Kapacitetom adsorpeije t ‘organske materije a oznaéava se sa Ve ‘se podrazumijevaju svi ‘Suma adsorbovanih vodor nezasiénost _adsorpeijskog kompleksa slovom "H’ im slovima “T-S” nom kapaci ‘Stepen zasi stepen zasiGenosti tla sa bazama. Ina zasigenost tla sa bazaina, 1. sadraj m slovom “V", Ova vrijednost se dobije ih podataka za $ iT vrijednost) iz formule: je manje zasiéeno bazama, odnosno kiselije je. bazama ako je S>H. Prema Hissinku, ako je ‘ad 55 %, tlo se moze oznatiti da je zasiceno ia ne nalazi se jedna vrsta iona veé vise ujih, tse %. 288ue ‘wodud woujsyoipy woueszuoro1d rod “fumed oy "M sons|P eroyalp + uO AMe2 Bgan ISousyaIAWOY nAQ “fhusye|cluoy oFOU aE negins + nepquou 0) ns Og oFy eUOLE YOFPU ysoAKfudtw! | elfadospe “salitzes yaisdiospe Sonmsospal supoypasl p> wyyees He UID, spo nfvaospe wz 36 o1F OBy WDyerY " {SON BUOME pO | oFy cI5, 80 oB0U afr ower Fy ‘ontuvay # eujgrzian3s 119 22 n (ofefuofanen) nfnfusfusns 35 of wow | oy ozafisiy ouapized (92948) wpIOIDY eUIsIAEd af EP ulOAOIsM pod “TuOIM 1 eugiyzes af nyfigg bz sSouzednisixd eaowslu 1 euOIUE yrUEZaA ISON Foj2st4 ipssxoupiy ~ 24 1 Fenerstons sesonyey axONRL O ISI vs splojoy azeyeu np A 2s wp o1eurod af seueg re 28 ep eludt) # nuoue eliodiospy -seunp ¢ gol af rusfary wsomyfy muonte efsdaospy 79 6 ™NISHemija tla Pri ovaj reakei U isto vrijeme H.PO* pristupacan za biljku adsorpeife: jon se vilo évisto veze 2a évrstu fazi se mogu poredati slijedesim nizom pr Cl fP3, “eu BueIS “AZ Ns OAQ “eAIsfors eyDIZIE pop A eluaigng Op 1posop “ueROspry Oe, worry, ‘ON 0 OwILLOA0 Ne ns up 810 ei pees OA ae ‘aun | Wiopon #s iiop nsyaldwoy woysfiodiospe re ype ausiq) apauis-ojasry “(josane) 9) aueis) fyopnasd sepa ‘nyseidod nfexafine2 | nfupoazioid nyosta ez eulfonod msi eug "WAGBADI9H sunrises 2fos aout nfegnys Wor 7) I 25 ojalip wigoafeu rysfiodiospe af epey :om-H “Z jy eRnup wya 13) apefuled “(Josordoy osovda] aurzpusy)) aurepus! “wazoueg :nfepeds eft sD) syeGenany wu 91D oy ofjwapl ose -29 f) rnwojop | mtenuodsas ~ nopued ns org oF ‘SPY ws exeBoq vuafns 2 wyeIseu rent oyeid soupo 8yy/e9 af afp8 ‘wounfizaudew | wounfiorey ier ougaaid syojdiuoy 14sflodiospe af ypey op oud of zope) “TE euoney BoyaU ns 12 a9gage afew v eu af oom * 1 alloeyypioe eusdars po waans afd 1 nfgnipod woyoulgn esptea aoyisa9 aupiojoy nfo|s wouznyip | ABIsES, py earsfons wt etogey Zoueaoquospe feang ‘S'7'9 elt ens muons ep aftoyosse aeacains efi’ yfseavenuon(eu po of oupat eu ess0) afueazeA, Tepeuz uepnyesd Uezen ouaznz! nf Jef regnoud 35 at BF} eu! yp | NuzIUEYo}Y US gjss a TE! exajogauintons au + OF} “epIsyo!95) 1IOIOY rupouie nfrnsagn afiodospe sh foro n 25) Hot owen seaoxp ne enepo iGodospe Fst ou edospe joie a pour “es0)afiodospe ayy SuapaneU WSG tHe Iw toate + op odrHRD + ool Ive i Tos¥eNe+*oaIve Outen + COS ys! peu ipapatis bu yezey128 as vB0Ws wlfoyoaL yA 1 jussiye ewoaa ns 1foy " 98 wiojso} wluajupal ex po supat yo, winyer nye ‘vzafjaz eunoy WS (2z0y83) afesego “wolioyrar wojasiy ws MUI A) “eo «19 = [ve Souznyip 21 euunfiajey euofurzes rs 9s a af api todkeoe + He op epiot0y wos 2 nd oysuoq rey eaafoyey Wass z0q eueysoy unafqey (afazoye) afuereas soyeas foujennau 14d pp vfiwagyHer ‘adsorbovanog Na* iona, zovu se alkalizirana i znataj imaju adsorbovani kationi w oblasti meliorac rmelioracija solonca i solonéaka w ‘odnosa adsorbovanih kationa. Poznavanje sastava adsorbovanih kationa tla, ukazuje nam na pravac melioracija, odnosno ukazuje kakve mel pleks tla, i time pot Ove mjere se sastoje u zamjeni stvaranja adsorpeije Kaleizacija (kalcifikac unoSenje organske materije fiziSka svojstva ta, el doéi do poveganja plodn Kao to je izneseno naprijed. od osobine adsorptivnog kompleksa zavise isaée se suvisna kiselost, odnosno alkalnost, a time ce adsorptivnog kompleksa utigu na opskrbu biljaka hranjivim clementima, @ preko toga na plodnost nekog Adsorpeijski kompleks sem vrijednost predstavlja. vel fe predstaviti i na slijedeéi natin: T S vrijednost Korisno zauzet, a T-S 12 njihovom zamjenom 282 Hemija tla stupa u idroksida, ‘ednosno jem kroz slijedece reakeije: eksa, = povezivanjem zola humusnifn kiselina sa koloidniin rastvorima Fe i Al- hidroksida, — povezivanjem na bazi helata i stvaranja orga :mineralnth materija sa ja se povezuje najvesi dio or jznosi 60-70 %. Ova se ati stotinama godina. Kod ovih procesa ine i kvarca koji su krupniji od ne se znatno uveéava kapacitet adsorpeije. Ovakva jedinjenja su postojana u tly (@ do 2.000 godine le frakeije humus imaju postojanost 50-200 godina, Scheffer-Sehacl 253gsc vst UpeUoLURY MMO A HE Of ws wzon yjununyesoy, woind 4 “2zejop alpag, nd 98 11a “aSfapduoy aysuedL0 e2 ejeeut afezap, eu a4SUETIO 2A1F|:0AISe4 lwopOAO!IEA FysrEsH0s zoy nfow 95 vfoy fs eunteze coy at wo ofp es8e fue 3010 eon ewny-2 ween ‘nfuesenys Op !2R[Op OUsoUpO “wONISe ZI RL my puuzt 3fo4eD1 Op 2e}0P epey 1s920K! | nfenesBipo 25 aN ruioan af w naxyod nfeasod “earsfons aqnd n> 1 1W ‘2g ewIs9o040 LIAO Ty WARSI WF BUNSH-OUNWE “PoUes poy oxpeIwU uazesz! af offoeznejay sao0ud "e294 yoysuol {suy]9SPy yyusMIUNY Nos afwEIEAIS “FLT 10% yuusnuuny ejoz yUsyaydeioy aueseag 779 op ohoeyHemija la 6.3. Reakeija tla Reakcija tla je vrlo vazna osobina, jer utiée na mnoge fiziéko-hemijske procese u tli, a takode i na Zivotne funkeije biljeka i Zivotinja. Reakeija tla je indikacija hemijskog stanja tla. Rakeija tla moze joni kiselina su HE reakcija ée alkalna, Ako su Hi OW nneutralna, U rastvorljive Ki uzrokuju adsorbovani vodonik, alumisijum, sastav adsorbovanift kationa i prisustvo karbonata. Reakeija rastvora tla kv izrazava u pH jedinicama koje ivan wentracije vodonikovih iona u gram ekvivalentis i rastvora. Kod pH 7, i racija H’ i OH” iowa u rastvoru, tj. u njoj se nalazi 107 grama H’ iona, odnosno 107 gram ékvivalenata OF iona u jednom litrt vode. Prema tome, sva tla ¢iji je pH ispod 7 su kisela, a iznad 7 su baziéna, dok su tla kcfa imaju pH 7, neutralna. Postoje razligiti kriterijumi podjele pH reakcije, kisela, neutralna jalkalna, odnosno bazioa, Aktivni ni, Ako je vige H-iona u neko} je vise zastupljeni v podjednakoj”kol alise esto koristi opSta podjela na osnovu pH u nKCl (ili MKC) pH << 4 ~Jakokiselodo 45 - 55 -Kelo 55 — 65 =slabo kiselo 65 - 72 ~neutralno > 72 ~bazitno il alkalno ‘Tla humidnih podrudja imaju kiseiju (nizu), a ari Kao Sto je veé izneseno, uz1ok kiselo Ikalniju (visu) pH koncentracija su vezani w adsorpeljskom kompleksu tla. Kod ovoga treba razlikovati dva oblika ac 256 Hemija tla — aktivnu kiselost tla, Koja je karakteristitna 2a ted lost — por ijalni aciditet, koji je Karakteristi¢an 2a iselost i baziénost i 1Na veliginu aktivne kiselosti uw tly u prvom redu utige ugljena kiselina, koja se stalno stvata u tla i tako dovodi do zakiseljavanja tla. Pored ugljene ki iu. Ova reakeija je i perhumidnim alkalna, U_nagoj 2 n. Baziéna reakcija je usiovle i, u prvom redu sa CaCO; i Ca (HCOs)s te MgCOs, a rede sa 2a tla sadrbe dosta CaCO, kao XO su Karbonatni aluvijum. nek st tla nastala pod atiajem CaCOs, ne more Ako je reukcija nekog tla veéa od 8,5 onda to ukazuje, da su karbonati, u prvom redu NayCO). Narogito alkalnu real ne) te posebno ane koja sadeBe dostasode (NaC), Kod Pojava Na-iona medu adsorbovanim ation iaju tzv. slana tla se pH kreée a vezana je sa "Os, sa visokim aku bazu; Na,CO, + H;0 NaHCO; + NaOH. basa 257se oy #209 naeis f UHODIV os ESE 900 af org -eurelioyeas TW tupoqoys 95 yop "eH afuennfiasrye2 wan afioyeas a0 21 sHt HOV Cougnoy) afuers Hoy “eunuoy , yd Ww Uo Woy|wopOA, “OMMUIKO | WS tpnpany ougasod jarjod IY “,H 229}0p nsyoj0uI0y woeAtAlnspe m oF azausfopad ‘fy -afianjoxa ayo) upeTop 25 i faap “ER NEOIPSIL oy vhwant Bout JUot sup ins | Ov WO 40h alpro BuO palod “wl Sy>AdwOY tandospe eu ue: 128} MISIAQ Bu JSOUPO 98 ¥ “S39 -nuqeyre ru nsoupo n yop sol send at spi ysoupeype Man OBaurnfoyear MTESTTasoUpOd |yyE] ay/ 9 ousmyny 2 euljosodu ns ep eayrae tan 16 safe foupos n simp § 4 u ante org 200 O84, upodd wp nfiow aftsaryeq 245 ‘you “WHinpayy “Afiayea) nyasty asians asoupod au aysaan nustisoy vu 2alz afoy aftuaryeg 2ysroiquiss Tou “sioyoryu Bus HOY afealuewUS BU afnjalp efioyrar eIas!y OUg>sOg -arejs0} aaif|4onises OYs: ont ws eluuzan Bono8aty pafisn “oyfiaq wz w20ys0p 8 © ize}0p) 1 “ayfua BU nfnyaf> eP H4aISyo> NOW Bagel Op (ejOp NsO}AsHY 292% poy "eSOL IsQ “eUIEZIUNEIONAYAE pes EU vfvaieay op (2e]op 180 UN “PUPO|A ojeuL 4891 95 yHfOY POY wh fo) om FHP + “TaN | strctoy TEN | uandiosey lospe 21 £209 wiofiSdi685p | afsou josin 209 HRN oy vfuapyHemija tla Potencijalna kiselost se prema snazi dr2anja vodonikovih iona dijli na 6.3.2.1. Supstitucijska kiselost Supst ion mogu zamnenjivati (Supsttuisui sa kationima neutralne sol. D: * imnog kompleksa se mogu osloboditi treiranjem tla solima (KCI) po Semi -# -K Adsorpie omplets |-H + 2KCL -K 4281 -H -K -H -H Adzorpit | =A ahs onpleks + 3KCL + fampiets | -K tla ta |-K =Al BAL AICh + 3HOH —+ AI(OH)s + 3HCL ili dodavanje adsorptivnom kompleksu kaleijevog hidroksida kao baze =Ca =Ca +2AK0H); =Ca Al ske kiselosti udestvuju i neutralisanje baza vii se sade wadsorbovanom rastvoru Aion. Prema Remezovu i Katinskom (1952) smatra se daw humusnim horizontime horizontima. da dominiraju Al-ioni, Supstitucjska kselostnarotito dolazi do izrazaja pri dubreaju tla sa velikim koliginama hideoiti¢ktneut , kao Sto su KCI i K,$0x. Ona se naziva jo§ i kiselost tla. Ona ute u veliko} mjeri na slugaju, ako 260 Hemija tla analize tla, Sups ucijska kiselost kod pedoloshih analiza se iskazuje hao “pH w KCI” ivne reakeije (pH u H:0). Takode se na reakelje Tobelo 4), ‘Gzpaka reakeije pored slabije vezanih H-iona, koji se mogu ine soli (na primjer KCI), postoji di stvorom neutralne so t Na-acetatom). norm: zamijei rastvorom CH\COONa sa pH 8.2. (Ova reakeija se moe prikazatina slijedeei ma te |W 26192 ‘Joqe1 Wugenod npouiod * j2uadsns 0 vp Hd wlofuavafu 9s nfopaipo ¥9214 szop axqaino,, ja0e-7) eum af (eltoeayto}e9) efioeziopey ~ ask BK Coane tuinfuanyy, uppapatys od 2s afnfuafoo (afioeyoqey) afioezisyey afuopoazt v2 eqanog (efloyear ype 98 oye “Baupise Foypnnjospiy a °9 HA IHsod yor as OB Foysh TA nswoy as agsag(eN “eporaun asia s(orsed epary ezop afueatpaspo eZ urrzjueSvoos4tu afuefoasn as eaesfjoqod Hd wf aueBaide o1yeu nor tangs S989 apoyer # aiedaie 1 96 nfeaesfiogod — reali 98 eaBgenod — jenneu op rzcjop — "ns Of eat IOI OS foour+ OS jafwiid poy, OF +098 ‘09+ HO} ¥OD!D—09+ 029 2Q92D A aponaid spoyer £09 wonsfafp pod ruauiais woyor 25 wo (HOYED sf “ORD afepop np as OY ‘naeryoy od asia | a1 6 | OP SMU ¢ po “>U2!|ZB Mg NBOU azog “gory 1AIz ‘uinez $9} “rosofid swrouogiey “yefowew rAosede) “nur so! vp vfiwa ry we 1 efugary afinisn ouposnd sgn (now umynuisefjseidod | wo! yroytuopon nfjsezyennon an uot 03 ep 0) BU rpone 38 mupang “(fey oqH) efioez2}ey oF4 wpaunsdoljod m eyeaod af wits Cao 90} uluees waluapoun es pllxeidod as up vfiyead esis, sfioyean ad fowsnau usond w2tox! 0 oft 35 ons zed af O4 -masfons suger” OUPOA wufonodou nays 30] =fnyorzn oy spo eioeyiBeoy afeisozs shoyea o}osy 7 eaonfeu 290HH af eueZeROaNyL YSOURYY “she Hare UR “alge aysuetso eoeunejsuen o (ey) nfiseziopey wz enuspass ovy ep {]as14 von Boqz -eyeforses UN MNES! 7] -aIOYor lumi} IUACUSO epIAzeD WS OP {POAoP wp aso}9sI>} “HsoUpojd 34x15 tuo As 2) “eanisfons yuAneSeu woz nguarxEIeY 2s yp vlOs!y ‘eflowyyio}ey) efisezisyey “fh wogary vs opp i198 ZoxoNMOUPHY weI;AZAL MAOUSO EN 2ff9124 Ww OZ $ E13 OOT Wafueanas Souetigop 2 mieraoe val 1 IAOHWOPOA 14S O1OYS as nfefespzt joyeaisya ‘afiodiosap noweud n apa1 efioyean “e112051p ye Boyeurzod Bonoysfu Boge euO! Yrroysuopor ioduOsep nUNZBUS 251A 1401 {0 OUSOUPO “HORN shhoyeot 9) ae “Hoe FE + HOODHDE+ N= ae eee NOE aie HOOSHDE ‘aus0Upo -HOE +.8NE + HOOD «HOE — HOHE + *8NOOD- “HOE we: IN 221j0mpiy op y2e,op aftudfeu “weAys py by viiwagyHemija tla imoé. tj. velo se slabo odupieu promjenama reakcije. Dodavanje kreéa na ovim i do nagle promjene reakeije, 310 moze da te se preporuduje pi kreénog materiale, @-u ée vinta Aa ie g@ fe fs so & i i E = fo seperate ja bree reaguje od ja. (Podaci ad Schollenberger i Salter, 1943). 268 Hemija tla ka: poslova na © bolje dejstvo, ukoliko je bole izmijesan sa njenjuje reakelja je br2a, slika 95, 6.3.4. Optimalno pH podrucje Za svako tlo postoji jedno optimalno stanje pH reakeije (labela 42), gj podusje u kojem odredene biljke najbolje uspijevaju, Ovo aptimalno podruc} mjestu je ovisno od sadréaja humusa i teksture tla, Prema Be (1965) opt podrugja pH reakeije, obzirom na teksturn a su slijedeca pH u funkeiji sadréaja humnusa i teksturnog sastava (la Taba 2 Hovastepjeskulje 6258 Pjeskulje 57-53 >10% llevace 60-55 Pjeskulje 50-86 aluminijum w smi tla i pijeska (1), 0 % seta (2), 10 % organske materije se vidi na Utica) pH tla ni corganske materije i smjefi tla %6. Otigheda je da organska materija veze jenjivoj form Tako onganska materija verajudt alum za sebe, potpomiaze bolji porast biljaka pr Iu, Reakeija tla u mnogome ovisi o prirod vvazan je indikator Na pH reakei iu svi faktori nastanka tla, kao Sto s matin’ a, relief, biolaski faktori i Eovjek 265we 1 eealiag ‘ozafjaz ns Ol OP¥ wILUDWID|D &» Hoy sreuaut9y2 ypystiay 1 oyfieg ez ongo1wu Yd “(16 by efegeuz eur “etry id asyeidiuoy wwolezapes “ODED !UpoYHTS I sy}dUIOY wWoysliowbospr A 25 op ainzeyn Cg ~ Og PA pp H oe “ep soaised n apaud ep wofiznysp oupogoys azo ptPpo "meSaige wowmynns n Zope as 11 $98 Soupoqo}s vulou ‘wunezeq ouagisez oundhod otoys af on o'g ~ ‘pyopon | eu ‘esnuumy "wuyosey yrysuEIO earsnstd voypalisod af wsajasy4 Buofuawn “ay 06 OP 'SOUz! eunezeq nseUaDISEZ UDdaIS ¢'9 — g'¢ wfjayees Hd af OY” ~ Sif po loyear yd nd — ‘198an ez OUDNSUDNYRABY O1899 af afUPIE ORYAD nsyyduoy wouandiospe nezeq fezipes af muiay uid a ‘j asouagtsez afnzeyod | ypouid n wpats 3f pH pods ofioyeay — igo ogan win 8097 103 woysliodiospe oy ZnS 01899 EN efYEON (ota Hl IOyaIa 96 DUS = Pe by ofimapyHemija tla ‘Tolerantnost biljaka u odnosu na pH reakeiju Tabela 43, FizioloSki uslovi predstavijeni kao™ ‘Tako Kise i vrlo Jk kiselo lo (pi <3) Spans Gr Mai epa seam Prerica Kokua Soje Zab ‘Seda detting Iarmatka 268 Hemija tla la je vakno poznavanje njegove koncentracije i sastava ‘da padevine ne dospijevaju u tlo kao &i 1, te zbog toga'u tl nikad nemamo éistu vod, astava.uz [9 1y9u au0yy spflupid eu 3$ pry ‘azej aysiag 2} efuovew ou fea f) “ep euupionises 0 uosod 2s 21 “tos ax ‘epouod Souo!omaBan fi Bopafla nyoI nm nyfyq ez nsoupe woufjosod m eUMUELIO,® wIUEFOIG UNUAoUSO luias es ep ysoust}qrysdo mugop. igused vga wogprfou3 woujveig TT WT PPL wouezeys Bp eroaiset 2 IP #09 _ wuyeus ewODA 1°24 seises af azejn ifoy 'OdH !"0a°H "08-19 fuze wfusiva yrysuemo 1 luouasonises n rzapes wzuj ug], ON * 09H :08 of Boasts s- WOURIONISC-OupIOIO4 ep azuy auz01 avises 79 . i ‘uoarsra hh mreuouto|o quipafod soupo rysyo! ~ ouseymysjou IsiNeZ ofiornuasaey po omz, sip uadays alnpaspo sluoouu n wliosnuaauoy rey “rd “Ixefod fosa ove ‘op 1z0}0p *: 11994 pox, esi Usd Boystousso Fagan “f ‘np n yos efioenUaduOy Fepetuatod wrysojorzy 92x ‘apoa woy.eIsopaU LILIES eWEAOYOIZnoAd eZ0 azOWW 25 OS ‘npOr RUMI id woysOUIs0 raf “2yfiq auras po apox ofuewtsd eur [24 PUL! Ef 2zej 2U9O} BfirenUEODvOY ney! agin euo UBDAs afd fogeuz wromsea yesptad yysiows9 “ET p9 ‘uUOZ}.OY MHS) ‘oupafiun 21 pruzt r “unuafuejsezan 25 ep 195 9Z0U1 36 03109949 “IPoA #1 <0.) tO radia) wiosseiod es eavpanod 95 ysouul|sonIsey “2y1Iq0" 9 saujaud 2 TGN8 SpoyeI O} Md ep eaves efoenuaaioy yn “z2oinS0ap Enifod 9 3805 ep az0u eft tee) foupor n 2s afore auaronisey“neUDo0%d 318 WIPE N °% SIV OYO !SOUAL Po “eatip ‘uadats po. npas woaid n -wso20sd Jaye), augyize1avasouses POA “wze} eUla0se 1 vUgD) 920 2s op eweiod 7) vp azy) oupor whownuasuoy Tyg vy vfimopy i op vhwoyyHemija tla organska vu nekom thy visi od odnosa snabdijevanja oborinama, podzemnom vodom, bioloskim vezivanj i gubljenja hraniva iz tla (u2i od strane biljaka, ispiranje te prevodenjem azota u stanje). 6.4.2.1. Azot (Au8ik) ‘Azot je bitan element 2a bili rat, jer je sastojaksvih protein, a odatle i cjelokupne protoplazme. To je biogeni elemenat, koji utite na opél porast vegetacione mase. Biljke ga svajaju kuo NHL", NO= i kao NO” ion. Azot se esto te se redovno moraju snjim dubritbiljke. Nitratne forme azota se vilo br20 ispirau iz tla, dok ee amonijatne mogu vezati tly i prema tome se i ute zadetavat Sav azot koji dose v tle prrodnim putem je iz atmosfere (u atmosferi ga ova} azot ne mogu Koristit biljke dok se on ne veze sa kiseonikomn 22 Hemija tla Sow harmas preko 25 ‘Moder hums 2518 20-14 100-85 85-95 70-55 ‘oko 20 20-10 ja azota ili amonifikacija oznagava se prevodenje (uglavnom artino ~ grupe) v NH, ~ ione. Ov. ima od mnogoby ih heterogenih mikroorganizama (bakterje. je 2a energiju disanja i 273siz OA GSC + HE+ OF + ON 10% + THIN AE ORZ+SONHZ FOE SANT UEF Dud 10} 3eny afinp n ehiapo 28 af seoong “tea efueaozeigo “fh affonyyumu nsaoo1d me (THN) Byetivoue afuapoaaid uensn of ~ efyvey, anoiatu op 122I0F nfurdeyzes ug 0295 9u0}281089 poy ouzea af ougo1eN “af sysuedio 29q Jo! “epeuz wepnsoid et woysuesio af 2R0 PN “L:ZI Op 1D sSOMRE 10 “WD ¢]=9 pO Nios mit wUyeAO foysuvito aygoo1ao.yy ber “moze ofioezyfs2ut, 25 naa “fusfupar qpjsueBioou 1 AsuERIo 21 ozeafuapOnand efeengot tay (OF ao ole ‘on (+ fon 25 tan + ow SE tae fol fot One Tea sroze Soysurss0 ony “CHNY) wiodnid ~ yezeyuid aout as sao0id yysqeustzue fang, “uot 1 SoysuN2H0 azHospIy woInd * ‘moze puuazat eulpal a 1 & ‘nyfig vz jue (on + Sun seuesiony NE Fae at anng | [Soeum | [ERs uzyue1008y. 0 23028 us by ofan,Hemija tia Ovaj proces se wi djelovanjem bakterija Nitrosomonas, pri Eemu se dobije azotasta kiselina, Druga faza: — 2HNOs + O;—+ 2HNOs NO: #40) NO; +74, Ovaj proces se visi pod uticajem bakterija Nitrobacter, pri Gemu se dobije cifikacije) se odvijaju kod pH reakcije 5,5 do 8,0 pod uslovom da sui ‘stall vslovi zadovoljeni Gubici azote denietikscijom, dodanog. © Fiksacija amonijaka ~ Tia koja sadrée silikate po pravilu fiksiraju NH, Ko fiksacija NH, oznagava se kod oksidacije u tastvoru koji sadréava K, Sadr2a) fiksiranog azote, mote da iznosi u thi od 150 do 850 mglkz NHs ~ N. Nite ‘eljednost su prisutne u pleskovitim, a vite u gl Tio se obogacuje azotom na abi 1e, jer se slabo vete i podlazan je ‘Aza bie ttn mg) Arctic da o 3 a0 3820 ozs dodaiog acta (mgiposus) Slike 99,ysoorqoryeu ony gp 9Z0}281 850) —1V 1 2 reroaises nzewodiod 3704 infngoldsod njesowat 21 e10yso) rays! fof0as W 21S paf winysurdio | wNsue: ‘10js0} Foupedmisiid "% 60" % OTT WALBPO J Ye 1) d % BOO OF TOO PO 2AH4 38 ‘ppon oy Hnuawi)> yonfeu ns waijey ¥ 40js0p “eIOze wopor TED oy viwony suc ws) ww [a] = ND] = Usual es oupafee soysord 25 THN 101 | dio afiga|s ! auozas auo1seiaBan juny ‘ndax nuiap9g -¥2 sPONZIONE RUAN, 10 wougedmsiid a s¥uI01Q) SouLsd BAByaOd OUZDANGO IOFW fuposzioid fouarzuawuy 7. wyeliig onisnsud oxofafu owes saf ‘woroze apes yosia af pe 1 xe) “nMyNIS 8 Bystiway ‘ounnizod afiy vlioezyerunu eu muousos n) HN aye feaeljoaopez ez ou iqanod -n meu ‘eaisfons yo aouues0 ~ ‘as — refuwea— POT aapsu0y upen nofuesdst vfuangui0y upeN ta tusefazy nfnynper eu 98 <2201d oy miwony[jaka i Zivotinja, kao i raal 1 bjelanéevina Kao io se vidi metabolizma. § aspekta kvalifeta wzya) = proces forosinteze. ~ fiksaciju azota, = saztijevanje biljaka i plodova (evjetanje, plodonosenje i formiranje fluorai lore. Fosfor dolazii juma, maynezijuma, gvo2da i primer fitin, fstiopoid Biljke uzimaju fosfor iz rastvora tla obliku HPO, HI ‘xinosne kao mono, di i tr-fosfati. 280 Hemija tia faktora su w_-medusobr sve dok pl! tla ne preusi U jako kisetom rastvory nalazi se santo HsPO,” ion. Ako se pH poveéava, pivo se javija HPO.” jon, a zatim na kraju POs" ion je dominantan. Ovo se vidi iz formule i = HO+HPO = HO + POs WH freuma alain rekeja ustvora lay The koja su bogat fosfate i umineralnom dijelu 281ese ‘wo9ysoy es paligzago euafoo iporeu as zy Hager fL ‘a0 oor oor> TF ooo" OF MPL ‘op uoqei n ns auyzey.ad sporeu~ ty 0d 10}504 2 nsoups Ue) “ep BUIEATE BZ 1 BIBsHY WZ J NHISLIEY nou! 9§ J9f “ry ouporeu 25 ypfOY po ‘apoiau aI Wjosod! ns aporaiu eng “eporow-Ty | Tq “921 nfnfuatwrud agiatew 1 95 aIstioY L0}SO} afuesIpaspo 27 forsing 10480) af eunfox 95 Nop “wntyS0p-RD Boss POP a8 a sopPs!y afnluBUIS 25 (wo! af eIaysoj wee erousyy aio vuay dopey vows = tO nee cuns®s00.yue wesw zirqo wy 20 dB UW 35 ePEgO4 peop 01 95, aU} tg BOUL 10450} enous id oe 9 R (9 etoutm2240y pp vfiuopyHemija tla sa fosforom 1.1994, Ociena obezdjedeno: Kuntze et ‘Oznaka Klase prema Mi Fresetno to 3 ein 1m se w prieodi ne nalazi u elementarnom st ddeugim elementima. Sadréaj ukupnoy ke izmosi svega 0,05 %, dok u neki ima do 1.5% nego jedino vezan sa pjeskulje 0.4 %. Prosi dio adsorbovanog im Je tako Evrsto vezan za éestice, da ga bilike koriste. nepristupatng fo 284 Relative negrstegacan. ‘alum (feMdspati, (sku | 2 oo wkubiog Kaljuma’ Neiamjenji K == lamjenfvi K == Rastvorta K podudaraju za ovakav proces. Ovi se izmjene, i zbog toga se nazivaju nei Fiksacija Kalijuma, pre syege zavisi od smrzavanja i odmrzavat prisustva suvisnog kreca, 10% 285Jop “efugary O84 “vl pod nm rzujeu 9s wn 1 afusypo® euds! 2$ nfyey euro sfupass (vu! 8) pian afouyzn we ayliig njouey 1 Bu F ns anelod augis ‘fog apauis ayay afelisn! ew uupysvepon eu met azou 95 edinigery Ye. a5 oxafa wun wuupeigo (1% gr owes afeuo =e) an pd af apa fouzoraid 38 uot aaliopey & “OTHE - (OST) WSS SourRyINS WwIO} ‘OD)8W TD EuMO}OP (HO;RD) MUD]EY uO} h e[eU 96 wlio}E ‘uy WUFYSUNS WUASPY OMA! # Mysafid Pu unperseu ouny a rurut fezapes of yop (Fos) wurvuafis wuesdi3 eu ejmseu as 4} COD2D) aUORHEY IgDS n BzIpeS efOY wu M1994 af FEEIPES FeAG (OPD.% OF'| 38050 23 91) 6C'T OP pu] n 290 mw vueng -wado1q af un wn PerS 0% Boupedmisud feripes _NOWPRMNZ2AO FTL oe ae os-¥e oem te 88-08 oe-zr PRL (661) “Te 99 aUNY (oF) mouniney ws ep HsouepaFqzaqp wus9 : op vhmon ose ‘6p 119901 Yporour “Tw od "gp 19qH 9-ns atEp “n-zz1uNy od walyjey 82 HsoUpolian augHEIE) ‘B10JS03 poy 1 o8y oun! (Hy/Aiu = 9] xe # 99 1/u!) yy n HE ep 8 OOT/OFN Buin afnzeys) as ewunhijey Fougednisiad fezipes, Y9L6)) aur 1 vaso) Puntioy Mioosyy on Hd foun “zor MNS Hd o 6 a 4 98 s + -¢ zh (96) eusnyey ehoesyy joey af arg ov [=| o4I9S91 WodN Ie N94 ep eplojoy ysougasods 1 sof efuraoyatp wuafjaoueisn 1 eeuzodad erojsn yxo wsouzes eugnyeid af jaz n afuesarses oxo8afu | ony “sw0) anifuafiuztou n mu nzejod vp oluwavziupo + sfuvavenus “afuagns oy vhiwoyyHemija tla ‘ obratno. 50 je rmanje na éestici no bazama (u pedalo; podryzumijeva pod bazama svi Dokle god w nel zasigeno bazama. 19 je da 6 ono biti § ‘spiranje kaleij Problem deficta kalei toga to biljke corganima u vidu ke. Medut ranivo, narogito u tome, 80 W proces koagulacije teksturm Bogata kaletjumom su ganske mat ine kalcijuma uw tly mogu da dovedu do wezijums i kalijuma, Obiéno tla bogata na kretu 2ah kalijevin dubriva Suvie veike hol nog takode da dovedu do smetnje u ishrani sa gvozem (evodde je potrebno 2a stvaranje ). Kao sredstvo 2a simanjenje uticaja hloroze, danas se koristi rastvor fero FeSO, Vite kaultume godisnje 20-120 keyha CaO, a narotito dosta lucerka i ervena djetelina jevaju dosta Henuija tla ha velike povrdine ki nje. visoke prinose i sl. u tlu je sve manje kaleijuma pristupat Zoog toga se kalcizaci kaciji) kao agromelioraciongj sje reénjackog materijala pleksom. Kaleijum oksid, kal u tly seaguju sa ugljen dioksidom i vodom pravedi u medusobnim reakcijama bikarbonatne forme: CAO + 1,0 + 2C0, -+ CACO)» zamijenjuju vodk primjeru adsompeije = ca | Micela | +240 +2c0; ° Taceta | + captco, trast tla « je [Micela [+ caco, cat | Miceta | + H40+C0, sta fc Adsowpeia kalajjuma 1 magnesi do poveéania baza 1 koloidnom kompleks rastvora ta Utica) primjene kreénjackog jena lei 103 na na adsorptivnom kompleksu dovodi 2 korespottentno tome i poveéanja pH ia pH obradivog tla, prikazan 289tet fate wor "mUInpOA joy foyeur ewiooa e801 fezipes af wi ost 949°9 Oyo Ovpafsoud “Bw eu “rajsopad pm (ong ory aft raod aow ors oy viimagy 1 wurosy “epypu efuafnpof eusono Yipes “oul ‘ougige ewin{izauBew wourg|}o4 Woy},9A es ueroqaospe 1 oFy “ofuafuipat yrysueiio | ypysurSioou po shupedmstud af nsop 2za1 a nuinfizeudeus n eie0q ouzoraid nyacad od ns np tiaoysofd ruareayy TOS3IN O0y -eugnwo: yey fzypes “woNae 2s n{hSirox ep eyfuoreus yryzelugary nuizea vz BUpos eupat 1-8 B19 af eyeluga1y ez0p wU}I20q pp viimapyHemija tla latora, Zbog toga se stanju. Ovakva tle imaju loa fekstumy kaéastu masu. Tla sa kompleksu oznagavaju se kao al 64.2.7. Sumpor Sumpor je pote clement, Obiéno se u ‘magne2ijuma. Sadr2aj sumpora ade ga ima vite « baziénim sijenama nego w ks Fe, Za, Po, Cu, Hg, Ni, Ag, iu proteinima orgensk izmosi 5-350 mgil su veée koncentracije. U tlima gdje su pris ir, Gesto 10-150 mgffitar. U ser ini redukeioni uslovi, obogat nje sa padavina. Ova se Stetnost ure, pojaanom erozijom Evidentna je slignost u krufenju sumpora i azota (c oba elementa etmosfera je njihov vatan i2vo. Takode, i jedan i drt corgansko} komponenti ta, a takode aba rikrobioloske aktivnosti. Organski oblik sumpora mora biti mine da bi ga biljke mogle usvojiti Is oni faktori koji sumpora, kao Sto suv ‘mikroorgenizama, Proces mineralizacije agin: prikazati Sematski na slijede 292 Proces imobilizacije sumpora je a se vere za valiik u ka (C).azota (N) i uu rasponu: CIN/S w ognosu 1 iéan kao i kod azote, Sumpor w 10 Konstantiom odnosu. Odnos veéinu svjetskih zemljsta se krece obiika je kar angerobne uslove, dok je vodonik sulfid karakteristitan za zamodvarena t stimpor redukuje putemt anaerobnih bakterija. Net je sumpora iz Sumpor je podiozan teak: reakcija moze’ bit summpora (S). jama oksidacije i redukeije, Oksidaciona irana «a primjeru vodonik sulfida (H:S) i elementamog HS + 20: + H.S0,— 2H" + SO," 28 + 30s+ 280 + 2H:80, +411" + 2507 Najveéi dio reakcije oksidacije se odvija u tu biohemijski wz pomoé brojnih autorrofnih bakrerija, ukljuéujuéi i pet specijesa roda Thiobacils. Uz prisustvo bakterija iz ovoga roda, proces transformacije sumpora u tlu, moze da se ‘odvija u Sirokom dijapazonu pH! reakcije od 2 ~ vise od 9. Ovo je suprotno proces ikacije, koji se odvija uw uéem dijapazonu, oko neutralne teakcif. Sul Javljaju kao redukovana forma: Fe” + S® — FeS (eljezni sulfid), Mn°* + MnS (mangan sulfid). 293s6z avsseupsen FT] vwcatensig [7] ereeoy [=] in euawmpon4u 2460) urzeyud sigue, o7pod OPT S61 Ww by ofimapy 6 0 Preuatuayaorytul ysumpafos JG OP | po nuodsea n apasy as ny unoruypal vues arsqoy 38 Ho nis ep wosizg0 § “vatsqnpory a8 ipaunnidofjod fourapous tn efezerz! op w2e}0p ongoxeu nyeliq (o3zn wz by pworyHemija tle mm J Dect Za Novae e Gaal Tokeiéne foelemenata u povrSinskim dijelovima tla humidnog podrugja, prikazan jew tabeli SI 296 Hemije tha \ mikroclemenata’ idni podrudja D otrovna iiske reakeije. Takode vo nekih drugih elemenata. Taki ier sadr2aj bakra ili sulfata bakra mode proizvesti suprotan prinyjenu molibdena, tak 2eljeza je u veto} mmolibden nalyze w prek sadr2aju = Suvitak fosfora mote podstati nedostatak cinka, Zeljeza iti bakra, alti poveéanje adsorpeije molibdena ako se cink, mangan, bakar recon wretaads 2766 s34 afioea pow swouoioepisya nafusgeu2 oyQu2U2Z0pad 0 wa lezapes sfuepanod Boye" pox ousoupo afusfuctus woyel ruisid afvestaynd ezapes WHYOSIA ws OL, yew 94SUBBLIO 94170]28) OY wofezspes : \08 } sfuop apnfesstiers 209 mmf “(e1e) ‘uy fade Sousionises ‘euaanyay2 pIsYO | wawzpes pp olwogt uponztord esourid vfuezexod eisiaoues es ryadse Boys: nsoupisyor nfusfirewss ‘upaiuozeuy By moO Haig AON wopqHova Bjpgel 9 TOHAT WT es co “uoupuapopoy “esWUAOIOg. nes safes yosts watearaon fuer nian fo al pp fpwogySa smanjenjem poveéava se oksidaei femi. Kod veijednosti rkt 27.3 smatra se da je pritisak vodonika jednak kisconika, ijednost rH se izratunava raéunskim putem iz Eh i pH vrijednosti Eb T +2pH (kod 20°C) Vrijednost Eh se odreduje potenciometrijski kori8tenjem_platinske i kalomelove el 6.8.1. Znataj redoks potencijala angie el i Mo (S i Mo samo u oksidovanom, Fe i Mn tupagni, a N u obje forme). a narotito njegove promjene, su pod uticajem itih faktora i moze se uzeti kao indikator za neke procese Na osnovu Eh-vrijednosti mode se tlo karakterisati na Eh veéi od 600 mV ksimalno izrazeni aerobni procesi Eh 400-600 mV = tlo je normalno aerisano Eh300-400 mV —_acracija je otezan procesi denitrtikactje Eh250-300mV —~ je granica, greko i dolazi do procesa a redukeije, Eh aidind 250 mV ~ 300 Hemija tla Redoks-svojstva u tlu se mijenjaju u toku godine, pri emu pot razlike mogu da ianose od 100 do 700 mV. Samo u dobro pufernim kolebanja su manja od 100 mV. Najveéa kolebanja su u horizontima Koji su pod icajem podzemne vode- 301to 5 ‘auyjasty eULgHoY euusalAzt taz n af o¥§ PHO) pasod r efuafus au ung jeflousiod naofafu rgnfeavgaacd nysojaid “nzey psy 1uzeq weaoqiospe joeyyi ION (2s wep aS, nfexeno8po aiovs euyjasty eunwo!ue es 401s SONHZ + £09) soo #09" ‘oung ep tioniset effoynau rysfitiay as e801 30a? | *(O.IH)ED fazan 96 two! H muUeLoyeer WIAo 44d vafiseyyUiNy ns220Id ioyuny mugs Hd efinepanod nad 9§18 1 nfngiosep jSew ausdnpo as oyer 94s Ce GH "to! {H 2298 Sy]dtuoy Pysfloduospe afloeyyproe suvgerod alge eu nezeud 2s ozow eproyoy altenojafp ou mum fet Barsfons sutagnd py owen afjoyrat yd auafurond aye | supouauzy eu 1 HO Blezapas tuyere «aya sa ‘ei wluagisez IV! H af oy “pwuzeg es soUazisee vada af o1 oy ‘afiodiospe vioondey po ursyao af iaysedey tong {1085 84/24 990'5“anoudeu 3f ouganiod (wpeayfatuz oBOuNU vs) ¥DeAOY! Poy “02> B84 000 nod “(epeatfuatwzt inoysafd poy “fwd eN “uyefiouatod vz dns 1H 2uanye e2 azan a8 afudfou wi valid Ps) wor afuesoyelp owlopng ¥ ffousiod n apoaaid wyaupioe Zousnye 21 WOH 38 aU “RUO! LENE yf SBWY 80) YMunoqiOape wattuay uiaind euuotyf vuaid ninjafp Jajnd o8y (et syatduoy ruandiospe) 12enafuale raf Bi peALEN JAVED “OED ins aponaid UO! HO 1H £04 rswiod yufig ez uezen ougoseu af ep So ‘afionyyjung, nsaooud n apoqo|so as 2foy “euujJos wifons ws sutjasty aysueBi0 ayoU 1 Fy FOP, tureciogiey 9) Fotos i @ AON mUZHS, 150 ns BP win §“aliadsospe yay!oedey 1354 iq ‘owaynd op af as ep “ofizuadsns [1 elonrsts Zoyau oaisloas af rsougosods eusayng alioywan td auafiuord 28eu asoupod au -nfefeBzn as afoy au0 1 vd pond n anf ep ysomnayng “9-9 igo Sourstonpe us (0ysLIo4npaL 1540 “YZ0Us foyshiaepisyo fopmIse od ns yuEIsIAs WdISIS -nonpat If} WOUPAEPISYO A Hg ABOU ‘AN n anon luafuypal mupafog fopmses 1 Foues syopar-¢¢ Hea" oysfigynpa-opisyo pu a oy opmayyHemija tla kalizacije ta, slu2e uglavn Pri ovinn veake prvom sluéaju H:0. au drugom AKOH). rom da rastvor tla i najkiselijih tale sadr?i malu koliginy Hi u pura 2 4 qu aa + NaOH = |e + HO ili 4 I Al aN to |Al + 3NKOH = uo Jal + AH al al 0 tlo sadsti veée koligine adsorbovanih H i Al iona, odnosno Sto mu je veéa ukupna kiselost. Karbonatna i beskarbonatna tla, zasiGena bazama, imaju mali puferni Kapacitet protv alkalizacije. Poti alkalizacije,tlo pod wicajem sode (Na:CO;), osim Hi AP*iona ima igips aie djelovane je bazirano po slijedeéoj Sem iferni kapacitet protiv alkalizacije sve je veti, NasCOs + CaSO, + CaCOs + NagSOy ferna moé koloida gline i humusnih koloida je utoliko veés ukoliko je izmjene. Redosljed bi bio slijedet kapaci ike kiveline > Montmorilonit > lit > Kaolinit Kod kaleizacije (kalcifikacije) 1. labo pufernim, pjesko kkreta, dovesti pH-vrijednosti na st kiscla, ali dobro pufemna tla sa visoki ine kreéa za neutralizaciju puferne moéi u nekom 1 Poznavanje kay ira se voditt ratuna 0 pufernoj moéi nivo sa gledista odredenih be fhumusa uukupnim kapaci ir , dak te opasnosti i humusnim tima. Kalcizacija (kaleifikacija) tala veée puferne sposobnosti, zahtijeva veée doze kreéa od tala manjih pufernih sposobnosti 308 Hemijatle ikog broja fizoraka cazligitog tla i ne predstavlja ni jedno posebno tlo, Ipak ona praktignu vaznost pufernosti « progjeni potreba kreéa zap ‘Treba naglasiti da za ovakva selativng je ujedi ienad pH 60. To ispod pH 4,5 i ° * = 75 70 Procenat zastupfenost Baza ‘Stika 106, Teovetsk Isprekide 305ais muy bay XCe= Ot 1959p tpumjas foupafn 3s away n JOnzt feuO ww 3 | pO pat eysusisisua 1 ayais 05 1syeid 7) “dovoz! 28 wy n wyefLy (,uyba).eysuruiander ‘ousoupo 03 99§09 28 1p ‘Por FowNazOd euMojod zal munojod 98 afoy wz }YoOIpes “aIuO} Huta “npOL zat op Weisel epdses Zouasysoupes vp tsar af 9pnBowou ysuioye | Wwoseu Yop “YpypynU afuets oysIaFroue OWS efuafieu “I9eUZ “9s BCID) 194 oy vlimagy 90 = euied gta apagod po wo: spaud afuaez po muvAy - ruins Wofisiu9 Y2ejatd aod po Woy afeyso ou9190 599 = Hype afi afms ounouso n F9fo osiizaf “2onsay - viaq a rang ‘opndses Sonoda aonseg wg = nye aseur 241194 2fons 80qZ unypjoeu ef v2 uafuewn fo09 tuaseus 9f ad npedsrs - eye wet “soyalAs as emuojsuen x o1dzal uoyoud | Puo! sougesseu aUsP9Py of edoy0z! exoysuopor Hyun ez Danse waAG CAND dst ez vzeq wsouiqers mwearyny, “elurpedses 1 ios 8 8 “OU I npauu7! ey3yz0s vapor 1 yop “urforsod ns fuaInap 1 y}UOPO, “nsO4 ‘A? 0€ 9P 01 9190 YOP (pedses - eu 1 wag ‘este “efisy) oUAyEOIPEY “Lo np ofanHemija tla 1 Hemija tla nego pjeskovita. U prirod "Cs i "Se Spaljivanj vazna jevova pristupagnost za billke je kao i kal user u iste reakeije Radioaktivna irektna kont malom podrugju (nek: indirektna kontamin: i obuhvata sire pod niza faktora kao Sto su; het or. nuklidima, nego ona Koja su sicomagna 1oSéu_ se smanjuje sad Opéenito, faktori transformacije radionuklida su ni2i lakéa. Zbog toga se gljive mogu jako kontamir mtu Sumskih tala, 308 309ne cyan fox ud 09 (Let) vom Zontos sora eu app OF efOy few soy stuauie|? Boys: wwOIe 2 ut wap ~ yMonoay “wosmuiny 2p fuageoqo ~ oouneMgG sudo yruapan oBouus 2998 00 ‘oupatee epyqoy vansag | Byes wouseo fezipes eae ogg “nse mystwo1e 3 wopeqo ‘pos 295421320 . 1 (us asta op BH ApHIGD ByEGHH oral — auf yyloy tuapdospe 01 nosed “angaous “200! (1799) ning ‘sosa9 ans up dnfoy syetduoy ~ 29 syopduoy veg, Iysfodioxpe n-evor yroyipan aeenzupofun ~ mfanynhPIoy YNINWAL.I VAOIWEOA HINSOTOGId SHIGNI 21 Bl postd ore ‘euoper rysfuea vs neawnafrord wqan afisoysoad inye 270 efueaenalaoidau Roqz Inupod auon0 zoxy r2EIN'99Ny A aQseDLEN| “UENIANIP nuunye e1.2ofads 9519 oxey “woyerz 2ystumupog “BUIeUID!OY 28 alps “anopod 1 BACH 2yeUOy af OY OnDaIEU “>Pyafqo BN (0 28 uopey sowim nexze2t onryt ougnid paid azow vfoy ‘vonsa9 0 af epoxztotd po uspar Uy, nfraninzat afjovlipes azop a7onfeu e “(ey),..) rwnlipes vpedses Zouanyro|pet ragwioy 2S wopry “mped 1 oroBefu z1 opyafisod spon afjweipz od ese eFox0 IsouIg ‘Morsord wousionyez W (e701) BH weiss nzotod ovy of) Zary wouaeysn 2s 70% "wiop ws afnear ou “Se uMDieUr 01 2f ep wosrz9Q) pluefioesquacucy wipe! n sfoy esmyn Fes 209 "so quutyeorpes af uopey “(wy Woped SPT Femi PLL 711 afeIseU HY CL ‘stJoyo aaojolip afrup n eplopynu souaid wn eye ep nfegan reprdio Zouanyrorpes nuesyod 2 soysoud Ory NsL0y Of) 28 EP ‘engl po nispnlh wp alizeyn o7g "piayynu yao fezspes ‘winfisny 1 afuaur yg ag0ut epypllaod Soyeso wu do af nuwofs | ew!Aopo} afuetessr nit apni Lyauops 4 sf wfalpotapotid po sine Euan | yfuafuor! of eunosaae { munuassyd oqeyy nn afagospe 28 apoyer “uo! .iqQ. ory eae ulnivsin 2s epuoig Ds afnqiospe # eo! wSinyayoed ovAnizod 39041 oy vfwropyPrilozi Reziduum ~ ostatak ko na kreeajae Rurdistn kresnjak ~ kietaia bo sebi sadsti rudistneljustur, fsileilugene uw vrijeme ada su Salinizacija~ akumlaija toy Isorptivnog kowpleksa "= nezasifenost adsorptivnog Kompleksa bazama_(T-! rue apaciteta 312 Prilozi inice mjera i oznake 1022.7 em stupea vode = 100 kPa = OL MPa ukupno pristupaéna voda = PVK-VTV ‘iltracija vode ut. midan, CET, (cation exchange capa [ECEC. (effetiv cation exchange eap Konduktivitet, 1 dS m-1 = 1 mmholem iamjene katona x M 6 T P E y 33vie 661) Hy sUH, (1002) PED : our, rpuid iodo (0U61) W rpuuouauty “fue ougasod "ef nny = (4) etupusrand 9-9 ySUe80, Way oR6) aa “88 Eo im 3A [oT ruawadeury (08 g661) TE SINC. 7 S10 1 ‘afuep2} 1 ei8oj0p2d (1661) W381 0880 cI LPO oct 01s, aaa ae BO. ST (Le 01 De HISIBO. aw ean esoouay fpauped ws oraz efuata ue, Vo ut (1661) H aan, my Ht 30180 valu ‘afmpey ougasog “egy Foye iyugasiode sfusteapar ez rwnh Ion rnuesBowy od ptanbooq | 4,01 z ‘bg rsianbooq [Ore a ‘) “piouonty uneipuesye1y oc ranyesoy!y p20ptedPriloxi of Soil Physies, Department of Platt-and Soil Seieaces. 5, Academic Pres. Jakovljevié, M, et al, (1991): Hemija ‘Nauséna kajiga, Beograd, Maksie, V. (1972): Klué za etanje i koristenje pedolothe kat praksi, Posebno i2danje, Zavod 2a agropet Jenny, H. (1980): The Soil Resource, Bein iu. Sar sn and Behavior. Spring-Verlag, New York, rganieskogo veitesiva potvi na sovremenom etape eskoe veStestva cell i osvoenih 7): Geohemij, Rudars (1994): Bodenkunde, 5 , J. (197M): Agropedolosta istazivanja u reoni ajaka Jugostavije, Skopje prijevod, Nauena kr Kubat. LS. ( Kuma, Het Kurta Lute, HI Marshal WL (1979: Propenies and Management of Foret Sis, John Wiley ad Son, NY. Chichester Toren. Race, Z (1980) Meativnapedlogia, Uddbeik, Geode shut, Sveti Zane Race. Z (1986 Again neha th, Flue pajopiedniharaos ‘age Resloié H, (1963) Dina vos, zk | rfloss patna postin Sjevere Bone, dokerta dena oj edn le, Beograd Resulvi (1972: Pedoog, Pore aut Unverze, Saevo, i sabe fae upoudol wove idanje XKojiga V, ANUBIH. Sarajevo Rode, A.A. (1960): Vodi ‘oévieg0 regulirovanih,lzdanje AN SSSR, Salomons, W. et al. (1995): Havy Metals, Problem and Solution, Springer, Heidelberg, Bertin Saraéevig, L. (1999): Veterinarska radiobioliia sa redijecionom fakultet, Univerzitet Surgjevo, Scheffer - Schachtschabel, (1966, 1979, 1998): Lehrbuch des Bodenkunde. Ferd £.V. Siutgar. jenom, Vewrinarski 316 Prilozi ‘Tomi, F (1988): Navodnjavanje, Saver poling, ich. Hrvatske i Fakultet pol. znanosti, SveutiiteZagied Vidatek 2. (1998): Gospodareaje etiraivnin sistentina odvodhje 1 nacapenja tN. (1972): Sadrba m brezovitim tlima Sjeverne Bosne, Zbor Univers Wintering Yaron. Beta. (1996) Youngs. E.G. (1995): Deveiopme zi se fallout in Soils, Crops and Food, FAO, Rome. n, Processes and Dynamies, Springer. xxx, (1990): Soil map of the World. FAQ UNESCO, Revised legend. World Soil Resources Report 60, Reprinted, FAO, Rome, 372a voHBuseR tr beg wsidy ‘0861 ‘S794 wt sansmesay pata pur mEN HOS ~LTg6I) “VAS SURLNN BL “ORSEID 07 “uDy OH "O09, O$ CONDE} HK uct uss pur yos PvE UE FeqeID 4S) xx soanpaa0id “fILOS) sCqNIEP | oki Popa