XI veba

Protozoe digestivnog trakta,

urogenitalnog sistema i
protozoe krvi i tkiva

PROTOZOE DIGESTIVNOG TRAKTA

1. Giardia lamblia s. Lamblia intestinalis
Parazit tankog creva oveka, flagelat.
Morfologija: Vegetativni oblik (trofozoit) je krukolik,
ima prednji deo koji je s jedne strane konveksan a sa
druge konkavan. Konkavnom stranom pomou
sisaljke prijanja za epitelne elije sluzokoe creva.
U citoplazmi ima dva jedra koja su blia prednjoj
strani. Ima 4 para flagela i 8 blefaroplasta, dve
aksoneme prolaze celom duinom tela parazita. Ciste
su okrugle i sadre 4 jedra i 4 para aksonema.
Bolest: lamblioza

Giardia lamblia

Parazitoloka dijagnoza:
materijal: stolica, duodenalni sok, u,
materijal dobijen biopsijom
nativan preparat:
- u uzorku duodenalnog soka, ui i
neformirane stolice trae se pokretni,
vegetativni oblici.
-u formiranoj stolici trae se ciste.
Mikroskopiranje u Foot-ovoj komori ili
mikroskopom sa grejnim stoiem.

Entamoeba histolityca s. dysenteriae

Parazit debelog creva oveka.
Morfologija:
vegetativne forme:
forma hystolitica i forma minuta
forma cista:
(10-14 mikrometara): okrugla, dvoslojna
membrana, zrela cista sadri 4 jedra za
razliku od ciste E. coli koja ima 8 jedara.

 trofozoit

 cista

Entamoeba histolityca s. dysenteriae

jedra

jedra
Entamoeba coli

Parazitoloka dijagnoza:
materijal: stolica, materijal uzet biopsijom,
aspirati.
nativni preparat: mikroskop sa grejnim
stoiem ili Futova komora.
bojeni preparat: po Quenselu i po
Heidenheinu
kultivisanje: modifikovana Leflerova
podloga, 72h.
serologija: u sluaju ekstraintestinalne
amebijaze (PHA, IIF, ELISA).

PROTOZOE UROGENITALNOG SISTEMA

Trichomonas vaginalis
Flagelat, postoji samo vegetativni oblik.
Parazitoloka dijagnoza:
materijal: vaginalni bris ili ispirak,
endocervikalni bris, sekret uretre, sediment
urina.
nativni preparat
bojeni preparat (po Giems-i), citoplazma
plavo, jedro crveno.
kultivisanje: Leflerova podloga.

Trichomonas vaginalis

PROTOZOE KRVI I TKIVA

Trypanosoma gambiense
Trypanosoma rhodesiense

Izazivaju bolest spavanja u ekvatorijalnoj Africi.

Bioloki vektor: muva roda Glossina.
Parazitoloka dijagnoza:
materijal: serozna tenost iz primarnog afekta,
krv, punktat grudne kosti, limfnih lezda,
sediment likvora.
nativni preparat, bojenje po Giems-i, osetljive
ivotinje: mi i pacov
RVK, IIF.

Trypanosoma cryzi Chagas

Izaziva ameriku tripanozomijazu.
Bioloki vektori:
stenice rodova: Triatoma,
Rhodnius
Panstrongylus

Na mestu uboda razvija se primarna lezija (agom)

odakle se paraziti ire do regionalnih limfnih lezda i
udaljenih organa. Prodor parazita u krvotok febrilno
stanje. Bolest moe imati akutan, subakutan i
hronian tok.

Parazitoloka dijagnoza:
materijal: krv, punktati sternuma, limf. lezda,
slezine, likvor.
bojeni preparat (po Giems-i)
seroloke reakcije: PHA, IIF, RVK
bioloki ogled na zamorcu ili belom miu

Trypanosoma spp.

Leishmania donovani
Kala-azar (crna groznica)
Bioloki vektor:
enke insekta iz roda Phlebotomus

Parazitoloka dijagnoza:
materijal: krv, punktati sternuma , slezine, jetre.
bojeni preparat: fiksiranje metil-alkoholom i bojenje
po Giems-i
kultivisanje: NNN podloga, 7-14 dana
nespecifini testovi:
- formol-gel test (serum + 1 kap formalina, 30
min, gel koji podsea na belance),
- ureastibaminski test (precipitat)
intradermalni test: Ag je lajmanin koji se daje i.d.,
nakon 72h, edem i induracija.
seroloke reakcije (RVK, PHA, IIF, ELISA).

Leishmania donovaniamastigot

Leishmania donovanipromastigot

Toxoplasma gondii
Do infekcije ljudi dolazi unosom oocisti,
konzumiranjem termiki nedovoljno
obraenog mesa, sirovih jaja, direktnim
kontaktom sa sekretima inficiranih ivotinja,
transfuzijom krvi, transplacentarno.
Intracelularan parazit sa izraenim afinitetom
za elije retikuloendotelnog sistema, CNS-a,
popreno-prugaste muskulature.

Toksoplazmoza
steena (akvirirana) toksoplazmoza,
toksoplazmoza imunokompromitovanih
osoba
kongenitalna toksoplazmoza

Parazitoloka dijagnoza:
materijal: krv, likvor, kostna sr, urin,
amnionska tenost, delovi posteljice, itd.
bojeni preparat po Giems-i
seroloke reakcije (antitoksoplazmatska IgA,
IgM i IgG At) IIF, RVK, ELISA
Sabin-Feldman-ov (Dye) test: Ag su ive
toksoplazme
Intradermalni test (10x10 mm)
PCR
bioloki ogled na belom miu

Toxoplasma gondii

Toxoplasma gondii

Plasmodium vivax
Plasmodium ovale
Plasmodium malariae
Plasmodium falciparum
Bioloki vektor: enka komarca iz roda
Anopheles.
U svom razvoju plasmodijum ima dva
ciklusa:
-aseksualni u oveku (izogonija koja se
sastoji iz eritrocitne E i egzoeritrocitne,
EE faze) i
-seksualni u komarcu (sporogonija).

ivotni ciklus Plasmodium falciparum

 Infektivne oblike, sporozoite, prenosi enka

komarca roda Anopheles i oni ostaju u
krvotoku 30 min, zatim ulaze u elije
parenhima jetre, zaokrue se i ponu da se
hrane njihovom citoplazmom.
Za oko sedam dana ispune napadnute elije
delei se u vei broj merozoita koji posle
prskanja parazitirane elije dospeju u
krvotok i napadaju eritrocite.

 U eritrocitu parazit prolazi kroz stadijume

trofozota, izonta, merozoita i gametocita.
Kada ue u eritrocit merozoit raste, vakuola
ispunjava parazit a jedro se potiskuje ka
pariferiji (stadijum prstena). Posle nekoliko
sati prodire u stromu eritrocita i u parazitu se
pojavljuje pigment nastao digestijom
hemoglobina (malarini pigment).
Sve ove faze obuhvataju stadijum trofozoita.

 Jedro se sada deli na manja zrnca iji je broj

karakteristian za svaku vrstu (izonti), od
kojih nastaje nova generacija merozoita koji,
kada sazru, dovode do prskanja eritrocita i
prodora parazita u krv i napada na nove
eritrocite.
Razvojem novih generacija merozoita broj
napadnutih eritrocita se poveava.

 Posle nekoliko ciklusa u eritrocitu ponu da

se razvijaju i gametociti odnosno neki
merozoiti ne prelaze u stadijum prstena ve
od njih nastaju okrugli oblici, mladi
gametociti kod koji se jedro diferencira na
jedan od dva naina:
hromatin se zadri u sredini i formira
rastresito jedro mikrogametocita ili
nastaje kompaktno jedro, smeteno periferno
u makrogametocitu.

 Dalji razvoj gametocita odvija se u eludcu

komarca. Tu dolazi do oploenja
makrogametocita sa mikrogametocitom i
nastaje zigot koji se kree prema zidu
eludca, u kome se zaauri i taj oblik se
naziva oocista.
U oocisti se razvijaju sporozoiti do njenog
prskanja kada prelaze u limfu, putem koje
dolaze do pljuvanih lezda komarca.

Dijagnoza:
uzorak krvi ili punktat kostne sri
PREPARAT:
Gusta kap i krvni razmaz
- fiksiranje metil ili etil alkoholom
- bojenje Giemsa bojom

Gusta kap i krvni razmaz

PLASMODIUM FALCIPARUM