Chng V:

H THNG GIO DC QUC DN

I. KHI NIM V H THNG GIO DC QUC DN
1. H thng gio dc l g?
- L ton b t chc v cu trc cc loi c quan gio dc dy hc v vn ho
gio dc khc nhau m nhim vic dy hc v gio dc v cng tc gio dc vn
ho cho th h tr v ngi ln ca mt quc gia.
- Ngy nay, khi nim h thng gio dc khng ch hiu l h thng nh trng,
khi nim c m rng bao gm c trong nh trng v ngoi nh trng.
- H thng gio dc gm h thng nh trng (ch o), h thng cc c quan vn
ho gio dc ngoi nh trng.
H thng gio dc l tp hp cc loi hnh gio dc c sp xp theo 1 trnh t
nht nh theo cc bc hc t thp n cao
- Bc 0: Trc tui hc
- Bc 1: Tiu hc
- Bc 2: Trung hc c s
- Bc 3: Trung hoc ph thng
- Bc 4: Sau trung hc
- Bc 5: Giai on u ca gio dc i hc
- Bc 6: giai on 2 ca gio dc i hc.
2. Nguyn tc xy dng h thng gio dc:
a/ C s phng php lun v xy dng v pht trin h thng gio dc quc dn:
- mi quc gia, nh nc lun c mt qu trnh hnh thnh v pht trin h
thng gio dc trong bi cnh lch s-x hi nht nh. N chu s chi phi, tc
ng ca cc nhn t kinh t, chnh tr, vn ha, x hi, cc gi tr truyn thng
ca quc gia v xu th pht trin th gii.

- Hin nay, h thng gio dc v c cu h thng gio dc ca cc nc ang

c nhng bin i su sc trong qu trnh chuyn bin t gio dc tinh hoa
dnh cho s t sang gio dc i chng dnh cho s ng. Ngy cng nng cao
gio dc ph cp cho mi tng lp trong x hi. S phn cch gia hc tp
trong nh trng v lm vic ngoi nh trng dn chuyn i sang quan
nim gio dc lin tc v hc sut i.
Nhng trit l v ang tc ng lm thay i din mo h thng gio
dc.
- H thng gio dc c hnh thnh v pht trin t trnh v nhu cu pht
trin kinh t - x hi trong nc. N gp phn m mang dn tr, o to nhn
lc v bi dng nhn ti. To iu kin, nhn lc cho vic hnh thnh v pht
trin h thng gio dc, l yu t thc y s hnh thnh v pht trin ca cc
loi hnh trng, lp trong h thng gio dc.
- H thng gio dc chu s chi phi, ng thi phn nh nhng c trng, tnh
cht truyn thng v hin i ca nn vn ha, hnh thnh h thng cc cp
hc, loi hnh trng.
- Trong qu trnh pht trin, h thng gio dc chu s chi phi tc ng ca rt
nhiu cc yu t, cc m hnh h thng gio dc, cng nhiu loi hnh, nhiu
chun mc trong gio dc, c nh hng su sc n h thng gio dc
ca nc ta. nhng yu t kinh t-x hi c bn trong v ngoi nc nh
hng n s pht trin h thng gio dc hin nay l:
+ Cuc cch mng khoa hc cng ngh pht trin ang chuyn nn kinh t th
gii t cng nghip sang kinh t tri thc, tc ng n tt c cc lnh vc , lm bin
i nhanh chng v su sc i sng vt cht v tinh thn ca x hi.
+ Xu th ton cu ha cng tc ng n qu trnh pht trin kinh t - x hi ni
chung v pht trin gio dc ni ring.
+ Ci cch v i mi gio dc ang din ra trn quy m ton cu hng n vic
xy dng mt x hi hc tp m, sng ng v linh hot.
+ Ngh quyt trung ng 2 kha VIII v Ngh quyt i hi IX ca ng khng nh
gio dc phi i trc mt bc, nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng
nhn ti thc hin thnh cng s nghip cng nghip ha, hin i ho t
nc.

 H thng gio dc nc ta va l sn phm ca qu trnh pht trin chnh tr,

kinh t - x hi, vn ha trong mi quan h, giao lu hi tc quc t; l nhn t
quan trng thc y vic thc hin cc mc tiu kinh t - x hi trong thi k i
mi v hi nhp quc t hin nay.
b/ Cc nguyn tc xy dng h thng gio dc
- Mt s nguyn tc sau:
+ H thng gio dc phi ph hp vi trnh pht trin kinh t, vn ho, khoa
hc ca t nc, ng thi phi c kh nng p ng tt cc mc tiu ca chin
lc pht trin theo giai on ca quc gia.
+ m bo tnh nh hng chnh tr v s qun l ca nh nc v gio dc.
+ m bo mm do, tnh lin tc, lin thng nhm p ng nhu cu hc tp sut
i ca cng dn.
II. H thng gio dc quc dn Vit Nam
- H thng gio dc phn nh c im ca hon cnh chnh tr, kinh t, vn ho,
x hi c tnh cht lch s c th ca mi nc, h thng gio dc Vit Nam hin
nay l s k tha ca qu trnh xy dng v pht trin ca h thng gio dc trong
qu trnh pht trin ca lch s.
- Theo quy nh ti chng I iu 6 ca lut gio dc nc Cng Ho X Hi Ch
Ngha Vit Nam nm 1998 h thng gio dc quc dn Vit Nam nh sau:
+ Gio dc mm non c nh tr v mu gio.
+ Gio dc ph thng c 2 bc hc l bc tiu hc v bc trung hc, bc trung hc
c 2 cp hc l cp trung hc c s v trung hc ph thng.
+ Gio dc ngh nghip c trung hc chuyn nghip v dy ngh.
+ Gio dc i hc, o to 2 trnh l trnh cao ng v trnh i hc, gio
dc sau i hc, o to 2 trnh l trnh thc s v tin s.
- H thng gio dc quc dn c nu ti iu 4 ca lut gio dc c quc hi
nc Cng Ho X Hi Ch Ngha Vit Nam kho XI k hp th 7 thng qua vo
14/6/2005 nh sau:
1. H thng gio dc quc dn gm gio dc chnh quy v gio dc thng xuyn.

2. Cc cp hc v trnh o to ca h thng gio dc quc dn bao gm:

a. Gio dc mm non c nh tr v mu gio.

b. Gio dc ph thng c tiu hc, trung hc c s, trung hc ph thng.

c. Gio dc ngh nghip c trung cp chuyn nghip dy ngh.

d. Gio dc i hc v sau i hc o to trnh cao ng, i hc, thc s, tin

s.
* Gio dc mm non gm:
- Nh tr, nhm tr, nhn tr em t 3 thng tui n 3 tui.
- Trng, lp mu gio, nhn tr em t 3 tui n 6 tui.
- Trng mm non l c s gia nh kt hp nh tr, trng mu gio, nhn tr em
t 3 thng tui n 6 tui.

* Gio dc ph thng bao gm:

- Gio dc tiu hc c thc hin trong 5 nm hc t lp 1 n lp 5. Tui hc
sinh vo lp 1 l 6 tui.

- Gio dc trung hc c s thc hin trong 4 nm hc, t lp 6 n lp 9. Hc sinh

vo hc lp 6 phi hon thnh chng trnh tiu hc, c tui l 11.

- Gio dc trung hc ph thng c thc hin trong 3 nm hc t lp 10 n lp

12. Hc sinh vo lp 10 phi hon thnh chng trnh trung hc c s, c tui l
15.

* C s gio dc ph thng bao gm:

- Trng tiu hc.
- Trng trung hc c s
- Trng trung hc ph thng
- Trng ph thng c nhiu cp hc
- Trung tm k thut tng hp hng nghip.
1. Gio dc ngh nghip bao gm
- Trung cp chuyn nghip c thc hin t 3 n 4 nm hc i vi ngi
hon thnh chng trnh trung hc c s, t 1 n 2 nm hc i vi ngi c
bng tt nghip trung hc ph thng.
- Dy ngh c thc hin di 1 nm i vi o to ngh trnh s cp, t 1
n 3 nm i vi o to ngh trnh trung cp, trnh cao ng.
* C s gio dc ngh nghip bao gm:
- Trng trung cp chuyn nghip.
- Trng cao ng ngh, trng trung cp ngh trung tm dy ngh, lp dy ngh.
2. Gio dc i hc, bao gm
- o to trnh cao ng c thc hin t 2 n 3 nm tu theo ngnh ngh
o to i vi ngi c bng tt nghip Trung hc ph thng hoc bng tt nghip
Trung cp.
- o to trnh i hc c thc hin t 4 n 6 nm hc tu theo ngnh ngh
o to.
- o to trnh Thc s c thc hin t 1 n 2 nm hc i vi ngi c bng
tt nghip i hc.
- o to trnh Tin s c thc hin trong 4 nm hc i vi ngi c bng tt
nghip i hc, t 2 n 3 nm i vi ngi c bng Thc s.
* C s gio dc i hc bao gm:
- Trng Cao ng o to trnh Cao ng.

- Trng i hc o to trnh Cao ng, trnh i hc; o to trnh Thc

s, trnh Tin s khi c Th tng Chnh ph giao.

- Trng cng lp do nh nc thnh lp, u t c s vt cht, m bo kinh ph

cho cc nhim v chi thng xuyn.

- Trng Dn lp do cng ng dn c c s thnh lp, u t xy dng c s

vt cht v m bo kinh ph hot ng.

- Trng T thc do cc t chc x hi, t chc x hi ngh nghip, t chc kinh t

hoc c nhn thnh lp, u t xy dng c s vt cht v m bo kinh ph hot
ng bng vn ngoi ngn sch nh nc.

- Gio dc thng xuyn gip mi ngi va hc va lm

- Cc hnh thc thc hin chng trnh gio dc thng xuyn bao gm:
+ Va hc va lm.

Gio dc thng xuyn gip va hc va lm

+ Hc t xa.

Sinh vin c th hc t xa
+ T hc c hng dn.

-C s gio dc thng xuyn bao gm:

+ Trung tm gio dc thng xuyn c t chc cp huyn v cp tnh.
+ Trung tm hc tp cng ng c t chc ti phng, th trn.
Ngoi ra trong h thng gio dc quc dn Vit Nam cn cc loi trng chuyn
bit nh: trng Ph thng dn tc ni tr, trng d b i hc, trng nng
khiu, trng lp dnh cho ngi tn tt, trng gio dng.
III. NH HNG HON THIN H THNG GIO DC QUC DN
1. S pht trin ca h thng gio dc trong x hi hin i
X hi hin i t ra cho gio dc nhng yu cu mi khin n phi c cch tn.
Nhng thay i v s pht trin ca h thng gio dc trong x hi hin i c mt
s im chnh nh sau:
a. Tng cng kh nng p ng ca h thng gio dc vi nhu cu ph cp gio
dc ngy cng c ko di nhiu nc.
b. n v ht nhn ca h thng gio dc nh trng c nhng im mi.
- Nh trng lun gn lin vi mi trng sng v mi trng t nhin.
- Nh trng gn lin vi cc c s sn xut.
- Nh trng gn lin vi x hi vi chc nng chuyn ho v l tc nhn thay i.
- Tng cng mi quan h gia cc nh trng trong phm vi quc gia v quc t
di nhiu hnh thc phong ph.
- Nh trng gn lin vi cc c nhn v khng cn b hn ch v khng gian v thi
gian.
c. H thng gio dc c tnh lin thng cao
- Lin thng nhm m bo tnh phn ho.
- Lin thng vi th trng lao ng thng qua h thng trng ngh.
d. Pht trin a dng cc hnh thc gio dc v o to
e. H thng gio dc to ra tnh c ng ngh nghip ngi hc.

2. nh hng hon thin h thng gio dc quc dn

Trong qu trnh pht trin gio dc, vn hon thin h thng giaop1 dc lun l
vn ct li, tp trung phn nh t tng v mc tiu v ni dung ca cc cuc
ci cch gio dc.
Bc vo thi k pht trin mi, h thng gio dc quc dn Vit Nam cng khng
ngng i hi phi hon thin o ng yu cu nng cao dn tr, o to nhn
lc, bi dng nhn ti cho s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc.
Cng nh cc h thng kinh t-x hi khc, h thng gio dc ca mi quc gia u
c qu trnh hnh thnh, vn ng v pht trin theo cc quy lut chung ca i
sng x hi v cc quy lut ring ca tng h thng.
Cc nh hng hon thin h thng gio dc quc dn
+Hng ti xy dng mt h thng gio dc m, linh hot, ph hp vi vic xy
dng mt x hi hc tp sut i
+H thng gio dc nhm thc hin mc tiu nng cao dn tr, o to nhn lc,
b dng nhn ti, gn vi pht trin kinh t- x hi,
+Xy dng mt h thng gio dc a dng v loi hnh v phng thc,
+Xy dng mt h thng gio dc k tha c nhng yu t truyn thng, kt
hp vi tinh hoa ca cc m hnh h thng gio dc tin tin trn th gii
+C cu h thng gio dc c cu trc hi ha v tng i n nh, d dng cho
phn cp qun l, nng cao tnh t ch v t chu trch nhim trc cng ng x
hi
+C cu h thng gio dc m bo tnh cng bng v tnh bnh ng gia cc loi
hnh nh trng v phng thc o to.