ANG PAG-IKOT

NG EKONOMIYA

Ang pagsusuri sa buong gawi ng lipunan ay isang

napakalawak na gawain. At upang mailarawan ang galaw
ng buong ekonomya sa isang payak na kalagayan na
maipakikita sa pamamagitan ng paikot na daloy ng
produkto at serbisyo.
Ang payak na paglalarawan ng ekonomya ay
kinapapalooban ng dalawang sektor, ang sambayanan at
kompanya. Ang ideya ng Circular flow ay buhat kay
Francois Quesnay na batay sa kanyang Tableau
Economique.

Ang Dalawang-Sektor na Modelo (Two-Sector Model)

Ang pinakasimpleng modelo na nag-papakita ng pag-ikot
ng ekonomiya ng isang bansa ay ang dalawang-sektor na
modelo sapagkat gaya ng pamagat nito, literal na dalawa
lamang ang mga elemnto na sangkot sa pagpapainog ng
ekonomiya: Ang Sambahayan at Bahay Kalakal. Narito
ang tatlong uri ng dalawang-sektor na modelo:

UNANG URI
Ang dalawang sektor ay gumaganap ng gawaing
pamproduksyon at gawaing pandistribusyon. Makikita natin sa
dayagram blg. 1 na ang ugnayan ng dalawang sektor ay
nagaganap sa tulong ng sambahayan, bahay-kalakal, gawang
produkto, at pinagkukunang-yaman . Ang sambahayan ang
nagmamay-ari ng mga pinagkukunang-yaman na isinusuplay
niya sa Bahay-Kalakal. Mula sa bahay-kalakal, ito ay kukunin
ng kompanya upang magamit sa paglikha ng mga gawangprodukto. Ang anumang gawang-produkto na nagawa ng
kompanya ay dadalhin nito sa pamilihan ng nagawang
produkto. Ang mga yaring produkto ay kukunin naman ng
sambahayan para sa kanilang pangangailangan. Ang dalawang
sektor ay nagtatamo ng kapakinabangan kahit hindi
gumagamit ng salapi sapagkat ginamit nila ang anumang
bagay na mayroon sila upang makamit ang ibang bagay.

PinagkukunangYaman

Sambahaya
n

BahayKalakal

GawangProdukto

Dayagram Blg. 1

IKALAWANG URI
Mula sa pagkakaroon ng unang daloy na nagmumula sa
sambahayan, ang dayagram ay nagpapakita ng panibagong
daloy na kung saan ang kompanya ay magsisimulang
magkaloob ng kabayaran sa mga salik ng produksyon na
ginamit sa paglikha ng produkto.
Ang ganitong sistema ay lumilikha ng apat na uri ng
pagdaloy sa ekonomiya sa ganitong modelo:
1.
2.
3.
4.

Ang Daloy ng Pinagkukunang-yaman

Ang Daloy ng Gawang-Produkto
Ang Daloy ng Kabayaraan para sa Pinagkukunang-yaman
Ang Daloy ng Kabayaran para sa Gawang-produkto

Kita ng Sambahayan

PinagkukunangYaman

Gastos sa
Produksiyon

Kabayaran

Sambahaya
hn

BahayKalakal
Kabayaran

Gastos sa
Pagkonsumo

GawangProdukto

Kita ng BahayKalakal

Dayagram Blg. 2

IKATLONG URI
Hindi nagtagal ay nagbago na naman ang banghay ng dalawangsektor na modelo. Sinasabi kasi ng ibang ekonomista na hindi
naman palaging direktang nagbibilhan ng pinagkukunang-yaman
at gawang produkto ang mga sambahayan at bahay-kalakal. Sa
halip, inilalagak nila ang mga ito sa pamilihan. Makikita sa ibaba
ang uri ng pamilihang sangkot sa modelong ito:
Ang pamilihan ng pinag-kukunang-yaman kung saan inilagak ang
mga hilaw na materyal
Ang pamilihan ng gawang-produkto na pinaglalagyan ng mga
ganap na produkto at serbisyo na nalikha ng bahay-kalakal.
Sa sistemang ito, hindi lamang ang sambahayan at bahay-kalakal
ang nakikinabang at kumikita. Pati ang mga tagapamagitan o
Intermediatries/ middlemen ay kumikita rin sa pamamagitan ng
pagbibiyahe ng mga kalakal.

Pinagkukunang Yaman

Pamilihan ng
PinagkukunangYaman

Pinagkukunang
Yaman

Kabayaran

Sambahaya
n

BahayKalakal
Kabayaran

Produkto at
Serbisyo

Pamilihan ng
GawangProdukto

Produkto at
Serbisyo

Dayagram Blg. 2

Ang Tatlong-Sektor na Modelo (Two-Sector Model

Ang tatlong-sektor na modelo ay may tatlong elemento. Ito ay ang
mga sumusunod: ang sambahayan na siyang nagtutustos ng
pinagkukunang-yaman; ang bahay-kalakal na siyang lumilikha ng mga
ganap na produkto o gawang produkto; at ang pamahalaan na siyang
nangangasiwa sa matiwasay na pag-ikot ng ekonomiya.
Kung susuriin ang modelong ito, makikitang pareho pa rin ang
pagdaloy ng mga pinagkukunang-yaman at gawang-produkto. Dangan
nga lamang at nadagdagan muli ang mga sektor at salik nito.
Ipinakikita rito na dahil may kabayarang natatangap ang sambahayan
at bahay-kalakal, dapat lamang na ipakita kung saan napupunta ang
kita ng mga ito. Hindi lahat ng kinikita ng sambahayan at bahay
kalakal ay napupunta lamang sa gastos sa produksiyon at
pagkonsumo, ang ibang bahagi o bahagdan ng kanilang kita ay
kailangang ilagay o ilagak sa mga institusyon ng pananalapi tulad ng
bangko upang tumubo.

P10M
Upa, Tubo, Sahod,
Interes

Pamilihan ng PY

P8M +
P2M
Kita
Produkto
at
Serbisyo

Sambahay
an

Kita
P10M

Lupa,
Paggawa,
Kapital,
Entreprenyu
r

Bahaykalakal
Pamilihan ng GP

P2M
impok

Dayagram Blg.

Pagkonsumo
P8M
PAMILIHAN
NG KAPITAL

(bangko,
institusyon
g
3 pinansyal

P2M
pamumu
-hunan

4. Ang Apat na Sektor na Modelo(Four-Sector Model)

Ang isang ekonomya ay hindi kumpleto kung hindi
isasama sa ugnayan ng mga sektor ang tungkulin at
gawain ng pamahalaan. Ang pamahalaan ay may
tungkulin na maningil ng buwis sa dalawang sektor upang
magkaroon ng kita na gagamitin sa pagbibigay ng mga
serbisyong panlipunan. Kung ang pamahalaan ay
naniningil ng P1M halaga ng buwis sa dalawang sektor,
ito ay adapat niyang ibalik sa paikot na daloy upang
matamo ang balanse sa ekonomya. Kung susumahin ang
lahat ng mga modelo, makikitang magkakaroon ng
ekwilibriyo sa pagitan ng Leakages o Outflow at ng
Injections o Inflows.

Ipon+Buwis+Pag-aangkat=
Ipon+Buwis+Pag-aangkat= Pamumuhunan+Gastos
Pamumuhunan+Gastos ng
ng
Gobyerno+Pagluluwas
Gobyerno+Pagluluwas
O
O
Savings+Taxes+Imports=Investments+Government
Savings+Taxes+Imports=Investments+Government
Expenditure+Exports
Kung ating iisa-isahin. Nagiging ganto ang katayuan ng ekwilibriyo:
Expenditure+Exports
Total
Total Leakages
Leakages =
= Total
Total Injection
Injection
Ipon
Ipon (Savings)
(Savings) =
= Pamumuhunan
Pamumuhunan (Investments)
(Investments)
Buwis
Buwis (Taxes)
(Taxes) =
= Gastos
Gastos ng
ng Gobyerno
Gobyerno (Government
(Government Expenditure)
Expenditure)
Pag-aangkat
Pag-aangkat (Imports)
(Imports) =
= Pagluluwas
Pagluluwas (Exports)
(Exports)
Pakatandaan na ang Injections o Inflows na nakakatulong sa
pagpapalago ng ekonomiya ay may pakinabang na hatid sa
bansa
Samantalang ang Leakages o Outflows ay nakakasama sa
ekonomiya.

P7M + P2M + (subsidy)

1M
Kita

P10M
Upa, Tubo, Sahod,
Interes

Kita

subsidy

Buwis p1M

Produkto
at
Serbisyo

transfer

Lupa,
Paggawa,
Kapital,
Entreprenyu
r

payments

PAMAHALAAN
Buwis p1M

PAMILIHAN
NG MGA
SALIK NG
PRODUKSY
ON

KOMPANYA

SAMBAHAYAN

P10M

PAMILIHAN NG
DAYUHANG
PRODUKTO

P2M
impok

Dayagram Blg.

PAMILIHAN
NG MGA
NAGAWANG
PRODUKTO
Pagkonsumo
P7M
PAMILIHAN
NG KAPITAL

(bangko,
institusyon
g
4 pinansyal

P2M
pamumu
-hunan