Professional Documents
Culture Documents
Trình Gia Chính Phả
Trình Gia Chính Phả
Trình Gia Chính Phả
TA
TA
BI TNG LUN
10
11
ON TH HAI
HNH TRNG CA LIT T
12
14
Trnh Kim khng phi lo n mt Nam na, nm sau (1559), khi binh
nh Mc.
Mc Kinh in em binh vo nh Thanh Ha c thy k hn mi trn,
trn no cng i bi phi rt qun v, Trnh Kim tin binh nh Sn Nam
k va su ln, m khng ln no c ton thng. Ch c nm K Mi
(1559), Trnh Kim t lnh su vn qun tin ln mt Bc, chim c tnh
Sn Ty, Hng Ha, Thi Nguyn, Kinh Bc, Lng Sn v cc huyn thuc
Hi Dng, nhng li b Mc Kinh in o ng b vo nh p Thanh
Ha, tnh th rt nguy cp. Trnh Kim phi b x Bc v gi Ty .
Thnh ra hai bn c gi nhau mi, khng bn no c hn m cng khng
bn no thua hn.
Trnh Kim tuy cha ly li c t Bc K nhng dp yn c
Chu Hoan, Chu i, ly li c trn Hng, trn Tuyn, li vn c dng
lc hn ngi, bit xp t cc k hoch chng gi, bit tr tnh vic lu
di, khin cho th lc nh L mi ngy mt thm mnh. Nh L nh Trnh
Kim mi trung hng c, m h Trnh lp ln nghip Cha cng l khi
u t Trnh Kim vy.
Nm K T th 12 (1569), Trnh Kim c gia phong lm quan thng
tng chc Thng phu Thi quc cng. Nm Canh Ng nin hiu chnh tr
th 13 (1570) thng hai ngy 18, Trnh Kim mt th 68 tui truy tn Minh
Khang i Vng, miu hiu l Th T. Chiu cho con trng l Trnh Ci
tc i quc cng thay quyn cha lo vic nh dp. Nhng Trnh Ci
khng bit thng qun s, nn tng t khng ai quy phc u b theo c v
vi em l Trnh Tng, Trnh Tng nhn y c ni nghip Vng.
15
lng ghen ght, mu vi vua toan hi Trnh Tng. Trnh Tng gi lm ngi
thng ly vng ngc tng cho L Cp . Ngy 21 thng 11 nm y, L
Cp thn li t, Trnh Tng phc binh git ngay. Vua Anh Tn lo s lm,
cng bn hong t a ra tun ngoi, chy vo Ngh An lnh huyn Li
Dng, ri mt ngy 22 thng ging nm Qu Du nin hiu Hng Phc th
hai (1573).
Trnh Tng thy vua xut ngoi ri bn rc hong t th nm l L Duy
m lng Qung Th (huyn Thy Nguyn) v dng ln lm vua, i nin
hiu l Gia Thi, y l vua L Th Tn.
Thi by gi qun Mc ang tung honh, Trnh Tng mt mt chia qun
phng gi cc ni him yu, mt mt tin i binh nh nhau vi Mc
thnh Khoi Chu. Tng nh Mc l L Th Vim, Mc Kinh in yu th
phi cng nhau rt qun v Kinh .
Ri trong 10 nm t Qu Du (1573) n Qu Mi (1583), Trnh Tng
c gi vng t Thanh Ha, Ngh An khin cho Mc nh vo phi hao
binh tn tng. Tng nh Mc l Mc Kinh in, Nguyn Quyn v Mc
Ngc Lin khi th vo nh Thanh Ha, khi th nh c Thanh Ha v Ngh
An nhng khng bao gi thnh cng li phi rt qun v.
Nm Mu Dn (1578), i nim hiu l Quang Hng.
n nm Qu Mi (1583), Trnh Tng xem th mnh mnh, mi c
binh m ra nh Sn Nam (Nam nh) ly c rt nhiu lng thc. V
sau nm no cng ra nh khin cho qun nh Mc sc mt ngy mt suy.
Nh Mc thy th nh L mt ngy mt mnh, bn bt qun dn p ba tng
ly, o ba ln ho ngoi thnh i La phng gi ly.
17
Tng nh chin cho qun s ngh ngi n tt. Qua sang thng ging nm
Nhm Thn th 15 (1592), Trnh Tng lp n t tri t v cc Tin nh
L ri t ba iu nghim cm qun s:
iu th nht: khng c vo nh dn ly lng thc v ci uc.
iu th hai: khng c cp ca ci v cht cy ci.
iu th ba: khng c dm hip n b con gi, khng c v t th
m git ngi.
Ai phm ba iu y s ly qun php nghim tr.
on ri, Trnh Tung tin qun nh Thng Long thnh. Qun sang sng
Nhu, ng cha Thin Xun thuc x Thanh Xun cch tnh l H ng
gn hai cy s ri n cu Nhn Mc ngh chn.
By gi Mc Hu Hp tuy thua qun cy c trng giang th him,
thy qun nh Trnh tin ln bn sai l Mc Ngc Lin, Bi Vn Khu,
Nguyn Quyn v Trn Bch Nin li c gi thnh Thng Long, ri em
qun qua sng Nh H sang ng lang Th Khi (huyn Gia Lm), dng
mt trm chic chin thuyn chng gi mt ng thnh Thng Long. Mc
Ngc Lin thng lnh i qun gi mt Bc, ty - bc v ty thnh Thng
Long, t sng Nh H (x Nht Chiu) n ca Bo Khnh. Bi Vn Khu
v Trn Bch Nin cm bn o qun gi mt Ty Nam: ca Gia Kiu,
Mng Kiu v Trin Kiu (t Tin lng n Bch Mai). Cn Nguyn Quyn
th dc qun chng gi mt Nam v ng Nam t Bch Mai n sng Nh
H.
Mng 5 thng ging nm y (1592), Trnh Tng ko qun qua cu Nhn
Mc sang sng T Lch, ng S i, by trn th ri truyn cho cc
19
20
22
24
25
26
27
Trnh Xun khng bng lng em binh lm lon, bt Trnh Tng phi
ra ngoi ri t ph kinh thnh. Xa gi nh vua phi ri v Thanh Ha,
Trnh Tng thy bin chy v x Hong Mai (huyn Thanh Tr) vo nh
Trnh th d Trnh Xun n trao quyn cho. Trnh Xun vo th
Trnh Tng sai bt chm ngay, ri ri sang qun Thanh Xun huyn Thanh
oai, mt ngy 20 thng 8 (ng ra l ngy 20 thng 6) nm Qu Hi (1623)
nin hiu Vnh T th 5 th 74 tui, lm Cha 58 nm; Nm Gip T
(1624) tn phong Trit Vng, miu hiu Thnh T.
CHNH TR
Trnh Tng phi nh h Mc v gip ni lon nn thi k y ch c vic
chin tranh khng sa sang vic chnh tr c my.
Binh ch: nh c nh Mc ri, Trnh Tng t ra hai th binh lnh:
1. u binh: Lnh ny ly ba ph t Thanh Ha v bn ph t Ngh An,
ba sut inh ly mt tn. Nhng lnh y ng kinh thnh lm quan tc v,
canh gi n vua, ph cha, khng nhng c cp cng in, li c thm
chc sc.
2. Nht binh: Lnh ny ly t trn t Bc l Sn Nam, Kinh Bc, Hi
Dng, Sn Ty, c nm xut inh ly mt tn. Lnh y ch gi cc trn,
cn cho v lm rung lc cn dng n mi gi ra.
Hc hnh thi c: V i Hu L, trong nc u cng ly nho hc lm
trng, quc t gim th t quan T tu v quan T nghip lm ging quan.
Mi thng mt ln tiu tp, ba thng mt ln i tp.
28
29
30
31
32
33
qun Bc khng quen nng nc cht hi rt nhiu. Trnh Trng phi rt qun v
Bc.
Nm Mu T (1648), Trnh Trng sai c Tin Qun Cng L Vn Hiu
em thy b qun vo nh cha Nguyn: Qun b ng t Bc B Chnh,
cn thy qun vo nh ca Nht L, thng c nhiu trn nh. Qun Trnh
nh rt hng, xng pha ph ly Trng Dc. n bn nh ma, qun Nguyn
b chy qu na.
By gi Trn th ly Trng Dc l Trng Phc Phn liu cht c sc
chng gi. Hai cha con ung dung ngi trc ly, nh trng, pht c, thc qun
c li. Chung quanh tn n nh ma, qun s cht ngn ngang m Phc Phn
c tr nh , vng nh ng. Qun Bc tng mt v thn c php l nn
khng dm tin gn. Nh ci can m y m ly Trng Dc tuy b ph t nhiu
nhng khng n ni mt, li th gi cho qun cu vin tip ng.
c tin qun Trnh ng ph ly Trng Dc, tnh th rt nguy cp, cha
Nguyn sai con l Nguyn Phc Tn dng mt trm voi canh nm xng vo tri
qun Trnh nh ph. Qun Trnh khng kp chng gi, thua to chy v Bc.
Trnh Trng thy qun mnh thua, sai L Vn Hiu, Trn Ngc Hu, L Hu
c, V Lng v Phm Tt Hon em binh trn th cc ca b v cc ni
him yu phng b qun Nguyn.
Lc by gi, trong Nam, Cng Thng Vng mt, con l Nguyn Phc Tn
ln ni nghip gi l Cha Hin Vng.
T trong vng by nm tri, hai bn tm nh chin.
n nm t V ( Mi ) (1655), qun Trnh li vo t Bc B Chnh nh
Nguyn. Hin Vng mang qun ra Nam B Chnh i ch. Tng Trnh l
34
Phm Tt Ton v hng Nguyn. Qun Nguyn nhn th tin ln Honh Sn,
ri tha nh n n H Trung. Tng Trnh l L Vn Hiu v L Hu chng
khng ni phi rt qun v gi An Trng ( Ngh An by gi ).
Trnh Trng thy bn L Vn Hiu bi binh H Trung bn sai s vo triu
v kinh, ri cho Trnh Trng lm Thng lnh kinh lc t Ngh An.
L Vn Hiu b n chn, v n na ng th cht. Bn L Hu c, V
Lng u phi ging chc c.
Trnh Trng tin binh ng Lc Xuyn. Nguyn Hu Dt em thy binh
ra nh ca K La, u tha thng tin binh chim c c n Lc Xuyn.
Binh tng h Trnh phi chy v An Trng ( Ngh An ).
Tng nh Nguyn bn yt bng chiu d nhn dn nn phc tng nh
Nguyn. Ngi xin quy ph mi ngy mt tng nn chng bao lu by huyn:
K Hoa, Thch H, Thin Lc, Nghi Xun, La Sn, Thanh Chng v Hng
Sn pha Nam sng Lam Giang ( sng C by gi ) u thuc v Nguyn.
Trnh Trng c tin qun mnh thua Lc Xuyn, bn ging Trnh Trng
xung lm c, ri sai con l Trnh Tc lm Thng lnh t Ngh An
chng gi vi Nguyn. Trnh Tc thn xut ch tng em qun ra nh, ng
lng An Trng ( huyn Trn Phc ).
Nhng by gi ngoi Bc lm vic, Trnh Trng phi gi Trnh Tc v,
tng l o Quang Nhiu li trn th Ngh An cng Trn Vn Quang v
Mu Vn Lin chng gi cc ni. V Vn Thim ng thy qun sng Khu
Dc ( huyn Nghi Xun ).
Nm Bnh Thn (1656) qun h Nguyn n nh qun Trnh, bn Trn Vn
Quang b chy. Qun Nguyn tha th tin ln nh ph thy binh ca V Vn
35
36
37
38
39
40
42
43
44
47
48
49
50
53
54
56
57
6 Sn Ty
7 An Qung ( trc gi l An Bang mi n nm 1592 mi i ra l An
Qung).
8 Hi Dng
Kinh :
Trung hay
Thng Long hay
Phng Thin
9 Sn Nam
10 Thanh Ha
11 Ngh An
12 Thun Ha
13 Qung Nam
60
c 6 ngi
Tam v t phm
c 4 ngi
62
Ng v lc phm
c 3 ngi
Tht v bt phm
c 2 ngi
Cu phm
c 1 ngi
63
64
Hng T
Triu T
Mc T
Uyn T
Hng n
Th T
Thnh T
Hng n
oan
Thnh
Chiu
Vn
Hong
Thun
Hy
Ngh
Din
Nam
Vng
Vng
Vng
BI V TIN VNG
65
Thi Vng
Trit Vng
Nghi Vng
Dng Vng
Khang Vng
Nhn Vng
Thun Vng
n Vng
Thnh Vng
n Vng
Din Vng
66
MIU HY NH VNG
Cha Trnh
Vua L
Trang Tn, Trung Tn, Anh Tn
Thn Tn
Trnh Tng
Vn T Ngh Vng hy
Trnh Trng
Hi Tn
Trnh Tc
Hi Tn, D Tn
Hy T Nhn Vng hy
Trnh Cng
D T Thun Vng hy
Tn
Trnh Giang
Tn, Hin Tn
Ngh T An Vng hy
Trnh Doanh
Hin Tn
Hin Tn
Din Vng hy
Trnh Cn
Hin Tn
Chiu Thng
n Vng hy
Trnh Bng
68
69
74
78
Nm inh Du (1777), Nguyn Nhc sai ngi ra xin Cha Trnh trn th
t Qung Nam. Trnh Sm by gi chn s dng binh, bn phong cho
Nguyn Nhc lm Qung Nam Trn th Tuyn y i s Cung qun cng.
Nguyn Nhc c phong ri bn sai hai em l Nguyn L v Nguyn
Hu vo ly c thnh Gia nh v git c Thi thng vng v Tn
chnh vng nh Nguyn.
Nm Nhm Tut (1778), Nguyn Nhc t xng hiu, t nin hiu l
Thi c, gi thnh Bn ( Kinh c ca nc Chim Thnh ngy trc
) l Hong thnh, phong Nguyn L lm tit ch. Nguyn Nhc ( Nguyn
Hu ) lm Long nhng tng qun.
Ngy 13 thng 9 nm Nhm Dn (1782), Trnh Sm mt th 44 tui, lm
Cha 16 nm, truy tn lm Thnh vng, miu hiu l Thnh T.
CHNH TR
Lm quc s: Nm t V ( mi ) (1775), Trnh Sm sai Nguyn Hon,
L Qu n, V Min, Ng Thi S, Phm Nguyn Du, Ninh Tn v
Nguyn Trch son Quc s chp thm t i vua L Hi Tn (1676) n i
vua L Y Tn (1740), c thy su quyn, gi l Vit s Tc bin.
Nm inh Du (1777), xong quyn Bnh Nam Thc Lc ni v vic gip
ni lon, bnh c cc trn Sn Ty, Hng Ha v Trn Ninh.
Nm Gip T (1780) xong quyn L Hong Ngc ph ni v triu nh L
v th h cc vua L.
Vic c tin: Nm Bnh Thn (1776), Trnh Sm ly c t Thun
Ha ri, m thm l c tin Ph Xun c ra ba vn quan tin Cnh
Hng na.
79
80
81
83
84
85
ON TH BA
TH H H TRNH
1. i th nht
c Thi t Du quc cng, gia phong tc Tuy nhn cng tn phong
Uyn T Tuy o vng, tn thy l Vin Trng l Thy t nh Trnh.
Ngi tn hy l K, mt ngy 18 thng Chp, yn tng lng lng So Sn.
B Thi phu nhn tn phong l Thn phi L Qu Th, tn thy l An
Nhn, ngi x Bin Thng, mt ngy 28 thng 4, yn tng lng lng So
Sn. Sinh ra ng Phc m cng.
2. i th hai
c Thng t tng Phc quc cng, gia phong Phc m cng, tn
phong l Mc T Phc m vng, tn thy Vin Sng, tn hy Liu, mt
ngy 15 thng ging, yn tng lng lng So Sn, chn ni thn Vit An, x
M C.
B Thi phu nhn tn phong l Qu phi Hong qu th, tn thy l Phc
Thng, ngi lng Bin Thng, mt ngy 13 thng Chp, yn tng lng
lng So Sn. Sinh ra ng Din Khnh Cng.
86
3. i th ba
c Thng t tng Din quc cng, gia phong tc Din khnh cng,
tn phong Triu T Din khnh vng, tn hy l Lan, tn thy l Vin ao,
mt ngy 15 thng 9, yn tng lng lng Bin Thng.
B Thi phu nhn tn phong l Knh phi Hong qu th, tn thy l T
Thng, ngi huyn Yn nh, mt ngy 15 thng 6, yn tng lng lng
Bin Thng. Sinh ra ng Phc nguyn cng v Dc c cng.
4. i th t
c Thng t tng n quc cng, gia phong tc Dc c cng, tn
Hng T Dc c vng, tn hy l Lu, tn thy l Trc o, mt ngy 25
thng 9, yn tng x M C, chn ni thn Vit An.
B Thi phu nhn tn phong Thc phi Hong qu th, tn hy l Ngc
Dc, tn thy l T Tm ( con gi ng Thi t D quc cng thn H )
mt ngy 10 thng 3, yn tng lng thn Vit An. Sinh ra bn giai, hai gi l:
ng Hu qun cng
ng Hu qun cng
c Minh khang i vng Trnh Kim
ng Phn qun cng
B T Thin Phu nhn v b T c Phu nhn
5. i th nm
c Minh khang i vng tn hy l Kim, tn thy l Trung Hun.
Sinh ngy 24 thng 8 nm Qu Hi nin hiu Cnh Thng th su (1503).
Mt ngy 18 thng hai nm Canh Ng nin hiu Chnh tr th 13 (1570).
87
88
90
91
16)ng Ph qun cng Trnh Lch phm ti c nghch, con chu phi ci
sang h m.
17)ng Hoa qun cng Trnh Sm phm ti c nghch, con chu phi ci
sang h m.
8. i th tm
c Tin thnh Hong t dng vng tn hy l Tc sinh ngy 5 thng
3 nm Gip Ng (1606). Ngi l con th. Ln 9 tui (1614) chu phong tc
Qun cng. Nm 26 tui (1631), thng lm Bc quan c ph, T c
Ph tng tc Ty qun cng trn th tnh Ngh An. Nm 27 (1632), thng
hm Thiu ph. Nm 37 tui (1642), phng mnh Khm sai trn th s Sn
Nam. Nm 40 tui (1645), tin phong Tit ch T tng Thi y Ty quc
cng, gi quyn chnh trong nc, m Ph gi l Khim nh ph. Nm 47
tui (1652), tin phong chc Nguyn sy Trng quc chnh Ty nh
vng. Nm 52 tui (1657), c Nghi vng Trnh Trng mt, ngi ln ni
nghip Cha. Nm 54 tui (1659), tin phong tc i nguyn sy Trng
quc chnh Thng s Ty vng. Nm 59 tui (1664), vua L gia cho ngi,
vo chu khng phi ly, chng tu khng phi vit tn, c t ging
bn t Long sng. Nm 63 tui (1668), tin phong chc i nguyn sy
Trng quc chnh Thng s i phu cng c Nhn uy Minh thnh Ty
vng. Nm 69 tui (1674), gia tn cho c mnh du khi vn. Nm 77
tui (1682), ngy 23 thng 8 ngi mt, tn phong sch vng l Dng vng
tn thy l Thng Hin, miu hiu l Hong T, Tn lng xch Vn Li.
B Thi phi h V hy l Ngc L, tn thy l T T, ngi x Thch
Li ( huyn Cm Ging ), con gi ng Hng Nhn Cng. Sinh ra c Chiu
T Khang vng Trnh Cn. Mt ngy 22 thng 7. Tn lng s Mnh Sn.
94
95
2) Quan Trng t Thng tng cng Trnh Ruyn sau i thnh Trnh
Bch l con th hai.
(c Lng mc vng mt, ng lnh chc Khm sai Tit ch, phong
tc Mu quc cng, m ph gi l L chnh ph, ng mt sm sinh ra:
Ba giai:
a) Con trng l quan Ni nhu Qun dinh Trnh Lun;
b) Con th l quan Trung Kin Trung dinh Trnh Hiu (hai ngi u
phgm ti c nghch).
c) Con t l quan Ni kinh Quan dinh Ph lng Thi t tc C
quc cng Trnh Lng.
Mt gi:
Trnh Th Xun lm Thng qun cha g cho ng Tu qun cng L
Thi Bo l con ng Thi ph Trung qun cng gia phong i vng L
Thi Liu).
3) Quan Thi ph qun cng Trnh Lan l con t.
(ng sinh ra:
a) Con trng l Hi qun cng Trnh Lc, tc m dinh Ni kin qun,
phm ti phi t st, cc con u phi giam cm. Nm inh Mi, phng
chun nh s l tn tht, ly s tch cha r, c n c tha, con chu
khng phi i h;
b) Con th l To Trung cng gia phong i vng Trnh Nhng.
Ba gi:
a) Trnh Th Ngc Phc lm Thng qun cha g cho tc n Qun
cng h L, sinh ra b Tng Th Hu L Sanh ly c D Tn Hong .
97
tui. Tn phong chc Tham t Thng tng cng, tin phong c Anh
minh thong ru Rit vn Tch thin Bi c D mu Du hu Tn quang
vng, tn thy l V Khnh, lng x Ph ( huyn Thun Lc ).
B Thi phi Trng Th Ngc Ch tin phong l Huy nh Thun c
Thi tn. Tn thy l T Tuyn ngi huyn Gia Lc. Con gi ng Duyn
Khnh cng Trng R. Sinh ra c Hy t Nhn vng Trnh Cng v
hai b Qun cha l Trnh Th Ngc Thung, Trnh Th Ngc C. Em rut b
l ng Thim qun cng Trng Nhng. Phn qun cng Trng Nhng,
u gia phong i vng. B mt ngy 28 thng 8 nm Canh Ng, th 88
tui. Lng lang Dng K ( huyn Thin Bn ). Nm Nhm Ng thng 3
ngy 19 phng ci v lng lng Qung Hn ( huyn Yn nh ).
B Chnh phi Trn TH Ngc Nhin, tn thy l n Dung ngi x Yn
Lc ( huyn ng Thnh ), con gi quan H b T th lang Lim qun cng
Trn ng Doanh. Mt ngy 26 thng 10 Lng x Bi Ni ( huyn Yn
nh ).
Con giai:
1) c An vng tn phong Hy t Nhn vng Trnh Cng;
2) ng Suy tm Dc vn Tn tr Cng thn, quan Tin ha Qun doanh
c ph T c Ph tng Trng ph s i T Quc lo
Ron trung cng Trnh c;
3) ng Suy tm Dc vn Tn tr Cng thn, quan Tin ha Qun doanh
c ph s i T m kim chc Tn nhn ph T tn chnh nh trng
cng gia phong Tc vng Trnh Tr;
4) Quan Hu c Ph tng Tun qun cng Trnh R;
5) Quan Hu c Ph tng Lc qun cng Trnh Hnh;
6) Quan Hu c ng tri Ph tng Kinh qun cng Trnh Khu;
7) Quan c ng tri Ph tng Lc qun cng Trnh Khi;
100
Con giai:
1) c Thnh t Thnh vng Trnh Sm;
2) ng Thuy qun cng;
3) ng ng qun cng;
14. i th mi bn
A.
105
106
107
ON TH T
SAO LC CC SC D CA LIT
I
Ngy 11 thng 7 nm 47 nin hiu Cnh Hng (1786).
c sai quan Tit ch thy b ch dinh. i nguyn sy, Ph quc
thng cng, truyn cho chi phi h Trnh cung thch thuc ngoi gia.
Knh vng uy gii, tm nn yn nh, thn dn nhn nh u i n
quang.
L nh ngi l thch thuc h Trnh, ng nn cu n u phi knh n
c nh vua, li v chn c hng m yn phn lm n; k no c vn hc,
ti ngh, mun ra xut chnh, s ty ti b dng, r c rng ri ca nh
vua.
Vy u nn ngh k yn lng, ch nn nh nghi k m c li.
Nay truyn co
II
Ngy mng 10 thng 12 nm 17 nin hiu Cnh Hng.
Sc d cc chi phi nh Vng:
T khi trung hng n nay, Hong, Vng, cng nh mi ngi.
Trc kia nh Vng phi bc gian trun; Trm c ch chn phi
ch tn, trao cho th tc; cn cc vin ch phi khc, cng u c
nguyn chc phm c. l truy t n trung hun ca cc Tin vng, n
n gi bo, phi nn nh th. Hin nay gic ngoi, ngy mt kch lit, xa
gi nh Vng phi ra ngoi coi qun, tnh ngha thn hu, khng th thng
108
IV
Ngy 16 thng 6 nm u nin hiu Gia Long (1802).
Chiu cho ngoi qun cc chi phi h Trnh u bit:
Nh xa: H ta cng h Trnh vn l thn thch, qung gia bc nam i
ng, thnh xa cch nhau. l cng vic ca tin nhn, ta cng khng nn
ni n na.
Tay ta tr c hn, gip c gic, trong ngoi thng nht nh mt nh,
th tnh thn qua ct t xa, li nn nh n. Vy chiu ban cho trong h u
bit: nn phi bo nhau, hp chn ly nm, su ngi tc trng, c ti cn
bin, n Hnh doanh chu mng v a c s sch gia tin, tm r c
chi phi ch th, m thu lc cho, hu ngha hai h v nhau.
Nay c chiu
109
V
Ngy 19 thng 8 nm u nin hiu Gia Long.
Chiu cho thn dn thin h knh bit:
T xa, cc i dng nc, c i gi l , c i gi l Vng, xng
hiu du khng ging nhau nhng t dn ta ch c mt ngha m thi.
Mi y gic Ty ni lon, nh L mt nc, hn hai mi nm, chnh
thng ca nc nh, vn v ri lon. Ta trn Gia nh, vn lo cho x tc
sinh dn nc nh. Trc phi chnh ngi vua, cho ph lng nhn dn thin
h trng mong; sau ly li c kinh Ph Xun, phi chn ngy co Thi
miu, dng nin hiu cng l r chnh thng lc ban u v lm mi tai
mt cho thin h.
By gi tng gic b bt, vic qun nh, s phu thin h cng con
chu nh L, chi phi h Trnh v cc h cng thn, cc quan vn v trong
ngoi, trc sau biu chng u xin sm chnh ngi Hong : nhi suy
i u l thit thc c. V li nc ta, t ng Triu V nh inh, L,
Trn, L xa nay vn xng Nam phng: sng ni nc nam vua Nam
, r rang thin th.
Nhng hi tng: nh nc mi gy dng nn, ch gh l cha tr c,
k m yu cha sng li; phong tc iu bc bin ha cha ht; chnh s t
ngc, thay i cn nhiu. Nht thit tnh dn k nc, cn phi tr liu.
Lc mi sp c phong thnh, c nh u li un mnh theo lng chng,
m nghim nhin t x, ngi ch tn. Phi nhng bi nhng chng tu ca
l , t lng khim c.
Vy b co rng ra, cho thin h u bit.
110
VI
Ngy 23 thng 9 nm u nin hiu Gia Long.
Chiu cho cc phi ch tn nh Trnh tun bit:
Tin t nh ngi vn l thn thch vi nh ta. Du rng qung gia bc
nam i ng, u l vic qua. Hin gic Ty Sn dy lon. t nh
L phi suy i. Vng nghip nh Trnh cng thin i. Nay thin h
nh, bn b trong, ngh li tnh thn qua ct, cng nn thng nh.
Vy chun tha cho l nh ngi: thu thn, thu dung su lnh, mi vic
v cho ni di tng ng h Trnh. Li bit cp cho rung t 500 mu,
chiu y s b h cp cho nh ngi nhn lnh s thu thc thu hng nm l
333 hc 10 cn v tin khon thp vt l 75 quan, y s chun dng vic t t.
Cn nh h Trnh 847 ngi, c y trong s khai, chun min su linh thn
dung mi th tin, t phc tt ca nh vua ban cho.
Phi nn knh vng nh .
Nay c chiu
111
Nay knh tu
C h Trnh k tn
112
ON TH NM
DI THO V C TCH
Th Cha Nht Nam Trnh Cng vnh H Long
113
Mng 7 thng 2 nm K Du
Nin hiu Bo Thi (1729)
Cha Trnh Nht Nam
Vn d t ng Phm nh Trng ca c Minh vng Trnh Doanh
ng Phm nh Trng ngi lng Khinh Giao (tnh Hi Dng), lc b
nh ng, thng ng khu th rng:
Tri chng gi, t chng gi,
Nm h by miu mt mnh ta
Nm 26 tui, tin s. i Cnh Hng nh L, cm qun dit c gic
Qun Ho v bnh nh c m th ph Vn n v Quan Lan (Qung
Yn), bt t binh a sang ca Nam quan. Vua nc Tu khen ngi: Nam
quc hu nhn. V c cng to c phong lm Thng th, chc qun
cng. Nm 36 tui, vo ch ni cc. Nm 38 tui ra tng chn ngoi bin
gii, lu chn Hoan Chu 3 nm, lm then kha cho ci Nam. By gi c
m thuyn bun ngi Tu hn trm ngi n sp ly trc mt ngi.
Ngi hi: V c g. H p rng: Chng ti trng ngi din mo ging
115
117
*
*
Ni Tuyt Sn
Hng tch sn
Hng Tch sn pha ty ni Tuyt Sn. i theo dng sui, tro qua
nhiu ngn ni th vo n cha Hng Tch. Trong ni c ng Thin to
l ng p nht trong nc Vit Nam. Truyn li rng Pht Quan m v
pht B tt n tu tr y. Trong ng, Pht tng trang nghim, khi
hng nghi ngt. Mi nm, ma xun, Thin nam tn n cc ni n hnh
hng, ting nim pht huyn no c hang ni, l mt dp thng hi vng .
Ni Hinh Bng ngoi ni Hng Tch, di chn ni c sng chy vng
quanh, hai bn b ni bch l. C mt li d tt i xuyn vo trng nh
ca Long mn. Vch ni c thch nh r xung, lng lnh nh ngc chu,
cnh sc nh v. c Tnh vng Trnh Sm c th rng:
Loan kinh sanh khai nht knh xuyn
Ha c cng try tc k a nin?
Thanh ton kin ng nghi v a
Bch dn hn lu ht hu thin
Mt thch an h thin cm xuyt
Trm ba trung nh vn chu huyn
C trung t thch phi lai lc
Diu s nan tng ha bt truyn
Dch:
119
ng ni quanh co, ln mt ni
Th gii ucj cham my mi i
Sn non ph pht cy lng bong
Khe ni long lanh nc ln gii
Ging nghn ln nh gm dt
Mm non mun nh, tng chn ri
S vui chn u hay n
Cnh p khn em ha ht nhi
Ni Tng Sn
Ni Lo Sn
Ni Lo Sn thuc huyn Bnh Lc, H Nam hnh ni nh tn. Bn b
trng rng ri: Trn ni v di ni c cha, c thng c th um tm, c
thc t khi ra b sng. Tc truyn trn ni c gin Tin. c Trnh
Vng c th rng:
Nam chu t c a d khoan
Yn lo sn u tiu thng quan
Lo chng trng trng thanh cng hng
Trng lu miu miu cm hi hon
Dch
Chu Nam t c a khoan
Yn lo hnh dong cng kh quan
Dy ni mu xanh tng lm chm
Dng sng sc gm rt lan man
122
Ni Bo i
Ni Bo i thuc x Gin Kh ph Ngha Hng Nam nh. Ni Bnh
Phong bn hu. Phong cnh u nh. Trn ni c sng chy rc rch. Di
ni c mt ci h, nc phng lng nh gng. c Trnh Tnh Vng ln
chi c th:
n c nham yu sng phm doanh
Vn vi lim mc thch vi bnh
Chu lu thy d tuyn song phi
Ngc tch sn tm nguyt nht hong
Dch:
Thp thong cha xy cnh ni xanh
My nh mn trng nh bnh
Nc tri, song gn, kh i phi,
Ngc cha ging soi sng mt mnh
Phi Lai T
Phi Lai T thuc huyn Yn Nam nh. Cha trn lng chng ni,
bn cnh c mt ngn thp , sc sng bong nh gng. Trnh Vng
c th rng:
Tin hu giao hon sn thy bo
Cao tng nh thp gi khai
Dch:
Sau, trc, giao quanh sng ni bc
Thp cao cng nh thp cha cao
123
ng Hoa L
Riu Sn
Hang Riu Sn thuc huyn Thiu Sn Thanh Ha, phong cnh thanh u.
c Trnh Tnh vng ln chi th rng:
Thin tng hu tht thch ton ngoan
Riu tch nhn truyn ti th gian
Nht khiu thm tng thin c tnh
Bn song hm ca hi than
Hoa kinh mng gic vn trung hng
Thch tng an bi tuyt hu an
Hi v chnh phng thn thip hi
Ho oan thu thp cm giang sn
Dch:
Tri sinh riu ta nh nh
Thng cnh tng truyn nc ta
Ging thm trong hang tr tri
125
Ni Vn Nam
127
Chch Ch Sn
Ca b Bch
129
I
H quc, an dn, hch quyt thanh
131
II
Bn giang tinh v tam qun trng
Bt dip Hu, Vng nht mng thnh
Thin v S qun lu chnh kh
Sinh v anh d, t vi linh
Dch:
Na sng ma tnh, ba qun mnh
Tm v Hu vng mt gic liu
Tri khin S qun ph t Vit
Sng th l tng, thc thn thing
III
Cung doanh th a c ng chu
Thp nh sn h nht chu
Ti th anh hng lu bt t
ng lm nhi hu k xun thu
Dch:
M mang danh uy chn ng chu,
132
Phn h t
C Bi thnh
C Bi thuc huyn Gia Lm ( Bc Ninh ). Nin hiu Bo Thi c Nhn
vng Trnh Cng i tun th tnh Bc Ninh, c qua chi C Bi, thy sn
thy hu tnh, bn dng hnh cung lm ni du thng, sai qun thn chn
t t kinh . c Nhn vng mt, c Thun vng Trnh Giang sa
sang ni y, t tn l ph Kim Thnh, di tch nay hy cn.
Ninh Sn
133
Ni Bt Cnh
Ni ch Lng
Ni Km Chng
n B u
135
n B u x B u thuc ph Thng Tn ( H ng ) th c
Huyn Thin i Thnh. Tc truyn rng M ngi b con giao long bt.
Ngi t trn tri xung, git c con giao long, song ri bin i, hin du
chn hy cn. V th ngi lng lp n th.
V sau c Thnh T Trnh Sm i nh gic qua y ngi hin linh gip
cho c thnh cng. Lc khi hon, Trnh Vng sai sa sang n th, c
mt pho tng cao hn hai mi thc, hai chn p vo u con giao long,
chung quanh c tm v kim cng. Mi nm thng 9 c hi.
Ni Sng Nghim
Ni Sng Nghim thuc x Nam Gin ( Hi Dng ) trn ni c nhiu
thng mc. Ni va t, va ln ln. Di chn ni c cha rt c ca
Cha Trnh dng ln, ti nay di tch hy cn.
Ni Sng Nham
Ni Sng Nham thuc x Nam Gin ( Nam nh ).
Ni va c , va c t. Di chn ni c nhiu i. Trn ni c nhiu
thng v mt ngi cha c ca Trnh Vng dng ra di tch hy cn.
Cha Nghi Tm
136
Ty H
137
138