SHMKM

KIRIL PELQINOVIC

Lnda:EKONOMIA E NDERMARRJES
Viti akademik 2011/2012

PUNIM SEMINARIK

TEMA:Tatimi mbi vleren e shtuar-TVSH

Punoi:
Besmir Saliji

Mentori:
Taxhedin Muaremi

PRMBAJTJA
Hyrje..............................................................................2
Tatimi mbi vleren e shtuar- TVSH (kuptimi)............3,4
Rast studimi..................................................................5
Analiza............................................................................6
Prfundimi.....................................................................6

HYRJE
Ne gjat ketij punimi do te mundohemi t sqarojm se si kemi ardhur deri te futja e
tatimit pr funksionimin e nj shteti,pr qfar arsyeje perdoret ai dhe cilat jan shkaqet e
mbledhjes s tatimit,dhe kuptimin e tatimit mbi vleren e shtuar-TVSH
Tatimi n fillim ishin si t hyra sekondare t cilat kryesisht jan mbledhur prej nj numri
t ngusht te personave,ku edhe jan plotesuar sektorisht nevojat e caktuara te
1
shtetit .Ndersa sot tatimet jan br t hyra t perhershme t rregullta dhe t hyrat me m
rendesi t cilat mbledhen prej personave fizik dhe juridik e q sherbejn pr financimin e
shpenzimeve t mdha, t numerta dhe t llojllojshme t shtetit.
Sipas filozofit Maks:Sikurse puntori q nuk mund t egzistoj pa meditje ashtu edhe
shteti kapitalist nuk mund t egzistoj pa tatime.
Tatimi sht dhenje e detyrueshme me para t nj pjese t t ardhurave ose t pasuris s
shtetit pr mbulimin e shpenzimeve t prgjithshme politike dhe pa kundershperblim t
2
drejtperdrejt .
Qllimi i tatimit(i t tatuarit) sht mbledhja e mjeteve financiare pr shtetin dhe
organet e tjera publike t cilat jan t nevojshme pr financimin e funksioneve te tyre.
Kemi disa lloje te tatimeve e ato jan:
Tatimi mbi vleren e shtuar-TVSH
Tatimi mbi t ardhurat prsonale
Tatimi mbi t ardhurat e korporates
Tatimi n fitim etj.
Ndersa sot ne do t sqarojm veqanarisht Tatimin mbi vleren e shtuar-TVSH.
T gjitha veprimtarit t cilat harmonizojn fuqin puntore,token,kapitalin,aftesit
sipermarrse,informacionin,teknologjin dhe diturin pr t prodhuar prudukte dhe sherbime
njihen si ndrmarrje.
T gjitha kto ndermarrje kryejn transaksione t ndryshme gjat vitit afarist t
tyre(blerjen e lendes s par,fuqis puntore,paguan detyrime etj).Pasi firma ti kryej ti
krye t gjitha kto transaksione sht e detyruar t llogaris(kalkuloj)edhe pr tatimin mbi
vleren e shtuar-TVSH.
3
TVSH-sht tatimi shtetror n vleren e shtuar e krijuar n ndrmarrje .T gjitha shtetet
e botes e kan t caktuar normen e TVSH-s,n Republiken e Kosoves kjo norm sht
16%(prqind).
Disa nga problemet t cilat do ti trajtojm gjat ksaj teme jan:Se a ngarkohen t gjitha
bizneset me pagimin e TVSH,cilat biznese (veprimtari)jan t liruara nga pagesa e
TVSH-s,si dhe Se si duhet t vendoset tatimi mbi vleren e shtuar-TVSH-ja pr t
siguruar efiqens n ekonomi dhe shperndarje t drejtt t ardhurave.
2

WWW.Slideshare.net
Prof. Dr. Sabahudin Komoni,Financat Publikefaqe 43
3
Mr.Driton.Sylqa,Ekonomija e ndermarrjes,faqe 101
2

TATIMI MBI VLEREN E SHTUAR-TVSH

Tatimi mbi vleren e shtuar-TVSH-ja,prfshin aplikimin e tatimit t prgjithshem n
konsum pr mallra dhe sherbime,q sht saktesisht propercional me qmimin e mallrave
dhe sherbimeve.TVSH-ja llogaritet n kt qmim sipas normes s aplikueshme,ngarkohet
n fazat e ndryshme t prodhimit,shprndarjes dhe ciklit jetsor t tregtis s mallrave dhe
4
sherbimeve,dhe n fund i ngarkohet konsumatorit .Pra TVSH-ja sht tatimi mbi
konsumim.
TVSH-ja llogaritet n baza akruale.Kjo nnkupton se obligimi pr TVSH lind kur njra
nga ngjarjet e mposhtme ndodh:
Kur leshohet faktura.
Kur mallrat dhe sherbimet jan t gatshme pr blerje.
Kur pranohet pagesa.
Tham se njra nga qshtjet q do t trajtohet gjat ktij punimi sht se a ngarkohen t
gjitha bizneset pr t paguar TVSH-n.
Secili prson i cili zhvillon nj aktivitet ekonomik(prodhim,tregti,apo kryen sherbime t
ndryshme)n Republiken e Kosoves n mnyr t rregullt apo jo t rregullt,pavarsisht nga
qellimi apo rezultati ekonomik dhe kur qarkullimi n 12(dymbedhjet)muajt e fundit
tejkalon pragun prej 50,000 euro duhet t regjistrohet pr qertifikat t TVSH-s dhe t
deklaroj at n baz t periudhave t caktuara.Kjo d.m.th se t gjith
prsonat(bizneset)pasi t ken ralizuar fitim(rezultat)vjetor prej 50,000 euro, regjistrohen
si pagues t TVSH-s,mirpo kjo nuk do t thot q bizneset t cilat kan rezultat afarist
m tm vogel se 50,000 euro,nuk kan t drejt t regjistrohen si tatim pagues,prsonat t
cilt regjistrohen si tatim pagues pa e mberritur pragun prej 50,000 euro,njihen si tatim
5
pagues vullnetar(gzojn t drejta t barabarta me tatim paguesit e obliguar) .
Mirpo disa prsona (biznese)jan t liruar nga TVSH-ja edhe nse rrezultati vjetor afarist
sht mbi 50,000 euro e kta jan:Eksportet,Transportet Ndrkombtare,imputet
bujqsore,t gjitha medikamentet dhe paisjet medicinale,furnizimet pr sistemin edukativ
dhe ato t sherbimeve financiare.

4
5

www.atk-ks.org
Doracak nga MFE pr tatimin mbi vleren e shtuar n Republiken e Kosovs . www.mfe-ks.org

Tham se ndrmarrjet n vlern e t gjitha produkteve(sherbimeve)t veta duhet t vej

TVSH-n e q kjo TVSH njihet si TVSH dalse.po ashtu ndermarrjes i lejohet t heq
TVSH-n e q quhet TVSH hyrse.
TVSH-dalse:sht TVSH-ja q duhet t mblidhni nga klientet tuaj n furnizimet tuaja t
tatueshme t mallrave dhe sherbimeve.
TVSH-hyrse:sht shuma e TVSH-s s paguar n blerjet tuaja t mallrava dhe
6
sherbimeve,si dhe importet q do t shfrytzohen pr aktivitete t tatushme.
7

TVSH-hyrse dhe TVSH-dalse llogariten n kt mnyr :

Baza per perllog.
Perqindja e
e TVSH
caktuar e TVSH
Shuma e prllogaritur = ----------------------------------------------e TVSH-hyrse
100

Vlera e mallit.
Perqindja e
te shitur
caktuar e TVSH
Shuma e prllogaritur = ----------------------------------------------e TVSH-dalse
100

TVSH-dalse( ) TVSH-hyrse = TVSH pr tu paguar.

Ligji pr tatimin mbi vleren e shtuar-TVSH,paraqet ligjin Nr.03/L-114,ligj ky i nxjerrun
nga Kuvendi i Republikes s Kosovs, n mbeshtetje m nenin 65(1)t Kushtetutes se
8
Republikes s Kosovs

4
6
7
8

Departamenti pr Ndihm dhe Edukim t Tatimpaguesve.

Mr.Driton.Sylqa,Ekonomija e ndermarrjes,faqe 103
www.mfe-ks.org

RAST STUDIMI
Ndermarrja Prodhuese Tregtare(N.P.T) JETA m seli qendrore n Dean sht
themeluar n vitin 1976 e cila ka nj kapacitet mbi 10 t punsuar,merret me
shitjen,servisimin dhe mirmbajtjen e prodhimeve nga druri(t dyrve,dritareve
,parket,laminat )etj
Furnizimin me lnd t par e bn nga Kompanija LIKAJpo ashtu m seli qendrore n
Carrabreg-Dean,dhe nga Kombinati i Drutit-Pej.T gjitha mallrat e kan t kaluar Atestin,si dhe kan garancion disavjeqar.
Gjat muajit janarN.P.T JETA ka kryer kto transaksione vijuese.
1)Blerja e drurit 100,000 euro,2)Blerja e ngjitsit 30,000 euro,3)Lnda e par 10,000
euro,4)Blerja e energjis 10,000 euro,5)Eksporti i mobiljeve 100,000 euro,6)Shitja e
mobiljeve 100,000 euro(15 ditshin e par),7)Shitja e mobiljeve 200,000 euro(15 ditshi i
dyt),8)Blerja e makinerive 100,000 euro.
Nr Transaksioni
1

Blerja e drurit

Vlera
blerse
100,000

Blerja e ngjitesit

30,000

4,800

Lenda e par

10,000

1,600

Blerja e energjis

10,000

1,600

Eksporti i mobiljeve

100,000

Shitja e mobiljeve

200,000

32,000

Shitja e mobiljeve

100,000

16,000

Blerja e makinave

100,000

16,000

TOTALI

250,000

40,000

400,000

48000

100,000 16% =16,000

200,000 16% =32,000

TVSH ne Vlera
blerje
shitjes
16,000

30,000 16%= 4800

e TVSH ne TVSH e
shitje
pagueshme

8000

10,00016%=1,600

TVSH-dalse( ) TVSH-hyrse = TVSH pr tu paguar.

48,000 40,000 = 8,000
.
5

ANALIZA
Q nj ndermarrje t llogaris mir procesin e TVSH-s ajo duhet t njoh mir procesin
teorik po ashtu edhe at praktik, n veqanti t mundsoj lidhjen e teoris me praktiken n
llogaritjen e TVSH s.
do ndermarrje me Ligjin mbi Tatimin mbi Vleren e Shtuar-TVSH,duhet q gjat do
muaji t llogaris TVSH-en(kuptohet per ato q jan tatimpaguese)mbi ato transaksione t
cilat i ka zhvilluar gjat muajit dhe n fund t vitit afaris t llogaris TVSH-n
prfundimtare pr vitin afarist n fjal.Mirpo kjo pr ndermarrjen nuk duhet t mbetet
vetem si ligj i shkruar,por ajo duhet q gjat do muaji t drzoj TVSH mujore n
Zyren e Administrates Tatimore(n vendin ku ajo sht e regjistruar si tatimpaguese),kjo
bhet pr shkaqe t siguris q firmat mos t manipulojn me shumat t cilat ndermarrjet
kan pr ti paguar,sepse siq kemi thn rendesija e pageses se tatimeve ka rendesi
jashtzakonisht t madhe ne t ardhurat e shtetit.

PERFUNDIM
Gjat ktij punimi jemi munduar q s pari t sqarojm definicionin se qka sht tatimi
dhe cilat jan karakteristikat e tij,e n veqanti kemi sqaruat kuptimin e TVSH dhe
mnyren se si llogaritet TVSH n nj ndermarrje.
Deri n arrjtje n fund t ketij punimi mendoj se edhe ne edhe ju kemi marr njohuri(nj
pervoj t mir)mbi njohurit e prgjithshme t TVSH-s n Kosov,si dhe pr personat t
cilet jan t detyruar t jen pagues t TVSH-s dhe pr ata t cilet jan t liruar nga
pagesa e TVSH-s.
Por fakti q na shqetesoj m s shumti sht norma e lart e pageses s TVSH-s prej
16%n krahasim me shtetet rajonale p.sh:Zvicra(6.5%),Kanada(7%),Japonija(5%) .
Kjo problematik bhet edhe m e rnd duke pasur parasysh zhvillimin ekonomik t
vendit ton n krahasim me kto vende rajonale. Por shpresojm dhe besojm se edhe ky
problem do t zgjidhet dhe t mbetet diqka e kaluar.