KNC BLM

TENKTL M E T N

Hamd sipse sezvr ol Hlk- perverdigrdur ki nev-i insn nutk u beynla sir-i
hayvn zerine mufazzal itdgi gibi baz ecns- insn feshat- lisnla baz zerine
mkemmel eyledi. Ve tife-i Arab belgatle sir-i tavif zerine ser-firz itdgi
gibi anlarun iinden Kureyi ve anlarun m-beyninden Ben Him ve anlarun
miynndan Resl- Ekrem Seyyid-i lem Hazretlerini ile
ser- med mmtz eyledi
MUKADDME
Erbb- irfna pde v nihn degldr ki irn kadimi tarfi kelm- mevzn u
mukaff idi. uar-y kudem irlerinde kizb mblaga itmezler idi. Ve beyn-
vkadan gayrsyle gitmezler idi. ir sir-i kelm gibi bir kelm idi. Belgat u
fesahat kem-yenbag riyet olnup tark- mstakim zre ed olnduktan sonra
mevzn u mukaff olmas muhassentndan olup anunla bir hsn dah baglayup uar
bununla sir-i ns zerine imtiyz bulup ser-firz olurlard. irde evvel kizb eyleyen
Mhelhel nm bir irdr. Dimidr ki


uarya bu man ho gelp ana takld ide ide iri bir mertebeye iridrdiler ki
dinildi. Ve ir kelm- mevzn u mukaff (v) muhayyel diy tarf
olnd ve muhayyel olmas kizb mblagadan ibret olup hatta bir irde kizb
mblaga olmasa bir kelm mevzn u mukaffdur diy zemm olnurd. Lzm old ki
uar lisn- erle mezmm olup

dinilp ve

sha-i rislet-penh ol zmre-i tebhden

tenzh

olnup
dinile. Lkin lisn- erde mezmm oldugndan kat- nazar bir
nesne ki amme-i enm havss u avm ana mnkaalar ve ragbetler idp himmetler
sarf idp itigl ideler. L-cerem ana keml tlk olnur. Ve ol meydnda haylt-trd

ZKRS-SULTN MEHEMMED HN BNS-SULTN MURD HN

EBL-FTHT VEL-GZ SULTN MEHEMMED HN GZ: Hicret-i
nebeviyye nn sekiz yz elli beinde cenb- izzet-kbb
kalbinden menr- saltanat u eylet zt- pr-madeletlerine namzed olup ol cls-
meymenet-menslarnda fehvsyla himmet-i vl-nehmetleri
munsarif olmad. ll azam- husn- rub- meskn olan mahrsa-i Kostantiniyye ki
gayet-i emniyyet Tugrul u Sencer ve nihyet be-gayet Kisr v Kayser idi. Anun
fethine olmdur. L-cerem muktezsyla zemn sehlde myesser olup sene sekiz yz elli yedide feth teshr olnup belde-i Tayyibe
trh dinilmidr. Zemn- erflerinde marifet keml-i itibr bulup ulem v uar
v blegnun her birinn ceviz inm mukarrer ve aty v hedys muayyen
mukadder idi. Kendi dah marif fazilden behredr olup nazm- er- abdra
keml-i iktidr olup Avn mahlas ihtiyr itmidi. Bu birka er ol hudvendigr-
b-vakrundur.
Mfred:

Cigerm preledi haner-i cevr-i sitemn

Sabrumun cmesini tograd mikrz- gamun
Secdegh eyler idi Kabe v mihrb gibi
Kyun iinde melek grse nin- kademn

(Diger:)

Sky mey sun zemn- llezr elden gider

rir fasl- hazan vakt- bahr elden gider

(Diger:)

Bizmle saltanat lafn idermi ol Karaman

Hud frsat virrse ger kara yire karam an

ZKR- EHZDE SULTN CEM: Hudvendigr- merkmun ferzend-i

ercmend-i mihteridr. Sadet-i cihnbn ve devlet-i kmrn bir birder-i kihteri
Sultn Byezd Hna erzn oldukda diy cem-i asker idp tahtgha
azm ve Burusaya karb bir yerde mberet-i rezm itdkde vehle-i lda askeri pern
kendi girzn olup sultn- Msra iltic eylemidr. Ve bu takrble hacc-
Beytullhl-harm ve ziyret-i

ravza-i Seyyidl-enm aleyhis-selm myesser

oldukda sonra tekrr rz-y tc u taht ve ric-y sadet-i baht ile tertb-i hadem
haem ve tabl u alem eyleyp azm-i rezm eyleyp tekrr inkisr buldukda kenr-
deryya dp Frengistna cn atup kala- Rodos- menhsda felhdan meys olup
karr eyleyp mri anda ahire irmidr. Erbb- marif sohbetine rgb ve fnn-
irfna tlib olmagla her fenden ahz- cnib eylemidr. Cevhir-i nazma mlik ve
fnn- irn her vdsine slik olmdur. Frengistndan bu diyra hl-i
pr-mellinden hikyet ve rzgrdan ikyet tarkiyle bir kasde
Matla budur.
Cm- Cem n eyle ey dil bu Frengistndur
Her kulun bana yazlan gelr devrndur
Veleh:

Sky devr-i Sleymndur el ur cm- Ceme

Bize mey sun ielm re budur def-i gama
Seni maksd idinp kun ile yand gnl
Yiridr yanmak oda her ki taparsa saneme
Gidemez kald gir Cem yol bagland gibi
Bir yzi gl sa snbl lebi ml gonce-feme

Veleh

n per her nefes ol lal-i eker-br kadeh

Rzgr eylese topragmuz bari kadeh
re yok irmege ey Cem deheni cmna h

gndermidr.

Kan yudup derd ile n-r ielm bari kadeh

ZKRS-SULTN BYEZD HN BNS-SULTN MEHEMMED HN
ESSULTNL-AZM

MLK-

RKBL-MEMEL-MAHSS

BE-

GAYETL-MELKL-MECDS-SULTN BYEZD: Hicret-i nebeviyye

nn sekiz yz seksen altsnda izzet-i ikblle serr-i saltanata cls-
b-icllleri myesser oldukda ekber-i husn- ehl-i kfr erbb- fesd kala-i Belgrad
fethine tevecch idp feth teshr olnmdur. Zemn- meymenet-nvnlarnda
tafe-i suleh v zmre-i ulem v frka- uar her biri nice hedy v atyya nil
ve mertib-i aliyyeye vsl olmlardur. Ve kendlern dah fnn- marifden hatt-
vfiri ve nasb-i bhiri olup nazm- revn-baha kudret-i tamm ve mahret-i ml-kelm var idi. Mahlas Adldr. Bu ebyt ol hudvendigr- stde-sfatundur.
Beyt:

Ey svr- esb-i nz olan rikb- cne bas

Hsn meydn senndr ayagun merdne bas

uar bu beyti tetebbu itmiler Nect dimidr:

Meyyedzde dimidr:


Keml Paazde dimidr:

ZKR- MENKIB-I SHBL-FETHL-AZM ES-SULTN SELM: Trh-i

hicret-i nebeviye den tokuz yz on sekizinde
kablinden menr- liv-i shib-krn kabza- tasarrufna tefvz olnup evvel
cls- sadet-menslarnda miyn- memlik-i mahrsada olan
nn taraf taraf emrleri ber-taraf kalsun badeh serdr- zendka- mehzl h
smln tehzl tezll cnibine inn- azmetleri munsarif mnatf olup giceyi
gndze katd ve gitdi kaz-y smn gibi yitdi ve iridgi gibi teehhd mikdr
eglenmeyp

itdi. Rivyetdr ki Acem fethine giderken

Ehlullhdan bir azzi ziyret idp nefes-i mbreklerinden bir haber-i meserret esere
muntazr olup azz bir mikdr murkabeye varup ban kaldurup buyururlar ki beret
olsun sana ki ol emkin diyr fssk u fccr elinden kup makm- slihn ve
mukarr- ser-haddn olacgna Kurn- azm Kitb- kermde remz-i latf ve iret-i
erf vardur. Kllullhi Te%l
. Zikr lafz tokuz yz yigirmidr. Trhimz dah budur: Hemn turma yri
diy hsn-i himmetle kalb-i takviyyet virmilerdr. Ulvv-i himmetlerinden Trk ir
dimege tenezzl itmeyp b-nazr Fris er ve Acemne gftr vardur. Bu er ol
pdih- b-iktidrundur.
ZKR- SULTN SLEYMN HN MLK- MLK- SLEYMN HRS-
MEMLK- CHN SULTN SLEYMN HN BN- SULTN SELM
HN: Hicret-i nebeviyye nn tokuz yz yigirmi altsnda clis-i serr-i
saltanat- cihnbni ve hris-i memlik-i Osmn olmdur. btid-y cls-
hmynlarnda kffr- hksrun azam- husn olan kala- Rodos- menhsun
fethi ehemm-i umr olmagla himmet-i vl-nehmetleri ana masrf
makdr u meysr olup ve nie diyr u kivern dah fethi myesser olup nihyet-i
mrinde Sigetvr gibi muhkem stvr kalay feth idp hemn anda saltanat-
fnyi saltanat- bkye istibdl idp hirete intikal itmidr .
Fris v Trk nazm- er- bdra kudret-i bhire ve mahret-i zahiresi vardur.
Mahlas Muhibbdr. Bu er- belgat-sr ol hudvendigr- gerdn-vkrundur.

Cna kalmaz bse-i lal-i leb-i yr isteyen
Ba virr bu yolda bir zlf-i siyehkr isteyen
B-vef yrn Muhibb cevrini mazr tut
Yrsuz kalur cihnda aybsuz yr isteyen
(Diger:)

Hem-demn her yirde bir gl yzli cnn old tut

Mahremn dn gn meh hrd-i rahn old tut
nki degmez zahmete vasl sanavber kadlern
Her elif snende bir serv-i hrmn old tut
Dehr bgnun Muhibb yok glinde by- lutf
Dglar cismnde yer yer verd-i handn old tut

(Diger:)

Mukarrer tevbe mey sordum Muhibb n idp cm

u gnlmden geen gibi bana bir gl-izr olsa

ZKR- HAZRET- SULTN SELM- SN EHNH-I N-REVN-I

MADELET- KEY-HUSREV FERDN DEVLET- SEZVR TC U DHM
SULTN SELM BN- SULTN SLEYMN BN- SULTN SELM: Hicret-i
nebeviyyenn tokuz yz yetmi drdinde serr-i saltanat u hilfete cls-
sadet-menslar vki olup vris-i mlk-i Sleymn olduklar gibi cezre-i Kbrs ki

Kudretin izhr idp Hak Hazreti zz ve Cell

Cmle hbn ire sen cnn klm b-bedel
Msr- dilde h olur yzin grp olan esr
Hsni ey Ysufdan ahsen ey gzellerden gzel

Ey Selm ebr diy em zre miskin kaldgum

Alnma k ile yazlan yazulardur ezel
(Diger:)

Bir durur dil-i k- sdkda olmaz yr iki

H bir taht zre mmkin mi ola hnkr iki
h- k emrini tut var uyma akla ey Selm
ahne buyrug nedr hkm eyleyen hnkr gr

(Diger:)

Nev-y neyde rh-efz olur uka bir dem var

Diln gibi nln olmada bir zge lem var

ZKR- EHZDE- B-SAF SULTN MUSTAFA: Zahm- hurde-i emr-i

cef curake-i cm- ibtil merhm Sultn Mustafa bn-i Sultn Sleymn Hndur.
Mahlas- erfi Muhlisdr. Hicret-i nebeviyyenn tokuz yz altm senesinde sk-i
devrn elinden peymnesi tolup cmke-i erbet-i ehdet olmdur. Rstem Paanun

10

mekr u hlesi bis olmagla Mekr-i Rstem trh dinilmidr. ehzde-i mezbr
aled-devm erbb- marifet ile sohbet lfet ve ashb- zek v ftnat ile mndemet
muhlatat zre olmagn nazm- era keml-i kudret miknet gelmidr. Bu er-
gher-br ol ehzde-i kmkrundur.
Rifat istersen eger mihr-i cihn-r gibi
Sr yzn her gn yire eyle tenezzl m gibi
Szen-i mjgnlarundan gemedi dil ritesi
Yolda kaldum ey Mesh hazret-i s gibi
Katreden kemdr vcdun Muhlis amm aceb
Nazm idp drler dker tabun senn dery gibi
ZKR- EHZDE- SAD EHD SULTN BYEZD: Mecrh- tr-i arh-
gaddr ve zahm- hurde-i imr-i sipihr-i sitemkr mest-i sergerdn- sk-i devrn
Sultn Byezd ibn-i Sultn Sleymn Hndur. Mahlas- erfi hdr. rz-y
ehinh ile teyemmnen mahlas- mezbr ihtiyr itmiti. Lkin sipihr-i mekkr ol
mahlas kendye n-mbrek eyleyp serdr- rafaza v melhide olan h-
pr-tebha iltic itdrdi ve anda kr tamma ve mri encma iridi. Bahr- irfna cn
in olmd. Ve kuhl- cil-y kemltla dde-i basreti ren bulmd. Lkin


Bu er- mihnet-sr ol ehriyrun h- menhsun elinde mahbs oldukda rzgr-
sitemkrdan ikyet tarkiyle syledgi hasb-i hli n-hem-vrdr.
Derd-i hicrn ile eh hl diger-gn olyor
Dil pern u gzm ksesi pr-hn olyor

11

(Diger:)

Vuslat elden gidiyor dil nie handn olsun

Dem-i firkat geliyor ney gibi nln olsun
Bulnmad bir destm alur dnyede hayf
Tutdum yzmi tpuna ey Hazret-i Mevl
Nmyla nola h isem nola kapunda
Bir bende-hrum ki bulnmaz bana hem-t

(Diger:)

Nideyin zyi idp tl- emelle nefesi

Kalmad zerre kadar dilde bu dny hevesi
Krbn- reh-i klm-i adem menzilinn
Toknur old dil semme bnun ceresi
Iztrb ko gel ey murg- revn sabr eyle
Eskiyp ite harbevr yrten kafesi
h-i b-dil bmr u gnehkra ne gam
Sen olursan eger ey br- Hud dest-resi

ZKR- PDH-I L-NEJD SULTN MURD HN BN- SULTN

SELM HN: Hicret-i nebeviyye nn tokuz yz seksen iki
senesinde zimm- tasarruf- cihnbn kabza-i irdetine tefvz olndukda diyr-
irvn ve memlik-i Revn ve zerbycn feth teshr semtine inn- himmetleri
munsarif olup ve fil-vki oturduklar yirden baz vzer v askir-i b-girn irsl
itmekle ve memlik-i firvn teshr idp memlik-i mahrsasna zamme klmdur.
Lkin kendi reynun py-ml u muhtll-ahvl oldugndan mblt itmeyp
lemn intizm-pezr olmakdan kalmasna bis olmdur.

12

. Bundan m-ad kesret-i mueret-i nisyla ve tevfr-i civr ve teksr-i

evldla mukayyed olmagla masrif ihrct ziyde olmagn ebr-i b- irti her
cnibden mefth olup erbb- devlet ve erkn- saltanat dah diyp
her cnibden kovlup ve kendye mrebb v muallim nsh olcak kimesneler

diyp ve eyhi ve mrdi ve mridi olan kimesneler dah sen vsl- Hakk oldun
diyp ve bil-cmle sgr u kibr nis v ricl tahsl-i ml
itigl zre oldlar diy bu mertebe ile dah kalmayup ve bu kadar malla kanat
gelmeyp mdebbirn- memlik olanlar ticret semtine slik olup taradan stanbula
gelen zahreyi ashb- devlet ve erbb- miknet alup der-mahzen itmekle ve kimini
dah mr in alup behlar virilmemekle lemi kaht u gal bir mertebe ihta v istil
eyledi ki lahmn vakyyesi on be akeye ve yagun vakyyesi elli akeye mum
yagnun vakyyesi otuz akeye bir tavuk elli akeye ve bir yumurda bir akeye satlur
old. Dd- h- mzlmn smna peyveste olur. Lkin eseri asla zhir olmaz. Ert-
sat temm- nmyn olmdur. imdengir lem-i salh-pezr olmakdan kat- md
idp cem fukarya hussyla sulehya lzm olan bu cmleyi kaz-y Rabbn v
bel-y smn bilp rz v teslm ile nefsini tavtn ve hatr teskn eylemekdr
. Mretteb mkemmel dvn- b-nvn vardur. Gh Arab v Fris
ebyt mezc itmidr. endn lemi yokdur. Er ekser meyih kelimtna takld
itmekle muvahhidne v rifnedr ve bast sde olan er cmlesinden rcihdr.
Bu er ol hudvendigr- zevl-iftihrun gftrdur.
Dil derd-i yre ddi re var m y Rab
Gnlm gibi cihnda vre var m y Rab
Ne aceb hlet olur hlet-i vuslat y Rab
Bir dah el vire mi bana o hlet y Rab

13

(Diger:)

mrm senn haylnle rz u eb geer

Sabr idelm belya olur cmle hep geer

(Diger:)

Anun kim gzleri pr-nem degldr

Hakkat belki ol dem degldr
Dimezler ana k kim gzinde
Nem-i eki yirine dem degldr

(Diger:)

Sen ana dime server kim ola anun serinde tc

Serr tc serden terk idenler belki serverdr
Murd dirsen k kimse talm idemez el-hak
Fdnda kitb- k anun her demde ezberdr

(Diger:)

Gel bu varlk perdesin kaldur ceml-i yr gr

Dde-i cn kde eyle gel ddr gr

Bir harret yogsa ger sende gel ey mdde

k- mihnetken kalbinde yanan nr gr
(Diger:)

Bugn klarun esrrna gh olan gelsn

Bu meydn- mahabbetde fenfillh olan gelsn
ki dnyy terk iden bu yola ba ak giden
i dil-dr evkndan dem--dem h olan gelsn

(Diger:)

Ik sn sanma ey dil ka brhn gerek

btid- ka kadem basdukda terk-i cn gerek

14

AHMED: Efdal- efzl- Rm emen-r-y glistn- ulm nahlbend-i hadk-

mensr u manzm Keml Paazdedr. Moll Lutfden telemmz istifde itmidr.
Mahrsa-i Edirnede Talk medresesine tlib olup Rmili kzaskeri Hc
Hasanzdeye mlzemet itdke dernnda Mevln-y mezbra hased advet
bagza olmagla muttasl medreseden sarf ve semt-i kazya ilk idp hatt bir gn
Sultn Byezd Hna bir gn mezbr in bir kdlk arz ider. Anatol kzaskeri
Meyyedzde mrebb-i kavbil ve muayyen-i efzl olmagla pdiha mezbrun
menkb u mekrimn zikr eyleyp hatt seltin-i slife-i l-i Osmnun fthat u
gazavt in bir tevrh in v tahrr olnmak lzmdur. Ve bu mhimmn
uhdesinden Mevln-y mezbrdan gayr kimesne gelimez diy terbiyet idp medrese-i
mezbreyi alvirdginden m-ad hemn imdi ol emre r eylesn diy otuz bin ake
cize alvirr. Tadd- melleft u resili dire-i imkndan brn olup ve sir-i
ahvl u rsm akkde mufassalan mersm olup bu risleden murd ancak baz
er zikr olnmak olmagla anlardan rc ve buna r olnd. Merhm Sultn Selm
Hnun fevtinde bu ktay dimilerdr.
Kta:

Az mddetde ok i itmi idi

Syesi olm idi lem-gr
ems-i asr idi asrda emsn
Zlli memdd olur zemn kasr

Kssa- Ysuf u Zleyhy nazm itmidr. Bu ebyt andandur.

Ne emr itse gne eylerdi bir bir
Zeberced levha zer-i hmla tahrr
Bertn Mteri eylerdi iml
Meh-i nevden ekp stine tugr
Kamer irmi degldr pyesine
Gne dmi degldr syesine

15

Yzin gre diy em-i sitre

Giceyle mha itmezdi nezre
Dzerler bu imr hb u zb
Ki rahat ola iinde Zleyh
Sadef gibi ii pr-drr gevher
Ta nak- sadefkr ser--ser
Murassa sakf gy etr- Cemd
Zer-efn kubbesi n gy- hrd
Revn olur yola n esb ester
Olur sahr hill bedr ile pr
Hisb- tl anun bir ameldr
rimek umkna tl- emeldr
Ve bu er hidmet-i Mevlnnun ydigr- kalem-i sihr-srdur.

Nice toynca grem sen gl-i nzik bedeni

Kendi kirpigm olupdur bana gzm dikeni
(Diger:)

Ol dem kan terne-i bezmm fign idi

Kanlu yaum kadehde mey-i erguvn idi
yt- hsn idi yazlan levh-i snede
Dersm kitb- k idi bir ho zemn idi

16

(Diger:)

Glenn b- revn sana yknmek neden

Old ise nola ger sengn dil nzik beden

(Diger:)

Sanma glgn old cmum kanlu yaumdan benm

Nr- kun ulesi grindi taumdan benm

Sene tokuz yz krkda rh- cismin Rabb- kerme teslm eylemidr. Mevln Zt
veftn Mtet-tah rr trh drmidr.
AHMED PAA: uar-y Rmun pivs ve bu tifenn mukalled muktedsdur.
Anun zemnna gelince ve anun dah evil-i hlinde vk olan er- Trk miyne
olup Mr l r Nevy mezbra otuz dne musanna u muhayyel gazel
gndermidr. Andan sonra iri bir tabaka belki yevmen-fe-yevmen nie tabaka
ziyde olup sir-i uar dah ana takld itmilerdr. Nect anunla musrdur. Amm
iri tabaka- liyyeye iridrmidr. Vezr iken ad hynet-i thmet idp Sultn
Mehemmed Hn- kadme gamz itmekle magzb olup Burusada evkf mtevellsi
badeh sancakbegi olmdur. Bu ebyt anundur.
Kul gnh itse nola afv- ehinh kan
Tutalum iki elm kandayimi kan kerem
(Diger:)

Zlfin gidermi ol sanem kfirligin komaz henz

Znnrn kesmi vel dah mselmn olmam

(Diger:)

As zlf-i dil-vzi kar habs-i klehden

Kim zulm elin uzatd kat fitneleri var

(Diger:)

n-i zlfin miske benzetdm hatsn bilmedm

Key perin syledm bu yz karasn bilmedm

(Diger:)

Mkil budur ki her kime kim hlm aglasam

Ikun yolnda ol dah benden beter kar

17

Ahmed aceb mi cennet-i kyndan olsa dr

Bilmezlik ile dem elinden neler kar
AHMED BEG: Dukakinzdedr. Bu gazel-i mehr anundur.
Zeyn itmek in cennete insn iledrler
Kulluga ana hr ile glmn iledrler
EDY BEG: Kapudan Piyle Paa yannda tmr defterdr olmdur. Bu beytler
anundur.
smn- hsnn ey ebr hilli sen misin
Yoksa gzler grmedn bir tk- l sen misin
Tgden nin gerdiler bugn ey hatt seni
Rmda ba kalduran yoksa celli sen misin
ZER: Muallimzdenn ogldur. Nm brhmdr. Nak- Hayl adlu Mahzen
tarznda bir kitb var. Hayli latf nazm vardur. Bu birka beyt ol kitbdandur.
Ey kalem-i fitneger-i sihr-sz
Htr- fteye ol dil-nvz
Eyle ser-gz Hud hamdna
Ol eh-i klm-i bek hamdna
Yan Hudvend-i zemn zemn
Nak- nigrende-i heft-smn
Tcdih-i hsrev-i hver-zemn

18

em-i frz- felek-i r-mn

(Diger:)

Aktd ok gnlleri mnend-i cybr

Ol serv-i gl-izr gnllense vechi var

(Diger:)

Niye dirsin ki sakn sevme cefkr olan

Seni mi ey yzi gl gonce-i ran seni mi

SHK ELEB : skbdr. Tokuz yz krk ikide m kds olup bu trhi

dimidr.
ehr-i Zil-hiccede azmm sefer-i m old
Baladum yazmaga trhini ahm old (942)
Ho-yende er vardur. Bu gazel-i mehr anundur.
Yolna sen sanemn cn fed eyleyelm
Turalum kavlimze ahde vef eyleyelm
Kim bakar nimete pyn m var han- gamun
Cmle k ehline shak sal eyleyelm
Veleh:

Bu emm eme-srnun aceb hnn akar ya

Meger var ise ol aynn ciger dgndadur ba

USL: Vardardr. eyh Glen hulefsndandur. Bu gazel-i mehr anundur.

Vcd- mutlakun bahr ne mevci kim ider peyd
Enel-hak srrn syler eger mahf eger peyd
FTB: Amasiyyada halvet uzlet ve halka nasihat zre olmdur. Bu gazel-i
mehr anundur.

19

Gazel:

Yine di yresi var sb-i zenhdanunda

Yine eftal yemiler gibi bstnunda

Veleh:

ekdi k eyledi ten cbbesini k henz

Dostun dest-i gamndan yakasn kurtaramaz
ftb toga devlet gnei bir gn ola
Hak Tel kuln kahr ile dim karamaz

GEH: Vardardr. Kuzt zmresindendr. Firkate kasdesi eher min kasdei

mrl-kays olmdur. Bu ebyt anundur.
Beyt:

Ayrd ben gubr reh-i ky- yrdan

okdur bizm ikyetimz rzgrdan
Bahs- visln old nie sebzezrda
Alnma sevdgm og olur sz kenrda

EMN - KADM: Hazne ktiblerindendr. Bu beytler anundur.

humun himmeti blend old
Gklere kmaga kemend old
Yerde gkde seni arar turmaz
Dil vre ho levend old
(Diger:)

ldrmege ben haste dili tgun ek gel

Cn nakdini sr ideyin yoluna tek gel
Erbb- nazar hk- rehin sildi sprdi

20

Ey bd- sab yr iigine yelerek gel

EMN- SN: Ruscukdandur. Dnimend iken semt-i kitbete slk idp prmarifetle ve pr-gy irdr. Esn-y ernda latf ebyt drmidr. Bu ebyt
anundur.
Beyt:

Cnn odur ki anla ab- cn ola

Amm ne n ki bir bt-i n-mihribn ola
Tak itdi tkatm bu firk u elem benm
Kaddm ham eyledi bu cef v sitem benm

Trh-gylkda hayli mhir idi. ftb nm dvn ktibi fevt oldukda Veft- ftb
trh drmidr.Yemen fethine bu trhi dimidr.
Bi-hamdillh yine feth old ymnnle Yemen dirler
Rkml-hurf Beyniyl-fakr
Yemen feth old makdemn ile (978)
dimidr.
EMN: Kgdemni ogldur. Latf nazm ve hb trhi vardur. Bu beytler anundur.

Grmesek bde-i sahby almaz gzimz

Gl gibi elde kadeh olmasa glmez yzimz
Cevre yz tutma grp kama bu gam-harundan
Yz evirme gzelm k- ddrundan

21

Sultn Sleymn Hnun trbesine

Mehed-i h- ehd (974)
Sultn Selmn trbesine
Trbe-i Sultn Selm-i pk-dn (984)
Sultn Murd trbesine
Trbe-i Sultn Murd (l003)
diy trh dimidr.
EMR ELEB: Edirnedendr. Nm Emrullh olmagla Emr mahlas itmidr.
Fnn- marifn cmlesinde std- kmil olmdur. Lkin hner ehli zemnede
glmez mefhm zre fakr u fka ile mr geirp gh baz tevliyet ile gh azl ile
pern u dem-beste v hayrn olmdur. iri l-nazr trhi dil-pezr muamms
lemgr olmdur. Kendnn kadr u kymeti bilinmedgine bu irle ir itmidr.
Sf mecz anlad yre mahabbetm
lemde kimse bilmedi gitdi hakkatm
Bir gevherm ki hl-i siyh ire kalmum
Sarrf- dehr bilmez ise nola kymetm
Tokuz yz seksen iki trhinde intikal itmidr. Kendi hnesi vasfnda dimidr.

Sgmaya z hnesine evk dden eger

Grse mihnet-hnemz Emr Eb Derd bizm

22

Bu er anun gftrdur.
Gl-i terden dah nzik bedenn
Gonce-i bgda yokdur dehenn
h gm kld hevy sanma
Dil cn tfln tb- zekanun
Zevkdur ayagna yz srmek
Kademnde srelm zevki senn
(Diger:)

Ruhuna benzedgin gl-i l

Eli stinde tutar an nihl

(Diger:)

Yrsuz bu cihnda neylersin

Gli yok bstnda neylersin
nki k deglsin ey Emr
Syle ky- flnda neylersin

Veleh:

Mh m girdi aceb koynuna ya sne midr

Yoksa bir saf- mcell gm yne midr
Eger har olmaz isem ol kymet kadd-i nigrumla
Gezem maherde snem dgerek seng-i mezrumla
nki bir k dah istersen ey eh kendne
Gamzenn cellld tg ile iki bisn beni
Py-ml eyleme gs-y abr-efnun

23

Kuyrugn basma nigra uyur ejderhnun

Grdm ey dil minnet ister virmege dny murd
Ana minnet itmeden kurtuldum oldum n-murd
Ehibbsndan birinn ogulcug fevt oldukda bu trhi dimidr.
Hezrdan felek dn ayrd berg-i gli h
Bu msr trh oldugndan gayr tamiye-i tarkle
Hezr ki bindr berg-i gl ki lmdur
otuz hezrdan gidicek bir trh dah olur. Viz Kk Emr kendye hayli ez v cef
idp sonra emr-i pdihiyle habs olndugna trh dimidr.
Trh:

Bir aceb trh olurd Emriy

Vizn ban keseydi hmuz

Veleh:

Bu felek e cihet ile beni incitdi kat

Terk idem gibi huzr itmek in e ciheti

Muammda hod msellem-i lemdr. Bu muamm anundur.

Be-ism-i Ayz:

Kuagn zdi miyndan ol sanem

Yine kuand idp tr- Acem

MD:

stanbuldandur.

Mlzm

iken

fevt

olmdur.

Bk

mukallidlerindendr. Zerd nizr olmagla kendye hasb-i hl dinmidr.

Efendinn

24

Sarardup cism-i zrum itdi altun

Beni harcatmak ister gibi gerdn
Fikl-akrn shib-i dvndur. Bu er anundur.
Ayaga salma diy zlf-i anber-efn
Sarld boynna ol afetn giribn
(Diger:)

lemi fasl- bahr eyledi her sebz emen

Balad ngmeye blbl yine her vdden

(Diger:)

Cennet anlsa ruhun htra eyler dem

Kabe yd olsa ser-i kyuna varur lem

(Diger:)

Deyin hk- pyuna ko beni

Dostum sen de gr sana deni

Veleh:

Cevr ider dne dne halka zikr ire nigr

Sze geldke vef zikrin ider ol dil-dr

EMREK: Acemzdedr. Fenn-i tbda mahreti olmagla ol cihetden vazfedr idi.

Ho-vz ve szun her ksmnda mmtz idi. Acmun hod-pesendlik lzm olmagla
menem diger nist dir idi. Fris v Trk er vardur. Bu ebyt anundur.


(Diger:)

Sevdm grince sen eh-i Ysuf-liky ben

Gz gre bauma satun aldum bely ben
Hatt- gubrnun eserin grmedm henz

25

Ey gl-izr okumdum bu duy ben

Veleh:

ehre-i zerdm benm hkdur dil-drda

Topraga dmi hazn yapragdur glzrda

EMR: Seyyid Him ogldur. Muhtrnn birderidr. Erbb- kalemdendr. Latf

nazma kdirdr. Bu beytler anundur.
Toknur kalb-i adya iy varur trn
Yz evirmez neye salsan gzelm emrn
Baglam hn gzin grdm ol fet nzdan
Hl-i uk tem itmege amazdan
EMR: Nm Seyyid Mehemmeddr. Eb Eyybda skindr. Mlzm u kd
olmdur. Shib-i dvndur. Bu ebyt anundur.
Cihn elemleri lemdr itiyka gre
Dgne varmaldur mtem iftirka gre
Ter ddi meclis ire bugn bdeden arak
Hayli dem old bezmimze basmad ayak
Bin-y sabruma seyl-i gamun cn halel virdi
Belm bkdi tahamml br ten divr bel virdi
N: Zeyrekkzde dimekle marfdur. Kuztun nlularndandur. Maglb- ber
afyon olmagla kendyi magbn itmidi. Bu er anundur.

Miynndan haber sorarsan klm-i melhatde

tesi kh- billre aar bir ince yoldur bu

26

Veleh:

Gzlerm ey lle-ruh hicrnde kanlar dkdiler

Iy in bezm-i belya erguvnlar dkdiler
Aldlar nziklik ile agz srrndan haber
Gonceye glende ssenler zebnlar dkdiler

ENVER: stanbulda mrekkeb-fr olup ve mmtz- ate-bz olmagla Mr

Kumbaraclar kethds olmdur. tebzlk iderken kendnn bu ebytn okurd.
Sana nisbet ey eh-i l-cenb
Yedikulle dizdrdur aftb
Ayagun pe pe ey eh-svr
Ayaklandurur iini rikb
ki gzlern eyledi Enver
Bel ehri ire iki eme b
Bu er- letfet-ir anundur.
Nideym sahn- emen seyrini cnnum yok
Bir yanumca salnur serv-i hrmnum yok
Bagrumun bana dag- gamun odlar yakal
Kaldum ayakda kara bauma dermnum yok
(Diger:)

Hicrnl kuma idi benm Enver snem

ldm dem-i vuslatda an yre sarnca

27

Veleh:

Gayre erbet bana tzb sunarsan ekeyin

ekmedin stme bir katre dkersem lekeyin

Bah- Beyn:
Zlfnle hatun ilm-i vef bahsin ider hep
Biri kara chil birisi cehl-i mrekkeb
(Diger:)

ki destm tolu mey destmi sndurma benm

Tutalum iki elm kanda imi kan kerem

H: Nigboldandur. uar-y Rmun allarndandur. Er- dil-ks msellem-i

dnydur. Hsrev rni vardur. Mans rasn ve elfz rengndr. Nizm grse
tahsn idp Hsrev hezr fern diyeydi. Bu birka ebyt- pr-nikt ol kitbdandur.
Meger bir subh-dem bu Zl-i gerdn
Sipihrn dmenin klmd pr-hn
Meger kim vaz- haml itmidi nhd
Anunn kan iinde togd hrd
Togurd subh-dem bn-y devrn
Bir altun balu srma salu oglan
izzet matlandan togd ol mh
Melekler didi gkden zdehallh
Nedendr ey meh-i yne ruhsr
Ruhun jengr- gam tutm kamervr
Mbrek htrun ey eme-i cn
Karanulkdadur n b- hayvn

28

Gnl ynedr sevmez gubr

Gtrmez cm- Cemd inkisr
Grindi bir gubr ttyvr
Gzeller hatt gibi anbern-br
ikr ardnca um bz gibi
Kanat bkmi gelr ehbz gibi
Nedendr dilde nyun sz u sz
Delkl sneler eyler bu rz
Ne fehm eyler defn derd-i dilinden
Tabanca yimeyen std elinden
Ne bilsn ol ki ldi drdan dr
Ki ne enberde Hallc idi Mansr
Rivyetdr ki merhm Sultn Selm-i kadm kitb- mezbr grdkde gyetle
begenp riyet olnsun diy buyurup Keml Paazde Burusada yigirmi ake
medrese arz ider. Rmili kzaskeri Zeyrekzde mezbra sana pdih klli riyet
buyurd. Yigirmi ake medreseyi kabl eyleme dimekle aldanup kabl itmedgin
pdih iitdkde dilgr olup sonra bu beyti ki dimidr.
O kadd bl v zlf egri diyr- hsn pr-b
Memlik fitne eh zlim lem serke siph egri
Pdih- kivergrn semine vsl olcak inhirk mened ve bb- lutf mnsed olur.
Nie zemndan sonra Karaferyede medrese alup anda fevt olur.Hsn Dili

29

hod-ndire-i devrn ve hric-i hayta- dire-i imkndur. Bu ebyt- letfet ol

kitbdandur.
ir:

Nie skenderi ol eme-i cn

Suya iltp susuz getrdi revn

Chiln fahr cem-i ml iledr

rifn izzeti keml iledr
Bizi gr kim ne hlimz vardur
Ne keml ne mlmuz vardur
Ik u evk ehli vecd hl ister
Ne keml ister ne ml ister
Bu birka er- sihr-engz anun kalem-i gher-rzindendr.
ir:

Ne nak ider bizmle nigr grdn mi

Ne fitneler kopardur rzgr grdn mi
Direk direk dikilrken kapunda dd- dilm
Alem alem gge agan err grdn mi
Hey ne fitne badur turra- tarf- klehn
Zlimn te ucdur ser-i zlf-i siyehn

Veleh:

Tlib-i iksr-i kum ry- zerdm var benm

m altun eyledm kimden ne derdm var benm
Bir elif ekdi yine sneme cnn bu gice

30

San sarld bana bir serv-i hrmn bu gice

EHL: Tayyibzde dimekle marfdur. Nisb- fezile mlik iken tark- kazya slik
old. Bu latf er anun gftrdur.
Matla:

Yolda aylarn grmezlenp eflke nazar

Gitdi ol mh- cihn itmedi ben hke nazar
Bilemez srr- miynn haylt ehli
Aamaz rz- lebin kef kermet ehli
Ser-i kyundan ayrlmam felek bir yana salmazsa
Kapunda lmedr kasdum eger Hak cnum almazsa

BK EFEND:

kendi vasfn yine ancak kendi itmege kdirdr.
Zuhr itdi zhirn srr tab- nktednumda
Aktd kendye irm revn- pk- Selmn
Belgat ksn urdum Hsrevne heft-kiverde
Shan menrna ekdm bugn tugra-y hkn
Der-sfate: Evil-i mrinde sarrc imi. Badeh dnimend olup merhm
eyhl-islm Ebus-sud Efendinn ogl Mehemmed elebinn dnimendi olup
badeh kendye irtibt idp badeh er- zarf ile merhm Sultn Sleymnun
makbl olup ok ihsnlar idp hatt mlzemeti ile maan bir medrese ihsn idp

31

BL: Rmilinde erbb- timrdandur. Sultn Selm-i kadm devrindedr. Bu ebyt-

mehr anundur.
Bgun gli v snbli serv benefesi
Yri gelr diy kodlar gzci nergisi
Ald haber sabdan dndi gz eyledi
Yani gelr o gzleri h kesn sesi
Mtk imi benefe ki pyuna yz sre
Miskinn uym emen iinde tekmesi
Bl nie hals ola kaplan- kdan
nkim iridi tenden te cna penesi
BAHR: Nm Hasandur. Mevleviyyet ile Trablus kds iken s drzler elinde
ehd olmdur. Hoca mesnevleri vardur. Bu ebyt anundur.
Hd-i cadde-i Huda talebi
Fahr- lem Mehemmed-i Arab
Nak- ser-levha kitbe- vcd
Nakbend-i kitbe-i der-i cd

32

Htem-i pvy her mrsel

Evvel hir hir evvel
hid-i nzenn-i bezm-i hd
hid amm hakkaten mehd
BASR: Horasandandur. Cmnn ve Nevynn gazelleri ve nmeleriyle Sultn
Byezde gelmidr. Latf latfe-nmeleri vardur. Mlzmlarun lakablarna mnsib
kdlklar tevz itmidr. Mselmn Hseyne mnhisr Uzun Mustafaya Boybd
Hr Hasana ubukovas Sprgeye Aksary dah bunun emsli. Bu matla anundur.
Kirpign sihr oklardur kalarundur yy ana
Bir benm gibi belke ugrar ise vy ana
BEKY: Hankh- Glen dervlerindendr. m- erfde mevlev-hnede
mesnev-hn idi. Bu ebyt anundur.
Kirpign tr-i cef kalarun anun yy
Kurup ol yy ikr itmek olur dnyy
Zlf-i yrn haberin kim getrr bana didm
Gsterp bd- saby didiler bu getrr
Ey Beky nice g eyleyeyin szlerini
Vizn pendi benm gzme uyhu getrr
BEKY: Tursunzde dimekle marfdur. Nm Abdul-bkdr. Galata kds
olmdur. iri hb ve mesnevsi mergbdur. Bu er- dil-vz-i belgat-engz
anundur.
Eign bekleyen cn egeri yasdanur ta

33

Vel her eb seg-i kyunla kor bir yasduga ba

Rub:

Kaysve zmre-i uaka u kim server olur

Has hk harmn bana efser olur
Geh b-geh yolumda dime pml olmaz
Hkdan fark idemezsin an cn yer olur

BAHR: Trhaladandur. Rmilinde kd olmdur. Bu ebyt anundur.

Zlf-i dil-ber kim kemendin gsterr
Gnde yz bin drl bendin gsterr

Sm-i ekm yre sarf olsa nola

Haracdur elbette kendin gsterr
Dimek olmaz bir siph dil-berin sevdm yine
Anun in beklerm her subh dvn yollarn
BAHY: Nm Abdullhdur. Bahad-dnzde dimekle marfdur. eyh
Bahd-dnn ogl ogldur. Rmili kzaskeri badeh Msr kds olup badeh
Mekke-i merrefe kds olup anda hirete intikal itmidr. Sir-i fezilinden fazla
nazm- pke mlikdr. Bu ebyt anundur.
kun eki indi znya
Ikd- drdr sanasn iki dizi
Ekm cihn tutd karalar seilmedi
Amm hev-y hl hattndan geilmedi
Tb- ruhsr ser-i zlfiyle cnnun

34

Bir alevdr deheninden kar ejderhnun

BEHT- KADM: Begzdedr. Sultn Byezd zemnnda seyhatle diyr-
Aceme varup andan Moll Cmnn Nevynn efat-nmeleriyle gelp sancakbegi
olmdur. Bu gazel-i pr-itihr anun erndandur.
ir-i :

Yr b-perv dirg gussadan hlm harb

Sevmesn lemde kimse dil-ber-i l-cenb
Biz de insf idelm yr oldugyn neylesn
Zerre-i n-zden r itmesn mi ftb
emdr ol h- hbn kim yakar pervnesin
Ey Behit bunlara ciz degldr intisb

Ysuf u Zleyhs vardur. Bu ebyt andandur.

Nice olam hsninn erhinde fiz
Kalem bir parmag vasfnda ciz
BEHT- SN: Tark-i ilmden hareketi tamm itdkden sonra skn gelp
Merkez Efendiye inbet idp kasaba-i orlda skin olmdur. Hayli ho-yende
nazm vardur. Bu ebyt anundur.
Bezme gel bu gice ey lem-i hsnn mh
Yoksa yerden gge dek incinrz vllah
Kan ol dem ki okunla yregm rhat idi
Geldi geti gzelm ol dah bir hlet idi
Allah myesser eyleye mi ol gni
Oynayavuz habb ile peygamber oyn

35

Muhtasar eyle dil yre yazarsun nme

Ko cef kssasn yoksa buyur hengme
Seg-i kyunladur benm cengm
Bilmezm talarun niye frlar
Nice klsun namz sf kim
Abdestn yerinde yeller eser
(Diger:)

Visln Kabedr rz- ecel azmi zemndur

Kefen ihrmdur tbt anun taht- revndur
Viz melmet eylese mest-i melmeti
G urma ana yanag sgr hikyeti
Ahbb byle ekdgi yirde cef ykin
Ad-y har mizca ne kuskun gmndrk

BEYN: Sultn Selm-i kadm zemnnda ktib-i Dvn iken terk-i lem-i fn
itmidr. Bu ir anundur.
ir:

Gel ky- nigra varalum uy bana sf

Dnyda sana gstereyin bg- cinn
Didm yolna cn virsem hey fet
Geer mi minnete didi ne minnet

BEYN- SN: Rkml-hurf abd-i fndr. Nm Mustafa ibn-i Carullhdur.

Kasaba-

Ruscukda

vcda

gelp

tark-i

ilme

slk

idp

eyhl-islm

Ebus-suddan mlzm olup Kestel mderrisi badeh Havran kds oldukdan sonra
Hacc- Beytullhl-harm ve ziyret-i Seyyidl-enm aleyhis-selm myesser olup

36

avdet olnurken muttasl her n htra fergat htras halecn idp stanbula geldkde
ol htranun hkmi cereyn idp Ok meydn kurbnda sfler tekyesi eyhi olan
Ekmel Efendiden inbet idp birka yl cn u dil ile hidmet kullugn cnuma minnet
bildm. Anlar civr- rahmet-i mlk-i mutela intikal itmekle zviye-i mezbrede
inziv zre oldum. Hall-i itiglde ve esn-y tagallbt- ahvlde nazm- era
heves ve yrnla nezir dimege destres olmagla baz ho-yende kelimt dmidr.
Bu ebyt anlardandur.
Ne kadar kasr- blend olsa irr h u fign
Sanma kim sz- dile hil ola kevn mekn
Dah vasfn iitdk oldun ey dil byle rsvy
Eger arz- ceml eylerse cnn gr temy
Zih Mecnn ki mesken eylemiken ky- Leylsn
Ne gelmi aklna bilmem ki tutm semt-i sahry
(Diger:)

Aldlar aklum per-rlar pern itdiler

Bir yire gelmez meger cemiyyet-i hbn ola
Ey Beyn tnd-bd- mihnet-i hicrn ile
Ik od hkister-i tende nice pinhn ola

Tark-i tasavvufda umde-i nefy-i havtr idp htr hevcis vesvisden tahls
olmagla vaz u nashat semtin ihtiyr itmeyp belki mutlaa- ktbden ve efkr ile
nazm- erdan fergat olnd. Lkin ehlullhun k u mahabbete mteallik kelimt-
r-engzi belki uarnun mecz sretinde olan er- dil-vzi ehl-i slka
hlet-bah olmagla anlardan fergat olnmayup manzm u mensr bu makule devvin
ve ktb tetebbundan gh u b-gh hli olmadum. Er- Arabiyye ile dah
fil-cmle inlk idp Arab nazma dah fil-cmle kudret gelmidi. Merhm
Ebus-sud Hazretlerinn mehr- fk olan beytlerini tahms
idp kendlere virp makbl tutmlar idi. Bu beyt anlardandur.

37

kasdelerinn dah evvelinden birka beyt tahms olnup kendlere
oknmd. Bu beyt anlardandur.





BDR: Acemdr. Merhm Sehbnn birderidr. Bu ir anundur.
Gz gz old cism-i zrum nvek-i dil-drdan
Cmleten em oldum amm toymadum ddrdan
Sret-i yr ile dil-hnesini deyr eyle
Yri her kede bir sret ile seyr eyle
Kaddm hille dndi tenm bir hayldr
Yan ecel gelp beni bulmak muhldr
TB: stanbulda Kk Tb dirler idi. Bk Efendinn mukallidi olmagla iftihr
iderdi. Kasaba kds olup badeh hacc- erfe varup lebbeyk-i gyn terk-i
khne-cihn itmidr. Bu ir anundur.

38

hum ki smne atar her gice hadeng

Kasd budur ki kevkeb-i humla ide ceng
Dil sitn- yrda humdan incinr
Ebr-i sipihr ile sanasn ceng ider peleng
TB: Edirnevdr. Sanat- kitbetde mahret peyd idp eazz- zemete
mutasarrf idi. Meshnn ehr-engzine b-nazr nazre dimidr. Bu matla- garr
anundur.
Altun kalem-misl bu h- erer-fen
Yazd felek sahfesine sre-i Duhn
TC: Merhm Sultn Byezd ehzde iken defterdr olmdur. Bu matla anundur.
Gz yal gnl zlf-i pernlar iinde
Kaldum karanu gicede brnlar iinde
TG: Edirnev zmre-i siph- zafer-penhdandur. Bu matla anundur.
huma meyl eyledi ol servi itdm der-kenr
mrm ire grmedm byle muvfk rzgr
SN- EVVEL: Sultn Byezd devrinde b-bedel gzel olmagla Ysuf- Sn
denilmegin bu mahlas ihtiyr itmidr. klar dil-ber elinden katl olnmak makl
iken bu dil-ber k eliyle maktl olmdur. Bu matla anundur.
Dil-rblar dil benm nemdr
Nr- ddem srr- snemdr

39

SN- SN: Blk halkndandur. Ulufesiyle tekd iden Cn Memdr. Sahib-i

dvndur. Latf nazma mlikdr. Hussiyle hecv hezle hayli mtehlikdr. Bu birka
er anun gftrdur.
Meylm hayt- bkiyedr grdi muttasl
Pr-i ecel nashat idp didi mt tasl
Humlar ikeste cm teh yok vcd- mey
Kldun esr-i kahve bizi hey zemne hey
Merhab itmez isen bir nie eyyma degin
ekeyin rze-i hicrnun bayrma degin
Kilb- kyun ile her gice cn hrldamak
Varup bezminde Tahmasun gazal-hn olmadan yegdr
Mahallen itlerinn her gice mihmnyuz cn
O kavmn m-hasal ermende-i ihsnyuz cn
SENY: Magnisadan peyd olup ehzde Sultn Mustafa sitnesine intisb idp
kasaba kds olmdur. Bu beytler anundur.
Grp nr- ruhun znnr- zlfn bir gn h itdm
Yirm od old san kfre berber bir gnh itdm
Nalen nakdr ey mh-r yir yir degl ebr
Gubr- ehre zerdm yolunda hk- rh itdm
CM: Fuzal-y Rmun metn be-nm Hc Hasanzde dimekle marfdur. Sultn
Byezd zemnnda Anatol kzaskeri olmdur. Bu beytler anun zde-i tabdr

40

Rh- gam ire olal gnlm revn sana

Kat itdi ten alkasn gitdi cn sana
Mihrm ki old leme ren gne gibi
Bir zerre gelmez ey meh-i n-mihribn sana
CM BEG: Sultn Selm-i Kadmn atmacacba olup sonra Msrda sancakbegi
olmdur. Bu matla anundur.
Zlf-i dil-ber tolaur boynuma iki gicedr
Ey muabbir vk tabri anun nicedr
CAFER ELEB: Beynel-enm Tczde dimekle mehr u be-nm olmdur.
Mahmd Paa mderrisi iken Sultn Selm-i Kadme ninc oldukdan sonra
kzasker olmdur. Sultn Selm sefer-i Erdebilden mrcat itdkde Amasiyyada
Yenieri tugyn idp erbb- hased pdih- shib-krna yenieri Cafer elebi
tahrk eyledi diy bhtn idp itikd virmekle tg-i gazab- sultn ile terk-i dny-y
fn itmidr. Merhm Sultn Selmden nakl olnur ki pdih oldugmuzda iki zt-
stde-sfta mlik olduk biri Meyyedzde lkin prligine irdk ve biri Cafer elebi
anun dah kanna girdk. Rivyet olnur ki merhm katlinden gn mukaddem bu
beyti vksnda mkerreren okumlar.

Gazelinden kasdesi ve irinden ins ve Trk insndan Fris ins rcihdr. Bu
ebyt- belgat-simt anundur.
Beyt:

Sylemek kasd itdigmce yre derd-i hasretm

41

Aglamak tutar beni gftra kalmaz kudretm

Ben nice sen em-i cn-baha revn cn virmeym
Yok mdur lemde bir pervne denl gayretm
Kapuna iltp getrdi ben gubr hkdan
Var durur yerden gge bd- sabya minnetm
(Diger:)

Gnde bin kez grse bilmez ol bt-i ran beni

Neylesn bir demde bin ekle koyar sevd beni
Saunda kte-diller ok bilinmez kim durur ktil
Dehnun gybet itmidr gmnum anda vel-hsl

CELL ELEB: Kasaba- Manastrdandur. Sultn Selm-i Sn ehzde iken dhil-i

meclis-i lleri olup cls- hmynlarnda emr-i lem oldukdan sonra bir sebeb ile
irk-i sohbet-i pdihden mehcr olup vatan- aslsine mrcaat idp pdiha bu
beyti gndermidr.
Beyt:

Bunca ferydum iitdn dimedn dd ideyin

Sen ki dd itmeyesin ben kime feryd ideyin

Bu er- letfet-ir anun gftrdur.

Hallk- ezel leme kldukda tecell

Her eyi birer hl ile klm mtesell
Virme gs-y dil-vzine dil cnnun
Gz gre agzna atlma bir ejderhanun

42

Bu em-i hn-fenum giryn olur kalur m

Seyl-i sirikm hir ummn olur kalur m
Ayrk harb gnlm mamr olur m yoksa
Mnend-i mlk-i dny virn olur kalur m
CELL: Burusavdr. Dnimend oldukdan sonra baz hl-i rz olmagla halkla kl u
kldan frig olup nie mddet sumt ile uzlet itmidr. Gl-i Sad-bergi ve Ysuf u
Zleyhs ve Leyl v Mecnn vardur. Bu er anun gftrdur.
Ne dil ki dg- gamun ile cerhat yokdur
Yatursa pister-i gl zre rhat yokdur
Ik cmn Hsreve sun ey felek Ferhd ko
Kim yeter hn- ciger glgn arb- nb ana
Baglamlard Cellye der-i mey-hneyi
Himmet-i pr-i mugndan old feth-i bb ana
CELL- DGER: Nm Abdl-celldir. Abdul-gn Efendinn birderidr. Kaza
semtine slikdr. Latf nazma mlikdr. Bu birka metli anun matla- htrndan tli
olmdur.
Matla:

yknrse salnup kmetne serv-i emen

Bilmez ol ve-i reftr efendi yri sen
lmedn gitdn dime yolumda bana ey melek
te ben ldm meded rencde htr olma tek
Var ise meydn- kun bir dil-ver serveri
te meydn ite er merdm diyen gelsin beri

43

Hatt- mgnnde cn nkte-i rengn o hl

Anda her bir tr- zlfn bir ebistn- hayl
CEML: Defterdrzde dimekle marfdur. Hezl metibede slb- garb ihtir
itmidr. Erda tarz- hss vardur. Bu ebyt anundur.
Beyt:

h kim bir siph dil-dr

Beni itdi sokak silahdr
Dil ol gonce devrme degldr
Bu yerden kopmadur derme degldr
Salarlar sayd- mh in ekser
Baum tanda oglancuklar aglar

(Diger:)

em-i girynum grp bin ba Hakkundur didi

Hak- pyun bana toprak kds hkm eyledi
Hb- gafletde yatan menzil-i vasla iremez
Yasdanan yr eigini yaramaz d gremez
kbet n kim tolar toprak gzine kana
Fahr iden hun murassa tc ile ta bana

CENAB EFEND: Fahrs-sdt Emr Hasanzdedr. Sud Efendinn birderidr.

Bir cemi-i fezil ve ulm cmi oldugndan gayr muhdart u tevrihe mil olmagla
her szi diyecekdr. lm-i tevrihi mil kitb ve Arab kasidi vardur. Bu
er anundur.
ir:

Gam- haddnle nola yansa vcd mumun

44

Dd- hn Hud yirde komaz mazlmun

Gep serden saf-y k ber-dr olmayan bilmez
Mahabbet yolnun zevkn sebk-br olmayan bilmez
Snede kunla dg b-mr itsem gerek
leme sz- dernum ikr itsem gerek
CENB PAA: Anatol Beglerbegidr. Bu matla anundur.
Olsa peyd dd- hum gzlerm giryn olur
Ebr-i zulmet zhir olsa l-cerem brn olur
CEVHER: Karaferyedendr. Dimetokada kd iken fevt olmdur. Bu er
mezbrundur.
Aldanma nak- hsnne hb- hayldr
Leyldan o reng-i l ki bu bir dest-mldr
Gelmege hergz hilf anlanmaz idi yrdan
Dostlar amm geilmez neylesn agyrdan
HFIZ-I ACEM: Kukla Acemn karndadur. Diyr- Acemden bile gelmidr.
Kelimt gass u semndr. Kimi gyet zb ve kimi b-meze v b-mandur. Bu matla
anundur.

Matla:

Felek altun benekdr kim zemn smndr

eh-i mirca lykdur o hilat Hsrevndr

(Diger:)

Bde hallinde acib hle buldum g idn

Mest olun teklf skt olsun andan n idn

45

HFIZ-I SROZ: Tark-i ilmden fergat itmidr. Bu ebyt anundur.

Beyt:

klaruz belzedeler mbtellaruz

lemde bir mahabbete kalm gedlaruz
Dilde saf-y kun dde-i gamunla pr-nem
Bir oda y u d bir oda yas u mtem

HLET: Kstendil ynesinden Sanavber kdnun ogldur. Kendi dah Rmili

kzaskerlerinn z-ndur. Er kne ve gftr zarfnedr.
Tokuz yz yetmi drtde fevt olmdur. Bu ebyt anundur.
Rub:

Ko badan ayaga cism-i nizrum nal dg olsun

Sana ey nr- dde her tarafdan gz kulag olsun
Bulandan ey kefen stme bana yr- gr oldun
Gtrdn hkdan ben hksr yzn ag olsun

Veleh:

Her kaan devr okusa mahfilde cnnum benm

ster ol devrn teselsl buldugn cnum benm

HABB: Diyr- Acemden Sultn Byezd devrinde Rma gelmidr. irde tarz-
hss var idi. Bu mseddes-i mehr anundur.
Dn grdm ol nigr tarbnk u ercmend
Kfr eliyle destelemi anberin kemend
Bakdum ikenc-i turrasna zr u mstmend
Bir ahs- n-tvn oturur gerdeninde bend
Kimdr bu ahs ol ne resendr didm didi
Zlfm kemendi tutkun cnun durur senn
HAKAN: Merhm Ayaz Paanun evld- emcdndan Mahmd Begn ferzend-i
sadetmendidr. Vlideleri erfedr. Merhm Sultn Selm Hn- kadmn vezri

46

Seyyid Mehemmed Paanun kermesidr. ir-i mezbr hasb nesb oldugndan

m-ad sme-i kerme ile marf hsn-i eflka mevsfdur. Bb erbb- hcte kde
ve sofras ashb- fakra mdedr. Mr-liv oldukdan sonra terk-i hev eyleyp ke-i
kanatde inziv eylemidr. Unfvn- cevnde fnn- irfn tahsl ve env-
marifi tekml itmiken yine muttasl izdiydna ictihd zredr. yle ki bu ikdmda
sabitl-kadem ola Hakan-i Rm diy mersm olmaga sezvr olup er b-nazr
metli-i lemgrdr. Bu metli-i mihr-sr ol ir-i belgat- irundur.
Ol kopan gonce degl dest-i erfnle senn
Grdi laln yregi kopd nihl-i emenn
Mlk-i melhata nola sultn olursa yr
Zll- hm-y hsndr ol hatt- mk-br
Felekde sbha-i gsna medh okur her n
Sbhn- semavt olup mselsel-hn
Aks-i cm eylese mirt- izrunda drah
Sk yne-i hrde olur kevkebe bah
Kil miyz bahrda meyden firguna
Billh sky derz hep ayaguna
HLET: Nm- erfi Mustafadur. ehzde-i Sultn Mehemmed Hna hce olan
Azm Efendinn ferzend-i sadetmendidr. Hadset-i sinn ve unfvn- ebbda
mest-i cem-i celil fezil bir zt- kmildr. hidn- fazl- keml irfn ile
tamm mertebe ibtilk ve eslf gibi mekrim-i ahlk ile ittsf vardur. Nazm- era
ki ve peder-i bzrgvr gibi bu fenne verzi zredr. Hl Sahn medreselerinn
birisinde mderris ve ulm- celleye mdreseye mmrisdr. Bu er anundur.
ir:

Ebrlar gele ruhlarun ey h- vegh

47

Mecnn- ka biri meh-i nev biri bahr

Ciz ki n-i sehern ile ol mh- mihrbn
Gn togmadan neler toga kim bile n-gehn
Ol eh-svrun old gnl at oynag
Yetmez mi ana snedeki naleler nin
Olmaz met- marifeti kimse Hlet
Nakkd- dehr kom anun kymetin girn
Maksdmuz gne yzne bir nezredr
Mni olur ana dah ekm sitredr
HADD: Kasaba- Ferecikdendr. hengirzdedr. Medreseden fergat ve kedd-i
yeminle kanat itmidr. Bu ebyt anundur.
Kalarundan grdi ey meh gurre garrlanmag
Salarundan grenr snbl mutarrlanmag
Ne gam sana cihn ire Hadd n kalendersin
inde bir hasrun yok tutarsa ger cihn te
HARR: Burusa irlarinden Ahmed Paa muasrlarndandur. irinde igen letfet
yokdur. Lkin bu beyti mehr- fkdur.
Ey murdum aksine devr eyleyen kec-rev felek
imdi neylersin ki gnlm n-murd olmak diler
HASB: Nm Hseyndr. Gzelce Rstem Paa ogldur. Medris-i liyyeye vsl
olndukdan sonra fergat semtine slik olmdur. Bu ebyt anlarundur.

48

Beyt:

h kim tabr olnmaz grdgm mihnet benm

Yalnuz knc-i belda ekdgm zahmet benm
Zinde eylersen olur bir dem ile mevty
Sensin ihy idicek kide-i sy

HASAN ELEB: Geliboldan Aczde dimekle marfdur. Burusa kazsndan

mtekid olmdur. Keml Paazde bana lzmdur diy Msra bile iletmidr.
Burusada azl olndukda nkrse mbtel olmagla ata binmege kdir olmayup bir
kanlya binp stanbula gelrken kanl krlup fr-mnde kaldukda bu ktay
dimidr.
Kta:

Tevsen-i dehrn itdgini bana

Hergiz itmeye kii kanlusna
Cevr-i gerdna sabr ide grelm
Ya kz le veya kanlu sna

Bu beyt anun iken Yahy alup gazel itmidr.

Yoluna virmez isem ba u cn gsgtri
Benmle Korkud efendi cihn gs gtri
Aczde Hasan elebinndr.
Veleh:

Gamzen kimi ldrse bhe olur imi ol

Bu mesele aynyla tatar handa bulnd
Bir gice o meh gelmi eve tliini gr
B-re Hasan ol gice yabanda bulnd

49

HASAN ELEB- MUD: Siroz kdzdedr. Kendi dah kddur. Nm gibi iri
hsndr. Bu er anundur.
Dndi zaf- rzeden mya meh-i tbnmuz
Gelse yd- mbrek klca kald cnmuz
HASAN ELEB: Ahzde Efendinn nihl-i vcd- pr-efdlinden bir gusn-
b-nazrdr. Hce Efendiden mlzm olup mderris olmdur. Tarz- hb
mergbl-slb nazma mlikdr. Bu er anundur.
Tr-i mjene sne dem--dem siper olsun
Tek k- b-reye gh nazar olsun
ldm hele ben vsl- efkr- man
Bir bencileyin var ise ol dah er olsun
(Diger)

Griceksn rakbi ol gl-i ter

Didi lutf eyleyp ana i haber

Snede kald ise peykn

Gam yime Hasan bu dah geer
HSEYN ELEB: Kefeli dimekle mehrdur. Medris-i liyyeye mderris olup
beynel-akrn mmtz oldug gibi nazmda dah ser-efrzdur. Bu er- pk-ayr anun
gftr- bdrdur.
erhalarla idelm cismi ser--p mecrh
Arz- hl eyleyelm yre mufassal merh

50

Veleh:

Mezk ehli lebn yd itse tt kand vasf eyler

Bilen syler acebdr hl-i lem bilmeyen syler

Veleh:

Gam- dil-dr gelp mlk-i dile hkm itsn

Cn u dilden srelm zevk u safy gitsn

HLM: znikdr. Vahyzde dimekle marfdur. Tark-i tedrse slik ve nazm-

pke mlikdr. Bu ebyt anundur.
Meclisde ola dil-ber ile cm- mey elde
nsf mdur imemek andan o mahalde
Belin kumak lebin bs eylemek emr-i muhl ancak
An grmi yog ey dil sylenr bir kl u kl ancak
Tgin toknup old cef semtine slik
Uk helk itmege ol eh mtehlik
HALM: Ahzde Efendidr. Nm Abdul-halmdr. Hl Anatol kzaskeridr.
Veft bin on dr. Bu ebyt- belgat-simt anlarundur.
Kasdum cihnda bir gzi huy sayddur
Fikr kemend-i kkl zlfine kayddur
Varup ayagna dmek gerek ol meh-rnun
Olmad kyla hl-i Halm dvr
Ol nigrun ryna bir kez nazar
k yannda dnylar deger

51

HALM- SN: Kastamondr. Sultn Byezd Hnun hcesi ve Sultn Selm

Hnun mushibi olmdur. Bu irler anundur.
Elme girmi idi dn gice ol zlf-i d-t
Sanki destmde idi memleket-i n Ht
Ol mh-ruh ki halk yakan hsni tbdur
Germ olmasun m yiryzinn ftbdur
HAMD: Kasaba- Gynkden eyh ihbd-dn-i Shreverd neslinden eyh
Akemsd-dnn ogldur. Gazelde endn itihr yokdur. Lkin mesneviyt hbdur.
Hussyla Ysuf u Zleyhs beynel-ahl gyetle mergbdur. Leyl v Mecnn ve
Muhammediyyeye nazre Ahmediyye nm kitb vardur. Rivyet olnur ki Ysuf u
Zleyhs Sultn Byezd Hn nvnyla muanven itmi iken ihsn- pdih kendi
dil-hh zre olmamagla mnkesirl-bl olup itdgine ndim ve semt-i kanate
slka zim olup ol kitb kitbet ve cret-i kitbetle kanat itmidi. Bu ebyt Leyl
v Mecnnndandur.
Hnerden imdi lem kur kald
Asel gitdi hemn zenbr kald
Eger ilm ise olmdur izfet
Gidp mans hli kald sret
O zb hullenn astr kald
Hemn bir cbbe v destr kald
Eger er ise makbl ndir
Egeri okdur itden imdi ir
Yakndur mri dnynun tamma
Sips it Hamdi bu denl nizma

52

Dilersen bulasn bu demde raht

Gerekdr vahdet uzlet kanat
Veleh:

Zih Mecnn ki n-perv saf-y vasl- Leylden

Zih k ki mstagn tem-y tecellden

HAYRET: Vardardr. uar-y Rm iinde keml-i belgatla mevsmdur. Ekser-i

er hayl-mz sdesi dah kne olmagla r-engz olmagn msellem-i lemdr.
brhm Paaya kaside virp mazhar- keml-i iltift olmken erbb- hased bb-
lutfn sedd in mezhebdr diy gamz idp bu beytini okurlar.
Ne Sleymna esirz ne Selmn kulyuz
Kimse bilmez bizi bir h- kermn kulyuz
Paa dah itimd idp bir merc tmr virmekle htr mnkesir mecrh olur. Tmr
dah almayup koyup gidp Rmili begleri yannda hir mrine degin kalur. Bu ebyt
anundur.
Beyt:

Meclis ire bse-i cnnum almak yol mdur

ldrp ben n-tvn cnum almak yol mdur
Ey kilb- ky- dil-ber size nitdi Hayret
agrup her birinz dmnum almak yol mdur

Msrda eyh Glen Hazretlerine gnderdgi gazeldendr.

Gazel:

Ben de tapunda server derbn olayn varayn

Yan sadet mlkine sultn olayn varayn
Mamr iken bu hnmn- genc-i nihn olmaz ayn

53

Ey Hayret yap yap hemn virn olayn varayn

Veleh:

Hayret ehl-i hner okdur vel ayb olmasun

Grmedm ben kimse aybn grmemek gibi hner

HTEM: Merhm Meyyedzdedr. Amasiyyadandur. Neseb-i erfi eyh Eb

shak- Kzirniye mntehdr. Sultn Byezd Hn Amasiyyada ehzde iken
mezbrun mushabet mndemetine lfte olup bir n ve bir sat

mfrekat

itmeyp y u irete mdvemet itmekle Sultn Mehemmed Hnun semine irip

gazab heyecn idp katline fermn- kz cereyn sudr idicek mezbr Htem yzn
batd diy n-bedd olup ehrden ehre irtihl iderek Moll Cell hidmetine ittisl idp
yannda ilme itigl idp tahsl-i fazl u keml itdkden sonra bu cnibde Sultn
Byezd dah serr-i saltanata cls idicek Moll Celln terbiye-nmeleriyle gelp
iltift- pdihye mazhar olup baz medreselere mderris badeh kzasker olup
sonra azl olnup Sultn Selm Hn devrinde yine kzasker olup bir mddetden sonra
mizcna itill ve aklna ihtill gelmekle yine mazl olup sene tokuz yz yirmi ikide
lem-i bekya rhlet itmidr. Fris kasidi ve latf gazelleri vardur. Bu birka Trk
ebyt anundur.
k olan dest-i cef ile girbnumdur
lleen hr- gam u mihnete dmnumdur
Zahm- mjgnna cn virmesi sehl idi eger
Ol cef-pe bir agz dise kurbnumdur
(Diger:)

elm ielm arb ielm

Nie bir sf sf b ielm
Ahiretde olur arba hesb
Biz an bunda b-hesb ielm

54

HLS: Sultn Selm Hn hcesi Ataullh Efendinn ferzendidr. Nm
Abdul-hayydur. Tmr ile mteferrika olup sonra Temivara defterdr olmdur. Bu
ir anundur.
Agyr beni dn gice cnnuma gedi
Sabr eylemege re mi var cnuma gedi
Dir idm ki bir bahne ile seyr idem yzin
H bulmadum bahne o gonce-dehna ben
HVER: Kasaba- Manastrdandur. Nm Aldr. Kuzt m-beyninde hayli z-n u
fikl-akrndur. Sipihr-i marifetn mihr-i enveri ve smn- irfnun ems-i
Hverdr. Bu matla- garr beynel-cumhr anun olmak ile mehrdur.
Seni gzler bu em-i hn-fenun nie demlerle
Gel ey nr- basar merdmlik it demler kademlerle
Lkin Pritinel bir pr-i mevsk- bih byle dir idi ki mezbr Pritine kds iken bir
kbil cevn var idi ki bu kta anundur.
Kta:

Acmasun bana yrn ko cnum ksun

Gnde bin kez leyin kllet ile zillet ile
Tlib-i cfe-i dny oluben kelb gibi
Tek hrldamayayn yetmi iki millet ile

55

Bir gn ol cevn matla- mezbr diyp Hverye getrdi. Hver bu matla ben diyp
tururn tevrd itmisin diy gazab ider. Kendi nmna geirr. Bu er- b-nazr
anun dil-pezridr.
Anladum emi ne fettn idgin kandan
Bilinr reh-zen olan niteki yoldndan
Ayun on drdi gibi bir mehe vir gnlni sen
Hver sev gzeli iki yedi yandan
(Diger:)

Nie tahrr ideyin derdmi gayet okdur

Hmede g o kadar kuvvet-i bz yokdur

Rzgrna gre kollan cihn Hver

Gh pr-c ol geh hm derylar gibi
HUDY:

Mustafa

Begdr.

stanbuldandur.

Okzde

dimekle

mehrdur.

Mukaddem yayaba badeh Budinde ktib-i zmre-i yenieriyn olup sonra yine
stanbulda ikmet itmidr. kne er rindne gftr vardur. Bu ebyt anundur .
Beyt:

Agyr- kne-hh ile seyrna gitme h

Gel gr ki nold Ysufa yabna gitme h
Mey-i telh idm idi re sanup derd gama
Yrsuz oldugn acs kd depeme
Hk- tenmi yile virp rh- yrda

56

Bir toz koparmaynca koman rzgrda

Her dil-ber in snede bir yre mi olsun
Nitsn dil-i sevd-zede bin pre mi olsun
Hatt- sebzn gelp ruhsruna yarad gyetde
Benm serv-i ser-efrzum gzellendn nihyetde
MEVLN HSREV: Drer Gurer shibidr. Nm Mehemmeddr. Sultn
Mehemmed Hn zemnnda stanbul kds Galata ile bile ve Ayasofya medresesi
tevliyetiyle bile cmleten tasarrufnda iken sultn- mesfr benm riyetmde kusr
itdi diyp b-huzr bild- str Burusaya ubr idp fevt olnca anda ikmet itmidr.
Seyyid Crcn ve Sadd-dn-i Taftazan ile sir-i ulmda mshim mrik
amm fkhda glib-i mutlakum dirler imi. Bu matla- pr-itihr anun gftrdur.
Matla:

Bu emm eme-srnun aceb hnn akar ya

Meger var ise ol aynun bel tgndadur ba

HSREV:

Moll

Hsrevn

ahfdndandur.

Nm

mderrisndendr. Bu metli anundur.

Yanuna alup rakbi eyledn seyr-i emen
Yanuna kalur m ey serv-i seh seyr eyle sen
Alnur grse her dah le
h nitsem bu tab- meyyle
Gedi mjemn haneri dirsen dil cna
Trni de ey ka kemn atma yabna
Shhat bulup olursa bende mecl-i takrr

Mustafadur.

Zmre-i

57

Diyem seg-i nigra derdm nakr ktmr

HSREV: Bir sanckbegi ogldur. Yenieri zmresindendr. Del Hsrev dimekle
marfdur. Sarho Bl Efendiye irdet getrp birka yl mestnedr dvne-i girdr
gezdkden sonra yayaba olmagla akl bana gelmidr. Dvne uslatmagun dermn
mansb- Osmndr dirler ve kendi dah yle dir idi. Bu metli anundur.
Bu dehr-i vahet-bdun gep cm- safsndan
evrdm yzmi yne-i lem-nmsndan
Zindn olursa tan m benm bauma cihn
Bzra kmad bugn ol Ysuf- zemn
Bizmle imtizc itse ne var ol server-i hbn
Gedlar pdih-mereb gerek ehler ged-mereb
Bir kun ki sevdgi ol ksebz ola
Bin kse zehr irse ana gnde az ola
HIZR BEG ELEB: Ulem-y Rmun nmdr- pr-itihrlarndandur. Hayl
elebi ile Kestellinn stddur. stanbul feth olndukda evvel kd olandur. Be yl
kd olup fevt olmdur. Kabri Nect kabri kurbndadur. Elsine-i selsede latf nazma
mlikdr. Bu ir anundur.
Ezhr- leker haberin lleden iit
Kim imdi geldi toz ayagndadur dah
Virmi sab benefeye peygm- zlf-i yr
Ol izzetn hevs dimgndadur dah

58

HIZR: Mfti Ahmed Paanun ferzendidr. Kapluca medresesinden fergat ve eyh

Buhr Hazretine irdet itmidr. Kelm muhakkkne ve iri knedir. Bu er
anundur.
Ger hicb olur ise talat- cnna tenm
Bir avu hk nedr kim ola aynumda benm
Dil yanar em gibi sne tolu nak- nigr
Sanki fns- hayl rtsidr prehenm
Told kanla ciger-i lle-sfat dne dne
Yzme bir gle bakmad o gonce dehenm
HIZR: Edirnedendr. Depegz Hzr dimekle marfdur. Nkrs rz olmagla krk
ake tedrsden frig olmdur. Bu ebyt anundur.
Beyt:

Kasd- dil ol zlf-i anber-fmedr

Bir kalenderdr ki azmi madur
Kirpigm dil mcersn yazmaga
Ktib-i emm elinde hmedr

Ry- zerdm ek-i hn-ld ile

Kan ile yazlur hasret-nmedr
Devletnde bu yetm ekmn
Giydgi glgn atlas-cmedr
Hzr eyler ehl-i meygnun heves
Meyli rindnun mdm cmedr

59

HIZR: Elbasandandur. Arnavud eyh dimekle marfdur. Lbl-mereb meczbnak kimesne idi. m-ekl iken gavmz- tasavvuf ve kelimt- eyh-i ekberi
ekbir-i ulem ninde b-pk tahkk iderdi. Asl kimesne nekr itirz idemezdi. Bu
ir anundur.
ir:

te-i k olmadn sr- Hak m grinr

Derd mihnet ekmeden envr- Hak m grinr
Ger bize kl beldan ksmet-i k olmasa
Zhid h zhd ile esrr- Hak m grinr
Nr yanar olsa ey k zemn smn
Hlne klsun nazar ne fide var ne ziyn

Ulemdan birisi bir kerre rkml-hurfa ol kimesneyi nie bilrsin diy sul eyledi.
Kimesne hsn-i zann zreyin didm. Ya bu beyte ne dirsin didi.
Beyt:

Bahr- ztum ca geldi mevcm old kinat

Her sftum bir teahhus giydi old mmkint

Kimine eytdm bunun mans budur ki sfiyye dirler ki insn lem-i sagrdr. lem-i
kebrde her ne var ise lem-i sagrda mevcddur. Sfler murkabede kendi vcd
lemini seyr itdkde grr ki zemn smn belki cmle-i cihn kendide hsl imi.
Kendi ztnun sft bu kadar ekl ile mteekkil olm. Evvel gayr sandug ey gayr
deglmi ayn- zt imi. Sfler bu hli rysnda ya murkabesinde mhede
itdkde byle nutk sdr olur didm.
HALL: Diyrbekrdendr. Sultn Mehemmed zemnnda znike gelp tahsl-i
kemle itigl itmidr. Firkat-nme nm bir kitb vardur. Minel-cumhr marf u
mehrdur. Bu ebyt andandur.

60

Didm ey nme-i ferhunde-ahter

sensin bir hm-y anbern-per
Birnun mazhar- envr- evk
Dernun mahzen-i esrr- uk
Aceb nutk- fashn var zebnsuz
Murdun arz idersin tercemnsuz
HALL- SN: Burusevdr. Sar Hall dimekle mehrdur. Nahfeti nihyetde ve
zaf keml-i mertebe kuvvetde idi. Kanatdan gayr sebeb-i maeti yog idi. Lmi
ile musr latf nazma kdir idi. Bu gazel anundur.
ka dil-ber m eksk olur
Ehl-i derde dev m eksk olur
Ben lrsem bel ile ey dil
Yre bir mbtel m eksk olur
Glen-i hsnine o gonce lebn
Blbl-i ho-nev m eksk olur
Nola yr olmaz ise ol yzi gl
Bana bir meh-lik m eksk olur
Ne sorarsn Hall agladgum
Yr ile mcer m eksk olur
HCE ELEB: Nm- erfi Ebs-suddur. skilib nm kasabadandur. Kutblrifn eyh Yfesnn ferzend-i emcedidr. Meyyedzdeden mlzm olup
neglde otuz ake mderris oldukdan sonra medris-i muteberenn ve mensb-

61

liyyenn birinden birine nakl idp asl azl u tahll itmemidr. Sahndan Burusaya
andan stanbula kd olup andan kzasker andan mft olup bir gn mazl
olmamdur. Bb- sadetine intisb mftehir-i zeviyyl-elbb olmdur. Sene sls
ve sebn ve tisamiede tefsr-i erfi Sultn Sleymn Hna virp vazfesi alt yz
ake olup yazlk u klk tayn olnmdur. Rkml-hurf tefsr-i erfini yazmagla
ve mukbele itmekle nie mddet sitnesine hdmet ile ve kendlerinden mlzemet
ile behremend olmdur. Arab kasidi Eher min kasdei mrl-kaysdur. Fris
nazma dah keml-i rsh vardur. Bu Trk ebyt anlarundur.
Yine sevd-zede-i zlf-i siyehkr oldum
Yine bir olmaycak derde giriftr oldum
Ey ecel billh amn vir bana klma acele
Bir nefes d ola yed gzm ol b-bedele
Yolna harc ideyin nakd- hayt elde iken
Ki geer frsat- mr-i gzern girmez ele
Kalb-i meyylm elinden nice dem y Rabb kim
Gricek b- revn gibi akar her gzele
Ferzend-i ercmendleri Ahmed elebinn fevtinde buyurmlardur.
Gel ey huceste-ceml u melek-hslm gel
Dkendi hasret ile tkat- meclm gel
Sennle mlk-i vcdum tamm mir idi
Ykld cmle old harb hlm gel
Yakar erre-i hum sipihr-i gerdn
Cihn seyle virr ek-i yemm-mislm gel

62

Misl-i lemine bari cilve kl yed

Ki gre talatun hbda haylm gel
Diyr- hicrde kaldum grib b-smn
Ne hle koyd beni gr firk zlim gel
Her msrada gl ile benefe iltizm olnm ebyt vardur. Bu anlardandur.
Yz virmesn benefe-i hatta o gl-izr
Gl var iken benefeye dah ne itibr
Hattun benefesn koma gl-ruhlarnda kim
tmez benefe gl gelince bgda karar
Gy benefe encm gl ftbdur
Kalmaz benefe gn gibi gl olsa ikr

Gl vaktine benefe irimek muhl iken

Bitmek benefe gl varaknda acb kr
HAYL- EVVEL: Abdl-kerimzdedr. Badel-medrese kd olup Magnisaya ve
Treye mtevell olup Sultn Selm Hn- kdim devrinde defterdr ve dhil-i meclis-i
hudvendigr olmdur. Mushabeti rn ve eds rengndr. Bu ebyt anundur.

Harb olupdur ol bd grdign gnlm

Gamunla toptoludur d grdign gnlm
Cihnda bana sultn iken benm mrm

63

Kul old sen ehe zd grdgn gnlm

Hayret alur aklum baksam gzine kana
Sad-hezrn fern ol sretn nakkna
Mehedi tan Mecnnun almet sanmanuz
Seng-i mihnetdr ki yagdurd zemne bana
HAYL- MEHR: Memlik-i Rmun melik-uars ve meclis-rsdur.
Vardardr.

Nm

Mehemmeddr.

Unfuvn-

cevnde

ser-halka-

zmre-i

kalenderiyn olup ol sretde tahsl-i keml u marifete bezl-i himmet idp melz u
melce-i erbb- irfn olan skender elebiye intisb idp anun terbiyesiyle brhm
Paaya badeh Sultn Sleymn Hna kasid medyihle env- inm u ihsn ve
ceviz-i b-hadd u girna mahrem olmd. Evvel defa dhil-i meclis-i pdih
oldukda hicb- galebe idp almadugna itizr in bu gazeli diyp irsl itmidr.
Gazel:

Kald nmne dehre cihn- harbdan

Berg-i hazn hazne-i Efrsiybdan
Bu bezm-i hassa mahrem olupdur Hayl kim
Almaz anda gonce-i cennet hicbdan

Sene erbain ve tisamiede terk-i cihn- fn idp Ar nm ir trh dimidr.

Trh:

Szi dilde Hayl gzde kald

Ernun hreti bu muhtasarda rd itmekden muganndr. L-cerem birka beyt ile

iktif olnd.
Ebyt:

Ik bir em-i lhdr benm pervnesi

evk bir zencrdr gnlm anun divnesi

64

Garbndr an ho tut efendi ite biz gitdk

Gnl dirler ser-i kyunda bir divnemz kald
Gayrlarla yrdur imdi Hayl dir isen
H lillh pdihum ol Haylndr senn
Gazabla ekdi dil-ber tgni gsterdi yalmann
Hayl ldi ol ldrmeden yalman yalman
Rh- gamda ten gubrn hkdan kaldurmayan
Rzgr ekskligidr rzgr ekskligi
DN: Sleymnegzde Pr elebidr. Mukaddem mderris badeh Msr
etrfna kd olup Arabzde ile Msra gider iken ket-i vcd tez bd- mihnet-i
rzgrdan bahr- fenya gark olmdur. Bu er anundur.
Grdgm leblerinn old miyn ekker-b
kd nziklik ile aralarndan shanun
Lebiyle syleemezsin eh-i shandanun
Hemn agrlgdur gonce-i glistnun
(Diger:)

Kameti halka teni zerd olan untma

Kulagunda kpe olsun senn ey gl szmz

DERN: znikdr. Leyszdeye dnimend olup ber afyon kendyi magbn idp
cem-i mri fakr u felket ve kllet zillet ile hir olmdur. Merhm Kadr Efendiye
didgi kasde ki matla budur.
Sf- dil olup sebk-rh ol mey-i ren gibi
Tre tab olup girn cn olma drd-i den gibi

65

ir-i mezbr ana nazre dimidr. Bu ebyt andandur.

Kut idinmidr bizi mr- ecel erzen gibi
Kim taur zr-i zemne dne-i hrmen gibi
Ruen istersen vcdun hnesin vrne kl
Kim alsun rahneler her cnibe revzen gibi
Gel girbn gibi sf sadr- l gzleme
zzet istersen yzn topraga sr dmen gibi
DERN- SN: Magnisavdr. Derv-sret fn-sret lem-i edvrda kmil ve
tanbr-nevzlkda tabaka-i liyyeye vsl idi. Latf murabbalar baglamdur.
Mukaddem ehzde Sultn Mustafa sitnna intisb olup sonra Sultn Selm Hn
sitnesine gelp dil-hh zre riyet bulamayacak bu murabba 1 kendi diyp
baglamdur.
Ol dem ki fen buld ehr-i dil-bdum
H nesneye meyl itmez bu htr- n-dum
imdi garazum bu kim anlamya h dem
Ey bl-heves-i devlet magrr- mey-i gaflet
imdengir dnyy al sana bagladum
Kasde-i gehye nazre dimidr hb dimidr.
Kbleden dndi esp bd- nesm-i kudret
Balad itdi temevvc yine dery-y emen
C-be-c yelken aup kd ald ezhr
Sanki dery-y sefd old fez-y glen

66

Serv bir hb direk dikdi turup anda revn

Ysemenler anun etrfna baglad resen
Ket-i tliimz gel salalum engne
Be diye nolsa gerek tente forasun yelken
Bizi saln diye ignetdi hev-y kaddn
Karaya indi gam- hattun ile ket-i ten
DERV ELEB: stanbulda k Paa mahallesindendr. Otuz ake medreseden
ktib-i Dvn olmdur. Bu ebyt anundur.
Bezm-i cihnda itmez iken n- cm- Cem
Sgar sunard destme ber-mstedm dem
Emvc- bahr-i kulzm-i ekmden itdi vehm
Yz yire srdi eyledi ok iltiym yemm
Sen gayrlar ile demde safada rev mdur
Dervn aka byle gzinden mdm dem
(Diger:)

Yr serke sne pr-te gnl sevd-perest

Baht n-hemvr tli ser-nign htr ikest

DERV ELEB: Konev olup Mesnev-i erf ile tamm lfeti olmagla m-
erfde bir mevlev-hne bin idp kendi mesnev nakl idp hirete nakl idince anda
lmidr. Bu beytler anundur.

Muhammes.

67

Dimi idn bir gice koynuna uryn gireyin

derm ol evk ile k- girbn her gice
Giceler dim gamun bu sne-i virnede
Eksk olmaz hne derve mihmn her gice
DERV AGA: Sultn Murd Hn zemnnda harem-i pr-ihtirm- sipihr-i ihtim-
pdihde nev nem bulup mrebb olup toganclar kethds badeh hinciba
olmdur. Mevln-y Bennynn Sah-nmesini iret-i pdih ile terceme idp
makbl- lem () letfeti msellem bir kitb itmidr. Bu ebyt andandur.
Nukre-i hmdur ruhm anun
Mihr ile mehdr iki cm anun
Pgh nazr- bg- behit
Ferine ftb u meh iki ht
Hzr iseydi bir iim andan
Elini yurd b- hayvndan
Gricek demi alur hayret
Var ise dnyda budur cennet
Bu metli-i garra dah anlarundur.
rz- smnn stinde siyeh kkl midr
Sye salm berg-i nesrn zre y snbl midr
Py-ml- gam- hicrnunum elden gitdm
Gel benm mrm eger gelmez isen ben gitdm

68

emm aktd yalarn sne dgna

Su koymaynca komad hir ocagna
ZT: Balkesrdr. Kendi dir imi ki ismm vzdur. Nmum vildetme trh
dmidr
ir gayrilere rz ana Ztdr
std-uar dimekle lyk fenn-i irde cmleden fikdr. Kendi kavli zre bin
alt yz gazeli drt yz kasdesi vardur. em Pervne nm be bin beyt Ahmed
Mahmd nm bin beyt dah nice b-hesb kitb vardur. Hakka ki yokdur letfet
belgatla bu klliyyet h Rm uarsndan birine olmamdur. Mukaddem mzedz
iken fergat idp erbb- devlet ve ayn- sadetden klli iltiftlara ve inm u
ihsnlara mahrem olup o hir-i mrinde kllet zillete mbtel olup reml ile maet
ider olmdur. Lkin dkkn mecma- zuref ve mahfel-i uar v bleg olup her
ire ki bir hoca man v latfce ed tul eylese evvel varup ana arz itmeyince
gayr kimesneye gstermez idi. Sene tokuz yz elli de veft idp
Er kald ydigr
trh dimilerdr. Er ile felek-i devvr sipihr-i jengr toptoludur. rd b-fide
iksr olur. k elebi kendden gyetle makblinz olan kang beytinzdr diy
sal itdkde bu beyti okmlardur.

Ddm nin- py- seg-i dil-ber stine

Ol gonce grdi didi yzn gller stine
Rakb-i zg elinden bir tezerv-i vekr aldum
Dah ben hbz- k olaldan bir ikr aldum

69

Kametn ey bstn- l-mekn pryesi

Nrdan bir servidr dmez zemne syesi
ZHN: Drs-selm Bagdddandur. Fris v Trk er ve muammeyt-
b-mr vardur. Bu ir anundur.
Glsn alsun rakb ile nola gonce-leb
imdi mi old gl-i ran almak hr ile
Nmeye sgmaz hads-i evk ey Zihn meger
Gh hln yre ir idesin er ile
RY: stanbuldandur. Derzzde dimekle marfdur. Knalzde Al elebi yannda
tahrr-i arz u mktibt itmekle fenn-i inda ve tahrr-i hucec sicilltda tahsl-i
mahret ve tekml-i marifet itmidi. Hb er ve mergb gftr vardur. Bu matla
anundur.
Matla:

arbum bezm-i gamda hn- ek-i em-i pr-nemdr

Gamunla nie demler srdn ey eh bu da bir demdr

Mm ileyh Al elebiye kasde virmidr. Bu ebyt andandur.

Hall-sret Ysuf-iyem Kelm-kelm
Hzr-lik v Mehemmed-snen Mesh-dem

Ess- Kabe-i takv der-Medne-i ilm

u- nr- Hd mehdi sah v kerem
Kaan ki meclis-i fazl ire bahs- ilm itse
Efzlun kimi mebht olur kimi mlzem

70

Grince kulzm-i fazln itdi bahr- muht

Bu bahrdur ki ben anun yannda katreeym
RAHM: Burusavdr. Nm Pr Mehemmeddr. Bir dil-dr- vefdr u ukna
rahmi b-mr olmagla Rahm mahlasyla itihr bulmdur. Evil-i hlinde erbb-
sadet yannda kll itibr bulmagla marife ki idp ir-i nmdr olmd.
Sonra rzgr- msid olmayup felek-i devrn hilf- murd zre devr itmekle
n-murd olup hezr- zr u zrla yigirmi ake mderris olup ol hlde hirete intikl
itmidr. Hakka ki uarnun temm- be-nmlarndandur. Huss ki mseddes
msemmen msebba maklesi erda ihrz- kasab- sebak itmidr. Bu er-
belgat-ir anundur.
h- dehre nola ba egmez isem dnyda
imdi divne gnl lem-i istignda
Ca gelse kim habbdr rsm- kint
Ikdur nm fez-y dilde bir dery yatur
h- lem gelse ekmez pyn dmnna
Knc-i istignda Rahm yle b-perv yatur
(Diger:)

Degl ey lle-hadd glendeki serv-i revn yer yer

emen kaddn anup h eyleyp kd duhn yer yer

RAHM: Amasiyyadandur. Nm Abdur-rahmdr. Dnimend oldukdan sonra

Burusada Abdl-mmin Efendiye irdet getrp bakyye-i mrinde kitbet ile
maet ider idi. Bu er anundur.
Uzatd em-i eb-i gam zebne bencileyin
Ki diye sz- dilin yana yana bencileyin

71

Bu bezm-i kda hn- ciger tolularn

Kim idi sk diye kana kana bencileyin
Yolunda rst-rev olmasa ey kemn ebr
Atlamaz idi okunda yabna bencileyin
RAHK: stanbulda mukaddem zmre-i yenieriden iken fergat idp Mahmd
Paa arusnda macn-fr olup ol kanda hayli itihr bulup muhtc- ileyh-i ekbir
esgr olmagla vfir-i dnyya mlik olmd. Bu er anundur.
Kendi tabb-i lem iken gr Rahkyi
Her yl bir iki fetn ol erbetin ier
Kimsenn grdgine rz degl gnlm seni
ki gzimn biri olursa ksun aradan
RIZY: Filibedendr. Baba elebi dimekle marfdur. Bir mddet ayn- devlet ile
mnsebet lfet idp bir mddet dah terk-i ml u nimet ve sohbet iret itmiken
yine evvelki hline mrcaat idp Rstem Paaya eyh hce olmagla b-mr
dirhem dinr ve emlk u akr shibi olmd. Bu er anundur.
Kalarunla nme-i hsnn aceb nvn var
Saltanat menrdur tugr-y l-n var
Bize uyhuy harm itdi aceb vkadur
Ki grinmek dilemez lem-i ryda dah
RIZY: Burusadandur. Nm Abdl-kermdr. Lbl ve h u kde-mereb
mndemet olmagn beynel-cumhr Deli Kerm dimekle mehr olmd. Tark-i
tedrsde nie azl felket ve kllet zillet ekp hirl-emr beer yz ake ile
Kuds-i erf kds olup sefer intikl esnsnda lem-i kudse intikl u irtihl
eylemidr. Bu ebyt anundur.

72

Kosam bin dg bir dg zre snemde aceb srdur

Tefvt itmez ol gonce-dehen yannda hep birdr
emende gn medh itdi blbl
Kulakdan k old ana her gl
Derd-i k- yr kim lmek durur dermn ana
Hasteler yine krlm gibi virr cn ana
REFK: Amasiyyadandur. Ho-nvs ehl-i kalemdr. Fnn- ett hussyla ir
inda makbl- fuzaldur. Merhm Keml Paazde Edirne Drl-hadsinde iken
mezbr dah mtevell olmak mnsebetiyle mnsebet mndemet idp mbeynlerinde hayli lfet olmdur. Latf terc-bendleri vardur. Efvh- lemiynda
mehr olan
Bu zemn bir aceb zemn old
Yahlklar kamu yamn old
terc-bendi anundur.
REMZ: Burusada kibr- tccrdandur. Bir hcenn ogldur. Muazzamt- kasabta
kd olup Mardin kds iken sene tokuz yz elli drtde kaz-y baht itmidr.
Kasid-i dil-pezri ve er- b-nazr ile zemnnda msellem-i erbb- irfn
olmdur. Bu er anundur.
ekkeristndur bu meclis l ttdr arb
iyndur ana sgar beyzedr gy habb
lrm imeyince bir dem mey

Knc-i gamda beni kodun gitdn

73

Yri hey yr- b-vef yri hey

Didiler sakn seni tutar cefs tana
Geldi hep didkleri bu mbtelnun bana
REMZ: Ser-defter-i Vzer letif-i in olan Pr Paadur. Silsile-i intisb hiz
olmaga hizl-mefhir cmi-i ilmil-btn vez-zhir Dvud- Kayser Hazretlerine
anlarun intisb Eb Bekr Sddk Hazretlerine mnteh olur. Mukaddem yz elli ake
kazdan Sultn Mehemmed Hn evkf mtevellsi andan defterdr andan vezr
olmdur. Sultn Selm Hn gibi gazb u mtehevvir pdiha vezr olup melmet ile
hals oldug kendnn hsn-i tedbr kifyetine ve zek v kapsitesine hid-i
adldr. Fenn-i belgatda dah keml-i iktidr ve yannda uarnun kll izz itibr
var idi. Bu gazel-i pr-itihr mezbrun gftrdur.
eb-i zlfinde kalanlar zulemt ile yrr
rien leblerne b- hayt ile yrr
Zhidi hayret-i mey yle zaf eyledi kim
Elde tesbh ass salavt ile yrr
Remzy kaddine benzer nice serv ola ki ol
Salnur veler ile harekt ile yrr
Yzlerin Hakka tutup nli ider hr u melek
Geh grrdk an y Rabb ne sfat ile yrr
Hsn ser-nmesine olal kalar nin
Hkm ider kna sanki bert ile yrr
REVN: Edirnedendr. Sultn Selm-i Kadm Trabzonda ehzde iken dhil-i
meclis olup mushabet mndemet ile yannda kll vakr u itibr buldukdan sonra

74

kendden pr-ndire sdre olmagla msdere olnup cem m-mlki alnup uryn
kalup cnib-i Arabistna revn oldukda ol h- cihn itdgine pemn olup ardnca
dem gnderp yoldan dndrdkde bu gazeli diyp gndermidr.
Ne aceb gerdi -i lem ne aceb devr-i felek
Bir iki demde yele vard otuz yllk emek

Beni bir ehremene kld felek imdi esr

Kan ol dem ki benm hidmetm eylerdi felek
Nice at nice yedek yle piyde kaldum
Binicek olsa idi syesi yiterdi yedek
Py-ml old piyde kulun ey h-svr
At baun ekerek hy dilek hy dilek
Sene tokuz yz otuzda kayd- tenden Revn zd olup cnib-i lem-i cvidna revn
old. Bu msr trh dinp mezrnda yazlmdur.
Cinndan yana cn atd Revn
Bu ear anun gftrdur.
Benefe ile aar gnlm ol cef-pe
Anahtar ile almaz kilid-i ende
Dil-rblar in gazel didiler
Senn in igen gzel didiler
(Diger:)

h- kum bir kadeh-i meydr benm bamda t

75

Grdi mestm didi sk beglign var gzn a

Agladursn hattun anma Revn bendene
Nem kapar zr bulutdan ir-i nzik-mizc
ret-nmesi vardur. Hayli nefs bast itmidr. Bu ebyt andandur.
derse ehl-i meclis nola ikrm
Ki yahni puhtedr gayet degl hm
Kermet ehlidr eylen tem
Salar seccdesin su zre sulem
Herse lutf glib yre dnmi
Tekellfsz yenr dil-dra dnmi
Grp meclisde d old arb
Soynup raks ider tavuk kebb
Nedendr meclise k byle ikdm
Nin pldeye gz dikdi bdm
REVNAK: Filibedendr. Nm Revnakzde Mehemmeddr. Zmre-i kuztdan olup
sene tokuz yz yetmide kaz-y mahtm ile mri hatm olmdur. Mevizeye
mteallik bir kitb vardur. Bu beyt andandur.
Deyr-i cihn zmre-i erganun
Toptoludur kan bir ehl-i dern
(Diger:)

Fen pemnesin sal egnne kim dehr fndr

Diyr- fakra sultn ol ki ho genc-i nihndr

76

RH: Babas merhm Ebs-sudun kethds Hasan Kethd dirler idi. Rh-
musavver dimege sezvr bir cevn- ho-reftr ve irn gftr idi. Bk Efendi ile mbeynlerinde alka-i muaka ve rbta- munaka olup cevn- mezbr bu gazel-i
b-bedeli Bk Efendiye gndermidr.
Bendesin h- kerem itmeye yd
Elimzden ne gelr ke ne dd
Nola bed-nm- mahabbet olsam
Rhy Bk kalur n ey ad
Bk Efendi dah harret-i mahabbet ve te-i k- meveddet ile ebyt- r-engz ve
gazeliyt- evk-mz dimidr. Cmleden bu gazel anlardandur.
Kyun geds old dil-i mbtely gr
Sevd-y mlk saltanat eyler gedy gr
Ggsin gererdi zhd ile Bk bu arsada
N-geh toknd tr-i mahabbet kazy gr
Diy gazeli cevne cevb in gndermidr.
Leb-i handnun ile kldun yd
Eyledn mrdelern rhn d
Beni yd eyledn ihy itdn
ldiler gitdiler amm hussd
Yri ey serv-i ser-efrz yri
Kadd-i bl ki irimi imd
Nm- agyr kar defterden

77

Ger karmak diler isen bir ad

Bkiy emr nedr sultnum
Sana kul old mut mnkd
RYZ: skbdr. Nm Mehemmeddr. Zebn- Frisnn dekykna vkf ve
istimltna rif Frisdnlgla marf olan Riyz budur. Bu er anun
gftrndandur.
Ars- nev geinme ey felek Zl-i khen sensin
Nie dmda kendin rm klm prezen sensin
Dernun ey hum- mey sf herkes zevk alur senden
Aceb bilsem nedendr tynetn y Rab neden sensin
(Diger:)

Rehne ekdn mey-i gl-gna yine destr

Rindler ire Riyz ba auk fsksn

ZR: stanbuldandur. Szen dimekle mehrdur. Yaz u k bde-i nb b-gdan

hli degl idi. Eline ince arb almagla ince haylt ider idi. Bu ebyt anundur.
Knc-i mey-hne cy- eglence
Kayd- dny dil bir ikence
Pehlevndur eline sgar alan
r-i ner bebr ile tutur nice
Bir gzel vaslna irimekdr
Kar dnyda ugramak gence
Eblehne degl mi fikr-i tvil

78

mr-i kteh bu rz- e-pene

Ne kadar gussa ekse bu Zr
Bir iki cm ile olur ence
Gz karasn ekiyle boyayn agarnca
T kim nazar pk ola ddra irince
Yr ile grenler diyeler Zryi bu gn
Byle onarur kiiyi Allah onarnca
ZEMN:

Edirnedendr. Nm Mahmddur. Dnimend iken ehzde Sultn

Mustafa sitnesinde ktib olup fetret-i katli-i ehzdede erkn- Dvn pern oldug
zemnda mrinn zemn nihyet bulup n-bd u n-peyd olmdur. Bu matla ve bu
beyt anundur.
Nigrun htr hatt ucndan pr-gubr ancak
Yine yne-i lem-nmda zeng-br ancak
Bilmez ki kasd zide agyr gezdrp
Gren sanur Zemniyi sekbn olup gider
ZNET:

Sirozdr. Muammer olsa fikl-emsl ir shib-keml olmas

muhakkak bir cevn- kbil idi. Unfuvn- cevnde Sahn dnimendi iken bahr-
haytna hazn- memt bedel olup vcdna ser-menzil-i fen-mahall olmdur.
Fevtine Fevt-i Znet (963) trh dmidr. Bu ebyt anundur.
Meded ldrdi beni ol sanem-i ehr-b
O levendne reviler ol Hudy slb
Damen lde v destr pern yaka ak

79

Kapuna geldi yine Znet-i rsvy

Yzn karas kendne kalur hicb ile
Ey mh karu koma gel ol ftb ile
ZEYNEB HATUN: Amasiyyadan bir kd kzdur. Rek-i kmeln-i ricl bir
shibetl-kemldr. Mihr ile hem-asr u hem-sohbet olup m-beynlerinde nie
mnzara mare v lfet olmdur. Er rifnedr. Kz nak degldr
merdnedr. Bu gazel anundur.
Kef it nikbun yiri ggi mnevver it
Bu lem-i ansr firdevs-i enver it

Depret lebni ca getr havz- kevseri

Anber saun z d-cihn muattar it
Hattun bert yazd sabya didi ki tz
Var mlket-i Ht ile ni musahhar it
b- hayt olmaycak ksmet ey gnl
Bin yl gerekse Hzr ile seyr-i Sikender it
Zeyneb ko meyli znet-i dnyya zen gibi
Merdnevr sde dil ol terk-i zver it
S: Nm Abdl-kermdr. Babas Galata emni olmagla Emnzde dimekle
mehrdur. Merhm Ebs-suddan mlzm olup mderris iken emnet-i cnn
emn-i ervha teslm itmidr. Bu ebyt anundur.
mre srsn dir isen zevk u saf

80

Kabe-i kyn tavf it Siy

Zlfn altnda arak-rz old sanma rzun
Dostum nzikligindr bulutdan nem kapar
S- SN: stanbuldandur. Nakklkda Mn-i Sndr. Henz sinn-i ebbda
hayli marif iktibs itmidr. Bu ebyt anundur.
Ebyt:

Zb yarad haner-i zerrn o dil-bere

Hbn- ehr rek ile hep ddi hanere
Sneme ekdm o nzik bedenn snesini
Dg- kun bu gice tzeledm penbesini

Komaz ol sm-ber kfr merhem cism-i efgre

Hakrn sne-i b-knesi mecrhdur yre
SAT:

Germiyndur. Kesrr-r kebrl-imme mukahhal-em ve murakka

cme ber-mcib
Msr:

ekerler bunda rifler toluy tc- Edhemden

bir rif-i cihn idi. Talkat- lisn ve letfet-i beynla vaz u nashat itmekle
ehr-be-ehr seyhat iderdi. Ahc v hezliyyt b-nihyedr. Yalnuz Moll Firk
hakknda bin beyt trreht in itmidr

. Bu murabba- mehr

anundur.
Bir yana yrn gamyla ry- zerdm var benm
Bir yana dv-i rakbiyle neberdm var benm

81

Bir yana il cevri ile h- serdm var benm

Kang birin diyeyin bin drl derdm var benm
Nie yl ekdm mahabbet leminde mihneti
Bir nazar gstermediler cna ry- rhat
Geri dirler derdni syle tabbe Sat
Kang birin diyeyin bin drl derdm var benm
SGAR: Nm Mustafa elebidr. Edirnedendr. Kazzz Al dimekle marfdur.
Mutyebt u nevdirde hayli mhir ehl-i sz ve berbat-nvz li-rkma
Sohbetine tlib idi hass u mm
Olm idi bezm-i mey ansuz harm
bir rind-i cihn rif-i cn idi. Hazret-i mer zemnnda olan Pr eng gibi muammer
b-fer olmd. Sultn Mehemmed zemnnda Sultn Sleymn zemnna degin
kalm idi. Evhir-i mrinde menhden tib ve salha rgb olup kabrin kazdurup ve
bir serv ve bir bdm bir eftal fidnlarn dikdrp ve seng-i mezrna bu ebyt
kazdrmdur.
Anun in mezrum stinde
Ben bu ecr vaz itdm
Ki gren sormadn bile hlm
Bu cihn ire neyledm nitdm
Bir boy serv emi bdmun
eftalsine toymadum gitdm

82

Bu beytler kendnn temm hasb-i hli ve hid-i mfil-bli olmdur.

eng-i hamde-kamete dndi kaddi henz
Ne sz kod Sgar elden ne sgar
Pr old Sgar komaz elden piyleyi
Ddi asya nergis-i zerrn-kadeh gibi
SK: Filibedendr. Baldrzde dimekle marf olmagla bu mahlas ihtiyr itmidr.
Rmili kdlarndandur. k elebi medhinde tr idp Merhab Efendiden nakl ile
bu gazeli ana mensb itmi.
Ehl-i dikkat belne m didiler
Agzun anld yokdur o didiler
Grdiler seyl-i ekmn seylini
Kandan old bu kanlu su didiler
Gonce ebkr- andelbi grp
Kz kaan geldi bunda bu didiler
Kuymuz nle ile toldurd
Vayli vayli ab ab didiler
Ve bu gazel-i mehr dah anundur dimidr. Lkin bu gazel Blnn idgi
muhakkakdur.
Bgun gli v snbli serv benefesi
Yri gelr diy kodlar gzci nergisi
SPH: stanbuldandur. Suyol nzr Hasan Begn ferzendidr. Mutasarrf-
zemet cevn- nig-sretdr.Bu ebyt anundur.

83

Dil dirler kyun glzr- cinn oldugn

Meyl ider lalne ser-eme-i cn oldugn
Yr dndrdi yzin baht ise hem-vr degl
Nieye dek dne stme zemn oldugn
Bana yle b-hesb ir arb sky
Def idem t kim gam- rz- hesb sky
SEBZ: stanbulda Dvud Paa mahallesinde hfz- kelmullh u immdur. Er
b-mrdur. Bir mikdrna tertb virp dvn itmidr. Kelimt sde ve ebyt
kdedr. Bu ebyt anundur.
Kim ki kunla yanup kendsini hk idemez
Mecma- ehl-i fen ire yoln pk idemez
Dil dn old fed yoluna cnumda senn
El auklgn iden sonradan imsk idemez
SEHB: Diyr- Hemedndandur. Sultn Sleymn Hn sefer-i Irakeyn itdkde
gelp merhm Kadr Efendinn terbiyesiyle intisb- sdde-i seniyye idp sene tokuz
yz yetmide ftb- rh sehb- vcd- unsrden mncel olmdur. ret-i
Pdih ile Kimy-y Sadeti terceme itmidr. Bu ebyt anundur.
Ruhundan bde-i hamra hacel berg-i gl-i ter hem
Kadundan serv-i bl mnfail h- sanavber hem
Gamzen hadenginn sanem sne-kiym
Korkutma hanernle ki anun helkiym

84

Diler agyr zevk-i vuslat uak hicrn

Meges cllb arar pervne ister nr- szn
Cnnum mbtel-y zlf-i cnn olmayan bilmez
Pern- htrun hlin pern olmayan bilmez
SHR: stanbuldan Kz Memi dimekle marfdur. Bir n arbsuz ve bir sat bde-i
nbsuz olmayanlardandur. Haleb-i ehbde bir dil-ber-i zb ile bir gice zevk u saf
idp irtesi cevnun mteallikt Veys Paaya ikyet itmekle b-renn uzv-
recliyyetin kat itdrmidr. iri sihr-i hell olan uar-y irn-makldendr. Hayli
mverrihdr. Kapudan Sinn Paanun veftna dimidr.
Tald rahmet denizine Kapudan
Rstem Paa mazl oldukda karnda kapudan ve demisi bin emni azl olncak bu
ktas mehr- fkdur.
Biri evden anun biri kapudan
Bunlar sanmanuz gider tapudan

Azl olnsa emn-i benny

Yapu ta kalur m h yapudan
lh isterm cismm ser--ser tze dg olsun
Bir er yatar disnler kabrm etrf erg olsun
SRR: Geliboldandur. Nm Mustafadur. Mukaddem tark-i ilme slk idp
Ksm Paa medresesi bin olndukda evvel ana virilmidr. Env- marif ile in
olup tahsl-i fezil iderken sevd-y mansb u chdan fergat diyesiyle Emr Buhr
zviyesinn eyhi Abdl-latf Efendiye inbet idp Ksm Paada bir mescid bin

85

idp frigl-bl ibdete itigl zre iken ehzde Sultn Mustafaya hcelik vartasna
mbtel olur. Anun dah hiri pern olmagla netcesi pemn olup nekebt-
vfireye ugrayup belki husrd-dny vel-hire olur. Glistna ve Bstna ve Divn-
Hfza ve mesnevye erhleri vardur. Erbb- irfn yannda endn makbl degldr.
Lkin avm iinde kll ragbet itibr vardur. Er dah b-mrdur. Bu er
anun gftrdur.
Bsene ben cn virrken virdi bsen bana cn
Manide ey gonce-leb pdm lebni rygn
Veleh:

Dil anunn dd- hndan cihn tr ider

Yrini agyr ile grdklerinden r ider
Dde dah grmesn kimse benm mislm diy
Gussa- hicrn ile halk o meh bdr ider
Didiler tesri var ismn msemmda vel
Ey Srr grmedm lemde srr oldugum

SAD: Sivrihisrl Sad elebidr. Cem Sadsi dimekle marfdur. ehzde Sultn
Cemn nedm hem-demi ve cemi-i esrarnun mahremidr. ehzde Frengistna
ddkde tecesss-i ahbr in mezbr bu cnibe irsl ider. Tebdl sretiyle bunda
geldkde zuref nakn karup rz- pinhn ikre olmagla kevkebinn sad nahs
olup gazab- sultn ile vcd n-bd olur. Er evk-engz hussa hamr- nb
saf-mzdr. Bu ebyt misl-i sir gibi cmle-i fk dir olmdur.
Temgh- uka cemln gibi bg olmaz
Bu rendr ki lemde gze hergz yasag olmaz
Vaz geldm ey sanem sana hevdr olmadan
Gl yznn her seher blbl gibi zr olmadan

86

Ben elm ekdm eh sevd-y zlfnden senn

nki sen el ekmedn agyr ile yr olmadan
Veleh:

Getr sk u yakut- revn

Ne yakut- revn kt- revn
Nasr milletinn tende cn
Aristo kavli zre rh- sn

SAD: Tczde Cafer elebinn birderidr. Anun ins avm-pesend olmagla

hreti ziyde olmdur. Lkin bunun ins stdne olmagla makbl- havs oldug
erbb- irfna ayndur. Hikyet olnur ki Cafer elebi tg-i kahr- sultn ile cn
der-bhit itdgi esnda Sultn Selm Sultn- Msra nme irsli lzm olcak Cafer
elebiyi yd idp tahayyf teessf ider. Ndemsndan baz mezbr terbiye idp
birderinden nie mertebe rcihdr didkde ihzrna fermn- pdih cereyn idp
davet itmege derbnlar irsl olnur. Mezbr Sad ise bakyye-i gazab- sultnden
hirsn ve muztaribl-cinn imi. Bevvblar geldkde berg-i bd gibi lerzn olup
haytdan n-md olup huzr- pdihiye vsl oldukda iltift- sultn ile cn
remdesi remde olup nme tahrrini kem-yenbag ed idp makbl u mer olup
medresesine otuz ake terakk ve otuz bin ake cizeye ciz olur. Belgat zre
kasid-i Arabiyyesi vardur. Trk er ndirdr. Bu beyt anundur.

Y Rabb nolayd lem iinde dil olmasa

Bri olursa her gzele mil olmasa
SAD EFEND: Samsunzdeden mlzm olup anlar fevt oldukda yerine mft
olmdur. Sene tokuz yz krk bede ser-menzil-i sadet-i ebediyyeye vsl olup
Fekad- mte ehden trh denmidr.Fezilinden fazla er- bdr ve rengn
gftr vardur. Bu ebyt anundur.

87

pmege istedigm mzesinn kebkebidr

Kimse di koyuramaz ana demr leblebidr
Marz- fkaya dr-if-y lalnden
Cevb- f ile vir arb- dinr
Bir fetvnun cevbn byle yazmdur.
Zeyd-i ir iriyile laf urursa vechi var
Hsn-i nazm dldur itdgi dav stine
Ysr tesbh mi mercn m efdaldur diy sal olndukda byle cevb virmidr.
Ysr mercn degl vesle-i Rabb
Yri ihls- dern eyle taleb
SUD EFEND: Nm Mehemmeddr. Edirne kds Emr Hasan Efendinn
ferzendi Cinn Efendnn birderidr. Merhm Ebs-suddan mlzm olmagla bu
mahlas ihtiyr itmidr. Sleymniye mderrisi iken kd olup lem-i kudse irtikl
itmidr. Bu ebyt anundur.
Old habb gibi gnl mbtel-y mey
Badan kard an dirg hev-y mey
Cismmn bnydn urdunda hallk- cihn
Kasr- ka sthn- snem itmi nerdbn
Khken kn terk eylemedi rnn
kmaynca depesine acs miskinn

88

SIRR: Vardardr. Nm sdur. h Efendiden mlzm olup mukaddem mderris

badeh kd olmdur. Bu ebyt anun gftrdur.
Ne hlm anmaga kudret ne sabra takat var
Efendi hal mkedder ziyde hayret var
demler ldrr gzn ey h- vekr
Dirler ise vechi var sana ehbz- cn ikr
Geh tr-i gamze ile geh tg-i cevr ile
Krd gerdi halk- cihn o gamzekr
Hatt- hb-izr- cnna
Yazd bir hiye Glistna
Elde tr-i asyile zhid
Benzemez mi yeni mselmna
SIRR-

SN:

Trabzondr.

Muzaffer

Srrsi

dimekle

marfdur.

Nm

Mehemmeddr. Sultn Murd ehzde iken ktib-i Dvn olup stanbula bile
gelmidr. mrden bir mikdr behredr olayd uarnun nmdrlarndan olmak
muhakkak idi. Bu er anun nutk- drer-brndandur.
Kan hk- rehn humla berbd itdgm demler
Anlmaz m ser-i kyundan feryd itdgm demler
Gzmde uar old ol tezerv-i vekrum ile
Dem--dem murg- cn gamdan zd itdgm demler
(Diger:)

Reng-i r olsa eger mhda ey gonce dehen

Benzedrdm ruh- renginne meh-m-emken

89

Grp ben n-tvnun kama lutf it ey per-peyker

Seni grsem vcdum mahv olur kimden kaarsn sen
eh tg-i gamun kesmek dilermi bendeni senden
Beni gam ldrr imdengir mmdi kes benden
SAY: Kasaba- Prizrndendr. Nehrnn birderidr. Sultn Byezd Hn er-
bdrn grp harem-i muhteremleri huddmna muallim idp kll riyet itmidr.
Mahfil-i cevmide oknan Tarfat anun insdur. Bu beyt mezbrundur.
Sretn nakn yaznca gnl nmesine
Kanlar aglatd gzm kirpigmn hmesine
SAY- SN: Kasaba-i Tredendr. Nm Ramazndur. Memikzde dimekle
marfdur. Merhab Efendinn dnimendi ve mlzmdur. Otuz be ake kd iken
hidmetkrlar elinde ehd olmdur. Bu ebyt anundur.
Fen glzr ider lem bahrndan hazn kalm
Meh-i nev sanma um andelbi iyn kalm
Nle ney gzya mey old ciger brynum
Hne-i tende hayln olal mihmnum
Hr u hasdur ki getrdi an seyl-b- sirik
Sanmanuz em-i termde grinen mjgnum
erm-srum yakal Say seg-i dil-berden
sthn- tenmi nr- dil-i sznum

90

SFL: Yahya Paa evldndan Arslan Paadur. Hakka ki Arslan be-i vegdur.
Zemnenn Seyyid Battal ve devrnun Rstem-i Zli olup kffr- hksr semend-i
azminn py-mli iken ashb- garaz Sultn Sleymn Hna hilfn inh idp tg-i
gazab- sultn ile ehd itdrdiler. Bu beyt anundur.
Grdi hum kkl-i mgnine dil baglad
Ba aup meydna girdi hidmete bil baglad
SELMN: Mahrsa-i Burusadandur. Rahm ile hem-sz u hem-dem diyr u
mahremdr. Tark-i ilmn hayli elem-kedesi ve felket-ddesi olup hezr- zr u
zrla mlzm ve kd olup Rmilinde ahdet myesser olmdur. Bu matla anundur.
Ne ve vaktidr sk bir aydur rzedruz biz
Bu dem pr-i harbtun ninde ermsruz biz
SELMN: Vardardr. Fenn-i inda yed-i tls olup muamm-klkda ve
muamm-gylgda hre-i dnydur. Zemnnun Selmn iken bir mun zhiri
olmayup gyet fakr olm idi. hirl-emr Hasan Begden mlzemet ile mri gyete
irmidr. Bu ebyt anundur.
Ol pdih- hsn ide mi bana itibr
Ben bir ged-y b-kleh ol h- tcdr
Gam lekeri alurd beden kalasn eger
Peyknlarundan olmasa cismm demr hisr
Srrum f eyledi ol nokta nokta haller
Kumda oynasun begm imdengir remmller
SLK: Amasiyyadandur. Nm Mehemmeddr. mer ile mushib ve yanlarnda
ktib olup iri mertebe-i kemle sl itmidr. Bu er anun gftrdur.

91

Sanma cismm grben dg ile pr-yre beni

Cmleten kaplad bir hrka-i sad-pre beni
Nie bir uyuyasn sen glle ey dde-i baht
Sen uyan ben varayn hba ko bir pre beni
(Diger:)

Zlfi yzin ki rte gelr gnlme gubr

Hatt- izr iriicek gresin toz

(Diger:)

Gamzen hadengi deldi dili ey ka kemn

Bir nvek ile e deler sanki pehlevn

Zerfet-mz bir latf ehr-engzi vardur. Bu ebyt andandur.

Birisi tlib-i ilmn merdr
Mutavvel sanma medhin muhtasardur
Bizm maksdmuz izz-i visli
Vel matlb- lemdr hayli
Anun yolnda mrin itmeyen sarf
Kelm- kdan bilmez o bir harf
Mehemmeddr birisi eyhzde
Hud virmi ana hsni ziyde
Tazarru eylerm Hakk Hazretine
Elin alup girem t halvetine

92

SELK: Kasaba- Ispartadandur. Nm abandur. Bir kasabaya kd olup kaz-y

vatar idp gelr iken cem-i ehl yl ile n-bd u n-peyd keen lem-yekn olur. Bu
beyt-i b-misl kendinn hasb-i hli olmdur.
Yolunda cn virem gibi dernumda almet var
ehd-i tg-i k olmaga gnlmde ahdet var
(Diger:)

Gel beni ldr hey fet haner-i brrn ile

Kurtulayn gnde bin kez lmeden hicrn ile
Kan dah itdmse cn tg-i em ile beni
Kanuma gark itme kim kan yumazlar kan ile
Tende ger bin cnum olsa sana eylerdm fed
Bende olmal degl midr sana bin cn ile
Gam yimez agyrdan htr-nin iden seni
Zahm- hr aynna almaz efendi gl diken

SNN: Kasaba- Manastrdandur. Muallimzdeden mlzm olmdur. Rmili

kdlarnun istikamet ile hret bulanlarndandur. Ysuf (u) Zleyhs vardur. Bu ebyt
andandur.
Grmesem Ysuf eger bir n
Grinr kirpigm gzme sinn
Dilemem dr ola gzme yzi
Yine koynumda yaraur o kuz
Bg- cihnda y ide gr bir dem ola kim
Gller yerinde yeller eser rzgr ola

93

SZ: Kasaba- Prizrndendr. Tark-i ilme slk itdkden sonra fergat idp
Mihalogllarna hidmet idp anlara Gazavt-nme yazmdur. Szleri sznk ve
edlar pkdur. Bu er anundur.
Serv-kaddn dikmesidr h- gl glzrda
Ekimn perverdesidr lleler khsrda
Vasl- dil-berdr hemn dny metndan garaz
Yoksa k ehli ne ald satd bu bzrda
Lebn sun kim hattum geldi dimek cn cevb olmaz
Ki Hzra b- hayvn imege Zulmet hicb olmaz
Mahbba pend virmekde bu beyt-i dil-pesend ol kitbdandur.
gl rahm eylemez ftesine
Anunn mri varmaz haftasna
Mahabbet emini cna dell it
Dil-i szn ol eme fitil it
Bulnmaz imdi bir sf-dern yr
Meger yne kim anda nazar var
SEH: Edirnedendr. Nect Begn mrebbs ve hareminde nev nem bulm
seh-i serv-i blsdur. Ktib-i Dvn iken Edirne Drl-hadsinn mtevellsi
olmdur. Tezkiret-uar diyp Sultn Sleymn Hna virp bu ebyt yazup
gndermidr.
Ne itdm bilmezem ben dirligmde

94

Ki kapudan srldm prligmde

Nola ihsn- sultn olsa mebzl

Koca kul kapusnda olsa makbl
Sene tokuz yz elli bede veft itmidr. Bu ebyt anundur.
Dglar halkas geydrdi zirihler tenme
Cebe satmak nicolur gstereyin dmenme
Smden heykel asar boynuma gy meh-i nev
Toladukca koln yr benm gerdenme
SEYD: Blk halkndandur. Dlgerzde Seydsi dimekle mehrdur. Nazm sde v
kdedr. Bu ebyt anundur.
Serri klhan olanlar sary neylerler
Pals- k giyenler kaby neylerler
Gzeller ua gelp py-ml ider bilmem
Bu pre pre dil-i mbtely neylerler
Dun sf bel def ider dimisin sen
Belya karu varanlar duy neylerler
SEYF: stanbuldandur. Halebe ve iki defa Anatolya defterdr olmdur. Fenn-i
inda mahreti ve nazma keml-i kudreti vardur. Bu ebyt anundur.
gnme mlk-i izze degirmen diy eh
Gel ibret al hikyet-i Efrsiybdan

95

Hum- arb gibi den olma Seyfiy

Dir dmenn arakdan ayak ek arbdan
Dndi cism-i zaf-i pr-nle
Myeden mye nleden nle
Veleh:

erminde iden glleri gonce dehenndr

Efgende iden ysemini gl bedenndr
Ey cevr ceflar klc b-kes olana
Kesme keremn Seyf-i b-kes de senndr

M: m- eref-encmndandur. Kudem-y uardandur. Sultn Byezd

devrinde mr-lv olmdur. Bu matla anundur.
Yetmez mi tem-y nigr elde sunarsn
Ey k- mihnetzede bulduka bunarsn
M- SN: Bu dah mdr. Bir tark ile harem-i muhterem-i pdihye dhil
olup nigrbalg ile kmdur. Ve Amasiyyaya mr-lv olmdur. Bu matla
anundur.
Olmayum hid meysz bir n
Niyetm ok hele ksun ramazn
N: Kastamondr. Keml Paazdeden mlzm olup Bagdd seferinde dnydan
gzer itmidr. Bu ebyt anundur.
Ey felek meyln eger chil n-dna ise
Ben dah k o kadar kmil dn deglm

96

Bana bu cevr nedr ehl-i hner mi sandun

Ehl-i fazl anladun ise beni h deglm
Ebleh u dn u denym bana da bir nazar it
Gayrdan cehl hamakatda da edn deglm
HD:

Kasaba-

Mugladandur.

Lugat-

hidyi

telf

idp

hzdelere

gndermidr. Leyl v Mecnn ve Glistna ve Mesnevye erhi vardur. Hezl-gne

bu beyti latfdr.

Gh olur ksem tolar pr pr dner bzrda

Gh olur hli bana bzr pr pr dndrr
H:

stanbuldandur.

Haleb

Beglerbegisi

Okczde

Mehemmed

Paanun

ferzendidr. Tark-i ilmn meakkatine tahamml itmeyp zemet semtine tahavvl

itmidr. Fezil-i b-hisb iktisb itmidr. Bu ebyt kendi intihb itmidr.
Berg-i gl rz- dil-dra dime old nazr
Ter der sana ruh- li olur reng-pezr
Gr duy kadehi nie mcerrebdr kim
Ne kadar serd ise dil-berlere eyler tesr
Benden rag olursa aceb mi o meh-cebn
akk itdi kul oldguma gelmedi yakn
ERF: Kasaba- Egridirdendr. Tarka-i Zeyniyyeden Burhn Efendi dimekle
marf bir erfn-neseb latfl-haseb azzn ferzendidr. Rmilinde kd iken
kaz-y baht itmidr. Bu ebyt anundur.

97

Dil ehd-i k old diy cn mjen

Kl kalemle bir ehdet-nme tahrr eyledi
Lalni resm eyleyp gnlmde Nakk- ezel
Bir kara su zre ekl-i cn tasvr eyledi
ERF: Mezbr erfnn ferzendidr. Zekeriyy Efendinn tezkirecisi idi. Bu ebyt
anun drer-brdur.
Komaz lal-i gevher-rz zlf-i anber-br
Gnlde zerrece rm u cnda klca karr
Varmadan mekteb-i dehr ire dah stda
Ezber itmi sebak- veyi Hfzzde
ekmeyince ol pernn rze-i hicrnn
Bilmedm rz- visln yd imi her nn
Geldi yrn hatt- reyhn dimiler ka
Klca kalm grmege cn ruh- cnnn
EMS: Cenderecizde dimekle marfdur. Sultn Mehemmed Hnun defterdr olup
yannda kll kadr u itibr olmagn Kgd-hne kurbnda Cenderecizde iftligi
didkleri ayrlar ikmetlik itmidr. Bu beyt anundur.
Var iken glzr- hsnn gl-sitna bakmazn
Mihr-i ruhsarun tururken ftba bakmazn
EMS: Vilyet-i Acemden Rma gelmidr. Kitb- Deh Murg nazm idp Sultn
Selm-i kadme virmidr. Bu ebyt ol kitbdandur. Baykuun sir kulara
nasihatdur.

98

Kursagnuz dneden toldurdnuz

Hnenz ykseklere kaldurdnuz
Koyalum kssa v efsneyi
Mrun agzndan kaparsuz dneyi
Yklur ayaklar altnda cihn
Siz yaparsuz drl drl iyn
EMS- DGER: Burusadandur. Sultn Selm-i mz devrinde Kefede kd iken
emr-i mahtma rz olmdur. Bu matla anundur.
Derv-i nemed-p gibi blbl rakdan
Gl ruhlarunun vasfn okur al varakdan
EMS PAA: Vilyet-i Amasiyya hkimi sfendiyr evldlarndandur. Silsile-i
intisblar kdve-i ashb- kirm seyfl-islm Hlid ibn-i Velde

irimegle mtehirler ve bu eref ile mftehirlerdr. Lkin ulem intisb iinde yi

zyidr ki Hlid ibn-i Veldden evld gelmeyp akablar kalmam ola. Harem sery-
sultnde nev nem bulup tara kdukda baz agalk tasarruf itdkden sonra m
ve Anatol ve Rmili beglerbegisi olup sonra ber-vech-i tekd Sultn Selm ve
Sultn Murda nedm mushib olmdur. Sene tokuz yz seksen yedide terk-i lem-i
fn ve azm-i mlk-i cvidn itmidr. ir-i mhir shib-i dvndur. Bu ebyt
anundur.
Halka halka kkln tak boynuma zencrve
Kanda gitsn kun yanunca gitsn rve
Blbl figna balad evvel bahrdur
eydlgum benm yine b-ihtiyrdur

99

Krmz gller durur snemde dg

Kim dimiler ka dg sti bg
EM: Kasaba-i Prizrndendr. em-i cem-i uar ziy-bah- encmen-i blegdur.
sitn- Hazret-i Mevlnya ry-ml ve iktisb- vecd hl idp evhir-i hlinde
hankh- eyh Vefda inziv idp bir gice cemiyyet idp yrn- saf zikr-i Vefya
megl olurlar. Kendler bir mikdr istirhat ideyin diy halvete girer hemn sat
halvet-sary- cvidnde istirhat ider. Bu er- bdr anundur.
r idermi beni ldrmege ol sm-tenm
Varayn yalvarayn boynuma takup kefenm
Hulle-i cennet olursa ekeyin k ideyin
Dem-i vuslatda bana hil olur prehenm
Veleh:

Kucam dirdm nigr prehensz

rtdm varum kaldum kefensz
Benm rh- revnum sneye gel
Bilrsin nki cn olmaz bedensz
lrsem kimse itmez bana tmr
Ne dirlik pdihum bana sensz
Eritdn cnun hasretle em
Sarardun zer gibi bir sm-tensz

EHD: Sultn Mehemmed devrinde kll itibr bulup ir-i nmdr olmdur.
Pdiha drt bin beyt eh-nme dimidr. Bu ebyt ol kitbdandur.

100

HD: Magnisadandur. Terk-i tekellf idp tark-i tasavvufa slk itmidr.
Kde musahabet latf sohbet kimesnedr. Bu beytler anundur.
Mevlevvr sem eylese meclisde o yr
Devr-i gerdnda dner bir meh-i tbne dner
Rite-i nazm- hd dner drer-i elfz
Dizicek her biri bir lal-i Bedahna dner
EYH: Germiyndr. Hc Bayrm Sultna inbet idp tarkata slik ve cevhir-i
marif-i sfyeye mlikdr. lm-i heyetde ve sir ulmda mreketi fenn-i tbda
hayli mahreti vardur. Sultn Murd Hn- mz nmna Hsrev rn nazm
itmidr. Hakka ki hayli marif derc itmidr.
Cihn halkna ol ehd eker-rz
Bah nolsun hemn rn Pervz
dimidr. Ol kitbda rd itdgi gazellerdendr
Kemn-ke gamzenn sihri libs- zhdi k itdi
Eger doymazsa bu tre ne hsl vera takvdan
Nice takat getrmilerdr envr- tecellye
Meger kim berk imi y Rab gnller Tr- Msdan

101

Bilrdi lem dem ki Mecnn nice kldur

Sab kef eylese bir dem hicb hsn-i Leyldan
EYH: Nm Mehemmeddr. Tayyibzde dimekle marfdur. Ehl elebinn
birderidr. Fazl u irfn ile beynel-mderrisn fikl-akran mrn-ileyhi
bil-benndur. Er hb u hem-vr ve gftr haylt-engz mandrdur. Bu ebyt
anundur.
n emr olnd yr eignde kymmuz
Uk iinde biz dah bildk makmmuz
Yine sk mey-i gl-gne yasak var gibi
Bdenn katresi yok lal-i leb-i yr gibi
Gelrdi raksa hkm girdbd- evk ile dim
Gubr olsa tenm py- semend-i dil-ber altnda
EVK: Edirnede bir pre-zenn kuldur. ehzde Sultn Mahmd ibn-i Sultn
Byezd Magnisada iken Nect v Tli anda olmagla mezbrun evk glib olup
anlarun hidmetine varmdur. Egeri iri anlardan edndur. Lkin sir-i uarya
nisbet yine aldur. Bu er anundur.
Yazan hill resmini tk- zebercede
Evvel kaun mislini klm msevvede
Kimdr dir isen ey yzi gn evk-i grib
Bir gzi yal yldz dkn felek-zede
Dirg hasretm kald benm ol serv-i kametde
Bu gn dnyda bulmazsam bulam yarn kyametde

102

EYD: Mahmiye-i Kostantiniyyedendr. k Efendinn cz-i l-yenfekki ve

kdlklarnda ktib-i sakk idi. Mlzm iken mertib-i ukb urcna vsl old. Bu
beytler anundur.
Hblar meydn- hsn ire harfn olamaz
eh-svrumsn semend-i nz ile lya sal
ldrem eydy yrin diy ahd itdn bugn
Gn-be-gndr ldrp an yeter ferdya sal
R: Nm Aldr. Hersekogl Vezr Ahmed Paanun ogldur. Sultn Selm-i
kadmn harem-i hassnda nev nem bulup kapucbalgla kup agr sancklara
mutasarrf olup bil-hire Msra sanckla mri hir olmdur. Bu beyt hasb-i hlmdr
diy l-yezl ve her-br tekrr iderdi.
Nahf cismmi dndrdi h u zr yine
Grn beni yine dndrdi rzgr yine
Greyin ol gnee mihr-i felek benzer mi
kayn nle kemend ile bu gn gerdna
SBR: stanbulda Moll Arabun kz ogldur. Nm Mustafadur. Diyr- Arab
kdlarndan ve kdlarun z-nlarndan ve uarnun fikl-akrnlarndandur.
Evil-i hlinde Trabzon bir cevna alaka idp cevn erzil-nin olmagn hicv-i garb
idp terc-bend idp bendini byle itmidr.
Gtne eylemeyen tmr
Hi hell ola m anun kr
Bu er- belgat-ir anun gftrdur.

103

Degl bu kavs-i kuzah h idince ben haste

Yeil kzl dtnm arha old peyveste
Seher bir tas alup hrdden gerdn- dil-haste
Gider dr-if-y kyuna heste heste
ekince bir dr-i yekty sneye uryn
Yolnda her nesi var ise alkad ummn
SF: Cezer Ksm Paa dimekle marfdur. Ner-i Kebr shibi eyh Mehemmed
Cezer Hazretlerinn bende-i direm-hrdesidr. Sultn Mehemmed Hn yannda hayli
itibr u nvn bulup ninc badeh vezr olmdur. Sonra tekd vechiyle Selnik
Begi olup anda cmi imret bin idp mrin anda hir itmidr. Bu ebyt anundur.
Snbln her dem gl zre trumr olmak neden
Nergisn her gede mest humr olmak neden
Geh cefs hkm ider mlk-i dile ghi gam
Bir harb-bda iki ehr-yr olmak neden
Hatt- dil-ber gibi hir n gelrmi yazlan
Sfiy yne-i dilde gubr olmak neden
Gl germ oluben yoluna salmasun ey dost
Sovuk geer igen dah almasun ey dost
SLH ELEB: Cellzde dimekle marfdur. Koca Nincnun birderidr. m-
erfe ve msr- Khireye kd olup badeh mtekid olup kasaba- Eb Eyybda
karnda Ninc Begn cmii kurbnda bge alup anda bir mddet skin iken
ehzde Sultn Byezd iretiyle Cmil-hikyt nm kitb terceme itdkde yz
ake ile medrese-i Eb Eyyb inm olnup sonra mekffl-basre olmagla andan dah

104

kat- nazar idp dmen-i mensb- dnyeviyyeden el ekp tohm- emelin mezraa-
hirete ekmidr. Bu gazel-i b-misl kendye hasb-i hldr.
hir old mr n gedi hev imdengir
Nideyin el virdgin dny bana imdengir
Prlik eyymdur iridi eyym- skn
Su gibi dil tfl akmaz her yana imdengir
Tir-i kuds idi cn and tecerrd lemin
Cfe-i dny gam dmez ana imdengir
Ben cihn sevdlarndan ekdm el ey mdde
Ser-be-ser gavg-y dehri al sana imdengir
Bir gn gh olmadun d gibi gedi m-mez
Slih hln nolur br ana imdengir
SN: Edirneli Attar Ahmedn ogldur. Nm Mehemmeddr. Zabt- knn- fenn-i
tbb itmekle hayli itibr ve kll itihr var iken hidmet-i seltin ihtiyr itmeyp ve
vazfe kablinden irz u firr idp h-rh- el-ksib Habibullha slik olup
stanbulda Sarc-hne kurbnda eribe dkkn aup dest refhet ile maetine
intizm virmidr. Meyih-i sfyeden Yigitba dimekle marf bir azze irdet idp
hayli mchede itmidr. Kimesneye kendi dimidr ki on iki dne kzl zm ile on
iki gn halvete girp gnde birer dne ile iftr u kanat eyledm. Dkkn mecma-
zuref idi. Bu ebyt anundur.
Ne var sen bagrumun ban gzetsen sf peymnum
Kiinn dost bana bakar dmen ayagna
Zeyn ider berg-i semenle hatt- reyhnun senn

105

Bir ukur bstndur h- zenehdnun senn

stine ditremese gonce-i nevrestelern
Silkp atmazd sab berg-i gl-i glzr
SABY: Edirnedendr. Sultn Byezd Hn devrinde nmdr ir-i kmil ve iri
mertebe-i kable dhildr. Mretteb dvn shibidr. Bu er anun gftrdur.
tih yaln klc hn- visle irmez el
Syler ben c ile agyra irdiyse ecel
Lal-i ekker ba kim c hli vardur mgs
Ol mkerrer noktalarla kanda benzer fil-mesel
Tb- tebden lerze tutduka ten-i cnnum
Nr- gayret kl ider eczm yakar cnum
SUBH: Hakmzde dimekle marfdur. Nm Mustafadur. Rmili kdlarnun fiki
medh sezya lykdur. Sofya kds iken kaz-y baht itmidr. Bu ebyt anun
kelimtdur.
Er - :

Zahm- snem erh ider derdm dehn olm durur

Ol dehne kanlu peyknun zebn olm durur
Virp sabya kklni dmenn gibi
Badan karma zlfni prhenn gibi
Ben ehd-i tg-i kum ten gubrumdur benm
Yerde syem sreti resm-i mezrumdur benm

SUBH: Mahrsa-i Burusada imm u hatb bir zt- necbn mahlas iken mahlasn
oglna temlk itmidr. Ferzend-i mezbr Agazdeden mlzm oldukdan sonra
tarkdan fergat ve ziyret-i Beytullhl-harma azmet ve anda mcvereti aks-y

106

nsiyyet itmidr. Badeh Rma gelp pdih- Rm Sultn Murd Hnun

gazellerin erh itmekle m-beynlerinde mnsebet-i marifet olup nie cizelere ciz
olmdur. Fris v Trk er vardur. Bu ebyt m-bihl-iftihr ve kendnn
muhtrdur.
ir -i :

Heves-i zlfn ile zhir olur dilde mdm

Rz- ser-beste-i mazmn- aleykm bi-m
Tg-i k- yr ile cism olnmaynca pr-ikf
ftb- kdan gelmez derna inkif
SABUH:

Abd-i

Zarf

dimekle

mehrdur.

Nm

Abdullhdur.

Kadm

zurefdandur. Baalbek kds iken veft itmidr. Bu ir anundur.

Rh- sn getr ey sk bize
Ki gnl mkilini hall idelm

Eksilbdr dil cn mihnetden

Beddele m-yetehallel idelm
SADR: tibdr. Nm Hseyndr. stanbulda krk ake medreseden mazl iken
intikl itmidr. Bu beyt anundur.
Gerek derv dil-r gerek h- cihn olsun
Sana k geen evvel benmle imtihn olsun

107

SUN: Nect Sunsi dimekle mehrdur. Merhm Nectnn veftna Gitdn Nect
hay diy trh dimidr. Nectnn akabince kendi dah eglenmeyp lem-i ukbya
revn olmdur. Bu er anun gftrdur.
Yal gzme zlf siyehkre grindi
Ey merdm-i ket sevinn kara grindi
(Diger:)

Ben cihndan etegm silkp ayak kaldurdum

Yri ey gam ek eln sen dah damnumdan
Cnun vir leb-i cn-bah dilersen didi yr
Uyuyord yine ol rh- revn cnumdan

SUN- SN: Geliboldandur. Nm Mehemmeddr. Baz men ve nzzr

yannda kitbet ile maet iderdi. n u kadr- mikdr itibr bulmayup rzgr
kendyi iza iden erbb- marifdendr. Eger fil-cmle itibr bulayd uar-y
nmdr- pr-itihrdan olmak muhakkak idi. Emr gibi ir-i mdekkk ve std-
muhakkk Ben Sunnn cmle dvnn tetebbu idp mukayyed oldum. Sanat u
hayldan hli bir beytin bulmadum diy ehdet eylemidr. Bu er anundur.
Kang k ki gubr- reh-i cnn olm
Tahtn yel gtrr kendi Sleymn olm
Salar zindn- hicre kullarn ol Ysuf- Sn
Kymet korkusn anmaz yhd unutd mzn
Geri Ysuf gzelm hsn ile sultn old
Demler old ki cihn bana zindn old
Bir cm ile kld yine sk beni Mecnn

108

Benzer ki dil itdi arba ol efsn

Hatm eyleyin ey hce benm mushaf- k
Vel-leylye dek okmu ancak an Mecnn
Hbn- kelm ire bugn ehli katnda
Ey Suni kan Ysuf- irm gibi mevzn
Ksmet idicek akl u dil cn gzeller
Gnlm sana ddi benm ey rh- musavver
SUN- DGER: Kasaba- Yalvadandur. Nm Sunullhdur. Tark-i tedrse slik
hsn-i edya mlikdr. Bu ebyt anundur.
Didm kyunda benden pdihum bir mekn ister
Didi ol hsrev-i ry- zemn ana zemn ister
Gnlimz alnca ol mihr mahabbet gsterr
Eyleyp tebdl-i sret sonra mihnet gsterr
Sky aks-i ruhun evk ile devr itsn kadeh
Grelm yne-i devrn ne sret gsterr
ZAF: Sultn Sleymn Hnun evil-i devrinde gelmidr. Bu ebyt bed
sezvr- redd degldr.
imd- kadd- dil-ber bir bstnda bitmez
Zr nihl-i tb bg- cihnda bitmez
Cn virdgm yolunda ey tze gl-nihli
gende az grme cn bstnda bitmez

109

ZAF- DGER: Kastamondr. Nm Mehemmeddr. lm ile salh cem itmidr.

Ernda salh sr mhiddr.
Sadet kulna Hakdan atdur
Ana zr ile cehd itmek hatdur
Ne say ile olur izz sadet
Ne taksrt ile fakr u felket
Kii say ile ger devlet bulayd
Gedlar kalmaya sultn olayd
ZAMR: Kasaba-i Kankrdan remml olmagla bu mahlas ihtiyr itmidr. Bu
matla- mehr anundur.
Matla:

Korkutma srt ile yol seerz viz

l gedgi kpriden biz de geerz viz

TL: Nectnn musr ve Sunnn mur olup Magnisada ehzde Sultn

Mahmd sitnesinde nie mddet mahabbet zre lfet sohbetleri olup badeh
ehzde mlk-i cvidn sultn oldukda Nect sdde-i sultnde tekd ihtiyar idp
Tli zmre-i Yenieriyn ktibi olup badeh Tli rci olup meflc olmak ile
kitbetden dah zde dp kevkeb-i vcd magrib-i fenda grib old. iri rik
ir-i fikdr. Bu er- belgat-ir anun gftr- bdrdur.

Er- :

Bd ile gam u gussa devrn basarlar

l ile erenler kagan arslan basarlar
Srme ayagun tozn meydna ekermi
Komazlar iki gzm nin an basarlar

110

Greli talat- garrsn ol sm-bern

arh batd gnen yldz ddi kamern
Ey dde ciger kann turmazsn azarsn
Benzer ki yine yre yeni nme yazarsn
Ey ek eger yumuadasn gnlini yrn
lemde bu gn sikkeyi mermerde kazarsn
Yazup yaklup Tli irnde rakbi
Zinhr anayn hemn beyti bozarsn
TAB: Geliboldandur. Nm Sleymndur. Mansb- kazdan sonra Bagdada
defterdr olmdur. Nazm- era hayli iktidr vardur. Bu er anun gftrdur.
ir-i :

Bd- hev-y hum ile bahr- b-kenr

Kalknd imdi haylice el virdi rzgr
Fikr-i hattunla bister-i mihnetde hn- dil
Bmr- k olana benefe arbdur
Bde yiter lal-i dil-drum bana
Sana ey sk rakdan merhab
Kerem kl kesme trn ey ka yy nevlardan
Elnden geldgi sehmi dirg itme gedlardan
Badan gemedk i yok durur ey sm-beden
Nola ger prehenn gibi kucarsam seni ben

111

ZUHR: Kasaba-i Manastrdan Dlbendzdelerdendr. Krk ake kd iken kaz-y

mahtma rz virmidr. h-tab ve kde-dil mey mahbba cn u dilden mildr.
Elsine-i lemde mehr olan bu matla anundur.
Matla:

Sever gnlm u dil-dr cefs olsun olmasun

Kabl itdm cefsn vefs olsun olsun olmasun
Zuhr hcreye tenh gelrse ol melek-sim
p agzn tudagn em rzs olsun olmasun

(Diger:)

Grmeyelden gzm ol gonce-i preheni

Lle-gn itdi yaum kan ile sahn- emeni

ZUHR- DGER: m- erfde Przde dimekle marf bir per-ruhsr (u) rn

gftrdur. Babas muhsebeci kendi mutasarrf- zemetdr. Bu ebyt anundur.
Nazm- :

Dil-hastelern tutsa nola trne sne

lter licek ehl-i kubra bile sne
Miskinlik idp kkl-i perne ezilmi
Saklandug miskn bu imi nfe-i ne
B-mze kadem basdugna hke tarlm
Bir nak geer mze zemn ile zemne

IK ELEB: Mahrsa-i Burusadandur. Nm Pr Mehemmed mahlas kdur.

Tezkiret-uarsnda dimidr ki bu fakrn nm Pr Mehemmeddr. Vildetine
Feyz-i lh trh dimidr.
Beyt:

Togaldan vasf ismine muvfk

Gzeller mbtels yan k

112

Babas Seyyid Al Natta dimekle marf sdt- pr-berekt-i Acmdandur. Slik-i

mansb- kaz olmdur. Kuzt iinde fazl u irfnla mehr her ciheti mamrdur.
Fenn-i inda al irde aldan aldur. Kitb- mezbrn Sultn Selm Hn- Sn
nvnyla muanven idp ithf itdkde makbl- tab- selmleri olup nie mddet
kaz-y skble ref grp idp sene tokuz yz yetmi altda civr- mlk-i mtela
intikl eylemidr. Er kne v gftr rindnedr. Bu er anundur.
Matla:

Ne mdn lal-i cnn ne ekdn sneye an

Biri yz cmle hatlardan ne rhn ne cismn
Libsn sanmanuz ol gl-izrun em-i blbldr
Hezrn em-i blblden tecell itdi bir gldr
Jleler dimi dr-i dendnun ey gonce-dehen
Gonceye incinme oldur anun agzna den
Zer ister isen cnuma minnet yzm zre
Lal dr mercn ise iki gzm zre

L ELEB: Geliboldandur. Nm Mustafadur. Hce Ahmedzde dimekle

marfdur. l-himmet olmagla h bir vech ile riyet kendye mcib-i tesliyet
olmamdur. Tark-i ilmn mlzemet-i meakkatine tahamml itmeyp tahavvl
itmidr. Arz- Rma defterdr olup sonra stanbulda zmre-i Yenieriyn ktibi
olmdur. Er hadden efzn melleft hasrdan brndur. Birka budur. Mihr
Mh Tuhfetl-uk Mihr Vef Ravzatl-letif Zbdett-tevrh krk cz Dvn-
mkemmel Trk v Fris maa-kasid Heft Meclis Sigetvr fethine bu er anundur.
Ear- :

Gider nevreste dil-berlerle seyr-i bga cnnum

Bir iki goncesz kopmaz yirinden verd-i handnum
Bulnmaz htrumda degme cemiyyetde hamiyyet

113

Ben ol kkl-i pernumla cem olmakdadur sohbet

Ykld htrum gnlm harb old o gl bilmez
Yine cevr itmek ister tzedr htr gnl bilmez
RF ELEB: eh-nmeci Fethullah elebidr. Babas zuref-y Acmdan olup
Elkas Mrz ile Rma gelp Msrda eyh brhm-i Glennn kermesin alup
mezbr rif elebi anlardan vcda gelmidr. Sultn Sleymn Hna eh-nmeci
olup vasf- magz-i mcelledt yazmdur. Yazdugnda asl ilm yogiken lemn
Firdevssi geinp ayn- devlet () erkn- sadet ekser sde dil ve marifetden tl
olmagla an gerek fzl u kmil sanup her birinden env- ceviz ciz olmdur.
Mezbrun irinden gayr garib ihtirlar var idi. Bir mahbb yhd birer frs eklin
tasvr idp azsnda hurf eklin gsterp cmlesinden bir beyt ihrc ider. Bu ebyt
anundur.
Nazm- :

Ey efendm hill kimdr kim

Gzn stinde var diye kaun
Tan idp alma agzuna cm
Kim degl zhid senn in
Gtrelden tbnn Mecnn
rif gelmedi ayakdun

RF: Kulogullarndandur. Hsn-i hatt hayli ki ve ir inya temm verzi idp

Anatol tezkirecisi olup badeh terk-i alik vak- avik idp hankh- Glenye
lhik olup tark-i fenya slik olmagla gn-y kalbe mlik olm idi. Muhakkkne bir
terc vardur. Bendi budur.
Gzn ac lem-i kbrsn sen
Mazhar- eref-i esmsn sen

114

Bir terc dah vardur. Bendi budur.

Beyt:

Ayn- rifde vcd- ey

Grinr cmle kennak fil-m

Badeh yine stanbula gelp Sultn Sleymn Hna gazel virmekle yigirmi ake
blge gep hinciler ktibi olmdur. Kde tabiat ho sohbet idi. eyh
brhmn fevti Mte kutbz-zemn brhm trh dimidr.
RF- DGER: Trabzondandur. Nm Mehemmeddr. Marf elebi dimekle
marf evsf- cemle ile mevsfdur. Zhirde Vezr-i azm Sinn Paanun hcesi v
tedbr-i umr- cumhrda mster ve mahrem-i cem-i esrr iken tarkat-
Bayramiyyeden baz eizzeye inbet idp mcz olmdur. Kitb- Reeht terceme
itimidr. Hayli b-nazr kitb olmdur. Msr- Khireye kd olup kaz-y vatar idp
gelrken g- ho-nefes mutmainesine nids irip
dusna icbet itmidr. Bu ebyt anundur.
ir-i :

B-gneler mahabbeti bilmez kenrdan

Girdb- bahr- k sorun inlara
Bel bezminde b-perv ciger-hnn ien k
Fergat iret-bdnda neyler cm- fagfr
Surhi dklp salmada bezmnde ey meh-r
Yanup yaklmada evknle her dem em-i kfr

ABDL-VEHHB: Mahrsa-i Burusadandur. sli Abd dimekle marfdur.

Kendye mahlas ihtiyr itmeyp er b-mahlas olan uardandur. Yigirmi ake
mderris badeh yetmi ake kd olmdur. M-mlki mebzl etvr makbl
cevnne mil mahbb dostlkda kmil idi. Tatar Mem nm bir dil-ber-i gamzekr

115

sabr u karrn yagma v trmr itmidi. Lmi elebi ile muhct olup Lmiyi
garb hicv itmidr. Budur.
Hicv-i Lmi:

Ferd-i fenn-i nifk u dilr-i arsa-i er

Ens-dv eytin-cels hre-dber
Akr-nefs agal-heyet hunuk peyker
Drz-dest kasr stn gnbed-ser
Tabb-i pr-maraz u mrid-i reh-i telbs
Tark-i rstde kr u kelm- rstde ker

Egeri er kall amm her beyti kilinn kuvvetine delldr. Bu gazeli halk Keml
Paa oglna isnd iderler amm bunundur.
Gazel:

Maraz- k gr if yerine
Ala gr derdini dev yerine
Bana sevd-y zlfn hir-i kr
Kara ul giydrr kab yerine
Yzme bakmadan gep gitme
Sg begm br merhab yerine
Mft mesken sanur cihn kii
Nakd- mrin virr kir yerine

(Diger:)

Gnde bin kez lrm firkat-i dil-dr ile ben

Ey felek lmek ile korkudamazsn beni sen

(Diger:)

Ne elm var benm miynunda

Ne dilm var senn dehnunda

116

k ldrmek ile pdihum

Hanern yer idindi yanunda
Devr-i hsnnde cmle il giryn
Kim gler ben glem zamnunda
ABDULLH:

Bergamadandur. Kzlca Hayrd-dnogl dimekle marfdur. Elli

ake mderris olmken sfye ile musahabet ve meyihle sohbet lfet itmegin
terk-i rf izfet itmidr. Her ciheti mamr zhd salhla mehr bu beyti elsine-i
nsda mezkrdur.
Mey mahbb imi zevki behitnde hemn
Haber alduk o tarafdan bize dem geldi
ABDUL-AZZ: mml-veledzde dimekle marfdur. Dvud Paa mderrisi iken
kzasker Zeyrekzde mezbrun muktez-y n kzaskerlikdr diy tevehhm idp
bir hle ile Magnisa ve Treye kd itmidr. Badeh yine medrese tarkine girp
Halebe kd olmdur. Arab v Fris v Trk nazma kudret-i tmm vardur. Bir
hccet imzsnda byle yazmdur.
Gazel:

Nesr: Bu ebyt Kdir Efendiye gndermidr.

117

UBEYD: ehr-i Edirnedendr. Nm Abdur-rahman Neb Halfe dirler azzn
ferzendidr. Kdzdeden mlzm olup semt-i kazya zim olmdur. Er h- k
gibi sznk v eds b- revns pkdur. Emr ile hem-asr u hem-ehri olmagla
fenn-i muammda dah tabaka- ulyya irimedi. Hsn-i ed ile meddeb cem-i
ahlk mhezzeb fenn-i edvrda felek-i devvr mislin bedd aratmamdur. Bagladug
murabbalar dil-k tasnf itdgi naklar rh-efzdur. Nihn nm bir cevn-
sm-endma mil rbde-dil olup on sekiz murabba baglamdur. Yz elli ake
Zagra kds iken sene tokuz yz seksende andelb-i cn glistn- cinnda gazel-hn
olmdur. Bu er anun gftr- bdrdur.
Ez-ear- :

demn sgar- mrine cihn bir demdr

Hey meded ol dah hn- dil ile hem-demdr
Halk l-yakl iden hb degldr her eb
Anlarun gndzin idkleri cm- gamdur
Ne alduk fez-y glene gl prehenlerle
Ne salnduk murd zre boy serv-i semenlerle
Fakr olduksa istign satarlar bilmezm y Rabb
Neye varur bizm ahvlimz smn-bedenlerle
Yitirmidk ezel bzr ire gnlimz nakdn
Cihna geldk anun mlikin bir sm-ten bulduk
Beni zencr-i ka sanma kim baglanmadum gitdm

118

Senn dvnen oldum ey per uslanmadum gitdm

Be-ism-i Sleymn:
Bahra ey gavvslar girdkde ihsn eylenz
Dde-i k gibi sende sadef yokdur deniz
Be-ism-i Receb:
Ger yknrse grp kadd- blendn vesin
Silkn draht koparun daln koman bir mvesin
ADN: Shib-rey-i sib nizm- mlkde Nizml-mlke glib olan Vezr-i Sultn
Mehemmed Hn Mahmd Paadur. Fenn-i inda msellem mnet makbl-
lemdr. Hce-i cihnla mrselt ve mktebt olmdur. Her birisi pr-nkt
istirtdur. Alacahisrdan peyd olup Sultn Mehemmed Hnun harem-i hssnda
nev nem bulmdur. Cd u sahs mertebe-i ulyda olup medresesin bin itdgi
zemnda her dnimende iki dlbend ve bir sof bir uka ferce be yz ake ihsn
olurm. hirl-emr fermnl-hayy ile zemn- vezretine tenh gelp bir sebeble
mazhar- gazab- pdih olup birka gn Yedikullede mahbs olup tume-i emr-i
ehinh olmdur. Bu ebyt anundur.
Matla:

Grdke anbern zlfin ruh- dil-drda

Mh- mk-efn bitpdr sanrum glzrda

(Diger:)

Gzm yana rahm it srme derden

Ki merdmzdedr dmi nazardan

(Diger:)

Ol serv-i mh-ehre ki glden yanag var

Cn u gnlde lleyin mihri dg var
Benzetme mihr mh felekde cemline
N-geh kimesne iide yirn kulag var

119

Bk Efendi bu many eltaf- vech zre ed itmidr.

h itme nal- esbi ninn grp dil
yed kimesne iide yirn kulag var
IZR: Ksm elebi. Germiyndur. eyhnn hemrezdesidr. Moll Lutf ile
musr u mur latfe-gylkda mhirdr. Moll Lutf ile mutyebeleri vardur. Sahn
mderrisi iken sahn- cennet-i firdevse zim olmdur. Hb metlii mergb er
vardur. Bu er anundur.
ir:

Sakn humdan ey nigr sakn

Knecdur bu rzgr sakn
Gge agarken ejder-i hum
Yakmasun dmenn err sakn

(Diger:)

Bir yana ktegr-i k- nigr

Bir yana te-i gam- dil-dr
Bilmezm kangsyla tutuayn
Vekn Rabben azaben-nr

(Diger:)

Dilde geh tgine geh hanerine yir itdm

Odl olmadum anun ben bir im suyndan

IZR: ehr-i Edirnedendr. Hasan Begden mlzm olup tark-i tedrse slikdr.
Muhzartdan hayli yddt olup lezzl-msmere latfl-muhveredr. Bu ebyt
anundur.
Matla:

Nihlden ayrup goncesin glistnun

120

Koparma yregini andelb-i nlnun

Dik gelmek istedi kadd-i bl-y dil-bere
Tby dikdiler depesi stine yire
Sky gelmez kanet var iken mey-hnede
Bir ayagum evdedr bir ayagum mey-hnede
ZR: Kara Hasan nm kdnun ogldur. Py leng olmagla dil-teng idi. Amm
meydn- marifetde kadem-i rsihi kab- mihi var idi. Bu beyt-i mehr anun
gftrdur.
Beyt:

Det-i gam peyki geindi nie yllar Mecnn

Ey dirg yalnuz buld deli meydn

AR: Rmilinde kasaba- Yenibzrdandur. Nm Mahmddur. Mahlas k iken

tebdl idp bu beyti dimidr.
Beyt:

Trh-gylgla kll itihr bulup nmdr olmdur. Bu ebyt anundur.
Kym itmez misin benden yana mazlumunum gyet
Hud bu zulmi sormaz m kymet yok m sultnum
Vislm saltanat sen bir ged haddn degl dirsin
Gedlar pdih olmaz m himmet yok m sultnum
AZM EFEND: Defterdr Ahmed elebinn ferzend-i sadetmendidr. Nm Pr
Mehemmeddr. Cmi-i kemlt- kesbi ve hv-i fezil-i vehbdr. Arab v Fris

121

v Trk v Nevy nazma kdir belki cmlesinde kmil mhirdr. Sahn mderrisi
iken ehzde Sultn Mehemmede hce olup akab- sr- pr-srr ehzde-i mesfrda
murg- revn lem-i kudse revn old. Bu er- dil-pezr anun gftr- b-nazridr.
Matla:

Hallm sz- k te-i ka denden sor

Bir oddan prehendr an bandan geenden sor
Yrek oynamamaga arz- ceml eylese yr
Gle insf it eln ggsne ko re mi var
karursa felege nks miyr- zemn
ndirr narhna bir gn agr ol gzle hemn

Hseyn Vizn Ahlkn terceme itmidr. Lkin ok fevidl-hk itmege makbl-

fk bir kitb olmdur. Sultn Selm Hnun emr fermnyla Mehemmed Attarun
Mihr Mterisini terceme itmidr. Lkin encma irmeyp n-tamm kalmdur.
Matla budur.
Matla:

Cenb- h- vl rtbe-i k
Ki nmna oknd hutbe-i k

Gamna mihr kzgn mteridr

Kamu ins per fermn-beridr
Bu kun b-tereddd b-tekellf
Kul kurban smal Ysuf
ZZET: stanbuldandur. Nm Mehemmeddr. nsnun izzeti ilmle idgine lim
olmagla tark-i ilme slk idp mstaidd-i mlzemetde fenn-i muammda risle
tertb idp nm istihrc itmekde nm karmdur. Bu gazel-i b-bedel anundur.

122

Gazel:

Ksebzum mihrn ile arh- ser-gerdn senn

Dne dne raks idersin dim meydn senn
Bana seyr-i gleni vasf eyleme ey bgbn
rz- dil-ber benm berg-i gl-i handn senn
Ger beni zd kl ger katlme emr it eh
Her ne hkmn olsa rmum kul senn fermn senn

AZZ: Yedikulle kethdsdur. Nm Mustafa Begdr. Nazm muhkem rasn ve

iri mstahkem metndr. Bu ebyt anundur.
Nazm:

nki virdn dehen-i dil-bere dil

Kendn ey k- b-dil yok bil
Gzn kan dkmegi ol gamze-i bdrdan grmi
Zih bun ki merdmkligi cellddan grmi
eb irp elved itdke seyr-i ky- dil-dra
Aslmaga gider gibi gider Mansr dil-dra

Tife-i zemne ehr-engz-i mehr- zemnedr. Bu ebyt andandur.

Biri mahbbenn Sal zemndur
Kat ok bal fettn- cihndur
Zemne gibi cevvr u sitemkr
Sanun sag klar var
Alur dil kiverinden zlfi bac
Beni badan kard ense sa

123

Birisi Penbe Ayn bir semen-ber

Teni manend-i penbe nzik ter
Boy cn bgnun tze nihli
Dehn eme-i b- zlli
Didm gel sneye didi ol dil-dr
Odyla Penbenn ne oyn var
ASKER: Latf Edirnedendr diyp k elebi Vardardr dimidr. Mutasarrf-
zemet iken fakr u felketden hli olmamdur. Bu matla anundur.
Matla:

Her dennn dnse tan m arh- gerdn stine

Cinsidr elbette dner dn olan dn stine

RET: stanbul civrnda dery kenrnda kasaba- Yenihisrdandur. Nm

Mustafadur. Edirne kurbnda Hasky kds olup ehzde Sultn Byezd Edirne
muhfazasnda iken ir in vstasyla ho-vz u hb-sad olmagn nagme v
nev rbtasyla sitnelerine irtibt idp kll mnsebet hsl idp giderek dhil-i
meclis-i y u ireti ve nedm-i bezm sohbeti olm idi. ehzde-i mesfr Ktahyaya
avdet itdkde mezbra Eskiehr kazsn alvirp bile alup gitdi. ehzdenn tli rci
ve cemiyyeti pern olcak Sultn Sleymn Hna ehl-i nifk mezbr nifk itmegle
bir mddet magzb u menkb olup sonra bu gazeli virmegle afv olnup fezile
makzil-merm olm idi. Gazel budur.
Gazel:

Ol ala gzl bizmle mekr l stindedr

Gamzeler uk ile ceng cidl stindedr
te gerden ite emrn kefen ber-d idp
ret emr-i erfe imtisl stindedr

124

Bu ebyt anundur.
Ebyt:

Bire ran bire garr bire beg

Yzi glden sa snblden yeg
Bilsn eksiklgini mh tamm
eb klhun meh-i nev gibi eg

(Diger:)

Sanma k ehlini mevt ile gzr eylediler

Hicre sabr idemeyp terk-i diyr eylediler
Sret grmeyelm diy rakbn yzini
Bindiler mahmil-i tbta karr eylediler

IK: stanbula hem-civr Yenihisrdandur. Nm lysdur. Yenieri zmresinden

iken Meyyedzde eyh Hc Efendiye inbet hidmet idp badeh bir mddet
imret ktibi oldukdan sonra Sultn Sleymn Hna bu ktay virmegle kendye on
ake tekd ulfesi itdrp ke-i fergatda frigl-bl ve muntazaml-hl olmd.
Bu ebyt anundur.
Kta:

Pdih- cihn-penhun ben

Nie yl eiginde ker idm
Haste oldum kesildi dirlicigm
Sag olursam solag olam dir idm
Yimez idm cihn gamn zr
Pdihun ulfesin yir idm
Kala ceng olsa anmayup lmm
Yanar oda girer semender idm

125

h- lem-penh sag olsun

keriym ezelde ker idm
Bu murabba hb dimidr.
Gh mirat- felek ry- sadet gsterr
Geh dner jeng-i melmetle felket gsterr
vme ey dil sabr kl ivmek melmet gsterr
Grelm yne-i devrn ne sret gsterr
AT: skbdr. Ecdd Acm silsile-i nesebi eyh Ahmed Yesev Hazretine
mntehdr. Mbhdr. Bu ebyt anundur.
Matla:

Bagrum firk odna yanm kebba benzer

Keyfiyyet ile irm rengn arba benzer
Derd bu eski eski gynekler ile snem
Yir yir ocag kalm ehr-i harba benzer

Kta:

Hor bakma fakr derve

Ne bilrsin ki hzde ola
Nemed ire misl-i yne
Zihn ren zamri sde ol

LM: Edirneden Lutf elebi dirler bir kdnun ogldur. Nm Ahmeddr.

Abdur-rahman Efendiden mlzm olmdur. Er stdne gftr nziknedr. Bu
ebyt anun netce-i kalb-i saf-sftdur.
Leb degl cm- arb- dil-kdur grdign
Ruh degl yne-i lem-nmdur grdign
Al al ki cihn gleni bahr olsun

126

Saln saln ki emen servi b-karr olsun

Hezr gonceye eyd germi ey lm
Anunla sylerz biz hele bahr olsun
ULM: Yenieri zmresindendr. Kulogllarndandur. Hsn-i hatta mlik devvin-i
tetebbuna slikdr. iri dah vechden hric degldr. Bu ebyt anundur.
Ebyt- :

Almasa eger by kebb- dil-i zrum

Emezdi seg-i yr benm hk- mezrum
Besdr bize gubr- rehn kuhl-i em-i cn
Soksun gzine srmesini ehl-i Sfahn
Agzun misli gonce dah grmedm diy
Gl mushafn ad yemin eyledi iml

ULV MEHEMMED ELEB: stanbulda Derzzde dimekle marf uar iinde

imtiyzla mevsfdur. Evc-i belgatda hayli ulv pervz idp beynel-akrn mmtz
olmdur. Ernun eds pk mans sznkdur. Gazelleri musanna muhayyel
kasidi b-misl b-bedeldr. Latf ihtirt vardur. Bu kasdesinn her msrnda
hazn u bahr iltizm itmidr. Bu beytler andandur.
Ear- :

Misl-i k u mak olur hazn u bahr

Hazn sarard v old bahr lle-izr
Hazn zemnn fikr it bahra aldanma
Bahr- lemn olur hazn hir-i kr

Bir kasdesinn her msrnda te b iltizm itmidr.

Dil yanup te-i kunla dkerdi gzm b

127

mtizc eylemedin te bd b u trb

r-ender-r bir kasdesi vardur. Bu beyt andandur.
Matla:

Cihn bgnda hadd u zlf em kaddn ey dil-ber

Biri gldr biri snbl biri arar biri anber

Bir zemn ehzde Sultn Selm Hn sitnna intisb idp nie inm u ihsna
mazhar olup badeh stanbula gelp Sultn Sleymn Hn ikra ehrden tara
km iken
Matla:

Dil harba varyor sneye cnn gelsn

ehri hli komasun bahtna sultn gelsn

Bu beyt sem-i pdiha vsl oldukda vehmi glib olmagn reng-pezr olup habs emr
olndukda pervr n-beddr olup ehzde yanna dah varmayup nie rzgr seyhat
zre b-karr olup badeh Sultn Selm Hnun cls- hmynnda gelp Moll
elebiden mlzm olur. Lkin b-ser sman hemn baz aynla mushabet
mndemet ile geinp ahvli pernlkdan hli olmamagla tertb dvn itmemidr.
Bu ebyt anundur.
ir:

pdi dil yrn elin zr idp hndan ok

Hep grenler didiler zri gnhndan ok
Maraz- k devsn leb-i cnndan sor
Yri ey haste gnl hkmini Lokmndan sor
Hatun fikriyle sahn- dil emenzr- mahabbetdr
Mjen oklar yagsun turmasun brn- Rahmetdr
Bir nie k grdm der-i cnna gider

128

Mrlardur ekilp taht- Sleymna gider

ULV- SN: Nm Aldr. Agr zemetle beglerbegi yannda defteremnidr. Kh smhna fet irimegin Sagr Ulv dimekle hret bulmdur. Oldug hidmetde
mahreti kemlde idi. Rmili vilyeti cemiyyen karye-be-karye hne-be-hne
htrnda mazbt idi. Bir mikdr imsk var idi. Lkin gyetle l ziyfetler idp zuref
cem olup latf mareler ve muhvereler olnurd. Sene tokuz yz seksen altda
defter-i amli drilp lem-i ukbya yol yarag grilmidi. Kendnn muhtr bu
er anundur.
Ebyt- :

Fen bezminde yok cy- saf mey-hneden gayr

Srildi kalmad eglencemz peymneden gayr
Bizi szunla yakdn mutrib heng-i sz itme
alnmaz g- cn nara-i mestneden gayr
Eflke her gice kar h u fignmuz
Tak m olursa nle-i dil nerdbnmuz

ULV: Burusavdr. Kudem-y uardandur. Sultn Gz meddhndandur.

Heft-peyker-i Nizmyi terceme itmidr. Bu matla anundur.
Matla:

Ey sefer azmin iden yr- Hd yrn ola

Himmet-i ehl-i nazar kfile-slrun ola

AL ELEB: Knalzde dimekle mehr u marf ahlk- hamde ve evsf-

pesendde ile mezkr u mevsfdur. Fezil marifde yegne-i zemn havil-i
avrifde mrn-ileyhi bil-benndur. Cem-i ulmda bahr- zhir fnn- mekrimde
nevr-i bhir

129

ne nesr inda adli gelmidr ve ne nazm- erda misli vcd bulmdur. Nat-
Resl- aleyhis-selmda altm beyt bir kasdesi vardur. Bir beyti Arab ve bir
beyti Fris ve biri Trkdr. Matla budur.

Bu kasdeyi henz mlzm olup dah mansba mutasarrf olmamken vlidi ile
Hccetl-islma tevecch itdkde yolda in eylemiler ve Kalemiyye rislesin dah
ol zemnda dimiler. Hakka ki risle mezbra kalem-misl mrn-ileyhi bil-benn
olup bir n dest-i erbb- irfndan dmez. Mutasarrf oldug medris-i liyyenn ve
taht kdlklarnun her birinde olduka muttasl telf tasnfden hli olmayup
cmleden m- eref-encmda kd iken Ahlk- Al nm kitb vcda getrmidr.
Kitb- Rey Kitb- Ahlk- Nsr ve Ahlk- Cell bunun yannda Ahlk- Siyb

130

Gazel:

Olal hicrnde lem hne-i mtem bana

Dim gkler giyp mtem tutar lem bana
ignde devr olaldan old sahn- rzgr
Nevha gh mihnet mtem sery- gam bana

Bu ebyt- belgat-simt ol zt- meliks-sftundur.

Ebyt- :

evk-i ry itmi idi tei miskin bana

Ey hat- dil-dr geldn Hzr iridn sen bana

Veleh:

Htem-i ykt u zlf-i eb mislnden meded

Yan kim bir sm ile ol iki dalundan meded
Dern- dilde cn yirine itdn n skn cn
Sana mahf degldr hlet-i derd-i dern cn

Kta:

Egeri hne-i pr-nakdur sery- cihn

Vel kitbeleri
Zemn-i mahall-i bel v zemn-i mahall-i elem
Budur sery- cihn nakna zemn zemn

Muammda dah tls vardur. Bu muammlar anundur.

Be-ism-i mer:
Ama ol sneni kim sm gibi sfdr

131

Beni ldrmege n zer kemern kfdr

Be-ism-i Ahmed:
evk-i laln ile ey drr-i n-yb
Hn- dil old dmen-i ahbb
Be-ism-i Bekr :
Kendyi mertebe-i ka u kim vsl ider
ki mertebede nm- ng hsl ider
Be-ism-i Ysuf: Miyn- suffe-i y zre kodlar ahbb
Seby yle ki andan dkildi drd-i arb
Be-ism-i Diger Ysuf :
Dil-i uk ykmadan hazer it
Dem-be-dem cnib-i dile nazar it
Be-ism-i mer: ehr ire yritmez bizi yrn kahr
Terk idelm ol mhun cinden ehri
AL: Vsi elebiden mlzm olmagla Vsi Alsi dimekle marfdur. Edirnede Sultn
Byezd Hn medresesinden Burusaya kd olup sene tokuz yz ellide kaz-y
mahtma rz virmidr. Medrese-i mezbrede iken Hmyn-nmeyi yazup vech-i
tesmiyede bu beyti dimidr.
Nazm:

Pdihun n hmyn nmna old tamm

Ana virdi htif-i gayb Hmyn-nme nm

Nesr: Hakka ki ol kitb- Hmyn ve nme-i letif-i mehn bir tertb-i erf ve
in-y latf olmdur ki mniyn- cihn-mislin telf ve musannifn- devrn mislin
tasnf itmemidr. Kitb- mezkrde mnsebet ile rd itdgi ebytdan nazma tamm

132

mertebe kuvveti ve nihyet derece mikneti zhirdr. Lkin gazelden ve kasdeden bir
nesnesi mesm olup y bulm degldr. Bu beyt anundur.
Matla:

Grmesem bir dem seni gam derdnk eyler beni

Gayr ile grsem eger gayret helk eyler beni

MER BEG: Haylzdedr. Mukaddem bir mikdr zemetle kanat itmiken

mansb sevdsna dp nie mansbeye ugrayup gh azlle felket grp gh mansbla
refhiyet srp bil-hire Haleb defterdrlgndan mazl iken sene bin bede terk-i
lem-i fn ve azm-i mlk-i cvidn eyledi. Bu bir iki er ol zt- belgat-irundur.
Er- :

Sk pr eyle bde ile sgar- hm

Sr ey tabb sne-i mecrha merhemi

Veleh:

Hep sm-i sirikin yoluna eylesn sr

Ey dost benm dde-i gam-ddede nem var
Cn ne aceb ehr-i mahabbetde gm old
rde gnl sgmaz iken kevn-i mekna

AMR: Mevln Abdl-kermn iki kul olup birinn nmna Zeyd birinn Amr
komd. Amr tahsl-i keml idp ir ile gerekden itihr bulup ir-i nmdr
olmdur. Er- ho-yende v rn ve nazm latf rengndr. Bu er anundur.
Gazel:

Cn bir dil-rbya smarla

k aradan Hudya smarla
Al kildin gnl haznesinn
Ol bt-i dil-kya smarla

133

Dil-i eydn uslad dirsn

Dil-ber-i pr-cefya smarla
(Diger:)

Bilmez miym seni nesin ey b-vef nesin

b- rzgr u bl-y zemnesin
Devlet ninlarn grrin sende ey gnl
Benzer hadeng-i gamze-i yre ninesin

(Diger:)

Aks-i ruhun dde-i giryna drdm

Bir deste gli cy- firvna drdm

ANK: irzdandur. Nm Hseyndr. Acemden seyhat tarkla Rma gelp

kalmdur. Er- stdn- Acemden hayli yd-dt var idi. Trk era dah
mmreset itmekle tamm iktidr olm idi. Bu ebyt anundur.
Zikr-i leb-i laln olal vird-i zebnum
Pr-drr-i gher-i man ile drc-i dehnum
Ruba:

Biz mlk-i diln tt-i gylaryuz

Cn gleninn blbl-i eydlaryuz
Klsak ne aceb perleri cmle ikr
Biz kulle-i Kaf- k Anklaryuz

Veleh:

Atd bizi tr-i gam- hicrna nine

Bilsek aceb neyledik ol ka kemna
k cihna virmez iken dil-rbsn
Dil-dr gr ki he satar mbtelsn

134

AHD: Edirnedendr. Sultn Byezd Hn ahdinde kitb- dvn u hsn-i hatla ve in

ile mehr olan ayndandur. Bu matla- pr-itihr anundur.
Matla:

Kanda varam sye-i serv-i blendm var iken

Kime kul olam senn gibi efendm var iken

AHD- DGER: Drs-selm Bagdddandur. Nm Ahmeddr. Acmun glibi

Trk erda rcil iken mezbr dakik-i zebn- mesfrda tabaka-i blegya vsldur.
Bir mddet stanbulda olup Tezkiret-uar yazmdur. Bu er ir-i
mezbrundur.
Er- :

Cn met bulmad bzr- dehr ire revc

Gel hadeng-i gamzen ile ana lutf it kapu a

Veleh:

Kan idp ey ka y old okun dilde nihn

Yremn agzn arar cerrh anunn her zemn
Ok gibi ftdeni atdun yabana geri kim
Hkdan geldn gtrdn yine ey ebr kemn

IYN: Nm Muzaffer elebidr. Vlidi diyr- Halebde mft idi. Kendi medris-i
liyeye

mderris

olup

hl

Semniyeye

vsl

olmdur.

Latfl-muere

hsnl-muhvere olmagla ayn- sadet erkn- saltnat ile muhlatat zredr.

Memldur ki an-karb memlna vusl- myesser ola. Bu er- letfet-ir anun
gftrdur.
Gazel:

Gemeden dilden hayl nvek-i mjgn dah

Baka bir sevdya sald zlf-i mk-efn dah
Ren iken cm- emmle dernum hnesi
Sneye bir revzen ad haner-i cnn dah

135

Hr- mihnetle Iyn mlk-i dil kan aglasa

Hlini bilmez henz ol gonce-i handn dah

Veleh:

Aglar md-i vasl ile bu em-i ek-br

Sanur ki ake dkmek ile sayd olur nigr
Mihmn- derd gam konacak ke kalmad
Dil-hnesini te-i cevr ile ykd yr
Cn Iyni haste diln bir cevb ile
d eyle htrn kan inkisr var

GUBR: Akehrdendr. Nm Abdur-rahmandur. Evil-i tahslinde zviye-i eyh

Vefda skin iken bu beyti dimidr.
Nazm:

Ser-i ky- Vefnun hksr

Ayaklar toprag yan Gubr

Mehr bir terci vardur. Bendi budur.

Bend-i Terc:

Gfil olma gzn a lem-i kbrsn sen

Sidre v levh kalem ar- muallsn sen

Mukaddem tarka-i uly-y Nakbendiye slk idp Srr ile bile mchede eyleyp
sonra mezbr Mekkeullha varup mcvir olup Srr
oldukda tane-zenn bu ebyt yazup gndermidr.
Ey sidre-nin-i ar-pervz
Vey tir-i kuds-i lem-i rz

Sultn Mustafaya hce

136

Billh degl nedr bu hln

Kat old meger ki perr bln
Rifatde iken tenezzl itdn
zzetde iken tezelll itdn
Boynunda senn bu bg neyler
Pyunda senn duzg neyler
Benzer seni hb- gaflet ald
Sayyd- emel bu dme sald
Nesr: Srrye bu minvl zre tan eyledi. Lkin ok zemn gemedi anun dah bana
seyyid hlleri geldi. Rma gelp ehzde Sultn Byezdn evldna hce olup
ehzde-i mezbrun vlid-i mcidine kk olup birderi Sultn Selm Hn zerine
asker ekp muhrebe itdginde ol dah bile lp Srrden ziyde vartalara mbtel
olmd. Sonra yine Kabe-i mkerremeye varup mcvir iken lem-i kudse misfir
olmdur. Er avm-pesend amm kendi tamm mertebe cd-pesenddr. Kendye
pindr kendi mikdrndan hezr mertebe ziydedr. Moll Cmye itirzlar vardur.
Bu kta ve bu er anundur.
Kta:

Ey Gubr senn eruna h

Kimse bir zerrece toz konduramaz
Meger ol ktib-i mstacil kim
T kuruynca mrekkeb turamaz

(Diger:)

Ey Gubr ele girmezse arb ite gubr

Su bulnmazse zarretde teyemmm ciz

(Diger:)

Nak iden Hakk hilli tk- mn stine

Grmedm ebr ben ol ebr-y garr stine

137

(Diger:)

Yolunda ser virp u ki serverlik eyledi

Meydn- k iinde dilverlik eyledi

GARM: Kasaba- Karaferyedendr. Nm Mehemmeddr. Rmili kdlarndandur.

Ho-vz u tanbr-nevzdur. Hatta kendi bir sz ihtir itmidr. lm-i remelde dah
mhir ihtirc- zamre kdir geinrdi. Er sdedr. Bu beyt anundur.
Matla:

Kapuy dvr ider erbb- ka nzdan

Kendsin bir ge ile gsterr amazdan

GAZL: Mahrsa-i Burusadandur. Nm Mehemmeddr. Kendi vasfnda dimidr.

Gzi hlarn rde-hli
Hev rdesi miskin Gazl
Beynen-ns Deli Birder dimekle mehr olmaga sebeb kendnn bu beyti olmdur.
Matla:

Mecnn ki bel detini get itdi ser--ser

Gam-hneme geldi didi hln ne birder

Evil-i hlinde Magnisada ehzde Sultn Korkud sitnesine intisb idp ehzde-i
mezbr Msra gitdkde an bile alup gidp birderi Sultn Selm Hna Tazarru-nme
gnderp bezm-i cihnda buna piyle ile birder-i hem-dem hem-sohbet yeter
dimidr. ehzde-i merkmun emri ber-taraf oldukda mezbr bir mddet Burusa
kurbnda Geyikli Baba zviyesinde ke-nin olup bu beyti dimidr.
Hayl-i em-i hlarla her-br
Geyikli Babaya dndk be hey yr
Bir zemn dah Sivrihisrda medrese alup lkin ok oturmayup sl itdklerinde sivri
yer imi oturup huzr idemedm diy bu latfe ile Akehr medresesin elli ake ile alup

138

badeh Agras fetvsna tlib olup Kadr Efendi pyen degldr didkde bu ktay
dimidr.
Deminde yagmasa brn- Rahmet
Letfet sebzezr tze olmaz
Efendi lutf it lp dkmegi ko
Met- himmete endze olmaz
Badeh mansbdan frig olup kendye ayda bin ake vazfe itdrp Beiktanda
cmi zviye v hammm binsna r idp vzer v ayn v erkn- dvn bu
kta ile deryze itmidr.
nki mr-i mcerredn oldum
Bana bir yir gerek emrne
Ola drr-i yetmmnendi
Sadef-i dehr iinde bir dne
Virmeye yol erzile hergz
Yasag ola ziyde derbne
Badeh baz addan rencde-hatr olmagla murg- htr hev-y sahr-y Hicza
pervz idp vazfesin surreye tebdl itdrp bu ktay ve bu kasdeyi diyr- Rma
gndermi idi.
Kta:

Sanmanuz kim diyr- gurbetde

Kii mesrr olup saf srmez
Dr olur geri kim ehibbdan
Hele ad yzin dah grmez

139

Kasde:

Sag esen misin ey nesm-i iml

Nedr ahvl-i rzgr iyi mi
yle benzer ki Rmdan geldn
Nice billh ol diyr iyi mi

Bil-hire ol diyr- celll-itibrda mri hire irp emnet-i rhn Emn-i ervha
teslm eylemidr. Gazeliyt beynel-ahl ragbet y bulmamdur. Lkin trhleri
ve hicivleri hayli itibr bulup mehr- lem ve makbl msellemdr. Mustafa Paa
kprisine trh dimidr.

Kta:

Bildi merhm Mustafa Paa

Kpridr fil-hakka bu dny
Yapd bir kpri harc idp mln
de t kim bu many inh
Dah kpri tamm olmadan
Ana itdi hcm seyl-i fen
Gdi merhm didiler trh
Kpriden gedi Mustafa Paa

GULM: Bir kimesnenn kuldur. Rmilinde kd iken kaz-y baht itmidr. Bu

matla anundur.
ir:

Ey sab tutdun ise lutf ile glzr etegin

Dmen-i gl mi sanarsn aasn yr etegin

GAM: Mevln Al ibn-i Ysuf El-fenrdr. Tahsl-i ilme keml- hrs u

mahabbetden diyr- Aceme gidp Hert ve Semerkand ve Buhrda nie mddet
ikmet idp Sultn Byezd Hn devrinde yine Rma mrcaat itdkde bir iki

140

medreseden sonra Burusa kds badeh bir defa on yl kzasker olup bir defa dah
sekiz yl olmdur. Kendden nakl olnur ki

Acemden gelrken hfzumda olan

gazeliyt muhsebe itdm. On binden ziyde gazel buldum diy buyurmlar. Fezil-i
b-nihyesinden fazla b- hayt gibi nazma mlikdr. Bu er- bdr anun reha-i
kilk-i sehhrdur.
Er:

Ben umardum ki cihn ire bana yr olasn

Yrlk ii tamm old begm var olasn
Beni zde iken ka giriftr itdn
Greyin sen de benm gibi giriftr olasn
Beddu itmezem amm ki Huddan dilerm
Bir senn gibi cefkra hevdr olasn
Ey Gam nle v zr ile lrsen yiridr
Sana kim didi ki her bir gzele yr olasn

GAM- SN: ehr-i Konyadandur. Nm Mahmddur. m- eref-encmda

zemetle mutasarrf- tevliyetdr. Bu terc-i mehr mesfrundur. Bendi budur.
Meded Allah seversen meded ey yr didm

141

Vade-i vasla hilf eyleme zinhr didm

GAN EFEND: Umde-i ulem-y fk mirt- ceml-i keml-i istihkak Abdul-gan
Efendidr ki ivizdeden mlzm olup medris-i erfeye mderris ve m ve
Khireye kd oldukdan sonra iki defa stanbul kds olup merref-i mesned-i
sadret olmdur. Bu Trk v Fris er ol fezil-i nmdrndur.
Er- :

Bir meh-likya ddi dil-i zr u mstemend

Salm gazal- mihre muanber sa kemend
Bir gamze ile itdi gnl murgn ikr
hin bakl bir gzi mestne eh-levend
Hk-i siyha yz sre geldm giyhvr
Lutf eyle ekme dmenn ey server-i blend
Tlimdr bana gn gstermeyen devr ire mh
smn bir beldur ka dd- siyh
Dnyya virmez isem nola arb- nb
Kim rek-i smndur her nl-gn habb

142

GINY: stanbuldandur. Nm Aldr. Zemetle ktib-i Dvn olup Vezr-i Sn

Piyle Paaya intisbla kmrn iderken azm-i sery- cvidn klmdur. Tesr-i
mahlas ile hayli gnya vsl ve tuhaf u hedyya nil olmd. Bu matlaeyn-i
latfeyn anundur.
Matla:

Ey lle-ruh gle nice tebb idem seni

Sen pdih- lem o derv-i Glen
Ol nihle el irimez yri ikdm itme
Yd idp mve-i vasln tam- hm itme

skf redf gazeller dinilmidi. Bu makta gyet hb dimidi.

Kemer eylerse Gny koln ince belne
te vallhi fakrne bir altun skf
FN: Filibedendr. Nm s Hcedr. Latfnn hcesi olmagn medhinde mblaga
eylemi hele bu beytleri kem degldr.
ir:

Devr-i lalnde senn mey-hre bir ben bir habb

Ba ak yaln ayak vre bir ben bir habb
Saf dil sf dernuz eylerz ynevr
Pk-emiyle nazar ddra bir ben bir habb

FN- SN: Nm Abdl-kermdr. Filibe kds iken fevt olan Mehemmed

elebinn ogldur. Diyr- Araba kd olup henz kaz-y vatar itmeden kaz-y
mahtma rz virmidr. Bu er anun gftrdur.
ir:

Meyl itdi ruhndan dil gs-y perna

Rmilini terk idp ddi Arabistna

143

Nr- hsnin kim trnda o mehve gsterr

San karanu gicede Msya te gsterr
FAHR: Burusa kds iken veft iden Ecezdenn ogldur. Sultn Selm-i kadm
Trabzonda iken mezbrun babas Mehemmed elebi anda kd olup mezbr Fahr
anda dnyya gelp Sultn Sleymn Hn dah ol zemnda vcda gelp rzen
karnda olmlardur. Ol cihetden Sultn Sleymn Hn mezbra b-nefsihi mukayyed
olurlarm. Sahn mderrisi iken sahn- kaz-y kudse zim olmdur. Bu ebyt
anundur.
Ebyt:

n siyeh-p ola ol dil-ber-i irn harekt

Kaplamdur sanurum b- hayt Zulemt
Cemln mushafn etfl-i ek-i emm ey dil-ber
Okurlar mekteb-i kunda daim su gibi ezber
Her dem ol sm-tenn turra-i anber-ikeni
Kld dem-beste v sevdzede misk-i Hoteni

FRK: Kasaba- Ktahyadandur. Tark-i vaz ve tezkire-i slik bid nsikdr.

ehzde Sultn Byezd Ktahyada iken meclis-i vazna nie kerre hzr olmd.
Savt- l ile ayag zre kalkup ehzdeye nazm zre du idp
Kamu ehzdelerden fik eyle
Atas devletine lyk eyle
diyp b-hadd cevize ciz olmdur. Bu metli-i garr ol meclis-rnundur.
Gleninde lemn irmez bu srra h kes
Zglar zde v blbl giriftr- kafes

144

Hl-i mgn ile ol kkl-i pr-n aras

Krbn- dil-i uka harm deresi
Ik pul pul dgla zeyn itdi uryn cismmi
Oldum brhm-i Edhemden Firk hrka-p
FRDEVS: Mahrsa- Burusadandur. Sultn Byezd Hna eh-nme diy yz
seksen cild bir kitb diyp pdih- l-cenb seksen cildini intihb itdrdkde hayli
ztrb ekp Firdevs-i Ts tarkasna slik olup pdih- dn-penh hakknda
n-yeste nazm idp ol sebeb ile diyr- Aceme firr itmi idi. rd olnacak kadar
iri yokdur.
FRDEVS- SN: Kasaba- Moradandur. Rmili kdlarndandur. Bu matla
anundur.
ir:

Ba nideyin virmez isem yoluna an

Boynumda nie bir gtrem br- girn

FERRUH: Saruhanda kasaba- Akhisrdandur. Kudem-y uardandur. Kendi

kasabasnda tevliyet kitbet ile kanat ve arz-y mensbdan fergat itmidi. Er
mstahkem stvrdur. Bu ebyt anun gftrdur.
Nazm:

Pdihum htem-i lal-i drr-efnun m var

leme hkm eyledn mhr-i Sleymnun m var
Uydurup kanda gidersin bir blk klar
Kesmege Eyyb-i Ensrde kurbnun m var
Bir vefsuz gnlm ald gitdi yr olmaz bana
Pyna ddm sab gibi karr olmaz bana

145

Kfir olsun mey ip lemde dil-ber sevmeyen

Hey mselmnlar bu yolda ihtiyr olmaz bana
Nesr: Mezbr bu beyt in ikfr itmilerdr. Ben kfir olsun mey ip didm diy
cevab virmidr.
FRG: Nm Hibetullhdur. Sdtl-kesrl-berektdandur. Ataullh Efendiden
mlzm olup tark-i kazya slk itmidr. Kemlt- klliyye v cziyyeye mil
bir zt- kmildr. Alel-huss fenn-i muammy tahsl tekml itmekle be-nm
olmdur. Bu ebyt anundur.
ir-i :

Nihl-i kadd-i dil-cyun senn h- gl-i terden

Dehnun taze gonce ruhlarun gl-berg-i ahmerdr
Gubr hatt zhir olal rynda cnnun
Dil yne-i ehl-i saf hayli mkedderdr
Aceb mi mrlar cem ola lali zre dildrun
Leb-i rn-i cn-bah Frg ehd ekkerdr

FSN: Vilyet-i Saruhandandur. Er- sihr-i fsn mandr ve pesendde-i

ull-absrdur. Bu ebyt anundur.
Ear- :

Dil bulanma akup her yneye b gibi

Yzine urma sakn kimsenn arb gibi
Kalem gibi ne ki dirler ise levh-i htra yaz
Kimesneye dime kalbndekin kitb gibi
Bu dil sanevberi cm- arb ile alur
Misl-i gonce-i gl ftb ile alur

146

Bu kanlu gzlerm izn tozyla ren olur

Zcc- sgar- bde trb ile alur
FAZL EFEND: Cmil-fezil Ebl-fazl Efendidr. Vlid-i mcidi Moll drsn
Sultn Selm Hn- kadm hidmetlerine irtibt- tmm ve alka- m-l-kelm olup
Diyrbekr kzaskerligin virp iki bin sikke ve bir emr-i murassa gnderp oglnuz
Ebl-fazl hakknda frigl-bl olasuz ki biz anun terbiyetiyle mukayyedz diy
buyurmlar. Mezbr evil-i hlinde ilme itigl idp kzasker Meyyedzdeden
mlzm olup bir mddet kd oldukdan sonra Anatol badeh Rmili defterdr olup
badel-azl Top-hnede mtemekkin olup bir cmi-i dil-k v rh-efz bin idp
mr-i girn-myesin ibdete ve erbb- marifle mushabete masrf klmd. Dvn-
Hfz gazel-be-gazel tetebbu idp nazire diyp Sultn Sleymn Hna virmidi. Lutf
u ihsn-mz iderken bis gayz u udvn olmdur. Fil-vk kelimt- Hce Hfza
nazre dimek makl u mnsib degldr. Ve ana cevb tark-i savbdan bad oldug
zhirdr. Meclisinde ihy-y m-takallb ahvl-i dnydan ikyet-mz kelimt
itdkde yrndan baz itirz idicek bizden evvel gelenler dnyy bize mntazamlhl teslm itmiler iken biz sonra gelenlere byle muhtelll-ahvl teslm itmek insf
mdur diy cevb virrler idi. Bu Trk v Fris er anundur.
ir-i :

smn libs ile ol mh

Gn gibi old leme mehr
k idp ceyb-i vasl dest-i seher
Beni ol mehden eyledi mehcr

147

FAZL- SN: stanbuldandur. Kara Fazl dimekle marfdur. Nazm- era sarf-
enzr idp evkt mushabet-i Moll Ztye mahsr ve iriyle mareye maksrdur.
Ztnn tilmz-i hss geinp anunla mfhre iderdi. ehzde Sultn Mehemmedn
sr- htnnda Moll Zt ser-defter-i uar olmagla cmleden mukaddem kasdesin
okudukda bir kmil kirdm vardur. czet buyurulursa kasdesin gelsn oksun dir.
Kendnn akabince anun kasdesin okmdur. ehzdelerden evvel Sultn
Mehemmede sniyen Sultn Mustafaya slisen Sultn Selm Hna ktib-i dvn
olmdur. Melleft- adde musanna kasdeleri vardur. Hm-y Hmyn nm kitb
ve Tuhfe bahrnda bir nazm- mstetb vardur. Cmlesinden muteber eher Gl
Blblidr. Vasf- Blblde bu ebyt ol kitbdandur.
Mesnev:

Didi neyler bu arada bu ged

Ki fign ile virdi cna gd
Nie gsthdur ki b-perv
Haremmde kalur giceyle sad
Nie yanar bu nie yanakdur
te tur disenz ana hakdur
Dili turmaz aceb ne kudur bu
Bilmezm kim nice tdr bu
Nie ba agrdur o murgak- mest
tme din ana incinrse kest

Bu ebyt ol ir-i stde-sftundur.

148

Leylinn Mecnn rnn dil Ferhd var

Kr- k bana sor her sanatun std var
Sana gz k u dil k u cnla ten k
Tenmde her kalem cn olubdur cmleten k
Sen bu keml-i hsn ile mihr-i felek misin nesin
Nev-i beerde grmedk yoksa melek misin nesin
Lezzetini kelmunun ehl-i mezk olan bilr
Yoksa be Fazl szde sen kn- nemek misin nesin
FUZL: Drs-selm Bagdddandur. Nevy ile Trk m-beyninde bir slb- bed
ihtiyr itmidr. Tarznda ferd semtinde vahd bir ir-i belgat-ir ve nzm-
feshat-disrdur. iri rasn ve nazm rengndr. Zebn- Trkde hamsesi vardur.
Cmleden Leyl v Mecnn ziyde itihr bulmdur. Hseyn Vizn Ravzatheds tarznda Hadkats-seds vardur. Hayli nefs kitb olmdur. Sefer-i
Irakeynde Sultn Sleymn Hna gl redf bir latf kasde virmidr.
Matla- Kasde-i Gl:
kd yal perdeden arz eyledi ddr gl
Sildi mirt- zamr-i pkdan jengr gl
Ve bir nie rengn muhayyel gazel dah virmidr.
Cnum virp senn gibi cnna yetmiem
Rahm eyle kim yetince sana cn yetmiem
Mr- muhakkarum ki sersme cok gezp

149

N-gh brgh- Sleymna yetmiem

Hudd- sebnde zim-i firdevs-i bern olmdur. Mretteb mkemmel dvn
vardur. Bu ebyt anundur.
ir:

h eyledgm serv-i hrmnun indr

Kan agladugum gonce-i handnun indr
Yakdum tenmi vasl gni em teg amm
Bil kim bu tedark eb-i hicrnun indr

Veleh:

Pern ehl-i lem h u efgn itdgmdendr

Pern oldugum halk pern itdgmdendr
Degl b-hde ger yagsa felekden bauma talar
Binsn te-i humla vrn itdgmdendr

(Diger:)

Dost b-perv felek b-rahm devrn b-skn

Derd ok hem-derd yok dmen kav tli zebn

(Diger:)

Mukavves kalarun kim vesmelerle reng tutmdur

Kllardur ki kanlar dkmek ile jeng tutmdur

(Diger:)

Subh salup mihr-i ruhundan nikb

k ki temya ka ftb
Mest kup salma nazar her yana
Grme rev kim ola lem harb
Yr sl itse ki hln nedr

150

Haste Fuzl ne virrsn cevb

FGN- KADM: Kttb zmresinden Sultn Byezd Hn evldndan Sultn
Abdullhun Dvn ktibi olup medh sensnda gy blbl-i gys olmd. ehnme bahrnda skender-nme nazm itmidr. Garib-i ittifktdandur ki bu
Fignnn dah nihl-i vcd bg- lemde esip rzgrla pydr olmayup ashb-
garaz mekriyle Mansrvr ber-dr olmdur. Er olmdur.
Bu beyt anundur.
Matla:

Yaum merdmlerin emm tutard bunca izzetle

Yolunda sil olmdur yrr imdi mezelletle

FGN- SN: Trabzondr. Nm Ramazndur. Evktn fezil irfna hasr

itmekle kdve-i uar-y asr olmdur. Enfs- nefsesi h- derdnk- k gibi sznk
ve kelimt- belgat-simt ter-b- revns sf v pkdur. Kasidi musanna
muhayyel muhassal her ciheti mkemmel std- b-bedeldr. ehzde Sultn Mustafa
sr- hmynnda uar kasdelerin arz idecek gn sdde-i seniyye-i Hakniyyede
uar cem olduklarnda yrn- saf ite bizm kasdemz diyp okycak uarnun
ekseri kendi kasdesinden b-zr olup hafiyyeten firr iderler. Matla- kasde budur.
Matla- Sriyye-i Fign:
Subh-dem alup Utrid destine zerrn kalem
Safha-i sm-b kevn-i truma ekdi rakam
brhm Paaya didgi kasde-i garrnun matla budur.
Matla- Kasde-i Diger:
Bir dn ki cnd-i m ile ceng itdi smn
Old burc- kala- gerdnda ok krn
Sultn Sleymn Hna sundug kasdenn matla budur.

151

Veleh:

Azm-i ikr idince eh-i Kahramn- ceng

Kasdeleri ceman ser-t-p garr nazre dinilmekden muarrdur. Gazelleri hod

mertebe vasfndan kalem ciz zebn ksrdur. El-hakk letfet-i nazm ancak bu kadar
olur. Bunun m-fevki tabaka-i iczdur. Bu birka er- bdr ol fsnkrundur.
Virdm dehn- dil-bere dil gibne ben
Mikdr- zerre grmedin andan nine ben
Veleh:

Laln hadsine aamaz zerrece dehn

Esrr- gaybe vkf olan tab- hurdedn
Aglamazsa bana bir dem acyup ddelerm
Greyin tursun iki gzme hn- cigerm
Dkmege kann halkun ki mjen l eyler
Bize geldkce toknmaz geer ihml eyler

Gazelleriyle ve kasdeleriyle erbb- irfnun mecmalar meln olmagla rdna

ihtiyc olmayup istign olnd.
FAKR: skb kurbnda kasaba-i Tatovadandur. Frka-i fukar v zmre-i
zurefdandur. Kde dil mey mahbba mil taleb mansb u chdan mstagn
nakd- k u mahabbetle gnli ve gzi gan idi. Kavif-i muhtelifeyi tarf idp bahr-
hezecde bir kitb vardur. Bu ebyt andandur.
Tarf-i ir:

Nedr irlern bildn mi hlin

gp bir dil-bern zlfi v hlin
Kimin dm eyleyp kimini dne

152

Tolaup gh zlfe geh miyne

derler yok yire dirler maklt
Netce kmaz ill ki haylt
Beyt:

Namza nice el degsn gerekse bir sen ol sf

Bir elde sid-i sk bir elde sgar- bde

FKR: Nm Dervdr. Mzde dimekle mehrdur. Rmili kdlarnun znlarndan ve sahib-i nvnlarndandur. iri rakk fikri dakk her vech ile medh
senya hakkdr. Ekser-i mri Meshs tecerrd zre gep tafe-i zenna nefrn
zenn iken hir-i mrinde mekkre-i dny gibi nie erden kalm bir aczeye mbtel
olup anunla mri hir olmdur. Ebkr- Efkr adlu bir kitb ve Behrm u Zhresi ve
hb ehr-engzleri ve kasdeleri vardur. Bil-cmle cd- manya kdir ir-i
mhirdr. Bu er anundur.
Ey gnl itme telezzz nimet-i dny ile
Neyledi Ferhda ol bir prezen helv ile
Sevdi dil bir sanem-i sm-teni
Hey meded kfire kul itdi beni
Kef-i py- seg-i yre u denl gzlerm srdm
Kabarm gz gz olm ol kef-i p sonradan grdm
Dde ha kirpk elif stine medd ebrdur
h ezelden ser-i sevdzedeme yazudur
FKR- DGER: Burusadandur. Erbb- hirfetden iken tlib-i marifet olup frig
zde etrf- lemi seyr temda iken mlk-i ademe revn olmdur. Frsle ve
muamm ile in dde-i cn kuhl- irfnla ren idi. Bu ir anun netce-i fikrdr.

153

Matla:

Yredr sanman grinen rz- dil-drda

Bir elifdr gyy zhir olur ruhsrda
Ya kamer akk eyledi engt-i fahr- kint
Dikdiler bitdi yhd bir servdr glzrda

FEVR EFEND: Nm Ahmeddr. Nakk Al Begn kul olup terbiyetinde bezl-i

mechd ve sarf- mevcd itmekle ztnda mevd olan kabiliyyet-i fezil irfn
mansbe-i akl u mstefde varup ulm- liyyeyi tahsl ve fnn- mhimmeyi tekml
itmidi. Tark-i tedrsden inhirf itmeyp hir m- eref-encmda mft v eyhlislm olmd. Hem anda iken zim-i kaz-y kuds olmdur. Sene tokuz yz yetmi
tokuzda hakk ki uar-y Rmun nakkdlarndan ve bu merzbmun kmil-i
stdlarndandur. Hccetl-islm eyleyp tark-i hacca ve hacc- Beytullhlharma ve ziyret-i ravza- seyyidl-enma mteallk u mnsib Moll Cm itdgi
gibi kasdeleri vardur. Bu birka ebyt- pr-nkt ol zt- stde-sftundur.
Ebyt- :

sthn- ser tola hk ire mr u mrdan

Gitmeye fikr-i hat u zlfn dil-i mehcrdan
Pene-i r-i beldan cismmi ayurmasun
Tg-i hasret etle trnak arasna girmesn
Dglar yakd sneme dil-ber
Her birisi birer filori deger
Gep mlk-i vcd lem-i ka kadem basdum
Bugnden sonra lmezsem adem iklimidr kasdum
Tutudum ktgr-i gamla Fevr meclis-i meyde
Erenler himmetinde bir ayag ile ykup basdum
Cism-i nizrum ile grp syem ehl-i dil

154

Didi ten zaf nahfe hayl-i zll

My- miynn ten-i zrumla m-ikf
Vezn itdi geldiler ikisi rst kl-be-kl
FEHM ELEB: Zikr olnan Knalzde Al elebinn ferzend-i sadetmend-i
kihteridr. Fezil ile rste-i irfnla prste zt nmyn u
ayndur. Ulm- klliyyeden ve fnn- cziyyeden tahsl tekml itdgi nesne
kalmamd. Tark-i tedrsde sbit stvr iken unfuvn- cevnde nihl-i vcd
esip rzgrdan b-berg br olup ravza-i drl-karrda karr- ihtiyr itmidr. Bu
er anundur.
Gice dil-dr bdr olmad bir em yannca
Kef-i pyna yz srdm murd zre uyannca
Veflar itdi dil-ber halka-i zikre girp yda
Beni ldrdi ol s nefes dn gice ihyda
Kldum nisr cn miynun hevsna
Virdm meta- sabr yine yok bahsna
Yr yd irdi diy eyledi n- bde
Sgar- mey el pp geldi mbrek bde
Zahm- emr-i mjen rzum if itdi
Beni bir onmayacak leme rsv itdi
FEYZ ELEB: Sft- stdesi mezkr olan Knalzde Al elebinn ferzend-i
devletmendi shibt-tezkire Hasan elebinn birder-i kihteri Hseyn elebidr.
Birderleri tark-i tedrs ihtiyr itdklerinde mezbr tark-i kazya ubr itmidr.

155

Hakk ki ol rk- pkdan nbit n olan nihllern her birisi bir devha- sye-gster
ve ecere-i brver olmdur.
ir-i Arab:

Bu er anundur.

ir:

Pyun altnda sanma kebkebdr

Yz srer ayaguna ki kevkebdr
Didi agyr ile gren o mehi
Menzil-i mh imdi akrebdr

Veleh:

Esrr- lebn cnda nice dil ide pinhn

emr-i nifk ile ad almada hayrn

FEYZ- DGER: Tursunzde Beky Efendinn birder-i kihteridr. Env- marif

avrifi cmi ve mark- zamrinden ehille-i ulm- lmidr. lm-i hendese v
heyet-i ncm ve sir-i ulm- rsmda akrnndan fik ve ikfsndan sbk
vasfnda ne mertebe tr olnsa lykdur. Mutasadd kat- mertib mensb olup
medris-i ulma muvzbdr. Bu er anundur.
Er- :

yle gedi sneden trn y ka kemn

Yir delindi yire gedi bulmadum andan nin
Nie bir elde mey-i surh ile sgar tutalum
Ak gl gibi arak n idelm ter tutalum
Bagrum deldi tr-i hn-efn

156

Zlimn te ucdur peykn

Gl gibi elde o gonce mey-i hamra tutsa
Iy u n eylese uk ile ran tutsa
KDR EFEND: Nm Abdul-kdirdr. Kasaba- Ispartadandur. Silsile-i nesebi
eyhl-kutbd-dn-i Irk Hazretlerine vsldur. Emr Ahmed kasaba- mezbreyi
mezkr eyhe temlk itmekle evld- kirm Ispartazde dimekle mehr u be-nm
olmlardur. Mezbr badel-medrese semt-i kazya azmet ve kzasker Tczdeye
mlzemet itdkde Ik ile Hsne mteallik bir hccet tahrr idp husl- matlbna
sebeb olmdur. Ol hccet budur:

il-hire mehr olmagn iktif olnd.

Mezbrun nazm- era dah iktidr kemlde idi. Bu gazel-i mehr zde-i tab-
pr-urdr.
Leyl gibi emende konup gl otag ile
Mecnn yregi gibi yanar lle dg ile
Hengmegr olmasa surhi aceb degl
Kim nie pehlevn basar bir ayag ile
Dil tfl gzlermle dp bahr- ekme
grendi suda yzmegi iki kabag ile
Pervneler nemed giyp envr- hsnni
Dervler durur tolanurlar erg ile
Kyunda Kdiryi rakb ile dir gren
Blbl emende hem-nefes olur m zg ile

157

Nesr: Burusal Lmi elebi ile bir meclisde cem olup Lmi elebi Frisde olan
tebht u sanyi Arab irinde yokdur diy bahs olnup mezbr Kdir vardur diyp
Lmi bir Fris beyt okduka Kdir ol manya belki dah musanna bir Arab beyt
okyup Lmi mebht ehl-i meclis mtehayyir olup ferin itmiler.
KABL: Sirozdr. Slik-i tark-i ilmdr. iri mertebe-i kable vusl bulmdur. Bu
er anundur.
Var m bir k dernnda gamunla dg yok
Dostum erbb- kun ilerinde sag yok
Sanma kim ayra peyknun dilden tgn
Kimse hil olmaz iki gnl bir olcak
KABL: Ktahyadandur. Nm Ahmeddr. Nzrzdeden mlzm ve tark-i kazya
zim olmdur. Nazm makbl- ehl-i irfn kend kbil-i ndur. Bu ebyt anundur.
ir-i :

Yokdur gnh o gamzesi hnde bendedr

hum su ldrende degl lendedr
Gl al didke glmenn de vakti var dirsin
Al ey gonce-i bg- letfet gl zemndur
Gnl bir gayrsn sev nki ol terk-i cef itmez
Sana imdi gzel birka gerek biri vef itmez

KADR EFEND: Nm Abdul-kdirdr. Zt- sadi Hamddr. Zeyrekkzdenn

mudi olup Sahn medresesinden Burusa kds badeh on yl Anatol kzaskeri
badeh eyhl-islm mftiyl-enm olmdur. Badeh mansb- fetvdan istif
idp Burusada mescid medrese bin idp hir-i mrine dek anda inziv zre

158

olmdur. Trk Leyl v Mecnn vardur. Kzaskerlikden mazl oldukda bu

murabba ve gazeli dimidr.
ir:

Hikmet ile cmle lem halk ger Lokmn ola

Yel dem-i s ola su eme-i hayvn ola
Derdler dermn ola tenler ser--ser cn ola
Ne bite yrem benm ne derdme dermn ola

(Diger:)

Ne dd- te-i hasret ne rek-i odla dgum var

Fergat mlkine hum ne tgum ne otagum var
Taalluk bhini kat eyleyp kesdm emel hn
Bu lem getzrnda ne bstnum ne bgum var
Ne gam gitdiyse Kadr mansb- ikbl izz ch
Bi-hamdillh kiff- shhat u emn fergum var

KADR- DGER: Bunun dah nm Abdul-kdirdr ve Hamddr. Tlib-i irfn bir

cevn- pk-izndur. Bu beytler anundur.
ir:

Aks-i engtni cm ire gren itdi hayl

Meh-i nevdr ki afak ire ayn olmdur
Elif ek snene derd-i dernun yre arz eyle
Dil ahvlni mektb ile hunkra arz eyle

KUDS: Kuds mekn- firdevs-iyn gark- dery-y rahmet gavvs- ummn-

magfiret merhm Arabzdedr. Nm Mehemmeddr. Merhm Viz Moll Arabun
ferzendidr. Mdrese tarkiyle medrise mutasarrf olup Sahna geldkde aynelkeml irip bir zillet-i illet ile dvn- lde tazr azl olnup bir mddet Burusada
ikmet itdkden sonra yine Semniyeye badeh Sleymniyeye mderris olup

159

badeh msr- Khireye kd olup ketye svr olup dery-y ummndan limn-
skenderiyeye revn oldukda tnd-bd- it sefneyi bir elma gibi geh zr geh bl
oynadup hir bir mevc-i azm zevrak d-nm idp ol bahr- b-kenrda gark-i lcce-i
bevr olup Ynusvr batn- hutda karr itmidr. Bu kta anundur.
Kta:

Henz dah ana rahminde iken

Ne kanlar yutdururd bana devrn
Togaldan dim aglatmakdur ii
Dah gldrmedi bir lahza bir n

KAND: Burusaldur. Kand-fr olmagla bu mahlas ihtiyr itmidr. Gftr rn

er skkerndr. Trh-gylkda ferd-i dehr ve vahd-i asr olmdur. Koca
Nincya didgi msr- trh beyt-i mhri olmdur.Budur .
Trh:

Mustafa ibn-i Cell-i Tevki

Merhm Sad Efendinn fevtine,

Trh:

Bekya gdi Sadd-dn-i Sn

dimidr. Bu er anun gftrdur.

Kanda kandum dil-ber cllb- laln kandna
Kim bana Kand diy bhtn idersin her zemn
Blk blk yryen vekr grdn mi
Taraf taraf ekilen h u zr grdn mi
ekp ekp gtrr bend-i hra uk
Girih girih tolaan zlf-i yr grdn mi

160

(Diger:)

n toladun zlfine yrn pern ol yri

Kara bahtun var imi ney gibi nln ol yri
Pdih- lem olursan rakb gam degl
Dmen-i dil-dr ko var Msra sultn ol yri

KIYS: Kastamondr. Hazret-i Eb Eyybda nie mddet niybet idp bu beyti

dimidr.
Kys sanma kd nibidr
O kd bil ki kd nbdr
Mnkalibl-ahvl olup bir zemn tahsl-i ilme rgb bir zemn siph olmaga tlib
olup bil-hire Sal Emr mevtsndan mlzm olmagla tark-i kazya zim olmdur.
Bu ebyt anundur.
Er- :

Kodum ben bir hisr- ka bnyd

Komaz bir tan bin olsa Ferhd
Kys leyletl-kadr ire grdm
Bana Mecnn didi k olsun std
Pyun gubryum senn ey h- kmkr
Anma beni ki hatruna gelmiye gubr

KTB:

Mahrsa-i Burusadandur. Kudem-y uardandur. Sanat- kitbetde

std- mhir her gne hatta kdirdr. Zemnnda irle itihr bulup lkin bu zemnda
erndan sr kalmayup ancak bu matla bezmr v saf-efz olmdur.
Matla:

Yine ey cm- musaff seni grdk silme

Meclisn revnaksn dnyede art eksilme

161

KTB- SN: Galatadandur. Seyd Al dimekle mehr mahsin-i ahlkla

mezkrdur. Azablar ktibi olmagla Ktib mahlas idinmidr. Bb- vcd- ihsn
erbb- keml irfna aled-devm kde ve srfe-i hn- b-imtinn ashb- hcta
mefth u mde olup Mevln Yetm dimidr.
Bu nh-kbba sald cd u keremle vz
Seyd Al-i Rm hc kvm- rz
Sultn Sleymn Hn nevbet-i sniyede memlik-i ran virn itmege azmet itdkde
mezbr dery-y Hinde kapudan olup ket-i himmeti ummna saldukda
Msr:

fehvsyla rh-i sf u bd muhlif-i hilf- murd zre cr olup ketlerini hilf-

semte salup hh u n-hh derydan sahrya dp nie khistn aup vilyet-i
Hindsna ve Horsan ve zerbycn tolaup on sekiz pdih- taht-nin sohbetine
irip her birinden terbiyet-nmeler alup hidmet-i Sultn Sleymn Hna yz
srdkde mazhar- avtif-i aliyye-i sultnye olup yz elli ake ile mteferrika
olmdur. Ol sefer-i seyhatde vki olan ser-gzetin ve seyr-i kh u detin bir kitb
idp cenb- felek-kbb- pdihye ithf itmidi. lm-i hesb u heyetde kll
mahreti var idi. Rub- mucb mukantarat u muaddel ve ztl-krs amlinde
Trk be makle zre Mirt- Kint nm bir rislesi vardur. Bu er anun
gftrdur.
ir-i :

Dest-i hn-ldun itdi nie mercn pest

Dostum elde meseldr dest-ber-bl-y dest
Hadeng-i gamze-i mestnle sk sne-km ben
Demidr sun lebn cmn be-gyet derdnkum ben
Yolnda ldgme aglamazdum dil-bern amm

162

Mezrum zre bir gn ugramaz ana helkm ben

Tan itdgini ka mescidde vizn
Mey-hne ire anma msv yiri degl
Egeri mcrimz yrn efat-hhmuz vardur
Tayansn zhdine zhid bizm Allahmuz vardur
KTB- SLS: Nm Hasandur. Harem-i pdihde nev nem bulup kedebl olup ktib-i dvn olmagla nvn bulup tugr-misl shib-i nm u nin olmdur.
Nazm- era hsn-i iktidr vardur. Bu ebyt anundur.
Ebyt:

Cihna gelmege k old bis

Benm Ferhd ile Mecnna slis
Yolunda Ktib harc itdi varn
Gamn yiye meger ldkde vris
Gnl mirtna konmaya diy gerd-i mell
Su seper iki gzm yolna mnend-i sehb
Nz ile emen seyrine azm eyle hrmn
Saf saf tura t serv sanavber tuta dvn

KM EFEND: Nm Mehemmeddr. Babas Edirnede mesnev-hn olmagn

Mesnev-hnzde dimekle mehrdur. Tark-i tedrse dhil olup hric elli iken
Mustafa Paa medresesine vsl oldukda nie mddet anda ikmet idp necm-i tlii
tul itmeyp hayli zemn zviye-i nisynda kalmken Sultn Sleymn Hnla bir
mnsebet ile mnsib idp cem-i hurf menkt ve cemisi gayr- menkt gazeller
ve musanna kasdeler virmekle iltift- pdihye mazhar olup Kimy-y Sadet
tercemesine memr olup ed-y hidmete mberet itdkde keml-i riyet olnup az

163

mddetde tayy- mertib idp kendi medreselerinden birini badeh mahrsa-i Edirne
kazsn ihsn itmegle htr- mahznn handn itmidr. Badeh pdih- mezbr
terk-i dr- gurr itdkde mazl olup sonra Kbrsn kds badeh seksen ake ile
mtekid olmdur. Bu ebyt- b-nazr anun gftr- dil-pezridr.
Gazel:

O meh ki arz- ceml itdi ref idp brka

Gnedr ol kameri yakas ana matla
Bu hsn-i hatt ile ykt leblerndr iden
Kalem-tir- gama sthnum makta
arb az diy sk taalll eyleme kim
Ayag sun elme kll dhilin yenf

(Diger:)

Meyl itme sme olma bahda hazef gibi

Dr dah olsa gzyan alma sadef gibi
Eller kefende key bir iki pula zr olup
Hrs teiyle yzni kzdurma def gibi

(Diger:)

Bel-y k gel ey andelb syleelm

Ki mkilt sl cevb ile alur
Grrse tan m seher ry- subh- maksd
u dde kim giceler terk-i hb ile alur

(Diger:)

Ku umaz nr- humdan diyr- yre bilmem h

Mahabbet-nmemi iltp kebter var m y Rabb
Temsna toymayup md-i vuslat eylerken
Hayl-i yr anlar m dil vre mi y Rabb

164

(Diger:)

Ey serv-i nz lle-had bg- bahrsn kimn

Ben andelb-i zr kim sen gl-izrsn kimn

Rstem Paa badel-azl yine vezr oldukda bu msr trh dimidr.

Trh:

Menktas bir trhdr gayr- menktas bir trhdr.

KM-

DGER:

Kdvetl-meyihit-tarkatil-halvetiyye

Ceml

Efendinn

birderzdesidr. Merhm Mft Al elebiden mlzm olup hdim-i er-i

Mehemmed iken kaz-y baht itmidr. Ysuf u Zleyh nazm itmidr. Lkin vcd Ank gibi n-peyddur. Bu ir anundur.
Gle g itdremez yok yire blbl inler
Ik destnn imdi kim okur kim dinler
Bende-i halka-be-gum diy yd itdi meger
Beni ol verd-i letfet ki kulagum nlar
Geri olmaz gzel ol serv-i ser-efrz gibi
Gzel oldur ki kolnda ola ehbz gibi
KRM: Nm- kermi Abdur-rahmdr. Evsf- stdesi mezkr olan Knalzde
Al elebinn birder-i kihteridr. Rmilinde ve Anatolda olan kasabt- muteberede
kd olup kuztun z-n ve shib-i nvnlarndandur. Sene tokuz yz seksen ikide
Yeniehr kds iken kaz-y mahtma rz virmidr. Bu ebyt- belgat-simt
anundur.
Matla:

Felegn hline ey hce nazar klmazsn

arh- atls ne kuma idgini bilmezsin

165

Veleh:

arha tayanma her ne kadar stvr ise

Yirn efendi alt da var sti var ise

Veleh:

Dm- nazara ddi egeri nie dil-ber

Gnlm seni tutd benm ey rh- musavver
Kabe-i kyuna gelsn diy yrn- saf
Kum ygar kapuna varduka sab

Veleh:

Bana cihn gerekmez o lal-i revn gerek

Evvel kiiye cn gerek andan cihn gerek

Veleh:

bret ald bunca gamlarla grp lem beni

h kim ibret-nm-y lem itdi gam beni

KEF: Germiynda kasaba- Gedusdandur. Zumnca sahib-i dvn ir-i nktedn

geinr. Sultn Byezd Hn cmii yapldukda buhrc olmdur. Bu ir anundur.
Matla:

Dil rakb ile grp sen sanemi h didi

Burc- akrebde yine seyr ider ol mh didi
Bg- hsn ire grp kamet reftrun serv
Bir ayag zre turup yrcun Allah didi

KEML: Nm smldr. Defterdrzde dimekle mehrdur. h-tab u kde-dil

yrn- saf ile muhvereye mil mushabeti saf-bah u evk-engzdr. Arz-y ch
dfi olup bir mindr cvliye kni olm idi. Mesnevdnlk ile hret bulup baz
zemnda mesnev-hnlk iderdi. Bu er anundur.
Yenieridr b-ry- dergh

166

inde bir iim sudur mer h

Visli Kabesine tene okdur
Banda ykligi altun ol kadar
GLB: ehr-i Geliboldandur. merya mushib kuzta nib ktib olmagla
terk-i arz-y mensb itmidr. Bu matla- mehr anundur.
ir:

Sana yknmege cn sanemn cn m var

Y seni koyup ana tapanun imn m var

GNH: Vardardr. Snekun talm terbiyesiyle ehl-i irfndan olmdur. Ve

beynel-hl kadr u itibr bulmdur. Bu makta anundur.
Matla:

Gnh gh ebrsn gersin geh zenahdnn

Shan meydnnun imdi elnde tob (u) evgn

GVH: Geyve nm kasabadandur. Sultn Selm Hn- kadm devrinde erbb-

tmrdandur. Pend-nme nazm itmidr. Her beytinde bir darb- mesel rd itmegi
iltizm itmidr. Bu ebyt ol kitbdandur.
Matla:

Bulur itdgin ol kim bed amelmdr

Kim iti ldren srr meseldr
Gerek mal elde kim mansb kazana
Girr yagl kazan yagl kazana
Ullar yzi olur geri ss
Untma kim olasn devlet ss

KEVSER: stanbuldandur. Nm Aldr. Siph zmresindendr. Bu ir anundur.

167

Br- ka ne zarr ekmn ihrcndan

Aglamaz ey gzmn merdmi yk bcndan
Siph bend-i kafa eyledgm budur kim
Gemesn tri te snemn umacndan
LUTF: Kasaba- Tokatdandur. Moll Lutf dimekle mehrdur. Merhm Sinn
Paadan ulm- liyye ve fnn- liyye tahsl idp merhm Al Kuc Acemden
geldkde telemmz idp ulm- riyziyyeyi tekml itmidi. Nie medrise mderris
olup mdrese itdkden sonra Sahna badeh Burusada Murdiyeye vsl olmdur.
Kendden olan fezili mhede itmekle bir mikdr kendn grp kendye adl
grmemegin ulemdan ok kimesnenn htrn ikest ve arzn pest idp ve ayn-
devlete ve erkn- sadete nush u tahkkde mblaga itmekle

fehvsnca Cem-i gafr kendnden dilgr olup ve kendi dah mutyebe v mmzahada
lbli-mereb olmagla halk- vsil-mezheb sanup erbb- garazdan mukarrebn-
hazret olanlar bir takrb ile Sultn Byezd Hna idp tefti fermn
olndukda r-i dilr gibi mukayyed-i zencr olup kendden dilgr olanlarn errlern
kimi hid kimi kd olup fehvsyla mertebe-i ehdete
iridrdiler. Mahbs iken Sultn Byezd Hna irsl itdgi ebytdandur.
ldrmeyince mihr vef itmezm dimi
Ger eyler ise mihr vef ldrn beni
brhm Paaya irsl itdgi ebytdandur.
Ey mrvvet madeni lutf ss sultnum meded

168

Dey b an-cedd vezr-i l-i Osmnum meded

Dmen-i Ysuf gibi k old zeyl-i ismetm
Hsm- b-insf elinden al giribnum meded
LM: Sipihr-i belgatun bedr-i lmidr ki ufk- mahrsa-i Burusadan tli
olmdur. Moll Cmnn ekser-i kitblarn terceme itmekle Cm-i Rm diy
mevsm olmdur. Aded-i sat-i leyl nehr zre yigirmi drt mellef kitb
vardur. Nesr zre olan kitblarndan Hsn () Dil eref-i nsn ve bret-nm ve
Terceme-i Nefeht ve gayrh nazm zre olan Ferhd-nme Vmk (u) Azr ve Veys
Rmin ve gayrh Moll Arab Maktel-i Hseyn okumak kfrdr didkde mezbr
Lmi ulem-y ehr cmie cem idp kendi didgi Maktel-i Hseyn okumdur.
Hazret-i Hseyn leker-i Yezd arasnda kaldugna bu beyti dimidr.
Neylesn bir haste cn bin tr ile
r-i tenh bir sri hnzr ile
Nesr: Yezd-i peld tmdan uup tmya gcdigine dimidr.
Nazm:

Tmdan tmya dek ho cn atar

Ana bu slb ile umak yeter

Nesr: Bu birka ebyt ol zt- stde-sftundur.

Er- :

Kuhl in bir zerre yrn hk-i psn grmedk

Aglamakla ddeden kdun karasn grmedk
n ezel subhnda urd nevbetin sultn- k
Tan degl ar zre degse ryetin sultn- k
te zre sald anber kkl-i mgn-i dost
Yakd cn bezminde micmer kkl-i mgn-i dost

169

Dzdi Dvud zirihler hatt- anber-sy- yr

ekdi Abbs alemler kkl-i mgn-i dost
Gyy hl-i pernum anlm dil-bern
Rahm idp gna syler kkl-i mgn-i dost
LYH: Sirozdr. Nm Mustafadur. lm irfna tlib olup fezilden ahz- cnib
itdkden sonra dr- gurrdan tecf idp libsdan ri v hfi Msrda sitn-
Glenye irip nie mddet lem-i incizba dp badel-fka ihtiyr- leme
fakr u fka ile mahmiye-i stanbulda zviye-i humlda mnzev oldukdan sonra
Vezr-i azm Al Paa mezbra hsn-i zann ve hsn-i iltift itmekle kapus melc
melz- lem ve iigi erbb- cnna mzdeham olmd. Frisidnlkla mehrdur.
Amm iri vasatl-hldr. Bu ir anundur.
Er- :

Dimek lzm degl nal elifler kesdgm yre

Zebn- hl ile syler agz aup kamu yre
Kamuya feyzn irr brghdur iign
u resme kim felek-i mihr mhdur iign
Kapundan zge olur m bu Lyihye sened
Garb b-kes olana penhdur eign

LATF: Kasaba- Kastamondendr. Evil-i hlinde tahsil-i ilm kemle itigl

idp badeh amir-i cellede kitbetle kesb-i maet eylemidr. Tezkiretuar yazmdur. Vatann ve yirin bilmedgi uary Kastamonya nisbet
eylemidr diy zuref kitbnun nmn Kastamon-nme dimidr. Lkin tahrr
ins semtden hric olup medhl olacak kadar degldr.
fehvsyla h kimesne dhllern dahlinden huls mecl yokdur. Hatt bu evrkun

170

Srme eksn zini nergis-i mestnundan

ne eksn elini zlf-i pernundan
Biz kim gubr- py- ser-i ky- dil-berz
Ulularun ayag toz hk- kemterz
Nak- d-kevni yne-i cnda siper ider
Fakr u fen serrine mlik Sikenderz
Zlf-i anber-brun yzden gtrsen vechi var
nki ey hr yaramaz glen-i cennetde mr
Gzm yan bahr itdm firkunla cdlkdan
Sennle kan zlim su szmazd aramzdan
LSN: Mahrsa-i stanbuldandur. smi Yahydur. Ktib-i Dvn badeh emn-i
defter-i hkn badeh defterdr- emvl-i sultn olmdur. Hayli uzbet-i lisn ve
belgat- beyn vardur. Bu ebyt- pr-nkt anundur.
Pernlk ser-i zlf-i pernunda kalmdur
Pern eylemek klar yanunda kalmdur
Neler gedi dile celld- gamzen ey kemn-ebr
Nin istersen ite zahm- peyknunda kalmdur

Dem-i katlmde hnum tg-i brrnunda kalmdur

Nie mazlmlarun kan senn yanunda kalmdur

171

Libsunda degldr nak- kemh pene resminde

Benm dest-i mdmdr ki dmnunda kalmdur
Merdd- ser-i kyun olup mbtezel old
Agyr- siyeh-rya bu iler gzel old
LAL: skbdr. Tark-i ilmden fergat idp bir iki ciheti kendye cihet-i maet
idinp kanat itmidr. Eds rengn iri rasndr. Bu ebyt anundur.
Matla:

Zhidn fikrinde cennet kun ddr- yr

L-cerem her kiinn banda bir sevds var

(Diger:)

Safha-i haddnde yrn sanmanuz hatt- gubr

Zerrelerdr kim gne ruhsr itmi ikr
kun hlt- vecdin ihtiyr sanmanuz
Dil-rblar ivesi demde komaz ihtiyr

LAL- SN: Nm Mehemmeddr. Lalin Kab dimekle mehr- lem olan

kdnun ferzend-i hmendidr M88a. Zekeriyy Efendiden mlzm olup
Rodoscukda Rstem Paa medresesine mderris olmdur. Bu gazel-i b-bedel
anundur.
Dilerin ifte-i dil muntazaml-hl olsun
Seng-i mihnetle ad mnkesirl-bl olsun
Bd- humla cihn bgn lerzn ideyin
T ki ol serv-i revnum bana meyyl olsun
Zt- pr-cd o h- keremn ey Lal

172

Menzil-i rifat u yeste-i ikbl olsun

LEM ELEB: Mukaddem mezkr olan Lminn ferzendidr. Nm Dervdr.
Tark-i tedrse dhil ve krk ake medreseye nil oldukda lema-i kevkeb-i vcd
zil olmdur. Bu gazel anundur.
Fikr-i zlfndr eb-i firkatde cn eglencesi
Gicelerde murgun olur iyn eglencesi
Gnlmi tl- emel fikri idpdr py-ml
Olal sevd-y zlfn her zemn eglencesi
Gamzesi fikriyle ebrs hayli dil-bern
Lemiy yiter sana tr kemn eglencesi
LEM- DGER: Mahrsa-i Burusadandur. Nm Abdullhdur. Msr- hsnn
Ysuf- Kenn ve sipihr-i melhtun mihr-i pr-lemet olmagla mahlas- mezbr
kendye gkden inmidr. Saded-i l-kadr olan ivizdeden mlzm olup henz
unfuvn- cevnde tekml-i fazl u irfn idp kelimt- belgat-simtnun lemet
etrf- kinat pr-ziy itmidr. Ve st u sad-y ebyt- pr-nkt markdan
magribe gitmidr. Bu ebyt- pr-hayl anun maklidr.
Ebyt- :

u seng-i tefrika kim atd dest-i b-dd

nme ddi adem mlkine olup hd
Misl-i bd- tr get-i det-i rhat kal
Karrghun kh- gam it budur vd
Yakn olmasun agyr ol mehe sylen yasag itsn
Meded ol gnleri grmeyelm Allah rag itsn

173

Bu slb ile yed bezm-i dil-dra varam bir gn

Ben ldkde bellarla felek baum ayag itsn
Klng-i cn- Lem muntazrdur bismil-i yre
Din ol bk svre tgi hnin yarag itsn
MEL: Yrhisrzde dimekle hre-i dr u diyr olan fzl- nmdrun ogldur.
Ry- emlesi felek-i atlas gibi nak- mehsinden sde kayd- rden zde garb
sret acb heyet idi. Gelibol kds iken kaz-y baht itmidr. Trh-i veft bu
msrdur.
Trh:

Mel kld cn Hakka teslm

Nesr: Sene tokuz yz krk iki. Zemnnda irle itihr bulan uar-y
nmdrlardandur. Bu er anun gftr- belgat-irdur.
Beyt:

Kkln ol cime benzer kim cinn stindedr

Gamzeler ol sne benzer kim sinn stindedr
Ek-i hnnmle her-dem em-i girynum benm
ol habba benzer ey dil-ber ki kan stindedr
Lal-i ekker-br zre turre-i tarrar- yr
Ey Mel cmdr gy ki cn stindedr

(Diger:)

yknse sanavber kadd- yre aceb olmaz

Zr ki ba tara olanda edeb olmaz

(Diger:)

Ek ha gnl inanursn
Yele uyup suya tayanursn

174

Ey kadeh kang bezmde kola yr

Ol aray tokuz tolanursn
MLK: Nm Abdl-mlikdr. Mukaddem zikr olnan Kdirnn ferzend-i prmefhiridr. Knalzde Al elebiden mlzm olup kaz-y tark ile diyr-
Msriyeye zim olmdur. Badeh kasaba-i Sanduklya mvell iken cnib-i
mvellya mteveccih olmdur. Tark-i nazmun sliki cevhir-i mennn
mlikidr. Bu er anundur.
Matla:

Didiler hat geldgin ruhsr- cnn stine

Gerd-i gam kondurdlar yne-i cn stine
Syledke ol iki leb k eyler helk
Ger skt eylerse bir dem kan olur kan stine

(Diger:)

Zahm- hadeng-i gamzen ile kan olur ciger

Bu denl yre pdihum kanda ba tutar
T n-i turren ile ruhun grdi Mlik
Pr-p tb olur gice olnca n seher
Yri mest anlama bu resme tek tzndan
Tayanur hsnine yle turamaz nzndan

MN ELEB: Kuzt- kasabtdan lk Al dimekle marf kdnun ferzend-i

dilbendidr. Nm eyh Mehemmeddr. Glistn- melhatn gl-i handn ve
emenzr- letfetn serv-i revndur. Musavver-i ezel Hallk- lem-yezel ry-
zbsn misl-i Erjeng-i Mn itmi idi.
ir:

175

fehvsna mutbk olmagla mahlas- mezbr kendye mnsib muvfk

dmidr. Hadset-i sinn ile her fenni tekml idp Mallzdeden mlzm ve
tark-i tedrse zimdr. iri dah kendi gibi b-nazr b-bedel mans latf ve
nazm gzeldr. Bu er anun gftrdur.
Gazel:

Ey hatt- siyeh rz- cnna tolama

Yz karalgn eyleme imna tolama
Ag- miynn taleb itme kemers
Mn meded ol serv-i hrmna tolama

(Diger:)

Reh-i kunda ne gam ekse gnl derd gamun

Ey eh-i mlk-i cef imdi mi grdn keremn
Arturup dmeni dg stine dg urd o mh
Old ey Mn-i dil-haste ziyde elemn

MTTAK: Nm Mehemmed Mttakdr. Sbkan mezkr olan Kuds mahlas

olan Arabzdenn ferzend-i sadetmendidr. Fazl u irfn gayrlara kesb ana baz
b v ecddndan mevrs baz vehbdr. kfezr- vcd tamm almadan
sarsar- bd- fen ile yirn hazn gibi ry- zemne sald.

Baz emrz defi in b- ni imege mberet idp mevsim-i veb olup
huds- vebya medd olup sene tokuz yz toksan ikide revn- bg- cinna

176

revn old. Drr-i meknn-misl muntazam u hem-vr makl vardur. Bu kelimt

andandur.
ir-i :

Beni Mecnn-misl itdn bu istign nedr senden

Vef v mihr uman imdengir divnedr senden

Ahvlmi arz eylemege dmedi frsat

Bir lahza yanumda benm ayrlmad firkat
Tebh ider old uar mya miynn
Ey Mttak imdi kat inceldi nezket
Visl mdiyle nki virmedn cn
lince ek gnl imdi bel-y hicrn
MSL: Drn-nsr Edirnedendr. Nm Hasandur. Mukaddem erbb-
hirfetden iken keml marifete ragbet idp az mddetde uar-y zemnun bnazr b-misli ve bleg-y cihnun ir-i rn-makli olmdur. Bu ebyt-
rengn ol ir-i sihr-fernndr.
Matla- :

Dimezsin py-bsa k- zr muhaldr bu

perler gz gre ruhsrun iller gzeldr bu
Koyup kyunda gnlm rh- kun ihtiyr itdm
Gnl kalsun begm yol kalmasun dirler meseldr bu

(Diger:)

Sadetiyle gelr diy yd- ferruh-fl

Hill ehr evcine kd idp istikbl

(Diger:)

Didm hir hatt gelr ol lal-i handn stine

177

Didi ol rh- revn gelsn nola cn stine

(Diger:)

Asmnda mh- nev deryda mh havf ider

Mhdan mhye dek hkmi revndur hanern
Tatlu diller ile Mislnn girpdr gnline
Gyy bir dil-ber-i rn-zebndur hanern

MECD EFEND: Mahmiye-i Edirnedendr. Nm Mehemmeddr. Fezil

marifde ch ref ve mecd-i esl rd- man-i bedada n-i gayr- dahldr.
Beyne-uar letfet-i irle imtiyz bulup belgatla ser-efrz olan beynel-hl
fazl u marifetle taayyn bulan erbb- marifdendr. Ahzde Mehemmed
elebiden mlzm olup devlet kaz yanndadur diy kazya rz virmidr ve
Rmilinde olan kuzt- kasabt silkine girmidr. Bu bir iki er anun rakamzede-i
kilk-i sehhrdur.
Seher bezm-i emende jle ile gonce-i hamr
Mey ile subha kalm edr agznda bir elm
Ne turur devr-i glde sk kim
mege gl gibi bahnesi var
Mecd kendn yitrdi dimiler
Bulurn ben an dimi dildr
Didiler kaddn elifdr iki kaun iki r
Bir diyp iki diyp komad an uar
Aradum bulamadum kynda yr
Bulnamaz ana benzer bir cefkr

178

Sk cem itdi birer ayag ile yrn

Pdiehdr nola eyler ise ayak dvn
Nesr: Kalemiyye tarznda emiyye dimidr. El-hakk makblt-tb hb manlar
ihtir itmidr. Bu bir iki fkart ol risledendr:

MAHREM: Galatadandur. Hidmet-i erbb- medrise itdkden sonra kitbet
niybete mmarese idp bir mddet Galatada bir zemn Selnikde skin olup
stanbula gelrken ml menl ve ehl yl ile bi-esrihim Frenge esr ve beste-i
igll u zencr olup kendyi bahya kesp bunda gelp bahsn tedrk itmiken
sarsar- fen ket-yi haytn semt-i deme srmidi. Bahr- hezecde eh-nme
dimidr. Tab h harem sery- belgatda ebkr- mennn mahrem ve erbb-
lutfun hem-demidr. Bu gazel-i b-bedel ol zt- mkemmelndr.
b- zencrin srr kunla bir rdedr
Seyr in ren cemln her habb ddedr
leme esrr- kum f old h kim
Hidmetinde sen eh-i hsnn dah pdedr
Mahrem man-y gayra itme zinhr iltift
Cna lezzet mi virr ol lokma kim hydedr
MEHEMMED ELEB EFEND: Mukaddem merkm olan merhm Abdulgan Efendinn mahdm- sadet-mersmdur. Henz nev sinn nev sl iken env halli marifle mahall ve mirt- dili mskal- avrifle mcelldur. Memldur ki

179

inbet-i b-nihyet-i Perverdigrla nihl-i nev-resde vcd- pr-efdl ber-hrdr

olup serv-misl hazn- ahzndan masn ve nekebt- hadestdan memn ola. Bu
bir iki er ol mahdm- fezil-srun zde-i tab- kehrbrdur.
Derdn ile andelb-i emen kld nleler
Senden ikyet itdi gli eyleyp siper
Mjgn tz eyle gricek em ktiln
Sayd itdi murg- cn o ehbz- tz-per
Kaddm kemne dndi vel mbtel gnl
Her grdgi tezerv-i hrmna cn atar
MEHEMMED EMN: ehr-i Kazvin muzftndan kasaba-i Ebherdendr. h
Tahmsun vezri olan Mrz Beg ki silsile-i nesebleri eyh ihbd-dn-i
Shreverdye mntehdr ferzend-i ercmenddr. Maskat- resi olan ehr-i
Ebherde behre-i slm olmadugn mhede idp arz-y diyr- Rm sadet-i
mersmla ol bm-i m terk idp diyr- Rm rmgh idindkde bir zemn
amir-i celle tevliyeti ile bir mddet muhsebecilik ile bir zemn dah
defterdrlgla behredr olmdur. Bu diyrda karr itdkden sonra Trk era
azmyi-i tab- belgat-meni itmekle anda dah ihrz- kasab- sebak itmidr. Bu
kelimt- feshat-simt anundur.
Figr- snemi tg-i gamunla k iderm
Tark-i knda hir vcd hk iderm
Gam- firk u bel-y cefya mmkin sabr
Rakbe mey idicek kendmi helk iderm
Ham itme br- gamun ile kemn gibi kadem
Ki tr-i h ile eflk zahmnk iderm

180

Cef v cevrini bildm ki yrn imtihndur

Dil cna anun her biri bir lutf- nihndur

MEHEMMED- DGER: Rmilinde kasaba- Manastrdandur. Dlbendzde
dimekle mehrdur. Mukaddem tark-i ilme slk idp el mderrisi badeh
Yeniehre Selnike kd oldukdan sonra stanbulda ehr-emni ve defterdr- emvli pdih olmdur. Cmil-fezil vel-marif rifn-nevdirr letif
Frisdn- shib-i irfndur. Moll Cmnn Lccetl-esrrna nazresi vardur.Bu
bir iki er anun gftrdur.
ir:

Py- dil-bestedr ol kkl-i snbl bya

Gnl ftedr ol zlf-i pern mya
Mh her gn ka tugrs mislin karalar
Misl mnend olur m o hill ebrya
Kyma ukuna nizm ile dil-sengnn
Dimek ol ha ta andurmak olur ugruya

181

MUHYD-DN ELEB: Evld- emcd- Moll Fenrdendr. Pederi Al elebi

Rmiline ve Anatolya maan sadr- l-kadr olmdur. Kendi on be yl Rmili
kzaskeri olup mazl olcak devlet-i ziyret-i ravza-i pr-bereket Seyyidlenm- aleyhis-selm ve mcveret-i Beytullhl-harm ile merref oldukdan
sonra eyhl-islm mftil-enm olmdur. Badeh andan dah istif idp
mutekif-i knc-i inziv olmd. bhtdan ittik ve takvda mblaga itmekle
halk kendye vesvese isnd iderler idi. Karzen her met itir yhd ahbbdan
ihtid ide bir nie kerre yumaynca istiml itmez idi. Hatt kalemi ve kgd ve
midd dah gasl iderdi dirler ve bunun emsli nie garib isnd iderler. Nazm-
er b-mrdur. Mretteb dvn vardur. Bu er anundur.
Nzikne agz kanum n idp old nihn
Katre-i kanum anun yirinde kalmdur nihn
gdiler geri kim sabr- cemli
Veli sabrun dah oran hodur
Dil-i Muhyden eksk olmasun derd
Misfir-hnenn mihmn hodur
Bahr- ekm kpri tutmaz kpri sanman kaum
emeler zre kemerlerdr iki kaum benm
Aceb mahbbsn ey h- tannz
Dili virmezsem olmaz virsem olmaz
li dirgrmegi Muhy inanmaz
Lebn sunmazsan ana mlzem olmaz
MUHY- DGER: Karamandr. Nm Mehemmeddr. Ahmed elebi ibn-i
eyhl-islm Ebs-suddan mlzemet ile mesd olup hl kuzt- kasabtun

182

be-nmndan ve kudret miknet ile hret eyymndandur. Bu er kendnn

muhtr olan gftrdur.
Nazm:

Senden yanup yaklmaga cn meleklere

Tutd duhn- te-i hum feleklere
Gezerken yr ben bmr ile heste heste
Didiler kim lml old cnn gezdrr haste
Cme-hbumda grp in seher ol mhvei
yle sandum ki uyanup koynuma girdi gnei

MUHTR: smi Ahmeddr. Mukaddem zikr olnan Emrnn birder-i

mihteridr ki sdt- kesirl-berekt mahrsa-i stanbuldan Emr Himn
ogullardur. Kalem-misl hsn-i hatda alem ve ilm-i defter ve fenn-i hisbda
msellem-i lem olmdur. uar-y zemn ve fusah-y cihn ile ve muhlatat u
mueret idp tahsl-i belgat u beyn idp mrn-ileyhi bil-benn olmdur. Bu
bir iki ebyt u er kendi muhtrdur.
ir:

Zlfin nesm aup ide mi haddn ikr

Ol gni gsterr mi aceb bana rzgr
Bezm-i emende lle-i hamrda jleler
Muhtr cm- Cemde grinr habbvr
Lebn srrn nola kef itse gftr
Sz ile alur lemde esrr

(Diger:)

Bde n eyleme agyr ile dirsem ter olur

Meded ol h- cef-pe ne ter-dil-ber olur

183

MDERRS

EFEND:

Trabzondandur.

Nm-

erfi

Yahy

Efendidr.

Mukaddem tark-i ilme slk idp medris-i semndan birine mderris olmken
taallukat- heyln ve kdrt- lem-i fnnn gerd gubrn dmen-i rhnden
silkp Beikta nm makmda temekkn ikmet idp mescid medrese bin idp
bir rub dimidr.
Cihnun znetine aldanup halk
Kzl balca bayrak ile oynar
Mderris imdi oglanck olupdur
Beiktanda toprak ile oynar
Er sfiyne gftr muhakkknedr. Bu ebyt anun gftrdur.
Varlk kamu n bir durur d nedr mtem nedr
Gel eyhm ol gster bana lem nedr dem nedr
Nefsin mukaddes eyleyp kuddse hem-rz olmayan
Bilmez nedr rhl-kuds s nedr Meryem nedr
(Diger:)

Ferhd kim durur kim klngm sala benm

Uk iinde bencileyin ta dgen mi var

MDM: Nm Mehemmeddr. Kara Memi elebi dimekle mehrdur. Zmre-i

siphdan ve bendegn- dergh- lem-penhdandur. Evhir-i hlinde emn-i
beytl-ml olup elln tereke-i ml u menl zabt iderken bu lem hayl-misli terk
ve lem-i fnye intikl eyleyp kendi terekesi dah beytl-mla zabt olnd. Bu
matla anundur.
Kh- gam emesidr em-i gher-p degl
Satr- trhdr stinde anun ka degl

184

MEDH: Geliboldandur. Nm Mahmddur. Kara Kdzde dimekle mehrdur.

eyhl-islm merhm Ebs-suddan mlzm olup nie medrisde mdrese-i
ulm idp vilyet-i Kefede mteahhid-i emr-i fetv olup badeh taht kdlg ile
Ktahyaya ve Gelibolya ve Trablusa kd olmdur. Mahmdl-hasil cmi-i
ettl-fezil bir zt- kmildr. Bu er anun gftrdur.
Bdemi nak gerek cme-i zbi yrn
Deve tabandur agzna den agyrun
Nalcen nakn grp ey mihr-i lem hkda
evkden bir nal kesdi mh- nev eflkde
Mihr-i ruhsrn vasf it o mehn matlada
Ser-i ady nihyet anasn maktada
MEDH: Kasaba-i Sirozdan brz itmidr. Nm Mustafadur. Ataullh
Efendiden mlzm olup nie kasabta kd oldukdan sonra hubbl-vatan minelimn fehvsyla kaz-y Siroz ile prz olmdur. Kuzt m-beyninde kesret-i haem
ve fart- hadem ile alemdr. Fazl u irfnla msellem-i halk- cihndur. Bu ebyt
anundur.

Ne bilr kamet-i dil-cn elemin bd- seher

O bir vre durur kendi hevsnda yeler
Bir n idi lem ruh- dil-drda lkin
Hatt gelicek grmemie dndi ol n
n- hsnnde olan hleti grdkde gzm
Mbtel derd belya beni ol an itdi

185

MUHT: Kala- Rodosdandur. Bstnzde Mehemmed elebi Efendiden

mlzm olup Mustafa Paa Kzlba seferine tevecch itdkde ordu-y hmyn
kds olm idi. Sonra m- eref-encmda cvliden kendye birka ake atdurup
tekd itmidr. Hazret-i mer zemnnda olan Pr engi ki Mesnev-i
erfde vardur. Anun hikyetin ve dah baz latf hikyeler zamm idp Tuhfe
bahrnda nazm itmidr. Moll Cm in dimidr.
Rite-i nazma geren Sbhay
ehr-i vcda getren Tuhfeyi
Manlerin bde-i gl-fm idin
Cins-i terkibi ana cm idin
eyh Marf- Kerh medhinde mesnev dimidr.
Olm idi Hazret-i Kerh meger
Hy- pesendde ile muteber
Zt kemlt ile mevsf idi
Nm- erfi gibi marf idi
Nmelere nm anun old per
Nmeler anun kanadyla uar
(Diger:)

Mey imek in gelmededr meykedeye ok

Ey zhid an umma ki gzne koruk yok

MERDM: Drl-amn ehr-i stanbuldandur. Nie rzgr Galata emni olup

badeh Budine defterdr olan Al elebinn ferzend-i ercmendidr. Kuzt-
kasabt ire hiz-i kasabts-sebak olup miyn- halk- cihnda dde-i merdmi

186

gibi manzr ve hsn-i ahlkla beynel-cumhr mezkrdur. Bahr- belgatdan lel

manzm der-kenr iden nzmn- belgat-irdandur. Bu er anundur.
Yaraur ey meh-i sipihr-i ceml
Kameri yaka olsa sana hill
Yog idi lemde dermn dilde derdn var iken
Ikunun dr-ifsnda gnl bmr iken
ftb- lem-r togmamd leme
Hne-i dil mihr-i ruhsrun ile pr-envr iken
Baa kmaz kr- k gemeyince badan
Gemeyenler badan k mdur ak badan
MSLM: Sft- stdesi zikr olnan Knalzde Al elebinn birder-i
mihteridr. Krk ake ile brhm Paa mderrisi iken semend-i tab- mekrim
iktizsyla mteveccih kaza-y kaz old. Lkin kaz kendye kaz-y smn old.
kinci kazs Amasiyya olup nie mddet mansbdan meys olm idi. ehzde
Sultn Byezdn tugyn zemnna rst gelp ehzde-i mezbr meksr olup emri
ber-taraf oldukda mezbr in Amasiyyada kd ola ehzdenn tugynn nin arz
itmeye diy mazhar- gazab- pdih olup nie mddet mansbdan meys
oldukdan sonra Sultn Sleymn Hna bir Fris Bahriyye kasde virmekle cerde-i
ceremine kalem-i afv ekilp mahalle kazs ihsn buyurlm idi. Nazri ndir iri shirdr. Mkemmel dvn Fris v Trk er- belgat nvn vardur. Bu
ebyt- belgat-simt ol zt- stde-sftundur.
ir:

Gamzen okna pdiehm dil siper olsun

Tek ben kuluna bir gz ucyla nazar olsun
Mahbb u meye tevbe buyurm yine zhid
Buyurdugn itmeyelm tevbeler olsun

187

By- zlfin getrrsin bize ol sm-bern

Ey nesm-i seheri soluma alduk habern
Hce Attrun Dery-y Ebrrna didgi nazrenn matla budur.
Matla:

MESH: Kasaba- Pritinedendr. Meshs shan mrdelerini ihy itmekle bu
mahlas kendye gkden inmidr. Dikkt- hayl ve letfet-i maklde admn-nazr
ve Nect ile Ahmed Paaya slis-i slse dinilmege cedrdr. Er- belgat-ir
mnend-i mihr-i mnr-i lemgr hret-pezrdr. Aksm- hatda mahret-i tmm
ve ho-nvslikde kudret-i m-l-kelm olmagla Sultn Byezd Hnun vezri Al
Paanun ktib-i dvn ve muharrir-i ahkm- nvn olmd. Vezr-i mezbrun
evrk- defter-i hayt sarsar- memtyla evrk- hazn-dde gibi trmr oldukda
merhm Tczdenn hk- pyun ser-tc idinp sitnesine intisb idp bu Kasde-i
Bahriyyeyi virmidi ki eyym- bahr gibi dil-k v ferah-fezdur.
Matla:

Hb gafletden uyanmaga uyn- ezhr

Her seher su sepeler yzlerine ebr-i bahr
yle cnlandlar erbb- emen kim servn
Ayag bgda olmasa iderdi reftr

Tali msade itmemekle h bir bbdan feth-i bb myesser olmayup cz bir

tmr ile mri hir olup sene tokuz yz on sekizde Meshs urc- lem-i bek
eylemidr. Mesh fevt od veftna trh dmidr. B-nazr kasdeleri lemgr bir
ehr-engzi vardur. uardan nie kimesne ehr-engz dimidr. Lkin
gyetle zbce dibcesi vardur. Bu ebyt- mnct andandur.

188

lh ciz zr u zebnum
Giriftr- kemend-i nefs dnum
Senn yolunda tutmaz beni zencr
Yeder bir kl takup bu nefs-i err
Cihnda var m bir ben denl gm-rh
Meger srem dem kim diyem Allah
Ne mmkindr ki zikre sz kauram
Meger tesbhi gnlmden gerem
Elm kaldursam ellerle duya
Sanurum el uzatdum merhabya
mescid ire tutam kbleye yz
Ceml-i yr olur mihrb dpdz
Gazelleri ser--p b-bedeldr. Bu gazel anundur.
Gazeliyyt- :

Ry- dildra nazar eyle ki devletdr bu

Kime yz tutarsa ulu sadetdr bu
Safha-i hsnne hatt geldgine incinme
Yine ey dost gzellignle hccetdr bu
Zahm urmaga Meshye gelrken trn
Can karu karn didi ne zahmetdr bu
Bir ulu nimet degl midr Mesh bize kim
Fakrmuzla bunca ebkr- mani beslerz

189

MEM: Rstem Paa kethds Mustafa kethdnun nihl-i devha-i vcddur.

Dil cnnun mem revyih-i fakr u fen ile ho-by ve sohbet-i dervnla nkhy olup arz-y ch u cellle tek pydan frigl-bl olup krk bin ake zemetle
kanat itmidi. Kelimt- tayyibesiyle memm- lemiyn misk anber gibi
muanber ve dimg- halk- cihn enfs- nefesiyle muattar iden uar-y belgatgsterdendr. Bu er anundur.
Gazel:

Boala kse-i kn kse-i ummn dkene

Ne gam- dil ne gam- dde-i giryn dkene
ol kadar arayayn hid-i maksdum kim
Tek pda talebm rahna meydn dkene
Gide mi fikr-i leb-i yr memm dilden
Kndan hi ola m lal-i Bedahn dkene
Dil d tg-i yre sana lemden gzer ddi
Siphisin yarag stinde ol n kim sefer ddi
Ben ol Ank-y Kaf- l-meknum kim kandumdan
Nmne old n nakkna bir dne per ddi
Sneden hli degl hicrn hicrn stine
Tekyedr eksk degl mihmn mihmn stine

MEREB: stanbuldandur. Merebi hevy olmagla nie rzgr bd- bahr gibi
b-ser kr etrf- diyr get gzr ve tark-i Hayderyi ihtiyr idp halka-i
irdetlerin g- cnna gvr idp ol zmrenn ihtiyr olm idi. Sultn Selm
Hn- Sn ehzde iken Magnisada deryze-i lutf u nevl in sitn- smn-

190

misline ry-ml itdkde fermn- Hakk irip anda teslm-i cn itmidr. Bu

beytler anundur.
Ebyt- :

Firkunla zaf n-tvn u derdnkum ben

Gamundan erha erha pre pre k kum ben
Kimi ldrse ol s nefes ihy ider amm
Bu ben lmlsin katl eylemez ana helkum ben

MUAMMY: Nm Aldr. Kasaba-i Trede vcda gelp pederiyle Selnike

hicret idp anda nev nem bulmagla Selanik diy mehr olmdur. Fenn-i
muammya ziyde ki itmekle mahlas- mezbr ihtiyr itmidr. Merhm Sultn
Selm-i kadm teshr-i memlik-i ran ve zabt- bild- zerbycn itdkde
Acmdan erbb- marif muamm-k v muamm-gy nie rif kimesneler
getrp fenn-i muamm diyr- Rmda y u itibr bulacak mezbr bir muamm
rislesi diyp sultn- merkma sundukda kendi memlikinde dah bu fennn ehli
mevcd oldugna gyetle mesrr olup mezbra yz dne sikke-i hasene ihsn
itmidr. Sonra kasaba-i Ruscukda Tuna kenrnda bir zviye bin idp bakyye-i
mrini anda hir itmidi. Bu lugz u muammlar anundur.
ir-i :

Sevdgmden gayr nitdm bilsem ol cnnuma

Keylemez bir dem nazar bu dde-i girynuma
Talar rahm eyledi rahm eylemez ol seng-dil
h- tebrum ire sne-i ule-i sznuma

Memi:

Leb-i laln hayt- mrde-i cn

Meded ldm demidr eyle dermn

Be-nm Emr:

Ol lebi helvy grdm kandil

Virdi ben miskine tekrr ac dil

191

MUD: Kasaba- Kalkandelendendr. Babas Mudzde dimekle mehr Sultn

Byezd Hn zemnnda mderris imi. Ol sebeble bu mahlas ihtiyr itmidr.
Trk dilde hamsesi vardur. ir-i pr-gydur. Nazm kne v sde v
miynedr. Bu gazelini mutribn nak baglamagla vird-i zebn- halk- cihn
olmdur.
Gazel:

Tlim nahs oldug arh- sitemgerden midr

Bauma bunca bel dilden mi dil-berden midr
Ik mdur y gl midr blblleri nln iden
Nlesi bezm ehlinn meyden mi sgardan mdur
Defter-i uka yazmsn rakbi tutalum
Gel sen insf eyle andan ol bu defterden midr
Ey Mud gice gndz dinmeyp kan aglamak
Kendi kendnden midr yohsa gzellerden midr

MUD- DGER: Germiyndr. Kasaba- Gedusda mtemekkindr. Nectnn

bir gazelini hb tahms itmidr ki budur.
Makta-i hir-i Muhammes:
Ey Mud yeter oldun bu hev yolna beg
Nie bir el szine ola cevbun lebbeyk
Hakk inyet ide bir gn diyesin tbt ileyk
Ne Nect ne gzeller ne selm u ne aleyk
Frigz eylemezz kimseye tapu begler

192

Nesr: Ferizi latf nazmla terceme itmidr. Kitbnun hirinde ceml-i nrnman sevd- zulmn-medr ile mestr oldugna dimidr. htir- manya kdir
oldug andan zhirdr.

Mesnev:

Anbern elfz ile man-y pk

Ebr iinde sanki mihr-i tbnk
Ya yatur bir mrde nrn vel
Kabe rtsiyle rtilmi vel
Vrisinden ya anun bir yzi mh
Mtem in cmesin itmi siyh
Ya meger rne menzil old b
Eyledi gssn mgn nikb
tmege uk ya Mecnn-misl
Hur ki old Leyliye bir kara l
Ya meger Ysuf gibi sultn- dn
Zulmetede nihn old hemn
Bu haylt ko kim fahr- cihn
Tutd san gr- Hr ire mekn

MUD- SLS: Nm Mehemmeddr. Merhm Mudzdenn semere-i ecere-i

vcddur. Ecdd- bzrgvr diyr- Marada Bekttiyn dimekle itihr bulup
mlk- Zl-kdiriyyeye sudr olmagla mehrlardur. Mezbr dah hayli cevhir-i
fezil irfna mlik tark-i tedrse slikdr. Bu ebyt anundur.

193

N iden dil-tene cn cura-i lal-i tern

Adn anmaz bir dah lemde b- kevsern
Almazum kuhl- cely emm aynuma
Ttiy-i dde-i ayn iken hk- dern
Grinen kh- bldur gzelm ba degl
Reh-i klm-i fendur kararan ka degl
Bir gren kuhl- Mud hk- py- yr ile
Greyin olsun anun hk- mezellet bana
MUN: Mukaddem res-i kttb- Dvn badeh tugr-nvs-i ahkm- sultn
olmagla dermndelern muni ve b-relern bas-i karr u temkni olan Muhy
elebidr. Mukaddem tark-i ilme zhib badeh dvn- sultnye ktib olup
Mehemmed Paaya tezkireci olmagla itil-y mertib ve irtif-y mensb itmidr.
Bu matla- mehr mezbrundur.
Matla:

Devts benm laln gamyla bagr hn olm

Kalem-mnend-i hayret yazsnda ser-nign olm

MUN- DGER: stanbuldandur. Slik-i tark-i marif fezil olup semt-i

kazya mil ve silk-i kuzt- stde-sfta dhil olmdur. Bstn- cnnun m
mun okdur. Lkin ashb- devletden bir mun yokdur. Bu er anun raha-i
kalem-i sihr-brdur.
Matla:

Srtla bizi korkutma viz lutf- Hak okdur

Geenlerden iitdk biz ki anda korkulk yokdur
Zlfine degdgin illerde idp efsne
Saklyamad bu srr turracakdur ne

194

Aceb mi aks hn-ld olup her dem gzm ya

Vefn grmedi mrm gelince bu deme ya
MAKL: Vilyet-i Aydndan Alaehr dimekle marf ehrdendr. Merhm
Arabzdenn mlzmdur. Sefneye bile binp Msra gider iken bir mevc-i zim
sefneyi d-nm idp resligini zerinde olanlar ile getrp Arabzde anda gark-i
bahr- fen olmdur. Mezbr sir-i ehl-i sefne ile selmet zre shil-i necta kup
hals bulmdur. Bu er anundur.
ir:

Snemn dgn grp atar melmet sengini

Gel gr ey rn-dehen dg ile taun cengini
Grp ruhsr- yr bgda aldlar gller
Gzinden nergisn uykusn uurd blbller

MAKL- DGER: Mukaddem mezkr olan ir ile hem-hem-i kasaba hemhem-i mahlasdur. Makl-mnend kasabs-skker-i pr-halvet ve nazm b-
hayts ayn- letfetdr. Tumturak- elfzla gyetle mukayyed kelm ibrt-
belga ile meyyeddr . Bu ebyt anun ibrtndandur.
ir:

Kim ki sen nokta dehna bula bir zerrece ayb

Dilerm yog ide sultn- ser-perde-i ayb
Dmen-i himmet-drz amm taleb kth- dest
Rtbe-i ikbl-i l-pye-i idbr- pest
Sadefve ger olmasa sad-pre htr
Nisr itmek olurd szde cevhir
Ben ol ehbz- hmyn-cenhum

195

Muhakkar ikrumken nesr-i tir

n oldum giriftr dm- havdis
ikest itdi devrn perr blm hir
MOLL ELEB: Nm Mehemmeddr. svetl-vizn Bedrd-dn Halfenn
ferzend-i dilbendidr. Tahsl-i keml ve tekml-i efdlle ser-blend ve hasbel-de
dnimend olup Behad-dnzdeden mlzm oldukdan sonra Dvn- sadet-i
eyvn- sultnde olan erbb- kalem zmresine mlhak u munzamm olup zemn-
yesrde ol emr-i hatr kem-yenbagi ile getrp akrn u emslinden ser-efrz u
kede-bl v mmtz olmdur. Nazm- bdra dah iktidr kemldedr. Bu er
anun reha-i kalem-i sihr-nigrdur.
ir:

Ger lrsen vardugumdan kyuna zrde dil

Y ikest eyle ayagum ya kadim rencde kl
Maksdum in gayre tevessl kldum
Dikkt ile dnp sonra teemml kldum
Grdm ki cenbunda senn cmlesi h
Ey br- Hud sana tevekkl kldum

MHR: Tafe-i zenndan nazm u irden dem-i zenn olanlardandur. Zemnnda

sipihr-i melhatun tbende-mihr olup uar v zuref ile mihr mahabbet ve
sohbet lfet zre iken kse-i mahtmnun mihrine dest-i icbet irmemi ve serperde-i ismetine n-mahrem girmemidr. Bu er- mihr-engz mahabbet-mz
anundur.
Er- :

te-i gamda kebb old ciger dne dne

Gklere kd duhn ile erer dne dne

196

Cn cnbzn gr lalne irimek in

Rsmn- ser-i zlfndr iner dne dne
skender nm bir cevn ile thmet itdklerinde dimidr.
Nice skenderi lalm zll
Suya iletdi v susz getrdi
Paa elebi dirler bir kimesne nikhlanmaga tlib oldukda dimilerdr.
Kta:

itdk istemi Mihr Paa

Ana ol kendzin rm eylesn mi
Nie eyym sim olm iken
Eek sikiyle bayrm eylesn mi

MRZ MAHDM: Nm- erfi Mund-dn Erefdr. Sadef-i ddmn- Seyyid

erf-i Crcndr. Kermt-tarafeyn erfl-ciheteyndr. Rivyet olnur ki h
Tahms- pr-vesvs kim Rfizlern galatndan idi. Ogl h smli kala-i
Kahkahada mahbs itdkde mezbr h sml

diy kitblar mtlaasn kendye eglence idinr ve ecddnun hattyle kendnn
itikd itdgi baz meyih hattyla kitblara mtlaa iderken grr ki Eb
Bekr mer yazlm htrna halecn ider ki eger mezhebi rafz btl olmasa bunlar byle yazmyalard. Bana bir seniyl-mezheb ehl-i ilm
getrn diy buyurur. Mezbr Mirz Mahdm getrler. Bir nie mddet mushabet
idp mezheb-i ehl-i snnete tamm mertebe mahabbet itmesine sebeb illet olur.
h Tahms fevt olup h smli yerine cls itdkde mezheb-i Rafiz bil-klliye
ref itmege nasb- nefs idp azmet itmiken itmm myesser olmayup takdr-i

197

Ez-er- :

MR: Kasaba- Ispartadandur. Nm Emrullhdur. Ahlk- Alsi mezkr olan
Knalzde Al elebinn pederidr. Hakka ki ecere-i vcd- erfinden vcd
bulan semert- tayyibe ve fevkih-i latfe kendye mahssdur. Kuzt- kasabtun
fezil marifle be-nmlarndan ve ir in ile mehr- m-l-

198

Gazel:

klarn gricek dil-ber biler bagn

Yan ki haste diller grsn ba yaragn
Zlfn hamn grdm ruhsrun zre sandum
Tfl- Habe pr itmi gl-desteden kucagn
mrenme grp srh pilvn mernun
Hn- cigerinn eseridr fukarnun

MR- DGER: Mahrsa-i Burusada mtevellid olmdur. Nm Yahydur. Pederi

diyr- Acemden bild- Rm- izzet-i mersma gelen erfdan Kii Mr dimekle
hret-pezr olmagn halk tahrk idp mezbra Kemirzde dirler. Beynel-ahl
marif fezille marf ve ahlk- celille mevsfdur. Sahna mderris oldukdan
sonra Galataya ve skdra kd olup Hl nakbl-erf- diyr- Rmdur. Frsde
keml-i mahreti olup Hce Attrun Mihr () Mterisin beyt beyt bil-ziyde velnoksn terceme itmidr. Gyet hb itmidr. Bu ebyt ol kitb- letfetsimtdandur.
Mesnev:

Dmidi yola sular mermer

Geemezdi tayanmadan sarsar
arhve dnmege iderdi hcm
Olsa da yiri nokta-i mevhm
Srayup itse bilmege heng
Syesini geerdi bir ferseng

199

MEYL: eyhl-islm Ebs-sudl-md Hazretlerinn ferzend-i mihteridr.

m- eref-encmda bir mddet hdim-i er-i seyyidl-enm olup badeh Haleb-i
ehbya mvell olup anda iken cenb- Hazret-i Mevlya tevecch idp Kubrsslihinde defn olnmdur. Himmetinn uluvvinden ve merebinn keml-i
sumndan lisn- Trkde gazel dimege tenezzl itmeyp Fris stdn- Acemn
revii zre gazelleri vardur. Bu ebyt anundur.

Bu matlana uar nazreler dimilerdr. Knalzde Al elebinn matla gyetle
hb dmidr.


MEYL EFEND: Rmiline sadr- l-kadr olan Zekeriyy Efendidr. Ankara nm
kasabadandur ki ktb-i tevrhde Mamriyye dimekle mehrdur. Ol zemnda
kaysrenn taht olup mlk- Arabdan mrl-kaysun babas katl olnup mlki
alndukda Kayserden nusret talebi in Mamriyyeye gelp fevt olup anda defn
olnmdur. Gelrken bu beytleri dimidr.

200

E-ir:

Mezbr Zekeriyy Efendinn fezil-i liyyesi ve kemlt- hkmiyesi hrd-i
tbn gibi ayn olmagn muhtc- beyn olmad. Fezilinden fazla Frisi v Trk
er vardur. Bunlar andandur.
ir:

Lalne kand yknrmi kaddne serv-i emen

Dad dl var mdur billh ey ekker-iken
Yoluma cn virene vaslum dirg itmem dimi
Ger bu ahdna vef eyler ise cnn ite ben
tmedi hergiz dil-i sengne rne eser
Ba taa ta baa urd geri khken

Ke-i mey-hneye kb ddi yrn- saf

Meyliysn imdi byle tevbekr olmak neden
(Diger:)

Genc-i hsnine nice el ire ol mihrn

Ejdehlardur an bekler iki gslar
Bu letfetle grp rz- yr Meyl
Glen ire sinecek yerler ararlar sular

201

MEYL- DGER: Mahrsa-i Burusadandur. Bezzzlardandur. Bu gazel misl-i

sir gibi dire-i fk dirdr.
Murg- dil ey yzi gl kyuna varmag ister
Talebnur bl u per yog iken umag ister
Agladgum bu ki her-dem benm ol serv-i seh
Reh-i knda gzm yan rmag ister
Virdgi rifata ey dil felegn aldanma
Bir lub ile ol gkden umag ister
MEYL- DGER:

Amir-i seltin kitbetin sebeb-i maet idinp zbt-

mahslt- letif-nvsinde mfredt- marifdr. Kelimt imz-y ahl ile

mmz v makbl ve ebyt veledil-el rtbe-i kable mevsldur. Bu er
anundur.
Matla- :

Lal-i yre cn u dilden bende v ftdeyz

Zhid ayb eyleme zr esr-i bdeyz
Sfnn kasd bu kim meykedeyi ide harb
Bu dah yoksa imret midr evkf mdur

(Diger:)

Ne zulm u hle v reng ide bstna hazn

Hazne cemine kd eh-i cihna hazn
Dkildi berg-i draht fet-i semvden
Fr-nihdasini arz ider zemne hazn
Anunn eyledi bd emende defterdr

202

Ki vridt okuya h- mihr-i cna hazn

(Diger:)

Subh- sdk olur ol mihr-i drahn gelmez

Kara akamlar olur ol meh-i tbn gelmez

MEYL- DGER: Kayseriyyedendr. Nm Mustafadur. eyhl-islm Ebssud Hazretlerinden mlzm oldukdan sonra kaz semtine zim olup mnkliblahvl mtelevvinl-bl olmagla Osmn Paa ile irvna varup bir rzgr defterdr
olup bir zemn mr-liv olup yine rc idp bir mddet kazya rz virp badeh
Kayseriyyede fetv ile mderris olup medresesin dhil hkmine koyup mevleviyyet
ile Kayseriyye kazsna tlib olmdur. Tab kde gll u gdan htr sde iri
beynel-ahl

makbl

mertebe-i

ihsna

mevsldur.

Latf

muhammesleri

mseddesleri vardur. Bir mseddesn bendi budur.

Senn gibi ne bir gl geldi glzr- letfetde
Benm gibi ne bir blbl gelr bg- belgatde
Bu matla dah anundur.
ir:

Ey dil nezketin gr mirt- pr-safnun

Aybn yzine urd ad-y bed-liknun

NM: Evvel nm Nm ve ism-i smsi Mehemmeddr ki Ninc Mehemmed

Paa Hazretleridr. Peder-i bzrgvrlar Pr Ahmed elebidr ki Haleb-i ehbya
mtevell iken Cenb- Hazret-i Mevlya tevecch itmidr. Kendleri erbb-
kalem semtine slik olup mertib-i refaya eyen-fe-eyen yevmen-fe-yevmen
mtesid olup resl-kttb badeh ninc badeh mr-liv badeh mr-i mrn
badeh vezretle ninc olmlardur. nda fikl-emsl oldug gibi nazmda
dah mertebe-i kemle vusl bulmdur. Bu er anundur.
Yakmayan dg- gam sneye abdl olmaz

203

Nallar kesmese derd-i diline dl olmaz

Asker-i hsnine ol eh zlfi serdr eylemi
Diller alm her birin bir tra ber-dr eylemi
At salup meydn- ka katl in uk
Kkl-i mkini kendye kafadr eylemi
Knc-i gam old mukarrer bu dil-i n-da
Geldiler derd bel ana mbrek bde
NM- DGER: b u hevs mergb ehr-i skbdendr. Benli Memi dimekle
marfdur. Kendi ehrinde hsn-i hlle mevsfdur. Bu ebyt anundur.
ir-i :

Dem mi vardur gzlerm yan ummn eylemez

Ol per bana cog i eyler hemn kan eylemez
Htem-i lal u hatyla ald dil iklmini
Leker-i mr ile fethi Sleymn eylemez

NM-

DGER:

Mahmiye-i

Kostantiniyyedendr.

Nm

Mehemmeddr.

Mukaddem mezkr olan zhirn-neseb zhirl-haseb Seyyid Emrekn ferzend-i

siydetmendidr. Merhm Muallimzdeden mlzm olup medris-i erfede
mdrese zredr. Fnn- marifde mhir latf nazma kdirdr. Bu er anun
gftrdur.
Y Rabb getr bana rakbn nie bel
Amm ki isterin depesi stine ola
ekdm belsn diy umma vefsn
Degme bel ile o sana eylemez vef

204

Firkatde yeter sana gam- yr nevle

Gam yime dil irmez isek hn- visle
Bu tarz- Hasanla yine Selmn gibi Nm
Ahsenet gazel dimegi irgrdi kemle
NM- DGER: mmd-dny mahmiye-i Kostantiniyyedendr. Merhm
Fudeyl Efendi sitnesine intisb u intim ile marfdur. Ol gazel ki Bk Efendiye
nisbet olnup nie belya ibtilsna bis olmdur mezbrundur baz zuref
mahlasn tebdl idp Nm iken Bk diyp sem-i sultnye sl itmek ile gazab-
pdih tahrk itmidr. Ol gazel budur.
Gazel:

Cihnun nimetinden kendi b u dnemz yegdr

ln knesinden ke-i vrnmuz yegdr
Gn sadrndaki magrr u n-sde serverden
Fen bezminde hb-ld olan mestnemz yegdr
Hm-y evc-i izzet gibi gayretszden ey Nm
Mahabbet emine ehper yakan pervnemz yegdr

(Diger:)

yneve cemlne klsam nola nazar

Gelmez efendi k- ddrdan zarr

NECT: Ser-gazel-i dvn- belgat beytl-kasde-i mecmua-i feshat uar-y

Rmun pv v resi tevk-i beratun tugra-nvsi ir-i sihr-fern nzm-
adml-karndr. Mahrsa-i Edirnede vcda gelp Kastamonda nev nem
bulmdur. sm-i smsi Nhdur. Tarz- gazelde cihnun ferdi rd- darb- meselde
devrnun vhididr. Knalzde Al elebi dimidr.

205

Hare dek her ir kmil dise ir gazel

Gelmiye kimse Nect gibi mhir fil-mesel
Ahvli alel-icml bu minvl zredr ki tahsl-i marif kemlde tevn v ihml
itmeyp ftb- lemgr gibi ir in ile hret-pezr oldukda eyym- it v
iddet-i sermde Kastamondan Kostantiniyyeye gelp Sultn Mehemmed Hna bu
Kasde-i itiyyeyi virp mazhar- eltf- b-girn olup
Old nkim melah- berf hevdan nzil
Mezra- sebz-i tarabdan gnl umma hsl
tr-i mest gibi sad kefin yire sehb
Baglad kfile-i iret d mahmil
Badeh mh- rd-i behit irp glistn- cihn nmdr- bihit oldukda bu
kasde-i bahriyyeyi virp tekrr mazhar- ihsn- Hudvendigr olmd.
Handn ider cihn yine fasl- nev-bahr
Niteki cn- k- gamgni vasl- yr
Sultn- mezbr icbet-i davet-i mlk-i gafr idp ercemendi Sultn Byezd Hn
serr-i saltanatda cygr oldukda ir-i mezbr bu kasde diyp anun dah eltf-
aliyyesine mazhar olmdur. Matla- kasde budur.
Matla:

Bir dn ki klm idi cemline ftb

Mgn gllesin gicenn anbern nikb

Sayyd- arh zg- ebi klmaga ikr

ekl-i hilli klm idi engel-i ukb

206

Sultn- merkm umm inyetinden mezbr ferzend-i sadetmendi ehzde felek-i

brgh- Sultn Abdullh sancga gnderdkde dvn- cellet-rtibine attr-
devvr ktib idp bile gndermidi. ehzde emr-i Rabbn ile terk-i lem-i fn
idicek bu mersiyeyi diyp Drs-saltanatl-aliyyeye yz urm idi. Matla- kasde
budur.
Matla:

Dil cerde-i lfetden adun eyle tr

Kalender ol ki mcerredler ideler sab
Alur gzi ile bakma cihna kim gnen
Yzine togr bakanun gzinden akar ya

Rivyet olnur ki ehzde-i mezbr hsn melhatde kmil olmagla ir-i mezbr
ceml-i b-kemline rbde-dil ve cm- mdm mahabbeti ile mest-i l-yakl olup
ehzde rz- dernna vkf ve ter-nihnna rif olcak halvet sery- hassna davet
ve cm- rahk bde-i k ile tertb-i bezm sohbet ider. Mezbr dah bu gazel-i
sihr-i nigr bezm-i ha nsr eylemidr.
Matla- Gazel:

Snbl saunla htrmuz tr olmad

Gl-ruhlarun bizmle iki gn bir olmad
Tg-i mahabbet ile kim old ehd kim
Rhl-kuds cenzesine hzr olmad
Dirler mihak arba harbt erenleri
d ol gnl ki altun adun bakr olmad
Bayrm ola v gl ala imeyen kii
Sabr idebile mi tutalum ir olmad
Yakma cahm-i hicre mebbed Nectyi

207

B-re k old ise kfir olmad

Badeh pdih- merkm ferzend-i sadetmend-i digeri ehzde-i Sultn
Mahmd sancga gnderdkde mezbr ninc idp bile gndermidi. Hikmet-i
lhiye ile ehzde-i mezbr dah terk-i lem-i gurr idicek ir-i mezkr ml-i
ch u cellden fergat ve ayda bin ake mhere ile kanat itmidr. ehzde-i
merkma dah mersiye dimidr. Matla budur.
Matla:

Dny evi meakkat u renc an imi

Sahn- saf didkleri mtem-sery imi

Sene tokuz yz on drtde kendnn dah engl-i r-i ecelden nect myesser
olmayuptume-i neheng-i gr olmdur.Sun fevtine Gitdn Nect h trh
dimidr. Ebyt u er ke-ems fil-irk mehr- fk olmagla bu evrkda rd
olnmaga hcet olnmad.
NECM: Mahrsa-i Burusadan tli olup tark-i ilme dhil ve Sad Efendinn
hidmet-i aliyesine vsl olup mlzemet ile mermna nil olmken mn-i
dnyeviyye

kizzal zil oldugna ilm-i yakni hsl olmagla sevb- ecili

hazz- cil zre terch idp civr- Hazret-i Eb Eyyb- Ensrde medrese-i Ksm
Paay ber-vech-i tekd alup kanat itmidi. lm-i heyet ve tencm marifet-i
zc takvmde yed-i tls olmagla mahlas- mezbr ihtiyr itmidi. lm-i tevrih
ve ahbr u esmrda dah kll istihzr olmagla itihr var idi. Bu er anundur.
Bulmasam tk- mukarnes knbed-i mn yeter
Olmasa fer-i mnakka dmen-i sahra yeter
Dil ki bir kassbun old kete-i pr-yresi
Zlfi englinde kald asl her presi

208

Nie bir kan yudalum lal-i gher pndan

Nie bir gc ekelm yy gibi kandan
NAHF: Hamddr. Nm Mehemmeddr. Knalzde Al elebiden mlzemete
nil olup silk-i kuzt- kasabta dhil olmdur. ir inda ve fenn-i muammda
yed-i tls vardur. Bu er anundur.
Rev mdur seni hammmda kuca b-bk
Yzne kir getrr bir gn ey per dellk
Arz- kamet itmeyince dil alnmaz grdi yr
Sonradan kamet getrdi ol nigr- vekr
Sensz ey ruhlar gl leblar mey
Kam ikencesidr ka ney
Seyr idelden ol melhat knnun gencinesin
Gonce k itdi kabsn lle yakd snesin
NESM: Nevh-i Bagdd- Drs-selmdan Nesm nm nhiyedendr.Sdt-
amml-berekt er-i mezbrdandur. Nm Seyyid mdd-dndr. Fen nesm
dimg- cnna vezn olmagla tark-i fn-i cihn olup etrf- diyr get gzr
iderek Sultn Murd Hn- mz devrinde diyr- Rma gelmi kelimt- fenmzinden halk by- fen almdur. hir Haleb-i ehbda cezebt- lhiyyeye
maglb olmagla meslbl-ihtiyr olup


diy ehl-i zhirden esrr vcib olan esrrdan ketm itmege iktidr olmamagla ts-i
bmdan dp bana mnkirler p ulem-y erat bana dp katline fetv

209

virp Mansrvr ber-dr olup kete-i emr er-i erf olmdur. Hlet-i cezbede
dimidr.
Er- :

Dery-y muht ca geldi

Kevn ile mekn hura geldi
Srr- ezel old ikra
k nie eylesn mdra
Kfir grince zlf ruhun didi ey nigr

Dell-i subh- sadet Mehemmed-i Arab
erg- m- kymet Mehemmed-i Arab

NN: Karamandr. Huls edvr- Hazret-i Moll Hnkr evldndandur.

Mukaddem tark-i ilmde mderris-i z-fnn olmken Ebl-ftht Sultn
Mehemmed Hna tugr-nvs nm- hmyn olup badeh erf-i pye-i vezret
olmdur. Zemnnda in ile hayli hret bulup nazm- erda dah kdir amm
iri ndirdr. Bu matla anundur.
Talide devlet olmasa hidmet ne fide
Hakkdan inyet olmasa tat ne fide
Knalzde Hasan elebi nazre dimidr. Lkin hb dimidr.
ir:

ldm gam- firk ile vuslat ne fide

ol haste kim helk ola erbet ne fide
Kurbn olup irem dir idm yd- vaslna
rgrmedi o gnlere firkat ne fide

210

Uka nevbet ile vef eyleyem dimi

Degmez bu ben belkee nevbet ne fide
Ho tc- devlet idi gubr- dern vel
Yokdur benm baumda o devlet ne fide
Tg-i cef ile hsni eyleme helk
Sonra ekersin ana nedmet ne fide
NN- DGER: Tosya nm kasabadandur. Cellzde Mustafa elebidr ki
Koca Ninc dimekle hret-i dnydur. Rkms-str- mezbrun kendnden
istim itdm ki Sultn Selm Hn- kadm vzerdan mahf etrfa baz ahkm u
avmir gndermel oldukda bana yazdururd. Baz umrda muhlefet eklin
gsterp mnsib olan byle eylemekdr pdihum dir idm. Bir iki defa
brkvr- d idp izhr- gazab iderdi. Ben makarr olup sadetl pdihum
fermn senndr. Amm sadetl shib-i krna mnsib olan budur didigm gibi
mnbasit olup imdi yle yaz dir idi. Sonra Maktl brhm Paa harem-i
pdihden defaten vezr-i azamlga kdukda kttbdan bir gyetle ehl-i vukf
kimesne isteyp hakri getrp tezkireci idindi. Kendnn ahvli leme vukf yok
ikyetci ise izdihm ider. M-beynimzde tenhda ittifk olnmdur ki eger erka
mteallik nesne ise benm iretmle kzaskere sala eger ml-i pdihye
mteallik ise defterdra gndere eger kendye vezrete mteallk ise ben devt u
kaleme yapuurum. Ol dah hkm yazlsun diy buyururd. Badeh mertib-i
liyeye itil ve mansb- smiyeye irtik idp resl-kttb bade merre bade
merre-i tugr-nvs-i sitn- smn- kbb olmdur. Sultn Selm-i Hn- Snnn
evil-i saltanatnda lem-i ukbya intikl idp srndan gayr nin kalmamdur.
Beynel-enm in ile hret-i tmm vardur. Lkin ins tumturak- elfzdur
miynedr stdne degldr. Bu er anundur.
ir:

Ey cebni mahv iden mh- mnrn pertevin

Ren eyle mihr-i ruhsrunla gel gnlm evin

211

(Diger:)

Bahr irdi saf kesb idicek demdr emenlerde

Hussa salna yanunca serv-i sm-tenlerde
Firkunla Nin bendenn hli mkedderdr
Visln vade itmidn be-hey fet geenlerde

NASH: Mahrsa-i Edirnedendr. Mukaddem attr iken cem-i edviye-i akkr

itmekle tabbet htrnda cygr olup bahr- beytnun ekserinde hat ahynen isbet
itmekle Calinus- zemn Efltun- devrn geinrdi. Mevln Ah elebiden bir
hussda istinet idp gybet-i zuhr itdkde dimidr.
Beyt:

Derde dermn ide sanurdum Ah

Onulursa hakm imi o dah

Ah elebi cevbnda dimidr.

Beyt:

Her kim idi Nash erbeti

Sahte tevbe-i nash itdi

Nesr: Bu matla dah mezbrundur.

Matla:

Mlk-i dil sensz ykld vrn old gel

ntih-y firkat u pyn- hicrn old gel

NZM: Diyr- Karamandandur. Efzldan birisinn ferzend-i dilbendidr. Bir

cevn- mh-r-y mgn-b-y em-i devrn nazrin grmemi iken dde-i
erzilden yne-i cemli dr belki kendi syesinden dah nfr idi. Nazm- erda
dah rnkr kasidi muhkem-i stvr gazeliyt yek-dest hem-vr fuseh-y
Rmun ir-i belgat-nizm fuseh-y zemnun nazm- letfet-intizmdur. Eblftht- Sultn Mehemmed Hn mezbrun ceml-i b-kemlini ve keml-i bmislini istim idp musahabet in davet itmidi. Yolda gelrken davet-i zl-

212

celle icbet idp esn-y seferde diyr- ukbya gzer eyledi. Bu er ol nzm-
belgat-irun gftrdur.
Matla:

Ey gnl murg ne rahm umarsn ol sayyddan

Kim safs var anun dmnda key feryddan
nki takdrndr i ahterden efgn eyleme
Hkm-i sultndur siyset aglama cellddan

(Diger:)

Nigr sensz olan dem ne demdr

Dem-i derd gam u vakt ne demdr
Ayak basm ki kanum dke dil-ber
Bi-hamdillh hele demdr kademdr
Nizm nazmun agzyla hatem it
Ki cmle nesnenn son ademdr

(Diger:)

Hattun ol przedr kim lal-i nb stindedr

Leblern ol lal kim drr-i ho-b stindedr
Ey Nizm vaslla d olma v hicrne mell
Kinatun hli nkim inklb stindedr

(Diger:)

Kullarun b-gneh ldrmek ise detn

Bu Nizm bendenn suc ne sultnum benm
Htrun blbl gl sohbetin eylerse heves
Subhdem glene gel bir ben bir sen gidelm

NAZM: Mehemmed Beg. Drl-meymene ehr-i Edirnedendr. Merhm Sultn

Sleymn Hnun bendezdelerinden zmre-i siph- zafer-penhdandur. uar-y

213

zemn birbirinn gazellerini tetebbu idp didkleri cem idp kendi dah nazre
diyp sultn- merkma sunmdur. Ve b-nokta ve pr-nokta ebytyla ve kalb-i
mstev beytler dimekle hret bulmdur. Lkin nazm miyne ve iri miynedr.
Bu ir anundur.

Gazel:

Dehnun bsesin klmak temenn

Bir olmaz fikrdr yok yire cn
Nie bir tola ay v ile kyun
Yazukdur ehl-i kun hn alma
Tavf- Kabe-i kyun safsn
Bulur m hacca varsa sf farz
Letfet birle ztun geri cevher
Vel kalbn nigr seng-i hara
Satadum Nazmiy bir zge derde
Devsn bulmadum lemde derd

NAM: mml-bldn mahrsa-i stanbuldandur. Byk Al Paa vezretinde

resl-kttb- Dvn muharrer-i vakyi-i sultn olmdur. Lkin keyfden
gemeyp belki kendnden gemekle ok zemn gemeyp dnydan gemidr.
Bu gazel anundur.
Gazel:

Cn dime vislme irmek muhldr

Kim hele Hakk myesser ide ihtimldr
Meclisde bsun ald haramlg eyledi
Hn- kadeh nola bana virsem helldr

214

h murd ir degldr Namnun

Belki garaz Cenbuna bir arz- hldr
NKB: znikdr. Kuzt- kasabtdandur. Kd- Ken iken reh-zenn-
merdm-i ken elinden erbet-i ehdeti cen olmdur. Bu matla anundur.
Matla:

Hk- pye-i yr in turmaz yeler bd- seher

Kendyi gstermez amm srmeyi gzden siler

NAK: Nm Ahmeddr. Drs-saltanat Kostantiniyyedendr. Nakklkda

Mn-i Sn olup engt-nm-y cihn ve Nakbendlikde mrn-ileyhi bil-benn
iken sanat- tencm ve terakksini kemle iridrmekle cmi-i erf-i Sleymnde
muvakkt olup cem-i evktn tahsl-i kemlta sarf itmidi. Bu ebyt anundur.
Matla:

k itme snen ey dil o gl-izra karu

Almak olmaz igen evvel bahra karu

Ol zemnda uar nezir dimiler idi rkml-hurf dimidm Hasan elebi.

Kanlar yudar dil-i zr ol gl-izra karu
Mil olur arba herkes bahra karu
Gnller murg konmakdan egilmi
Nihl-i tzedr ol iki ebr
Toyar m hanerine tene gnlm
Kii suy og ier olsa sayru
NGR: Galatadandur. Nakk Haydr dimekle marfdur. Sanat- tasvrde bir
std- Bihzd-dest idi ki nak-bend-i hayl yazdug timslde vlih fte hl olup

215

barmagn srrd ve aklm- bedl-irtismndan peyd olan nak yazup ve

behsndan nakkn- n sret-i dvr gibi mebht u hayrn olur kalur idi.
Nazm:

Yazayd nak- yr fil-mesel ger

Gren dirdi ana rh- musavver

Nesr: Galatal olmagla reslik semtine slik olup resn- ummn iinde kmil
korsn olmd. Bu cmle ile sefne-i er- bdr elinden dmeyp dery-y
zehhr tabndan der-kenr itdgi her drr-i hvr sezvr- tc- ser-tcdr olurd.
Bu sebeb ile Sultn Selm Hn- Snye musahib nedm ve cm- mey gibi dhil-i
bezm-i hss- meserret-resmi olmd. Bu er anun resm-i kalem-i sihr-nigrdur.
Lal-i lebm srd diy girme kanuma
H ola m efendi kym kendi cnuma
Veleh:

Servden bl-ter olm kamet-i dilber bugn

N-resden dah bir almadun gonceydi dn
Lezzetine lalnn benzetdgiyn ddn
Ban ezdk skkern alduk lebn ddn

NGH: Vilyet-i Aydndan yn olm bir kbil-i cevn idi. Tark-i ilmde sbit
kadem olmayup kalem-i kitbet semtine yapup anda dah pydr olmayup terk-i
cmle-i kr u br eyleyp cnib-i ademe kadem basmdur. Bu er anundur.
Nazm- :

Dersin okurken kapar n-geh kitbn nzdan

ve-i bbn ezber eyler var ise amazdan
B-amel cennete girmez diy gavgalar ider
Gyy ald gibi cenneti zhid amele

216

Cmle ukun eignde biter geri ii

imz bitdi bizm eigne vara gele
NR: Kasaba- Aksarydandur. Nm Nurullhdur ve Ataullh Efendiden
mlzemete nil olup ve krk ake medreseye vsl oldukdan sonra tark-i kazya
dhil olmd. Sbha- Cm bahrnda Seba-i Seyyre nm bir kitb vardur. Kitb
mahbba tebh idp dimidr.

Zver-i hsn ile mahbb-misl

Ehl-i dil bulsa ider arz- ceml
Geri kim cmesi Rm slb
Revii tarz- Acem mahbb
Hilye v sretine Cem-i fuhl
Getrr nie hads makl
NH:

Rmilinde kasaba- Pritinedendr. Sultn Sleymn Hnun ferzend-i

ekberi ehzde Sultn Mehemmed sancga kdukda ktib-i srr olup bile gitmidi.
ehzde-i l-n civr- Rahmana intikl itdkde gelp yine sitnede ktib-i dvn
olmd. Ber afyon ile hli bir mikdr diger-gn olm idi. ir-i z-fnn olurd.
Bu ir anundur.
ir-i :

Saf dil gibi gelp meclis-i zindna saf

Agz suyn akdur grilp cnna saf
Suya konm gle benzer deheni dil-drun
mege su viricek agzna rindne saf

217

NEV EFEND: Kasaba- Malkaradandur. Nm- smisi Yahydur. Cenb-

mlhemus-savbdan hitbn g- cnla istim idp keml-i iltiy ile
iktisb- ulm- mtenevvia semtine slik ve nisb- fezile bligan-m-balag
mlik olup ben nevi miynnda nev ahsna mnhasr bir kmil mhir olup
tark-i ilmde Ahzde Mehemmed elebiden mlzm olup medris-i liyeye
mdrese idp Sahna vsl oldukda Sultn Murd Hn Hazretlerinn evld-
emcdna hcelik hidmetine memr olup birka yl ol hidmete mtagil olup sonra
pdih- mezbr civr- rahmete mlk-i gafrda sde olup Sultn Mehemmed Hn
clis-i serr-i saltanat-nasr olup sir-i ehzdeler on sekiz ehzde peder-i
bzrgvrlar ile erbet-i reybl-menn bile ip ve ber-dr- fendan bile gp
mecm bir kubbe altnda medfn olduklarnda mezbr Nev Efendi yz ake ile
tekd ihtiyr itmidr. Ulm- sn Aere nm kitb ve nie dah manzm u
mensr kitb u resili oldugndan m-ad nazm- pkla yegne-i devrn ve hre-i
zemn zemndur. Dikkt-i man ile letfet-i edya ir ekker gibi imtizc
virdgi asla beyna muhtc degldr. Zuref elinde bir sefne yokdur ill anun
cevhir-i kelimt ile mehndur ve bleg elinde bir mecma bulnmaz ill anun
nefis-i ebytyla mahzndur. Mretteb mkemmel dvn vardur. Ve sagr
kebr miynnda hret-pezr sr- b-girn vardur. Bu kelimt- belgat-simt
anlarundur.
Ol sanem reftr ile bir serv-i bldur gider
Yanma ftdeler dmi temdur gider
Eylemek seng-i mezr bauma br- girn
ka kte-i yr oldug yetmez mi nin
Ne kara kullgun olsa efendi ba zre
Kalem-misl dilersen beni kitbete kes
Dkindi nakd- ekm gzlerm agard pr old
Cevnum bana rahm itmez mi pr oldum fakr oldum

218

NEHR: ehr-i hret-yn kasaba-i Prizrndendr. Bir mddet tahsl-i kemle

itigal idp marifi istikml itdkden sonra kasaba-i mezbrda frigl-bl olmagla
muntazaml-hl olmdur. Bu er mezbrun gftrdur.
Ebyt- :

Sorma nedr dehn u miynunla hlimz

n yok netce he geer kl klimz
Br- girn iken bize bir klca cnmuz
Taglarca gam ykine ola m meclimz
Bugn serv-i ser-efrzum salar ise stme sye
Yarn rz- kymetde ne minnet zll- tbya

Bu gazeli gyet ile mehr olmdur.

B-vef hn oldugndan bana ne
h- devrn oldugndan bana ne
Mrve p-ml diy mihnetm
l Sleymn oldugndan bana ne
Ben ged-y ehr olcak bir ciz
Msra sultn oldugndan bana ne
NHL: Mahrsa-i Burusadandur. Meyyedzdeden mlzm olup ekbir ayn
hicv itmekde ihtiyr- gni elinde olmamagla tark-i ilmde ok felket ekp
badel-lteyy vel-let ve alt yz elli ake ile Galata kds olup ol esnda Sultn
Selm Hn- mz shak elebiye ve Kse Bozan ve mezbr musahbet in
sdde-i felek-iktidrna davet ihzr idp meclis-i llerine dhil olduklarnda
tife-i hussddan baz ehl-i fesd mezbrlara pdihmuz etretden hazz ider ne
denl etret idebilrsenz idn dimekle mezbrlar meclis-i pdihde edebden

219

hric kelimt- hezl-mz idp biribirine itdkleri hicviyt okumagla shib-krn-

nzik dil munkbz u mnfil olup biz bunlar mushib sanduk bunlar b-nevlar
imi diy mezbrlar birer czi ihsnla yerlerine gndermidr. Bade-zemn bir
zemn mazl fakr u felket ile mahzn u mell olcak Sultn Sleymn Hna
niyz- mendne bu ktay sunmdur.
Kime kimden ikyet eyleyeyin
Ser-gzetm hikyet eyleyeyin
Ehl-i ilmn fakrine imdi
Kimse dimez riyet eyleyeyin
Gh tedrs geh kaz diy ben
Nice zillet denet eyleyeyin
Bana bir tevliyet inyet kl
Vakfa say u kifyet eyleyeyin
Murd u mermndan sl olndukda ayda bin ake sliyne ile kanat itmidi. Eluhdeti aler-rv rivyet olnur ki merhum- merkm hir-i mrine varnca cm-
sahby elden komayup yaz u k dimeyp rindnla bezm sohbetden bir n bir
sat hli olmayup hir maraz- nakrse mbtel olup hareketden kalcak Uzun
rda bir dkkn idinp yende v revendeyi tem itmekle gnlin eglendrrdi.
Ekser-i er hezl-gnedr. Semend-i tab ol semtde mnatf ve vd-i cdde
munsarif olmamdur. Bu er anundur.
Hammma girdi nz ile bir sm-ten gzel
u yle diyecek yiri yok cmleten gzel
Soynd kd gonce gibi sebz cmeden
Bir sseni futayla o gl-prehen gzel

220

Kucamaz gzel kocald dimi sen Nihlye

gen gzelsin ey iki gzm igen gzel
NHL: Vekl Sinn dimekle marf olan kdnun ferzendidr. Nm
Mehemmeddr. Lutf Begzde Mekke-i merrefeye kd oldukda dnimendi olup
bile gitmidr. Celld-dn-i Ekber Mekke fukarsna Cell nm floriler inm
eyledkde bir kasde gndermidr. Matla budur.




Mevln-y merkm ile mezbrun m-beynlerinde baz kudret sebebiyle htr-
rencde ve dil-i remde olup Mevln Kd Hseynn zeyline teebbs eyleyp
anlardan mlzm olup diyr- Rma gelp baz medris-i erfeye mderris olup
mdrese zre olmdur. Bu er anundur.
Bir atd nakum Kays ile sret std
Vel zemne drdi an zemne beni
Nihl rite gibi bu keseler nola kaddn
Hele sorarlar ol nahl-i erguvna beni
Lf- mihrin o mehn urma gnl mil isen
Dilne alma gam- k eger kl isen
NHN: Kul aslndandur. Merhm Hc Hasanzdeden mlzm ve medresesine
mderris olup badeh Mustafa Paa medresesinde iken erbb- takv ile ins
sulehyla cels olup terk-i hidmet-i tedrs idp zim-i tavf- Beytullhl-harm ve

221

ziyret-i ravza-i Seyyidl-enm aleyhis-selm idp o emkin-i mteberrikede bhavf u bm

Msr:

tdi cnn Nihn teslm

F sene tokuz yz yirmi be. Bu reddl-acz ales-sadr gazel-i mehr anundur.

T kim greli talatun ey yzi kamr
Irmak gibi emmden akar m u seher m
Em virdi leb-i lalne derdine didi merg
Germ olma igen bendeni ldrmege yr
r-y cihndur yzn ey dil-ber-i cnke
ekk itme ki sensin bana tc- ser dr
Aradsenn gibi gnlm bulmad ber ruh
Ho hr- kadd verd-i hadd zlf ka y

Ay yzllern medhi in irni sen ay

Y nn u elif h ile nn- kalbi kl in
Ve bu gazel-i mehr dah ana isnd olnur.
Lleler kd kzl tc ile hler gibi
ekdi ssen hanerin snn siphler gibi
Rfizdr lle tcn bde vir y Rabb diy
Ysemenler Hakka yz tutm lhler gibi

222

Ey Nihn r-yr sev Mehemmed kna

Byezd-mereb ol olma tebhlar gibi
NHN: Drl-meymene mahmiye-i Edirnedendr. Nm Turak elebidr.
Sultn Selm Hn- Sn Magnisada ehzde iken msr- Khirede mr-i mrn olan
Dukakinzde mezbr tuhaf u hedy ile ehzde-i merkma irsl itmidi. Vusl
buldukda nazar- kabl ile manzr olup meclis-i hslarna duhle yol virilp
sitne-i sadetlerinde kalup gitdke iltift ziyde olup ehzde Sultn Byezd
Tahmas- menhs ilinde mahbs oldukda merkm ehzde Sultn Selm-i mezbr
Turak elebiyi elilik ile gndermidi. Varup Tahmas ile nie musahbet idp
Tahmas hayrn kalup Rmdan byle kimesne zuhr ider mi imi dimidr. Badeh
em-i zemneden aynel-keml irip baz erbb- ikk ittifk ile Sultn- fk
Sultn Sleymn Hna nifk idp iftir v ihtilf ile mezbr tetebbu kahr- sultn
ile mertebe-i ehdete iridrdiler. F sene tokuz yz yetmi Ulv
Eyleye Hak ana cinn Turak
msrn trh dimidr. Mezbr ehd olmazdan mukaddemce bu gazeli dimidr.
Kendye hasb-i hl olmdur.

Cn old eh hid-i maksdna vsl

Sultn- gam- kuna dil olal menzil
Katlme dell olsa nola gamzene zlfn
Mehrdur ed-dl alel-hayr kefil
Zulmetde kalurdum eb-i hicrnda Nihn
hum ereri olmasa ger bana meil

223

NYZ: Bedl-slb kasaba- skbdendr. Ekseriy murabbalar diyp ve

ehl-i msk olmagla latf makamlarda baglayup meclis mahfilde anun
murabbalar oknmagla mehr- fk olmdur. Merhm Ayas Paa meclisinde bir
murabba okndukda gyet hazz eyleyp siph zmresine ilhk itmidr.
l ile benm gnlm alan yrn elinden
murabba anundur ve bu murabba dah anundur.
Hev-y k dil-berden kesilmez
Bel v derd () mihnetden ekilmez
Nie pend iderm insfa gelmez
Yanlmaz bu del gnlm yanlmaz
Yine bir yre meftn olmak ister
Gam- hicr ile mahzn olmak ister
Dp taglara Mecnn olmak ister
Yanlmaz bu del gnlm yanlmaz
Bu gazel dah mezbrundur.
Ge-i gamda hayl-i yrdur eglencemz
Blbl-i kuz dil glzrda eglencemz
Cennet-i firdevs in zhid bugn gam ekmezz
ki lemde hemn ddrdur eglencemz
Knc-i firkatde Niyz gh gamdur gh elem
Gh vasf- yr ile erdur eglencemz
NYZ- DGER: Rmili kzaskeri badeh mft olan eyh Efendinn
ferzend-i dilbendidr. Hill-i vcd matla- fazl u kemlden bu vech ile tul itmesi

224

bedr-i kmil olcagna dldur. Ng-hasil matb-emil cevn- shib-i

irfndur. Bu er- bdr anun gftr- letfet-irdur.
Matla:

O meh dn htr- k lutf itdi ele ald

Dil-i mahznum anmadugna htrum kald
Bihr- ekme gark eyledm dery-y cn
Gze yendrdn ey dil hsl bahr- firvn
Mmkin mi ana mve-i vaslun ola nasb
Bg- vislde tama- hm ider rakb

.
NEYL: Lutf Begzdelern kgidr. Byk birder Meyl mahlas ihtiyr biz
Neyl ihtiyr itdk dirler. Sahn mderrisi iken zmir kds olmdur. Fezili bmr oldugndan m-ad er- bdr vardur. Bu beytler anun gftrdur.
ir-i :

iginde aglasam yrn gelr bana rakb

Hlme itler gler bir hle vardum ben garb
Dglar kim szi-i kunla yandum sneye
Dilde kun genci var mhr urdum ol gencneye

Olmaga by- snblne emn

Dostum eylemi iml yemn
Vasluna ivdgm bad midr
Vehmm oldur ki mevtme ola yakn

225

VLH: Latfl-slb kasaba- skbdendr. Nm Ahmeddr. Ahzde

Mehemmed elebiden mlzm olup tark-i kazya zim olmdur. Kuzt- kasabt
m-beyninde kenr- al-i alem fazl u irfnla msellemdr. Kelimt- dil-k ve
ebyt- cn-fez ile mehr- dny olan bleg-y uardandur. Mretteb dvn
shibidr. Bu ebyt anundur.
Nazm:

Alka eylemek zt- Huddan gayra ziddr

Ceml-i l-yezle kum Allah hiddr
kbet arhna toknmaz ise seyl-i sirik
siyb felegn varsun ginsn yrisn
Nice terch ideyin Ysuf cnnumdan
Dde grdm bu gice agmad mznumdan
Gark- seylb- bel bir k- gam-ddedr
Semtden hric degl Mecnn koya vddedr
Sdedr mirta tebh eylemek ruhsrun
Lal-i rnne sen bse dimek hydedr

VLH- DGER: Drn-nasr mahmiye-i Edirnedendr. Kurdzde dimekle

marfdur. Fezil marifle rste kemltla prste tab- vakkr ve zihn-i
nakkda mlik iken Ba egmezz edniye dny-y dn in diyp tark-i mensb-
ilmiyeye slik olmayup vaz u nasihat semtine zhib olmdur. Hakk ki viz
nsihlern be-nm ve ol tife-i kirmun metn m-l-kelm olmdur. Rivyet
olnur ki unfuvn- cevnde bir cevnun vlihi ve sahr-y mahabbetinn teihi
olur. ttifken bir gn cmide krsi zerinde vaz u nashat ider iken cevn-
mezkr bir gyet menfr rakble gelp krsi ayagnda otururlar. Viz Efendi
bunlar grdkde akl perkende ve kelimt pern olur. Sabr u tahammle ki
ider. Rakb kanda ise bed-hylg komaz cevnla hakkaten mushabet

226

muhvereye balar. Viz Efendi bun gricek sabr u karr kalmayup b-ihtiyr
kendyi krsiden aag atup bir byk Engrs bag ile rakbn zerine hcm
ider. Rakb karra kdir olmayup firr idp Viz Efendi ardnca biraz kovalayup
iriemeyp yine gelr vazna megl olur. Fenn-i irde dah yed-i tls ve kademi rsihi ve kelimt- rasni ve ebyt- mihi vardur. Bu ebyt anundur.
Er- :

Marz- k kim dermn bana sen ha kalmdur

Yeti kim derd-i hicrnle im Allaha kalmdur
Ny- ecvef eser-i illet efgnumdur
Serv-i nks revi lebn hr mnumdur
Kanlar salup penbesine dgmun ey gl
Bu kse-i ser tobtoludur sama karanfil

Erbb- devletden Mustafa nm kimesne rkml-hurfa bir mihr beyti teklf

eyledi. ttifken mezbra dah teklf eylemi irtesi gnine bu beyti diyp iletdm.
Beyt:

Hk- rh zmre-i ehl-i vef

Bende-i l-i Mehemmed Mustafa

Hikmet-i lh mezbr dah be-ibrete bu beyti ayniyle diyp gtrdi.

VL: Kasaba- Yenibzrdandur. Nm Ahmeddr. Henz sinn-i ebbda iken
tahsl iktisb- marifde itb zre olup vl-i iklm-i irfn ve mlik-i memlik-i
ilm ittikn olmdur. Bu ebyt anundur.
Gazel:

rmek durur o kameti blya niyyetm

ftdeym vel ki blend old himmetm
Varur yannca salnur ol serv-i ho hrm

227

Agyr- n-bekr dil ald fetm

Bahr- hnerde drr-i girn-myeym bugn
Vl aceb mi bilmez ise kimse kymetm
Bulnmasa m leb-i cnn in arak
Iy eylen ehl-i diller ile keyfe m ittifak
Ne fitne eyler ara yerde em-i fettn
Bak baga olur gamzesiyle mjgn
VCD: Mahrsa-i Edirnedendr. Tark-i ilmde mlzm badeh baz kasabta
hkim olmken diyr- ademe zim olmdur. Bu matla anundur.
N- arb- nb ile gitmez bel-y dil
Derd ehline olur leb-i dil-ber dev-y dil
VCD-

DGER:

Diyr-

Karamanda

kasaba-

Larendedendr.

Nm

Mehemmeddr. eyhl-islm Ebs-suddan mlzm ve baz medrisde

mderris olmken m- eref-encmda krk bin ake zemet alup tark-i ilmden
fergat itmidr. Hayl- Yr adlu bir kitb vardur. Bu ebyt andandur.
Mesnev:

Yine ol Hlk- zemn zemn

Kld bg- cihn hare nin
Olup vz- rad nefha- sr
kd yerden emen ehl-i kubr
Katre-i beyzvr ebnemden
Nie tt gibi kd emen

228

Yaylup cism-i bga b- revn

Mrde iken iridi glene cn
Glenn old bir haytna dl
Cmleten hep iek kard nihl
VAHY:

Kasaba- Manastrdandur. Hvernn hemrezdesidr. Anun mihr-i

terbiyeti ile ebnem gibi gazeli menzil-i hk iken zerde-i eflk olmdur. Kesriyye
kds iken sene tokuz yz elli sekizde skin-i magk olmdur. Bu ebyt anundur.

ir-i :

arh- ser-gerdn geer sana meh-i tbn ile

M-hasal imdi tokuz kii yrr bir cn ile
Derd ile pr-i arhun n kameti d-tdur
Destinde dd- hum gy ki bir asdur

VEZN: Kasaba- znikdendr. Keyfe maglb olup yedni ber afyonun vezn
kysdan hric olmagla dire-i insniyetden hric olm idi. Lkin kelimt semtden
hric degldr. Belki tml-vezn ve kmill-ayrdur. Bu er anundur.
Cil vir em-i cn hk-i py- dil-rb ile
Sakn kehhller gzn boyarlar ttiy ile
Gam- zlfn ekeyin her ne kadar mkil ise
lmmdr bana gsterme hattun ile serb

Gsterse nola halka benn ile beni yr

Aftesiym bir nie zemndur ki ben anun

229

VEZN: Kasaba- Manastrdandur. Nm Abdl-kermdr. Knalzde Al

elebiden mlzm olup Kesriyyede niybet iderken fevt olmdur. Bu er
anundur.
Dil-hnesini ykd n ol yr- cefen
Yapdum der dvr- gam ana binen
Kaddine gre dikn cmesini cnnun
Ol boy serve dik ls gerek kemhnun
Avrete meftn olan Mecnn u Ferhd gider
Vezniy neylersin anup bir iki zen-preyi
VSL: Kasaba- Nigdedendr. Dnimend-i nmdar ehl-i fazl- hret olmagla
Haseki medresisinde baz mahdime mud olmdur. Nazm- era dah iktidr
vardur. Bu er anundur.
Tg-i sitemle yaum gel eyle kana gark
Uk iinde bendene lzm degl mi fark
Didiler yr gelr hzni gider m u seher
Bekledm yollar amm ne gelr var ne gider
VUSLAT: Tife-i sfiyeye makam olan Sofya nm ehrdendr. Tark-i ilmn
felket-dde v elem-kedesi olup hid-i mermna vuslat badel-lteyy vel-let
myesser olmdur. Bu matla anundur.
Dil peykn- hicrinden yrek kim garn- hn olm
Dehn- goncesi fikrine varup ser-nign olm

230

VASF: Mhedesi prz olan ehr-i Sirozdandur. Merhm Mesh ile hem-dem
hem-nefes olmagla kemlt u marife dest-res bulmdur. Vasf hric-i hayta-i
imkn ferd-i zemn vahd-i devrn ir-i fashl-beyndur. Nie zemn ehr-i
mezbrda vl-i umr- cumhr olmdur. Bu ebyt anundur.
Ne kadar tr ki irr cnuma cnnumdan
Cnib-i kyuna revzenler aar cnumden
Yremn kanlu ya dinmedi bir dem Vasf
Girye grendi gelr dde-i girynumdan
(Diger:)

Y Rabb nolayd lem iinde dil olmasa

Br olur ise her gzele mil olmasa
Dil sabr iderdi vaslun mdiyle hicrne
mrm gibi ecel dah mstacil olmasa

(Diger:)

Aks-i ruhsrun senn bu dde-i hnbda

Gyy berg-i gl-i terdr arb- nbda

Kendnn aksin grp su ire kaddn sand serv

Kald ol hayretde yllardur kenr- bda
VASF: Knalzde Abdur-rahm Efendinn ferzend-i dilbendidr. Nm
Mustafadur. Avn- hadset-i sinni ve unfuvn- cevn marif kemltun tahsl
tekmline dil cnla megl ve inn- himmetin savb- kesb-i fezile masrf klup
Zekeriyy Efendiden mlzemete nil ve semt-i kazya mil olmdur. Hsn-i
hatla lutf- nazmda yed-i tls ve kadem-i rsihi vardur. Bu er anun gftrdur.
Kte-i haner-i hnrzn idersin seveni

231

Ey gnl bg- letfet seven lsn mi seni

Snede rz- gamun var idgin bilmezsin
Nie k itmeyeyin haner-i hicrnle teni
Sahn- glzr nola dil-ke olur ise Vasf
Ki giypdr bugn egnine libs emen
Leb-i lal-i gher-brun senn cndan ibretdr
Nihl-i kametn Hakka kymetden almetdr
VUSL: Moll elebidr ki Sultn Selm Hn- Sn sitnesine intisb idp
cls- hmynda Magnisa kazsndan Burusa badeh stanbul kazs virilp
badeh kzasker olmlardur. defa stanbula hkim vli olmdur. Nazmda ve
inda kudreti meretebe-i kemle vsl olmdur. Bu er anun gftrdur.
Gazel:

Klca boynumda benm yokdur iler

Yr tgin bilebilsem ne biler
Nr- hicrnle yanup gitdi yrek
Hanern snede cn ne diler
Reh-i firkatde Vusl her dem
Rad- humla felekler inler

VUSL: Rmilinde Yahyl ocagndan mer ire lem gibi ser-med olan Emr
Mmecced Mehemmed Begdr. Perem-i tg- ecat nezede-i dn devlet ve
turra-i mgn-i ryeti meta feth nusret oldugndan m-ad kiver-i feshatun
mr-i mrn ve memlik-i belgatun server-i sultn olup mretteb dvn vardur.
Bu ebyt anundur.
Er- :

Eger dmnuna irmezse destm knc-i hasretde

232

Elm yakanda ey serv-i ser-efrzum kymetde

Bahr- hsn ire nola ey dr-i yek-dne bana
Ger sadef dye olup ll olur ise ll
Tutalum miske tartlm efendm Ysuf- Msr
Vel bin hna virmezdi seni karda kardaa
VEYS: Vilyet-i Aydnda kasaba- Alaehrdendr. Nm Veysdr. Mukaddem
zikr olnan Maklnn hemrezdesidr. Moll elebiden mlzmdur. Henz nevsinn nev-sl iken ilm irfn ber-kemldr. Alet-tevl bu hl zre sbit berkarr olursa ir-i nmdr ve std- b-itihr olmas gn gibi ikrdur. Bu er
anun gftrdur.
Nmene bakmadugna ol nigr- b-vef
Ey dil-i gam-dde benden bir kulac kgd sana
Murg- dil pervz iderken her gzi ehbz ile
Dmedi gitdi konmak sen hm pervz ile
Halka emmi sayyd- ezel ideli dm
Hblarda seni tutd gzm ey lebn harm
HTF: Kasaba- Nigdedendr. Lutf-r ve hsn-i makl derece-i kemle vsl ve
fenn-i belgatda bligan-m-belag mermna nildr. Bu gazel-i bdr anun lle-i
kaleminden crdr.
Meger ol lal-i ekker hke tt dil uzatmdur
Urup dest-i kaz agzn yzini kanatmdur
Grelden dglar ile snemn zeyn oldugn cn

233

O eb evrk- gl sahn- glistn tonatmdur

eb-i trik-i gamda yknrmi rite ekne

ehbun Htif arh- felek ipin uzatmdur
HM: Hk-i abrs olan ehr-i Burusadandur. Evld- emcd- Neb
Himdendr. Mukaddem sarrc iken ol hrfetden fergat ve tahsl-i marifete
himmet itmekle az mddetde tekml-i fazlet idp fnn- marifde std- mhir
nzm- ir olmdur. Bu ebyt ol zt- siydet-simtundur.
Ebyt- :

Geerken cm- mey sundum gelp n itdi ol fet

Gelince byle gelse demn ayagna devlet
Cem-i asr u Sleymn- zemn olsan bu dnyda
Ecel cmn sunup devrn virr hirine bde
Mak ka bir olur sz- k- pk
Bir od degl mi em ile pervneyi yakan
Eki uka o h eylese tan m ragbet
Chda evvel olan buld terakk kat kat

HCR: Mahrsa-i Burusadandur. ki defa Burusaya andan sonra Edirneye andan

Drs-saltanaya kd olan Kara elebidr. Babas Kd Hsm dimekle marf u
be-nmdur. Keml Paazdeden mlzm olup mertib-i aliyyeye pye pye nil
sim olmdur. stanbulda hkim iken bist- hkmeti tayy
olmdur. Makbl- lem nazm- msellemi vardur. Bu er anundur.
Gazel:

Ruhun glzrn mrm grince

Yakasn ekp k itdi gonce

234

Ba egmezsin sanemden gayrya dil

Dgerlerse efendi tb diyince
Hat itdm hatun gelmi didmse
Miynun gibi boynum kldan ince
Gel ldr hicreti kurtar beldan
Dular eylesn sana lince
Veleh:

Geri her meh-rya dil virmekde mhirdr gnl

Sen sanemden gayrya ba egse kfirdr gnl

Veleh:

Dir imi sen zlf ruhsrna mrm devletm

Olsun ey dil devletn pynda mrn drz

HDY: Mecma- erbb- irfn Drl-mn Kostantiniyyedendr. Nm

Mustafadur. Metlib-i dnyeviyeye tlib olmayup arz-y mertib itmeyp Haseki
cmiinde mezzin muarrif olmagla kanat zre maet itmidr. Zmre-i
ulemdan degl iken selikas nazm- era bir veche dmidi ki her beyti altun
kalemle yazlsa rev ve her gazelini fuseh v bleg kgd-zer gibi balar zre yer
itseler sezdur. htir- mezya kdir hsn-i edda std- mhir ir-i shirdr.
Mretteb mkemmel dvn shibidr. Bu ebyt anundur.
Er- :

mdm bu vefdan ola kalbnde eser peyd

Hud kdirdr eyler seng-i hrdan gher peyd
kup cn gitdi yr ile Hdy kald zr ile
Ne cndan bir eser zhir ne cnndan haber peyd

(Diger:)

Misl-i Kabe ey nr- dde-i uk

235

Gren cemalni mtk grmeyen mtk

Gedi Mecnn kdan gemez dil-i mestnemz
Ellern usland uslanmaz bizm divnemz
(Diger:)

Bellarun dil-i uk- dil-figra gerek

Bel inyet-i Rahmet gnhkra gerek
Cemlni nie yzden grem diyen diller
ikeste yneler gibi pre pre gerek
Sipihri gr ki eker snesine bir mh
Hemn felekde benm tli sitre gerek

HDY- DGER: Merhm Ahzde Efendinn dilbend-i kihteridr. Nm

Hseyndr. Eyym- ebb ve hengm- cevnde ol kadar fezil iktisb itmidr ki
kalem ile tahrri ve lisnla takrri mmkin olmaz bir det mahdim-i pr-mekrim
tark-i ilmde mlzm oldukdan sonra tark-i tedrse zim olmdur. Kelimt-
sencde v ebyt- pesenddesi vardur. Bu ebyt anlardandur.
ir-i :

yed vef ide diy ol yr- pr-cef

Sabr eyler idm eylese mrm eger vef
Gklere irdi fignum dah rahm itmez o mh
Yerde kalmaz ehl-i derdn itdgi feryd vh
Lutf u ihsn ne mikdr ideyin dirsn eh
Kat og ummaz dil-i b-re mikdrn bilr

HELK: Vilyet-i Karamandandur. Tark-i ilme slk idp vsl- mertebe-i

istidd olmken terk-i her-murd idp imm- mescid-i Yrhisar olup nie rzgr

236

ol hl zre ber-karr olmdur. Evil-i hlinde tekye-i kun bdl- sne-k

olmagla Helk mahlasn ihtiyr idp dimidr.
Ser-i ky- Vefnun Sne-k
Gzellern lmls Helk
Nesr: Hayli Frisdn u ehl-i irfn olmagla mehdimden ok kimesne mezbrdan
Glistn u Btsn okumdur. Sene tokuz yz seksende evrkn drp diyr- ademe
ruhn gtrmidr. Bu ebyt anundur.
Ebyt- :

Tabb-i cd idp fakr u fkadan zr

Didm ne re didi kim arb- Dinr
Mey ienler o meh-lik ile
Mest ola yllar ile ay ile
Yine gsterdi lemi sk
Bize cm- cihn-nm ile
Kadd-i blsn istedm yz kez
Hak nasb itdi bin bel ile
Leb-i meygn var iken anma hatt- ikr
Gl gibi bde tururken nidelm esrr

HLL: Mecmal-fhl mahmiye-i stanbuldandur. Ehl-i hrfet ve ashb-

sanatdan iken marifetden dem-zenn olmagla muktez-y kbiliyyeti ile az
mddetde hill misl mrn-ileyhi bil-benn olmd. em-i nahfi hill gibi
brk zif olmagla mahlas- mezbr ihtiyr itmidr. Sipihr-i belgatun tbnda
hill ve smn- feshatun bedr-i tbn- b-kemlidr. Mkemmel dvn ve bhadd ebyt- belgat-nvn vardur. Bu er anun gftrdur.

237

Ear- :

ikest olsa surh cm- meclis ber-karr olmaz

Meseldr skiy ba gitse ayak pydr olmaz
Gurr- hsn ile dil-ber ki nza yz tutd
Bel-y k ile k niyza yz tutd
Hazer kl ey gl-i ran niyz- blblden
Hezr dest ile ol b-niyza yz tutd

(Diger:)

Feth-i bb ola myesser diy vasl- yrdan

Halkave kald gzm gitmezdr dil-drdan

HMM: Kasaba- znikdendr. Sultn Murd Hn devrinde eyh ve Ahmed ile

musr birbiri ile murz u mnzrlardur. Acem Hmmsinn Hner-nmesin
terceme itmidr. Avm m-beyninde mehr olan Manzm-nmeler mezbrundur
nitekim.
Nazm:

El ey serv-i kadd-i lle peyker

Mbrek tli ferhunde ahter
Yanag gonce-i bg- letfet
zr verd-i glzr- tarvet
Yedi iklm-i hsnn ehr-yr
Tokuz meydn arhun eh-svr
Selm n nesm-i snbl gl
Selm n nev-y sz- blbl

238

HEVY: Mustafa. b u hevs cennets olan mahrsa-i Burusadandur. Abdlmmin Cmiinde hatib-i edb ve fezil marifden b-nasbdr. Glistn ve
Bstn latf erh idp sir-i erhini cerh itmidr. Hev mahabbet mansna
olmagla bu mahlas ihtiyr itmidr. Bu er anun gftrdur.
Gazel:

Nie bir llezr gzleyelm

Glen-i hsn-i yr gzleyelm

Misk anberde yok dev ka

Snbl-i zlf-i yr gzleyelm
Dili her dil-rbya virmeyelm
Dil-ber-i vekr gzleyelm
Gelse n-geh miyn- bezme rakb
Yr ile bir kenr gzleyelm
Hasret-i b- ineb gedi Hevy cna
re ne bde in biz de geenden geelm
YETM:

Kubbetl-islm-

Drs-saltana-

Kostantiniyyedendr.

Pederi

Turnacba olmagla kendi yenieri iken ank-y Kaf- cell eyh Ceml Efendinn
engl-i cezbesine rbde olup on be yl keml-i irdetle hidmet idp eyh-i
mezkr civr- mlk-i gufrda sde olup Sdlce nm makmda makbr oldukda
mezbr dah ol arada mutekif-i knc-i inziv idp badeh Seyd Al elebi
mezbr tutnmayla sefer-i deryya iledp edid-i deryy mhede itdkde bu
ktay dimidr.
Kta:

Suy bardakda dimiler gemiyi kgdda

Bizden evvel bu cihn seyrin iden ehl-i vukf

239

lem-i beri koyup bahr hevsnda yelen

B Al ise anun aklna idrkine yf
Ehl-i yl olmagla fakrdan s- hle mbtel olmagla bir manzm risle diyp
Sultn Sleymn Hna sunup silhdr blgine gemidi. Bu ebyt ol risledendr.
Mesnev:

B-huss ol eh-i cihn-drun

Bahr u ber pdih hnkrun

b u ecdd hidmetinde peder

Turnacba idi per-i ehper
ki sultn- Rma hem-bende
Olm idm yigirmi yl ben de
Binp inmegde hy u hyda idm
ve-i devlete rbde idm
Badeh Van seferine varmamagla ulfesi kesilp yine makm- fakr u fenya ve
derd anya dmidi. Mteayyinn- uar-y Rmdan nazri ndir ir-i
shirdr. Bu er anundur.
Ikun yolnda gussa v gam bana zd olup
Gitdm adem vilyetine n-murd olup
Garibullh gubrum aranup bulnmaya
Demler ola ki istenirz dilde yd olup
Rakb ldgine yr itdi zri

240

lsi venine degse bri

Kapudan Piyle Paa kendye bir criye-i hasen ve be bin ake at idp
gazavtn nazm itmek teklf itmi idi. Tamm olmad Paanun mri encma
irimekle n-tamm kald. Evveli budur.
Cnb idp lcce-i dery-y k
Eyledi mrgbn gy- k
Bgda v rgda rmaglar
Kyuna yz srmek in aglar
YAHY: Arnavud vilyetindendr. Devirme Acem oglandur. Yenieri ve
yayaba oldukdan sonra tevliyet semtine slk idp sonra Rmilinde yigirmi bin
ake zemetle kanat itmidr. uar-y zemnun ve bleg-y devrnun mbihil-iftihrdur. Trk hamse shibidr. Eds dil-i erbb- saf gibi sf v pk ve
mans dern- asfiy gibi tbnkdur. Kasdeleri b-bedel musanna muhayyeldr.
Sultn Sleymn Hn Elks ile Acem seferin itdkde bu kasdeyi sunmdur.
ekelm gn gibi ak sanck ile arka eri
Kara topraga kuralum surh-seri
..
Geelm taht- Sleymnlar ile skdr
Hayliye muraza- tark ile dimidr bu ebyt
Bana olayd Haylye olan ragbetler
Hak bilr sihr-i hell eyler idm ir-i teri
Ben ecat klcyum ol klar teberi

241

Ben sava ire eriym o hemn cerde ceri

Latf muhammes mseddesleri vardur. Bu mseddes anundur.
Nie bir mcermuz dostna dstn olsun
Meknum ayn- lemden nihn-ender-nihn olsun
Kilb- kyuna cism-i zafm armagn olsun
Ne kyun h ile tolsun ne kapunda fign olsun
Beni ldr vcdumdan ne nm (u) ne nin olsun
Gazelleri b-bedel hem-vr (u) muhayyeldr. Bu ebyt anundur.

Dr- dny deli gnlm gibi vrn olsa

Ne cihn olsa ne cn olsa ne cnn olsa
Kk sevdgmi sevse kamu halk- cihn
Szimz cmle hemn kssa-i cnn olsa
Eyler fakri vade-i vaslun ne hl ise
Cndur umar efendi ne denl muhl ise
Derbn- pdih idp ol serv kameti
Devrn yine kapuya getrdi kymeti
Subh- sdk gibi ey gfil agard sakalun
Habern yok seni penbeyle bogazlar eceln
Bmrum ey ecel bu gice bekle yanum al
Rz- firak- dil-beri gsterme cnum al

242

Sultn Sleymn Hn cmiine gyet trh dimidr.

Cmi-i bl telullh aceb l bin
Bu beytden on vech zre trh kdugna kendi nazmla erh itmidr. Beytn iki
msr birer trhdr. Beytn noktal harfi bir trh noktasuz harfleri bir trhdr.
Evvelki msrun noktal hurf ikinci msrun noktasuz hurf bir trh dahidr.
Evvelki msraun noktasuz hurf ikinci msrun noktal hurf bir trh dahidr.
Evvelki msrun noktal hurfn tasnf idicek bir dah noktasuz hurfn tasnf
eylesek bir dah ikinci msraun dah kezlik bu veche on vech olur dimidr.
Bundan sonra dimidr ki
fernler ola kim Yahy dilinden bir dah
Beyt trhe nazr ola bu bir beyt-i du
Talatun gn gibi mesd ide Allahl-vrd
Ola dim devletn pyende ey merd-i at
Bu beyt dah zikr olnan on vech zre trhdr. Bundan musanna trh hi bir trhde
dinilmemidr.
YAHY ELEB EFEND: Zekeriyy Efendinn ferzend-i sadetmendidr.
Halebe marif u kemlt ve klliyt u cziyyt- ulm ve fnn- mutebertda
ihrz- kasabat itmidr. vze-i ehr ftb- pr-envr gibi ren ikrdur.
Makbl er mergb gftr vardur. Bu ebyt ol mahdm- nmdrundur.
Srersin dim ey dil py- yre ehre-i zerdn
Dimez mi ol tabb-i cn u dil sana nedr derdn
Pern- hazn olmaz gl-i ranlar solmaz
Ne bgun nahlidr y nihl-i nz- perverdn

243

Br- gamun ham eyledi kaddm lem gibi

hir adem yolna eh togrulam gibi
ekmedn b-re dil lemde bir gam kalmad
Hsl bu lem-i fnde lem kalmad
YAKN: Drn-nasr Edirnedendr. ehr-i mezbrun ehl-i cihtndandur ve ehl-i
cihtun erbb- marif kemltndandur. Bu er anun gftrdur.
Ol pernn de nedr hassiyetin bilsem ayn
Oturur gldr turur serv yrr rh- revn
k oldum yine bir dil-ber-i ters grdm
Leb-i cn-bah demin muciz-i s grdm
Tb- mlden ten-i smni arakrz olm
Drr gevherle mzeyyen bt-i ran grdm
YAKN: md Sinn nm kdnun ogl Bozanzdenn hemrezdesidr. Kuzt-
kasabtdan olup vilyet-i Cezir-i Arabda kd iken kaz-y baht itmidr. Hadseti sinn slde tahsl-i marif keml itmidr. Eger bir mikdar mrden behredr
olayd gerekden pr-itihr- nmdr olurd. Bu er anun gftrdur.
Az mdur yohsa bah-y leb-i laln ok m
Be-hey fet biricik syle agzun yok m
Grdm ol Ysuf gl-i preheni vkada
Uyanup eyledgm nleyi tabr idemem
Yine verd-i ruhna bir lebi cn perverden
Sad hezr h ile ey blbl-i dil cn virdn

244

Bezm-i mihnetde Yakn bes idi efgnum

Bir yana sen de ney-i nle klup neylerdn
YSUF: Menba uar-y nmdr Yenice-i Vardrdandur. Hayretnn birderidr.
Hankh- mahabbetn bdl- b-bk Snekdur. Tark-i ilmde mel mlhaza
idemeyp
Cmle evrkum derp drdm bu ilmn defterin
imdi nak u harfi yok bir ho kitbum var benm
diyp Msrda eyh brhm-i Glen Hazretlerine irdet teslm getrp sitne-i
aliyelerinde nie mddet mukm olmdur. Mesnevdn shib-i irfn marif-i
sfyeye cn u dille tlib letif nevdirde birderine glib idi. Er sznk
mans rasn ve eds pkdur. Sene tokuz yz elli de civr- mlk-i gaffrda
sde olup Sdlce nm makmda medfn olmdur. Bu birka ebyt ol ir-i
stde-sftundur.
Biz tc- rb-y ser-i hn- cihnuz
Biz hk- kef-i py- gedyn- zemnuz
Biz dinlemezz gulguleni blbl-i bgun
Biz nagme seryn- glistn- cinnuz
fk btn tutm iken nlemz ey dil
Biz turfe durur kim yine b-nm u ninuz
B-nm u ninuz ne aceb kavs-i kazdan
Her tr-i bel kim atlur ana ninuz
Erbb- mahabbet bizi Ysuf bilr amm
Erbb- hased gzine ey dost sinnuz

245

Ehl-i derd olmayan anlar m safsn elemn

Bana sor lezzetini ben bilrm derd gamun