Chng V: Hc Thuyt Gi Tr

II. QU TRNH SN XUT RA GI

TR THNG D TRONG X HI T
BN
GVHD:Nguyn Thanh K
Lp: D14PM03
Nhm: 2

1. Qu trnh sn xut gi tr thng

d:
1.1. c im ca qu trnh sn xut
t bn ch ngha:

-Ngi cng nhn lm vic di s kim sot

ca nh t bn
- Sn phm m cng nhn lm ra thuc s hu
ca nh t bn.
-Qu trnh sn xut t bn ch ngha l s
thng nht gia qu trnh sn xut ra gi tr
s dng vi vic to ra gi tr v gi tr thng
d.

1.2. V d v qu trnh sn xut trong ngnh

ko si:

Gi s tin hnh sn xut,nh t bn phi

ng ra mt s tin l:
- 10kg bng g/tr 10$
- Hao mn my 2$...
-Tin cng/1 ngy 3$
- gi s ko 10kg bng thnh si mt 6 gi v
mi gi cng nhn to ra 1 gi tr 0,5
la.
0,5$ x 6 = 3$,
..

vy gi tr ca 10k bng:
-Gi Tr ca 10kg bng chuynn vo:
10$
-Gi Tr ca my mc TB chuyn vo: 2$
- Gi tr ca cng nhn chuyn vo:
3$
Tng cng:
15$

 Nu qu trnh lao ng ch dng

(cng nhn lm vic 6 gi) th khng
c gi tr thng d. Nhng thc t
qu trnh lao ng lun ko di hn 6
gi v tin lng nh t bn thu
cng nhn l mt ngy , ch khong
6h

Gi s ngy lao ng l12h

Chi Ph Sn xut:

Gi Tr Sn Phm
Mi(20kg Si)

-Tin mua bng 20kg l :

20$
-hao mn my mc l :
4$
-tin mua sc lao ng
trong 1 ngy
:
3$

-Gi tr ca bng c
chuyn vo si:
20$
-Gi tr my mc c
chuyn vo si:
4$
-Gi tr do lao ng ca cng
nhn to ra trong12h lao
ng: 6$

Cng:

27$

10/08/15

Cng:
30$

T v d rt ra kt lun:
- Gi tr thng d: l gi tr mi di ra ngoi gi tr sc
lao ng do cng nhn to ra v thuc v nh t bn
- Ngy lao ng ca cng nhn chia thnh 2 phn.
+ thi gian lao ng cn thit:Phn lao
ng m ngi cng nhn to ra mt lng gi tr
ngang bng vi gi tr sc lao ng
+ thi gian lao ng thng d:phn cn li
ca ngy lao ng.lao ng trong thi gian l l
lao ng thng d

S biu hin:ngy lao ng ca cng nhn

Thi gian lao ng

tt yu
4 Gi

Thi gian lao ng

thng d
4 Gi

- Gi tr ca hng ha gm 2 phn:

- Gi tr TLSX nh lao ng c th ca cng

nhn m c bo tn v di chuyn vo gi tr
ca SP mi(24$)
- Gi tr do lao ng tru tng ca cng nhn
to ra trong qu trnh lao ng gi l gi tr
mi

Gi tr hng ha = Lao ng qu kh + lao ng sng

= Gi tr TLSX

+ gi tr mi

2. Bn cht ca t bn
2.1. T bn l QHSX X HI
-t bn l gi tr em li gi tri gi tr thng d
bng cch bc lt cng nhn lm thu
-t bn th hin QHSX gia giai cp t sn v
giai cp v sn

10/08/15

12

2.2 T bn bt bin v t bn kh bin

a)Khi nim:
->T bn bt bin: B phn t bn tn ti di hnh
thi t liu sn xut,m gi tr c bo tn v chuyn
vo sn phm,tc l gi tr khng thay i v lng
trong qu trnh SX
- Gm:
*my mc ,nh xng
*nguyn, nhin ,vt liu
- N c c im l:
*gi tr ca chng c bo tn v chuyn
dch nguyn vn vo gi tr sn phm
* gi tr TLSX c bo tn di di hnh
thc GTSD mi
-K hiu:C

->T bn kh bin:
-B phn t bn ng trc dng mua
hng ho sc lao ng khng ti hin
ra,nhng thng qua lao ng ca cng nhn
m tng ln,tc l bin i v lng
-Thng qua lao ng tru tng, ngi cng
nhn lm thu sng to ra mt gi tr mi,
ln hn gi tr ca sc lao ng, tc l c s
bin i v s lng.
- t bn kh bin, k hiu l V.
T bn kh bin tn ti di hnh thc tin lng.
10/08/15

14

c s ca vic phn chia: l nh tnh cht

hai mt ca lao ng sn xut ra hng ho.
+ LCT: bo tn v chuyn dch gi tr
ca TLSX
+LTT: to ra gi tr mi.
c) Ngha ca vic phn chia :vic pht hin ra
tnh cht hai mt ca lao ng SX hng ha
gip C.Mc tm ra cha kha xc nh s
khc nhau gia TBBB v TBKB
+ s phn chia vch r ngun gc
ca m
+ gi tr ca hng ha gm: C+V+M
b).

10/08/15

15

Di gic ca qu trnh to ra ga tr
cng nh qu trnh tng gi tr

T bn bt bin:C

B phn TB biu hin thnh

TLSX

Trong qu trnh SX khng thay

i lng gi tr ca mnh

L iu kin to ra
GTTD

T bn kh bin:V

B phn TB biu hin thnh

sc lao ng

Tng gi tr trong qu trnh SX

(thay i v lng)

L ngun to ra
GTTD(m)

GT

Gi tr hng ha
Gi tr c chuyn vo.
=
c

Gi tr mi to ra
+
v+m

3.2. Khi lng gi tr thng d: tch s gia t xut

gi tr thng d vi tng t bn kh bin c s dng.
Cng thc:
M = m.V
trong : V = tng t bn kh bin
Hay:

m
M .V
v

M: khi lng gi tr thng d

V: Tng khi lng t bn kh bin c s dng.

10/08/15

18

m'

m
x 100%
v

3. T sut v khi lng gi tr thng d.

3.1.T sut gi tr thng d: L t l tnh theo (%)
gia s lng gi tr thng d vi t bn kh bin,
k hiu l m.

m
m' .100%
v
m=

Thi gian lao ng thng d

Thi gian lao ng tt yu
-m ni ln trnh bc lt TBCN
10/08/15

x 100%

19

4. Hai phng php nng cao trnh bc

lt:
4.1 Hai phng php sn xut gi tr thng d

a.Gi tr thng d tuyt i: l gi tr thng d

thu c do ko di ngy lao ng ( trong
khi thi gian lao ng tt yu khng thay
i).

10/08/15

20


Ngy lao ng
=10h
Ngy lao ng
=12h

Thi gian cn thit thi gian thng d

5h

5h

5h

7h

5
m' .100 100%
5
m'

5
.100 100%
5

m'

7
.100 140%
5

- Nhng con ng ch yu SX ra gi tr thng d

tuyt i:
+ Tng thi gian lm vic trong 1 ngy, thng
, nm
+ Tng cng lao ng
-Gii hn ngy lao ng:
Thi gian lao ng cn thit< ngy lao ng<24h
- Gii hn ngy lao ng ph thuc:
+ Trnh LLSX
+ Tnh cht QHSX
+ so snh lc lng gia cng nhn v t bn
10/08/15

22

b. Gi tr thng d tng i: l gi tr
thng d thu c do rt ngn thi
gian lao ng tt yu, nh tng thi
gian lao ng thng d ,trong iu kin
di ngy lao ng khng thay i.
S v d:

10/08/15

23

Gi r thng d tng i

Thi gian cn thit

thi gian thng d

Ngy lao ng
=10h

Ngy lao ng
=10h

5h

4h

5h

6h

55
m' m
' .100
.100100
100%%
55

6
m' .100 150%
4

 Mun rt ngn thi gian lao ng tt

yu bng cch -> h thp gi tr sc
lao ng -> gim gi tr t liu sinh
hot ca cng nhn ->Do phi
tng nng sut lao ng x hi trong
cc ngnh sn xut t liu sinh hot,
cc ngnh SX TLSX SX cc TLSH
.
i mi cng ngh.

10/08/15

25

GTXH ca hng ha

GTTDsiu ngch

GTCBca hng ha

S hnh thnh gi tr thng d siu ngch

Cc
x
nghi
p
cng
1
ngn
h

Nng
xut
lao
ng

S
l
ng
Sn
ph
m
Sx
tron
g
ng
y

Gi tr
XH
ca
sn
phm

Gi tr
TLSX
chuy
n
Vo
Sn
Phm

Gi tr
mi
c
to ra

Tng
gi
Tr
ca
ton
b SP

Gi
trTLS
X
Chuy
n vo
SP

Gi tr Gi tr Gi tr
SL
thng
Mi
d
c
to ra

Gi tr
thng
d
siu
ngch

Trung
bnh
trong
ngh
nh

600

3000 1200 1800

600

1200

Cao
hn
TB
1,5
ln

900

4500 1800 2700

600

2100

900

 GTTD siu ngch=2700-1800=2100-1200=900DM

-So snh

gi tr thng d siu ngch v gi tr thng

d tng i
GTTD tng i
GTTD siu ngch
- do tng NSL XH
-do tng NSLC bit
- ton b cc nh TB thu
- tng nh TB thu
- biu hin quan h gia
- biu hin quan h gia
cng nhn v t bn
cng nhn v t
bn vi t bn

10/08/15

29

5. Sn xut ra gi tr thng d - quy lut

kinh t c bn ca ch ngha t bn.
- Ni dung quy lut: Sn xut ra ngy cng
nhiu gi tr thng d cho nh t bn bng
cch tng cng bc lt lao ng lm thu trn
c s tng nng sut lao ng v cng lao
ng

10/08/15

30

v sao gi l quy lut kinh t c bn:

- Phn nh mc ch ca nn sn xut v phng tin t
mc ch.
- Xut ra gi tr thng d phn nh quan h gia t bn v
lao ng,y l quan h c bn
- Phn nh quan h bn cht trongCNTB,
- Chi phi s hot ng ca cc quy lut kinh t khc
- Quyt nh s pht sinh, pht trin caCNTB, v l quy
lut vn ng ca phng thc SX .

10/08/15

31