Professional Documents
Culture Documents
Chapter 1 Chemistry
Chapter 1 Chemistry
jdhj
q l yei
s u flfrys WIK
a ;j
a h" mv
S kh" mudj yd jH mu
% dKh
hk idOlj, n,mEu"
99
1'1 jdhj
q , yei
s u flfrys n,mdk idOl
wjldYh ;=< bvla w;a lr.kakd ialkaOhla iys; foa mod:h k f.
mod: >k" j yd jdhq hk ;%sO wjia:dj, mj;shs. f ieu mod:hla u
wxY=j,ska iuka; nj Tn oekgu;a okakd lreKls'
>k mod:j,g iar yevhla we;. iar mudjla o we;. >k jH
lsysmhla kslaIKh lsfuka f nj Tng wjfndaO lr.; yels h.
c,h fyda fjk;a jhla fyda O yeve;s nka ;=<g oud kslaIKh l<
g jh tajd ork nfka yevh w;a lr.kakd nj Tng meye,s jkq we;.
f wkqj jj,g iar yevhla ke;s w;r" .,d hEug we;s yelshdj ksid wvx.="
Ndckfha yevh .kS' kuq;a jhlg ksYa; f,i ksh yels mudjla we;'
l%shdldrlu 1'1
.=re;=udf.a $ .=re;=hf.a ufmkau wkqj ;U iqreKavqj,g (Copper
turnings) idka khsla w,h tlalr msgjk Uqre meye;s khsrcka
vfhdlaihs jdhqj O yeve;s Ndck ;=klg tl;= lr .kak ^mlaId k<,
m%;sldrl fnda;,, jg w ma,dial=&. jdhqj tl;= lr.;a miq Ndckj, lg
jid ;nd kslaIK jd;d lrkak.
O n`ka ;=< tl;= lr.;a jdhqj nka mqrd me;s f.dia uq nfka
s s tA
u mudj w;m
a ;a lr .kh
s s tfia
u tu jdhq tla tla Ndckfha yevh o ..kh
.
wkj
q jdhj
q ,g i
a r yevhla fyda i
a r mudjla fyda fkdue;s nj meye,s f'
>k" j yd jdhqj, wxY=uh ieleiau
>k" j yd jdhq mod: ms<sn| j wxY=uh ugka i,ld ne,Sf tajd ms<sn| my;
ia;r flfrk wdldrfha ;%hla f.dv kexh yels h. >khl wxY= l%uj;a j
;ka weis ia:djr ia:dkj, mj;shs. jhl wxY= >khl wxY=j,g idfmalaI j
,sys,a j ne mj;S. tneka j wxY= tlsfkl w;r wdlIKj,ska imQKfhka u
fkd h ksoyilska hq;= j j mudj ;=< Tn fudn p,s;fha fhfohs' jdhqjl
wxY= b;d u ,sys,a j ne mj;sk w;r tajd tlsfkl w;r wdlIKj,ska
imQKfhka u jdf.a wjldYfha O f.j,ska hq;= j wyUq p,s;fha fhfohs'
jdhq wxY=j, m%udKh yd jdhq wxY=
folla w;r r ii|k g tajd tlsfklg
fndfyda wE;ska mj;sk nj ie,lsh yels
h. tneka >k yd jj,g idfmalaI j
jdhq, myif
q jka imv
S khg (compression)
Ndck l< yels h .
wyUq p,s;fha fhfok jdhq wxY= tajd
wvx.= Ndckfha ;a;s u; .ef ta u;
mSvkhla we;s lrhs. f mSvkh Ndckh
;=< ieu Ydjlg u l%shd lrhs. ^1'1 rEmh&
100
fkd,fha fnod u i|yd h'
1'1 rEmh
jdhq wKq nfka we;= ;a;sj, .efgk YS>%;dj je jk g" jdhqf mSvkh
je jk w;r jdhq wKq ;a;sj, .efgk YS>%;dj wvq jQ g we;s jk mSvkh o wvq
h.
jdhqjl yeisu flfrys WIaK;ajh, mSvkh, mudj yd jH m%udKh hk
idOl n,mdhs. fuu idOl fjkia l
s f jdhq yeif
s rk wkoau m<
s n
s | j f
flgfia i,ld nef,hs' wOHhkfha myiqj i|yd idOl hq.,h ne.ska i,lkq
,nk w;r tys wfkla idOl ksh; j ;nd .efka'
kh
s ; mudjl wvx.= kh
s ; jdhq mu
% dKhl WIK
a ;j
a hg t j mv
S kfha p,kh
l%shdldrlu 1' 2
lsr, wenh
jd;h
lelEre k<h
;dmh
1'2 rEmh'
lsr, wenh .e, bj;g is hkq kslaIKh l< yels h' tfia jkafka r;a
lsf jdhqf mSvkh je u ksid h. jdhqjl WIaK;ajh je lrk g jdhq
wxY=j, p,k f.h je f. tneka jdhq wxY= tall ld,hla ;=< tall fCIa;%
M,hla u; we;s lrk .egq ixLHdj je f' tys m%;sM,h jkafka jdhq wvx.=
nfka wNHka;r mSvkh by< hEuhs ^1'3 rEmh&'
'
1'3 rEmh
je WIaK;ajh - je mSvkh
101
l%shdldrlu 1' 3
1.4 rEmfha oelafjk m iudk
mu
% dKfha fnd;
a ,a follg tl yd iudk
l=vd nek folla i lrkak . tu
fnd;
a ,a foflka tlla ii
s ,
s a c,h iy;
s
lrhla ;=< o wfkl WKq c,h iys;
lrhla ;=< o ;nkak . is jk oE
kslaIKh lrkak.
isis,a c,h
WKq c,h
1'4 rEmh
fuys isis,a c,h ;=< nyd ;sfnk fnda;,hg jvd WKq c,h ;=< nyd
we;s fnda;,h r;a jk neka tys wvx.= jdhqf mudj je f . tA nj tu
fnda;,hg i l< nekh Yd, jk wdldrfhka jgyd.; yels .h
ksh; WIaK;ajhl ksh; jdhq m%udKhl mSvkhg tfrysj mudf p,kh
nhsisl,a fmdmhl my< fl<jr we;s iq<x jrh wes,af,ka ;ka jidf.k tys
msiagkh l%ufhka fmdmfha k<h ;=<g ;,a lrkak. fmdmfha k<h ;=< isr
we;s iar jdhq ialkaOfha mSvkh je jk nj tu wes,a,g fydka oefka ^1'5
rEmh&.
1'5 rEmh
ksh; WIaK;ajhl mj;sk iar jdhq m%udKhl mudj wvq lsf jdhq wxY=
mj;sk wjldYh wvq u ksid tu jdhq m%udKfha mSvkh je fjhs. tfiaA u ksh;
WIaK;ajhl mj;sk iar jdhq m%udKhl mudj je ug bv ie,iqj fyd;a
jdhq wxY= wE;a u ksid tu jdhq m%udKh we;s lrk mSvkh wvq fjhs.
jdhj
q l WIK
a ;j
a h yd mudj kh
s ;j we;
s g jH mu
% dKh yd mv
S kh w;r
inkO
a ;dj
fuh wOHhkh lsu i|yd my; oelafjk l%shdldrl is l< yels h'
.
102
l%shdldrlu 1' 4
jd;h bj;a l< ghrhlg fmdmhlk
s a
jd;h we;= lrka ghrfha oe njg
is jka f ka l= u la oehs ks la I Kh
lrkak.
1'6 rEmh
l%shdldrlu 1' 6
1. 6 rEmfha oelafjk m jdhq fmdmhlska nekhlg jd;h we;= lr
.
nekfha mudj fjkiajk whqre ksCIKh lrkak'
1'7 rEmh
fmdmh ;<
= jd; mudj lu
% fhka wvq jk w;r nekh ;<
= jd; mudj lu
% fhka je
jk nj fuys oelh
s yels h. nekh ;<
= jdhq wxY= .Kk je u ki
s d tys mudj
je jk nj f wkj
q Tng meye,s jkq we;.
103
q , yei
s rgd
1'2 jdhj
jdhqjl yeisu flfrys n,mdk m%Odk idOl jkafka WIaK;ajh, mSvkh,
mudj yd jH m%udKh nj Tn oeka bf.kf.k we;' tA wkqj fuu idOl
w;r m%udKd;aul inkaO;djla we;a oehs fidhd n,uq.
ksh; jdhq m%udKhl WIaK;ajh
ksh; g tu jdhq m%udKfha mudj
(a)
mSvkh iu p,kh jk wdldrh
. 100 cm muK jk isyska re k<hla ueog
jkakg 10 cm muK . rih l|la r|jd tu
k<fha tla fl<jrla uqd ;nd.kak' tu k<h 1'8 a
rEmfha lafjk m m<uq j ;sria j ;ndf.k isr
jQ jd; lf|a . uek.kak ^tys jQ jdhq ialkaOfha
mSvkh jdhqf.da,Sh mSvkhg iudk fjhs&'
oeka 1'8 b rEmfha lafjk m k<fha ixjD;
fl<jr my<g yrjd k<h isria j ;ndf.k tys isr
we;s jd; lf|a . uek.kak ^tg isr jQ jdhq
ialkaOh u; n,mdk mSvkh jkafka, jdhqf.da,Sh
mSvkfha;a rih l| u`.ska we;s lrk mSvkfha;a
(b)
tl;=j hs&'
1'8 rEmh
(c)
bkamiq 1'8 c rEmfha lafjk m k<fha jD; fl<jr isria j hl=re j yrjd
jdhq lf|a . uek .kak ^tg jdhq l| u; n,mdk mSvkh jkafka,
jdhqf.da,Sh mSvkfhka, rih l| u`.ska we;s lrk mSvkh wvq l< g ,efnk
w.h hs&' oeka rih lf|ys . je lr by; i|yka l%shdldrl ;=k kej;
lrkak' rih lf|ys . je u fya;= fldgf.k isr we;s jd; ialkaOfha
mSvkh p,kh f' ta wkqj mudj o kej; jrla p,kh fjhs' .
1'9 rEmh
104
(1/V)
1'10 rEmh
1
V
1
P = k
V
PV= k
fndhs,a kshuh
ksh; jdhq m%udKhl WIaK;ajh ksh; g tu jdhq m%udKfha mSvkh
mudjg m%;sf,dau j iudkqmd;sl h' tA wkqj ksh; WIaK;ajhl ksh; jdhq
m%udKhl mSvkh yd mudf .= ;h ieu g u ksh;hls'
i ksoiqk
3
a ;j
a h
kh
s ; jdhq mu
% dKhl mv
S kh 76 cm Hg jk g mudj 600 cm f. WIK
ksh; j ;ndf.k mSvkh 152 cm Hg olajd je l< fyd;a mudj fldmuK f o@
mSvkh fo.=Khlska je l< g (76cm Hg isg 152cm Hg olajd& fndhs,a
kshuh wkqj mudj y wvla f. tk mudj 300cm3 f.
PV = k
m<uq wjia:dj i|yd
P1V1 = k
1
fojk wjia:dj i|yd
P2V 2 = k
2
1
= 2
P1 V1
76600
V2
= P2 V 2
= 152 V2
= 1 76 600
152 2
= 300cm3
P1V 1 = P2V2
kh
s ; jdhq mu
% dKhl " mv
S kh kh
s ; g tu jdhq il
a kO
a fha
mudj" WIaK;ajh iu p,kh jk wdldrh
l%shdldrlu 1' 7
k<fha
jD; fl<jr
rih kaj
isyska re k<h
isr jQ jdhq idm,h
ixjD; fl<jr
WKq c,h
1'12 rEmh
105
1'14 - rEmh
T/K
fuys jdhq il
a kO
a h mj;k
s f
a ka kh
s ; mv
S khl h'
tu mSvkh iudk jkafka jdhqf.da,Sh mSvkfha;a"
j ^rih& lf|a nr uska we;s lrk mSvkfha;a
tl;=jg h'
ksh; jdhq m%udKhl mSvkh ksh; j
mj;sk g WIaK;ajh yd jdhq m%udKfha mudj
w;r fh inkaOhla mj;sk nj kslaIKh
l< yels h. fuu inkaO;dj m%:u jrg
wkdjrKh lr.kakd ,oafoa 1787 m%xY cd;sl
pd,aia k oHd{hd isks.
tneka fuu
inkaO;dj pd,aia kshuh f,i yekaf.
T
i ksoiqk
3
300 K ys jdhq ialkaOhl mudj 600 cm f'
a kO
a fha WIK
a ;j
a h
mv
S kh kh
s ; j ;
s h jdhq il
400 K olajd kexjQ g mudj fldf;la f o@
m<uq wjia:dj i|yd
V1
= k
T1
= 2 neka
V
V
1 = 2
T1
T2
V2
600 cm3
=
300 K
400 K
3
V2
= 600 cm x 400 K
300 K
V2 = 800 cm3
3
WIaK;ajh 400 k ys mudj = 800 cm
106
wNHdi
^1&
&
& >k yd jj,g jvd jdhqj, we;s fYaI ,laIK follaa i|yka lrkak'
& iqj| ,jqka iaj,amhla .e,ajQ mq ka lene,a,la ldurhl ;enQ g
blaukska tys .kaOh uq ldurh mqrd me;s hhs' Bg fya;=j meye,s
lrkk
a '
& jj,g jvd jdhqj, irK f.h je ug fya;=j myokak'
^2& &
&
107