Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Teorija Države I Prava

    Uploaded by

    Iuris
    477 views7 pages
    Prof. dr Fuad Muhić PREDMET I METOD TEORIJE DRŽAVE I PRAVA

    Original Title

    Teorija države i prava

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    DOCX, PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Prof. dr Fuad Muhić PREDMET I METOD TEORIJE DRŽAVE I PRAVA

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as DOCX, PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as docx or pdf
    477 views7 pages

    Teorija Države I Prava

    Uploaded by

    Iuris
    Prof. dr Fuad Muhić PREDMET I METOD TEORIJE DRŽAVE I PRAVA

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as DOCX, PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as docx or pdf
    of 7
    (EPREDMET IMETOD TEORUE | fa ~_DRZAVE I PRAVA Poput svake druge nauke, i teorija drfave i prava odredena je svojim predmetom i svojim metodom. Se Predmet jzucavania jedne nauéne discipline Gini ono podrucje drustvene stvar- nosti koje je ona izabrala za predmet svog istrazivatkog interesa, Prilikom odredivanja prirode predmeta treba imati u vidu dvije Ginjenice: da ne postoji nauka koja bi mogla egzaktno izutavati svijet i drustvo u cjelini (zbog éega je nuZna i istrazivatka podjela “rada po pojedinim oblastima), ida jednu oblast moze istovremeno izuéavati vise nauénih Aisciplina, Odatle i proistitu brojne te&ko¢e pri definisanju predmeta odredene nauke, S jedne strane, postoji opasnost da on, ukoliko istrazivacka misao ide u suviSe veliki te “pen apstrakc ude zahvaGen u Gtavom bogatstvu svojih konkretnih ispoljavania, ide ositomaien u_pogledu dostignutih spo ge se ta misao iggubi u mnostvu pojedinaénih opisivanja ¢, ida s toga ne bude osivaren uvid u cjlinu koja dajé ‘smisao njenim dijelovima (po starom dijalektickom naéelu da je istina data u cjelini i da bez spoznaje totaliteta odredene pojave ne mode biti spoznat ni smisao njenih konkret- nih manifestacij). Najzad, esto se dogada da pojedine nauke koje se bave istim Pocruéjem, ali iz svog specifitnog ugla posmatranja, nisu medu sobom dovolino raz- sranigene, pa dotazi do pojmovnih neodredenosti oko pitanja: Sta je zapravo odredena nauka i da li je ona uopée moguéa u smislu relativno samostalne duhovne discipline. “pojavuje se moguenost. “razliGitih strana ispitivane pojave, Ove dileme prate i precianije sagledavanje predmeta teorija dréave i prava, najpri- ie zato Sto drfava i pravo ulaze u horizont istrazivakog interesa brojnih drugih disci- plina, Eesto i mnogo stariji od nje (npr, filozofija dréave i prava). Dréavu i pravo iauéavaju i nauke koje su nastajale uporedo sa njom (npr. politi¢ka sociologija) ili su se 13 pojavile poslije nje (sociologija dréave i prava, ekonomska teorija drfave i sl). Svaka od ovih disciplina postigla je do danas vrijedne rezultate, jer je otigledno da se takvi slodeni fenomeni kao Sto su dréava i pravo ne mogu u cjelini spoznati naporom samo jedne nauke. Ali, upravo se zato pojavila potreba da se u odnosu na njih predmet teori- ja dréave i prava preciznije razgranidi, ne u smislu nepotrebnog povlaéenja u isklju- Givost svoje istrazivatke sfere nego radi postizanja sasvim odredene svijesti o tome Sta se U toj sferi Zeli posti¢i i Koja se vrsta saznanja Zeli u njoj ostvarit. Sa tog stanovi8ta moglo bi se kazatj da predmet izutavanja teorije drzave i prava fini. steuktura drfave i prayg, zahwaCena | gbradena na nivou opStih spoznaia 0 nii- mijenjanja. Ovu definiciju treba sada poblize razmotriti. Najprije Cemo istadi da emo. 38 ‘pojmom “strukture” u ovom udZbeniku podrazumijevati unutragnji sklop jedne pojave (u naSem sluéaju ~ dréave i prava) koji obuhvata istovremeno i njene dijelove i njenu cjelinu, tako da sam pojam strukture ukljucuje razmatranje njihovog uzajamnog, ‘odnosa nakon podrobne teorijske analize svakog od njih uzetog ponaosob. Posluzimo se jednim primjerom: postoji veliki broj drzavnih organa (orudanih i gradanskih, inokosni i zborni i sl.), ali njihova prava funkcija postaje vidljiva tek u strukturalnom: sklopu driave, ti. u cjelini njene funkcije kao organizacije koja svojim monopolom nasilja Stiti egzistencijalne interese viadajucih klasa i slojeva. Ili, u podrugju prava: postoji nepregledan niz tz. pravnih institucija koje reguliSu sliéne skupove drustvenih odnosa (npr. institucifa ugovora, institucija braka, delikta, naslijeda itd.), ali njihovo pravo mjesto i ulogu saznajemo samo onda kada ih situiramo u Sire cjeline (pravne rane — gradansko pravo, kriviéno pravo), i u pravne oblasti (medunarodno i unutraSnje, javne i privatno), koje sve skupa éine strukturu prava. lagemo zatim da,teorja drZave i_prava iautava ‘struktura dréave i_prava wopste a neke konkretnie drZave i mjenog pravnog poretka. Predmet njenog interesa Sere rc RRA Rave poration ly viper ‘veeint njih), ‘da wnjima zadrZavaju ista formalna obiljezja. Nema, npr. drZave bez njenog oruZanog aparata (vojnog i policijskog), nili pravnog poretka bez njegovih sub- "jekata, To su elementi koji ée pratiti postojanje drZave i prava sve do njihovog odumi- anja, i koji su postojali ve¢ od njihovih prvih poéetaka. Preciznije bi se moglo kazati da teorija drzave i prava izutava_najopitije pojmove (Kategorije) koji su vezani za ~eaiistenciu ove dviie pojave, da joj je cil da dopre do spoznaje o njihovoj pricodi, wza- “jamnom odnoSenju i medusobnoj uslovijenosti, Takvi su najopStiji pojmovi u teoriji “Grave: pojam dréave, vrste_dr¥avnih orgaiia, oblici_viadavine, oblici_dréavnog Uredenja, oblici polititkog reZima, oblici podjele viasti i sl. U teoriji prava to su: ‘pravna norma, pravni akt, subjekt prava, pravni poredak, sistem prava, pravni 9s itd, Svaki od ovih pojmova ima svoju vlastitu strukturu, kao 8to se svaka od ovih ‘pojmovnih struktura uklapa u jedinstveni pojam strukture dréave i prava, uzetih u nji- hovoj opéenitosti. 4 Bir- oust WA JEST Yo Ste veer SITAR. JE ono po Eemu VE ou se Bk UL Peston! WA AY, BICE~ OF eNO Ere PeoToa) Na ovo) osnovi moguée je razgranititi i predmet teorije dr#ave i prava u odnosu za ostale discipline koje se takode, posredno ili neposredno, bave problematikom drdave i prava. OpSta istorija drave i prava izutava razvitak konkretnih dréavno- Pravnih poredaks u okvirima dosadaSnjih drustveno-ekonomskih formacija (robovlas- ni8tva, feudalizma, Kapitalizma i socijalizma). Obje discipline bave se “dogadajnom” istorijom i stepen njihovog uopStavanja uglavnom zavréava na nivou pomenutih for- ‘macija (izutavanje opStih karakteristika npr. robovlasnitke, feudalne, kapitalisti¢ke i socijalistitke dréave). One, dakle, ne idu do daljeg stepena apstrakcije koji bi ih odveo do izutavanja drZave i prava opéenito, odnosno njihovih najop8tifih pojimova koji su u igvjesnom smislu “nad-istorijski” jer njihova struktura ne zavisi od Konkretnog istorij- skog zbivanja Kad, medutim, kazemo da je teorija dréave i prava “nad-istorijska nauka”, onda ovakvu odredbu treba primiti posve uslovno. Rijet mote biti samo o tome da se naa nauka wedize iznad istorije-u onoj meri u Kojo iz njenog bogatog empirijskog mater jala, metodom apstrahovanja onog zafednitkog iz mnostva posebnog i pojedinaénog, izdvaja op8te elemente koji se mogu prepoznati u svim konkretnim dréavnopravnim porecima. Upravo na taj natin ona se konstituiSe kao teorija. Ona, dakle, nije izvedena iz nekih “

    You might also like