Nada Prli

ZDRAVSTVENA NJEGA

-OPA
UDBENIK
za trei razred medicinske kole
za zanimanje

medicinska sestra ope njege/medicinski tehniar ope njege

Zagreb, 2014.

Sadraj

Predgovor
9
1.1.
Uvod
1.2.
1.3.

1.3.1.

8
10

Izgled

Stanje svijesti

Kvanitativni poremeaji svijesti

1.3.2.

svijesti

11
12
13

Kvalitativni poremeaji

14

1.3.3.

Nesvjestica

15

1.4.1.

Povienje tjelesne temperature

16

1.4.3.

Mjerenje temperature

17

1.4.

1.4.2.

Snienje tjelesne temperature

1.4.4.

Postupci s toplomjerom

1.4.5.

Nazivi za temperature ovjejeg tijela

1.4.6.

Biljeenje temperature

1.4.7.

Pad temperature

1.4.8.
1.4.9.
1.5.

1.5.1.
1.5.2.
1.5.3.
1.5.4.

Njega bolesnika s visokom temperaturom

Puls

Njega pothlaenog bolesnika

Frekvencija pulsa
Ritam pulsa

Ostale kvalitete pulsa

Postupak pri mjerenju pulsa

1.6.

Krvni tlak

1.7.

Disanje

1.6.1.
1.7.1.
1.7.2.
1.7.3.
1.7.4.
1.7.5.
1.7.6.
1.7.7.
1.8.

1.8.1.
1.8.2.
1.8.3.
1.8.4.

Mjerenje krvnog tlaka

Frekvencija disanja
Dubina disanja
Ritam disanja
Dispneja

Patoloki oblici disanja

Zadae medicinske sestre u bolesnika s oteanim disanjem

Respiratorne komplikacije

Ostala tjelesna mjerenja

Mjerenje tjelesne teine

Mjerenje tjelesne visine
Mjerenje opsega

Indeks tjelesne mase

Temperatura tijela 16

17
23
23
23
24
25
26
26
27
27
27
28
29
30
33
34
34
35
35
35
36
36
39
39
39
39
40

43
2.1.
2.2.
2.2.1.
2.3.
2.3.1.
2.3.2.
2.3.3.
2.4.

2.4.1.

Pokretljivost bolesnika
44
Poloaj bolesnika u krevetu
44
Prisilni poloaj
44
Promjena poloaja bolesniku u krevetu
47
Promjena poloaja leeem bolesniku (smjetanje u boni poloaj) 48
Promjena poloaja - podizanje u sjedei poloaj

Premjetanje bolesnika iz kreveta na kolica - stolicu

Komplikacije dugotrajnog mirovanja

Dekubitus

2.4.2.

Tromboza, tromboflebitis

2.4.3.
61
3.1.

Vanost odravanja osobne higijene

3.2.1.

Svakodnevna njega bolesnika

3.2.

Kontrakture

Odravanje osobne higijene nepokretnih bolesnika

3.2.2.

Djelomina njega bolesnika

3.2.3.

Povremena njega bolesnika

3.2.4.
3.2.5.
3.3.
83
4.1.
4.2.

4.2.1.
4.2.2.
4.3.
4.4.

4.4.1.
4.4.2.
4.4.3.
95
5.1.
5.1.1.
5.1.2.
5.1.3.
5.2.

5.2.1.
5.2.2.

Njega oboljele usne upljine

Uljivost-depedikulacija

48

49
50
51
55
58

62
63

64
69

71
77
78

Pomo bolesniku pri odabiru odgovarajue odjee, odijevanju i svlaenju 79

Uvod

Organizacija prehrane bolesnika u bolnici

Naruivanje hrane

Priprava i raspodjela hrane

Zadae medicinske sestre pri hranjenju bolesnika

Umjetni naini hranjenja

Hranjenje bolesnika nazogastrinom sondom

Hranjenje bolesnika kroz gastrostomu
Prehrana intravenskom infuzijom

Mokraa - urin

Obiljeja mokrae u zdrave odrasleosobe

Patoloki nalazi u mokrai
Boja mokrae

Stolica

Obiljeja stolice u zdrave odrasle osobe

Patoloke promjene stolice

84
84
85
86
87
89

89

91
93
96
96
97
97
98
98
98

5.3.

Kaalj i iskaljaj

101

5.4.

Povraanje

103

5.3.1.
5.4.1.
5.4.2.

Iskaljaj

Zadae sestre kod bolesnika koji povraa

Hematemeza

101
104
105

5.5.
109
6.1.

Znojenje
Odmor

110

6.2.

San i spavanje

111

6.1.1.
6.2.1.

6.2.2.
6.2.3.
6.2.4.
6.2.5.
spavanje
6.2.6.

Procjena odmora irekreacije

Fiziologija sna

106
110
111

Poremeaji sna i spavanja

112
Utjecaj vanjskih i unutarnjih imbenika na san i kvalitetu spavanja 113
Procjena sna i potrebe za spavanjem
114
Priprema bolesnika za
114
Naela higijene spavanja

117
7.1.
7.2.

7.2.1.

115
Uvod

Komunikacija - aktivnost

Oblici neverbalne komunikacije

7.2.2.

Komunikacija-zadae medicinske sestre

7.2.4.
125
8.1.

Oteana komunikacija

7.2.3.

8.1.1.

Zapreke u komunikaciji
Religioznost

Vjerovanje

8.1.2.
8.1.3.

Vrijednost
udoree

8.2.

Duhovnost i ovjekovo zdravlje

8.4.

Velike svjetske religije,vjerske zajednice i vjerski pokreti

8.3.
8.4.1.

Zdravstvena njega i duhovnost

Kranstvo

8.4.2.

idovstvo

8.4.3.

Islam

8.4.4.

Religije Azije

8.4.5.
8.4.6.
8.5.

8.6.
137
9.1.

9.1.1.
9.1.2.
9.2.

9.2.1.
9.2.2.
145
10.1.
10.2.

10.2.1.
10.2.2.
10.2.3.
10.2.4.

Nove vjerske zajednice i pokreti

Ateizam i agnosticizam

118
119
120
120
126
126
126
126
127
127
128
128
128
129
130
133
134

Vjerska sluba u bolnicama

135

Radna terapija

138

Rekreacijske aktivnosti

Produktivne aktivnosti bolesnika

Rehabilitacija

Edukacija osoba s invalidnou

Zapoljavanje osoba s invalidnou

Uvod

Uzimanje mokrae za pretrage

Mjerenje diureze

Specifina gustoa mokrae

Kemijske pretrage urina

Kateterizacija mokranoga mjehura

Uzimanje stolice za pregled i pretrage

10.4.

Uzimanje iskaljaja zalaboratorijske pretrage

10.4.1.

118

Zadae medicinske sestre pri zadovoljavanju vjerskih potreba bolesnika 134

10.3.

10.3.1.

118

Klizma

Zadaa sestre pri uzimanju, pohrani i transportu iskaljaja na

138
139
142
142
142
146
146
146
147
147
148

150

150
153

laboratorijske pretrage

154

E11 J!Ti M El Iffl f.'.l HITI 11U

159

10.5.
11.1.

11.2.
11.2.1.
11.2.2.
11.2.3.
11.2.4.
11.3.
11.4.
11.5.
11.5.1.
11.5.2.

Ispiranje eludca
Uvod

Oblici lijekova
vrsti oblici lijekova
Poluvrsti oblici lijekova
Tekui oblici lijekova
Plinoviti oblici lijekova
Unoenje lijekova u organizam
Zadae sestre pri uvanju lijekova
Zadae sestre pri pripremi, podjeli i primjenilijekova
Priprava bolesnika za uzimanje lijekova
Priprema lijeka za podjelu

154
160
160
160
161
161
162
162
162
163
164
164

11.5.3.
11.5.4.
11.5.5.
11.5.6.
11.6.
11.6.1.
11.6.2.
11.6.3.
11.6.4.
11.7.
11.7.1.
11.7.2.
11.7.3.
11.7.4.
187
12.1.

Priprava pribora
Peroralna primjena lijeka (na usta) i zadae sestre
Parenteralna primjena lijekova i zadae sestre
Lokalna primjena lijekova i zadae sestre
Intravenska infuzija
Uvod
Vrste infuzijskih otopina
Zadae sestre pri davanjuintravenske infuzije
Komplikacije pri davanju intravenskeinfuzije
Lijeenje kisikom (oksigenoterapija)
Uvod
Indikacije za lijeenje kisikom
Primjena kisika
Naini davanja kisika

12.1.1.
12.1.2.
12.1.3.
12.1.4.
12.1.5.
12.1.6.
12.1.7.
12.2.

Biokemijske i fizikalno-kemijske pretrage

Hematoloke i koagulacijske pretrage
Mikrobioloke, seroloke i parazitoloke pretrage
Imunoloke pretrage
Citoloke pretrage
Histoloke pretrage
Uzimanje uzoraka krvi za laboratorijske pretrage

12.2.1.
Elektrodijagnostike pretrage
12.2.2.
Radioloke pretrage
12.2.3.
Nuklearnomedicinske metode pretraga
12.2.4.
Ultrazvune metode pretraga
12.2.5.
Endoskopske metode pretraga
199
13.1.
Uvod
13.2.
Smrt
13.3.
Njega umirueg bolesnika
13.4.
Postupak nakon smrti
13.5.
Dokumentacija nakon smrti
Literatura
Tuma vanijih pojmova
Kazalo 216

165
166
167
173
176
176
176
177
179
180
180
181
181
183
Laboratorijske pretrage
188
188
188
188
189
189
189
190
Instrumentalne pretrage
193
193
194
195
195
196
200
200
201
202
203
206
208