PROBLEMCÖZMETEKNİKLERİ

KOBLER N
PROBLEM ZME
TEKNKLER
Dr. Yksel VARDAR

Haziran 2012, Ankara
PROBLEM ZME TEKNKLER
Bu kitapk, Fethiye Ticaret ve Sanayi Odas

tarafndan;
yelerinin kurumsallama, verimliliklerini
artrma ve rekabet avantaj kazanmalarna
ynelik; Problem zme Teknikleri
konusunda farkndalk yaratmak ve destek
olmak amacyla, TOBB Reel Sektr Aratrma
Gelitirme ve Uygulama Dairesi Eski Bakan ve
TOBB ET retim Eleman
Dr. Yksel VARDAR'a hazrlatlmtr.
Ankara, 2012
Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

indekiler
Giri
Nedir Bu Kurumsallama? Ben Nasl nemli Bir Aktr Olabilirim?
Problem nedir?
11
Tanmlama
11
Problemin Tanmlanmas
11
Karar Alma Sreci
12
Problem zmenin Temel Unsurlar
13
Veri ve Veri Analizi Teknikleri
13
Veri Trleri
13
Kategorik Verilerin Tablolanmas Ve Grafiklenmesi
14
Kategorik Verilerin Grafiklerle Sunumu
15
1.ubuk Grafii
15
2.Pasta Grafii
15
Pareto Diyagram
16
Nmerik (Saysal) Veriler
19
Nmerik Verilerin zet statistikleri (bilgileri)
19
Konum lleri
19
Deiim lleri
19
Dalm Genilii
20
KTLE RNEKLEM LKS
20
PROBLEM ZME LE LGL TEKNKLER
21
23
PUK Ynetimi ve Aralar
24
PUK Dngsnn Aamalar
26
PUKnn Problem zme Srecinde Kullanm
27
aret (eteleme) Tablosu
27
Beyin Frtnas
28
Kuvvet Alan Analizi
32
oklu Oylama Teknii
33
Nominal Grup Teknii
34

Ak emas (Diyagram)
34
Sebep-Sonu Diyagram (Balk Kl Diyagram)

Yaknlk (lgi) Diyagram
ncelikler Matrisi/Etki Analizi
Histogram
Dalm (Salm) Diyagram
statistiksel Sre Kontrol
Kontrol izelgeleri
X izelgesi
X.R Kontrol izelgeleri
NTELKL Karar Verebilme ve Problem zebilme
Problem zebilenler ile Yolda Kaybolanlar Arasndaki Fark
37
41
44
47
49
50
51
52
53
56
57

Giri
Kreselleme srecinde gerek ekonomide gerekse ynetimde i yap sreleri
nemli deiiklikler gstermekte, tm sistemler, bu srece ayak uyduracak biimde
kendini adapte etmektedir. Ksacas, kreselleme srecinde oyunun kurallar
yeniden yazlmaktadr.
lke olarak bu kurallar iselletiremez isek kresel lig'te oynamamz
imknszlaacaktr.
Gelecek, tek dnya dzenine doru evrilmektedir. Yaadmz ekonomik
kresellemeyi, sosyolojik ve kltrel kreselleme takip edecektir.
Eskiden sadece maliyetleri drmek rekabet avantaj yaratrken, gnmzde,
bunun yan sra, kalite ve srat de rekabet avantajnn nemli kalemi haline
gelmitir.
Eskiden aktif olmak nemli iken, sanayi toplumu ile gerekleen seri retim
srelerinde reaktif, yani sorun ktnda annda mdahale etmek anlamna
gelen kavram nem kazanmtr. Ancak retim ve hizmet srelerinde maliyet
avantajlar kadar kalite ve srat etkeninin de nem kazanmas, karar vericileri
reaktif davranmaktan te, sorunlar nceden tespit edebilme yetenei anlamna
gelen proaktif olmaya yneltmitir.
Proaktiflik, srelerin doru ilemesini engelleyen problemleri nceden tespit
etmeyi gerektirmektedir. Tespit edilen sorunun ortadan kaldrlmasnda doru
yaklam, sorunu douran kk nedenleri ortadan kaldracak doru zmlerin
uygulanmasdr.
Problem zmede en nemli faktrlerden birisi kullanlan tekniklerdir. Problemin
niteliine ve boyutuna gre farkl teknikler ve yntemler kullanlmaktadr.
Kalite problemlerinin pek ou problem zme teknikleri kullanlarak zlebilir.
Kalite ember almalarna da temel olan bu teknikler sadece retimde deil,
hizmet sektr de bata olmak zere, planlama, tasarm, pazarlama, satn alma
gibi ok eitli alanlarda da kullanlabilir.
Bu kitapkta; ilk blmde, baz tanmlar verilecek ve karar alma sreci
aklanacaktr. Bu srecinin veri ile balayp bilgi ile devam ettii, kararlarn da
bu bilgiler erevesinde verildii gereinden yola karak, veri ve bilgi kavramlar
zerinde durulacaktr.
kinci blmde ise, zellikle Kalite almalarnda youn bir ekilde kullanlan ve bir
ynetim arac olan Problem zme Teknikleri ele alnacak ve karkla sebebiyet

vermemek adna bu tekniklerden nemli olduu dnlenler rneklerle sizlere
sunulacaktr.
Nedir Bu Kurumsallama? Ben Nasl nemli Bir Aktr Olabilirim?
Kurumsallamay baarabilmi ve Byk irket konumuna gelmi olan
iletmelerin sorunlar ile KOB olarak nitelendirdiimiz ilemelerin sorunlar
olduka farkllklar gstermektedir.
Gnmzde gerek kamuda, gerekse de zel sektrde ynetmek kavram en
nemli kavram haline gelmitir.
Mesele; irketi kurmak deil, ynetebilmektir. lkemizde irketlerin/iletmelerin
kurulu aamasnda, kurucularn ynetim yetenekleri ile ilgili herhangi bir
sorgulama yaplmamaktadr. zellikle KOB'lerimiz, ii nasl yapacan ok iyi
bilen, alaydan yetime ustalar tarafndan kurulmaktadr. Ancak bu iletme
sahiplerinin karna ynetim ile ilgili problemler kmaya baladnda, ynetim
bilgisi eksikliinden kaynaklanan skntlar ba gstermeye balamaktadr.
lkemizde birok KOB, ynetim eksikliklerinden dolay mrn 5. yla
ulatrabilme konusunda byk skntlar yaamaktadr. Bunun temel sebebi;
ynetimde oluabilecek sorunlara, zm yaratma bilgisine sahip olmamaktr.
Dier bir nemli sebep ise; ynetimin belli bir standarda oturtulamamas, bilgiye
dayanmayan, kafadan alnan kararlarn, i srelerinde devaml deiiklie yol
amas sonucu, iletmenin sekteye uramasdr.
Btn iletme sahipleri bin bir glklerle kurduklar iletmelerine bir ivme
kazandrmak isterler. Ancak bunu nasl yapacaklar konusunda ok net bilgilere
sahip deildirler. Sadan soldan, etrafndaki iletmelerden birok deiik kavram
duymaktadrlar. Belki de en ok duyduklar kavram kurumsallamadr.
Peki, nedir bu kurumsallama? Bu gnden yarna kurumsallaalabilinir mi? Acaba
iletmeniz iin zm, gerekten kurumsallamaktan m gemektedir?
Bir iletmenin gerek anlamda kurumsallamaya balayabilmesi iin ncelikle o
iletmenin babadan oula devrinin gereklemesi gerekmektedir. Bu nemsiz gibi
grnen ayrnt aslnda olayn can damarn oluturmaktadr. nk birok iletme,
kurucusunun vefat sonucu veya ynetiminin devri sonucu, varisler arasnda
paylalamamaktan veya ok bal ynetim dzeni yznden dalmaktadr.

Kurumsallama temelde, yneticilerin deimesi durumunda bile iletmenin
devamlln srdrebilmesidir. Yani ksaca Kurumsallama; iletmenin kiilerden
bamsz hale getirilmesidir denebilir.
Oluturulacak planl, dzenli bir ynetim sistemi sonucunda, retimden
pazarlamaya, satn almadan insan kaynaklarna kadar saat gibi tkr tkr ileyen bir
sistem olmaldr iletme.
Kurumsallamann temelinde, bir Ynetim Sisteminin kurulmas yatmaktadr. Bir
danman nderliinde 3-5 aylk bir almayla alnacak bir ISO 9000 belgesi,
kurumsallama iin gerek koul olmakla beraber yeter koul deildir.
Bir iletmenin kurumsallatrlmas, hi te sanld kadar kolay bir sre deildir.
Uzun yllar srecek almalarn sonucu olarak bir iletme kltr oluturmay, tm
alanlarla tek tek ilgilenmeyi gerektirir. i yapan o ii en iyi bilen olduu iin, ii
yapana sayg ve empati, her srecin uygulanmasnda temel prensiptir.
Biz byk bir firma deiliz, hepi topu 20-30 kiiyiz. Brakn kurumsal bir yapya
kavumay; ynetim sistemi oluturmak, kaynaklar etkin kullanmak, daha iyiye
ulamak iin kafa yoracak vaktimiz de yok bilgimiz de. Kendi yamzla kavruluyoruz
ite" dncesi, KOBlerin geliimi iin nemli bir diren oluturmaktadr. Bunu
amak iin, ilk nce bu ksr dngden kurtulmay istemek gerekir. El yordamyla
deil, planl i yapma becerisinin kazanlmas arttr.
Yneticilerin, yalar ve eitim seviyeleri ne olursa olsun, Temel Yneticilik
Becerileri, Stratejik Ynetim, Liderlik, Etkili letiim, Empati, Takm Ynetimi,
ada Ynetim ve Organizasyon Teknikleri, Problem zme Teknikleri, Krizden
k Stratejileri gibi alanlarda eitim almay bir angarya olarak grmemeleri
gerekmektedir.
Vizyonlar geni olan iletmeler, tm sorunlara proaktif yaklaabilen yapya sahip
iletmelerdir. Kurumsallama almalarn balatmadan nce, iletmenin analiz
edilerek ihtiyalar belirlenmelidir. Kurumsallama; iletme, asgari artlar salayp
rayna oturduktan sonra uzun yolculuklara kabilme becerisidir.
Ak denizlerde frtnalara gs gerebilmek iin, yzmeyi s sularda renmemiz
gerekmektedir.
letmeler bydke, sorunlar da daha karmaklamaktadr. Kurumsallamay
baarabilmi irketler iin, en az kurumsallama kadar nemli olan dier bir konu da
Kurumsal Ynetimdir.

Genellikle Kurumsallama ile kartrlan Kurumsal Ynetim; kurumsallamay
baarm olan irketlerin, effaf, hesap verebilir, bamsz kurulularca denetlenen,
ald kararlarda pay sahiplerinin haklarn koruyan, profesyonel yneticilerce
ynetilen, ada bir ynetim anlaydr.
Yukarda ksaca verilen bu nitelikler, tm dnyann kabul ettii Kurumsal Ynetim
lkeleridir.
Bamsz kurulularca bu ilkeler zerinden gerekletirilen bir deerlendirme;
irketlerin ulusal ve uluslararas alanda kredibilitelerini belirleyen yegne
gstergedir.
zetle; uluslararas pazarlarda sz sahibi olacak isek oyunu kurallarna gre
oynamamz gerekmektedir. Oyunun kurallar basittir: Kurumsallama ve Kurumsal
Ynetim lkelerini uygulama
Gerek anlamda Kurumsallama, kaliteyi salayacak, verimlilii artracak ve
dolaysyla rekabet avantajn yaratacaktr. Kurumsal Ynetim ise bizim uluslararas
piyasadaki yerimizi belirleyecektir.
Kurumsal Ynetim notunuz ne kadar yksek ise;
o oranda dk maliyetli finansman kayna bulabilir,
o oranda uluslararas ibirlikleri ve ortaklklar kurabilirsiniz
demektir.
10

Problem Nedir?
nce Problem kavramnn ne olduunu aklayalm.
Problem; Bir sreteki grnr performans zayfldr. Ve ya,
Problem; Hedeflenen sonularn alnmasn engelleyebilecek veya aksatabilecek
zmlenmesi gereken durumdur.
zetle; giderilmek istenen her glk bir problemdir diyebiliriz.
Bir durumun problem olarak tanmlanabilmesi iin;
Kiide rahatszlk uyandrmal,
Birden fazla zm yolu olmaldr.
Eer bir problemi zmek istiyorsak ncelikle onu Tanmlamamz gerekmektedir.
nk Tanmlanamayan bir eyin zm sz konusu olamaz
Tanmlama
Nitelik ve zellikleriyle bir kavram belirleme, ilevini gsterme ya da onu
benzerlerinden ayrc ynlerini ortaya koymaktr.
Ve ya, Bir kavram btn eleri ile eksiksiz anlatmak, zel ve deimez niteliklerini
sayarak bir eyi tantmak, tarif etmektir.
Problemin Tanmlanmas
Problemin tanmnda, problemin iletmenin performans ile ilikisi ve bu
performans ne ynde etkiledii ortaya konmaldr. Grnr, belirgin ve genellikle
llebilir kstaslarla tanmlanmal, ynetilebilir boyut ve O halde problemin
zm Kstlara ve Amaca gre deiiklik gsterecektir.
karmaada olmaldr (Yani ok basit te olmamal, ok karmak ta olmamal).
rnein: Halen ayda yaklak 200 rn mteriden iade yoluyla geri gelmektedir.
Fabrika iinde hatal olarak kenara ayrlan rn says ise ayda 500'e ulamtr.
Problemi Tanmlarken;
n yarglardan uzak,
zm bilinen baka problemlere benzetilmeye allmayan,
Problemin ortaya kndaki kusur ve sorumluluklar sorgulamaktan
kanan bir yaklam ierisinde olunmaldr.
Problem zmek demek, aslnda belirli Kstlar altnda bir Karar almak
demektir.
11

Bu karar; bizi, nceden belirlemi olduumuz Amacmza ulatracak Alternatif
zmler ierisinden En Uygun olan semek anlamna gelmektedir.
O halde problemin zm "Kstlara" ve "Amaca" gre deiiklik gsterecektir.
Karar Alma Sreci

Herhangi bir konuda, elimizde hibir bilgi olmadan karar vermek; iimiz ansa
brakmakla ayn anlama gelmektedir. Karar verirken ncelikle o konu ile ilgili Bilgi
sahibi olmamz gerekmektedir.
Bilgi, Verinin ilenmesiyle elde edilmektedir.

Veri ise: herhangi bir konuda bilgi retebilmek iin kullandmz ilenmemi
(ham) deerlerdir.Bunu rnekle aklayacak olursak; bir iletmeyi ele alalm. Her
iletmenin girdileri vardr. Personel gideri her zaman iletmelerde en nemli girdi
kalemidir. Her bir alann maa bir Veridir. Bir iletmede 10 alan olduunu
dnelim. Bunlarn maalar aadaki gibi olsun:
alan No
10
Maa (TL)
1.500
800
650
2.200
850
900
1.200
3.000
1.000
750
Buradaki her bir alann maa veri olduuna gre bu veriden bir ka tane bilgi
retelim. Bu bilgilerden birisi Toplam Maa, dieri de Ortalama Maa olsun. 10
alann maalarn topladmzda 12.850 TL elde edilir. Bu da o iletmedeki aylk
Toplam Maa gideridir. Ve bu bir bilgidir. 10 adet verinin toplanmasyla ede
edilmitir.
imdi de Ortalama Maa bulalm. Ortalama, kavram olarak verilerin elde edildii
toplam bilgisinin Veri saysna (burada alan saysdr) blnmesiyle elde
edilir.Yani 12.850 / 10 = 1.285 TL bu bilgi iletmenin Aylk Ortalama Maa
gideri bilgisidir.
Benzer biimde her bir alann maann toplam maa ierisindeki oran da bir
bilgidir. rnein 5. alann maa (tablodan) 850 TL idi. Bu alann maann
toplam maa ierisindeki oran; (850 / 12.850)*100 = 6,61 olarak elde edilir. Yani
850 TL maa alan bu alann maa Toplam Maa ierinde %6,61'lik bir paya
sahiptir denir. Bu da bir bilgidir.
12

Problem zmenin Temel Unsurlar
Problem zmede 3 tane temel unsur sz konusudur. Bunlar:
1.Veriler (Veri Analiz Teknikleri),
2.Teknikler (Problem zme Teknikleri)
3.Sistematik Yaklamdr (Fikir retme ve Karar Verme Teknikleri).
Veriler gzlemlerin kayt edilmesiyle toplanrlar. Kaytlar nceleri kat ortamnda
tutulurken, gnmzde bilgisayarlarda elektronik ortamlarda tutulmaktadr.
Veri ve Veri Analizi Teknikleri

Veri Trleri
VER
Kategorik (Niteliksel)
Nominal
Sadece nitelik
ifade eder
(medeni
durum,
cinsiyet, gz
rengi, belge
tr gibi)
Nmerik (Saysal)
Ordinal
Kesikli
Srekli
Nitelikler belli
bir sralamaya
uyar (eitim
durumu, gelir
seviyesi,
yenin cirosu
gibi)
Sayarak elde
edilen
deerlerdir
(Tam Say)
(evrak says,
eitim says
gibi)
lerek elde
edilen
deerlerdir
(hizmet
tamamlama
sresi,
arlk, boy
gibi)
Tablodan da anlalaca zere veriler en genel anlamda 2'ye ayrlmaktadr.

Birincisi kategorik olarak da ifade edilen Niteliksel veriler, kincisi ise
Niceliksel yani saysal verilerdir.
Veri ham haldeyken karar alma srelerinde pek iimize yaramaz. Bu durumda
veriyi ilemeliyiz, analize tabi tutmalyz. Yani veriden bilgi retmeliyiz.
Veriden bilgi retilirken, verinin trne gre farkl yntemler uygulanmaktadr.
Kategorik (Niteliksel) verilerde bu ilemler iki gruba ayrlmaktadr:
1.Tablolama (Frekans Dalm Tablosu)
2.Grafikleme (ubuk grafii, Pasta grafii, Pareto diyagram)
13

Herhangi bir konuda nitelik ifade eden saylarla kodlanm (kategorize edilmi)
deerler, kategorik veri olarak tanmlanr. Bu tr veriler zerinde deiik ilemler
yaplabilmekle beraber, genellikle bu veriler tablo haline getirilerek ve grafii
izilerek, ilgili konu hakknda grsel bilgi sunulmas tercih edilmektedir.
Kategorik Verilerin Tablolanmas Ve Grafiklenmesi:
rnek: Fethiye Ticaret ve Sanayi Odasnda verilen hizmetlerin trleri ve her tre
ilikin aylk hizmet says aadaki tabloda verilmektedir.
Hizmetin tr
Aylk Hizmet says (Frekans)
Yeni Kayt
Ticaret Sicili lan

Kapasite Raporu
35
Eitim-seminer-bilgilendirme
Belge
...
55
...
rnek: Fethiye Ticaret ve Sanayi Odasnda bir ylda gerekletirilen Trkiye Ticaret
Sicil Gazetesi ilanlarnn trlerine gre saylar aadaki tabloda verilmektedir.
TTSG ilan tr
150
0,35
Sermaye Artrm
95
0,22
Ortaklk Deiimi
43
0,10
Adres Deiiklii
25
0,06
Genel Kurul
14
0,03
irket Kapan
100
TOPLAM
427
0,23
1,00
irket Kurulu
14
Yllk lan
Yzdelii
Says (Frekans)

Kategorik Verilerin Grafiklerle Sunumu:
1.ubuk Grafii: tablolatrlm kategorik (niteliksel) deikenin zet bilgilerinin
grsel olarak sunumudur.
rnek: Fethiye Ticaret ve Sanayi Odasnda bir ylda gerekletirilen Trkiye Ticaret
Sicil Gazetesi ilanlarnn trlerine gre saylarna ilikin ubuk Grafii aada
sunulmutur.
2.Pasta Grafii: Kategori saysnn fazla olmad (2-4 kategori) durumlarda

kategorilerin yzdelik olarak sunulduu grafik trdr.
rnek: Fethiye Ticaret ve Sanayi Odasnda, alanlarn cinsiyet dalmlar
aadaki tabloda verilmitir.
15
Pareto Diyagram:
Hayati nem arz eden birka kategoriyi, nemsiz birok kategoriden ayrtrmak iin
kullanlr. %80 - %20 prensibi olarak da bilinen Pareto Kural, bugn birok konuda
kullanlmaktadr, dier bir ismi de ABC Snflandrmasdr (ABC Analizi).
rnein; lkemizde gelirin %80'ine nfusun %20'si sahiptir. yelerimizin %20'si
hizmetlerimizin %80'inden faydalanmaktadr. Veya bir iletmede mterilerin %80'i,
retilen rn eidinin %20'sini almaktadr. eklinde dnmenin kayna bu
analizdir. Bu snflandrmada % 80 grubunu salayanlara A, ikinci % 15'i
salayanlara B, kalanlara ise C snf diyerek az sayda eitlilik ile ilgilenerek
sistemin tm iin nemli admlar atmak mmkn olmaktadr.
Kategorik veriyi betimlemek ve grsel olarak sunmak,
zmn balang noktasn semek,
Baary izlemek,
Problemin temel nedenini belirlemek,
Koullarn greli nemini gstermek iin kullanlr.
Kategorilerin, frekanslarna gre bykten ke doru sralandktan sonra izilen
ubuk grafiidir.
Kategorilere ilikin frekanslarn kmlatif (birikimli) yzdelikleri ayn grafikte (ikinci
dikey eksende) izgi grafii olarak gsterilir.
16

rnek: Fethiye Ticaret ve Sanayi Odasnn yelerine yapt anketten yelerinin
ihtiyalarna (sorunlarna) ilikin sonular aadaki tabloda sunulmutur.
htiya Duyulan Konular
Say
Yzde Km. Yzde
Finansmana Eriim Zor
425
0,28
0,28
Kurumsallaamama
83
0,06
0,81
Uluslararas Pazarlara Alamama
48
0,03
0,93
Yeni mkanlar yaratamama
33
0,02
0,98
irket Birlemeleri
28
0,02
1,00
Mevzuat Konusunda Bilgilendirme
79
0,05
0,86
Verimlilik problemleri
53
0,04
0,90
195
0,13
0,67
44
0,03
0,96
Vergilerin ykseklii
127
0,08
0,75
Girdi Maliyetlerinin ykseklii
385
0,26
0,54
1.500
1,00
Kaliye eleman problemi

Kalite yetersizlii
TOPLAM
Sayya gre bykten ke doru sralanm Tablo
htiya Duyulan Konular
Say
Yzde Km. Yzde
Finansmana Eriim Zor
425
0,28
0,28
Girdi Maliyetlerinin ykseklii
385
0,26
0,54
Kaliye eleman problemi
195
0,13
0,67
Vergilerin ykseklii
127
0,08
0,75
Kurumsallaamama
83
0,06
0,81
Mevzuat Konusunda Bilgilendirme
79
0,05
0,86
Verimlilik problemleri
53
0,04
0,90
Uluslararas Pazarlara Alamama
48
0,03
0,93
Kalite yetersizlii
44
0,03
0,96
Yeni mkanlar yaratamama
33
0,02
0,98
irket Birlemeleri
28
0,02
1,00
1.500
1,00
TOPLAM
17
18

Nmerik (Saysal) Veriler
Nmerik Verilerin zet statistikleri (bilgileri):
Nmerik verilerde (ister kesikli, ister srekli olsun) zet istatistikler (bilgiler), konum
lleri ve deiim lleriyle verilmektedir.
Verilerin konum ve deiim lleri, zerinde allan konuya ilikin zet olarak
anlaml ve nemli bilgiler sunmaktadr.
Konum lleri: verilerin konumu ve merkezi eilimi hakknda bilgi veren
istatistiklerdir. Aritmetik Ortalama (Mean), Tepe Deeri (Mood) ve Ortanca
(Median) nmerik verilerin konumunu veren nemli istatistikleridir.
Aritmetik Ortalama:
Formlnden elde edilir. Formlde;
X : Aritmetik Ortalama,
X i : i. Gzlem,
n : Gzlem saysdr.
Aritmetik Ortalama (Genellikle Ortalama denir) forml aslnda, elimizde ka

tane veri var ise onlar toplayp, bu toplam veri saysna blmeyi anlatmaktadr.
Deiim lleri: Verilerin nasl bir yaylm ve deiim gsterdiinin bilgisini verir.
Varyans, Standart Sapma, Dalm Genilii, Deiim Katsays gibi bilgiler
(istatistikler) nmerik verilerin deiimini gsteren nemli istatistiklerdir.
Varyans: Bir veri kmesinin her bir deerinin kendi ortalamasndan ayrllarnn
karesel ortalamas olarak ifade edilebilmektedir.
Varyans:
19

Forml ile hesaplanmaktadr. Formlde;
: Verilerin Varyans,
X : Aritmetik Ortalama,
X i : i. Gzlem,
n : Gzlem saysdr.
Standart Sapma, Varyansn Karekk olup, S ile gsterilmektedir.
Dalm Genilii: bir veri kmesindeki en byk deerden en kk deerin

karlmas ile ilde edilen bilgidir.
KTLE RNEKLEM LKS
statistik; kii ya da nesnelerin oluturduu bir gruptan, rasgele seilen bir rnekten
(rneklem) elde edilen bilgiden yola karak grubun (Kitlenin) zelliklerine ilikin
sonu karma (tahmin) yntemidir.
Ama; rneklemdeki verileri kullanarak,
bilinmeyen kitle parametreleri iin
tahminlerde bulunmak.
Hedef; kitle parametrelerine en yakn rneklem istatistiklerini hesaplamak
Yntem; Kitleyi en iyi ekilde temsil edebilecek rneklemi semek.
20

PROBLEM ZME LE LGL TEKNKLER
Herhangi bir problemi giderme ile ilgili olarak Problem zmenin her aamasnda
kullanlabilecek, literatrde rastlanabilen teknikler aada sunulmaktadr.
1) PUK Dngs
12) Nominal Grup Teknii
2) Beyin Frtnas
13) Alt apkal Dnme Teknii
3) 5N ve 1K Teknii
14) Delphi Teknii
4) Sebep-sonu (Balk Kl) Diyagram

5) ncelikler Matrisi/Etkinlik Analizi
6) lgi Diyagram
15) Histogramlar
16) Dalm Diyagram
17) letim emalar
7) liki Diyagram
18) Kontrol izelgesi
8) Pareto Analizi
19) Kontrol Yapraklar
9) Aa Diyagram
10) Ak Diyagram
11) Kuvvet/G Alan Analizi
20) Radar Diyagram

21) aret Tablolar
Problemlerin zm gerekletirilirken, problemin niteliine (bykl ve

karmaklna) gre aadaki aamalarn tm veya bazlar kullanlmak
zorundadr.
Fikir retme,
Problemi Analiz Etme,
Sebep ve sonular nceliklendirme,
Verilerin toplanmas ve bilgi retilmesi,
Karar Verme
ve Srekli yiletirme aamalar.
Bu aamalarda kullanlan teknikler ise aada ayrntlaryla belirtilmektedir.
21

A-Fikir retme Teknikleri
1.
Beyin Frtnas
2.
Alt apkal Dnme Teknii
3.
Kuvvet/G Alan Analizi
4.
Odak Gruplar
5.
Mlakat
B-Srekli Gelitirme Teknikleri
1.
PUK Dngs
2.
5N -1K Teknii
C- Problem Analiz Teknikleri
1.
Ak Diyagram
2.
Sebep-Sonu (Balk Kl) Diyagram
3.
Pareto Analizi
4.
Aa Diyagram
5.
lgi/Yaknlk Diyagram
6.
Yoklama Katlar
7.
Kuvvet/G Alan Analizi
D- nerileri/Nedenleri nceliklendirme Teknikleri
1.
liki Diyagram
2.
ncelikler Matrisi/Etkinlik Analizi
E- Karar Verme Teknikleri
1.
ncelikler Matrisi/Etkinlik Analizi
2.
Nominal Grup Teknii
3.
oklu Oylama Teknii
4.
Hedef Saptama (Benchmarking) Teknii
F- Veri Toplama, Veri Analizi ve Deerlendirme Teknikleri
1.
Anketler
2.
Kontrol Tablosu (etele)
3.
Histogram
4.
Pareto Diyagram
5.
Serpme Diyagram
6.
Hareket izelgesi
7.
Kontrol izelgesi
Bu dokmanda yukarda verilen tekniklerin tm aklanmayacak, en ok
kullanlan teknikler rneklerle detaylandrlacaktr.
22

Uygun zm doru karar ile, doru karar da salkl bilgi ile elde edilir. Salkl bilgi
ise ancak ve ancak gncel ve doru verilerden retilir.
PROBLEM ZME TEKNKLERN ETKN KULLANABLMEK N;
Sorunu tanmlama
zm odakl olma
lgili ve bilgili kiileri bir araya getirme
Takm almas yapma
Ortak akl kullanma
Tekniklerin kurallarn etkin iletme
Etkili iletiim kurma
Takm ii gayr resmi iletiimi gelitirme
Yeteneklerine ve yetkinliklerine sahip olmak gerekir.
23

Problem zme srecinde, hangi aamada hangi tekniin kullanlaca hususunda
aadaki tablo sizlere yardmc olacaktr.
SORUN
Kullanlacak Teknikler
lk olarak hangi problemin ele

alnmas gerektiini belirlemek iin;
1. Ak Diyagram
2. aret Tablosu
3. Pareto Analizi
4. Beyin Frtnas
5. Nominal Grup Teknii
Problemin ne zaman, nerede olutuunu,

Kapsamnn ne olduunu ortaya koymak;
Problemi tanmlamak ve aklayabilmek
iin;
1. aret Tablosu
2. Pareto Analizi
3. Histogram
Probleme ilikin tm sebepleri belirlemek

iin;
1. aret Tablosu
2. Pareto Analizi
3. Neden-Sonu Diyagram
4. Beyin Frtnas
Problemin temel sebepleri hakknda

gr birliine ulamak iin;
1. ncelikler Matrisi
2. aret Tablosu
3. Pareto Analizi
4. Dalm Diyagram
5. Beyin Frtnas
6. Nominal Grup Teknii
Etkin ve uygulanabilir bir zmn

gelitirilmesi ve uygulama plannn
hazrlanmas iin;
1. Beyin Frtnas
2. ubuk Grai
3. Kuvvet Alan Analizi
zm uygulamak ve uygulamay
izlemek ve deerlendirmek iin;
Uygulamann uygunluunu kontrol etmek
ve srekli iyiletirmek iin;
1. Pareto Analizi
2. Histogram
3. Kontrol emas
4. Proses Yeterlilik Analizi
1. Histogram
2. Proses Kapasitesi
3. Kontrol emas
PUK Ynetimi ve Aralar

Planla-Uygula-Kontrol et-nlem al dngs, Kalite ynetim sistemlerinin
iyiletirilmesinde kullanlan nemli bir aratr.
24

ISO standartlarnn da temelini oluturan PUK (Planla-Uygula-Kontrol Et-nlem
Al) evrimi; veri esasl olarak sistematik bilgi elde etmeyi salayan bilimsel bir
yntemdir.
Yeni bilgiler elde edildike birikim artar. Birikim arttka gelimeler ve yenilikler
asndan fikir retilir ve PUK ile test edilir.
25

PUK Dngsnn Aamalar:
Planla: PUK dngsnn ilk ve en kritik adm planlama aamasdr. Bu aamada
planlanan iin kimler tarafndan, neden, nasl, nerde, ne zaman, ne kadar
srede yaplaca kararlatrlr.
Planlama aamasnda her noktann dnlmesi grev dalmlarnn ve hedeflerin
dzgn olarak belirlenmesi PUK'nn son adm olan nlem Al aamasnda
yaplacaklar en aza indirecektir.
Eer Planlama aamasna gereken nem verilmez ise Kontrol Et ve nlem Al
aamalarnda yaplacak olan uygulamalarn maliyeti ok fazla olacaktr. Yaplacak
i ya da hedefler belirlenirken alnacak kararlar gerek verilere dayal ve gereki
olmaldr. lk bata ok yksek hedeflerin konmas ve bunlarn gerekletirilememesi
durumunda motivasyon decek ve verimsizlik balayacaktr.
PLANLA
NE?
NE
ZAMAN?
NEREDE?
NASIL?
KM?
Uygula: PUK dngsnn ikinci aamasdr. lk aamada planlanan faaliyetlerin

belirlenen kii yntem ve zamanlarda gerekletirildii aamadr. Bu aamada
kullanlan istatistiksel yntemlerden elde edilen veriler PUK'nun nc adm
olan Kontrol et aamasnn girdisini oluturur.
UYGULA
Planlanan Faaliyetin Uygulanmas
Kontrol Et: PUK dngsnn nc aamasdr. Planlanan hedeflere ne kadar

ulald belirlenir. Yani performans llr. Eer hedeflere ulaldysa yaplan
uygulama faaliyetleri kontrol edilir ve standartlatrlr.
KONTROL
26
Sonularn Kontrol Edilmesi

nlem Al: PUK dngsnn drdnc ve en son aamasdr. Kendi iinde PUK
dngs ierir. Planlanan faaliyetler ile yaplan uygulamalar arasnda ortaya kan
farkllklarn, sapmalarn nedenleri aratrlr ve bunlarn ortadan kaldrlmasna
ynelik faaliyetler balatlr.
NLEM AL
alma Kurallarnn Dzenlenmesi
PUK'nn Problem zme Srecinde Kullanm:

Bu blmde, problem zme srecinin PUK dngsndeki her basamanda
kullanlabilecek tekniklerden nemli olanlar verilecektir.
aret (eteleme) Tablosu
Olaylarn meydana gelme sklklarn belirlemek amac ile kullanlan tablolardr.
Genellikle veri toplama arac olarak kullanlmaktadr. Veri toplamay sadeletirir ve
sistematikletirir.
Her konu iin deiik formatta olabilir. Formlar mmkn olduu kadar ak ve
anlalr olmaldr. Veriler izgi, arp gibi iaretlerle gsterilir.
rnek; gda maddesi imal eden bir irket, rn ile ilgili ikyetler hakknda bilgi
edinmek istemektedir. Gelen btn ikyetleri aada form ile kayt altna
almaktadr.
ikyet Cinsi
Tad kt
Son Kullanm Tarihi gemi
Bozulmu
Kalitesiz
Kullanlan ya kt
Her yerde bulunmuyor
Fiyat yksek
Mteri ilikileriniz kt
Reklamnz zayf
Skl
Toplam
xxxxxxx
7
xxxx
4
xxxxxxxx
8
xxxxx
5
xxx
3
xxxxxxxxxxxxxxxxx
17
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
22
xxxxxxxxxxxxxxx
15
xxxxxxxxxx
10
Genel Toplam
91
27

Beyin Frtnas
Beyin frtnas, ortak sorunlar, toplanacak veriler, zm nerileri, uygulama
nerileri ve karlalabilecek engeller gibi konularda bir fikir listesi oluturmak
amacyla yaplr.
Beyin frtnasnda uyulmas gereken kurallar unlardr:

Takmn btn yeleri katlma tevik edilmeli,
Tartma, beyin frtnas srasnda deil, seansn bitiminde yaplmal,
Kiiler birbirleri zerinde yarg ve eletiride bulunmamal,
Btn fikirler takm yelerinin hepsinin grebilecei bir yere (flip-chart)
yazlmal ve daha sonra zerinden geilmelidir.
Beyin frtnas dzenli veya dzensiz olmak zere iki ekilde yaplabilir.
Dzenli Beyin Frtnasnn Admlar:
1.Beyin frtnasnn konusu, tm yelere ak bir dille anlatlr.
2.Herkese dnmek iin bir iki dakika sre verilir.
3.Herkese sra ile dncesi sorulur. Kimse ve hibir dnce atlanmaz.
Aklama esnasnda tartma ya da kritik yaplmaz. (Dzensiz beyin
frtnasnda takm yeleri sra ile deil diledikleri zaman fikir verirler.)
4.Bir kii aklanan tm fikirleri herkesin grebilecei bir yere yazar.
Beyin Frtnas Kurallar:
Takmn btn yeleri katlma tevik edilir.
Beyin frtnas srasnda deil, seansn bitiminde tartlr.
Kiiler birbirleri zerinde yarg ve eletiride bulunamaz.
Btn fikirler takm yelerinin hepsinin grebilecei bir yere (flip-chart)
yazlr ve daha sonra zerinden geilir.
Her ye srasyla dncesini belirtir. Fikirler tkeninceye kadar bu ilem
devam ettirilir.
Her ye, sras geldiinde bir tek fikir nerebilir.
Daha yararl olmak iin mmkn olduunca ok sayda fikir retilmelidir.
Sras gelen kii PAS diyebilir.
Dnceler eletirilemez, kmsenemez.
lk defa katlanlara cesaret verilmeli, tevik edilmelidir.
28

Toplantda;
Lider uzun bir dnceyi, yenin onay ile ksaltabilir.
Lider nerilen dnceler iin yorum yapmamaldr.
Fikirler ne srldke, bir ye bunlar yazmaldr.
Dnceler bitince oturum tamamlanr.
Beyin Frtnas Srasnda;
Katlmclarn hazrlkl gelmesini salamak iin, toplant ncesinde gndem
belirlenir ve katlmclara iletilir.
Hayal kurmay, byk dnmeyi zendirerek tm fikirlerin ortaya konmas
salanmaldr.
Kaynak skntsnn olmadna inandrlmaldr.
Toplantda byk katlar, panolar, asetatlar gibi materyaller kullanarak
tartma ortam yaratlmaldr.
Kendinizi bakalarnn yerine koyun.
yelerin kendilerine 5N 1K'ya dayanan sorular sormalarn salayn.
Ziyaretilerin de beyin frtnas oturumuna katlabilmelerini salayn.
Beyin frtnasn toplant tutana ile kaydedin.
Beyin frtnas sonularn dier alanlara duyurun, bunlara yeni
dnceler eklenecektir. Beyin frtnasnda belirlenen fikirlerin sayca azaltlmas iin
oylama yaplr.
Oylama srasnda;
yeler doru olduuna inandklar her dnceye oy verirler.
En ok oy alan dnceler iaretlenir.
kinci turda yelerin bir oy hakk vardr.
Oylama srasnda lehte ya da aleyhte tartma alabilir.
Beyin Frtnas Ne Zaman Kullanlmal?
Hedef ve Amalar belirlenirken (Stratejik Planlamada),
Byk deiim yaratacak fikirleri ortaya karmada,
Gr birliine ulamada,
Yaratc fikirler retmede
Problemin zm nerilerinin belirlenmesinde
Konu seiminde
Olas sorunlarn nceden belirlenmesinde
Bir soruna yol aan nedenlerin belirlenmesinde (sebep-sonu)
Konu ile ilgili ne tr verilerin, nasl toplanacann belirlenmesinde
29

Beyin Frtnas Oturumunun Aamalar:
1.Beyin frtnasna tabi tutulacak konu ak ve net biimde belirlenir.
2.Beyin Frtnas kurallar katlmclara tekrar edilir.
3.Yaplan neriler herkesin grebilecei byk bir kada yazlr.
4.Birinci tur gerekletirilir. Bu aamada her neri oylanr.
5.En ok oy alan neriler grnr biimde iaretlenir.
6.aretlenen neriler herkes tarafndan anlalncaya kadar zerinde
tartlr.
7.kinci tur oylamaya geilir. Oylama sonrasnda neriler nem srasna
gre dizilmi olur.
rnek: Bir malathanede, bask blmnde alan mdr ve 7 eleman,
toplanarak blmlerinde karlatklar sorunlar belirlemek ve ncelikli olarak
hangi sorunun zme kavuturulmas gerekliliini tespit etmek amacyla bir
beyin frtnas uygulamlardr.
Bu erevede; ncelikle, karlatklar olas sorunlar belirlemilerdir. Ortaya
km olan bu sorunlar aada verilmektedir.
Sorun No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Sorunun erii
Bask makinesinin sk ayarlanmas
Kapaklarn kimi zaman yerine oturmay
Malzemenin vaktinde gelmemesi
Kalplarn eit anmamas
Kalp deitirme planlarna uyum glkleri
Yetersiz aydnlatmann kalite kontroln engellemesi
Bask srasnda kopan apaklarn hatta kalmas
Transfer hattnn zaman zaman boluk yapmas
Tozlu ortamn kalite ve sal olumsuz etkilemesi
Takmlarn farkl yerlere braklmas
Cvatalarn abuk yalama olmas
Hidrolik basncn dalgalanmas
Kalp skmalar
Daha sonra, belirlenmi olan olas sorunlarn tm zerinde katlmclar

tarafndan oylama yaplr. Bu ilk tur oylamadr. lk turda herkesin her seenee oy
verme hakk vardr.
30

lk tur oylama sonular aadaki tabloda verilmektedir.
Sorun
SorunNo
No Sorunun erii
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

Kapaklarn kimi zaman yerine oturmay
Malzemenin vaktinde gelmemesi
Transfer hattnn zaman zaman boluk yapmas
Tozlu ortamn kalite ve sal olumsuz etkilemesi
Takmlarn farkl yerlere braklmas
Cvatalarn abuk yalama olmas
Hidrolik basncn dalgalanmas
Kalp skmalar
lk Tur
Tur Oylama
lk
Oylama
Sonucu Sonucu
5
1
2
6
8
7
5
0
2
1
3
2
4
kinci tura geebilmek iin, ilk tur sonucunda en yksek oy alan sorunlarn bir ksm
ikinci turda ele alnr (bu seme ilemi Pareto Analiziyle de yaplabilir). Burada en
yksek oyu alan 5 sorun seilerek ikinci tur oylamaya geilmitir.
Bu turda her katlmcnn sadece bir sorunu seebilme hakk vardr.
Sorun
SorunNo
No
1
4
5
6
7
Sorunun erii
kici Tur
kinci
Tur
Oylama
Sonucu
Oylama Sonucu
2
1
4
1
0
kinci turda, 8 kiiden 4' Kalp deitirme planlarna uyum glkleri sorununu,
2'si Bask makinesinin sk ayarlanmas sorununu, 1'i Kalplarn eit anmamas
ve yine dieri de Yetersiz aydnlatmann kalite kontroln engellemesi sorununu
semitir. Bask srasnda kopan apaklarn hatta kalmas sorunu hibir katlmc
tarafndan ikinci turda seilmemitir.
Bu sonulara gre en ok oy olan 4 oy alan Kalp deitirme planlarna uyum
glkleri sorunu en nemli sorun olarak belirlenmitir.
31

Kuvvet Alan Analizi
Bir amaca doru ilerleme veya iyiletirme iin iki yol izlenebilir:
1.Performans artrc kuvvetleri glendirmek,
2.Performans ktye iten kuvvetleri zayflatmak veya ortadan kaldrmak.
Kuvvet alan analizi bu kuvvetlerin iki trn de belirlemeye dayanr.
Kuvvet Alan Analizi;
nsanlarn olayn tm ynlerini grmesini ve dolays ile yaratc
dnmesini salar,
Olumlu ve olumsuz konularda insanlar fikir birliine tevik eder,
Hareket iin balama noktasn salar.
Kuvvet alan analizinin kullanm amalar unlardr:
yiletirme frsatlarn belirlemek.
Dzeltildiinde bir problemin zmne olumlu katks olabilecek temel
sebepleri belirlemek.
Yeni bir program veya nerilen bir iyiletirmenin, gerekten, arzu edilen
yararlar salama olasln deerlendirmek.
Engelleyici kuvvetleri yok etmek ve itici kuvvetleri desteklemek iin
gereki bir uygulama plan oluturmak.
Kuvvet Alan Analizinde izlenecek yntem yle zetlenebilir:
1.Planlanan iyiletirme ak bir ekilde tanmlanr ve bu bir hedef cmlesi
eklinde yazlr.
2.Byk bir kdn stne, hedefe ilikin performans dzeyini temsil
eden dz bir izgi izilir:
%0
%100
3.Mevcut performans dzeyi, kadn ortasna izilen dikey bir izgi ile
temsil edilir.
imdiki Dzey
imdiki
%0
32
%100

4.nceden bir analiz yapmadan, performans etkileyen ilk olarak itici
kuvvetler ve sonra da engelleyici kuvvetler beyin frtnas yoluyla belirlenir.
imdiki Dzey
imdiki
Dzey
%0
%100
tici Kuvvetler
Engelleyici Kuvvetler
5.Listeler, sadece, amaca ulamada en fazla potansiyeli olan kuvvetleri

gstermek zere ksaltlr. Grup yelerinin gerekten glendirebileceklerini
dnd veya drt itici kuvvet belirlenir. Ayn ekilde, gerekten
zayflatlabilecei dnlen veya drt engelleyici kuvvet belirlenir.
oklu Oylama Teknii
oklu oylama (multivoting) beyin frtnas seansnda ortaya kan fikirlerin en
nemlilerini belirlemek iin izlenilen bir yntemdir.
oklu oylamada izlenmesi gereken admlar unlardr:
1.Btn fikirleri ieren bir liste hazrlanr ve fikirler teker teker
numaralandrlr.
2.Birbirine benzer fikirler, grubun da onay ile birletirilir.
3.Bu durumda tekrar numaralandrma yaplr.
4.Her ye bir kda, listedeki fikirlerin greceli
olarak daha nemli olduunu dnd te birini yazar.
5.yeler seimlerini tamamladktan sonra, listedeki
her fikir iin oy kullanrlar.
6.ye says 5 veya daha az ise 1 ya da 2 oy alm fikirler listeden
karlr. Eer ye says 6 ile 15 aras ise, bu say 3'e, 15'ten fazla ise 4 oya kar.
Bu durumda 4 ya da daha az oy alm fikirler listeden karlr.
7.3-6 arasndaki admlar listede sadece birka fikir kalncaya dein
srdrlr. Sonu olarak en nemli madde (ya da maddeler) belirlenir.
33

Nominal Grup Teknii
Bir Seme Srecidir.
retilen ok sayda grn; eit katlm ve eit sz hakk salanarak, nem srasna
gre sralanmasdr. Bu teknik, fazla iletiim olmayan takmlar iin greceli olarak
daha geerli bir yntemdir. Takm yeleri arasnda gr birlii salamak iin
kullanlan puanlama tekniidir.
Uygulanmas:
1.retilen grler listelenir.
2.Her bir gr kodlanr (numara veya harf verilir).
3.Gruptaki her bir ye her bir gr puanlar.
4.Her bir grn ald puanlar toplanarak hesaplanr.
5.Grler toplam puanlarna gre bykten ke sralanr.
rnek: Bir sorunun zm iin belirlenmi 5 ayr konu vardr. Bunlar A'dan E'ye
kadar sralanmtr. Bu 5 konudan bir tanesi belirlenmek isteniyor. 4 tane karar
alcnn (Ahmet, Aye, Hasan ve Fatma) bu 5 konudan bir tanesinde gr birlii
salamas isteniyor. Bunun iin 4 karar alc her bir konu iin 1 ile 5 arasnda puan
verir (5 konu olduu iin). Bu puanlar tablo haline getirilir. Sonuta her konunun
alm olduu toplam puan belirlenir. En yksek puan alm olan konu zerinde fikir
birlii salanmtr sonucuna ulalr.
Konu A
Gr
Konu B
Birlii
Konu C
Salanacak
Konu
D
Konular
Konu E
Ahmet
2
4
5
1
3
Toplantya Katlanlar
Aye
Hasan
5
3
3
4
2
1
5
1
2
4
Fatma
4
5
1
3
2
Toplam
14
16
9
10
11
Ak emas (Diyagram)
Ak emalar, bir sreteki btn admlarn resimsel ifadesidir. Olaylarn srasn
ak olarak anlamaya yardmc olur. yiletirme frsatlarn belirlemeye yardmc olur.
34

Veri toplanacak alanlar ve teknikleri tarif etmeyi kolaylatrr. Toplam Kalite
Ynetim Sistemlerinde, proseslerin gsteriminde youn biimde kullanlmaktadr.
Ak emas genellikle aadaki yntem izlenerek oluturulur:
1.Sreteki btn olaylar listelenir.
2.Bu olaylar olu srasna gre sralanr.
3.Her olay ilgili sembol kullanlarak ifade edilir.
4.Semboller olaya gre isimlendirilerek ve srasna gre birletirilerek ak
emas izilir.
Ak emalarnn izilmesinin salad yararlar:
Ak emalar ile birlikte bir iin aamalar daha ayrntl olarak
incelenebilmektedir.
Katma deeri olmayan, gereksiz srelerin tespit edilmesini
kolaylatrmakta, srecin kalitesinin artrlmasna katk salamaktadr.
Ak emas ile sre iinde gerekleen hatalarn bulunduu admlar daha
rahat grlebilmekte, hatalarn nlemi iin gerekli analizler daha salkl bir ekilde
yaplabilmektedir.
Kark sreler ak emalaryla herkes tarafndan kolayca
anlalabilmektedir.
Ak emalaryla "Srece kim, nasl katk salayabilir?" sorusuna daha hzl
ve net cevap verilir.
Ak emalar srecin gelitirilmesini ve srecin kontrolnn hangi
noktalarda olacana karar verilmesini kolaylatrr.
rnek: bir irkette retimde kullanlan hammadde iin satn alma srecini ak
emas ile gsterelim. nce, genel olarak, bir satn alma srecinin hangi
aamalardan getiini srasyla yazalm.
Satn alnacak hammadde iin artname hazrlanr.
artnamenin uygunluu yetkili tarafndan kontrol edilir.
Uygunsa ihaleye klr.
Uygun deilse dzeltilir ve sonra ihaleye klr.
haleye gelen teklifler incelenir.
Uygun teklifler arasndan kriterlere gre seim yaplr.
Seilen irket ile szleme yaplr.
irkete sipari geilir.
Teslim edilen rnn kontrol yaplr.
Uygun ise depoya yollanr.
Deil irkete ise geri yollanr.
35

imdi de bu srecin ak emasn izelim.
Satn alma istei

artname Hazrla
artname
Uygun mu?
Hayr
Evet
haleye k
Teklieri
artnameye
gre ncele
Uygun deil
leme Alma
Uygun
Kriterlere uyan alternatier ierisinden en uygununu belirle

Szleme yap
Sipari ver
Uygun deil
rn
Kontrol et
Uygun
Depoya Gnder
36
Geri Gnder

Sebep-Sonu Diyagram (Balk Kl Diyagram)
Herhangi bir problemi douran ya da dolayl olarak etkileyen sebepleri;
belirlemek,
snflandrmak
ve ilikilendirerek grsellemek amacyla kullanlan tekniktir.
Potansiyel sebepler ana gruplara ve alt gruplara ayrlr. Grntsnden dolay buna
Balk Kl ad da verilir.
Kullanld Yerler
Olas Nedenlerin Saptanmasnda: Sebep-Sonu diyagramnn en sk kullanld
problem zme aamas, olas nedenlerin saptanmasdr. Beyin Frtnas sonucu
elde edilen olas nedenlerin sistemli bir dkmnn ve snflandrlmasnn
yaplmasnda ve ilikilendirilmesinde kullanabilecei gibi; srecin veya sorunun
dikkatle incelenmesi, anlalmas sonucu elde edilen bilgilerin snflandrlmasnda
ve ilikilendirilmesinde de kullanlabilir.
zmlerin Oluturulmasnda: tasarm almalarnda: Sebep-Sonu diyagram
ile olas zm ve deiiklikleri sistemli bir ekilde gstermek mmkndr.
zmlerin Hayata Geirilmesinde: Sebep-Sonu Diyagram her trden nedensonu ilikisini (karlkl ilikiler) gstermek iin kullanlabilir. rnein; yaplan bir
hata ve yol aabilecei sonular konusunda eitici bir materyel olarak kullanlabilir.
Diyagramn izilmesi in Admlar
1. Nedenlerin Belirlenmesi
Beyin Frtnas Yoluyla
Burada, Sebep Sonu Diyagram, beyin frtnas ve elde edilen listenin sistemli bir
ekilde snflandrlmas ve ilikilendirilmesinde kullanlacaktr.
Sorun veya sre, ekip yeleri tarafndan sistemli bir ekilde izlenir ve anlalr.
37

2. Diyagramn izilmesi
Sonu veya Sorun diyagramn en sana kutu iinde izilecektir. Baln
omurgas, Sonu veya Soruna doru ynlendirilmelidir. Omurga grevi gren
okun altna ve stne klasik neden kategorileri veya srecin gerektirdii neden
kategorileri yazlr. Neden kategorisi oklarnn ular, omurga grevi gren ok'a
doru olmaldr. Daha sonra 1. admda bulunan nedenler belli kategorilere oklar
eklinde balanr.
Her neden iin niin byle oluyor sorusu sorularak elde edilen cevaplar, ilgi
nedene kollar eklinde okla balanr. Niin sorusu sorularak bulunan cevaplar,
ekibe asl nedene ulamalarnda yardmc olacaktr.
3. Diyagramn Yorumlanmas
Diyagram bir kez tm olas sebep-sonu (ilikileri) gsterecek ekilde izildikten
sonra, sorunu oluturan temel nedenlere inilmeye allr (ekip uzlamas yoluyla
veya tercihen veri toplayarak ve analiz ederek). eitli nedenlerin ortaya kma ve
sorunu belirlemedeki arlklar konusunda veri toplanarak analiz edilir ve sonular
kantlanm olur.
Sebep Sonu Diyagram Nasl izilir?
Adm-1- Sorun tespit edilerek, balk olarak yazlr.
Adm-2- Tespit edilecek muhtemel nedenler iin temel gruplamalar belirlenir

(htiyaca gre gruplar belirlenir, Grup balklar ve says standart deildir)
38

Adm-3- Btn yeler beyin frtnas oturumuna katlr, srayla tm yelerin
dnceleri alnr.
Adm-4- Her ye dncesinin hangi temel gruba girdiini belirtmelidir (Bir
neden bazen baka bir nedenin dal olarak eklenir).
Daha sonra en nemli nedenleri tespit etmek iin oylama yaplr, en fazla oyu
alan nedenler daire iine alnr. Sorunun zmne ncelikle buradan balanr ve
klk yava yava krlr.
Temin sresinin uzunluu ile ilgili bir problemin tamamlanm balk kl
diyagram aadaki gibidir.
Olas Temel Nedenler (Klklar) 7 M
39

rnek: Dikim hattnda meydana gelen hatalarn, Balk Kl Diyagram ile
incelenmesi
Kaynak: Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Giyim Endstrisi ve Giyim Sanatlar Eitimi
Anabilim Dal Yksek Lisans Tezi (Kalite Kontrol Uygulamalar ve rnek Bir alma Nezahat ETN)
40

Yaknlk (lgi) Diyagram
Takmn ok sayda fikir retebilmesi, daha sonra bu fikirleri doal bir ekilde
gruplandrmas ve zetlemesi iin kullanlr. lgi diyagram, srecin tm
aamalarnda takmdaki herkesin yaratcln tevik eder. letiim engellerinin
krlmasn salar. Bu fikirler, grler, konular nce tretilir, sonra bunlardan birbiri
ile doal ilgisi olanlar gruplanr.
Ne Zaman Kullanlr?
Kaos olduunda
Takm pek ok fikir ile kar karya kaldnda
Yaratc/yapc dnme gerekirken
Kabaca konular / ana balklar belirlenmesi gerektiinde.
Nasl Yaplr?
1.Doru takm oluturulur.
4-6 kii
Deiik bak alar
Yaratc, ak-fikirli insanlar
2.Ele alnacak konu belirlenir.
Geni kapsaml, yansz cmle
Aka ifade edilmeli, iyi anlalmal
3.Fikirler yaratlr ve kaydedilir.
Beyin frtnas yaklam izlenir
Her fikir (5-6 kelimelik cmle halinde) kartlar zerine kaydedilir
Tek bir kelimeden oluan kart olmaz
4.Tamamlanan kartlar geliigzel bir ekilde ortaya serilir.
Duvara, masaya v.b.
5.Kartlar ilgili gruplara ayrlr.
Sessizlik iinde
Dnlr, hareket edilir; seyredip, uzun uzadya dnlmez
abuk sre
Eer anlamazlk olursa, kartlar, istenen yere tanr, tartlmaz
Dikey stunlar
5-10 grup
Sadece akla kavuturmak iin tartlr.
41

6.Balk kartlar yaratlr.
Ksa, z, tam
Tek kelimeli balk olmaz
Tek bana bir anlam ifade etmeli
sim ve yklem iermeli
Altndaki btn fikirlerin ana ban yakalamal
Her grubun bana yerletirilir
Ana konular alt balklara dntrlr.
7.Biten yaknlk diyagram izilir.
Balklar, altbalklar ve altndaki btn kartlar birletiren izgiler izilir.
Takm gzden geirir.
nemli 'takm-d yeler' gzden geirir.
42

rnek:
43

ncelikler Matrisi/Etki Analizi
Analitik Karar Verme aracdr.
Seeneklerin arln lmek,
alternatiflerin, bilinen kriterlere gre nceliklerini belirlemek iin kullanlan
tekniktir.
rnek:
Bir iletme alanlarn le yemei ihtiyacn en uygun biimde karlamak
istemektedir. Bu amaca ynelik kstlar ve alternatif zmler aada
sunulmaktadr. Hangi alternatifin seilmesi gerektiini ncelikler Matrisi yoluyla
belirlemeye alalm.
Kstlarmz (Kriterler)
A.Maliyet,
B.Kabul edilebilirlik (Uygunluk),
C.Uygulama Kolayl (Kolaylk)
D.Zaman
Alternatiflerimiz:
A.letmede Yemek Yaplmas
B.Her alana Ticket (Bilet) verilmesi
C.Catering (Yemek) Firmasndan yemek getirtilmesi
D.Yemek cretinin her alann maana katlmas
KRTER
KRTER
A
(Maliyet)
A (Maliyet)
B
(Uygunluk)
5
B (Uygunluk)
1/5
C (Kolaylk)
D (Zaman)
1/5
Satr Toplam
(Genel Toplam Yzdesi)
C
(Kolaylk)
D
(Zaman)
1/5
10,2 (0,28)
1/5
1/5
0,6 (0,02)
1/10
5,3 (0,15)
10
TOPLAM
44
20 (0,55)
36,1

A Kriteri: MALYET in
ALTERNATF
ALTER
NATF
1
(letme)
1 (letme)
4
(Maa)
Satr Toplam
2
(Bilet)
3
(Firma)
1/10
1/5
1/10
10
25 (0,49)
1/10
5,2 (0,49)
2 (Bilet)
10
3 (Firma)
4 (Maa)
1/10
10
1/5
0,4 (0,01)
20,1 (0,40)
10
50,7
TOPLAM
B KRTER: Kabul Edilebilirlik (Uygunluk)

ALTERNATF
ALTER
NATF
1
(letme)
1 (letme)
2
(Bilet)
3
(Firma)
1/5
2 (Bilet)
3 (Firma)
4 (Maa)
1/10
10
1/5
4
(Maa)
Satr Toplam
1,3 (0,04)
1/10
10
20 (0,58)
2,1 (0,06)
11,2 (0,32)
34,6
TOPLAM
C KRTER: Uygulama Kolayl (Kolaylk)

ALTERNATF
ALTER
NATF
1
(letme)
1 (letme)
4
(Maa)
Satr Toplam
2
(Bilet)
3
(Firma)
1/5
1/5
1/10
10,5 (0,01)
1/5
10,2 (0,25)
1/10
5,3 (0,13)
2 (Bilet)
3 (Firma)
4 (Maa)
1/5
10
10
TOPLAM
25 (0,61)
41
45

D KRTER: Zaman
ALTERNATF
ALTER
NATF
1
(letme)
1 (letme)
2
(Bilet)
1/10
2 (Bilet)
10
3 (Firma)
4 (Maa)
10
10
3
(Firma)
4
(Maa)
Satr Toplam
1/5
1/10
0,4 (0,01)
1/10
1/5
10,3 (0,20)
1/10
15,1 (0,30)
25 (0,49)
10
50,8
TOPLAM
1
5
10
1/5
1/10
Eit Zamanda
Daha Ksa Zamanda
ok Daha Ksa Zamanda
Daha Uzun Zamanda
ok Daha Uzun Zamanda
A Kriterinde Alternatierin (4 Alternatif) Arl
ALTER
NATF
ALTERNATF
Satr Toplam
A
(Maliyet)
B
(Uygunluk)
C
(Kolaylk)
D
(Zaman)
1 (letme)
0,01x0,28
0,04x0,02
0,01x0,15
0,01x0,55
0,00912
2 (Bilet)
0,49x0,28
0,58x0,02
0,25x0,15
0,20x0,55
0,298461
3 (Firma)
4 (Maa)
0,10x0,28
0,06x0,02
0,13x0,15
0,30x0,55
0,212806
0,40x0,28
0,32x0,02
0,61x0,15
0,49x0,55
0,479613
1,000
TOPLAM
Sonu: (0,479613) satr toplamna sahip 4. alternatif olan Maaa Ekleme

alternatifi seilir.
2. Alternatif olan Bilet Verme seeneinin Satr Toplam da 4. Alternatiften
sonraki alternatif olarak grlmektedir (0,298461)
0,00912 satr toplamyla 1. Alternatif olan Yemein letmede Yaplmas
alternatifi en zayf alternatif olarak karmza km, onu da 3. Alternatif olan
Catering Firmasndan Yemek Getirtme alternatifi takip etmitir (0,212806 satr
toplamyla).
46

Histogram
Verileri snflandrmak ve dalmlarn ubuklarla grafik halinde gstermek amac
ile kullanlan bir yntemdir.
Histogram iziminde ama; elimizdeki verileri belli gruplara blmek ve her bir grup,
bir ubuu gsterecek biimde, gruplardaki veri saysna gre (frekans) ubuk
grafiini izmektir. Admlar herhangi bir konuda toplanan lmler elimizde bir veri
kmesi oluturur.
Veri grubundaki en kk deer ile en byk deer belirlenerek Aralk
hesaplanr, (Aralk = En byk deer En Kk Deer)
Veri grubu belli sayda snfa ayrlr. Snf Says (K) veri saysna gre
aadaki tablodan seilir.
Veri Says
50'den az
50 - 100 aras
101 - 250 aras
251 ve yukars
Snf Says
5-7
6 - 10
7 - 12
10 - 20
Snf saysna gre Snf Aral (H) belirlenir, (Snf Aral (H)=Aralk / Snf
Says)
Belirlenen snf aralklarna giren veriler iaretlenerek Sklk Tablosu
oluturulur,
Sklk tablosundaki sklk ve aralk deerlerine gre histogram izilir.
47

rnek: Vida reten bir makine bir vardiya boyunca (8 saat) belli aralklarla arzaya
geerek duraklamakta, sonra tekrar almaya balamaktadr. Her vardiyadaki bu
duraklama zamanlar, dakika cinsinden llebilmektedir. 125 vardiyaya ilikin
duraklama sreleri (dakika cinsinden aada verilmektedir. Bu verilerin Histogram
Grafiini izelim.
Aralk (R) = 10,7-9,0 = 1,7

125 adet veri iin Snf Says (K) tablodan 10 olarak seilmitir.
Snf Aral (H)= R/K= 1,7 / 10 = 0,17 elde edilir. (Yaklak olarak 2 alnr)
48
Sklk
Dalm (Salm) Diyagram

Herhangi iki deikenin arasndaki dorusal ilikinin ynn ve bykln
belirlemek iin kullanlan bir yntemdir.
Aralarnda iliki kurulmak istenilen deikenlere ilikin karlkl veriler
toplanarak bir tablo oluturulur. (veri ifti says ne kadar ok olursa ilikiyi doru
belirleme olasl o kadar artar.)
Deikenlere ait veriler yatay ve dey eksenlere yerletirilerek kesiim
noktalar grafik zerinde iaretlenir.
aretlenen noktalarn dalmna gre deikenler arasnda yorum yaplr.
49
statistiksel Sre Kontrol:

zellikle retimde kaliteyi artrmak iin gelitirilmi olan, ksaca PK diye
adlandrlan, statistiksel Kalite (Sre) Kontroln uygulayabilmek iin
faydalanlan 7 temel sorun zme teknii aada verilmektedir:
1.Histogram
2.Pareto emas
3.Kontrol izelgeleri
4.Dalma diyagram
5.Neden sonu sorun analizi
6.Kontrol tablolar
7.Gruplandrma
statistiksel Sre Kontrolnde Kontrol izelgeleri youn olarak kullanlmaktadr.
50

Kontrol izelgeleri:
Kontrol izelgesi aslnda bir izgi grafiidir.Bir kalite izleme diyagramdr. Bir
iletmede alanlarn alma sreleriyle hata yapma oranlar bir izgi grafii olarak
sunulabilir.
izgi grafiine kesikli kontrol limiti izgileri eklenirse, izgi grafii
'X' izelgesi
olarak bilinen basit bir kontrol izelgesi haline gelir. Kontrol izelgeleri uyar
mesajlar verirler ve grafik, kontrol limiti izgilerine ok yaklat veya dna kt
durumlarda nlem alnmasn salarlar.
Kontrol izelgeleri kontrolden km veya kmak zere olan prosesi sratle tehis
etmek iin kullanlrlar.
ekildeki kontrol diyagramnda llen kalite karakteristiinin farkl rnek

hacimlerindeki deiimi grlmektedir. Alt snr 9,256 st snr 10,860 ve orta
deer 10,058'dir. llen kalite karakteristii deerleri bu alt ve st limit arasnda
deimektedir.
Kontrol izelgeleri tercihen prosese en yakn olan ve gerektiinde mdahale etmek
iin en uygun pozisyonda bulunanlar tarafndan tutulur.
51

Kontrol izelgeleri genelde kararl olmayan prosesleri gzlemek ya da bir proseste
bir deiiklik olduunda erken uyar salamak amacyla kullanlr.
Pareto analizi, kontrol izelgelerinin hangi noktalarda uygulanmas gerektii
konusunda yardmc olabilir. Bir kiinin ok sayda izelge tutmas gtr. izelge
tutulacak en nemli konular Pareto analizi yardmyla kararlatrlmaldr.
Histogramlar ile kontrol izelgeleri arasndaki iliki:
Histogramlar bir prosesin incelenen deikenine ilikin elde edilen verilerin (bir
fotoraf gibi) toplu halde gsterimini verir. Kontrol izelgeleri ise ayn deikenin
birim zaman baznda (bir film gibi) izlenmesini salar.
Deikene ait veriler iin,
ya her veri iin tek tek iaretlenen X izelgeleri,
ya da X . R izelgeleri hazrlanr.
Her ikisi de sadece bir tek karakteristiin deerini ler.
X izelgesi:
X izelgesi llen her deerin tek tek ilendii izelge (izgi grafii) trdr.
Aadaki formller kullanlarak X izelgesi iin kontrol limitleri hesaplanr.
52

X.R Kontrol izelgeleri:
1. rnek bykl (n) belirlenir. Genellikle 4 ya da 5 olarak alnr.
2. Veri toplanr ve kaydedilir.
3. Her rnek grubu iin ortalama deeri hesaplanr ve kaydedilir. Ortalama
deer X' in zerinde tek izgi ile ifade edilir ( X ) .
4. Her rnek grubu iin aralk deeri hesaplanr. Aralk R harfi ile gsterilir ve
rnekteki en byk deer ile en kk deer arasndaki farktr.
5. X.R izelgesi ortalamalarn ve aralk deerlerinin ayr ayr iaretlendii 2
izelgeden oluur. X ve R izelgelerinin ikisine de ilenir. Bu izelgeler birlikte
hazrlanmal ve deerlendirilmelidir. Btn ortalama ve aralk deerleri
iaretlendikten sonra izelgeler iki adet izgi grafii grnmn alrlar.
6. Hem X hem R deerlerinin orta izgileri izilir. X izelgesi iin orta izgi X (x
zeri ki izgi) sembolyle gsterilir ve X ortalama noktalarnn ortalamas
anlamna gelir. R izelgesinin orta izgisi ise R (R zeri tek izgi) ile gsterilir.
7. st ve alt kontrol limiti izgilerinin yerleri hesaplanr.
X izelgesi iin kontrol limitlerini hesaplama formlleri:

KL = X + A2 R
AKL = X - A2 R
R izelgesi kontrol limitlerini hesaplama formlleri:

KL = D4 R
AKL = D3 R
53
54
Kontrol limitleri prosesin doal limitleridir. Eer prosesteki dalgalanmalar anma

veya dier sebeplerden artarsa, kontrol limitleri bunu yanstacak, yani
genileyecektir.
Proseste olumlu deiiklerin etkisi ile deikenlik azalrsa da
daralacaktr.
kontrol limitleri
Bir kontrol izelgesi, bir sorun olduu uyars verirse hemen bir neden-sonu sorun
analizine bavurmak mmkndr. Kontrol izelgesi bir sorun olduu konusunda
uyarr, sorunun ne olduunu sylemez.
Neden - Sonu sorun analizi gerek sebebi tanmlamaya yardm eder.
ncelenecek kalite karakteristii iin alnan rnek saysal olarak ifade edilebiliyorsa,
kullanlabilecek kontrol diyagram eitleri x < , R ve s grafikleridir.
Eer veriler llemiyor ancak hissedilebiliyorsa p, np, c ve u izelgeleri kullanlr.
55

NTELKL Karar Verebilme ve Problem zebilme
Sadece teknikler kullanlarak; problemler ne belirlenebilir, ne de zlebilir. Bir
durum karsnda kaliteli karar verebilmek ve problemi zebilmek; verilerden
bilgi retmeyi gerekletirecek bilgi birikiminin yan sra, bir dizi alkanl ve
yetenei de gerektirir.
yi birer izlenimci olup,
gelecei ngrmeye alarak,
analitik dnp ilikileri doru tespit ederek
karar verebilmi insanlar veya toplumlar dierlerine gre her zaman daha iyi
konumda olmulardr.
Hayatmz boyunca her eylemimiz aslnda bir karar srecinin sonucunda alnan
karardan olumaktadr.
Sabah ie hangi arala veya hangi yoldan gideceimizin karar; daha nceki
sabahlarda setiimiz alternatiflerle ie ge kalp kalmama durumundan
rendiimiz bilgi birikimine baldr. Bu renme sreci ve bilgi birikimi, bize bir
sonraki sabah vereceimiz karar hakknda k tutar. Bu deneysel bir yaklamdr.
Her deneyin sonucunda ortaya kan verilerden retilen bilgiler kararmz
ekillendirmektedir. Ancak her zaman deneme ansmz olmayabilir veya
yapacamz deneme son denememiz olabilir.
Deneme ans olmadnda, o konuyla ilgili herhangi bir veri elde edilememi,
dolaysyla bilgi de retilememi olacaktr. Bu durumda, iyi bir izlenimci olma,
sentez yapabilme, analitik dnebilme, gelecei ngrebilme, kavramsal
boyutta dnebilme, zgven, insiyatif alabilme gibi bir dizi yeteneimiz
olmal ve biz bunlar srekli gelitiriyor olmalyz.
56

Problem zebilenler ile Yolda Kaybolanlar Arasndaki Fark:
Bir durum karsnda analiz, bilgelik, tecrbe ve mantksal metotlar kullanarak
karar verebilmek, farkl kaynaklardan bilgi edinmeye ak olmak, dierlerinin
tecrbe ve yeteneklerini talep etmekten ekinmemek ve bu sayede problemi kalc
olarak, bir daha tekrar etmeyecek biimde zmeye almak. Problem zebilme
YETKNLDR. Bu yetkinlie sahip olunup olunmad nasl anlalacak?
* Byk resmi grebilmek
ncelikle problemi zebilmek iin ne tr bilgiye sahip olunmas gerektiine karar
verebilmek nemli. Dier bir deyimle hem problemi doru anlamak hem de
bulunulan noktay doru deerlendirmek iin hangi bilgiye ihtiya var hangi bilgi
bize bir ey katmaz, bunu alglamak gerekir. Byk resmi grebilmek ite bu
aamada gereklidir.
* Sonuca odakl olmak
Sonuca gtrecek sorular sorabilmek, bakalarnn da tecrbelerini yapc bir
biimde srecin iine katabilmek, konuyu datmadan ilerleyebilmek problem
zebilenler ile yolda kaybolanlar arasnda bulunan nemli bir farktr. Baz insanlar
detaylar zerinden gider, ne kadar ok bilgileri olursa o kadar iyi bir zm
bulabileceklerini dnrler. Sonuca odakl olmak, byk resmi grmek, konuyu
datmamak ve kararl olmak temel zelliklerdir.
* Problemi anlaml paralara blmek
Kaliteli Karar Verebilmek iin zmek istediiniz problemin esasn anlam olmanz
gerekir. Blnmesi gerekiyor ise problem ynetilebilir paralara blnmelidir. Bl ve
ynet eski bir deyimdir, sistematik dnmeye alkn kiiler bunu kolaylkla
gerekletirir. nceliklerin tespit edilebilmesi, maliyet fayda risk elemanlarnn
anlalmas, ana konudan uzaklamadan alternatifleri alglayabilme bu alanda
nemli yetkinliklerdir.
57

* zm olutururken kantlanm teorilerden faydalanarak benzeimler
oluturmak
Daha geni kapsaml bir zm bulabilmek iin almak da ayrt edici bir noktadr.
Bu sayede asl nemli olan gzden kamam olur.
* Pazar ve rekabet koullarnn doru analiz edilmesi
Analiz sonularnn karar verme srecinde dikkate alnmas nemlidir. Etkin
problem zc kii; pazar, trendleri, rekabeti ve gelecein resmini alglamaya
almaldr. Bunu yaparken hem ksa hem de orta ve uzun gr bir potada
eritebilmelidir.
* zmn bakalarna aktarlabilmesi
Baz insanlar problemi anlatrlar ama zm syleyemezler, bu tr kiiler problem
zc deildirler. Neyin nasl yaplmas gerektiini bakalarna aklayabilmek
kaliteli karar verebilen insanlarn bir zelliidir.
nsanlk tarihinde de birok hatal karar vardr.
Donanm ve insan gc olduka byk irketlerin bile zaman, zaman nasl hata
yapabileceini; Gelibolu Savanda ngilizlerin verdikleri kararlara, Napolyon ve yz
yl sonra Hitler'in Moskova seferlerine, Truva Savana, Pers mparatorunun Cengiz
Han tarafndan gnderilen elinin ban kesmesi ve sonrasnda yaklak 1 milyon
vatandan kaybetmesine bakarak anlayabiliriz.
ou kez yaplan hata kendini ok zeki veya ok gl grmekten kaynaklanr.
Yllarn komutanlar bu hatalar yapyorsa irket yneticileri ne yapsn. Doru karar
verebilmek iin analiz yapmak; gereklidir. Ancak yeterli deildir.
Esas olan doru yere bakabilmektir.
58

PROBLEMCÖZMETEKNİKLERİ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PROBLEMCÖZMETEKNİKLERİ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KOBLER N

Dr. Yksel VARDAR

PROBLEM ZME TEKNKLER

Bu kitapk, Fethiye Ticaret ve Sanayi Odas

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Nedir Bu Kurumsallama? Ben Nasl nemli Bir Aktr Olabilirim?

Karar Alma Sreci

Problem zmenin Temel Unsurlar

Veri ve Veri Analizi Teknikleri

Kategorik Verilerin Tablolanmas Ve Grafiklenmesi

Kategorik Verilerin Grafiklerle Sunumu

Nmerik (Saysal) Veriler

Nmerik Verilerin zet statistikleri (bilgileri)

KTLE RNEKLEM LKS

PROBLEM ZME LE LGL TEKNKLER

PROBLEM ZME TEKNKLER

PUK Ynetimi ve Aralar

PUK Dngsnn Aamalar

PUKnn Problem zme Srecinde Kullanm

aret (eteleme) Tablosu

Kuvvet Alan Analizi

oklu Oylama Teknii

Nominal Grup Teknii

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Sebep-Sonu Diyagram (Balk Kl Diyagram)

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

PROBLEM ZME TEKNKLER

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

PROBLEM ZME TEKNKLER

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Karar Alma Sreci

Bilgi, Verinin ilenmesiyle elde edilmektedir.

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Veri ve Veri Analizi Teknikleri

Tablodan da anlalaca zere veriler en genel anlamda 2'ye ayrlmaktadr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Aylk Hizmet says (Frekans)

Ticaret Sicili lan

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

2.Pasta Grafii: Kategori saysnn fazla olmad (2-4 kategori) durumlarda

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Fethiye Ticaret Ve Sanayi Odas in Hazrlanmtr.

PROBLEM ZME TEKNKLER

Yzde Km. Yzde

Finansmana Eriim Zor

Uluslararas Pazarlara Alamama

Yeni mkanlar yaratamama

Mevzuat Konusunda Bilgilendirme

Girdi Maliyetlerinin ykseklii

Kaliye eleman problemi

Sayya gre bykten ke doru sralanm Tablo

htiya Duyulan Konular

Yzde Km. Yzde

Finansmana Eriim Zor