Tematik Arkeoloji Serisi (TAS) - 2

Anadolu Arkeolojisinde
letiim A ve Sosyal Organizasyon

!
! Katlmclar
! zetler
! Program
! Yayn Program
!

Sunu

niversitemizin misyon ve vizyonu erevesinde, sosyal

bilim dallarmzn son derece dinamik ve hzl olarak
yapland bir srete, 2013-2014 retim ylnda alan
Arkeoloji Blmmzn Tematik Arkeoloji Serisi 2
kapsamnda Anadolu Arkeolojisinde letiim A ve
Sosyal Organizasyon balkl bu ilk ulusal sempozyum
organizasyonu, niversitemizde gerekleen bilimsel
etkinlik ve aktivitelerimizin yelpazesini geniletecei
gibi ayn zamanda da bir renklilik kazandracaktr.
Bu sempozyum sayesinde bilimsel fikirlerin paylam
dnda yakn gelecekte bilimsel almalarn da hzla
gelitirileceine inanyorum.
niversitemizin
ev
sahipliinde
ve
Arkeoloji
Blmmz nclnde byle bir etkinlie katlacak
olan siz deerli bilim insanlarna, davetli ve rencilere
ho geldiniz diyor ve baarlar diliyorum.

Prof. Dr. Mahmut ZER | Rektr

Blent Ecevit niversitesi
!

! ONUR KURULU BAKANI

! Prof. Dr. MAHMUT ZER | Rektr - Blent Ecevit niversitesi

! BILIM KURULU YELERI

! Prof. Dr. Burin Erdou | Trakya niversitesi / Arkeoloji Blm
! Prof. Dr. Yaar Ersoy | Hitit niversitesi / Arkeoloji Blm
! Prof. Dr. Tuba kse | Kocaeli niversitesi / Arkeoloji Blm
! Prof. Dr. Mihriban zbaaran | stanbul niversitesi / Arkeoloji Blm
! Do. Dr. zlem evik | Trakya niversitesi / Arkeoloji Blm
! Yrd. Do. Dr. idem Atakuman | ODT / Yerleim Arkeolojisi
! Yrd. Do. Dr. Adnan Baysal | Blent Ecevit niversitesi / Arkeoloji Blm

! SEC KURUL YELERI

! Prof. Dr. Burin Erdou | Trakya niversitesi / Arkeoloji Blm
! Prof. Dr. Eref Abay | Ege niversitesi / Arkeoloji Blm
! Do. Dr. zlem evik | Trakya niversitesi / Arkeoloji Blm
! Yrd. Do. Dr. Adnan Baysal | Blent Ecevit niversitesi / Arkeoloji Blm
! Yrd. Do. Dr. idem Atakuman | ODT / Yerleim Arkeolojisi

! SEMPOZYUM DZENLEME VE ORGANZASYON KOMTES BAKANI

! Yrd. Do. Dr. Adnan Baysal | B.E. niversitesi, Protohistorya ve nasya Arkeolojisi ABD
Bakan

! DZENLEME KOMTES
! Prof. Dr. Kemal Bykgzel | Fen-Ed. Fakltesi Dekan Blent Ecevit ni.
! Prof. Dr. Yksel Ayaz | Fen-Ed. Fak. Dek. Yrd. Blent Ecevit ni.
! Do.Dr. Ahmet Efilolu | Fen-Ed. Fak. Dek. Yrd. Blent Ecevit ni.
! Yrd. Do. Dr. Adnan Baysal | Blent Ecevit niversitesi / Arkeoloji Blm
! Yrd. Do. Dr. Hamza Ekmen| Blent Ecevit niversitesi / Arkeoloji Blm

! SEKRETERYA
! Ar. Gr. Ali Gney | Blent Ecevit niversitsi / Arkeoloji Blm

! ORGANZASYON KOMTES (BEU Arkeoloji Klb yeleri)

Kadir Ate

Olu ahin Aydoan

Demet Cokun

Derya Demirkap

Hacer Er

Merve Erdodu

Emre Filiz

Emine Nur Hazer

Mehmet Kra

Seil Mutlu

Serkan Tetik

Hilal Uslu

indekiler

1.

Bildiri ars......................................................................................

2.

Ulam.................................................................................................

3.

Konaklama..........................................................................................

4.

Giri.....................................................................................................

10

5.

Katlmclar.........................................................................................

13

6.

Program..............................................................................................

19

1.Gn - 7 ubat 2013...........................................................................

20

2.Gn - 8 ubat 2013...........................................................................

22

7.

Bildiri zetleri....................................................................................

24

8.

Kapan ve 2015 iin grmeler......................................................

41

9.

Yazm Kurallar..................................................................................

43

10. Yayn Program..................................................................................

46

Tematik Arkeoloji Serisi (TAS) - 2

Anadolu Arkeolojisinde letiim

A ve rntleri
(Network)

Bildiri ars

nsan, doas gerei, sosyal bir varlk olmas nedeniyle srekli olarak iletiim
halindedir. Kurulan iletiim ve iletiim alarnn arkasnda sosyallemenin dnda farkl
nedenler de vardr. Modern dnyada ba dndren bir hzla gerekleen iletiim, uzak
gemiteki insan gruplarnda nasld? Hangi koullarda gerekleiyordu? letiimin
nemi ve insan gruplar iin anlam neydi? Gemii aratran bilim dallarndan biri olan
arkeolojinin elde ettii verilerde iletiime ait izleri grmek mmkn m? letiim,
kltrel geliim ve etkileim iin kanlmaz ve tek yol olarak kabul edilmektedir. Tarih
ncesi dnemlerden gnmze kesintisiz iletiim halinde olmamza ramen arkeolojide
iletiim ve rntlerine ait bir sorgulama neredeyse yok gibidir. Kazlarda ele geen
materyal kltr kalntlarnn analojileri iletiimin kant olabilir mi? Ayn materyal
kltr kalntlarna sahip, farkl kltrel yaplar nasl aklayabiliriz? letiim alar
arkeolojik verilerde nasl tespit edilebilir? Gemite iletiim alar nasl kuruldu?
Balk ve zetlerinizi (200 kelime) 30 Eyll 2013e kadar aadaki mail adresine gnderebilirsiniz.
Yer:

Blent Ecevit niversitesi, Merkez Kamps

Ahmed Amirov Konferans Salonu - Zonguldak
Tarih:
7 8 ubat 2014
letiim: TematikArkeolojiSerisi.Network@GMail.Com
www:
http://tematikarkeolojiserisi.wordpress.com

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

ULAIM

ULAIM
Zonguldak ilimize karayoluyla ulam zel aralar ve ehirleraras alan otobs
firmalar araclyla salanabilmektedir. stanbuldan O4, D655 ve D010
gzargahndan gerekleen yolculuk, Ankara zerinden yine O4, E89 ve D750 nolu
karayollarndan gereklemektedir.
Zonguldak iline alan balca otobs firmalar arasnda Ulusoy, Pamukkale, Kamil
Ko, Metro ve Efe Tur firmalarn sayabiliriz.
stanbul
Ulusoy / Pamukkale / Metro / Kamil Ko
Ankara
Pamukkale / Kamil Ko / Metro
Havayolu
Zonguldak ili snrlarnda bir havaalan bulunmaktadr. aycuma ilesinde yer alan
havaalannn internet sitesine http://www.zonguldakhavaalani.com/ den
ulaabilirsiniz. u anda sadece stanbul Zonguldak Trabzon uular yer
almaktadr. Uu tarih ve saatleri sempozyum iin pek uygun olmamakla birlikte
aadaki gibidir.

hat seferleri Pazartesi ve Cuma gnleri

stanbul (Sabiha Gken) Zonguldak 09.30 10.30
Zonguldak Trabzon 11.00 12.50
Trabzon Zonguldak 13.20 15.10
Zonguldak Istanbul (Sabiha Gken) 15.40 16.40

Kamil Ko

11:00

08:30

09:00

09:00

0372 257 66 77 13:00

10:30

12:45

17:00

15:00

17:00

19:30

23:59

19:30

Pamukkale

08:30

08:00

0372 201 01 67 10:30

13:00

12:30

17:00

17:00

09:00

09:00

19:30

19:30

17:30
23:59

Metro

07:00

07:30

0372 253 31 33 13:00

11:00

15:00

14:00

17:00

17:15

--

18:30

Dzce Gven

08:30

11:30

09:00

0 372 257 39 40

23:55

13:30

18:30

E.ehir

Bursa

zmir

stanbul

Ankara

Zonguldaktan baka ehirlere hareket eden baz otobs irketlerinin telefon

numaralar ve hareket saatleri
4

Zonguldak Merkez ve Kamps Haritas

Blent Ecevit niversitesi Kamps Haritas

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

KONAKLAMA

KONAKLAMA

Konaklama konusunda alternatif olarak iki ayr lokasyon bulunmaktadr. Bunlardan

bir tanesi Merkez Kamps iinde bulunan niversitemizin Konuk Evi
(http://sosyaltesis.beun.edu.tr/ ) ve bir dieride hemen niversitenin yaknnda yer
alan Zonguldak retmen Evi ( http://www.zonguldakogretmenevi.com/ ) dir.

Blent Ecevit niversitesi Konuk Evi

Zonguldak retmen Evi

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

GR

Anadolu Arkeolojisinde letiim A (Network) / Sosyal Organizasyon

nsan toplumsal bir varlktr betimlemesi sosyolojik ve insann toplumsal boyutuna referans
olan bir tespit olup ayn zamanda bir lye kadar doruluu ve geerlilii bir ok aratrma ile
ortaya konulmutur. Sosyoloji bilimi temellerinin atld andan itibaren genelde insan ve onun
toplumsal boyutlarn aratrmakla younlarken insan anlamak, tanmak ve bilmek sadece
sosyoloji biliminin aratrma alan deildir. Sosyoloji gibi, Felsefe, Psikoloji, Tarih, Pedagoji, Sanat
Tarihi, Matematik, Biyoloji, Tptan Antropolojiye ve arkeolojiye kadar uzanan bir ok bilim dal insan
sadece farkl a ve metodlarla ele almann dnda zaman ve uzam iinde de alglamak ve anlamay
hedeflemektedir. Bu bilimler arasnda zellikle arkeoloji belkide insan tanmak iin en ilgin yollar
seen ve aralarnda en talihsiz olan bilim dallarndan bir tanesidir. Dier bilim dallaryla
karlatrldnda talihsizlii sadece insan geride brakm olduu materyal kalntlarndan
anlamaya almann tesinde ayrca hi bilmedii bir zaman ve uzamda insan boyutlu olarak
yeniden yaratp anlamak durumundadr. te bu noktada, insann toplumsal bir varlk olduu
sylemini de bu zorlua eklediimizde, nki dier bilim dallarnda olduu gibi birebir insan
znesiyle alma ans olmadndan, ayn anda bir ok insan, insan gruplarn, bu gruplar
arasndaki dinamii, iletiimi ve bu iletiim srecinde ortaya kan etkileim deiim ve farkllklarda
deerlendirmek ve insan denilen varl bir baka platform(lar)da anlamaya alr ve bu sre iinde
de yaratm olduklarn da anlamaya , anlam olduuylada insan anlamaya alrken kendisini eit
(=) iaretinden baka hi bir taraf olmayan ok bilinmeyenli bir denklemin her tarafna koarken
bulur kendini. nsan fenomeninin bulunduu her ortamda deienlerin ve deikenlerin olduu ve

10

bununda bal olduu bir ok neden arasnda sosyal varlk oluuna istinaden insann kurmu olduu
iletiim a en nemli unsurlardan bir tanesi durumundadr.
nsan iinde bulunduu tm evresel, duygusal ve fiziki koullara, deien ve deikenlere
ramen evresinde olandan bitenden gzlemci yapsyla haberdar akl yrtme yoluyla zmleyici
ve analizci, zihinsel koordinasyon ve yaratc gcyle retici, bilgi yaratan ve sylemleriyle bunu
bilgiye dntren kullanan ve toplumsal yaps ve kurduu iletiim aylada bu tm sreler iinde
elde ettii bilgiyi kuaklar aras aktarlabilir ve kullanablir bir bilgi sistemine dntrebilmektedir.
Bu bilgi birikiminin kullanlmas ve gelitirilmesi sreci tamamen ve farkl platformlara tanarak
farkl boyutlarda farkl amalar iin yeniden retilebilmesi de yaratm olduu, sosyal, kltrel,
dnsel ve ekonomik anlamda bir iletiim a sayesinde gerekleebilmektedir.
Arkeoloji insan ve onun gemiini geride brakm olduu materyal kltrden yola karak
anlamaya alt bilinmezi artk ok daha geni bir dzlemde cesaretle ele alabilecek kapasitede
ve yetkinliktedir. Bunu da iinde bulunduu disiplinleraras almalar sonucu yapmaktadr. Bugn
artk arkeoloji ileri teknolojileri kullanarak ve geride kalm olan en ufak izleri dahi deerlendirerek
insanla ilgili ve insana dair bilgileri pozitif olarak ortaya koyabilmektedir. Bunu yaparkende sadece
bir adan deil boyutlu olarak insan, kltrn, dnsel srecini ve kurgulam olduu tm
sosyo-ekonomik srelerini de ayaa kaldrabilecek dzeyde veriler elde edebilmekte olduu gibi
bunu ayn zamanda yorumlayabilmektedir. Arkeoloji iinde zellikle son 20 yl iindeki gelimelere
dayanarak insann gemi dnemlerde yapt, bireysel veya toplumsal aktiviteleride geride brakm
olduu nceleri nemsiz gibi grlen ama ilerleyen ve yenilenen aratrma metodolojileri sayesinde
daha iyi olarak ortaya karlan NETWORK sistemi arkeolojik aratrma konularnda da giderek ilgi
oda olmaya balamtr.
letiim a sayesinde insan sadece sosyal anlamda deil kltrel anlamda da bymenin bir
yolunu kefetmi olduundan geirmi olduumuz son on yl iinde

son derece popler olan

globalizasyon, kreselleme gibi dnyann kldne referans eden terimlerin yaygn olarak
kullanm aslnda dnyann klne deil iletiim ann bymesine iarettir. te bu noktada
yapacamz bu sempozyum insann ulam olduu bu inanlmaz derecedeki byk ve nemli
iletiim ann tarih ncesini aratrmak ve bu iletiim ann orijinini ortaya koymak zeredir. Bu bir
anlamda iletiim ann kltrel ve zellikle sosyal organizasyondaki roln, deerini, ortaya
karaca gibi gnmzden binlerce yl ncesinde iletiim sistemi ierisinde kendi kltrel yaplarn
oluturabilen ve gnmzde ultra teknolojiler sayesinde bunu daha da hzlandran insan arasndaki
geii anlamak deerlendirmek arkeolojik anlamda bunu yine materyal kltr araclyla analizini
yaparak gstermek bu sempozyumun birincil derecedeki nemini ve gereini ortaya koymaktadr.

11

Sosyal Organizasyon, ieri dnk (internal organization), da dnk (external

organization) olmak zere farkl kategoride toplamsal ve kltrel ilikilerin sahne ald ve
dzenlendii arenalar olarak deerlendirilmekle birlikte sosyal organizasyonu her iki adan
baktmzda yatay veya dikey olarak da grmek mmkndr. Dikey sosyal organizasyonu,
binlerce yl ayn noktada yer alan yerleimlerin, ayn noktada st ste kurulan evlerin ve bu
yaplanma iinde ne tr internal organizasyonun etkisinin srdn anlamak zere
yaplabilecek almalar olarak kabaca tanmlanabilir. Bunun yannda yatay sosyal
organizasyonu deerlendirdiimizdeyse ada olan en azndan 3 nesili kapsayan yerleme
iinde ve yerlemeler aras sosyal organizasyonu deerlendirmek mmkndr. Bu
deerlendirmeler elbette ele alnan, sorgulanan toplumsal formasyona bal olarak da
deime gsterecektir. rnein, ger, avc toplayc, egaliter veya ehirlemi develtlerde,
yani toplumsal lein byd veya kld oranda

farkl toplumsal gereklerden

dolay farkl sosyal organizasyon modelleri ortaya kacaktr ve bunlarn g, politik, ticari,
ekonomik, sembolik, kltrel, pratik, dinsel, tabusal bir ok itici kaynaklar olacaktr. Bu
toplantda bunlarn hepsini ele almak mmkn olmasa bile belli bak alarndna bunlar
deerlendirmeye alabilecek olmak arkeolojik bak amza yeni perspektif kazandracan
umuyoruz. Buna ek olarak, ilk yaplan toplantda ele alnan Yerleim sistemleri ve Mekan
Analizi konulu toplanty bir baka boyuta tayacak ve sosyal organizayon iinde merkezevre (centre-periphery)

iliki a modeli kullanlarak ortaya konulan yorumlarnda bir

deerlendirme platformu olacana inanyoruz.

Dzenlenecek olan Anadolu Arkeolojisinde letiim A (Network) / Sosyal Organizasyon
adl bu sempozyum sadece belli bir konu zerinde ilk kez bir tartma platformu ve aratrma
sreci balatmakla kalmayp ayn zamanda arkeolojik literatrde sk sk karmza kan
yabanc (genellikle ngilizce) terimlerinde dilimize kazandrlmas, konuyla ilgili aratrmalar
olan bir ok bilim insann bir araya getirerek interaktif bir ortamda aratrmalarn
deerlendirmelerini, dnsel anlamda fikir alveriinde bulunmalarn, yani ksaca
konumuz olan sosyal organizasyonu zde kurarak, yaayarak ve paylaarak ileriye dnk
bir platform hazrlamalarn salamaktr.

Yrd. Do. Dr. Adnan Baysal

Sempozyum Dzenleme ve Organizasyon Komitesi Bakan

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

KATILIMCILAR

13

Tematik Arkeoloji Serisi 2 | K A T I L I M C I L A R

LST ES

letiim A ve Sosyal Organizasyon

Anadolu niversitesi

Konu Bal

Do. Dr. Ali Umut Trkcan

Yukar Mezopotamya da lk Tapnaklar

Olgusu ve Neolitik Sosyal Geliim
Modelleri

Bilkent niversitesi Arkeoloji Blmnde eitimini tamamladktan (1995) sonra

Yksek Lisans (1999) ve Doktora (2005) almalarn Hacettepe niversitesinde
tamamlad. 1998 ylnda Anadolu niversitesinde greve balad. u anda ayn
niversitede Doent olarak aratrma ve almalarna devam etmektedir. atalhyk/
Konya Kaz Aratrma Projesi (1993-2010) bata olmak zere ok sayda yzey
aratrmas (Gney Aiolia) ve kaz aratrmasna (avlum, Aktopraklk, Sagalassos,
Kyme, Aizonai) katkda bulunmutur. Son 7 yldr Eskiehir blgesine odaklanm olan
arkeolojik yzey aratrmalar (Balkayas/Sivrihisar (2005-2007); Kanlta Hyk ve
Civar/nn Yzey Aratrmas (2008-2009) ve 2013 ylnda balayan Kanlta
Hyk/nn kaz projelerini yrtmektedir.

Bilecik eyh Edebali niversitesi

Yrd. Do. Dr. Erkan Fidan

Bat Anadoluda Sosyal Snf

Farkllklarnn Ortaya k:
Aa ve Yukar Yerleme Sistemi

stanbul niversitesi Protohistorya ve nasya Arkeolojisi Anabilim dalndan 2002

ylnda mezun oldu. stanbul niversitesi Arkeoloji Blmnde 2005 ylnda bitirdiim
Yksek Lisans renimi ardndan 2011 ylnda Prof. Dr. Turan Efe danmanlnda
Klloba T mimarisinin Bat Anadolu ve Ege Dnyas iindeki yeri doktorasn
tamamlad. 2006-2011 yllar arasnda stanbul niversitesi Arkeoloji blmnde
Aratrma Grevlisi olarak altktan sonra 2011 ylndan itibaren Bilecik eyh Edebali
niversitesi Arkeoloji Blmnde Yardmc Doent olarak grev yapmaktadr.

Sezer Seer Fidan (MA)

Hitit Sosyal Snflar inde Hr nsanlar

ve Kleler

stanbul niversitesi Hititoloji Anabilim dalndan 2005 ylnda mezun oldu. Ayn
anabilim dalnda 2012 ylnda yksek lisans eitimini tamamlad. 2013 ylndan itibaren
Bilecik eyh Edebali niversitesi Arkeoloji Blmnde Hitit kltr ve dili ile ilgili
dersleri vermektedir.

14

Tematik Arkeoloji Serisi 2 | K A T I L I M C I L A R

LST ES

letiim A ve Sosyal Organizasyon

Bilecik eyh Edebali niversitesi
Yrd. Do. Dr. Murat Trkteki

Yeni Teknolojilerin Kullanlmas ve

Yaylmasnda Sosyal Organizasyonun
Rol: mleki ark Perspektifinden Bir
Deerlendirme

stanbul niversitesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blm, Protohistorya ve nasya

Arkeolojisi Anabilim Dalnda 1997 ylnda balad Arkeoloji eitimini tamamlayarak
ayn birimde Klloba lk Tun a III anak mlei yksek lisans tezini 2004
ylnda ve Bat ve Orta Anadoluda ark Yapm anak mlein Ortaya k ve
Yaylm balkl doktora almasn Prof.Dr. T. Efe danmanlnda 2010 ylnda
tamamlad. Bilecik eyh Edebali niversitesinde grevli olup Klloba kaz projesinde
kaz bakan yardmcsdr.

Blent Ecevit niversitesi

Yrd. Do.Dr. Adnan Baysal

Arkeolojide letiim A ve Sosyal

Organizasyon

Trkiye ve ngilterede bir ok arkeolojik projeye katkda bulundu, 2010 ylnda Liverpool
niversitesi (ngiltere) School of Archaeology, Classics ve Egyptology (SACE)de
doktorasn tamamlad. 2012de Blent Ecevit niversitesinde greve balad. tme
talar zerindeki almalarn ve AARMS projesini yrtmektedir.
Yrd. Do. Dr. Hamza Ekmen

Filolojik ve Arkeolojik Belgelere Gre

Anadoluda M.. II. Binde letiim ve
Ulam Arac Olarak Akarsularn nemi

2003 ylnda, Gazi niversitesi Tarih Blmnden mezun olduktan sonra, 2005 ylnda
ayn niversitede Dou Anadolu Blgesi Ge Kalkolitik a Seramii isimli tezi ile
yksek lisans eitimini, 2012 ylnda Acemhykte Asur Ticaret Kolonileri a l
Gmme Adetleri isimli tez almasyla doktora eitimini tamamlad. Lisans eitiminin
ilk yllarndan itibaren katld Aa Salat Kurtarma Kazsndan sonra Kk Hyk ve
Acemhyk kazlarna katld. Ayrca 2003-2006 yllar arasnda Bak-Ceyhan Ham
Petrol Boru Hatt kurtarma kazlarnn birounda eitli grevler stlendi ve yayn
almalarna katld. 2009-2012 yllar arasnda Hitit niversitesi Arkeoloji Blmnde
aratrma grevlisi olarak alt. 2013 ylndan itibaren Blent Ecevit niversitesi
Arkeoloji Blmnde retim yesi olarak grev yapmaktadr.

15

Tematik Arkeoloji Serisi 2 | K A T I L I M C I L A R

LST ES

letiim A ve Sosyal Organizasyon

Blent Ecevit niversitesi
Yrd. Do. Dr. Tayyar Grdal

En Gl letiim A: Din

Ankara niversitesi Dil ve Tarih- Corafya Fakltesi, Arkeoloji Blm, Klasik Arkeoloji
Anabilim Dalnda lisans, yksek lisans ve doktora derecelerini tamamlad. Prof. Dr.
Cokun zgnelin danmanlnda tamamlad Anadoluda Apollon Klt balkl
almas ile edebiyat doktoru olan Grdal; 28.01.2008 tarihinde yardmc doent
nvan ile Zonguldak Blent Ecevit niversitesi Arkeoloji blmndeki grevine balad.
Prof. Dr. Cokun zgnel bakanlnda srdrlen, K.K.T.Cumhuriyetinde Salamis
antik kenti ve anakkalede Glpnar Apollon Smintheus Kutsal Alan kaz, aratrma,
koruma ve onarm almalarnda yer ald

Ege niversitesi
Prof.Dr. Eref Abay

letiimin G ve Kltrel Etkileimdeki

Rol Balamnda Karaz Kltrnn Gney
Yaylm

1987 ylnda Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Arkeoloji Blmnden mezun

olmutur. 1989-1996 yllar arasnda Berlin Freie niversitesi'nde Protohistorya
ve n Asya Arkeolojisi alannda Yksek Lisans ve Doktora almalarn
tamamlamtr. 1997 ylnda Ege niversitesi Arkeoloji Blmnde Yard. Do.
olarak greve balam olup 2006 ylnda Doent unvann almtr. 2011 ylnda
Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Protohistorya ve n Asya Arkeolojisi
Anabilim Dalna Profesr olarak atanmtr. Meslek hayat boyunca Gneydou
Anadolu, Dou Anadolu, Suriye ve Bat Anadolu'da birok kaz almalarna
katlm olup 2003-2009 yllar arasnda Yukar Menderes Havzasnda yzey
aratrmalar yrtmtr. 2007 ylndan bu yana Beycesultan Hy kaz
bakanln yrtmektedir. M.. 3. bin yl Suriye Anadolu ilikileri, Erken Tun
alar, Bat Anadolu Neolitik Dnemi ve Urartu Kltr konusunda almalar
bulunmaktadr.

16

Tematik Arkeoloji Serisi 2 | K A T I L I M C I L A R

LST ES

letiim A ve Sosyal Organizasyon

Gazi niversitesi
Yrd. Do. Dr. Cevdet Merih Erek

Epi-Paleolitik Dnemde Anadolu

Yakndou likilerindeki zler

1991 Yl Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi

Blm, Prehistorya Anabilim Dal mezunu olup ayn niversitenin Prehistorya Anabilim
Dalnda Lisans (1991-1994) ve Doktora (1994-1999) eitimini tamamlad ve 1994
aratrma grevlisi olarak greve balad. 1999-2007 Mustafa Kemal niversitesi,
Arkeoloji Blmnde; 2007den beri Gazi niversitesi Arkeoloji Blmnde retim
yesi olarak grev yapmaktadr. 2006-2012 yllarnda Kahramanmara li Prehistorik
Dnem Yzey aratrmalarn gerekletirmi; 2007 ylndan itibaren de Merkez leye
bal Dngel Kynde bulunan Direkli Maaras Kazlarn srdrmektedir.

stanbul niversitesi
Dr. Gne Duru

k: PPNB

Yldz Teknik niversitesi ve stanbul niversitesinde mimari ve arkeolojik restorasyon

ve konservasyon zerine eitim alan Gne Duru yksek lisans derecesini stanbul
Teknik niversitesinde, doktora derecesini ise stanbul niversitesi Prehistorya
Anabilim Dalnda almtr. University College London ve Cambridge niversitesinde
misafir renci ve aratrmac olarak bulunan Gne Duru insan ve mekan etkileimi,
hane halklar ve yerleme olgusu zerine almaktadr.

Orta Dou Teknik niversitesi (ODT)

Yrd. Do. Dr. idem Atakuman

Kuzey Mezopotamya Ge Neolitiinde

Mhrler, Sembolizm ve Sosyal Yap

Orta Dou Teknik niversitesi-Yerleim Arkeolojisi Ana Bilim Dalnda retim yesidir.
almalar, Yakn Dou Neolitii ve Kltrel Miras Politikalar zerine odaklanmtr.
Dr. Deniz Erdem

Domuztepede Ritel ve Toplum: Kk

Buluntu Dalmnn Sosyal Balam

Orta Dou Teknik niversitesi, TADAM (Tarihsel evre Aratrma ve Deerlendirme

Merkezinde Aratrma Grevlisidir. almalar Yakn Dounun Ge Neolitik Dnemi ve
Mzeler balamnda Bilim ve Toplum faaliyetlerine odaklanmtr.

17

Tematik Arkeoloji Serisi 2 | K A T I L I M C I L A R

LST ES

letiim A ve Sosyal Organizasyon

Trakya niversitesi
Prof. Dr. Burin Erdou

Egede Erken Prehistorik Dnemlerde

Denizcilik ve Deniz Yolu Ticaret A
1968 stanbul doumlu. 1989 stanbul niversitesi, Protohistorya ve nasya
arkeolojisinde Lisansn, 1993 ylnda University College Londonda Yksek Lisansn,
2002 ylnda Durham Universitesinde Doktorasn tamamlad. 2005 ylnda Trakya
niversitesinde Yrd.Do., 2006 de Doent, 2012de Profesrlk kadrosu ald.

Do. Dr. zlem evik

ki Yakann Hikayesi: Neolitik Dnemde

Egede Kltrel Etkileim ve zolasyon

Lisans ve Yksek lisansn Ege niversitesinin Klasik Arkeoloji Anabilim Dalnda ve

Anadoluda Kentleme Sreci balkl doktora tezini ise ayn niversitenin
Protohistorya ve n Asya Arkeolojisi Anabilim Dalnda tamamlamtr. 2007 ylndan
itibaren Trakya niversitende retim yesi olarak almaktadr. Sosyal ve kltrel
dnm dinamikleri, Etnoarkeoloji, Urartu ve Ege prehistoryas temel ilgi ve aratrma
konularn oluturmaktadr.
Ar. Gr. Filiz Divarc

Erken Tun a Makro lekteki Ticaret

A inde Marmara Blgesinin
Hammadde Kaynaklarna Mikro lekte
Bir Bak
Lisans eitimini anakkale Onsekiz Mart niversitesi Klasik Arkeoloji Blmnde
tamamlad. Ayn niversitede M.. III. Binde Marmara Blgesi adl tez ile 2007 yiksek
lisans yapt. u anda doktora almasn stanbul niversitesi Protohistorya ve nasya
Arkeolojisi Anabilim Dalnda Hitit Dneminde Maat Hyk: Arkeolojik Adan Bir
Yeniden Deerlendirme almas adl tezi zerinde srdrmektedir. 2008 ylndan bu
yana Trakya niversitesi Arkeoloji Blmnde Aratrma Grevlisi olarak almaktadr.

Uluda niversitesi
Dr.Belgin Aksoy

Sosyal Sistemler ve letiim: Arkeolojik

Kontekste Sorulabilecek Sorular ve Olas
Yantlar

stanbul niversitesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Blmn Klasik Arkeoloji Anabilim

Dalnda tamamladktan sonra Berlin Freie Universitaetde asya Arkeolojisi ve
Corafya dallarnda master derecesini ald ve yine ayn niversitede Bursa Blgesinde
tarih ncesi yerleimlerin blgesel analizi adl doktora tezini 2013 ylnda tamamlad.
lgi alanlar Tun a, Blgesel Arkeoloji, ve Demografi olup altlar Yzey aratrmas
projesinde Uluda niversitesinde grev yapmaktadr.

18

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

PROGRAM

19

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

1. GN | 7 UBAT 2013 / CUMA

20

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

Anadolu Arkeolojisinde letiim A ve Sosyal Organizasyon
7 ubat 2014 / Cuma
09:15

Al

09:15-09:30

TAS Tantm ve Amac

09:30-09:40

Prof. Dr. Mahmut zer | Rektr

09:40 10:00

Ara ay / Kahve

10:00 10:25

Adnan Baysal
Arkeolojide letiim A ve Sosyal Organizasyon
Soru ve Tartmalar

10:25 - 10:45
10:45 11:10

Belgin Aksoy
Sosyal Sistemler ve letiim: Arkeolojik kontekste sorulabilecek sorular ve
olas yantlar

11:10 - 11:30
11:30 11:45
11:45 - 12:10

Soru ve Tartmalar
Ara ay / Kahve
Eref Abay

12:10 12:30

letiimin G ve Kltrel Etkileimdeki Rol Balamnda Karaz Kltrnn

Gney Yaylm
Soru ve Tartmalar

12:30 13:30

le Yemei

13:30 13:55

Cevdet Merih Erek

Epi-Paleolitik Dnemde Anadolu-Yakndou likilerindeki zler

13:55 14:15

Soru ve Tartmalar

14:15 14:40

Gne Duru
k: PPNB

14:40 15:00

Soru ve Tartmalar

15:00 15:15

Ara ay / Kahve

15:15 15:40

Ali Umut Trkcan

Yukar Mezopotamyada lk Tapnaklar Olgusu ve Neolitik Sosyal Geliim
Modelleri

15:40 16:00

Soru ve Tartmalar

16:00 16:25

Tayyar Grdal
En Gl letiim A: Din

16:25 16:45

Soru ve Tartmalar

16:45 17:00

Ara ay / Kahve

17:00 17:25

idem Atakuman
Kuzey Mezopotamya Ge Neolitiinde Mhrler, Sembolizm ve Sosyal Yap

17:25- 17:45

Soru ve Tartmalar

17:45 18:00

Genel Deerlendirme

18:30

Akam Yemei

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

2. GN | 8 UBAT 2013 / CUMARTES

22

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

Anadolu Arkeolojisinde letiim A ve Sosyal Organizasyon
8 ubat 2014 / Cumartesi
09:00 09:25 Deniz Erdem
Domuztepede Ritel ve Toplum: Kk Buluntu Dalmnn Sosyal
Balam
09:25 - 09:045 Soru ve Tartmalar
09:45 10:10 Burin Erdou
Egede Erken Prehistorik Dnemlerde Denizcilik ve Denizyolu Ticaret
A
10:10 - 10:30 Soru ve Tartmalar
10:30 10:45 Ara ay / Kahve
10:45 11:10 zlem evik
ki Yakann Hikayesi: Neolitik Dnemde Egede Kltrel Etkileim ve
zolasyon
11:10 - 11:30 Soru ve Tartmalar
11:30 - 11:55 Murat Trkteki
Yeni Teknolojilerin Kullanlmas ve Yaylmasnda Sosyal
Organizasyonun Rol: mleki ark Perspektifinden Bir
Deerlendirme
11:55 12:15 Soru ve tartmalar
12:15 13:15 le Yemei
13:15 13:40 Erkan Fidan
Bat Anadoluda Sosyal Snf Farkllklarnn Ortaya k:
Aa ve Yukar Yerleme Sistemi
13:40 14:15 Soru ve Tartmalar
14:15 14:40 Filiz Divarc
Erken Tun a Makro lekteki Ticaret A inde Marmara
Blgesinin Hammadde Kaynaklarna Mikro lekte Bir Bak
14:40 15:00 Soru ve Tartmalar
15:00 15:15 Ara ay / Kahve
15:15 15:40 Hamza Ekmen
Filolojik ve Arkeolojik Belgelere Gre
Anadoluda M.. II. Binde letiim ve Ulam Arac Olarak Akarsularn
nemi
15:40 16:00 Soru ve tartmalar
16:00 16:25 Sezer Seer Fidan
Hitit Sosyal Snflar inde Hr nsanlar ve Kleler
16:25- 16:45 Soru ve Tartmalar
16:45 17:00 Ara ay / Kahve
17:00 17:20 Genel Deerlendirme
17:20 18:00 2015 iin Dnceler ve Grler
18:30 Akam Yemei

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

BLDR ZETLER

24

Eref Abay | Ege niversitesi - zmir

letiimin G ve Kltrel Etkileimdeki Rol Balamnda Karaz Kltrnn Gney

Yaylm

Dou Anadolu ve Kafkasya kkenli Karaz Kltrnn M.. 3. bin yln balarndan itibaren
Elaz Malatya zerinden Amuq ve Levant blgesine kadar olan gney ynndeki yaylm
sz konusu yaylmn karakteri balamnda birok tartmay beraberinde getirmitir. G ya
da kltrel etkileimin, sz konusu bu yaylmda rol oynad tartmalarn arlkl ksmn
olutururken, her iki olguda blgeler aras iletiimin belirleyici rol yeterince
kavramsallatrlmamtr. Bu almada Karaz Kltrnn gney yaylm rnek alnarak
iletiimin g ve kltrel yaylm srelerinde oynad belirleyici rol tartlacaktr.

25

Belgin Aksoy | Uluda niversitesi Bursa

Sosyal Sistemler ve letiim: Arkeolojik Kontekste Sorulabilecek Sorular ve Olas Yantlar

nsan ve toplum yaamn ok farkl taraflar ile ele alp, en yaygn tanma gre gemiin
rekonstrksiyonunu maddi kltr varlklar ile yapma iddiasndaki arkeolojinin sosyal
sistemleri nasl okuyabildii hususu, en azndan Trkiyedeki arkeolojinin hibir zaman
nceliklerinden olmamtr. Geri bu bilimin doas gerei hep ilikiler konuulur,
karlatrmalarla benzerlikler ve dolaysyla da ilikiler irdelenir, ancak ilikinin
mekanizmas hep ikincil bir unsur olarak kalr. letiim kavramn konuacaksak ncelikle
ilikiden daha fazlasn anlamalyz. Bu noktada bilimsel dnte adeta bir omurga
niteliini tayan sistem teorisi ve onun sosyal sistemlerdeki uygulamas, yorumlama
aralmzn

genilemesine

nemli

katkda

bulunabilir.

Sistem aslnda canl ve canl olmayan tm evremizde karmza kan, devinimleri

salayan vaz geilmez bir olgudur. Gemi toplumlar da aslnda yaayan ve ileyen sosyal
sistemlerdi. Sosyal sistemlerin doasnda iletiim nemli bir rol oynar. Sosyal sistemlerin
ileyiiyle ilgili en nemli teorisyenlerin banda gelen Niklas Luhmanna gre bir toplumun
ileyebilmesi

tamamen

iletiim

sayesinde

olmaktadr.

Bildiride sosyolojide nemli bir yere sahip olan ve iletiimi sosyal sistemlerin ileyiinde en
nemli unsur kabul eden bu teorinin, arkeolojik malzemenin yorumlanmasnda nasl
uygulanabilecei ile ilgili kimi nerilerde bulunulacaktr. Malzeme zerinden iletiim
biimleri tanmlanacaktr. Kltrler arasndaki etkileimde, hangi unsurlarn kabul edilip
hangi unsurlarn darda brakld konusunda belirleyici olan etkenin, iletiimin
mekanizmasndan kaynakland varsaym tartlacaktr.

26

idem Atakuman | Orta Dou Teknik niversitesi - Ankara

Kuzey Mezopotamya Ge Neolitiinde Mhrler, Sembolizm ve Sosyal Yap

Kuzey Mezopotamyada, Ge Neolitik (c. M.. 7000-5500 BC) srece dair buluntu veren
yerlerde ele geen ve arkeoloji dnyasnda mhr olarak adlandrlan kk buluntular
aslnda ta, kil veya kemik gibi bir materyalin kolye ucu veya dme tarznda
ekillendirilmesi ve ou zaman bu ekillndirilmi nesnenin zerine soyut bir imgenin
oyularak resmedilmesiyle retilen nesnelerdir. Sklkla grlen soyut imgeler arasnda,
sepet rgsne benzer nitelikte betimlemeler, iie gemi halkalar, zigzaglar, ya da paralel
ya da dikey izgilerin eitli kombinasyonlarnn yansra, kei, ylan ve akrep gibi hayvanlar
betimledii dnlen imgeler, insan bedenini andran ekiller ve ev tarz yapylar andran
ifadeler de gzlemlenmektedir.
Yaygn bir gre gre bu nesneler zerindeki semboller kii veya gruplarn sembolik kimlik
iaretleri olabilir ve mhrleme ilemi de bu kii veya gruplarn baz mallar zerindeki
mlkiyet haklarn ve dolamn kontrol edebilme yetilerini gstermektedir. Benzer bir dier
fikre gre ise, limitli bir stilistik repertuar iinde retilmi olan bu nesnelerin her birtipi
aslnda bir eit mal tipine karlk gelmektedir ve mhrleme ilemi sosyal gruplar
arasndaki dei-toku ilemlerinde, dei tokuu yaplan maln kaydnn tutulabilmesini
salamaktadr. Nitekim, bu kullanm biiminin M. 4.bin yln sonlarnda tapnak ekonomisi
ile idare edilen ehir devletlerinde grdmz hiyeroglif ve ivi yazsna nclk eden bir
sistem olduu gr yaygndr.
Bu aklamalar her ne kadar cazip grnse de eletirel bir adan yaklatmzda iki sorun
gze arpmaktadr. Birinci sorun mhrlerin gerek tipolojik olarak gerekse zerlerinde
tadklar sembolik imgeler asndan geni bir corafyada byk benzerlikler
gstermesidir, ki bu durum sz konusu nesnelerin znel kimlik gstergeleri olabilecei
fikrini zayflatmakta, tersine bu nesnelerin ortak bir sembolik dnyay simgeledii fikrini
glendirmektedir. Bu ortak dnyann mal tiplerine dair bir betimlemeden ibaret olduu ve
bunun da yaznn ncl olduu fikri ise Ge Neolitik dnemin birok kaz yerinde birok
mhr ele gemesine ramen mhrlenmi obje saysnn nemli farkllklar barndrmas,
hatta Domuztepe- Kahramanmara gibi kaz yerleri iin neredeyse yok denecek miktarda az
olmas nedeniyle zayflamaktadr.
Bu alma Kuzey Mezopotamyann Ge Neolitik mhrlerini tipolojik olarak
deerlendirmekte ve tipler arasndaki ilikileri incelemektedir. alma, sz konusu
nesnelerin sosyal kimlik ve stat gstergeleri olduu fikrini savunmakta , bu balamda da
sosyal yapyla ilgili nemli ipular barndrd iddiasnda bulunmaktadr. Daha da nemlisi,
bu nesneler araclyla kimlik ve aidiyet gstergelerinin erkek cinselliinin nemine vurgu
yapar bir hale getirildiini gstermektedir ki, bu yorum, almas yaplan set iindeki fallik

objelerin artmas ve bu objelerle dier soyut ve naturalistik objeler arasnda bulunan

stilistik balarla aklanmaktadr.
27

Adnan Baysal | Blent Ecevit niversitesi - Zonguldak

Arkeolojide letiim A ve Sosyal Organizasyon

letiim a sayesinde insan sadece sosyal anlamda deil kltrel anlamda da bymenin
bir yolunu kefetmi olduundan geirmi olduumuz son on yl iinde son derece popler
olan globalizasyon, kreselleme gibi dnyann kldne referans eden terimlerin
yaygn olarak kullanm aslnda dnyann klne deil iletiim ann bymesine
iarettir. te bu noktada insann ulam olduu bu inanlmaz derecedeki byk ve nemli
iletiim ann tarih ncesini aratrmak ve bu iletiim ann orijinini ortaya koymann
zorunluluu ortaya kmaktadr. Bu bir anlamda iletiim ann kltrel ve zellikle sosyal
organizasyondaki roln, deerini, ileyi mekanizmasn irdelemektir. Gnmzden
binlerce yl ncesinde iletiim sistemi ierisinde kendi kltrel yaplarn oluturabilen ve
gnmzde ultra teknolojiler sayesinde bunu daha da hzlandran insan arasndaki geii
anlamak deerlendirmek arkeolojik anlamda bunu yine materyal kltr araclyla analizini
yaparak gstermek her geen gn insan merkezli aratrmalarn zn tekil etmektedir.
Sosyal Organizasyon, ieri dnk (internal organization), da dnk (external organization)
olmak zere farkl kategorilerde toplamsal ve kltrel ilikilerin sahne ald ve dzenlendii
arenalar olarak deerlendirilmekle birlikte sosyal organizasyonu her iki adan baktmzda
yatay veya dikey olarak da grmek mmkndr. Dikey sosyal organizasyonu, binlerce yl
ayn noktada yer alan yerleimlerin, ayn noktada st ste kurulan evlerin ve bu yaplanma
iinde ne tr internal organizasyonun etkisinin srdn anlamak zere yaplabilecek
almalar olarak kabaca tanmlanabilir. Bunun yannda yatay sosyal organizasyonu
deerlendirdiimizdeyse ada olan en azndan 3 nesili kapsayan yerleme iinde ve
yerlemeler aras sosyal organizasyonu deerlendirmek mmkndr. Bu deerlendirmeler
elbette ele alnan, sorgulanan toplumsal formasyona bal olarak da deime gsterecektir.
rnein, ger, avc toplayc, egaliter veya ehirlemi develtlerde, yani toplumsal lein
byd veya kld oranda farkl toplumsal gereklerden dolay farkl sosyal
organizasyon modelleri ortaya kacaktr ve bunlarn g, politik, ticari, ekonomik, sembolik,
kltrel, pratik, dinsel, tabusal bir ok itici kaynaklar olacaktr.

28

zlem evik |Trakya niversitesi - Edirne

ki Yakann Hikayesi: Neolitik Dnemde Egede Kltrel Etkileim ve zolasyon

Bat Anadolu Blgesindeki kltrlerin genellikle Anadolu ve Yakn Dou balamnda ele
alnd ve bu blgede ortaya kartlan arkeolojik bulgular da sklkla, Yakn Doudan
aktarlan Neolitik yaam tarznn kklerine veya paralelliklerine ilikin kantlar olarak
tartmaktadr. Bu bildiride Ege Denizinin her iki yakasnda M 7000-5500 tarihlerinde
materyal kltrnde grlen farkllk ve benzerlikler bir arada ele alnarak yorumlanmaya
allacaktr.

29

Filiz Divarc | Trakya niversitesi - Edirne

Erken Tun a Makro lekteki Ticaret A inde Marmara Blgesinin Hammadde

Kaynaklarna Mikro lekte Bir Bak

Erken Tun anda byk bir ticaret ann bulunduu dnlmektedir. Bu ticaret a ile
blgelere eitli hammaddenin datlmas salanmtr. Kk apl, yerel maden
yataklarnn iletilmesinden, zamanla daha byk maden yataklarnn iletilmesine geildii
dnlmektedir. Byk maden yataklar dnda Egede bulunan daha kk bakr
yataklarnn zellikle M.. III. binin balarnda belli bir nem tad dnlmektedir. Bakr
ve gm kaynaklar bakmndan zengin Marmara Blgesinin hammadde kaynaklarnn bu
ticaret a iindeki konumunun irdelenmesi, bu almann konusunu oluturmaktadr.
Blgede yaplan aratrmalar bu bakmdan incelendiinde dikkat ekicidir. Trakyada, ET
IIIe ait, ve Bat Anadolu Blgesi kkenli malzeme veren Kanlgeitin dnda,
Bulgaristanda Galabovoda, Edirne yaknlarnda Kaynaklar II / Slecikde, Kean ilesindeki
Mezarlk Tepede ve psaladaki Arpalk Tepe gibi yerlemeler nceleri Istranca Dalarndaki
bakr yataklarn iletmek ya da yerel madencilerden bakr alp baka yerlere satmak
amacyla Anadoludan Trakyaya gelen koloni yerlemeleri olarak nitelendirilmi ancak bu
tezi destekleyecek daha baka veriler elde edilememitir. Istranca Dalarnda kiztepe ve
Dereky maden yataklar dikkatimizi ekiyor. Bulgaristandaki maden yataklar da olduka
nemliydi ve oraya ulamann en kolay yolu Meri Nehriydi. Bat ve Dou Trakyadaki
hyklerin T tabakalarndaki ithal malzemelerin varl, aa ve yukar dorultudaki nehir
tamaclna
dayanm
olmaldr.
Gney Marmarann erken madencilik ile ilgili almalarnda ise Anadolunun nemli,
kurun-gm ynnden zengin olan Balya madeni, Kaleta ve Kartalkaya altn madeni ve
bakr ve kurun ile birlikte bir kalay zuhurunun varl tespit edilen Soukpnar
Madenbelenitepe madeni bata olmak zere, birok yatak gzden geirilmitir. Jeolojik
aratrmalarn yan sra blgedeki buluntular zerinde yaplan analizler sonucunda
madenlerin kullanm ile ilgili veriler elde edilmitir. Marmara Denizinin gneye alan kaps
durumunda olan, Kapda Yarmadasn ana karaya balayan tombolo zerinde antik
dnemde olduka nemli bir liman kenti olan antik Kyzikos ehri ve limannn olduu yerde
III. binde Bardaktepe Hyk ve Karaaalar Hyk gibi ky yerlemeleri gze
arpmaktadr. Gney Marmarada tamaclkda kullanld dnlen Gnen ay, Balya
madenlerini kyya, Erdek krfezine balayan bir su yolu olmas bakmndan nemlidir.
Bu alma ile Erken Tun a geni ticaret a iinde, ktalar arasnda nemli bir balant
noktas olarak Marmara Blgesinin hammadde kaynaklarna mikro lekte odaklanp,
yerleme dokusu ile arasndaki ba incelenerek kendi iindeki dinamiklerinin ortaya
konmasna allacaktr.

30

Gne Duru | Dnya Arkeoloji Kongresi (yelik Sekreteri)

k: PPNB

Yerleik yaamla birlikte ekonomi arlkl, izgisel bir geliim ve yaylm erevesinde,
blge ve corafya gzetilmeden genel ve byk resmin iinde benzerliklerine vurgu
yaplarak ele alnan Neolitik kyler, aratrmaclarn gznde tek tip bir yaam biiminin
yaand yerlerdir. Bu algnn olumasndaki neden Neolitik Dnem aratrmalarnn
balad corafyada bylesi bir olgunun byk lde gzlenmi olmasyd. Oysa Orta
Anadoludaki geliimin sanldnn aksine bamsz olduunu gsteren kantlar sadece bu
blge iin deil, farkl corafyalarda bamsz geliim modellerinin de olabileceini
gstermi oldu. Dahas Orta Anadolu Neolitik iletiim ann dnda kalarak Frat ve Dicle
havzalarnda yaanan byk kten de kendini korumu oldu. Bu bildiride PPNB
sonunda yaanan k oluturan etkenler ve iletiimin k srecindeki rol zerinde
durulacaktr.

31

Hamza Ekmen | Blent Ecevit niversitesi - Zonguldak

Filolojik ve Arkeolojik Belgelere Gre Anadoluda M.. II. Binde letiim ve Ulam Arac
Olarak Akarsularn nemi

Bilindii gibi, Prehistorik devirlerden itibaren insann yaam alann belirlemesinde corafi
yap ve doal faktrler belirleyici rol oynamtr. Bata su kaynaklar, topografya ve iklim
koullar, yaam alanlarnn niteliini oluturan temel etmenler olarak gze arpar.
Gnmzde dahi, insann kendi kltrel, corafi yapsn oluturabilmek ve yaam alann
daha elverili hale getirebilmek iin ad geen corafi faktrlere ancak mmkn olduu
lde etki edebildii grlr. Yaam alanlarnn ve kltrel corafyalarn olumasnda
nemli bir e olan akarsular, dier corafi faktrlerden farkl olarak bir iletiim ve ulam
arac olarak da kendini gsterir. Akarsularn oluturduu vadiler elverili yaam alanlarn
meydana getirmelerinin yannda, doal gzerghlar da oluturmaktadr. Akarsu vadilerinin
oluturduu doal yollar ve geitler gnmzde de karayolu ve demiryolu hatlarnn
belirlenmesini salayan temel unsurlardr. Akarsularn, uygun yaam ve ulam alanlarn
salamalarnn yannda, bal bana bir ulam ve dolaysyla iletiim arac olduu grlr.
Prehistorik devirlerden itibaren, Anadolu ve Mezopotamya, Kuzey Suriye ve Levant ile
gelien ticari ilikiler M.. II. Bin yln banda, son derece sistemli bir hale gelmitir. Sz
konusu dnemde bamszln kazanan Assur kenti, Anadolu ehirleri ile srdrlen
ticaretin daha serbest ve kolektif olarak ileyebilmesi iin ticaretin yazl kurallar ile
gvence altna alnmasn salamtr. M.. II. Bin yln ilk eyreinde Anadolu ile
Mezopotamya ve Kuzey Suriye arasnda gelien 1000 kilometreyi aan ticaret ann
balant yollarnn ve gzerghlarnn belirleyicisi de ad geen corafyalar kltrel
anlamda birbirine balayan akarsulardr. Dneme ait filolojik ve arkeolojik belgelerde
akarsularn ilevi ve nemi hakknda nemli bilgiler bulunmaktadr. M.. 17. yzyln
ortalarndan itibaren Anadoluda ilk merkezi devleti kuran Hititlerin, merkeziyeti yapnn
gvende tutulmas, ekonomik ve askeri faaliyetlerin gelitirebilmesi iin ihtiya duyduu
akarsu kaynaklarn elde tutmaya zen gsterdii dikkati ekmektedir. Hitit anda farkl
topluluklarn birlikte yaad Anadoluda, bu topluluklar bir arada tutmak iin gerekli olan
ulam ve iletiim ann temel elerini akarsular oluturuyordu. Bu almada akarsularn
ulam ve iletiim arac olarak M.. II. Bindeki durumu filolojik ve arkeolojik belgelerden
yola klarak ortaya konmaya allacaktr.

32

Deniz Erdem | Orta Dou Teknik niversitesi - Ankara

Domuztepede Ritel ve Toplum: Kk Buluntu Dalmnn Sosyal Balam

Bu alma kapsamnda Kahramanmara ilinde yer alan ve Ge Neolitik Dneme tarihlenen

Domuztepe yerleiminin ritel olarak tanmlanan alanlarndan ele geen kk buluntularn
mekansal dalm incelenmitir. Bu kontekstler lm ukuru, Hendek ve Yanm Yap
olarak adlandrlm ve sktrlm krmz toprakla zel olarak yapld anlalan Kzl
Teras alan iinde ve bu alanla balantl olarak tanmlanmlardr. Kazlar srasnda bu
alanlardan ele geen kk buluntular; mhrler, ta kaplar, obsidiyen nesneler, deniz
kabuklar,

boncuklar, kk

baltacklar,

araklar, ta

ve

kemik

aletler

olarak

sralanabilirler. Bu objelerin dalm Uyum Analizi yntemi ile incelenmitir. Bu yntem

sayesinde nesnelerin birbirleri ve meknlar ile olan ilikileri ve bu ilikilerin derecelerinin
saptanmas mmkn olmutur. Bu analizlerin amac Domuztepede gerekleen ritellerin
doasn aklamaya almak; bu sayede de Ge Neolitik topluluklarnn sosyal
organizasyonlarnda ritellerin nemi anlamaya almaktr. Domuztepe 20 hektarlk alan
M.. 6. bine tarihlenen yerleimlerin en bydr. Kuzey Mezopotamyada Halaf olarak
tanmlanan bu dnem (M.. 6000-5200), Neolitik gei (c.10500-7000 BC), olarak
adlandrlan; ilk yerleik ve tarm topluluklarnn ortaya kt dnem ile ilk ehir
devletlerinin ortaya k (c. 4000-2500 BC), arasnda kalan bir zaman araln
tanmlamamak iin kullanlmaktadr. Bu nedenle, Halaf Dnemi geleneksel olarak ilk ehir
devletlerini karakterize eden merkezi otorite, ritel ve ekonomik merkezileme evriminde
nemli bir aama olarak alglanmaktadr.
Ancak, bu anlay bugne kadar yaplan almalarla yeterince desteklenmemitir.
Domuztepe gibi byk ve binlerce insana ev sahiplii yapm Halaf yerleimlerinin
bulunmasna ramen arkeologlar dorudan merkezi otoritenin varln gsteren kantlar
bulamamlardr. Mimari yap ve blgesel yerleim modelleri genellikle akraba ilikileri ile
kurulan geni ev odakl ve hiyerarik olmayan bir organizasyona iaret etmektedir. Bu
geniletilmi ev odakl gruplarn Domuztepe gibi byk lekli yerleimlerde ikamet eden
gruplarla ilikilerinin nasl dzenlendiinin anlalmas olduka zor olmutur.

33

Burin Erdou | Trakya niversitesi - Edirne

Egede Erken Prehistorik Dnemlerde Denizcilik ve Denizyolu Ticaret A

Bu sunumda Batimetri, rzgar ve deniz akntlarna gre Egede erken dnemlerde gelien
denizcilik; Denizcilie bal olarak Ege adalarnn erken kolonizasyonu ve M 11.000 yldan
balayarak bata obsidiyen ticareti olmak zere Egede oluan ticaret a; Ege adalarnn
birbirleri ile olan ilikiler ve adalarla ana kara ilikileri verilmeye allacaktr.

34

Cevdet Merih Erek | Gazi niversitesi - Ankara

Epi-Paleolitik Dnemde Anadolu Yakndou likilerindeki zler

Anadolu corafyas, siyasi snrlarla blndnde yalnz bana bir kara paras ya da
gerek bir kpr gibi deerlendirilebilir. Ancak Anadolu corafik bir terime sdrlacak
olursa platodan teye geemez. Plato, evresindeki dier fiziki oluumlara gre alakta
kalm, akarsularla paralara ayrlm, dalgal ve eimli geni dzlkleri ifade etmektedir. Bu
durum Anadolunun plato zellii yklenmesini net bir ekilde ortaya koymaktadr. Fiziki
koullar nedeniyle dier karasal alanlarla balant oluturmas da kanlmazdr. zellikle
canllarn yaylma eilimlerini deniz seviyesinden itibaren aa yukar 4000 metreye kadar
geni bir corafyaya doru gerekletirmeleri, Anadolu ve yakn evresinin youn bir yaam
alan halini kazanmasna yol amtr. nsanlk tarihine bakldnda Anadolu ve Yakndou
ilikilerindeki younluun ne denli byk olduu grlmektedir. Peki, bu younluu biz
arkeolojik adan en erken tarihlerden itibaren hangi veriler veya kaynaklar
yoluylakantlayabiliyoruz? Ad Paleolitik a olan ve hemen devamnda Epi-paleolitik
dnemle devam eden byk ve bir o kadar da zmlenmesi zor olan insanlk tarihine
ilikin iletiimin varl hangi kriterlerle ortaya konulabilir? nsan sz konusu olduunda bir
kltrn varln kabul etmekle yola kmak mmkndr. nk kltr, adna ister ilkel
denilsin ister modern, insana zgdr ve mutlak gereklik iinde deerlendirilmelidir.
Kltr iin yaplan pek ok tanm bulunmaktadr. Bu tanmlarn hemen hepsinin ortak
noktas insann rettii ve yaam modeli haline getirdii teknolojik rnler, ekonomik ve
sosyal ileyiler btndr.
Yukarda sz konusu ettiimiz byk a ve hemen arkasndan gelen dnem iin ok genel
geer ve basit bir tanmlama olarak avc-toplayclar a denilmitir. Yaam modeli,
dolaysyla kltr dzeyi iin bu basit tanmlama, kendinden sonra gelen tm kltrlerin ne
kadar muhteem ve arkeologlar iin buluntular eser saylabilecek kltrel geliimlerin
temelini oluturmaktadr. yleyse avc-toplayclar kltr, dnld kadar basit ve
sradan deildir. nk insanlk tarihinin her boyutu, bir ncesinin teknik, sosyal ve
ekonomik yaplanmalarnn temeli zerine gelimitir.
Bu noktada insanlk tarihinin en nemli deiimlerinden birini Paleolitik an sona ermesi
ile Neolitikleme sreci iine girdii ara dnemde grmek mmkndr. letiimin ciddi
anlamda gelitiini gsteren kantlar da bu ara dnemin bulgular iinde grmekteyiz. Epipaleolitik denilen bu ara dnemin kltr materyallerini, kendisini nemli oranda ortaya
koyduu Yakndou-Anadolu ve Zagros silsilesinin oluturduu corafik blgede, dier bir
deyile Gneybat Asya Ekolojik Nii iinde deerlendirmek, insann iletiimdeki admlarn
grmek asndan nemli olacaktr.

35

Erkan Fidan | Bilecik eyh Edebali niversitesi - Bilecik

Bat Anadoluda Sosyal Snf Farkllklarnn Ortaya k: Aa ve Yukar Yerleme

Sistemi

Neolitik Dnemden itibaren Bat Anadoluda grlen basit mimari dzeninin lk Tun
ann ortalarna doru baz yerlemelerde karmak bir yapya brnd aktr. Bu yeni
sosyal organizasyonda hem yneticilerin yaad alan tanml bir hale gelmekte, hem de
Aa Yerlemedeki youn nfus, i gcn arttrmaktadr. Aslnda Ortaa Avrupasnn
feodal yapsna ok benzeyen bu sistemde, Yukar Yerlemede sadece ynetici ile
yneticinin akrabalar ve bunlara hizmet eden kiiler; nfusu Yukar Yerlemeden daha
fazla olan Aa Yerlemede ise i blm gerei tarm, hayvanclk, madencilik ve
mlekilik gibi uralar olan halk yaamaktadr. Bu ekilde, Bat Anadoluda kabaca lk
Tun ann ortalarnda, merkezi otoritenin glendii ve sosyal snf farkllklarnn ortaya
kt yepyeni bir sosyal organizasyon kendini gsterir. Mezopotamyann tapnak
ekonomisinden ok daha farkl bir mekanizmaya sahip olduunu tahmin ettiimiz bu
oluum, Bat Anadolu Uygarl tanmna uygun olarak, sz konusu blgenin kendi i
dinamiklerinin
harekete
gemesi
ile
ekillenmeye
balam
olmaldr.
Bat Anadoluda Karata Semaykte T I sonu ile T II bana tarihlenen tabakalarda
grlen ilk basit uygulamann yannda, Kllobada yaplan kazlar, Aa ve Yukar
Yerleme konseptinin en azndan T II Dneminin bandan itibaren sz konusu olduunu
kantlamaktadr. Mimarideki bu geliimin, Bat Anadolunun ky kesiminde Troya ve Liman
Tepe gibi merkezlerde ise en erken T III Dneminde grlmeye baladn syleyebiliriz.
Blgenin dousunda, Orta Anadoludan OT ncesine ait henz byle bir yerleim modeli
bilinmezken, batdaki Ege Dnyasnda ise bugne kadar sadece Tirynsde T III
Dneminde Aa Yerleme belgelenebilmitir.

36

Sezer Seer Fidan | Bilecik eyh Edebali niversitesi - Bilecik

Hitit Sosyal Snflar inde Hr nsanlar ve Kleler

Anadolu topraklarnda ilk devleti kurmu olan Hititler, hkm srdkleri yaklak 450 yl
boyunca

toplumda

snf

farkllklarn

iinde

barndran

bir

ynetim

sistemini

benimsemilerdir. zellikle Hitit Kanun Metinleri, hr insanlar ile kleler arasndaki ayrm
anlamamza yardmc olacak en iyi kaynaklardandr. Burada sz konusu kanun
metinlerinden yola klarak hr insanlar ile kleler arasndaki ayrm zerinde durulacaktr.
Hitit toplumunda bu tabakalarn en stnde Kral, Kralie ve Kraln maiyeti (Kral Ailesi) yer
almaktadr. Sz konusu bu soylu kiilerin ardndan st dzey yneticiler olarak
adlandrabileceimiz, genellikle kraln akrabalarndan ve asillerden oluan yksek rtbeye
sahip baka bir snf gelmektedir. Kraln kararnda etkili rol oynamalar asndan Panku,
Tuliya ve Yallar Meclisini de (LME U.GI) snfsal tabakann st blmne yerletirmek
gerekmektedir. Bu kurullarn Hitit mparatorluk Dnemi ncesindeki etkileri bilinse de
mparatorluk Dnemi ile birlikte Mutlak Monari ynetim sistemini benimsemi Hitit
toplumunda yerlerini kaybettikleri grlr.
Soylu gruplarn ardndan Hitit halknn eitli meslek gruplarna blnd anlalmaktadr.
Bunlar tccarlar, zanaatkrlar, iftiler ve hayvanclkla uraan kiilerdir. Bilindii gibi Hitit
toplumunda feodal tmar sistemi uygulanmaktadr. Bu durumda meslek sahiplerinin baz
gnlerde devlet iin baz gnlerde ise kendileri iin altklar grlmektedir. Hititlerde
sosyal snf skalasnn en alt tabakasndaki klelerin ise NAM.RA (sivil esir)lar ve ARAD
(kle/hizmeti)lar olduu bilinmektedir.

37

Tayyar Grdal | Blent Ecevit niversitesi - Zonguldak

En Gl letiim A: Din

nsanolunun en eski ve en uzun sren sosyal organizasyonu olan din; Durkheim iin
bilgimizin snrlarn aan eyleri kapsarken, Marx tarafndan bask altndakilerin nefesi,
kalpsiz dnyann kalbi, ruhsuz durumlarn ruhu ve halkn sakinletiricisi olarak tanmlanr.
Dinin kanalna sokulan bilgi en hzl yaylan ve en kalc olan bilgidir.
Gnmz bilgisi ile; ilk sanatsal yarat ayn zamanda, dinin balangcnn ilk somut kantdr.
lk resim niye izilmitir? lk heykel niye yaplmtr? lmn varlnn bilgisi ile
oluturulmaya balayan, dinin balangc?
Din sosyal bilimlerin bak ile bir ok ynden deerlendirilebilecek olsa da; yapsalc,
yapsal-ilevselci bak, dini ve konumunu anlamlandran en yaygn yaklamdr. Bu
yaklam; doa gleri, ok tanrl dinler ve tek tanrl dinler biimindeki evrilme iin
geerlidir. nk yap ve eleri bu evrilmeyi dourur. Yap dinler ile birlikte evrilirken, din
var olduundan beri, din ile ilgili deimeyen eyler arkeolojik verilerin nda nasl
aklanmaldr? Balangcndan gnmze en gl sosyal iletiim an oluturan dinlerin
yaps; yapsal ilevsel, sembolik etkileim, sosyal atma vb. analizler araclyla nasl
anlamlandrlmaldr? alma bu sorulara bir cevap araydr.

38

Ali Umut Trkcan | Anadolu niversitesi - Eskiehir

Yukar Mezopotamya da lk Tapnaklar Olgusu ve Neolitik Sosyal Geliim Modelleri

nsan kltrnn ilk gerek dnmnn yaand Neolitik a, nasya ve Yukar

Mezopotamya Blgesinde birok farkl kltr rnlerinin ve geliiminin ortaya kmasna
sahne olmutur. Antsal klt yaplar yalnzca sz konusu dnem ve blge iin deil, belki
de tm dnyada trnn ilk rnekleri olmas bakmndan nemlidir. lk rnekleri Jerichoda
ve aynnde, daha sonra Nevali ri ve Gbekli Tepede u rneklerinin ortaya karld
bu yaplar, Neolitik Dnemin retimci Yerleik Ky Toplum Modellerine uymamaktadr.
Sosyal

geliim

modelleri

ve

bunun

arkeolojik

bulgulardaki

yansmasna

ilikin

deerlendirmelerin nda, nasyada Neolitik an balangcnda, avc-toplayc

topluluklarn retim ekonomilerine gei evresinde beklentilerin tesinde antsal yaplar
ortaya karmas, insan gruplarnn belirli bir uzmanlk ve i blm anlay ile altklarn
gstermektedir. Bu geliim zellikle Gbekli Tepede ortaya kan klt merkezi anlaynda
farkedilen, belli kurallara dayal inan sistemi ve bunun yansmas olan her trl emekzaman hesabn aan igc rgtlenmesi, uzmanlaan igcnn rn olan klt
yaplarnda yansmaktadr. Bu nedenle, nasyada Neolitik an balangcndaki basit
avc-toplayc topluluklarn ok tesinde, gelikin soyutlatrmalara ve standard bir
simgecilik anlayna dayanan dini kurumlara sahip ve gelikin yerleim modelleri sunan bir
toplum

yaps

ile

kar

karya

olunduunu

gstermektedir.

Buradaki

sorgu,

Stonehengedaki trensel merkezlerle, Gbekli Tepedeki yerleikliin bandaki tapnaklar

ina eden ii ve uzman gruplarnn nasl devirildiidir. Bu tr yaplarn nemi, harcanan
emein miktarndan daha ok igcnn nasl rgtlendiini belirler. M. 9. binde daha da
belirgin bir biimde kendini gsteren bu hiyerarik rgtlenme etkisini zellikle mimari
birimlerdeki boyut ve dzenlemelerinde, farkl l gmme adetleri, len gibi kaynak
paylamn dzenleyen ritel etkinliklerde ve blgeleraras hammadde takasna dayanan
ticari etkinliklerde gsterir.

39

Murat Trkteki | Bilecik eyh Edebali niversitesi - Bilecik

Yeni Teknolojilerin Kullanlmas ve Yaylmasnda Sosyal Organizasyonun Rol: mleki

ark Perspektifinden Bir Deerlendirme

M. III. Binyln ikinci yars Bat Anadoluda, zellikle ehircilikte nemli aamalarn
kaydedildii ve uzak blgeler aras ilikilerin younluk kazand bir zaman dilimi olarak
bilinir. Bu gelimelere paralel olarak ortaya kan sosyal yapdaki deiiklikler ve kltrel
etkileimler, madencilikte ve anak mlekilikte ihtiyalarn eitlenmesine ve yeni
teknolojilerin kullanlmasna zemin hazrlamtr. Kltrel etkileimin ynnn ve
younluunun belirlenmesinde -doal ulam yollar dnda- doal hammadde
kaynaklarnn bulunduu blgeler; siyasal, sosyal ve ekonomik ynden giderek glenen
ynetimlerin bulunduu merkezlerin konumlar;ticaret a ve bu a zerindeki ana ulam
yollar nemli rol oynamtr. Bu balamda ele alnmas gereken bir dier konu da yeni
teknolojilerin benimsenmesi ve kullanlmasnn ne ekilde gerekletiidir. Klloba T III
dnemi ark yapm anak mleinin incelenmesi sonucu, bu konuya aklk getirecek baz
ipularna ulalmtr. Bu dorultuda bildiride, Mezopotamyada M. 4. Binyln balarndan
itibaren kullanlmaya balanlan mleki ark teknolojisinin M.. 3.binyl ortalarnda bat
Anadoluya nasl bir iletiim a ve sosyal organizasyon sayesinde ulam olabilecei; ne
ekilde kullanld; benimsenme aamalar ve ayrca mleki arkn kullanan usta
snfnn nasl ortaya kt ve sosyal yap ierisindeki konumu gibi konulara yer verilecektir.

40

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

KAPANI
ve
2015

N GRMELER

41

Daha iyi bir organizasyon iin konular, temalar zerinde neri ve grlerinizi
bizlerle paylaacanz umuyoruz.
_____________________________________________________

42

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

YAZIM
KURALLARI

43

nemli
Sempozyumda sunulan bildiriler bir nceki almada (Yerleim Sistemleri ve Mekan Analizi | Trakya
niversitesi Edirne) olduu gibi Tematik Arkeoloji Serisi genel bal altnda yaynlanacaktr. Yayn
program iin (bu kitapk sayfa 42) belirtilen tarihler yayn aamasnn aksamamas iin ve
almann 2015 yl organizasyonuna yetitirlmesi asndan son derece nemlidir. Dolaysyla, siz
katlmclarn bu tarihlere uymanz rica ederiz.
almalarnz bir seici kurul tarafndan deerlendirilecektir. Bir anlamda hakem kurulu (peer review)
bir yazm ve deerlendirme sistemi iinde ele alnacaktr. Dolaysyla bu hususun altn izerek siz
deerli katlmclara hatrlatmakta yarar gryoruz.
Makale Son Gnderim Tarihini (15 Ekim2014) siz sayn katlmclarn almalarnn en iyi ekilde
deerlendirilmesi, zamann yayn sreci iin iyi kullanlabilmesi, gecikmelerin ve basm aamasnda
sorunlar yaanmadan almann yaynlamas ve bir sonraki sempozyum srecine (TAS 3)
yetitirilmesi asndan yayn programna uyulmas son derece nemlidir. Bunun dnda herhangi bir
bekleme programn yrmesinde, yaynn hazrlanmasnda ve almann baslmasnda birbirini
izleyen bir ok gecikmeye neden olacandan bu tarihleri dikkate alarak almalarnz
hazrlayacanz ve deerlendireceinizi umuyoruz.
Yayn lkeleri
Yayn dili Trkedir. Bununla birlikte her makalenin ksa bir ngilizce zetinin bulunmas gereklidir.
Yazm Kurallar
almann bilgisayar ortamnda Word veya benzeri programlarla hazrlanm olmas, gnderilen
formatn .doc, .rtf veya .docx gibi uzantlara sahip tekst dkman formatnda saklanarak
gnderilmesi gereklidir.
Makalelerin kelime says 5000-7500 arasnda deiebilir.
Maksimum 15 fotoraf, figr veya grsel kullanlabilir.
Balklar Kaln (bold) olarak yazlmaldr.
lk sayfa Makalenin baln, yazar ad soyad, bal olduu kurum, 200-250 kelimelik ngilizce, ve
yine 200-250 kelimelik Trke zetinin bulunmas ve almanz tanmlayan veya kullanmak
istediiniz 5 adet ngilizce ve Trke anahtar szckleri iermelidir.
Paragraflar tek satr aralyla ayrlarak belirlenmelidir.
zel yabanc veya Latince terimlerin parantez iinde iki dilli olarak ve italik olarak verilmesi gereklidir
rnek: bread (ekmek) veya vulpus vulpus (krmz tilki) gibi veya tam tersi olarak krmz tilki (vulpus
vulpus)
Grseller siyah beyaz yaynlanacaktr, bununla birlikte yksek znrlkte olmalar gereklidir. ( en
az 300 dpi)
Tm ekiller Fig. 1, Fig. 2, Fig. 3 gibi numaralandrlmaldr. Grsellerin altna gelecek olan metinlerin
ok uzun olmas halinde ayr bir liste olarak hazrlanmaldr.
Kaynaka yazmnda Harvard sistemi kullanlacaktr. Dergi, ve dier seri halinde baslm
almalarn isimlerinin ksaltmalar kullanlmamaldr. Tm eksiksiz ve tam olarak yazlmaldr.
Kaynaka yazmnda alfebetik sra ve daha sonra yl sralamasna uyunuz.

44

Kaynakalarda aadaki rneklere uyulmas zorunludur.

Kitap
SCHIFFER, M. B. 2010. Behavioral Archaeology, London Oakville, Equinox.
Makale
MATTHEWS, R. & GLATZ, C. 2009. The historical geography of north-central Anatolia in the Hittite
period: texts and archaeology in concert. Anatolian Studies, 59, 51-72.
Kitap Blm
WATKINS, T. 1996. Excavations at Pnarba: the early stages. In: HODDER, I. (Der.) On the Surface:
atalhyk 1993-95. Cambridge, London: McDonald Institute for Archaeological Research and BIAA.
(sayfa nolar)
Dzenlenmi Kitap
ALLEN, N. J., CALLAN, H., DUNBAR, R. & JAMES, W. (Der.) 2008. Early Human Kinship, from Sex to
Social Reproduction, Oxford: Royal Anthropological Institute and Blackwell Publishing Ltd.
Konferans Bildirisi
ALLASON-JONES, L. Sexing smal finds. In: RUSH, P., (Der). World Wide Archaeology Series,
Theoretical Roman Archaeology: Second Conference Proceedings, 1995 Avebury. Ashgate
Publishing Ltd., 22-31.

Metin iinde herhangi bir formatlama yapmaynz rnein kendi metninize sayfa numaralar vermek
gibi, veya sayfa bal veya ayakl gibi blmlere isim, veya logo tr eyler koymaynz.

Metin iinde referanslar aadaki gibi verilmelidir.

(Andrefsky, 2001) (Andrefsky, Sellet 1999) (Hodder, Lucas, vd. 1999:27) (Andrefsky, 2001:16)
( Andrefsky, 2001:16; Cameron, 1999:27; Drago, 2013:41) gibi

45

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

letiim A ve Sosyal Organizasyon

YAY IN
PROGRAMI

46

Tematik Arkeoloji Serisi | 2

Anadolu Arkeolojisinde letiim A ve Sosyal Organizasyon
NEML YAYIN PROGRAMI TARiHLER
8 ubat 2014

Tematik Arkeoloji Serisi 2 nin son gn

15 Ekim 2014

MAKALE SON GNDERM TARH

15 Ekim 1 Aralk 2014

almalarn dzeltilmesi sreci

1 Aralk 15 Aralk 2014

Son kontroller, dzeltmeler ve yayncya gnderim

15 Aralk 1 ubat 2014

Basm Sreci

Yukardaki tarihlere ciddiyet ierisinde uyacanz umar almalarnzda baarlar

dileriz.

47