3.2.

19
Rfiz yle diyor:
bn-i Abbas'n rivayet ettiine gre Rasalullah (sallallahu aleyhi ve sellem) hastal
esnasnda yle buyurmutur:
Bana kt kalem getiriniz. Size yle bir kitap (vaziyetname) yazacam ki, benden
sonra sapmyacaksnz. Bunun zerine mer:
Bu adam sayklyor mu? Allah (c.c.)'n kitab bize kfidir, dedi. Rasulullah:
Yanmdan savulun, benim yanmda kargaa olmaz buyurdu. bn-i Abbas yle dedi:
Ah ne byk musibettir. O musibet ki Rasulullah ile yazmak istedii kitap arasna
engel kt. Rasulullah vefat ettiinde mer:
Muhammed lmedi. Bazlarnn el ve ayaklarn kesmeden de lmez.
Ebubekir mer'i bu szlerinden vazgeirtip Ona:
(Ey Resulm) elbette sen leceksin ve elbette o kfirler de lecekler (Zmer:
39/30),
imdi O (Muhammed) lr veya ldrlrse siz ardnza dnverecek misiniz? (Ali mran: 3/144) ayetlerini okuyunca mer: Bu ayetleri iitmi gibiyim, dedi.
Ey Rafiz:
Hereyden nce Ebu Bekir'in (r.a.) dnda hi kimseye nasib olmam ilim ve
faziletin mer (r.a.) iin sabit olduu bir gerektir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem), mer (r.a.) iin yle buyurmutur:
Sizden nceki mmetlerde (Allah tarafndan mlhem olan) yle kimseler vardr ki,
onlar peygamber olmadklar halde kendilerine haber ilham olunurdu. mmetim
iinde de bunlardan bir kimse varsa o da muhakkak mer'dir. (Buhari, Fedail: 6,
Enbiya: 54, Ahmed: 6/55)
Mslim'de de buna benzer rivayetler vardr.
Buhari'nin Ebu Hureyre yoluyla rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem):
Uykuda iken bana bir kadeh st getirdiler. O kadar itim ki, kanklk t
trnaklarmdan szdn duyuyordum. Artm mer b. Hattab'a verdim
buyurmutur.
Ya Rasulullah! Bunu ne ile te'vil ettin? diye sormalar zerine:
lim ile cevabn- verdi. (Buhari, lim: 22 Tabir: 15, Mslim Fedail: 16, Darimi
Rya: 13)
Buhar'deki bir -baka hadiste Ebu Said'den rivayet edildiine gre Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurmutur:
Ryamda grdm ki halk bana arz olunuyordu. stlerinde gmlekler vard. Kiminin
gmlei memelerine kadar uzanyor, kiminin ki daha uzun bulunuyordu. mer b. ElHattab da bana arzolundu. stnde (etekleri) yere srnen gmlei vard ki onu
yukarya doru ekiyordu.
Ya Rasulullah, bunu ne ile te'vil ettin diye sormalar zerine:
Din ile cevabn verdi. (Buhari, Tabir: 15)
Buhari ve Mslim'de rivayet edildiine gre mer (r.a.) yle buyuruyor:
Ben eyde Rabbime muvafakat ettim. (Yani grm, Rabbimin ezeli hkmne
muvafk dt).
Ya Rasulullah, makam-i branim'i musalla (Yani namazgah) ittihaz etsek dedim.
Makam- brahim'i namazgah edinin. yeti nazil oldu.
Bir de yet-i hcab: Ya Rasulallah, emretsen de ezvac- thirtn hicab iine girseler.
nk iyiler ve ktler onlarla konuabiliyor dedim. Derken tesettr ayeti nazil oldu.
1

ncs Bedir esirleri meselesidir. (Bedir esirleri hakknda Allahn ilm

ezelisinde mukarrer olmasayd aldnz fidyeler mukabilinde elbet byk bir azaba
eriecek idi, (Enfal: 68) ayeti nazil olup mer'in (r.a.) fikri te'yid edilmitir. )
Vasiyetname meselesine gelince, Buhari ve Mslim'de rivayet edildiine gre Aie
(r.a.) yle buyurur:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) (son) hastalnda (bana) yle buyurdu:
Baban, kardeini bana ar da bir mektup yazaym. Belki biri bir sevdaya der, bir
mddet davaya kalkar da, ben daha lykm, der. Lakin Allah da, m'minler de
Ebubekir'den bakasn istemezler. (Buhari Megazi: 83, Mslim Fedail: 11)
Buhari'de rivayet edildiine gre Aie (r.a.):
(iddetli bir ba arsndan) Vay bam (lyorum!) demiti. Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) de:
Eer sen lr de ben hayatta kalrsam senin iin istifar eder ve senin iin dua
eylerim, buyurdu. Bunun zerine Aie (r.a.):
Vay bama gelen musibet! Vallahi yle sanyorum ki, muhakkak sen benim
lmm istiyorsun. Eer ben lrsem muhakkak sen o son gnn gecesinde
kadnlarnn birisiyle gerdekte olup yaayacaksn, dedi Aie'nin bu sz zerine
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdu:
Y ie! (Endielenme!) belki ben vay bam! demeliyim.
Y ie! imdi Ebubekir'e ve oluna haber gndermek ve -Hilafet dedikoducularn
szlerinden ve hilafet umanlarn temennilerinden nefret ederek- Hilafeti Ebubekir'e
vasiyyet etmei arzu ettim. Fakat sonra dndm ki, Allah (Hilafeti Ebubekir'den
bakasna myesser klmaktan) imtina eder. M'minler de Ebubekir'den bakasnn
halife olmasn men' ederler. Yahud Allahu Tal (Ebubekir'den bakasnn halife
olmasn) men' eder. M'minler de (Ebubekir'den bakasna bat ve mutbaattan)
imtina' ederler.
Mslim'de rivayet edildiine gre bn-i Ebi Mleyke yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yerine halife tayin etseydi, kimi edecekti?
diye Aie'ye soruldu. Aie:
Ebubekir'i, dedi. Ondan sonra kimi?
mer'i dedi.
mer'den sonra kimi denilince:
Ebu Ubey'de'yi dedi.
mer'in (r.a.) szleri ise; Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in hastal anndaki
szlerini hastalk iddetinden mi? Yoksa bilinen normal szlerinden midir? eklindeki
bir pheye dmesinden kaynaklanyor. Tabii ki Peygamberler iin de hastalk
caizdir. Onun iin mer (r.a.):
Rasulullah sayklyor mu? diye phe etmitir. Kesin olarak sayklyor dememitir.
mer'in (r.a.) pheye dmesi caizdir. nk peygamberlerden baka masum bir
kimse dnlemez. Binaenaleyh Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem)
sylediklerini hummann iddetinden olduklarn caiz grmtr. Hatta bundan dolay
vefat etmediini zanetmitir. Ama vefatn mahade edince inanmtr. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) da Aie (r.a.) iin zikrettii kitab (vasiyetnameyi)
yazmaa azmetmiti. Ancak baz pheleri mahade edince bu vasiyetnamenin
pheleri kaldramyacana, bylece faydasnn da olmayacana inand. Fakat,
Allahu Taala'nn ashab- kiram raz olaca davada birletireceini bildii iin:
Allah da, m'minler de Ebubekir'den bakasn istemezler buyurmutur. (Mslim
Fedail: 11)
bn-i Abbas'n:
Ah ne byk musibettir. O musibet ki Rasulullah ile yazmak istedii kitab

(vasiyyetname) arasna engel kt sz engelin gerekten musibet olduunu

gsteriyor.
Bu sz haddi zatnda Ebubekir'in (r.a.) hilafetinde phe edenlerin ve meselenin
kendillerine pheli geldii kimselerin aleyhindedir. Hilafetin Ebubekir'in (r.a.) hakk
olduuna inananlar iin hibir musibet yoktur. Allah (c.c.)'a hamd olsun!
Vasiyyetname, Ali'nin (r.a.) hilafeti ile ilgiliydi, diye hayal kuranlar, btn ehl-i snnet
limlerinin ittifak ile dalalettedirler. Hatta ilerin bir ksm da, ehl-i snnetin Ebu
Bekir'in (r.a.) hilafet ve imametinde mttefik olduklarn kabul etmilerdir.
Ali'nin (r.a.) halife olduunu syleyen iler ise, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) daha nce ak bir nass ile Ali'nin (r.a.) halife olduunu beyan ettiini iddia
ederek, onun iin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) vasiyyetname yazmamtr,
diyorlar.
3.3.1
Rfiz yle diyor:
Fatma, Fedek (arazisi) ile ilgili olarak Ebubekir'e hitabta bulununca, Ebubekir de bir
yaz ile cevabn verdi Fatma yanndan ayrlp darya knca mer'le karlat.
mer, Fatma'nn elindeki yazy alp yakmas zerine, Fatma Ona beddua etti ve Ebu
Lu'lue'nin belsna duar oldu.
Ey Rfiz!
Vallahi bu iddian rfizlerin uydurduklar hayaszca yalanlardandr.
Fatma'nn (r.a.) vefatndan on sene sonra, kfir Ebu Lu'lue'nin eliyle ehid edilerek
Allah (c.c.)'n lutfuna nail olan mer (r.a.) bu ehadetinden dolay ayplanabilir mi?
mer (r.a.) gibi Ali (r.a.) de ehid edilerek Allah (c.c.)'n keremine nail olmutur.
3.3.2
Rfiz diyor, ki:
mer Allah (c.c.)'n hududunu (kanunlarn) ihmal etmitir. Muire b. ubeyi cezaya
arptrmamtr.
Ey Rfiz!
Cumhuru ulema, mer'in (r.a.) Muire b. u'be kssasnda takib ettii yolun
doruluunda ittifak etmilerdir. nk Muire'ye yaplan zina iftirasnda ahidlerin
says drde tamamlanmamt. Kald ki mer'in (r.a.), Muire kssasndaki
uygulamay, aralarnda Ali'nin (r.a.) de bulunduu ashab- Kiramdan mteekkil bir
cemaat huzurunda yapmtr. Ashab da mer'in (r.a.) yaptn uygun grmlerdir.
Delilimiz de udur:
mer (r.a.), Muire'nin zina ettiini iddia eden kiiyi krbalaynca, Ebubekir'e
(r.a.). Muire'rin zina ettiini bir daha tekrarlad. Bunun zerine mer (r.a.) Onu bir
daha krbalamak isteyince Ali (r.a.):
Ey mer onu krbalayacaksan Muireyi de recmetmen gerekecektir, dedi. Yani
Ebubekir (r.a.)'in ikinci ehadeti bir ahit mesabesinde kabul edilerek, bylece
ahidler drde tamamlanm olacak ve Muire de recmedilecekti. te bu hadise
mezkr kiiyi krbalamasndan dolay Ali'nin (r.a.), mer'e (r.a.) muvafakat
ettiini aka gstermektedir.
mer (r.a.), kendi olunu da Msr'da itii ikiden dolay had cezasna arptrmtr.
yle ki:

Msr valisi Amr b. As cezay evinde ve gizli olarak tatbik ettii iin mer (r.a.) buna
rza gstermemitir. nk dier sululara cezalar aka tatbik ediliyordu. Bunun
zerine mer (r.a.), Amr b. As'a mektup gndererek olunu koruduu iin tehdit
etmi ve olunun kendisine gnderilmesini emretmitir. Olu geldikten sonra onu
ikinci defa ve alenen cezalandrmtr.
mer (r.a.) yle bir zat idi ki, Allah iin bakasnn knamasndan ekinmiyordu.
Onun adaleti mutevatir olup ancak rafizi olanlar adaletini inkr edebilir. Ayn ekilde
Osman'n (r.a.) katillerine cezay tatbik etmedii iin Ali (r.a.) de knanamaz. nk
mctehid idi.
3.3.3
Rfiz yle diyor:
mer, Beytlmlden Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) zevcelerine
gerektiinden fazla mal veriyordu. Aye ve Hafsa'ya da her sene onbin dyordu.
Ey Rfiz!
mer'in (r.a.) demedeki prensibi tercih esasna dayanyordu. Him oullarna
dierlerine nazaran daha fazla maa vermesi gibi. nce onlara vermeye balar ve bu
mal ilk hak eden sizsiniz derdi. Ayrca, kiinin maddi ihtiyalarna baklarak deme
yaplr, szlerini de eklerdi. Hatta olu Abdullah'a Usame b. Zeyd'e verdiinden daha
az verirdi. Vallahi mer (r.a.), bazlarn sevdii, iin onlara fazla demede bulunurdu
gibi szlerle itham edilemez.
3.3.4
Rfiz:
mer srgn edilenler hakkndaki Allah (c.c.)'n hkmn deitirmitir diyor.
Ey Rfiz!
ki ienleri srgn etmek mamn (Devlet reisi) yetkisinde ve itihadna mebn bir
eydir. Bir ksm ashab iki ienlere krk, bir ksm da seksen sopa vurmulardr.
Ali (r.a.) de Her iki; durum snnettir buyurmutur.
limler de krk sopadan fazla had'detmek vaciptir, demilerdir. Ebu Hanife, Malik ve
Ahmed'den nakledilen bir rivayetle hkm byledir.
mam- afi Fazlalk ta'zir olup, imam dilerse uygular. demitir.
mer (r.a.) de iki ienleri srgn ederdi. Hatta drt defa iki ienlerin Rasulullah
tarafndan ldrlmeleri iin emir verildii sahihtir. Ancak neshinde ihtilaf vardr. Ali
(r.a.) de, krk sopadan fazla ceza tatbik eder ve yle derdi:
Kendilerine had tatbik edildiinden lenler iin zlmezdim. Ancak iki ienlere
zlr ve onlara diyetlerini vermek isterdim. nk bu ii itihadmza binaen
yapardk.
mam- afi, Ali'nin (r.a.) bu szn delil getirerek, krktan fazlasnn ta'zr olduunu
ve itihada binaen yapldn, sylemitir.
3.3.5
Rfiz yle diyor:
mer hkmlerin, mnlarn anlamyordu. Hatta hmile bir kadnn recmedilmesi

iin emir vermi, Ali onu bu hareketinden alkoymutur.

Ey Rfiz!
Gerekten byle bir hadise vukubulmusa, muhtemelen mer (r.a.) kadnn hmile
olduunu bilmemitir. nk esas olan hmile olmamaktr. Veyahutta mer (r.a.) bu
hkm hatrlamam bilahare Ali (r.a.) O'na bu hkm hatrlatmtr.
Kald ki, Ali'ye (r.a.) de Snnetle ilgili bir ok hususlar kapal kalmtr. Bilindii gibi
ictihadna binaen sffnde, Cemel vakasnda doksanbin kii ldrlmtr. Elbette bu
daha byk bir eydir.
3.3.6
Rfizi yle diyor:
mer, deli bir kadnn recmedilmesi iin emretmi, Ali, aylncaya kadar delinin
hkm dnda olduunu kendisine hatrlatmtr. Bunun zerine mer emrini
durdurmu ve Ali olmasayd mer helak olurdu. demitir.
Ey Rfiz!
Bu fazlalk da bilinmemektedir. (Yani; Ali olmasayd mer helak olurdu sz).
Byle bir ey vuku bulmutur. Fakat mer (r.a.) kadnn durumunu bilmedii iin
bunda hibir beis yoktur. Yok bilmi de unutmu veya itihadna mebn olarak bunu
yapmsa baka mctehidlerde de bunun misali vardr. mer (r.a.) masum da deildir.
3.3.7
Rfiz yle diyor:
mer bir hutbesinde: Kim kadnlara verdii mehirde ar giderse onu beytlmala
katarm, demesi zerine kadnlardan biri:
Allah (c.c.)'n kitabnda:
Eer bir zevceyi brakp da yerine baka bir zevce almak isterseniz, evvelkine
yklerle mehir vermi de bulunsanz, o verdiinizden bir ey almaynz. (Nisa: 4/20)
ayet-i kerimesi ile bize verdiini nasl bizden alabilirsiniz? diye kar gelmitir.
Bunun zerine mer:
Herkes mer'den limdir, demitir.
Ey Rfiz!
Bu hadise mer'in (r.a.) kemal ve faziletine delalet eder. Durum meydana knca
Allah (c.c.)'n kitabna mracaat etmitir. Kadndan da gelse hakk kabul edip, tevazu
ile onu itiraf ettiini gryoruz. stn olana, ondan aa olanlarn kendisini ikaz
etmemeleri stnlk artlarndan deildir.
- bibik kuu Sleyman'a (a.s.): Ben senin bilmediin bir eyi bildim demitir.
- Kendisinden aa olmasna ramen ondan baz eyleri renmesi iin Hz. Musa
(a.s.), Hzr ile yolculuk etmitir.
- mer'i (r.a.) mehir ile ilgili gr faziletli bir mctehidden sadr olabilen bir
grtr. nk mehirde Allah (c.c.)'n hakk vardr. Mehir mcerred bir cret
deildir.
3.3.8
Rfiz yle diyor:

Kudame b. Maz'un iki imi ve haddedilmesi gerekirken mer'e:

man edip salih ameller ileyenler zerine, bundan byle sakndklar ve gzel ilere
devam ettikleri, sonra takva ile imanlarnda kkletikleri, daha sonra bu takva ile
beraber gzel ilerle megul olduklar takdirde, nceden (haram klnmazdan evvel)
taktklar eylerde, zerlerine bir gnah yoktur. Allah, iyilik yapanlar sever! (Maide:
5/93) ayetini okumu, mer de onu haddetmemitir.
Bunun zerine Ali, Kudamenin bu ayetin ehlinden olmadn hatrlatmtr. Yine de
mer, Kudme'nin ne kadar haddedileceini bilemedii iin Ali, Ona seksen denek
vur, demitir.
Ey Rfiz!
mer'in (r.a.) bu konudaki bilgisinin mevcudiyeti ok aktr. nk iki ienleri
defalarca krbalamtr. Bu hadisenin dorusu yledir:
Ebu shak el-Cevzcn, bn-i Abbas'tan rivayet ettiine gre Kudme b. Maz'n iki
iince mer (r.a.) Kudme'ye:
Seni bu duruma sevkeden nedir? diye sormas zerine Kudme Allah (c.c.):
man edip salih ameller ileyenler zerine, bundan byle sakndklar ve gzel ilere
devam ettikleri, sonra takva ve imanlarnda kkletikleri, daha sonra bu takva ile
beraber gzel ilerle megul olduklar takdirde, nceden (haram klnmazdan evvel)
tattklar eylerde, zerlerine bir gnah yoktur. Allah iyilik yapanlar sever (Maide:
5/93) buyuruyor.
Ben de ilk Muhacirlerdenim. mer (r.a.), cevab veriniz dedi. Fakat ashab susmutu.
Bunun zerine bn-i Abbas'a sen cevab ver dedi.
bn-i Abbas yle cevab verdi :
Allah (c.c.) bu ayet-i kerimeyi iki haram klnmadan nce onu ienlere mazeret
olarak indirmitir.
Daha sonra mer (r.a.), Kudame'nin haddedilip edilmiyeceini sormas zerine Ali
(r.a.) u cevab verdi:
ki ien sarho olur, sarho olan, samalar, samalaynca da iftira eder. u halde ona
seksen deynek vur.
mer (r.a.) de Kudme'yi seksen deynekle cezalandrmtr.
yn-i dikkat olan u ki, sarhoun seksen deynekle cezalandrlmas iin bu fikri
mer'e (r.a.) veren Ali (r.a.) olmasna ramen, Buhri ve Mslim'de sahih olarak
bilindiine gre Ali (r.a.), Osman'n yannda Veld b. Ukbe'yi krk deynekle
cezalandrmtr. Seksen deynek meselesini de mer'e (r.a.) mal etmitir.
Yine Buhari'de sabit olduuna gre bn-i Avf da seksen deynek ile cezalandrlmas
iin mer'e (r.a.) tenbih etmitir. Dolaysyla seksen deynek meselesinde mer (r.a.)
yalnz Ali'den (r.a.) istifade etmi deildir. Daha nce de Ali'nin (r.a.):
kiden dolay krbalanp len kimsenin diyetini vermeyi arzuluyorum. Fakat
Rasulullah bunu (diyet verme iini) bize snnet klmamtr. Biz, bunu itihadmzla
yapardk dediini nakletmitik.
3.3.9
Rfiz yle diyor:
mer bir hamileyi arnca korkusundan ocuunu drd. Bunun zerine ashab
O'na:
Seni sert bir terbiyeci olarak gryoruz. Sana birey gerekmez, dediler. Sonra
durumu Ali'ye sorunca Ali, diyet vermesini gerekli grd.
Ey Rfiz!

Bu mesele ictihdidir. mer (r.a.) her zaman Osman, Ali, bn-i Mesud, Zeyd ve bn-i
Abbas ile istiare ediyordu. Yapt istiareler onun kemaline delalet eder.
Bir ara zina ettiini bizzat ikrar eden bir kadn getirirler. Yukardaki zevat da kadnn
recmedilmesinde ittifak ediyorlar. O esnada Osman (r.a.), Kanaatimce kadn zinann
haram olduunu bilmiyor, der. Bunun zerine mer (r.a.) kadn recmetmiyor.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) da, Lailahe illallah diyen birisini ldrd
iin Usame'ye ksas tatbik etmemitir. nk sme'nin kanaatine gre o kii
korkusundan kelime-i tevhid getirmiti. Onun iin ldrlmesini caiz grmt.
Halid'in Malik b. Nveyre'yi ldrmesi de bunun gibidir. (Yani ictihadidir.)
Rfiz yle diyor:
ki kadn bir ocuk zerine hak iddia ederek mnakaa ettiler, Durum mer'e
aktarld. mer aralarnda hkmedemedi.. mer meseleyi emirul m'minine (Ali
(r.a.)) havale etti. Ali her iki kadn da ard. Onlara vaazetti. Kadnlardan her biri
srarla ocua sahip kmak isteyince, Ali kendisine bir testere getirilmesini istedi. Ve
kendilerine ocuu bleceini syledi. te o zaman kadnlardan biri; Y emirel
m'minin msaade edersen ocuun hepsi br kadnn olsun dedi. Ali de :
Allahu Ekber! ocuk senindir. Eer u kadnn olsayd mutlaka ocua acrd, dedi
Ey Rfiz;
Bu anlattn mesele mer'le (r.a.) ilgili deildir. Aksine hadise, Ebu Hreyre'nin
merfu olarak rivayet ettii sahih bir hadis ile Sleyman'a (a.s.) ait olduu
bilinmektedir. Hadisenin anlatlmasndaki maksat da Allahu Taala'nn Sleyman'a
(a.s.) bildirdii hkmleri Davud'a (a.s.) bildirmediini aklamaktr.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Biz, o meselenin hkmn Sleyman'a bildirdik (Enbiya: 21/79).
Sleyman (a.s.) Cenab- Allah'tan hkmne uyacak bir hkm kendisine vermesini
isteyince Allah da Ona istediini vermiti. Bununla birlikte Sleyman'n (a.s.)
Davud'dan (a.s.) daha stn olduunu bilmiyoruz. Davud'un (a.s.) btn insanlardan
daha bid olduu hakknda da rivayetler gelmitir.
3.3.10
Rfiz yle diyor:
ki kadn bir ocuk zerine hak iddia ederek mnakaa ettiler, Durum mer'e
aktarld. mer aralarnda hkmedemedi.. mer meseleyi emirul m'minine (Ali
(r.a.)) havale etti. Ali her iki kadn da ard. Onlara vaazetti. Kadnlardan her biri
srarla ocua sahip kmak isteyince, Ali kendisine bir testere getirilmesini istedi. Ve
kendilerine ocuu bleceini syledi. te o zaman kadnlardan biri; Y emirel
m'minin msaade edersen ocuun hepsi br kadnn olsun dedi. Ali de :
Allahu Ekber! ocuk senindir. Eer u kadnn olsayd mutlaka ocua acrd, dedi
Ey Rfiz;
Bu anlattn mesele mer'le (r.a.) ilgili deildir. Aksine hadise, Ebu Hreyre'nin
merfu olarak rivayet ettii sahih bir hadis ile Sleyman'a (a.s.) ait olduu
bilinmektedir. Hadisenin anlatlmasndaki maksat da Allahu Taala'nn Sleyman'a
(a.s.) bildirdii hkmleri Davud'a (a.s.) bildirmediini aklamaktr.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Biz, o meselenin hkmn Sleyman'a bildirdik (Enbiya: 21/79).
Sleyman (a.s.) Cenab- Allah'tan hkmne uyacak bir hkm kendisine vermesini
isteyince Allah da Ona istediini vermiti. Bununla birlikte Sleyman'n (a.s.)

Davud'dan (a.s.) daha stn olduunu bilmiyoruz. Davud'un (a.s.) btn insanlardan
daha bid olduu hakknda da rivayetler gelmitir.
3.3.11
Rfiz yle diyor:
mer doumundan henz alt ay gemi olan kadnn recmedilmesi iin emretmitir.
Bunun zerine Ali O'na: Kadn isterse Allah (c.c.)'n kitabyla sana davac olur,
diyerek u yetleri okudu:
Onun (ana karnnda) tanmas ile stten kesilme mddeti otuz aydr. (Ahkf:
46/15),
Anneler ocuklarn tam iki yl emzirsinler. (Bakara: 2/233)
Ey Rfiz!
Hereyden evvel mer (r.a.) ashab ile istiare ediyordu. Allah (c.c) da istiareden
dolay m'minleri medhederek:
leri de hep aralarnda dankldr. (ra: 42/33) buyurmutur.
Kocas, efendisi olmayan veya pheyle mnasebette bulunduunu iddia etmeyen
hamile kadnn recmedilip edilmeyeceinde limler ihtilaf etmilerdir.
mam Malike gre recmedilir. Ahmed'den bir rivayet de byledir.
Ebu Hanife ve afi kadnn zorla veya mnasebet kurulmakszn hamile kalabilecei
ihtimalini nazar-i dikkate alarak recmedilmiyeceini sylemilerdir.
Birincilerin gr hulafa ridinden nakledilmitir.
Buhari ve Mslim'de rivayet edildiine gre mer (r.a.) mrnn son gnlerinde
yle demitir:
Kesin olarak isbat edildikten, hmilelik veya bizzat itiraf vuku bulduktan sonra
zniyi recmetmek haktr.
ki ienin kusmas halinde haddelip edilmiyecei hususunda da limler ihtilaf
etmilerdir.
mer (r.a.) ndir olduunu tahmin etmekle beraber kadnn alt aydan nce
dourabileceini zannetmi olabilir. Drt yl veya yedi yl hmile kalanlarn ok nadir
olduu gibi. Bu gibilerin haddedilmesi hususunda limlerin ihtilaf vardr.
3.3.12
Rfiz yle diyor:
mer hkmlerde tereddt ediyordu. Dedenin miras hususunda yz eit hkm
vermitir.
Ey Rfiz!
mer (r.a.) dedenin pay meselesinde ihtilfa den sahabilerin en bahtiyarlarndandr.
Ashb Kiram, dede kardelerle bulunduu takdirde durumu nasl olur meselesinde iki
grtedirler.
Birincisi:
Dedenin kardeleri mirastan drmesidir. Bu gr Ebubekir (r.a.), Ebu Musa, bn-i
Abbas ve daha bir ksm ashab ile Ebu Hanife, filerin bn-i Sreye ve
Hanbelilerden Ebu Hafs el-Bermekk'nin grdr. Hak olanda budur. Alimler
dedenin torunlarla bulunmas halinde baba gibi mtla edileceinde ittifak
etmilerdir. Baba da elbette amcalardan mukaddemdir. Onun iin babann babas
(dede) kardelerden nce olmas gerekir.
kincisi:
Dede kardelerle ortak olaca fikridir. Bu da Osman, Ali, Zeyd ve bn-i Mesud'un
8

(r.a.) grdr. Fakat tafsilata geince aralarnda ok ak bir ihtilaf vardr. Cumhur,
Zeyd'in grndedirler. Mlik afi ve Ahmed gibi.
Ali'nin (r.a.) dedenin pay hususundaki grne fakihlerden hibir imam
katlmamtr. Ancak bn-i Ebi Leyl'nn bu gre katld sylenmektedir.
mer'in (r.a.) dede meselesinde yz eit hkm vermesi mmkn deildir. Kald ki
on senelik halifelii esnasnda dede meselesinde az konumu ve Buhari'de rivayet
edildiine gre yle demitir:
eyin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafndan bize aklanmasn
istiyordum. Dedenin mirastaki pay, Kellenin durumu ve Ribann btn eitleri.
Bunlar bilmeyenler onlar hakknda hkm vermemilerdir.
3.3.13
Rfiz yle diyor:
Allah (c.c.) eitlii emretmesine ramen mer, ganimet mallarnn datmnda
bazlarna az, bazlarna fazla verirdi.
Ey Rfiz!
Hereyden nce ganimeti kendisi deil, Onun komutanlar taksim ederlerdi. Onlar
ganimetin drtte birini datrlar, bete birini de mer'e (r.a.) gnderirlerdi.
Alimler ganimetlerin taksiminde maslahata binaen bazlarna ez, bazlarna ok
verilmesi hususunda ihtilaf etmilerdir. Ahmed b. Hanbel'den iki rivayet vardr ki,
birisi caiz dieri caiz olmad hususundadr.
Ebu Hanife maslahata binaen ganimetlerin ahslara gre az veya ok taksim
edilmesini caiz grmtr. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) balangta
ganimetleri bee bler ve bete drdn taksim etmesine ramen, bilahare geri kalan
bete biri drde blm ve drtte n taksim etmitir.
Mslimde rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) El-Gabe
gazvesinde Seleme b. El-Ekve'e yaya olmasna ramen bir svari ve bir yaya hissesini
vermitir. Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Seleme'yi tercih etmesinin sebebi
bakasna nazaran Onun savata kahramanca davranmas, dman yldrmas ve
ganimeti elde etmesi olmutur. Mlik ve afi, bu fazlaln ancak bete birden
verilebileceini sylemilerdir.
Evet Ebu Bekir (r.a.) taksimde eitlie riayet ederken, mer (r.a.) bazlarna ve
maslahata binaen biraz fazla veriyordu. Fakat bu durum onun adaletsizliine delalet
etmez. O mer ki Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Onun hakknda:
Allah hakk mer'in kalbine ve lisnna damgalamtr. buyurmulardr.
phesiz ki bu taksimler itihad bir meseledir.
Rfiznin Allah, ganimetin taksiminde eitlii vacip klmtr. sz delilsiz bir
iddiadr. Bu hususta delil olsayd, dier ictihadi konularda konutuumuz gibi, bu
konuda da konuurduk.
3.3.14
Rfiz yle diyor:
mer kendi gr, istek ve zannna gre hkmederdi.
Bu durum yalnz mer'e (r.a.) ait deildir.
Ali (r.a.) de kendi grne gre hkmedenlerden idi. Buna delil olarak da Sffn
muharebesine gitmesini gsterebiliriz. Ali (r.a.) bu hususta yle diyor:

Rasulullah bu hususta bana bir ey sylememitir. Ancak grme gre bu savaa

gitmeliyim.
Ama hricilerle savamas konusunda hadisten delili vardr. Cemel ve Sffn savayla
ilgili olarak her iki taraf da bir delil getirmemilerdir. Ancak Kaidn, (savaa
katlmayanlar) fitne kmamas iin savan terkediimesine dair hadislerle delil
getirmilerdir.
Bilinen u ki; gr nasslara aykr deilse onda hibir saknca yoktur. Aykr ise,
bunun en uygun olmayan binlerce mslmaran kanlarnn aktlmasna sebep olan ve
o kiilerin ldrlmesinde ne dnya ve ne de hiretlerine yararl bir maslahatn
bulunmad gr olur.
Eer Ali (r.a.), (Sffn ve Cemel Vak'as) gr ile ayplanmazsa -ki ayplanamazmer (r.a.) ve bakalarnn feriz, talak v.s. fikh meselelerle ilgili grlerinden
dolay haliyle knanamazlar.
Bununla birlikte Ali (r.a.) fkh meselelerde ashabn grlerine itirak etmi fakat kan
aktma davasndaki gryle tek bana kalmtr. Olu Hasan (r.a.) ve ilk
mslmanlarn ou bu savalarda maslahat grmemilerdir. Onlarn bu grleri,
birok er' delillere dayand iin sava gerektiren gre nazaran maslahata daha
uygun idi.
Ali'nin (r.a.) dedenin pay vesir ffkh meselelerdeki hkmleri de akl grlerine
dayanyordu. O yle diyordu:
Ben ve mer cariyenin ocuklar olduktan sonra satlamyaca hususunda gr;
birliine varmtk. Fakat imdi onlarn satlmasn caiz gryorum.
Bunun zerine kads Ubeyde es-Selmni:
Sizin ve mer'in cemaatla beraber olan grleriniz, senin kk frkalarla beraber
olan grnden bize daha gzel geliyor, demitir.
Buharide rivayet edildiine gre:
Ubeyde es-Selmn Ali (r.a.)'den naklettiine gre Ali (r.a.) yle diyor:
Daha nce hkm verdiiniz gibi hkm veriniz. Ben ihtilaf istemiyorum.
Mslmanlarn cemaat olmalarn ve arkadalarm olan halife gibi lmek
istiyorum.
Bu sz bn-i Srin, Ubeydeden nakletmi, ayrca O, Ali (r.a.)'den nakledilen szlerin
bir ounun kendisine isnad edilen yalanlar olduklarn sylemitir.
bn-i mer (r.a.) yle diyor:
Babamn (mer (r.a.)) bir ey hususunda gr beyan edip de onun yle olmadn
grm deilim.
Nasslar, cma ve muteber szler, mer'in (r.a.) gr; Osman, Ali, Talha ve
Zbeyr'in grlerinden daha isabetli olduunu gsteriyorlar. Bunun iindir ki,
grlerinin neticesi hayrla neticelenmitir.
Zerre kadar insaf ve vicdan olan kimse, mer'in (r.a.) ahlk ve ilminin kemlinde
phe etmez.
Ebubekir ve mer'in (r.a.) sadakat ve kemalinde phe eden, mutlaka ve zr chil
veya mnafk zndktr.
Onlarn yceliklerinde phe etmek Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ve
slmn, kemalinden phe etmektir. Bu da rfizlerin ve btnlerin iidir.
Rfiz Ali masumdur. Mcerred gryle hkmetmez. Aksine onun syledii
herey nass gibidir derse, te tarafta ve senin gibi ar giderek (haa!) Ali'yi tekfir
eden haricilerin var olduu kendisine hatrlatlr.

10

3.3.15
Rfizi yle diyor:
mer yapt vasiyyette vefatndan sonra halife seimi iinin ra ile halledilmesini
icad ederek, Ebubekir'e muhalefet etmitir. Ebu Huzeyfe'nin klesi Slim'e
hayflanarak:
Slim hayatta olsayd phesiz ki, Onu halife olarak tayin edecektim, demitir. O
srada Ali de hazr duruyordu..
Ey Rfizi!
Senin bu szlerin iki eyden hli deildir. Ya yalan bir nakildir. Veya hakk inkar
etmektir. Yalan olan ksm ya gerekten yalan olduu bilinmekte veya doru olduu
bilinmemektedir. Doru olan ksmnda da mer'i tezyif edecek hibir ey yoktur.
Aksine Onun ahlk ve faziletine delalet eden deliller vardr. Fakat bu chil rfizler
akl ve nakli btn delillerde hakikatleri ters eviriyorlar. Meydana gelmi olaylar
olmam, olmam olaylar da olmu gibi gsteriyorlar. Doru olanlar yanl, yanl
olanlar da doru diye iddia ediyorlar. Onun iin rfizlerin ne akli ve ne de nakli
delillerine itibar edilmez. Gerekten u yet-i kerimeden nasiblerini almlardr.
Bir de yle derler: Biz iitir veya akl eder olsaydk, u azgn atee atlanlar arasnda
bulunmazdk. (Mlk: 67/10)
3.3.16
Rfiznin,
mer kendisinden ncekine muhalefet ederek halifeyi seme iini raya havale
etmitir szne gelince yle deriz:
Ey Rafz:
Muhalefet ikiye ayrlr.
Birincisi; tam zdlk ifade eden muhalefettir. Bir kimsenin bir eyi vacip klarken
dierinin onu haram klmas gibi.
kincisi; fer' olan muhalefettir. Kraat ekilleri gibi. Bazlar bir kraati seerken dier
bakalar baka kraatlar semelerine ramen btn bu kraat ekilleri caizdir.
Buhari ve Mslim'de rivayet edildiine gre Rasulullarr (sallallahu aleyhi ve sellem)
yle buyuruyor:
Kur'an- Kerim yedi lehe zerine inmitir. Hepsi de fi ve kfidir (haktr).
mer (r.a.) ile Hiam b. Hakm b. Hizam El-Furkan sresinin okunuunda ihtilafa
derek ayr ekillerde okudular. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onlara ElFurkan suresi sizin ikinizin okuduu ekilde inmitir buyurdu.
Halifenin tasarruf yetkisi de bu feri ihtilaflar arasndadr. Onun iindir ki, Rasulullah,
Bedir muharebesinde esir edilenlerin durumu hususunda Ebubekir (r.a.) ve mer'i
istiare ettiinde Ebubekir (r.a.), Fidye karsnda esirlerin salnmalarn, mer (r.a.)
de ldrlmelerini istediler. Bunun zerine Rasulullah Ebubekir'i (r.a.) brahim ve sa
peygambere, mer'i (r.a.) de Nuh ve Musa peygambere benzetti. Bu fikirlerinden
dolay hibir zaman Ebubekir (r.a.) ve mer'i (r.a.) ayplamamtr. Aksine her ikisini
peygamberlere benzeterek medhetmitir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), bu
iki fikirden birisiyle mkellef olsayd onlarla istiare etmezdi.
Kald ki ictihadlar ayr ayr olmasna ramen hepsi de hak olabilir. Mesela Ebubekir
(r.a.) savalarda Halid b. Velid'i komutan olarak tayin etmek isterken, mer Onun
azledilmesini istiyordu. Fakat Ebubekir (r.a.):
O Allah (c.c.)'n mrikler zerinde musallat ettii bir kltr, diyerek Halid'i
azletmiyordu, mer halife olunca Halidi azlederek yerine Ebu Ubeyde b. Cerrah'
tayin etti. Buna ramen her ikisinin icraat, devirlerindeki maslahata binaen en
11

mnasib olan idi. Ebubekir'in (r.a.) yumuakl karsnda mer biraz sert olmasna
ramen Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) her ikisiyle istiare ederek:
kiniz bir hususta ittifak ettiiniz takdirde size muhalefet etmem buyurur.
Sahih hadiste rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Mslmanlar Ebubekir ve mer'e itaat ederlerse doruyu bulurlar. buyurmulardr.
(Mslim Mesacid: 311, Ahmed: 5/298)
Bir baka rivayette de yle buyururlar:
Ashabm! M'minler peygamberlerini kaybedip namazlar da kendilerine ar
geldiinde ne yapacaklarn biliyor musunuz? Ashab:
Allah ve Resul bilir, dediler. Rasulullah:
Aralarnda Ebubekir ve mer yok mu? (devamla) M'minler Ebubekir ve mer'e
itaat ettikleri takdirde onlara itaat eden mslmanlarla beraber btn mmet hidyete
nail olur. Onlara isyan ederlerse kendilerine isyan eden btn mslmanlarla birlikte
btn mmet dallete duar olur. (Bu son iki cmleyi defa tekrar etti.)
Mslimin rivayet ettiine gre bn-i Abbas, mer'den (r.a.) rivayet ederek yle
buyurur:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Bedir muharebesinde mriklerin bin,
kendilerinin de yzondokuz kiiden mteekkil olduklarn grnce, kbleye
dnerek ellerini yukarya kaldrd ve Allah (c.c.)'a yle dua etmeye balad.
Allah'm! Bana va'dettiini yerine getir. Allahm! Bana va'dettiini ver. Allahm! u
kk slm topluluunu yok edersen yeryznde sana ibadet edecek kimse
kalmayacak.
Cbbesi omuzlarndan dnceye kadar duaya devam etti. Ebubekir (r.a.),
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) gelerek den cbbesini kaldrd ve
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) omuzuna koydu. Sonra arkasnda durarak:
Ey Allahn Peygamberi! Allah (c.c.)'a olan duanz yetti. Muhakkak iki, Allah sana
vadettiini verecektir, dedi. Bunun zerine Allah (c.c.):
O vakit Rabbinizden yardm ve zafer istiyordunuz da O size: Gerekten ben arka
arkaya bin melek ile imdad ediyorum, diye duanz kabul buyurmutu (Enfal: 8/9).
ayetini indirdi.
Bylece Allah (c.c.) meleklerini Resulnn imdadna gnderdi.
Ali'nin (r.a.) taraftarlar ve istisnasz olarak Selef, Ebubekir ve mer'in (r.a.) fazilette
olan stnlklerini kabul etmilerdir. bn-i Batte, Ebul Abbas b. Mesruk diye bilinen
hocasnn yle sylediini naklediyor:
Muhammed b. Hmeyd, Cerir'den, O da Sufyan'dan, O da Abdullah b. Ziyad b.
Hudeyr'den rivayet ettiine gre Abbullah b. Ziyad b. Hudeyr yle diyor:
Ebu shak Es-Sbey' Kfe'ye geldi. emr b. Atiyye, birlikte yanna gitmemizi istedi.
Yanna gittik ve sohbet ettik. Ebu shak yle dedi:
Ben Kfe'de iken istisnasz olarak btn Kfe ehli Ebubekir ve mer'in (r.a.)
faziletlerine inanyor ve onlar sair ashaba tercih ediyorlard. imdi ise
konuabildikleri kadar konuuyorlar. Vallahi ne dediklerine akl erdiremiyorum.
(Bu hadise i'liin gelimesini gsteren tarihi bir delildir. Ebu ishak Kfe'nin byk
limlerinden idi. Osman'n (r.a.) ehadetinden sene nce dodu. Uzun bir mrden
sonra H. 127 de vefat etti. Ali'nin (r.a.) hilafeti esnasnda ocuk olan Ebu shak, Onun
hakknda yle diyor:
Ali (r.a.) Kfe'de mimberin stnde hutbe irad ederken babam beni kaldrd. Onu
beyaz sa ve sakalyla grdm.
Ebu shak'n Kfe'yi ilk defa ne zaman terkettiini ve ondan sonra tekrar Kfe'yi ne
zaman ziyaret ettiini bilseydik, Kfe'deki alevlerin Ebubekir ve mer'i (r.a.) ne
zaman tercih ettiklerini ve ne zaman terkettiklerini bilecektik.

12

Ali (r.a.), Kfede Ebubekir ve mer'i (r.a.) medhederken aleviler de Tahkim (Hakem
olay) hadisesine kadar imamlarna muhalefet etmemilerdir. Maalesef bu olaydan
sonra haricler ve onlarn bir frkas olan bdiyye ayn istikamette kalmalarna
ramen alevler imamlarna muhalefet ederek H. Birinci asrdan sonra Ebubekir ve
mer (r.a.) hakknda ileri geri konumulardr. Bu durum Ebu shak'n son gnlerine
rastlamaktadr. )
Damure, Said b. Hasann, Leys b. Ebi Selim'den aadaki, szleri iittiini nakleder.
Leys (Leys b. Ebi Selim el-Kureyi el-Kfi, lim olup krime'den hadis nakletmitir.
Ma'mer, ube ve Sevri'nin hocalarndandr. Kfe'nin en iyi limlerindendir. H. 143 te
vefat etmitir. ) yle diyor:
lk ileri grdm. Onlar Ebu Bekir ve mer'e hi kimseyi tercih etmiyorlard.
Ahmed b. Hanbel, Sufyan b. Uyeyne'den O da Halid b. Selemeden, O da Mesruk'tan
rivayet ettiine gre Mesruk yle dyor :
Ebubekir ve mer'i sevmek ve onlarn faziletlerini bilmek snnettendir.
Mesruk, Kfe'de bulunan en byk tbilerden idi. Tavus da ayn grtedir. Ayn
rivayet, bni Mesud'dan da nakledilmitir. lk iler elbette Ebubekir ve mer'i (r.a.)
tercih edecekler. nk Emirulm'minin Ali'nin (r.a.):
Bu mmetin peygamberlerinden sonra en hayrllar Ebubekir ve mer'dir. dedii
sabit olmutur.
Bu sz bir ok yollarla nakledilmi hatta seksen ayr yoldon geldii ayrca beyan
edilmitir.
Buhari yukardaki sz El Hemdaniyyen (iki Hemedanl) hadisiyle sahihinde
nakletmitir. Bu iki Hemedanl da Ali'nin (r.a.) en samimi arkadalarndan idi. yle ki
Ali (r.a.) bir iirinde onlar hakknda yle diyor:
Cennetin kapcs olsaydm,
ki Hemadaniye selametle girin, derdim.
Buhari'nin, Sfyan-i Sevri'den, O da Munzir'den (bu iki zat da hemedanldr) O da
Muhammed b. El-Haneiye'den rivayet ettiklerine gre, Muhammed b. El-Hanefiyye
(Ali'nin (r.a.) olu) yle diyor:
Babacma Rasulullah'dan sonra insanlarn en hayrls kimdir? diye sordum.
Ebubekir'dir dedi. Ondan sonra kimdir? diye tekrar sorunca; mer'dir, dedi.
Ali (r.a.), oluna byle sylediine gre Bu da takiyyedir denilemez. Muhammed b.
Hanefiyye'nin naklettii bu szler, bizzat babas tarafndan ve ak olarak mimberde
halka aklanmtr.
Yine Muhammed b. El-Hanefiyye'den rivayet edildiine gre Ali (r.a.) yle diyordu:
Beni Ebubekir ve mer'e (r.a.) tercih eden birisini bana getirirlerse, mutlaka Onu
iftira cezasyla cezalandrrm.
Snen'de rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Benden sonraki iki kiiye, yeni Ebubekir ve mer'e uyunuz buyuruyorlar. (Tirmizi,
Menakb: 16, 37, bni Mace Mukaddime: 311)
Onun iin Ahmed b. Hanbel'den rivayet edilen ve limlerin iki grnden bir gre
gre -ki en kuvvetli gr budur- Ebubekir ve mer (r.a.) bir hkmde ittifak
ettiklerinde, O hkm hccet olur ve ondan ayrlmak caiz deildir. Alimlerin kuvvetli
olan bir baka grlerine gre; drt halifenin ittifak hccettir. Onlarn hilafna
hareket etmek caiz deildir. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onlarn
snnetlerine uymay emretmitir. O Peygamberki, adil ve mkemmel emirlerle
gnderilmi, rahmet ve merhamet Peygamberidir. mmeti de bu gzel sfatlarla tavsif
edilmitir.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Muhammed Allah'n elisidir. O'nun beraberinde bulunanlar, inananlara kar alak

13

gnll, inkarclara kar gl... (Mide: 5/54)

Rasulullah, iddet ve merhameti birletiriyor, adalete uygun olan emrediyordu.
Ebubekir ve mer'de (r.a.) O'na itaat ediyorlard. Bylece Onlarn hareketleri keml-i
istikametle gerekleiyordu.
Rasulullah vefat edince bu iki zat, ayr ayr Peygamberlerinin halifeleri oldular.
Ebubekir (r.a.), kemlinin gerei olarak ve adaletin tecellisi iin yumuakl ve
sertlii birbirine mezcetmi ve tabiatnda sert olan tayin etmitir.
(Halid b. Velid'i ordu komutan olarak tayin etmesi gibi) nk yalnz yumuaklk ii
bozduu gibi, yalnz sertlik de ii bozar.
Onun iin Ebubekir (r.a.), mer'le (r.a.) istiare etmekle ve Halid'i komutanla
getirmekle gerekten Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) halifeliine lyk
olmutur. Bu da Ebubekir'in (r.a.) yce faziletine delalet eder. Bunun iindir ki,
mer'in iddetini aan bir iddetle irtidad edenlere kar savamtr. Hatta mer
(r.a.):
Ey Ebbekir! nsanlara kar yumuak davranmakla kendini onlara sevdir, demesi
zerine Ebubekir (r.a.):
Neden kendimi onlara sevdireyim? (Suun basit olmadna iaret ederek) Yalan
konumu veya bir iir mi sylemilerdir? eklinde Ona cevap verdii rivayet
edilmitir.
Enes (r.a.) yle diyor:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) vefat ile tilkiler gibi (akn) olduumuz
bir halde iken Ebubekir (r.a.) bize bir hutbe verdi. Bizi o kadar cesaretlendirdi ki,
deta aslanlar gibi kesildik.
mer (r.a.), gerekten tabiatnda sert idi. Kemaline delalet eden en ak delil, ilerinde
mutedil olmas iin yumuakla sarlmasdr. Onun iin Ebu beyde b. Cerrah, Sa'd
b. Ebi Vakkas, Ebu Ubeyde es-Sekaf, Nu'man b. Mukarrin, Said b. mir ve benzeri
ashabtan yardm talep ediyordu. Bu zatlar zhd, takva ve ibadette Halid b. Velid ve
emsalinden daha ileri idiler.
te bunun iindir ki mer (r.a.), Allah ve Resulnn ak olarak hkmlerini beyan
etmedikleri meselelerde ashab ile istiare ediyordu. nk ri'in kyamete kadar
herkes iin ayr ayr hkm koymas mmkn deildir. Hal byle olunca, Genel
hkmlerin kapsamna girip girmedikleri hususunda baz muayyen meselelerde
ictihad edilmesi gerekir. te bu ictihad ekline fakihlere gre Tahkikl Menat denir.
Buhususta kyas kabul eden ve etmeyen btn limler ittifak etmilerdir. Mesel:
Allah (c.c); dil olanlarn hid olmasn emrediyor. ctihad yaplmadan ahitlik
yapacak dil kimselerin kim olduklarn bilmek mmkn mdr?
Yine Allah (c.c.) emanetlerin sahiplerine verilmesini ve ilerin de ehline tevdi
edilmesini emrediyor. Bunlara lyk olanlarn veya bakasna tercih edilecek muayyen
kimselerin nassla bilinmesi mmkn olmad iin bunlar, ancak ictihadla tesbit
edilebilir.
3.3.17
Rfiz,
mamn nassla belirlenmi ve ma'sum olmas gerektiini iddia ediyorsa:
Rasulullah'dan (sallallahu aleyhi ve sellem) daha m byktr ki O'nun vekilleri ve
tayin ettii memurlar bile masum deillerdi. ri'nin her muayyen eye nassla hkm
koymas mmkn olmad gibi, Peygamber ve imamn da muayyen olan her hususta
gayb bilmeleri mmkn deildir. Kald ki, fer meselelerin bir ou Ali'nin (r.a.)

14

zannettii gibi kmamtr. Binaenaleyh ma'sum olan ve olmayan kimseler iin fer'
konularda itihadn gerekli olduu bylece ortaya km oldu. Mslim'de rivayet
edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyuruyorlar:
Muhakkak ki, siz ihtilafl meselelerinizde bana geliyorsunuz. Bazlarnz delil
getirme hususunda dierinizden daha maharetli olabilir. Ben getirdiiniz delillere gre
hkmederim. (Hakk olmad halde ve getirdii delillere istinaden) kime kardeinin
hakkndan bir ey verirsem onu almasn. nk ona cehennemden bir para vermi
olurum. (Buhari ehadet: 27, Ahkam: 30, Hilye: 10,Mslim Akdiye: 4, Ebu Davud
Akdiye: 7, Tirmizi Ahkam: 11, Nesai Kudat: 13,33 bn Mace Ahkam: 5)
Bu hadisten anlald gibi hakknda kesin nass olmayan muayyen yerlerde ictihad
yaplr. Onun iin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) zahir delillerin hilafna da
olsa davay kazanan ahsa eer gerekten hakl deilse kardeinin hakkn olmamasn
istemilerdir.
Evet mer (r.a.) Halife olduu iin Mslmanlara en faydal olan ahs kendi yerine
tayin etmesi gerekirdi. Onun iin bu hususta ictihad etti ve hilafete lyk olan alt
kiiyi tesbit etti. tihad da doru ve haktr. nk hi bir sahabi bu alt kiiden
bakas hilafete layktr, dememitir. Halifeyi seme iini bu alt kiiye brakmasnn
sebebi tayin edecei bir kiinin dierlerine nazaran daha yararl olmayabileceinden
korktuu iindir. Bu durum da mer'in (r.a.) takvasna dellet eder. Bu yzden ictihad
ederek hilafet iin alt kii tercih etmi fakat, birisini tayin etmemitir. O yle
diyordu:
Tayin ii alt: kiinin hakkdr. Onlar kendi aralarnda birini tayin etsinler.
dil olup ve hava arzusu olmayan bir imam iin bu en gzel bir ictihaddr. Allah
ondan raz olsun.
Allah (c.c.) yle buyurur:
... Onlarn ileri aralarnda danma iledir. (ra: 42/38),
... hakknda onlarla dan... (Ali mran: 3/159).
Binaenaleyh mer'in (r.a.) ra ile yapt iler mutlaka yararl idi. Ebubekir'in,
mer'i (r.a.) tayini de mslmanlarn maslahat iin olmutur. mer'in (r.a.)
olgunluunu ve yceliini gren Ebu Bekir (r.a.), bu tayin iin raya ihtiya
duymamtr. Tabii ki, Ebubekir'in bu gzel ve mbarek kararnn eseri mslmanlarn
hayatnda aka grlmtr. nsaf olan her akl sahibi Osman, Ali, Talha, Zbeyr,
Sa'd ve Abdurrahman b. Avf (Allah cmlesinden raz olsun)'n mer'in (r.a.) yerine
geemiyeceklerini gayet iyi bilir.
mer'in (r.a.) hilafet iin alt kiiyi tercih etmesi, Ebubekir'in (r.a.) mer'i hilafete
tayin edip mslmanlarn da Ona bat etmesi gibidir.
Hatta bu sebepledir ki, Abdullah bn-i Mesud (r.a.) yle demitir :
nsanlarn en ferasetlisi -ok ileri zekl- tr.
Birincisi uayb (a.s.)'n kzdr ki, yle demitir:
Babacm! Onu cretli olarak tut; cretli tuttuklarnn en iyisi bu gl ve gvenilir
adamdr. (Kasas: 28/26),
kincisi Msr kralnn hanmdr ki, yle demitir:
... Belki bize faydal olur yahut Onu oul ediniriz. (Kasas: 28/9),
ncs mer'i halife olarak tayin ettii iin Ebubekir'dir.
Evet mer (r.a.) hilafet iini setii alt kiiden birine lyk grm ve bu hareket
tarzn yle aklyordu:
Ben halife tayin edeceksem benden hayrl olan -Ebubekir (r.a.)- halife tayin
etmitir. Halife seim iini bakasna brakp terkedeceksem yine benden hayrl olan
da -Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)- terketmitir.
Grlyor ki, halifelerin tayin iinde ihtilaf olmamtr. htilaf ancak kraat ekilleri,

15

fkh v.s. konularda olmutur. Bu da normaldir. nk bir tek limin de iki gr

olduu vkidir. Hlen de bykler grlerde ihtilaf ediyorlar. Kald ki Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in:
Mslmanlar Ebubekir ve mer'e itaat ederlerse doru yolu bulurlar. dedii
sabittir. (Tirmizi Mesacid: 311, Ahmed: 5/298)
Yine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebu Bekir ve mer'e (r.a.):
kiniz bir hususta ittifak ederseniz size muhalefet etmem. diyordu.
Baka bir hadislerinde de yle buyururlar:
Benden sonraki iki kiiye, yani Ebubekir ve mer'e uyunuz. (Tirmizi Menakb: 16
37, bn Mace, Mukaddime: 11)
Onun iindir ki, Ebubekir'in (r.a.), gzel meziyetlerinden dolay mer'i halife olarak
tayin etmesi uygun bir i olup tesiri de mslmanlarn hayatnda grlmtr,
diyebileceimiz gibi, mer'in (r.a.) ayn ii faziletlerde birbirine yakn olan alt kiiye
terkederek onlardan birini hilafete tercih etmemesi de maslahata binaendir diyebiliriz.
nsaf sahibi olan herkes de bunu byle kabul eder.
Ondan sonra ashab- kiram Osman'n (r.a.) hilafeti zerine ittifak ettiler. nk Onun
halife olmasnda bakasna nazaran ok fayda ve az zarar vard. Gerekli olan da ok
faydal ve az zararl olann tercih edilmesidir. Halife'nin lmnden sonras iin
yerine birini tayin etmesi de vacip deildir. Onun iin mer (r.a.):
Halife seme ii Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kendilerinden raz olarak
ayrld alt kiinin rasna baldr, diyordu.
3.3.18
Ey Rfiz!
Ebu Huzeyfe'nin klesi Slim'den bahsederek baz iddialarda bulunuyorsun.
u bilinen bir gerektir ki, ashab hilafetin Kurey'in hakk olduunu gayet iyi
biliyorlard. Hadis kitaplar bununla ilgili haberlerle doludur. Muhacirlerin Sakife
gn Ensar'a itiraz etmeleri bunun misalidir. Byle olmasna ramen mer'in (r.a.) bir
kleyi halife olarak tayini dnlebilir mi? Akln nerededir?!
Ama mer'in (r.a.) cz bir i iin Salimi grevlendirmesi veya tayin edecei kimseler
hakknda ve buna benzer ilerde Salim ile istiare etmesi mmkndr. nk Salim
ashabn en sekinlerinden bir zt idi.
3.3.19
Ey Rfiz!
mer meziyetleri ayr olan kiileri eit tutmutur. diyorsun.
Bu iddia sence dorudur. Ama mer'in (r.a.) tercih ettii alt kii, Onun nezdinde
bunlar fazilde birbirlerine yakn idiler. Hatta ra ehli dahi hangilerinin hilafete layk
olduu hususunda mtereddit idiler. Ama sen:
Tercih edilenin Ali (r.a.), kendisine tercih edilen de Osman'dr. diyecek olursan; o
zaman, sana:
Ensar ve muhacirler kendisine tercih edilen bir kimsenin hilafeti zerine nasl ittifak
ettiler? sorusunu soracaz.
Eyyb Sahtiyan ve arkadalar:
Kim Ali'yi Osman'a tercih ederse muhacir ve ensara hakaret etmitir, demiledir.
Sahihaynde rivayet edildiine gre bn-i mer (r.a.) yle diyor:

16

Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) devrinde Onun ashabndan hangisinin

efdal olduundan bahseder, nce Ebubekir sonra mer, sonra Osman' zikrederdik.
Bir baka sznde de:
Sonra Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dier ashabn brakr, aralarnda
tercih yapmazdk, buyuruyor. Ashab- Kiram'n Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) zamanndaki hallerini ite byle naklediyor. Aslnda bunun eseri de ashabta
aka grlmtr. Onlar korkmadan ve bir mkafaat beklemeden Osman'n (r.a.)'
hilafetinde ittifak etmiler ve Ona bt etmilerdir. Onlar Allah (c.c.)'n kendilerini
tavsif ettii gibi idiler. Allah (c.c.) onlar hakknda yle buyuruyor:
... Allah onlar sever onlar da O'nu severler. nananlara kar alak gnll,
inkarclara kar gldrler. Allah yolunda cihad ederler, yerenin yermesinden
korkmazlar... (Maide: 5/54)
bn-i Mesud da yle diyor:
Hi zorluk ekmeden bizden faziletli olan tayin ettik.
bn-i Mesud, bu sz sylerken Abbas, Ubade b. es-Smit ve Ebu Eyyub el-Ensari
gibi zatlar vard ki, bunlarn szn kabul etmeyecek hibir mazeret yoktu.
Bunlardan her biri Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) tayin ettii kiiler
hakknda fikir beyannda bulunabilen zatlardr. Halbuki Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem) mutlak olarak tayin etme hakkna sahib idi. Bu beyanlarndan dolay da
kendilerine hibir zarar gelmezdi. Ebubekir (r.a.), mer'i tayin edince Talha ve
bakas, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) zamannda da Useyd b. Hudayr,
Usame b. Zeyd'in tayini hususunda grlerini aklamlardr. mer'in (r.a.) yapt
tayin ve azil ilerinde de grlerini aklayabilen ashab, Umeyye oullarndan olmas
hasebi ile gl ve kuvvetli olmasna ramen, Osman'n (r.a.) tayin ilerinde de
grlerini aklayarak gerek meyye oullarndan ve gerekse bakalarndan olsun
kendilerine yardm ettii kimseler hususunda onunla mnakaa edebiliyorlard. Bunun
zerine kendilerinden ikayeti olduklar baz grevlileri azletmi, mali yardmda
bulunduu kiilerin yardmna da son vererek ashabn isteklerini yerine getirmitir.
Durum byle olunca ashab Osman'n (r.a.) hilafeti hakknda konusalard -ki, onun
zamannda birok, fetihler ve hayrl iler gereklemitir.
(Hasan el-Basri anlatyor: Osman (r.a.) zamannda tellaln u ilanlarda bulunduunu
iittim: Ey insanlar! Paylarnz almaya geliniz. Ey insanlar! Rzklarnz teslim
alnz! Hatta ey insanlar! giyeceklerinizi almaya geliniz! diyordu. Onlar da gelir,
ihtiyalarn karlayacak kadar mal ve erzak alp giderlerdi.
Hasan El-Basri devamla yle diyor:
Osman (r.a.) zamannda bereketli rzklar ve bol bol hayrl iler yannda insanlar
arasnda iyi ilikiler vard. Hatta yeryznde biri dierinden korkan bir tek mmin
yoktu. Aksine her mmin dier mmin kardeini sever ve ona yardm etmek isterdi.
Yukardaki rivayeti Hasan el-Basri'den El-Hfz bn-i Abdil Berr nakletmitir.
Osman'n (r.a.)' muasr ve Hasan Basrinin de yakn arkada olan bn-i Sirn de yle
diyor:
Osman (r.a.) zamannda o kadar mal bolluu oldu ki, Cariye arl mukabilinde
para ile, yzbin, at, bir hurma aac da bir dirheme kar satlyordu.
Abdullah b. mer'e Osman ve Ali'nin faziletleri hakknda bir soru sorunca:
Allah seni iyilikten uzaklatrsn! Her ikisi de benden hayrl olan iki kiiyi mi
soruyorsun? Onlardan birini yceltip birini alaltmam m istiyorsun? eklinde cevab
verdi. )
Onlarn seslerine kulak vermemezIik mmkn olur muydu? stelik onlar gl
kuvvetli ve muteber zatlar idi. Osman (r.a.) akrabalarn i bana getirmi ve onlara

17

eitli hediyeler vermise, ondan sonra gelenler de ayn eyi yapmlardr. stelik
onlarn bu hareketleri fitneye de sebep olmutur.
Evet ashab- kiram yanl olan bir harekete kar asla susmazlard. Ebubekir (r.a.),
mer'i (r.a.) halife olarak tayin ettiinde onlarn kendisine:
Bize sert tabiatl olan mer'i halife tayin ettiin iin, Rabbinin huzuruna ktnda
Ona ne diyeceksin? dediklerini grmedin mi? Bunun zerine Ebubekir (r.a.) ashaba
yle dedi:
Allah (c.c.)'n beni muahaze edeceiyle mi korkutuyorsunuz? Dostlarna
(mminlere) onlarn en hayrl olann halife olarak tayin ettim, diyeceim.
Rfizler bilahare kendilerine zulm etmemesi iin seecekleri kimseye iltimasta
bulunmalar insanlarn detlerindendir diyorlar. Ama Osman'n (r.a.) ehlinde ne vard
ki, ashab ona iltimas etsin?
Demek ki ashabn Osman' (r.a.) hilafete semeleri onun hakketmesindendir. Bu
durum yle aktr iki, akl sahibi olan biraz dnecek olursa Onu daha da iyi
kavrayacaktr. Chil ve nefs arzularna tab olan kimsenin de elbette Allah kalbini
kreltmitir. Meseleyi delilleriyle bilen lim de phesiz ki, meseleyi beyan ettiimiz
gibi kabul ediyor.
3.3.20
Rfiz yle diyor:
mer setii ura heyetinin her ferdinde kusur grm, bylece kendisinden sonra
hi kimsenin mslmanlarn bana gemesini istemediini aa vurmutur. Sonra
imameti alt kiiye mnhasr klmakla ii yine tekeline almtr.
Ey Rfiz!
mer (r.a.); baz kimselerin ra ehlini ta'n ederek:
Bu alt kiinin dnda hilafete daha lyk olanlar vardr. dedikleri gibi bir sz
sylemeyip setii alt kiiden hi birisine kar gvensizlik duygusunu da asla
beslememitir. Aksine o muayyen bir ahs tayin edemediinin sebebini ve zrn
beyan etmitir.
3.3.21
Rfiz yle diyor:
mer sonra kararnda elikiye dt. Hilafetin tayinini drt, sonra sonra bir
kiiye havale etti. Zayflkla nitelendirmesine ramen seim iini Abdurrahman b.
Avf'a brakt.
Ey Rfiz!
Nakl delil getiren kimse her eyden nce onu isbatlamas gerekir. Buhari'de de sabit
olan ve buna benzer hi bir naklin bulunmamasdr. Aksine iddiann tam zdd olan
nakiller vardr. Halifeyi seme iini kiiye havale eden mer (r.a.) deil aksine
mer'in (r.a.) setii alt kii olmutur. Bu kiiye havale eden mer (r.a.) deil
aksine mer'in (r.a.) setii alt kii olmutur. Bu kii de, yetkiyi onlardan biri olan
Abdurrahman b. Avf'a vermilerdir.
Evet mer (r.a.) yle demitir:
Sa'd halife seilirse seilir. Seilmezse seilecek zat onun yardmn taleb etsin.
Kesinlikle ben Sa'd' acizliinden veya hyanetinden azletmi deilim. mer (r.a.)
szlerine devam ediyor:

18

Benden sonra seilecek olan halifeye AIlah'tan korkmasn, memleketlerinden

karlp mallar alnan ilk muhacirlerin hukukuna riyet edip, onlara hrmet
etmesini... tavsiye ediyorum.
mer (r.a.), hayatnda hi kimseden korkmuyordu. Rfizler ise O'na bu mmetin
firavunu diyorlar.
Allah onlar gebertsin! Hayatnda hi kimseden korkmayan mer, Osman' (r.a.)
halifelie takdim etmekten nasl korkacakt?
Vefat etmeden nce O'nun halifeliini ilan etseydi, btn ashab mutlaka O'na itaat
edeceklerdi. O, Ali'yi (r.a.) deil de Osman (r.a.)' tercih etseydi bunda hibir menfaati
da olmazd. Hatta halife seimi iinden kendi olunu karm ve cennetle mjdelenen
on kiiden olan Sa'd b. Zeyd'i de ra heyetine sokmamtr. ftira ettiiniz gibi O
nasl olur da iltimas yapar?
stelik mrnn son dakikalarnda, ki; onlar, Fcirin korktuu ve kafirin iman etmek
istedii anlardr. mer (r.a.), Ali'nin nass veya ncelikle hilafeti hak ettiini gerektiren
bir durumun mevcudiyetini bilseydi, Allah (c.c.)'a istifar kabilinden veya O'nun
rzasn kazanmak iin mutlaka Onu hilafete takdim edecekti. nk kiinin
vefatndan nceki anlarda dinine ve dnyasna fayda vermiyecek aksine onun
cezalandrlmasn gerektirecek bir harekette bulunmas normal deildir. mer (r.a.)
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) nasl dman olabilir ki nail olduu btn
nimetler Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) sayesinde kendisine ulamtr.
Ayrca mer (r.a.) Allah (c.c.)'n en zek kullarndan idi. Peygamberliin delilleri de
en ak ekilde ortadayd. Halifelii nassla hakkettii halde onu Ali'ye (r.a.) vermeyip,
dmanlna devam ettii takdirde ahirette cezalandrlacan bilmesine ve buna
ilveten de vefat annda Osman (r.a.)'dan bir fayda beklememesine ramen nasl olur
da mer (r.a.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) amcas olu ve ehl-i beyti
olan Ali'ye (r.a.) dmanlk eder? Byle bir ey mmkn olamaz. O mer ki, sde bir
hayat yaam, sde giymi ve adaleti tatbik iin sabretmesini bilmitir.
(Rfiz'ler mer'e (r.a.) (H!) Tut dedikleri gibi Ebu Bekir'e (r.a.) de Cibt
diyorlar. Bu ekildeki isimlendirme rfizilerin Cerh ve ta'dil kitaplarndan biri ve ElMeekan'nin eseri olan Tenkihul Mekl adl kitapta mevcutur. Halbuki Allahn
Ebubekir'i medheden ve Tevbe sresinde bulunan ayetini Ali (r.a.) Ona tebli etmitir.
O zaman Ebubekir (r.a.) Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) emri ile haclarn
banda Mekke'ye doru gidiyordu. Allah cmlesinden raz olsun. )
3.3.22
Ey Rfiz!
Ali olmasayd mer helak olurdu eklindeki iddiana gelince yle diyoruz:
Ebu'l-Mel El-Cveyn:
Dnya mer (r.a.) gibisini grmemitir. der. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
da mer'e (r.a.):
eytan senin bir yolda yrdn grnce, mutlaka senin yolundan baka bir yola
sapar demitir.
Binaenaleyh Emirulmmimn mer'in (r.a.) msbet durumu gneten daha aikrdr.
Him ve Umeyye oullar Rasulullah ile Ebubekir ve mer'in (r.a.) hilafetleri
zamannda da mttefik idiler. Hatta Ebu Sfyan Mekke fethinde haber toplamak zere
Mekke'nin dna ktnda Abbas (r.a.) Onu grd. Abbas (r.a.), Ebu Sfyan'
bineine bindirerek O'nu Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) gtrd.
Rasulullah'a:

19

Ebu Sfyn erefi seviyor. Onu bir hediye ile ereflendir dedi. Btn bunlar
Abbas'n, Ebu Sfyn ve meyye oullarna kar duyduu sevgiden ileri geliyor.
nk her iki kabile de Abd-i Menaf oullarndandr. Hatta Ali (r.a.) ile
mslmanlardan bir zat arasnda snr ihtilaf vard. Osman (r.a.), aralarnda
Muaviye'nin (r.a.) de bulunduu bir toplulukta ihtilaf zmek iin snra gittiler.
Muviye hemen snrn nianelerinden birine sorarak:
Bu Niane mer'in (r.a.) zamannda da byle miydi? dedi.
Evet demeleri zerine Muviye (r.a.) yle buyurdu:
Bu durum zulm olsayd -yani Ali (r.a.) (h) mtecaviz olsayd- mutlaka mer
Onu deitirecekti.
Bylece Muviye (r.a.) bu meselede Ali'yi (r.a.) desteklemitir. Ali (r.a.)'de o srada
hazr deildi. Ancak yerine bn-i Ca'fer'i vekil olarak tayin etmiti. O, Husumetin
almas g olan problemleri vardr. eytan orada hazr olur. diyordu. Onun iin bu
davada Abdullah b. Ca'fer'i yerine vekil olarak tayin etmiti.
te bu tevkile binaen afi ve baz fakihler bu hadiseye dayanarak davalarda vekaletin
caiz olduunu sylemilerdir. afi mezhebi, Hanbeli mezhebinden baz fakihler ve
bir rivayete gre Ebu Hanife bu grtedirler. Davay halledip dndklerinde
meseleyi Ali'ye (r.a.) anlattlar. Ali (r.a.):
Muviyenin bunu niin yaptn biliyor musunuz? Hepimiz Menaf oullarndan
olduumuz iin yapmtr. (Yani aramzda ihtilaf yoktur) dedi.
bn-i Teymiye yle diyor:
Kdilkuddt, bir mahkemenin durumunu benimle istiare etti ve bana bir kitap getirdi.
Bu kitapta yukarda zikrettiimiz hadise vard. Hakimler Menfiyye = Menaf
oullar lafzn bilmiyorlard. Yukarda akladm ekilde onlara cevap verdim.
Tabii ki, Hepimiz Menaf oullarndnz cmlesinden maksat, him ve meyye
oullarnn Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebubekir (r.a.) ve mer'in
devirlerinde ittifak halinde olduklarn aklamaktr.
3.3.23
Rfiz yle diyor:
mer, Abdurrahman'n kardeinden ve amcasnn olundan vazgemeyeceini bildi.
Ey Rfiz!
Bu da ak bir yalan olup neseb ilmindeki cehaletini gsteriyor. nk Abdurrahman
ne Osman'n kardei ne amcasnn olu ve ne de kabilesindendir. stelik Zhre
oullar Haim oullarna daha yakndr. nk Zhre oullar Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) daylar idi.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Sa'd iin:
Bu daymdr dedii rivayet edilmitir.
Evet Sa'd, Zhr olup, Abdurrahman b. Avf'n kabilesindendir. Neden Abdurrahman,
Sa'd' tercih etmedi?
3.3.24
Rfiz yle diyor:
mer, gn iinde aralarnda bir halife seip ona bat etmedikleri taktirde
boyunlarnn vurulmasn emretti.
Ey Rfiz!

20

Bu iddian ispatlyacak doru nakil var mdr?

Bilinen ve gerek olan mer'in (r.a.), birisine bat edinceye kadar ra ehlinden
ayrlmamalar iin ashaba emir vermesidir. mer (r.a.) yeryznde yaayanlarn en
faziletlisi olan alt kiinin ldrlmesi iin emir vermesi hi mmkn mdr?
Byle bir eyin olduunu farzetsek (h!) bile ashabn, Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) vefatndan sonra mer'e (r.a.) itaat etmeleri tasavvur edilebilir mi?
mer onlarn katlini emretseydi, lmnden sonra hilafete kimin lyk olduunu
zikredecekti. Btn bunlardan baka herbirisi bir airet reisi olan bu alt kiiyi kim
ldrebilirdi?
Senin grdn ey, aka cereyan eden ve onlardan biri olan Osman'n (r.a.) ehid
edilmesidir. Alt kiiden hibiri halife olmasa da, onlarn katledilmeleri caiz olmad
gibi, onlardan bir kiinin dahi ldrlmesi haramdr. Onlardan biri halife olmasayd
baka biri seilirdi. Dnyada, hilafeti kabul etmedii iin ldrlen hi bir kimse de
duymadk. Dolaysyla senin bu iddiann yalan olduu aka ortaya kt.
3.3.25
Rfizilerin acaib iddialarndan biri de Ali'den baka dier ra ehlinin ldrlmeye
mstahak olduklarn sylemeleridir. Yine acaib bir iddialar daha var ki, o da mer'in
hem onlara iltimas etmesi, hem de ldrlmeleri iin emir vermi olmasdr. Bylece
iki zdd bir araya getiriyorlar!
Ey Rfiz!
Sa'd b. Ubde, Ebubekir'in (r.a.) biatna muhalefet etmesine ramen onu ldrmek
yle dursun ne dvlm ve ne de hapsedilmitir. Ali (r.a.) de biati geciktirmesine
ramen Ebu Bekir (r.a.) O'na bir ey dememitir. Ebubekir'e (r.a.) biat edinceye kadar
kimse O'na kymamtr. Hatta Ebubekir (r.a.) O'na ikramda bulunuyordu. Ayn eyi
mer (r.a.) de O'na uygulamtr. Ebubekir (r.a.):
Ey nsanlar! Ehli beytine ikram ile Muhammed'i (sallallahu aleyhi ve sellem) ta'zim
ediniz, diyordu.
Ebubekir (r.a.) tek bana Ali'yi (r.a.) evinde ziyarete gittiinde yannda Him
oullar bulunuyordu; Onlarn faziletlerini anlatrken, Onlar da kendisinin (Ebubekir
(r.a.)) hilafete lyk olduunu itiraf ediyorlard. Ebubekir (r.a.) ve mer, hilafetleri
esnasnda Ali'ye eziyet etmek isteselerdi buna gleri yeterdi. Fakat onlar Allah'tan
korkuyorlard.
Ama bu cahil rfizler, Ebu Bekir (r.a.) ve mer'in:
Ali'nin (r.a.) kendisine yaplacak zulm bertaraf edebilecek en gl olduu ve bu iki
zatn da ona zulmetmede en zayf olduklar bir dnemde zulmettiklerini iddia
ediyorlar. Acaba Ebubekir (r.a.) ve mer gl olduklar zaman krallarn yapt gibi
halkn onlardan korktuklar bir zamanda neden Ali'ye (r.a.) zulmetmediler? Bunu
isteselerdi gayet kolay yapabilirlerdi. Aksine onlar her hususta Ali (r.a.) ile iyi
muamelede bulunmulardr. Ali (r.a.) de bir tek kelime dahi olsa onlar hakknda irkin
bir ey sylememitir. Aksine Onlar sevdiini, herhlkrda onlar ycelttiini aka
gsteren kendisinden gelmi rivayetler vardr. Meseleye vkf olanlar iin bu durum
ok aktr.
3.4.1
Rfiz yle diyor:

21

Osman, ehil olmayanlar i bana getirmitir. Hatta onlardan bazlar fsk ve hin
idi. Memurluu akrabalar arasnda paylatrmtr. Said b. As' Kfe valiliine tayin
etmi, ama ondan yle haller sdr olmutur ki, onun Kfe'den snr d edilmesine
sebep olmutur. Msr'a Abdullah b. Sa'd b. Ebi Serh'i tayin etmi O da zulmetmitir.
Halk Ondan ikayet etmelerine ramen, grevine devam etmesi ve Muhammed b.
Ebibekr'i ldrmesi iin kendisine gizlice yaz yazmtr. Muaviye'yi am'a tayin etti.
O da nice fitneler kard. Abdullah b. mir b. Kureyz'i Basra'ya tayin etti, bir ok
haramlar iledi. Mervan' grevlendirerek mhrn Ona teslim etti. Fakat bu tayin
Onun (Osman ) lmne sebep oldu. Osman akrabalarna bol bol mal veriyordu.
Hatta kzlaryla evlendirdii drt kiiye drtyzbin dinar vermitir. bn-i Mesud Onu
tekfir ederdi. bn-i Mes'ud yarglannca Osman lnceye kadar onu dvmtr. Ftk
oluncaya kadar Ammar' dvmtr. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ammar
iki gzmn arasndaki deridir. syankr bir gurup onu ldrecektir. Allah onlar
efaatma erdirmiyecek demitir. Ammar da Osman' ktlyordu. Rasulullah,
Osman'n amcas olan Hakem'i kovmasna ramen, Osman Onu Medine'de
oturtmutur. Ebu Zerr'i Rabeze denilen yere srm ve Onu dvmtr. Osman,
cezalar tatbik etmemitir. Ali'nin (r.a.) klesi Hrmzan' ldrmesine karlk
Ubeydullah b. mer'i ksasla ldrmemitir. arap itii iin Velid'e ceza tatbik
etmemitir. Bilahare Ali (r.a.), Velid'e hadd cezas tatbik ederek:
Ben varken Allah (c.c.)'n hududu iptal edilmez, demitir. Osman, Cuma gn ikinci
ezan ilave ederek bidat karmtr. Bylece ldrlnceye kadar mslmanlara
muhalefet etmitir. Mslmanlar ilerini ayplayarak, ona:
Bedir'de kayboldun, Uhud'dan katn, Rdvan biatna da gelmedin diyorlard. Bu
husustaki haberler saylamayacak kadar oktur.
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.) valileri Osman'n (r.a.) valilerinden daha fazla kendisine hiyanet ve isyan
etmilerdir. Hatta bazlar Muaviye'nin tarafna getiler. Ali (r.a.), Ziyad b. Ebi
Sfyan' tayin etmi O da Hseyin'e (r.a.) kar savamtr. Esteri ve Muhammed b.
Ebibekir'i tayin etmitir ki, Muaviye (r.a.) btn bunlardan hayrldr. Ali (r.a.) de anne
ve baba tarafndan olan akrabalarn tayin etmitir. Amcas Abbas'n oullar olan
Abdullah, Ubeydullah, Kuem ve Smame'yi tayin ettii gibi Msr'a da vey olu
Muhammed b. Ebi Bekr'i tayin etmitir. mamiyye mensuplar, Ali (r.a.), ocuklarnn
halife yaplmas iin emir vermitir, diyorlar. Halbuki, akrabalar baz kk ilere
grevlendirmek doru deilse, hilafet gibi byk bir ile grevlendirmek nasl doru
olur?
Osman (r.a.), akrabalarn tayin etmesi hususunda Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve
sellem) misl almtr. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Attab b. Useyd
el-Emev'yi Mekke'ye, Ebu Sfyan' Mecran'a, Halid b. Sad b. As' bir baka yere vali
olarak tayin etmitir. Hatta Velid b. Utbe'yi de Bir fsk size haber getirince yeti
ininceye kadar vali tayin etmitir.
Osman (r.a.):
Ben Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) tayin ettiklerinden veya onlarn
kabilelerinden olanlardan bakasn vali olarak tayini etmedim. demitir. Ebubekir
ve mer (r.a.) de Rasulullah'dan sonra ayn eyi yapmlardr. Ebu Bekir (r.a.) am
fethi iin Yezid b. Ebi Sufyan b. Harb' tayin etmi, mer de Onu uygun grmtr.
Bilahare mer (r.a.), Muaviye'yi tayin etmitir. Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) meyye oullarn vali olarak tayini hususundaki rivayetler de sahihtir. Btn
bunlardan anlalyor ki, sabit nasla vrid olduu gibi Umeyye oullarndan vali tayin
etmek, hilafetin Him oullarndan muayyen birisine mahsustur eklindeki iddiadan
daha isabetlidir.

22

Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Haim oullarndan yalnz Ali'yi (r.a.)

Yemen'e vali, azadl klesi Zeyd ve bn-i Ravha ile birlikte de Ca'feri Mu'te harbine
komutan olarak grevlendirmitir. Kald ki biz Osman'n (r.a.), masum olduunu da
idaia etmiyoruz. Aksine Onun da hatalar olabileceine inanyoruz. Fakat Allah (c.c.)
onlar atfetmitir. Rasulullah da Onu cennetle mjdelemitir. Ama rfiz o kadar ar
gidiyor ki, birinin hatalarn zorla iyilie evirmeye alrken, cennetle mjdelenen
bir dierinin btn iyiliklerini unutuyor. te zulm budur.
Btn mmet tevbe ile gnahlarn affedilecei hususunda ittifak etmilerdir. Hi
kimse de Osman hatalarndan dolay tevbe etmemitir, diyemez. Allah (c.c.)'n, btn
gnahlar affedeceine dair birok ayet ve hadisler vardr. Namaz v.s. ibadetler de
gnahlara keffaret olurlar.
Klnan bir namaz, iki namaz vakti arasnda cereyan eden gnahlara keffaret olduuna
gre; Cuma namaz, Ramazan, Arefe veya Aure gn orular neye keffaret olurlar?
diye sorulacak olursa; bunlar kiinin derecesini ykseltirler, cevab verilir. Hereyden
nce amelin takvaya uygun olmas gerekir ki, Allah (c.c.) onunla hatalar silsin.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Allah ancak muttaki olanlarn amelini kabul eder (Maide: 5/27).
Yukardaki ayetin tefsirinde gr vardr:
Birincisi Haricilerin ve Mutezilenin grdr ki, Onlara gre Allah ancak kebiri
-byk gnahlar- ilemeyenlerin amelini kabul eder ve kebiri ileyenlerin o halde
iken hibir iyilikleri kabul edilmedii istikametindedir.
kincisi, Murcienin grdr. Onlara gre kii Allah (c.c.)'a irk komadktan sonra
kebiri ileyip, namaz klmasa da takva ehlindendir.
ncs, Selef ve Mctehid imamlarn grdr. Onlara gre:
Kii Allah (c.c.)'n emrettii ii ihlasla yaptktan sonra Allah onun amelini kabul eder.
Fudayl b. yad;
... Hanginizin ameli daha gzeldir diye sizi imtihan etmek iin... (Hud: 11/7, Mlk:
67/2) ayet-i kerimesini aklarken:
Gzel amel ihlasl ve sevaba uygun (doru) olan ameldir.
nk bir amel ihlasla yaplr, eriata uygun olmazsa veya eriata uygun olur, ihlasla
yaplmazsa kabule ayan deildir.
hlasl amel Allah rzas iin yaplan ameldir.
Sevabl (doru) amel ise snnete muvafk (er' llere uygun) olan ameldir.
Snende olan ve Ammar (r.a.)'dan nakledilen bir hadiste Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem) yle buyuruyor:
Kii namazn kldktan sonra (hlasna gre) Onun yars, te biri, drtte biri, onda
biri -syleyinceye kadar devam etti- kadar sevab vardr.
bn-i Abbas yle diyor:
Namazndan ancak uurlu olarak eda ettiinin sevab vardr. Hac, cihad ve oru da
byledir.
Hata ve gnahlarn aff kabul edilen amellerin sayesinde olur.
Sad olan, yars da olsa namaznn, cumasnn ve orucunun kabul edilip hata ve
gnahlarnn bu vesile ile affedildii kimsedir.
Aflar, arl itibariyle bazan kk bazan da byk gnahlar iin gerekleir. Bu da
amelin ihlasla yaplp eriata uygun oluuna baldr.
Kelime-i Tevhid her gnah siliyor ise, bu onu syleyen kiinin Allah (c.c.)'a kar
olan sdkna, ihlasna ubudiyyet ve ihtiramna baldr.
Ayakkabs ile susuz bir kpee su verdii iin si bir kadn affedilmise o andaki
durumunun iyiliine ve amelinin ihlasna baldr.
Her si byle bir durumda iken susuz bir kpee su veremez. yle kiiler vardr ki,

23

kldklar namaz ile aralarndaki mesafe dou ve bat arasndaki mesafe kadardr.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ashab hakknda yle buyuruyor:
Sizden biriniz Uhud da kadar altn infak ederse onlarn bir md (iki avu) veya
yars kadar yaptklar infaka -onun sevabna- eriemez. (Buhari Fedail: 5, Mslim
Fedail: 221)
Ebubekir b. ya:
Ebubekir es-Sddk (r.a.) namaz ve orucunun okluuyla ashab gemi deildir.
Belki o kalbine yerlemi olan eyle -ok kuvvetli iman- onlar gemitir, diyor.
Mslim'de olan ve Ebu Musa'dan rivayet edilen bir hadiste Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) ban semaya kaldrarak yle buyurdu:
Yldzlar semann emniyetidir. Onlar dklp yok olunca sema iin va'dedilen
gerekleecektir. Ben de ashabmn emniyetiyim. Ben gidersem ashabma va'dedilen
gelecektir. Ashabm da mmetimin emniyetidir. Onlar giderse mmetime va'dedilen
gelecektir.
(Yani Rasulullah vefat ederse, fitneler, savalar ve irtidatlar balayacaktr. Ashab vefat
eder giderse bidatlar, fitneler v.s. tehlikeler doacaktr. Bu izah Mslim'den alnmtr.
Mtercim)
Mslim'de rivayet edilen bir baka hadiste de Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
yle buyuruyorlar:
Bir zaman gelecek ki, insanlar cemaatlar halinde savaacaklardr. Onlara:
inizde Rasulullah' gren var m? diye sorulacaktr. Evet dediklerinde onlara
fetihler myesser klnacaktr. Tekrar bir zaman gelecek ki, insanlar cemaatlar halinde
savaacaklardr. Onlara: iinizde Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ashabn
gren var m? diye sorulacaktr. Evet, grdk diyeceklerdir. Onlara da fetihler
myesser klnacaktr. Yine bir zaman gelecek ki, insanlar cemaatler halinde
savaacaklardr. Onlara:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ashabnn ashabn gren var m? diye
sorulacaktr. Evet diyeceklerdir ve onlara fetihler myesser klnacaktr. ( Mslim
Fedail: 215)
Yukardaki hadisten de anlald gibi Rasulullah bir ok hadislerinde ilk tabakay
medhetmitir. Bunda ittifak vardr. Drdnc tabaka hakknda da bu istikamette baz
hadisler mevcuttur.
Hlasa amellerin faziletli ve makbul olmalar yalnz ekillerine bal deil, ayn
zamanda onlarn yaplmasn isteyen kalbteki niyyetin ihlasna baldr.
nsanlar da bu hususta ok farkldrlar. te bu hadis ashabn her birini onlardan sonra
gelenlere tercih edenlerin delilidir. Alimler, btn ashabn cmle tabiinden stn
olduklarn ittifakla kabul etmilerdir. Yalnz ashabn her biri tabiinin her birinden,
mesela Muaviye mer b. Abdul Azizden stn kabul edilir mi? Meselesinde ihtilaf
vardr.
Kad iyad ve bakalar bu hususta iki gr zikrediyorlar. ounluk ashabn her
birisini tabiinden her birisine stn tutuyorlar. bn'l-Mbrek, Ahmed b. Hanbel ve
daha bakalar bu grtedirler. Bu zatlara gre her ne kadar tabiinin amelleri fazla,
mer b. Abdlazizin adaleti ack ve Muaviyeden daha zhid ise de, faziletler Allah
indinde kalbteki imann hakikatiyle bilinir.
Bu hususta da Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Sizden biriniz Uhud da kadar altn infak ederse, ashabn iki avu veya onun yars
kadar yaptklar inkafa -sevabna- eriemez. buyururlar. ( Buhari Fedail: 5, Mslim
Fedail: 221)
Dolaysyla Rasulullah, Tabiinin Uhud da kadar yaptklar altn infaknn ashabn
yaptklar iki avu infakna denk olamyacan haber veriyor.

24

Bunun iindir ki, Selefden bazlar:

Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber cihad eden Muaviye (r.a.)'nin
burnuna giren toz, mer b. Abdlazizin amelinden daha kymetlidir, demilerdir.
Aslnda bu meseleyi genie amak ve izah etmek lazmdr. Fakat buras onun yeri
deildir. nk bizim konumuz Allah (c.c.)'n iyilikler sebebiyle ktlkleri af
edecei, iyiliklerin derecesi de sahibinin kalbindeki iman ve takvaya bal olduu
meselesidir. Hlasa ashabtan daha aa olanlarn iyilikleri gnahlarnn affna vesile
olduuna gre, artk ashab- kiram iin bu durum elbette tahakkuk etmitir.
M'min'e dua etmek, cenaze namazn klmak veya Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) muayyen birisine istifarda bulunmas da gnahlarn affna vesile olan
sebeplerdendir. M'mimin vefatndan sonra ruhuna ithafen yaplan salih ameller
verilen sadakalar ve if edilen haclar da bunlardandr. Hadis-i erif ile bu ithafn
mteveffaya vard sabittir. Mteveffann olu tarafndan yaplan dua mstesnadr.
Yani olunun babasna yapt dua zaten mteveffann amelinden saylr. Nasslar sabit
olduu zere m'minin bana gelen musibetler de gnahlarnn keffaretine vesile
oluyorlar. Mslimde rivayet edilen bir hadiste Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
yle buyuruyorlar:
Rabbimden ey istedim. kisini verdi birini vermedi.
mmetimi ktlkla helak etmemesini istedim. stediimi kabul etti.
mmetimi kknden yok edecek bir dman musallat etmemesini istedim, bu
isteimi de kabul etti.
mmetimin arasnda dmanlk olmamasn istedim. Fakat bu isteimi kabul etmedi.
(Mslim Fiten: 5)
Mslim'de rivayet edilen bir baka hadiste de yle deniliyor:
En'am sresinin: De ki. O, stnzden size bir azab gndermee kadirdir. yeti
inince Rasulullah:
Bu azabdan sana snrm,
... Ve ayaklarnzn altndan (bir azab gndermee kadirdir)
Ksmnda Rasulullah:
Bu azabtan sana snrm,
Sizi frka frka yapp kiminizi kiminize hncn tattrmaa (Kadir olan O'dur)
ksmnda da Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Bu daha basittir buyurmulardr.
Bu fitne btn mmete takdir edilen bir itir. Buna ramen ashab- Kiramlardan sonra
gelenlere nisbetle fitnelere daha az maruz kalmlardr. Asrlar asr- saadetten
uzaklatka fitneler de o nisbette oalmtr. Bunun iin Osman'n (r.a.)' devrine
kadar ak bir fitne ortaya kmamtr. Fakat Osman (r.a.) ehd edilince ve m'minler
frkalara ayrlnca karlkl iki fitne kt.
- Birisi Ali'yi (r.a.) tekfir eden hariclerin fitnesi,
- Dieri Ali'nin (r.a.) imametini, masumluunu veya peygamberliini veya ilahln
(Bu iddialar rfizlerin ayr ayr olan frkalar tarafndan yaplyor. ) iddia eden
rfizlerin fitnesidir.
Ashabn son devirlerinde yani Abdullah b. Zbeyr ve Abdmelik'in emirlikleri
zamannda da Kaderiyye ve Murcie fitnesi ortaya kt.
Onlar takib eden Tabiin'in ilk ve Emevi hilafetinin son zamanlarnda Cehmiyye ve
Mebbihe fitnesi ortaya kt.
Halbuki ashab- Kiram zamannda bu fitnelerden hibirisi yoktu. Onlarn zamannda
kl fitneleri de -kendi aralarnda sava- yoktu. M'minler Muaviye zamannda
dmana kar sava etmek iin ittifak halinde olmalarna ramen vefat edince Hz.
Hseyin ehid edilmi, bn-i Zbeyr Mekke'de muhasara edilmi sonra Medine'de El-

25

Harra fitnesi cereyan etmitir. Yezid de lnce am'da Mervan ile Dahhak arasnda
ayr bir fitne meydana gelmitir. Sonra El-Muhtar, bn-i Ziyad'a galip gelerek onu
ldrd ve bunun zerine bir fitne daha ortaya kt. Bunun zerine Musab b. Zbeyr
gelip El-Muhtar ldrd. Sonra Abdlmelik Mus'ab' ldrd. Haccac bn-i Zbeyri
bir mddet muhasara ettikten sonra onu ldrd. Sonra Haccac Irak'a doru gidince,
Muhammed b. el-E'as byk bir kuvvetle ona kar gelmi ve byk bir fitne
olmutur.
Btn bunlar Muaviye (r.a.)'nin lmnden sonra cereyan etmilerdir.
Sonra Horasan'da bn-i Mihleb fitnesi ortaya kt. Sonra Zeyd bin Ali Kfe'de
ldrld. Sonra Horasan' da anlatlmas ok uzun srecek fitneler oldu.
Binaenaleyh mslman hkmdarlar arasnda Muaviye (r.a.)'den hayrl bir
hkmdar gelmemitir. Dier hkmdarlar zamannda yaayan insanlar da
Muaviye'nin zamannda yaayan insanlardan hayrl deildirler. Tabii ki, bu hkm
Muaviye'nin devrini ondan sonraki devirlere nisbet ettiimiz taktirde dorudur.
Ebubekir ve mer'in (r.a.) devirlerine nisbet edersek elbetteki bu iki zatn ve
devirlerinin stnl tartmasz kabul edilecektir.
Muaviye (r.a.) - hatalaryla (nk O masum deildir. Ma'sumiyet ancak
peygamberler iindir. ) beraber- ondan sonra gelen hkmdarlarn en iyisidir.
Katade (r.a.) yle diyor:
Muaviye'nin icraatn grseydiniz, ounuz Mehdi budur diyecekti.
Ahmed b. Cevvas (Ebu Asm el-Kfi'dir. bn'l Mbarek ve bn-i Uyeyne'nin
talebelerindendir. Mslim Sahihinde ve Ebu Davud'un Msned'inde hadisleri vardr.
Gvenilir bir zattr. Muharrem 238 de vefat etmitir. ) yle diyor:
Ebu Hureyre el-Mukettib bize yle dedi:
A'mein yannda otururken mer b. Abdlaziz ve adaletinden bahsettiler. A'me:
Muaviye'yi nasl buluyorsunuz? dedi.
Onu yumuaklyla tanyoruz, demeleri zerine:
Hayr, vallahi adaletiyle mehurdur cevabn verdi.
Ebu Usame es-Sekaf yle diyor:
Gvenilir kiiler Ebu shak es-Sbey''nin Muaviye hakknda yle dediini
naklediyorlar:
Muviye'ye yetiseydiniz Onun mehdi olduunu, syliyecektiniz.
Ebubekir b. ya, Ebu shak, Onun benzerini grmedim dediini naklediyor.
Beav, Suveyd b. Sad'den, O da Damam b. smail'den, Oda Ebu Kays'ten
naklettiine gre Ebu Kays yle diyor:
Muviye her bir kabileye bir grevli tayin etmiti. Bunlardan Ebu Yahya knyeli bir
grevli her gn sabah kabileyi dolaarak:
Bu gece aranzda bir ocuk dodu mu? Bu gece herhangi bir olay meydana geldi mi?
Bu gn size misafir geldi mi? diye soruyordu. Onlar da:
Evet bu gn Yemen ehlinden biri ocuklaryla bize misafir olarak geldi, dediler. Ebu
Yahya btn kabileyi dolatktan sonra divana -Devlet idare meclisi- gelir onlarn
isimlerini birer birer kaydederdi.
Muhammed b. Avf et-T, Ebu Muire'den O'da bn-i Ebi Meryem'den, O'da Atiyye b.
Kays'tan rivayet ettiine gre Atiyye b. Kays yle demitir:
Muviye b. Ebi Sfyan'n bize hutbe irad ederek:
Size vereceklerimden baka Beyt'l-Malda fazladan mal vardr. Onu aranzda
paylatrmak istiyorum. Size yetecek kadar bir nimet gelince onu da aranzda
paylatrrm. Aksi halde bana itab etmeyiniz. Beyt'l Mal benim deildir. O Allah
(c.c.)'n size balad kendi maldr. dediini iittim.

26

Muaviyenin gzel ahlka, adalet ve iyilikteki faziletleri olduka fazladr. Mslim'de

rivayet edildiine gre adamn biri bn-i Abbas'a:
Muviye vitiri bir rek'at olarak kld. Buna ne dersin? diye sorunca bn-i Abbas:
sabet etmitir. nk O fakihtir. cevabn verdi.
Ebu ed-Derd:
u imamnzdan baka namaz Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) namazna
-klnna- benzeyen bir kii daha grmedim diyerek, bununla Muaviye'yi (r.a.)
kasdetmitir.
te bn-i Abbas ve Ebu'd-Derda gibi iki byk sahabinin, Muaviye'nin fkh ve
namaz gzel kl hakkndaki ehdetleri...
Buna benzeyen daha bir ok deliller vardr. stelik Muviye ilk mslmanlardan
deildir. O Mekke fethinde mslman olmutur. Bazlar Fetihten nce mslman
olduunu sylyorlar. Kendisi de ashabn ycelerinden olmadn itiraf ediyordu.
Horasan'dan bat Afrika'ya, Kbrs'tan Yemen'e kadar olan topraklarda hkm srd
esnada Muaviye'nin yaay bu ekilde takdire yn idi. Buna ramen btn
mslmanlar Muaviye'nin fazilette, Ebubekir ve mer (r.a.) yle dursun, Osman ve
Ali'nin derecelerine bile yetimemi olduu hususunda mttefiktirler. Byle olunca
ashabn dnda olan birisini onlara benzetmek mmkn mdr? Ayrca herhangi bir
hkmdarn hayat Muaviye'nin (r.a.) hayatna benzetilebilir mi?
Evet ashabn byk bir ounluu haiifeleriyle beraber fitnelerden uzak kalmlardr.
Ebu Eyyub es-Sicistn, bn-i Srin'in :
Fitne iddetlendiinde Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ashab onbin kii
civarndayd. Bu fitneye yz kii katlmamtr. Belki de otuz kiiyi bulmamtr.
dediini naklediyor. Bunu yaad blgede takvasyla tannan ve vlen Muhammed
b. Srin sylyor. Mansur b. Abdurrahman, a'b'nin yle dediini naklediyor:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ashabndan Ali, Ammar, Talha ve
Zbeyr'den baka hi kimse Cemel Vakas'na katlmamtr. Beincisini isbat
edebilirlerse ben yalancym.
Bunlardan ilk muhacirleri kasdediyor. Abdurrahman b. Ebi Leyla:
Bedir'e katlan yetmi kii Sffin olayna katlmtr. Demesi zerine ube'de:
Vallahi yalan sylyor demitir. u'be devamla yle diyor:
Ben ve El-Hakem b. Uteybe el-Kuf bu konuyu aratrdk. Huzeyme b. Sabit'den
baka Bedir ehlinden hi kimsenin sffine katlmadn tesbit ettik. Bu da Sffine
katlan ashabn ok az olduklarna delalet ediyor.
M'minin kabirdeki halleri ve orada maruz kalaca skma, Mnker ve Nekirin
sorular, Maherdeki kyam ve onun skntlar da cehennemden azad olunmasna
vesile olacaklardr. Buhari'de rivayet edilen bir hadisten anlald gibi, M'minler
srat kprsn geerken cennet ile cehennem arasnda olan bir yerde
durdurulacaklardr. Orada hak sahiplerinin haklar alnarak kendilerine verilir.
Bylece mslmanlar arndktan sonra cennete girmelerine izin verilir.
Gnahlara keffaret olacak bu gibi iler m'minlerden ounun bana gelecektir. Artk
siz bu mmetin hayrls olan Ashabn durumunu dnn. Ama gerekten adamn biri
Osman'n (r.a.) aleyhinde konuarak bn-i mer'e:
Osman Uhud savanda geri ekilenlerle beraber geri ekilmitir. deyince, bn-i
mer'de Ona:
Allah, onlarn hepsini affetmitir, demitir. Ayn adam; Osman'n Bedir
Muharebesinde de bulunmadn syleyince, bn-i mer (r.a.):
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bizzat kendisi Osman' kznn (Rasulullahn
(sallallahu aleyhi ve sellem) kz ve Osman'n hanm Rukiyye hasta olduu iin

27

Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Osman'n (r.a.)' Medine'de kznn yannda

kalmasn istemitir. ) banda kalmak zere Medine'de brakm ve savataym gibi
Ona ganimetten bir pay ayrmtr, dedi. Adam:
Rdvan biatna da katlmamtr, deyince bunun zerine bn-i mer (r.a.):
Zaten biat Osman'n sebebiyle olmutur. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bir
elini dier bir eliyle tutarak:
Bu Osman iin olsun, demitir. phesiz ki, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) (sallallahu aleyhi ve sellem) eli btn ellerden stndr.
Hlsa ashabn onlarla lekelenmek istendii btn iddialar ya bir inat veya bir yalann
eseridir.
3.4.2
Rfiz yle diyor:
Osman ehil olmayanlar vali olarak tayin etmitir.
Ey Rfiz!
Osman (r.a.) mctehid idi. tihadnda yanlm olabilir. Allah da Onu affedecektir.
Hatta Abdullah b. Sa'd irtidat edince Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) kann
helal kld. Fakat tekrar mslman olunca tevbesini kabul etmitir. Ali'de (r.a.), hi
aklna gelmeyen eyleri valilerinde grmtr. Osman'da (r.a.) Velid'in sarho
olduunu renince Onu artm ve ceza tatbik etmitir.
3.4.3
Rafz yle diyor:
Osman mallar akrabasna datt.
Ey Rfiz!
Osman (r.a.) bu mallar datrken gnh olduunu ve hirette cezasn greceini
bilerek datmamtr. Kald ki itihada binaen bunu yapmsa -hata etse de bir sevab
olduu iin- bunun hi bir sakncas yoktur. Belki de ictihad etmitir. Osman'n (r.a.)'
itihad gibi daha nice ictihadlar yaplmtr. Mesela:
FakihIer Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) ayrlan payda Onun vefatndan
sonra halifenin tasarrufu olup olmad meselesinde ictihad ederek iki gre
ayrlmlardr. Yetime yaplan velayetten dolay ve yetim zengin ise cret alnr m,
alnmaz m?
creti almamak m efdal, yoksa almamak vacip imidir diye, iki gre ayrlmlardr.
Alnmas caizdir diyenler, hazine memurlarnn zengin olmalarna ramen cret
almalarnn caiz olduuna dayanarak bu gr ileri srmlerdir. Velayetten dolay
yetimin malndan cret almak caiz deildir, diyenler ise bu cretin beytlmalden
alnabileceini sylemilerdir. Zekat memurlarnn zengin olmalarna ramen
cretlerini beytl-maldan almalarnn caiz olduu gibi. Yetimin velisi hakknda Allah
(c.c.) yle buyuruyor:
Ey yetimlerin velileri! Yetimleri, bul ana ermelerine kadar deneyin. Eer
bula vardktan sonra kendilerinde bir akl ve rd grr ve anlarsanz, hemen
mallarn onlara teslim edin. Byyecek de ellerine alacaklar diye, o mallar, israfla
yemee kalkmayn. Veli zenginse yetimin malna dokunmasn. Fakir olduu takdirde,
rfe gre (meru surette) bir ey yesin. Mallarn kendilerine teslim ettiiniz zaman da
karlarnda hid bulundurun... (Nisa: 4/6)

28

Bu ihtilafl ictihadlardan bir tanesi de udur:

Akrabalara ayrlan pay, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) akrabalarna m,
yoksa mamn akrabalarna mdr? Hasan Basri ve Ebu Sevr, Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) M'minlerin velisi olduu iin akrabalarna pay verirdi. Dolaysyla
vefat ettikten sonra akrabalarnn pay dmtr, diyorlar. Ebu Hanife ve bazlar da
bu grtedirler. Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) vefat ile akrabalarnn
pay dnce, bu payn silah, su ileri ve benzeri ihtiyalarn temininde harcanmasn
sylemilerdir. Ebubekir (r.a.) ve mer (r.a.)'de byle yapyorlard.
Bazlar da Osman'n akrabalarna mal datmasnn esas akrabalarn pay
hususundaki ihtilaftan kaynaklandn sylemilerdir. nk Osman'n (r.a.) bizzat
kendisinin bu meseledeki ihtilaf ve Ebubekir (r.a.) ile mer'in tatbikatlarn
zikrettiini nakletmilerdir. Ancak Osman (r.a.) kendi itihadna dayanarak
akrabalarn payn kendi akrabalarna datm ve bunun caiz olduunu sylemitir.
Ebubekir ve mer'in (r.a.) tatbikatlar daha iyi olmasna ramen halife iki grten
birini alp tatbik edebilir. Hlasa mer'den (r.a.) sonra gelen halifeler akrabalarna
grev veya mal vermekle nem vermilerdir. Ali (r.a.) de akrabalarn tayin etmitir.
Kfe ehlinin Sad b. s'a kar ayaklanmalar kesinlikle onun kt olduundan
deildir. Aslnda onlar, amirlerine kar isyan ettiler. Said b. s gibi birisini nerede
bulabilirlerdi?
3.4.4
Rfizi yle diyor:
Osman, Abdullah b. Sa'd b. Ebi Serh'e gizliden mektup yazarak grevine devam
etmesini istemitir. (Abdullah b. Sa'd b. Ebi Serh Osman'n (r.a.) Msr'a vali olarak
tayin ettii zattr. Bu zat ashabn ileri gelenlerinden olup savalarn bir oklarna
katlmtr. )
Grevden alnmas ile ilgili olarak (Halk ondan ikyet etmiti) hibir yaz
yazmamtr.
Ey Rfizi!
Senin bu iddian tamamen yalandr. Osman (r.a.), byle bir mektubu yazmadna dair
yemin etmitir. Doru olan do budur. Ancak ktibi olan Mervan'n Osman'dan (r.a.)
habersiz olarak byle bir mektubu yazdn sylemilerdir. Bunun zerine de
Mervan' ldrmek istemiler, fakat Osman (r.a.) mani olmutur. Mervan' ldrmek
caiz deilse isabet etmitir. Vacip ise ictihad etmitir. nk Mervan'n ldrlmesini
gerektiren bir delil yoktu. Farzedelim Osman (r.a.) hata etmitir. Zaten biz Onun
ma'sum olduunu iddia etmemiiz. Kald ki, Osman'n (r.a.) medhe lyk bir ok
meziyetleri olup, gnahlar balanan Bedir ehlindendir.
3.4.5
Rfiz yle diyor:
Osman, Muhammed b. Ebi Bekir'in ldrlmesini emretmitir.
Ey Rfiz!
Bu iddian da bir iftiradan ibarettir. Osman'n (r.a.) hal ve hareketlerini bilen, bu
iddiann btl olduunu gayet iyi bilir. Aksine Osman (r.a.) Onu ldrmeye gelenleri
her haliyle vazgeirmeye alyordu. Onun ma'sum olan birisinin kann aktmas hi
mmkn mdr?

29

Osman (r.a.), Muhammed b. Ebi Bekr'in ldrlmesi iin emretmi ise de,
kendisinden gelecek bir ktln nlenmesi gibi bir maslahattan dolaydr.
Muaviye'yi am'a vali olarak tayin ettii de dorudur. Hatta Hasan (r.a.) hilafeti Ona
teslim edinceye kadar bu greve devam etmitir. Muviye halim, selm ve idarede
mahir olduu iin maiyeti tarafndan ok seviliyordu. Muaviye (r.a.), Ester en-Naha,
Muhammed b. Ebi Bekr, Ubeydullah b. Amr, EbuI A'var es-Slem ve Bir b.
Ertat'dan da stn idi.
bn-i Mes'ud'un durumuna gelince O, mushaflar meselesinden dolay yalnz kendi
kendine zlmtr. nk Osman (r.a.) mushaflar yazmak iin Zeyd b. Sabit'i
grevlendirmiti. Zeyd b. Sabit Cebrail (a.s)'n Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve
sellem) vefatndan nce arz ettii Kur'an- Kerim'in son okuyu eklini bakasndan
daha gzel ezberlemiti. Osman'dan evvel Ebu Bekir ve mer de Kur'an- Kerim'in
mushaflarda yazlmas iin Zeyd'i grevlendirmilerdi.
Farzedelim ki, bn-i Mes'ud Osman (r.a.) hakknda konumutur. Onun bu
konumasn Osman iin hakaret olarak kabul etmek ayn eyi bn-i Mes'ud iin bir
ktlk kabul etmemekten evl deildir. Fakat her ikisi de mctehid olup, ayn
zamanda ashabn ileri gelenlerinden ve affa mazhar olmu Bedir ehlinden idiler,
Ashab arasnda geen mnakaalar dile getirmemek en iyi eydir.
mer b. Abdlaziz bu hususta yle diyor:
Ashabn arasnda geen mnakaalar kandr. Allah elimi o kandan temiz klmtr.
Dilimi o kana (o mnakaalara) bulatrmak istemiyorum
Ammar'n Osman aka kfir olmutur dedii ve Hasan'n (r.a.) Onun bu szn
reddettii rivayet edilmitir.
Bir baka rivayette Ali'nin (r.a.), Ammar'a:
Ey Ammar! Sen Osman'n kendisine inand Allah' inkr m ediyorsun? dedii
kaydedilmitir.
3.4.6
Rafz yle diyor:
Osman, lnceye kadar bn-i Mesud'u dvmtr.
Ey Rfiz!
Ettiin iftiralarn en irkeflerinden biri de budur.
Osman'n (r.a.) Ammar ile bn-i Mesd'u dvmesi meselesi bo bir iddiadan ibarettir.
Gerekten Osman (r.a.) onlar dvmse O imamdr. Doru veya yanl olsun yapt
ictihad ile ta'zir cezasn verebilir.
mer (r.a.), insanlarn Ubeyy'in arkasndan yrdklerini grnce kendisine tbi
olunana azab, tab olana da zillet olsun diye beyy'i kamlamtr. Ammar (r.a.),
ie'nin (r.a.) dnya ve ahirette Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) (sallallahu
aleyhi ve sellem) zevcesi olduuna ahitlik etmitir. Buna ramen yle demitir.
Allah sizi onunla imtihan ediyor ki ona m yoksa kendisine mi itaat edeceksiniz?
Ammar, bir maslahata binaen insanlar Aie'ye (r.a.) kar savaa tevik etmesine
ramen, ie'nin (r.a.) cennetlik olduuna da ehadette bulunmutur.
Ammar'a gelince: Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Onun hakknda:
Seni bi olan bir gurup ldrecektir buyurduu sahihtir.
Bunun dnda sylenenler hadis zerine ilave edilmi yalanlardr.

30

3.4.7
Rfiz yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) El-Hakem ve olunu Medinenin dna
srgn etmitir.
Ey Rfizi!
O zaman Mervan yedi yandayd. Srgn edilecek bir suu da yoktu. Babasnn
Medine'ye hicreti de sz konusu deildir ki, Medineden srgn edilsin. stelik
Mekkenin fethinde affedilenlerden hibiri Medineye hicret etmemitir. nk
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) :
Fetihten sonra hicret yoktur buyurmulardr. (Buhari Cihad: 1, 27,194, Ciye: 22,
Hacc: 43, Cezau's-Sayd: 10, Mslim maret: 20)
EI-Hakemin srgn ile ilgili hikayenin hibir senedi yoktur. Byle bir ey olsayd
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Onu Medine'den deil Mekke'den srgn
edecekti ki, Medineden srseydi yine byle bir srgn Mekkeye olurdu. lim
erbabnn bir ou bu meselenin shhatsizliinde konuarak:
El-Hakem isteiyle herhangi bir yere gitmitir demilerdir. Byle bir srgnn
vcudu kabul edilse dahi snnette srgn ile ilgili tatbikatlar yaplmtr. Mesela; bir
zamanlar zniler ile kadnlara benzemek isteyenler srgn edilerek ta'zir edilmilerdir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) herhangi birisini ta'zir ederek srmse de bu
durum srgnnn srekli olmasn gerektirmez. Byle bir srgn hibir su hakknda
vrid deildir. Aksine, tesbit edilmi srgn sresi bir yldr. Yani sahabi de olsa
srgn ile tazir edilebilir. Yine El-Hakem'in srgn edildii kabul edilirse de,
kesinlikle biliniyor ki, Osman (r.a.), Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) isyan
olsun diye veya slam ahkmnn inadna El-Hakem'in Medine'ye dnmesine msaade
etmi deildir. Osman (r.a.), El-Hakem'i yaayn dzeltmi olarak grnce ona izin
vermitir. Ama bu bir ictihaddr. Hata veya sevab olabilir. Mervan da baz kusurlarna
ramen mslman idi. Kur'n okuyor ve fkh reniyordu. Osman'n (r.a.) Onu ktib
olarak grevlendirmesinde hibir suu yoktur. Maalesef Mervan bilahare eitli
iftiralara maruz kalmtr.
Ebu Zerr'in durumuna gelince de yle diyoruz:
Abdullah b. es-Smit, mm Zerr'in yle dediini rivayet ediyor:
Vallahi Osman, Ebu Zerr'i Rabeze'ye gndermemitir. Lakin Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem), Ebu Zerr'e yle demiti:
Binalar Sel'e (Sel vadisine) yetiince Medineden k.
Hasan el-Basri:
Osman Ebu Zerr'i karmtr, demekten Allah (c.c.)'a snrm diyor. phesiz ki,
Ebu Zerr zhid idi. O, maln ihtiyatan fazlasn infak etmek gerekir; onu infak
etmemek vcudu yakmaktr, diyerek ;
... Bir de altn ve gm biriktirerek saklayp onlar Allah yolunda harcamayan
kimseler! te bunlar ackl bir azab ile mjdele... Kyamette, o biriktirilen altn ve
gmlerin zerleri cehennem ateinde kzdrlacak da, bu mal toplayanlarn alnlar,
yanlar ve srtlar bunlarla dalanacak ve onlara yle denecektir: te bu, nefisleriniz
iin kasalara tkp sakladklarnz! Artk topladklarnzn acsn tadn bakalm!..
(Tevbe 9/34-35) ayetini de okuyor ve Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in u
hadislerini hatrlyordu:
Ey Ebu Zerr! Uhud'un altn olup yanmda gn kalmasn istemem,
Dnyal ok olanlar, kyamette az kurtulanlardr. Ancak malnn zekatn sandaki
solundaki fakirlere verenler mstesnadr.
Abdurrahman b. Avf vefat edince bir miktar mal brakmt. Ebu Zerr bu mal insann

31

kendisiyle cezalandrlaca mal birikintisi olarak kabul etmitir. Hatta am'da bu

meseleden dolay Muaviye (r.a.) ile arasnda (Ebu Zerr) mnakaalar olmutur. Fakat
dier btn imamlar Ebu Zerr'in grne muhalefet ederek yle diyorlar:
Kenz, (biriktirilen mal), zekat verilmeyen mala denir.
Allah (c.c), Kur'an- Kerimde mirasn taksimini yapmtr. Miras da ancak gerisinde
mal brakanlar iin sz konusudur. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) devrinde
ashabtan biroklarn mallar olmasna ramen bazlarnn da klliyetli mallar vard.
Buna ramen Ebu Zerr mal biriktirilmesine kar o kadar ileriye gitmitir ki,
mslmanlar mubahtan da alkoymu ve onlardan ayr yaamtr. Ebu Zerr,
idarecilik yapmamas gereken bir yapya sahip olduu iin Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) Ona yle demitir:
Ben seni zayf gryorum. Ben nefsime istediimi sana da istiyorum; iki kiiye de
olsa, onlara emirlik yapma ve yetimin malna veli olmal,
Kuvvetli m'min zait m'minden stn ve Allah'a kar daha sevimlidir. Bununla
birlikte her ikisinde de fayda vardr.
ra ehli de Ebu Zerre nisbeten daha gl, fazilete de ondan daha stn idiler.
3.4.8
Rfizi yle diyor:
Osman er' hkmleri tatbik etmemi, Ali'nin klesi Hrmzan ldren Ubeydullah
b. meri ksasen ldrmemitir.
Ey Rfiz!
Bu iddia yalandr. nk Hrmzan Ali'nin (r.a.) klesi deildir. Mslmanlar
tarafndan esir edilmi olan Hrmzan, mer (r.a.) tarafndan azd edilmi ve
mslman olmu birisidir. Onun azd edildii yerde Hrmzan' grmler ve
mer'in (r.a.) ehid edilmesinde yardm olmu diye Ubeydullah b. mer'e
sylemeleri zerine, mer'in (r.a.) olu olan Ubeydullah, Hrmzan' ldrmtr.
mer (r.a.) son dakikalarn yaarken bn-i Abbas'a:
Sen ve baban bu ranllarn Medine'de oaltlmasna taraftardnz demi. bn-i
Abbas da:
stersen hepsini ldrelim! cevabn vermitir. Bunun zerine mer (r.a.):
Hayr onlar sizin dilinizle konutuktan, sizin kblenize dnerek namaz kldktan
sonra bu yaplamaz! demitir. mer'in (r.a.) ehid edilmesinden ve Osman (r.a.)'a da
biat edildikten sonra Osman (r.a.), Ubeydullah b. mer'in ksasen ldrlp
ldrlmemesi hususunda istiare etti. Bir ksm ashab ldrlmemesini isteyerek
yle dediler:
Dn pederi ehid edildi. Bugn de kendisi ldrlrse fitne kacaktr. Hrmzan'n
masum olduu hususunda phe etmilerdir. Hrmzan'n masumiyeti takdir edilmi
olsa da Ubeydullah, Hrmzan' lmden kurtaracak bir phe bulamad iin onun
ldrlmesini hell grmtr. Bu hadise Usame b. Zeyd'in savata kelime-i Tevhid
getiren bir kiiyi ldrmesine benzer. Hatta bundan dolay da Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem), Onu ta'zir etmitir. (Usame korkusundan ehadet getirdiine
inand iin o kiiyi ldrmt.) Btn bunlardan baka same'nin ldrld kii
ile Hrmzan'n kan veya diyetlerini isteyecek velileri olmad iin, onlarn velisi
hkmnde olan Emirlm'minin'in dilerse katili ldrme dilerse affedip diyeti
terketme yetkisi vardr. te bu yetkisinden dolay Osman (r.a.), Ubeydullah affetmi,
diyeti de mer'in (r.a.) oullarna brakmtr.
Aslnda hayret edilecek durum, mer'in (r.a.) ehid edilmesin. de yardm olduu

32

hususunda pheli grrken Hrmzan'n kan iin kyametlerin kopmas ve

Emirulm'minin Osman'n (r.a.) kan iin ses kartlmamasdr.
Halbuki Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurmulardr:
u fitneye bulamayan kurtulmutur.
- Benim katlime,
- Haksz olarak ve zlmen bir halifenin ldrlmesine ve
- Deccal'n fitnesine.
Bu hadisi Ahmed b. Hanbel Msnedinde rivayet etmitir.
Velid'in durumuna gelince; aslnda Buhari ve Mslim'de rivayet edildii gibi Velid
Osman'n (r.a.) emri ile Ali (r.a.) tarafndan hadd edilmitir.
Rfiz'nin: Ben var olduum mddete Allah (c.c.)'n hadd (cezalarnn tatbiki) leri
iptal edilemez diye Ali'ye (r.a.) izafeten naklettii sz yalandr.
Hem de siz, Osman (r.a.) devrinde hadlerin tatbik edilmediini ve Ali (r.a.) susmusa
takiyyeden ve korkudan sustuunu iddia ediyorsunuz. Hatta daha ileri giderek Ali'nin
(r.a.) kendi hilafetinde de takiyyenin gerei olarak hadleri tatbik etmediini ve doru
sz terkettiini sylyorsunuz. Ali (r.a.), bu sz Osman'n (r.a.) huzurunda
sylemise bu sz Osman (r.a.) ve maiyetindekilerinin haddleri tatbik ettiklerini ifade
etmek iindir. Eer Ali (r.a.), onlardan korksayd bu sz huzurlarnda syleyemezdi.
3.4.9
Rfiz yle diyor:
Osman, Cuma ezanna ikinci bir ezan ilave ederek bid'at ihdas etmitir.
Ey Rfiz!
Ali (r.a.) buna muvafakat etmi ve kendi hilafetinde de devam ettirmitir. Bid'at
olsayd, Ali (r.a.) iin bu bid'at kaldrmak, Osman'n (r.a.) vali olarak tayin ettii
Muaviye ve bakalarn azletmekten ve onlarla dvmekten ok kolayd. Ali (r.a.)
byle bir harekette bulunmu olsayd bunu herkes bilir ve naklederdi. ayet buna
kar; herkes bunun kaldrlmasn istemiyordu, denilirse bundan herkesin bu detten
holand ve bu deti icad ettiinden dolay Osman'dan (r.a.) honut olduu, bunu
sevdii ve beendii, hatta Ali (r.a.) ile birlikte harb eden ve ilk mslmanlardan olan
Ammar, Sehl b. Huneyf ve dierlerinin de bundan memnun olduklar anlalr. htilf
vk olmusa bu bir ictihd meseledir. Bid'at olduundan maksad, bunun daha evvel
yaplmadn beyan ise, kble ehli ile silahl atma da bid'attr. nk Ali (r.a.)'den
evvel hi bir devlet bakannn kble ehli ile savat grlmemitir.
Hem siz ey Rfizler!
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) hi izin vermedii bir bid'at ezann bizzat
kendisine ilave etmisiniz. O da Hayyealel hayril ameldir. Bu bid'at icad ederken
de bn-i mer'in bunu tatbik ettiini iddia ediyorsunuz, bn-i mer'in bazan bunu
syledii mmkn olabilir. Fakat bazlarnn ezan ve ikamet arasnda Hayye alel
hayrilamal, hayyealel felah (En gzel ie geliniz, kurtulua geliniz) dedii vuku
bulmusa da bu nidalara mirlerin nidas denir ki, limlerin byk bir ounluu bunu
kerih grmlerdir.
3.4.10
Rfiz yle diyor:
Osman ldrlnceye kadar btn mslmanlar O'na muhalefet etmilerdir.

33

Ey Rfiz!
Bu sznle kann mubah klacak derecede mslmanlar Osman'a (r.a.) muhalefet
etmilerdir diye kasdediyorsan, bu tamamen yalandr. Osman' ancak zlim ve
isyankr bir gurup ldrmtr. Ashab hibir surette buna rza gstermemilerdir.
Zbeyr (r.a.), Osman'n (r.a.) ehadetini duyunca yle dedi;
Osman' ldrenlere lanet olsun. Onlar ehrin dndan gelen hrszlar gibi O'na
hcum ettiler. Allah onlar ldrsn.
Katiller gecenin karanlndan istifade ederek katlar. Mslmanlarn ou da hazr
deildiler. Medinelilerin ou mevcut idilerse de bunlar katillerin Osman' (r.a.)
ldreceklerini bilmiyorlard. ehadetini bilahare duymulardr.
Ey Rfiz!
Btn mslmanlar Osman'a (r.a.) muhalefet etmemilerdir. Aksine ounluu O'na
uymulardr. Hatta Osman'a (r.a.) itiraza sebep olan baz meselelerde mslmanlarn
ounluu O'na muvafakat etmilerdir. stelik Osman'a (r.a.) muvafakat eden
limlerin yac olmalar da mmkn deildir. Osman'a (r.a.) itiraza sebep olan
meselelerde de O'na muvafakat eden limler, Ali'ye (r.a.) itiraza sebep olan
meselelerde O'na muvafakat eden limlerden daha ok ve daha stn idiler. Bu durum
btn ilerde veya ilerin ounda byledir.
(Buradan Ali (r.a.) hakknda bir itham karlamaz. nk Onun devrinde karlan
fitne fesatlar yznden mslmanlarn ileri gelenleri arasnda da guruplamalar
bulunuyordu. Halbuki Osmana (r.a.) muhalefet edenler mslmanarn ileri gelenleri
Alimleri deil, sada solda kkrtlm ou ayak takm hatta menfaatperest
guruplard.)
3.4.11
Rfiz yle diyor:
Mslmanlar Osman'a: Bedir muharebesine katlmadn, Uhud savandan katn.
Rdvan biatna gelmedim demilerdir.
Ey Rfiz!
Bu sz ancak Osman'a (r.a.) kar savaan chil rfizlerin szdr. Osman (r.a.) bizzat
kendisinin ikrarndan ve bn-i mer'in ifadesinden de anlald gibi, Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) hasta olan kzna bakmak iin onun emri ile Medine'de
kalm ve Bedir Muharebesine katlamamtr. Hudeybiye biatnda da Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) O'nu eli olarak Mekke'ye gndermiti. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) O'nun ldrld haberini alnca ashabndan lm
pahasna Rdvan biati adiyle mehur olan biati almtr. Uhud muharebesinde geri
ekilenler hakknda da Allah (c.c.) yle buyurdu:
And olsun ki, Allah size verdii szde durdu. Onun izniyle kfirleri krp
biiyordunuz, ama Allah size arzuladnz zaferi gsterdikten sonra geveyip bu
hususta ekitiniz ve isyan ettiniz; Sizden kimi dnyay, kimi ahireti istiyordu; derken
denemek iin Allah sizi geri evirip bozguna uratt. And olsun ki O, sizi balad.
Allah'n inananlara nimeti boldur... (Ali-mrn: 3/152-153),
Allah, and olsun ki, onlar affetti. Allah balayandr, Halm'dir. (Al'i-mrn:
3/155).
3.4.12

34

Rfiz yle diyor:

slmda ve mslmanlar arasnda meydana gelen ilk muhalefet konusu imamettir.
Ey Rfiz!
Allah (c.c.)'a hamd olsun mslmanlar bu konuda ihtilaf etmemilerdir. Allah (c.c.),
Ebubekir, mer ve Osman'n (r.a.) hilafetleri iin yle bir icma' myesser klmtr ki,
ayn eyi Ali (r.a.) iin sylemek mmkn deildir. Hatta Ali (r.a.) ehid edildiinde
am halk O'na asla bat etmemilerdi. Buna ramen Ali'nin (r.a.) baz taraftarlar
O'nun huzurunda am ehline hakaret ederlerken onlar bu hakaretten alkoyarak:
Onlara hakaret etmeyiniz. Aralarnda yce zatlar vardr. demitir. Bir defasnda da:
am ehli bize isyan eden kardelerimizdir. buyurmutur.
Allah (c.c), yle buyuruyor:
Muhakkak m'minler kardetirler. Kardelerinizin arasn islah ediniz (Hucurat:
14/10).
Hlsa olarak Ali'nin (r.a.) hilafeti haktr. O doru yol gsteren bir imamdr. Byk
bir topluluk O'na biat etmemi ise de muteber olan ehll hal vel Akd'n Cumhuru Ona
bat etmesidir.
3.4.13
Rfiz yle diyor:
slm tarihinde meydana gelen ihtilaflardan biri de Fedek arazisinin taksimi ve
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) brakt mirasla ilgilidir. Ehl-i Snnet ise
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem):
Biz Peygamberler zmresi miras brakmayz, braktmz her ey sadakadr.
dediini iddia ediyorlar.
Ey Rfiz:
Bu ihtilaf er' bir mesele ile ilgilidir. Bilahare ve yukardaki hadis ile bu ihtilaf
ortadan kalkmtr. Bu meseledeki ihtilaf dier meselelere nisbeten daha azdr.
ocuklarn ve kardelerin; dede ve amca ile beraber bulunduklar haldeki mirasn
taksimi ile Ninenin torunu ile olan miras taksimi gibi. Bu meselelerdeki ihtilafn
Fedek arazisindeki ihtilaftan daha byk olmas baz sebeplerdendir.
Birincisi; bu meselelerde ihtilaf ederek ittifak etmemilerdir. nk bu hususta nass
bulamamlardr. Halbuki Fedek arazisi ile ilgili olarak nass rivayet edilmitir.
kincisi; Fedek'teki ihtilaf tekerrr etmemitir. nk bir tek mesele olup hem de az
bir mal hakkndadr. Ebubekir (r.a.) ve mer (r.a.), Ftma (r.a.) ve dierlerine
miraslarndan daha fazlasn vermilerdir. Fedek arazisi ile ilgili meseleyi ancak chil
ve kt kiiler bytyorlar. Kald ki, Ali (r.a.) halife olunca, Fedek arazisi Onun
hkm altna girmesine ramen Onu Ftma (r.a.) ve ocuklarna vermemitir.
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dier terekesini de miraslar arasnda
bltrmemitir. Sizce zulm olan bu durumu neden ortadan kaldrmamtr?
3.4.14
Rfiz yle diyor:
Mslmanlar arasndaki ihtilaflardan biri de zekat vermeyenlerle sava
konusundadr. Ebubekir Onlara kar savat. mer de hilafeti esnasnda ictihad edip
cariyeleri ve mallar sahiplerine iade ederek, hapsedilenleri de serbest brakmtr.
Ey Rfiz!

35

Bu iddian tamamen ak olan bir iftiradr. ddiann tam aksine Ebu Bekir ve mer
(r.a.) zekat vermekten ekinenlere kar sava etmede ittifak etmilerdir. Bunu
yaparken'de Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) u hadisine dayanmlardr.
Buhari ve Mslim'de rivayet edilen mezkr hadiste Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) yle buyururlar:
nsanlara kar, Allah'dan baka ibadete layk ilah olmadna ve benim Allah'n
Peygamberi olduuma ehadet edinceye kadar savamam bana emredildi. Bunu kabul
ettikleri takdirde canlarn ve mallarn benden kurtarrlar, ancak bunlarn hakk
kendilerinden istenir ve Allah tarafndan muhasebe edilirler. (Buhari tisam: 2,
stitabe: 2, Mslim man: 8, Tirmizi man: 1, Nesai: Cihad: 1, Ebu Davud Cihad: 104,
bn Mace Fiten: 1).
Ebubekirde, (r.a.) zekat kelime-i ehadetin haklarndadr, diyerek dier ashabn
muvafakat ile zekat vermeyenlere kar sava ilan etmitir. Zekat vermeyenler de
savatan sonra onu vermeyi kabul etmilerdir. Hibir zaman Ebubekir (r.a.) bunlarn
ocuk ve kadnlarn esir etmemi ve onlardan hibirisini de hapsetmemitir. Ebubekir
(r.a.) zamannda Medine'de hapishane bile yoktu. Nasl olur da Ebubekir (r.a.) vefat
ederken onlar hapishanede kalrlar?
3.4.15
Rfiz,
Ebubekir'in mer'i hilafetle grevlendirmesi hususunda ihtilaf ktn iddia ederek
kan bu ihtilafla ilgili olarak da yle diyor:
Baz kiiler Ebubekir'e: Sert ve kat olan birisini bize tayin ettin, dediler.
Ey Rfiz!
mer'in (r.a.) ta'yinini ashab arasnda ihtilaf olarak kabul etmen en kt eylerden
olup, senin cehaletine dellet eder. Efendimiz devrinde bile ashabtan bazlar Usame
ve babasnn grevlendirilmelerini ho karlamamlardr. Buna ramen hibir ey
olmamtr. Ondan sonra Ebubekir'in (r.a.) mer'i tayin etmesine kar kan Talha
olmutur. O da bilahare vazgemitir. stelik Talha mer'e (r.a.) en ok hrmet
edenlerden idi.
3.4.16
Rfiz yle diyor:
htilaf konusu olan noktalardan birisi de ra konusudur. htilaftan sonra Osman'n
halifelii zerinde ittifak ettiler.
Ey Rfiz!
Bu da berbad iftiralarnzdandr. Osman'n (r.a.) hilafetinde kimse ihtilaf etmemitir.
Hatta Abdurrahman b. Avf bu hususta gn halkla olan istiaresinin neticesinde
onlarn Osman (r.a.)'dan bakasn istemediklerini anlamtr. Eer Osman'n (r.a.)
hilafetinde ihtilaf olsayd mutlaka bu ihtilaf bize nakledecekti. Sakif gnnde ensarn
muhacirlere hitaben bizden bir sizden de bir halife olsun demeleri gibi.
Ahmed b. Hanbel: Osman'n bat' zerine ittifak ettikleri gibi, insanlar hibir bat
zerine ittifak etmemilerdir. diyor.

36

3.4.17
Ashab arasnda kan ihtilaflardan birisi de Osman'n el-Hakemi Medine'ye geri
evirmesi konusudur.
Ey Rfiz!
Bu gibi eyleri ihtilaf kabul edersen, her halifenin hkmettii bir hkme kar yaplan
btn muhalefetleri de ihtilaf olarak kabul etmen gerekir. Bunlar da olduka oktur.
3.4.18
Rfiz yle diyor:
htilafl meselelerden bir dieri, Osman'n kendi kzn Mervan b. Hakem'le
evlendirerek, Ona ikiyzbin dinar vermesiyle ilgilidir.
Ey Rfiz!:
Osman'n, kzn Mervan'a vermesinde ne gibi ihtilaf kmtr? Osman'n Mervan'a bu
kadar mal verdiini kim nakletmitir? Evet biz Osman'n (r.a.) akrabalarn sevdiini,
onlara yardm ettiini inkr etmiyoruz. Bunun gibi Ali (r.a.) de yaknlarn ve
taraftarlarn grevlendirmi ve onlara mli yardmda bulunmutur. ctihad ederek de
savamtr. Bu savatan dolay da ok kt neticeler domutur. Her iki taraf da
cennet ehlindendir.
Kald ki; Osman (r.a.) ve Ali (r.a.) her ikisi de masum deildirler. Yaptklar eyler
ictihad eseridir. Bunda da ihtilaf olmas tabidir.
3.4.19
Rfiz yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), bn-i Ebi Serh'in ldrlmesini emretmesine
ramen, Osman Onu himaye etmitir.
Ey Rfiz!
bn-i Eb Serh'in ldrlmesini emreden zat -ki Rasulullahtr- yine Osman'n (r.a.)
efaatiyle Onu affetmitir. u halde knanacak bir ey yoktur.
bn-i Eb Serh nceleri hicret etmi, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) iin
Vahiy ktipliini yapm, sonra da irtidat ederek mriklere katlm ve Rasulullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem) iftira etmitir. Bunun zerine Rasulullah Onun
ldrlmesini emretmitir. Mekke fethinde Osman (r.a.), bn-i Ebi Serh'i Rasulullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem) getirmi fakat Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
Ona iltifat etmemitir. Osman (r.a.):
Ya Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Abdullah' kabul et, diye szn defa
tekrar ettikten sonra, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Abdullah b, Ebi Serh'i
affetmitir. Ondan sonra da Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle
buyurmutur:
Bu adama iltifat etmediim zaman, iinizde kp da Onun boynunu vuracak bir
akll yok muydu? Ensardan bir zat:
Ya Rasulallah neden bana iaret etmediniz? demesi zerine, Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem):
Peygamber iin hain baklarn olmas yakmaz. buyurmulardr.
Btn bunlardan sonra da onun hakknda iyilikten baka bir ey nakledilmemitir.
Abdullah'tan baka slama daha ok dman olan kimseler bulunmasna ramen

37

Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onlar atfetmitir. Safvan ve Ebi Sfyan gibi.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Allah'n sizinle, dmanlk gsterdiiniz kimseler arasnda bir sevgi yaratmas
umulur; Allah Kadir'dir. Allah balayandr, acyandr. (Mmtehine: 60/7).
3.5
Rfiz yle diyor:
Mslmanlar arasndaki ihtilaflardan biri de Ali zamannda olmutur. O da Ali'nin
hilafeti zerine ittifak edildikten sonra; Talha ve Zbeyr'in Ona kar gelmeleriyle
meydana gelen ihtilaftr. Ondan sonra Ali ile Muaviye arasnda vuku bulan
ihtilaflardan dolay Sffin sava meydana gelmitir. Hlasa hakl olan Ali idi. Hak da
Onunla beraber idi. Hilafeti zamannda haricilerden E'as b. Kays, Mis'er b. Fedek ve
Zeyd b. Husn gibi kimseler Ona kar gelmilerdir. Yine Onun hilafetinde ar giden
Abdullah b. Sebe kmtr. Haricler ve Abdullah b. Sebe'in mensuplar bir ok bid'at
ve sapklklar uydurmulardr.
(Abdullah b. Sebe iler iin yeni bir inan uyduran bir hindir. Ona gre Yua' (a.s.),
Musa'y vsi kld gibi, Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) de, Ali'yi (r.a.) vsi
klmtr. Abdullah'tan sonra iilerin eytan olan Muhammed b Cafer er-Rfiz
gelerek, imametin muayyen ahslarn hakk olduunu sylemitir.)
Ey Rfiz!
Sz uzatmadan her halifenin hakka uygun hareket ettiklerini ve hakkn onlarla
olduunu sylemekle iktifa ediyoruz. Bu zatlar red edip, yalnz Ali'yi (r.a.) hilafetle
tahsis etmek delilsiz bir iddiadr.
Ali'nin (r.a.) hilafeti zerine ittifak edildikten sonra ihtilaf domutur diyorsun.
Halbuki bilinen u ki, mslmanlarn bir ou, mesela Umum olarak am'llar,
Medine ehlinin bir ksm, bir ok Msr'l ve Marib ehli Ona biat etmemilerdi. Sonra
kusuru Talha ve taraftarlarnda bularak onlardan hi bir mazeret kabul etmemitir.
Btn limler, Talha ve Zbeyr'in Ali'ye (r.a.) kar, Ali'nin (r.a.) de onlara kar sava
istemediini bilmektedirler. Ne yazk ki, sava anszn tutuuverdi. Talha ve Zbeyr
Ali (r.a.) ile birbirlerine kar kmalarna ramen maslahatta ittifak ederek
Osman'n (r.a.) katillerine ceza tatbik etme hususunda karar verdiler. Fakat o zaman
Osman'n (r.a.) katilleri daha nce yaptklar gibi, fitne karmak zere birbirleriyle
anlatlar. Fitneci katiller; Talha, Zbeyr ve askerlerine hcum ettiler. Onlar da
kendilerini mdafaa kabilinden onlara karlk verdiler. Bunun zerine fitneciler;
Talha ve Zbeyr'in kendilerine hcum ettiklerini Ali'ye (r.a.) bildirdiler. Ali'de (r.a.)
nefsi mdafada bulundu.
Hlsa her iki tarafn da gayesi savaa balamak deil, nefsi mdafaa etmek idi.
Lakin rfizler inat olduklar iin ne nakle inanrlar ve ne de doruyu kabul ederler.
Her yaygaracnn emrindedirler. Onlar ashabn ileri gelenlerine dmanlk ederek,
slm dmanlaryla dost oluyorlar.
Hatta Badad muharebesinde mslmanlar perian eden Tatarlarla ibirlii yaparak
ehl-i snnete eziyet ediyorlard. bn'l Alkami'nin yapt gibi.
Bu hin, Hlg ile yazarak slm beldelerini yakp kavurmu, mslmanlar da yok
etmitir. Yine Hlg mslmanlarn kann sel gibi aktm, hem Abbasileri hem de
Ali (r.a.) taraftarlarnn kadnlarn esir etmi, mslman ocuklarn irk ve kfr
zerine yetitirerek mslmanlarn bana bel etmitir.
yle ki bu ocuklar da Mlhidleri ve sapk rfizleri byterek bunun yannda da
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ashabna buz etmilerdir.

38

Rfizler tam u yetin mulne girerler. Allah (c.c.) yle buyurur:

Kendilerine kitab verilmi olanlarn, Cibt ve tauta kanp, inkr edenlere: Bunlar,
inananlardan daha doru yoldadrlar dediklerini grmedin mi? (Nisa: 4/51)
Durum byle olunca aka yalan syleyen ve ancak nefs hevasna uyan nakilleri
kabul eden rfizleri, bizlerin hadislerin isnadn ve dier durumlarn bilmediimizi
nasl iddia edebilirler?
Onlar, taraftarlarndan, birinin yalan veya doru bir sz sylediinde kendisinden ne
kitab ve ne de hadisten delil isterler. Onun yan izmesine asla iltifat etmezler. Ama
onlara muhalif olan herhangi birisi, hem de delille karlarna ksa ya inad ederek
veya tahrif ettikleri ayetlerle onu tekzib ederler. Muarzlarnn gl olduunu grr
de az da olsa ondan ekinirlerse ona:
Doru sylyorsun, hak olan senin dediindir, bundan byle senin dediin ekilde
Allah (c.c.)'a kulluk edeceiz, diyerek hemen rfiziiklerinden vazgeerler. Hal byle
olunca mnazaralarda kim onlardan insaf bekler?
Bunlar kendilerine fikir, kabul etmilerdir.
Birincisi, imamlarnn masum olduklarna inanrlar.
kincisi, mamlarnn naklettikleri her eyi Rasulullah'dan (sallallahu aleyhi ve sellem)
aldklarn iddia ederler.
ncs, Ehl-i beytin icma' hccettir derler.
Kendilerini ehl-i beytten kabul eden bu gurubun, fkhtan mahrum olup, tahkik ve ilmi
de idam ettiklerini gryorsun. Onlara gre bir mesele bu temel gr ve esasa
uymad mddete kabul etmezler ki, onlarn temel ve esaslar kitap, snnet, akl ve
onlardan baka herkesin icma ile reddedilmilerdir.
3.6.1
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden deliller hususunda yle diyoruz:
mamn ma'sum olmas gerekir. Masumiyet art olduu mddete Ali imamdr.
nsann tek bana yaamas mmkn deildir. O yemeye, giyime, meskene ve
yardmlamaya muhtatr. nsan genellikle bakasnn elindekine muhta olunca,
kuvve-i ehevaniyesi muhta olduu o eyi zorla almaa tevik eder. Bu da anari ve
fitneyi dourur. te btn bu sebeplerden dolay, insanlar zulmden alkoyacak,
insafl davranp hakk sahibine verecek ve kendisine hat ve unutkanln caiz
olmad bir imamn tayini arttr. Bu sfatlara hiz olmayan, bizzat kendisi ikinci bir
imama muhta olur. nk mamla gerekli klan sebepler kendisinde yoktur. Ama
bu sfatlara haiz olan ma'sum biri karsa ite o imamdr. Aksi halde imam
bulununcaya kadar teselsl gerekecektir. Ebubekir, mer ve Osman ittifak ile masum
deildiler. Ali, ma'sum olduuna gre haliyle o imamdr.
Ey Rfiz!
Ma'sum olan Rasulullah'tr (sallallahu aleyhi ve sellem).
nsanlarn her zaman Ona itaat etmeleri vaciptir. mmet, Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) emirlerini Muntazar'n emirlerini bildii iddia edilen bir gruhtan
daha iyi bilir.
Evet masum imam olan zat Rasulullah'tr (sallallahu aleyhi ve sellem).
mmet, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Onun emirleriyle kendisini
bakalarndan mstani klmtr.
Ululemir ise ancak O'nun tebli ettii dinin hkmlerini tatbik ederler. Onlarn baka
grevleri yoktur.

39

u bilinen bir gerektir ki, Yemen ve baka yerlerde Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) tayin ettii grevliler vard. Btn bunlar ictihadlaryla halk ynetiyorlard.
Bunlardan hibirisi de masum deildi. Ali (r.a.)'den baka imamete geenlerden
hibiri iin ma'sumiyyet iddia edilmemitir. Hatta Ali'nin (r.a.) uzak beldelerde tayin
etii yle grevliler vard ki, Onun emir ve yasaklarn da bilmiyorlard. Aksine
Ali'nin (r.a.) de haberi olmad hususlarda tasarruf ediyorlard.
Btn bunlardan baka senin (rfiz) sfatlarn saydn imam zamanmzda mevcut
deildir. Kald ki, bu sfatlara hiz olan imam sizce kaybolmu, sizin dnzdakilerin
indinde de temelde yoktur. Bahsettiiniz imamla imametin gayeleri asla tahakkuk
etmez.
Aksine biraz, zulm ve cehaleti olsa bile bizzat mmetin banda bulunan bir imam,
meydanda olmad iin hibir faydas olamayacak imamdan daha faydaldr.
Herhlkrda ilmi tebli edecek ve maiyetinde allacak bir imama ihtiya vardr.
3.6.2
Rfiz yle diyor:
Ma'sum bir imamn ta'yini arttr.
Ey Rfiz!
Bu sznle mutlaka Allah (c.c.)'n bir ma'sum imam yaratmasn m istiyorsun?
Yoksa insanlarn byle bir imama biat etmelerinin vacip olduunu mu kastediyorsun?
Aslnda sizin gayeniz Ali'nin (r.a.) masumiyetini iddia etmektir. Lkin Allah (c.c.)
Ali'yi (r.a.) ne ilk halife zamannda ve ne de kendi hilfetinde ma'sum klmamtr.
Binaenaleyh sizce Allah (c.c.), zlim (h!) olan ilk halifeyi desteklemi, onlar da
mslmanlarn maslahatna uygun olan yapmlar, Ali'yi (r.a.) de te'yid etmedii iin,
maslahata uygun olan yapamamtr. Byle bir ey olamaz!
3.6.3
Rfiz yle diyor:
nsan tabi olarak ehirde yaaynca, ehir halkndan ktl defetmek iin ma'sum
bir imamn tayini vaciptir.
Ey Rfizler:
Siz Allah (c.c.)'n yaratt her beldede, orann halkndan zulm defeden ma'sum bir
imamn hlen mevcut olduunu kabul ediyor musunuz?
Kabul ediyorsanz bu ak bir zorlamadr. Kfir ve mriklerin beldelerinde masum
imam var mdr?
am'da Muaviye'nin (r.a.) yannda ma'sum imam var myd?
Her beldede ma'sum imamn vekilleri vardr, diyecek olursan, sen gerekleri inkar
edip cerbeze ile galebe etmee alyorsun. Yok, baz beldelerde vardr dersen ve
yakardaki iddiann Allah iin vacip olduunu ileri srersen beldeler arasndaki fark
nedir?
stelik ihtiya da ayndr. Farzedelim ki, her beldede ma'sum imamn vekilleri vardr,
deyip sana teslim olduk. Peki bunlar bizzat kendisi ma'sum olmadklarna gre,
ma'sum imamn belde halkna faydas nedir?
Elbette onlarn hi faydas olmaz. nk ma'sum olmayann arkasnda namaz klyor
ve Ona itaat ediyorlar.
O zaman iler ma'sum imama rucu' eder. denilecek olursa, biz de yle diyeceiz:

40

Bu imam Ebubekir (r.a.), mer (r.a.) ve Onlardan bakalar gibi muktedir olmayp her
ehire adaleti ulatramazsa veya her belde iin dil ve gl birisini bulamazsa, ve
bulamad iin de sorumluluk ondan dtne gre, Allah iin vaciptir sz
nereden geliyor. Kald ki, sizce ma'sum aciz kabul edilmi oldu. Zaten bizce byle
birisi asla mevcut deildir.
Meselenin dier bir yn de udur:
ddia ettiiniz ma'sum imamn bakasna gelecek zulm defetmesi ve insafl olmas,
bizzat kendisine yaplan zulme mani olmas ve hakkn almasnn bir eididir. Bu
imamnz kendisine yaplan zulm defetmiyecek derecede ciz olursa, Ona uyanlarn
bana gelecek zulm nasl defedebilir? Bu imamnz ldrlecek diye korkusundan
drtyzaltm seneden beri ortaya kmad.
(Hasan el-Askeri'nin olu ve iilerin muntazar imam kasdedilmektedir. iilere gre
Muntazar, ocuk iken Sirdaba (Maara) girmitir. Halen de Onu beklemektedirler.
Halbuki Hasan el-Askeri'nin olu bile yoktu. Hatta hanm ve cariyeleri iddet mddeti
ierisinde bir evde tutulmalar, onlarn hmile olmadklarn gstermektedir. )
Ey Rfiz!
Allah (c.c.) asla zulmetmez. O gerekli olan hibir eyi ihmal etmez. O gerekli olan
yapmtr. Buna ramen sizce maslahatlarn kendisi tarafndan yaplaca ma'sum bir
imam yaratmamtr. Eer mcerred olarak ma'sum imamn yaratlmasyla maslahatlar
meydana gelecekse, -Halbuki maslahatlar meydana gelmemitir.- ma'sum imamn
yaratlmas vacip olur. Yok eer bu maslahatlarn meydana gelebilmesi iin masum bir
imam ile birlikte daha baz eylerin yaratlmas vaciptir, diyorsanz, Allah (c.c.) byle
bir ey yaratmamtr. Halbuki size gre bunlar yaratmas vaciptir. Vacibi ihlal etmek
de Allah iin caiz deildir. Yaratmadna gre bundan da anlald ki imamet
konusunda Allah iin hibir ey vacip deildir. u halde Allah (c.c.)'n, mcerred
varlyla maslahatlarn meydana gelmeyecei ma'sum bir imam yaratmas ile
yaratmamas arasnda hibir fark kalmad. O zaman da bu imamn mevcudiyeti
gerekmez.
Btn bu anlattklarmzn neticesi udur:
Ma'sum bir imam yaratmak Allah iin vaciptir. eklindeki rfizlerin sz btldr.
Allah, yaratmas kendisine vacip olan ma'sum imam yaratmtr, fakat insanlar Ona
isyan etmekle maslahat kardlar diyecek olursanz size yle deriz:
Birincisi; Allah (c.c.) byle bir ma'sumu yaratt takdirde, maslahatn tahakkuku iin
insanlarn Ona yardmc olmayacaklarn, aksine Ona isyan edeceklerini, bundan
dolay da cezalandrlacaklarn bilmise, O imam yaratmas vacip deildir demektir.
kincisi, btn insanlar imama (Ali (r.a.) kaydediliyor) isyan etmemiler. Bir ksm
Ona isyan ederken dier bir ksm da Ona itaat etmilerdir. Acaba onlar itaattan
alkoyan nedir?
Zlimler onlar itaattan alkoymular, diyecek olursanz o zaman yle deriz:
Allah zulm defetmeye kadir olduuna gre neden zlimlere mni olmad? Allah
bunun olmayacan ve maslahatn da tahakkuk etmiyeceini bildii iin onlara mni
olmamtr, diyecek olursanz size yle deriz:
Peki bu iddialarnza ramen neden Peygamberden baka ma'sum bir imamn
yaratlmas vaciptir diyorsunuz? Bu ma'sum imam size lzmdr! Bize lazm deildir.
ncs, Siz Allah (c.c.) kullarn fiillerini (cebren) yaratr diyorsanz, Allah
(c.c.)'n zulm gerektirecek eyleri yaratmamas lazmdr ki, itaatta bulunsunlar. Bunu
kabul etmez.
Allah kullarn fiillerini yaratmaz diyorsanz, Ma'sumiyet kulun ktlkleri deil, iyi
olan eyleri istemek ve yapmakla mmkn olur. Halbuki sizce Allah, kulun iradesini

41

deitiremez. Binaenaleyh kulunu Ma'sum klmas da gcnn dnda kalm olur.

Bylece kaderi inkar edenlere gre de Ma'sumiyet iptal edilmi oldu. nk
ma'sumiyet kulun yalnz iyilikleri dilemesi demektir. Onlara gre kul kendi iradesini
yaratyorsa, yine onlara gre Allah (c.c.)'n iradesini yaratamad bir kulu ma'sum
klmas mmkn olmam olur.
Ey Rfiz!
Ma'sum imamdan istenen ey, Onun ktlkleri tamamen yok etmesi midir? Yoksa
azaltmas mdr? Tamamen yok etmek ise lemde byle bir ey olamaz. Azaltmak ise,
ma'sum olmadan da bu durum hasl olabilir. Hatta Ebubekir ve mer (r.a.) zamannda
Ali'nin (r.a.) ve bakalarnn zamanndan daha fazla hsl olmutur.
3.6.4
Rfiz yle diyor:
mam ma'sum olmazsa, ma'sum olan bir imama muhta olur.
Ey Rfizi!
Ehli snnetin dedii gibi, btn mmetin hataya dmemesi iin, idare edilenlerden
biri hata ilediinde imamn onu ikaz ederek hatasn dzelttii gibi, imam hata
ettiinde mmetten biri de imam ikaz ederse, bylece hatada ittifak
etmeyeceklerinden dolay masumiyet btn mmetin olursa daha iyi olmaz m?
Neden bu caiz olmasn?
Ayn ekilde haberi nakledenlerden her birisinin yalan sylemesi veya hata etmesi
caiz olbailir ama, btn mmetin byle olmas normal deildir. Aslnda masumiyeti
bir cemaate mal etmek bir tek kiiye mal etmekten daha kolaydr. Bylece ma'sum
imam tayin edilmeden de ondan beklenen eyler hsl olmu olurdu. Ama bu chil
rfizler mmetten bir kiinin ma'sum omasn vacip, tmnn de hata ilemelerini
-aralarnda ma'sum imam yoksa- caiz gryorlar.
Bazlarnn belirttikleri gibi, Ali'nin (r.a.) ma'sumiyetini ve Onun nass ile halife
olduunu iddia eden ilk kii bir zndktr. Bu zndk slm ifsad ederek, Pavlosun
hristiyanlara yapt gibi o da mslmanlara aynsn yapmak istemitir. Fakat
Pavlos'un hristiyaniara yaptn bu zndk mslmanlara yapamamtr. nk
hristiyanlar aptaldrlar. Onlar, sa (a.s.) ge kaldrlmadan nce Ona ittiba ederek
dinini renmemiler ilmen ve amelen de O dini tatbik etmemilerdir. Pavlos, sa
(a.s.) hakknda ar gidince (Onu ilahlatrnca) krallar ile birlikte halkn ounluu
Ona uydular. Bir ksm ilim adamlar Pavlos'a kar kmalar zerine bunlardan
kimisi krallar tarafndan ldrlm kimisi de kiliseye ekilmitir.
Fakat Allah (c.c.)'a hamd olsun ki, mmetimiz arasnda her zaman hakk mdafaa ve
tatbik edecek bir topluluk mevcut olacaktr. Hi bir mlhid ve mfsid yapt fesad
veya hakka kar direnmesi ile bu mmeti yolundan saptramyacaktr. Ancak kr
krne Mlhid ve Mfsidlere tabi olacak baz kiiler sapkla duar olabilirler.
Ey Rfiz!
mamn ma'sumiyeti ne demektir? Syle bakalm, imamn kendi ihtiyar -istei- ile
iyilikleri yapp ktlkleri terketmesi midir? Halbuki siz Allah (c.c.)'n, kulun
ihtiyarn yaratmadn sylyorsunuz.
Yoksa iyilikleri yaparken O'na kudreti verip, ktlkleri ilemek isterken de kudreti
ondan almas m demektir? Bu da olamaz. nk daha nce Allah (c.c.)'n kulun
ihtiyarn -isteini- yaratmadn sylemitin.
Buna gre sence Allah ma'sum birisini yaratamaz. Kaderle ilgili szlerini

42

reddedersen, o zaman ma'sum imamn yapt iyilikler karsnda sevab almamas

gerekir.
3.6.5
Rfiz yle diyor:
Ali'den baka ma'sum olmad ittifak ile bilinmektedir.
Ey Rfiz!
Senin bu iddiann doruluu mmkn deildir. bid ve avam halktan bir ou sizin
gibi eyhlerinin ma'sum olduklarna inanrlar. Onlar buna ramen Ashab- kiramn
kendi eyhlerinden daha stn olduklarn kesinlikle kabul ederler. Kald ki, hulaf-i
Ridn hakkndaki itikadlar hesiz ki daha msbettir. smililer de imamlarnn
ma'sum olduklarna inanrlar. Bunlarn imamlar da oniki imamn dndadr. meyye
oullar'na tbi olanlar da, halifenin sorguya ekilemeyeceini ve tecziye
edilemeyeceini iddia ediyorlar. mamn her emrine itaat vaciptir diyenlere gre
imamn ma'sum olma art da yoktur. Bunlar:
Allah'a itaat ediniz ve Raslne itaat ediniz ve sizden olan idaricilere... (Nisa: 4/59)
ayetini delil getirerek liderlerine mutlaka itaat ediyorlar.
Ey Rfiz!
Bunlarn muhalefetine itibar edilmez diyecek olursan, unu iyi bil ki, senin bu iddiana
kulak verilmez. Kald ki Onlar mevcud olan birisine ttiba etmiler. Sizin gibi ortada
olmayan ve ondan hibir menfaat beklenmeyen Muntazar'nza tab olmamlardr.
Btn bunlardan baka ashab, tabin ve mctehid imamlar arasnda Ali'nin (r.a.)
ma'sum olduunu syleyen olmamtr. Bu iddiay ancak imamiyye mezhebinin chil
mensuplar yapmlardr.
mmlerin sapk iddialar kadar, sapk haricler de Ali'nin (r.a.) (H!) tekfirini,
nsibler de fskln iddia etmilerdir. (Nasibiler: Ehl-i Beyte dmanlk eden
zmrelerin umumunun addr. )
Ey Rfiz!
Ma'sum imamn varl ya vaciptir veya deildir. Vcip deilse haliyle iddianz boa
kmtr. Vacip olduunda srar ediyorsanz ma'sum imamlarn ilk halife deil,
yalnz Ali (r.a.) olduuna teslim olmuyoruz. Sizin bu sznz doru ise Ma'sum
imamlarn Ebubekir (r.a.) ve mer'in (r.a.) olmas gerekir. nk ehl-i Snnet her
ikisinin imamet iin Ali (r.a.)'den daha layk olduklar hususunda ittifak etmilerdir.
Bu iki zat iin ma'sumiyyet sz konusu olmadna gre, Ali (r.a.) iin de haliyle sz
konusu deildir.
Bu durum Musa (a.s.) ve sa'nn (a.s.) peygamberliine benzer. Mslmanlar ancak
Rasulullah'n peygamberliiyle beraber onlarn peygamberliklerine teslim oluyorlar.
Bunun gibi Ebubekir, mer ve Osman'n (r.a.) hilafetiyle beraber Ali'nin halifeliine
inanyor, bata Ali'nin (r.a.) ma'sumiyeti olmak zere ilk halifenin ma'sumiyetini de
nefyediyoruz.
lk nn halifeliklerinin hilfna Ali'nin (r.a.) hilfeti icma ile sabittir eklindeki
szn;
- Yahudilerin Muhammedin Peygamberlii hilfna Musa'nn peygamberlii icma ile
sabittir ile
- Hristiyanlarn; lhlk(!) Musa ve Muhammede deil, sa'ya has bir zelliktir
eklindeki szlerine benzer.
Halbuki biz kesin olarak biliyoruz ki sa'nn, Musa ve Muhammed (a.s.) (Allah
(c.c.)'n selam hepsine olsun) den ayr olarak zel bir meziyeti olmad gibi, Onun

43

ilahln (h!) gerektirecek hibir zellii de yoktur. Ayn ekilde Ali'nin (r.a.) dier
halifede olmayan ve ma'sumiyetini gerektirecek ayr bir zellii yoktur.
3.6.6
Ey Rfiz!
Yalnz Ali'nin (r.a.) ma'sum olduunu nereden biliyorsun? Dier nn ma'sum
olmadklar hususundaki icmdan biliyorum, diyecek olursan yle deriz:
Sizce icma hccet deilse zaten iddianz btldr.
cma yalnz Ali'nin (r.a.) ma'sumiyetinde hccettir, diyecek olursanz, bu hususta
yaplan icmadan kast Ali'nin (r.a.) er emirleri korumas ve onlar olduu gibi
nakletmesidir.
Btn bunlar yle dursun, zaten siz rfizler icmann hccet olduunu hibir surette
kabul etmiyorsunuz. Nasl olur da icma' ile hccet getirerek bize kar kyorsun?!
3.6.7
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.) ma'sumiyeti Rasulullah'tan tevatr yoluyla gelen haberlerle sabittir,
dersin;
Bu iddian da imamet hususundaki nass'n mtevtir olduunu iddia etmene benzer.
Aslnda sizin bu iddianz gya Ali (r.a.):
Ben ma'sumum, benden bakas ma'sum deildir eklindeki sznden
kaynaklanyor. (Ali (r.a.) , byle bir sz sylememitir. )
Bu sz herkes syleyebilir. Bu sz, dier konumalarnda sadk olup olmad
bilinmeyen bir kimsenin Ben her szmde doruyum demesine benzer.
smililer de bunun aynsn iddia etmilerdir. Onlara gre imam, ma'sum olan
reticidir.
smililer: lim -nakli ve sem'- yollarnn doruluu ancak ma'sumun retmesiyle
bilinir, derler. Bu hususta delil getirmeleri istenecek olursa, asla delil getiremezler.
ddialarnda da elikiye derler.
Farzedelim ki Ali (r.a.) Ben ma'sumum demitir. Bu sz kim ondan nakletmitir?
Aksine ondan tevatren nakledilen bunun tam hilafnadr. O, kadlarnn kendi gr
hilfna karar vermelerini kabul etmitir. Ali'den (r.a.) gelen sahih bir rivayetle O
yle buyurmutur:
Cariyelerin ocuk getirdikten sonra satlamayacaklar hususunda mer'le ittifak
etmitik. imdi ise satlmalarn uygun gryorum.
Bunun zerine kendisinin tayin ettii kads Ubeyde es. Selman Ali'ye (r.a.) yle
demiti:
mer'le (r.a.) beraber cemaatle olan fikriniz, tek banzda verdiiniz ve cemaatten
ayr olan kararnzdan bize daha ho geliyor.
Ali'nin (r.a.) kadlarndan reyh Ona mracaat etmeden itihadyla hkmederdi. Ali
(r.a.) de bunu ho gryordu. Ali (r.a.) de bizzat kendisi ictihad eder, fetva verir ve
bilhare itihadndan vazgeiyordu. Bu da sahih isnadl rivayetlerle kendisinden
nakledilmitir.

44

3.6.8
Rfiz yle diyor:
mamn nass ile tayin edilmesi gerekir. Seim ile imam ta'yininin btl olduunu
daha nce aklamtk. nk seimi gerekletiren mmetin bir blm, seime
itirak etmeyen mmetin dier bir blmnden stn deildir. mam nass ile ta'yin
edilmedii taktirde mnakaa ve kargaa kar. Ali'den baka hibir imam icm ile
tayin edilmediine gre Ali'nin gerek imam olduu ortaya km oldu.
Ey Rafz!
Senin bu iddian her iki halde de batldr.
Birincisi, Selef ve haleften birok zatlar Ebu Bekir'in (r.a.), az bir gurup da Hz.
Abbas'n imametinin nass ile sabit olduunu sylemilerdir, icma nerede kald?
kincisi, Nass imamet iin ya muteber kabul edilecek veya edilmeyecek. Muteber
kabul edilecekse, Nass Ebubekir (r.a.) hakkndadr, deriz. Muteber deilse zaten
Ebubekir'in (r.a.) imameti ashab'n icma' ile sabittir. Hepsini bir tarafa brak! Bir kere
siz icma' hccet olarak kabul etmiyorsunuz. Size gre hccet ma'sum imamn
szdr. Dolaysyla hkm yine ma'sumiyetini iddia ettiiniz ztn bir nass syleyip
sylemediine kald. Ali'nin (r.a.) byle bir nass' dile getirip getirmedii vki
olmad gibi ma'sumiyeti de sz konusu deildir. Sizin bu iddianz ancak kimin
uydurduu belli olmayan birinin Ali'ye (r.a.) izafeten, Ben ma'sumum, imameti
hususunda nass bulunan kii benim eklinde syledii szden kaynaklanyor.
Ey Rfiz!
mamn ma'sum olmas ve hakknda nass bulunmas gerekir sznle Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem):
Benden sonra halife budur demesinin art olduunu mu? Yoksa bu sz olmadan
imametin tahakkuk etmiyeceini mi kastediyorsun? Birincisini sylyorsan, bu
itibarla nass'n vacip olduunu kabul etmeyiz. Zeydler de bu konuda Ehl-i snnet vel
Cemaat'la beraber olup bu nass kabul etmemelerine ramen onlar -ve biz- Ali'yi (r.a.)
hibir ekilde itham etmemilerdir.
mam nass ile tayin edilmedii takdirde mnakaa ve kargaa kar. eklindeki
iddiana gelince yle diyoruz:
mamete layk olan kimsenin vasflaryla ilgili olarak rivayet edilen nasslar mnakaa
ve mnazaray kesinlikle reddettii iin kasdedilen ey onlarla tahakkuk eder. Zaten
Ebu Bekir (r.a.) bu vasflara hiz idi. Ensardan bir ka kii Ebu Bekir'in (r.a.)
hilafetinde konumularsa O'nun stn olmadn iddia etmemilerdir. Ancak onlar
stn olan zata Ondan daha aa olan takdim etmek istemilerdir.
Ashab nefs arzularna uymulardr diyecek olursan, nasslarn delleti onlarn nefsi
arzularndan alkoymutur, deriz.
Nefsi arzular olduu iin nasslara muhalefet etmilerdir diyecek olursan, unu iyi
bil ki byle bir halde de olsa onlarn gayesi hakk bulmaktr, had etmek deildir.
Farzedelim ki, imam ma'sumdur. Ama valileri halktan olup ma'sum olmadklar iin
yine rna'sum'a ihtiya duyulacaktr. Ondan sonra Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) hayatta iken imamete tayin ettii kimse, vefatndan sonra imamete layk
olduunu gsteriyor. Kald ki biz her iki halde de ma'sumiyeti art komuyoruz.
Ey Rfizler!
Siz mnakaa ve kargaa olmamas iin nass'n varln vacip kldnz. Halbuki i tam
tersine oldu. Ebu Bekir, mer ve Osman (r.a.) hibir fitne ve fesad olmadan hilafete
gemilerdir. Yalnz Osman'n (r.a.) son zamanlarnda baz fesadlar kmtr. Buna
karlk, ma'sumiyetini iddia ettiiniz Ali (r.a.) zamannda ise fitneler iddetlenmitir.
Bylece Onun zamannda sizin art kotuunuzun zdd meydana gelmitir. lk

45

halife zamannda mnakaa ve kargaa deil, huzur ve skn meydana gelmitir.

Ey Rfiz!
Nass fesad giderir. Bu da bir ka ekilde olur :
Birincisi:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) birinin velayetini -imamet- haber vermesi ve
Onu medhetmesidir. O'nu tayin ediniz demese de, mmet, O zat imam olduu
takdirde durumun medhe medar olacan ve kargaalk kmayacan gayet iyi bilir.
Byle bir haber de Ebu Bekir (r.a.) hakknda vrid olmutur.
kincisi:
mameti istenen ahsn idaresinin faydal ve uygun oluu ile ilgili haberlerin vrid
olmas ile olur. Bunlar da Ebu Bekir (r.a.) ve mer'in zamannda vuku bulan ve Fars
ile Rum (v.s.) beldelerinin fethiyle ilgili olan haberlerdir.
ncs:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) vefat esnasnda yanna ard kiinin
vefatndan sonra kendisine halife olacana dellet eder. Bu da Ebu Bekir (r.a.)'dir.
(Malum olduu zere Ebubekir'i kendi yerine cemaata imam olmasn emretmitir.)
Drdncs:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem), hilafeti tavsiye etmek zere yaz yazmak
istemesi, sonra Allah ve m'minler Ebubekir'den (r.a.) bakasn istemez buyurmas,
bu da haber verdii gibi tahakkuk etmitir.
Beincisi:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kendisinden sonra halife olacak bir ahsa
iktida etmeleri iin emir vermesi.
Altncs:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kendisinden sonra Hulaf-i Ridin'in
snnetlerine ittiba edilmesi iin emretmesi ve onlarn halifeliklerine muayyen bir
mddet ta'yin etmesi. Bu mddetin tayini, O mddet iinde halife olanlarn hidayete
davet edici rid halifeler olduunu bildirir.
Yedincisi:
Kendisinin tercih edilmesin gerektiren baz eylerle bir ahs tahsis etmesi. Bu da
Ebubekir'de (r.a.) mevcuttur.
Sekizincisi:
Nass terketmek caiz deildir. Caiz ise Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) O'nu
terketmesi evladr. nk ondan sonra ma'sum yoktur. Rasulullah'tan sonra Nass'n
ma'sum kiiden gelmesi sz konusu olmad gibi, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) her szne ittiba etmenin vacip olduu nass ile sabittir. Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) vefatndan sonra bizzat O'na mracaat etmek mmkn
olmadna gre O'nun ma'sum birisini ta'yin etmesi mmkn deildir. nk o kii
hata edebilir, Onun iindir ki, Dn hususlarda kendilerine mracaat etmek zere
muayyen ve ma'sum imamlara ihtiya vardr diye iddia etmek Allah (c.c.)'n
peygamberleri gndermesinin lzumsuzluunu kabul etmek demektir.
Hlasa, yalnz Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ma'sum olduu iin O'nun
szleri hccettir. Muayyen ma'sum kiilere ihtiya yoktur.
Dokuzuncusu:
Cz meseleler hakknda nasslarn bulunmas mmkn deildir. Ama btn kll
meseleler hakknda Rasulullah'tan nasslarn vrid olduu sabittir. Rasulullah,
muayyen birisini ta'yin ederek kll meseleler hakknda hkm verme hususunda o
kiiye itaat edilmesini emretseydi bu olmazd. nk Rasulullah bizzat kendisi kll
meseleler hakknda hkm getirmitir. Ta'yin ettii o kiiye cz meselelerde itaat
edilmesini emretmeseydi, hele o cz meselelerin kll meselelere uyup uymadna

46

baklmadan mutlak itaati isteseydi bu da doru olmazd. Fakat tayin ettii imamn
cz meselelerdeki hkmleri kll hkmlere uyduu takdirde Ona itaat edilmesini
emretmise bu dorudur. Her idareci de bu hkme tbidir. Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) muayyen birisini ta'yin etseydi, ondan sonra gelecek kiiye itaat
edilmemesi gerekirdi. nk ikincisi hakknda nass yoktur. Eer Her imam
kendisinden sonra geleni ta'yin etmekle bu i tahakkuk eder dersen, bunun mmkn
olabilmesi iin ikincisinin ma'sum olmas gerekir. Halbuki Rasulullah'tan (sallallahu
aleyhi ve sellem) sonra ma'sum kimse yoktur.
u halde rfizlerin, kaytsz artsz olarak imama itaat edip onun szlerini kitap ve
snnet llerine vurmamak eklindeki iddialar tamamen btldr.
Ama Allah (c.c.)'n emrettii gibi ihtilaf ettiimiz konularda kitap ve snnete
mracaat edeceksek -ki edeceiz- o zaman muayyen bir imamn nass ile ta'yin
edilmesine ihtiya yoktur.
Evet, Allah dinimizi korumutur ve kyamete kadar da Onu koruyacaktr.
Bir beer iin Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) her bildiini bilmesi veya
Ona vahiy gelmesi mmkn deildir.
u halde Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) gelen vahyi ancak Rasulullah'tan
(sahih rivayetlerle) renmek mmkndr.
Baka yola -Ma'sum imama- ihtiya yoktur.
3.6.9
Rfiz yle diyor:
mamn; vahiy kesildii, Kur'an ve snnet de ahkm tafsil etmedikleri iin er'
ahkm ezbere bilmesi gerekir. Onun iin Allah tarafndan nassla ta'yin edilmi
ma'sum bir imamn bulunmas arttr ki, baz hkmleri terketmesin, bilerek veya
bilmeyerek ahkam'a ekleme ve eksiltmede bulunmasn. Ali'den baka hi kimsenin bu
vasfta olmad icma' ile sabittir.
Ey Rfiz!
mamn er' ahkm ezberlemi olmas gerekir. eklindeki iddianz kabul
edemeyiz.
Aksine btn mmetin er' ahkm bilmekle onu korumasnn gerekli olduunu
kabul ediyoruz.
Bu da cemaatlarla olduu gibi bazan da fertlerle tahakkuk eder. Ancak er'
hkmlerin tevatr yoluyla nakledilmesi, bir tek kiinin onlar nakletmesinden daha
hayrldr.
ilerin iddia ettii gibi Ali'nin (r.a.) er ahkam daha iyi bildiini de kabul edemeyiz.
nk Ebu Bekir ve mer (r.a.) Ondan lim idiler. Bylece iddia ettiin icma'da
hkmsz kalm oldu.
Ey Rfiz!
Eer Ali (r.a.) masumdur, binenaleyh er'i bir hkmn shhati ancak Onun
rivayetiyle bilinir diye iddia edersen, O'nun rivayeti olmadan yeryznde bulunan
hi kimseye kar hccet getirmek mmkn olmaz. Halbuki biz Ondan gelen birok
rivayetlerin shhatini bilmiyoruz ki, O'nun ma'sum olduunu kabul edelim.
Ondan sonra Ali (r.a.)'den bakalarn ma'sum olmadklar hakknda icma' olmad
mddete O'nun ma'sum olduunu kabul edemeyiz. cm' sizce hccet ise Ali'nin
(r.a.) er' hkmleri ezberlediini sylemek mmkn olabilir. Hccet deilse
masumiyetini asla kabul edemeyiz. (iler icma' hccet kabul etmediklerine gre Ali
(r.a.) ma'sum deildir. Mt.)

47

Ey Rfiz!
imdi syle bakalm. mam'n er' ahkm kendisinden tevatr yoluyla almak
isteyenlere tebli etmesi mmkn mdr? Veya halen de bu ahkm ma'sumlar teker
teker birbirlerinden mi naklediyorlar?
Mmkndr diyorsan, bu durum Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) iin daha
kolaydr. O zaman imamn nakline de ihtiya kalmaz. Mmkn deildir, diyorsan,
slm dininin ahkm Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) akrabalar tarafndan
ve biri dierine tebli etmekle nakledilmesi gerekir. Byle bir durum karsnda da
peygamberlii zemmedenler (H!) Peygamberin akrabalar Ona dilediklerini isnad
ediyorlar. O bir saltanat kurdu, akrabalar da Onu devam ettiriyor. Bu saltanat devam
ettirmeleri iin onlara eitli imtiyazlar vermitir deme cr'etini gstereceklerdir.
Ey Rfiz!
Dinin korunmas ve ahkmnn nakli iin ma'sumiyete iddetle ihtiya vardr
diyorsan, acaba neden dinin ahkmn koruyan ve Onlar tebli eden ashabn
cmlesine birden ma'sumiyet caiz olmasn?
Dini ahkm tebli ettikleri ve koruduklar nisbette ma'sumiyet neden muhtelif
cemaatlarn hakk olmasn?
Mesela Kur'an- Kerim'i ezberleme ve tebli etmede, muhaddisler sahih hadisleri
ezberleme ve tebli etmede, fakihler hkmleri anlamada ve istidlalda masum
olmalar gerekir. Haddizatnda doru olan ve vki olan da budur. Allah (c.c), bu zatlar
vastasyla baz fertlerin tek balarna biri dierine yapt nakillere ihtiya
brakmamtr. Farzedelm ki, er' ahkmn teblii bir ma'sumun dier ma'suma
tebli etmesiyle mmkndr. Drtyzaltm seneden beri hi kimse de muntazar'dan
bir tek mesele almadna gre, bu mddet zarfnda Kur'n ve snneti kimden
rendiniz?
Eer u okuduunuz Kur'n- Kerim sizce Allah (c.c)'tan nazil olann ayns olmad
caiz ise, beklediiniz o ma'sum imamnzdan da ma'lmat almadnz halde
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve amcasnn olu (Ali (r.a.)) hakkndaki
bilgiyi nereden rendiniz. Bu bilgi arkas kesilmeden bize ulat diyecek olursanz,
size yle deriz:
mamlarnzdan ard kesilmeden gelen nakiller er' ahkmn korunmasn temin
ediyorsa acaba topyekn mmetin Rasulullah'tan (sallallahu aleyhi ve sellem) alp
naklettii haberler neden ayn eyi temin etmesin? stelik iddia ettiiniz o fertlere de
ihtiya kalmaz.
3.6.10
Rfiz yle diyor:
Nasslar ahkm tafsil etmedikleri iin onlar aklayacak ma'sum imama ihtiya
vardr.
Ey Rfiz!
Her imam kll ahkmn tafsilatn yapar. Emr, insanlara hitab ettiinde i ve
hareketleri kapsayacak konumalar yapar. Ama Onun her zaman ve her i iin
muayyen bir kiiyi tayin etmesi mmkn deildir. Mesele kll hitablara kald ki,
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) bu gibi kll hitablarda bulunmas caizdir.
Ama sen haddine tecavz eder Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) btn
nasslar kll deildir dersen, biz de sana senin bu iddian hkmszdr, deriz. Farz-
muhal Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) nasslar iin iddialarn sz konusu
oldu. Yine de sen umumlik ifade eden lfz ve mnlar tahsis edecek bir imama
48

muhta olursun. Ama Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) hitab ister umum
olsun ister olmasn Rasulullah onlar aklad iin kesinlikle ma'sum imama ihtiya
kalmamtr.
er' ahkam tebli ve beyan etmekle mkellef olan Rasulullah'tr. (sallallahu aleyhi
ve sellem).
Allah (c.c.) bu hususta yle buyuruyor:
(Ey Resulm!), Sana da Kur'n- indirdik ki, kendilerine indirileni insanlara
anlatasn. (Nahl: 16/44).
Allah (c.c.)'da indirdii Kur'n- Kerim'in garantisi altna ald iin tebdil ve
tayirden uzak kalmtr.
Btn bunlardan baka Kur'n ve snnetin Ali'nin (r.a.) nakli olmadan da
mslmanlara ulat zaruret-i diniyye ile malumdur.
mer (r.a.), beldeleri fetheder etmez o beldelerin sakinlerine ilmi ve fkh retecek
limler gnderiyordu. Bylece o limler slama yeni girmi kiilere ilimlerini
aktaryorlard.
Ali (r.a.) de bu limlerdendir. O'da bn-i Mes'ud, Muaz b. Ubey (v.s.) zatlar gibi ilmin
bir blmn tebli etmitir.
Bu kadar cahillik olmaz ey Rfiz!
3.6.11
Rfiz yle diyor:
Allah (c.c.), ma'sum birini ta'yin etmeye muktedirdir. Buna ihtiya olduu gibi zarar
da yoktur. u halde byle bir ma'sumun tayini vaciptir. Ali'den bakas ma'sum
olmadna gre mam Ali olmu oldu.
Ey Rfiz!
Btn bu iddialar, gemi iddialarnn tekrardr. Daha nce sylediimiz gibi icma'
sizce hccet ise Ali'nin (r.a.) masumiyetine yeterlidir. Hccet deilse icmann Ali'nin
(r.a.) ma'sumiyetine delalet etmesi hkmszdr. mmetin ma'sum imam ile beraber
olan mevcudiyetinin daha kmil olduunu iddia ediyorsan, phesiz ki, Onun ma'sum
vekilleri ile olan mevcudiyeti daha iyidir. Ama mmetin btn fertlerinin ma'sum
olmas da elbette ki her iki halden de kat kat stndr. Buna ramen byle birey
Allah (c.c.) iin vacip deildir.
Ey Rfiz!
Ma'sum imam olmasa m'minler cehenneme girer, dnyada da iddetli bellara
mbtel olurlar diye iddia edersen sana yle diyeceiz:
Brak senin dediin olsun. Peki, neden belnn defi vaciptir diyordun? Bilindii gibi
hastalklar, kederler mevcuttur. Pahallk, alk ve musibetler oktur. Mazluma isabet
eden bu zarardan daha byk zarar yoktur. nsanlar da, shhat, kuvvet ve refaha
iddetle muhtatr. Senin btl prensibine gre de Allah birini m'min veya kfir
yaratamayacana gre nasl bir ma'sumu yaratabilir?
Btn bu meseleler daha nce anlatlrken sizin elikili iddialarnz ortaya kmt.
Bir yandan ma'sum imamn yaratlmasn Allah iin vacip olduunu sylerken dier
bir yandan da, Onun insan ma'sum (Burada Ma'sum kelimesi, gnah sevaptan,
sevab gnahtan ayran kimse manasnda kullanlmtr) yaratamayacan iddia
ediyorsunuz.
Ayrca Rfizye u soruyu sormak istiyoruz:
Kendisine ihtiya duyulan kimse, maslahatlar yapabilen ve ktlkleri izale
edebilen gte birisi mi olmal? Yoksa bunlar gerekletirmekten ciz de olsa ma'sum

49

birisi mi olmaldr?
Tabi ki ikincisi mmkn olamaz. nk cizin hi bir faydas yoktur. Bilakis
iyiliklerin yaplmas ve ktlklerin defedilmesinde kudret arttr.
Birincisi zaten mevcut deildir. Varsa bunlar yapmyor. Yapabildii halde
yapmyorsa, ya cizdir veya sdir.
3.6.12
Rafzi yle diyor:
mam maiyetindeki kiilerden stn olmas gerekir. Ali'de zamannda yaayanlarn
en stn olduu iin imamdr. stn olmayann stn olana tercih edilmesi aklen ve
naklen irkindir.
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.), zamannda yaayanlarn hepsinden stn olduunu kabul edemeyiz.
nk bizzat kendisi Kfe'de mimberin stnde, halka kar yle buyurmutur:
Peygamberinden sonra bu mmetin en hayrls Ebubekir, sonra mer'dir.
limlerin ou da en stn olan kiinin bakan olmasnn vacip olduunu
sylememilerdir. Hatta bazlar tayininde maslahat varsa, fazilet itibariyle stnn
altnda olan kiinin tayinini vacip grmlerdir. Zeydler de bu grtedirler.
3.7.1
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden Kur'an' dan deliller vardr. Allah (c.c.) yle
buyuruyor:
Sizin veliniz ve yardmcnz ancak Allah'la O'nun Peygamberidir. Bir de iman
edenlerdir ki, Onlar, Allah'n emirlerine boyun eerek namaza devam ederler ve zekt
verirler. (Maide: 5/55)
Bu ayetin Ali hakknda nazil olduu hususunda icma' vardr. Sa'leb, Ebu Zer'den
rivayetle O'nun yle buyurduunu naklediyor:
u iki kulamla iittim ki, -iitmedimse kulaklarm sar olsun- Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) yle buyuruyordu:
Ali, itaatkrlarn kumandan, kfirlerin katilidir, O'na yardmc olan zafere ular.
Ona yardm etmeyen yardmsz kalr. Ben de bir gn le namazn Rasulullah'la
klmtm. Mescitte bulunan bir fakir yardm istedi. Kimse ona yardm etmeyince
ellerini yukarya doru kaldrarak:
Allahm! hidik ederim ki, Peygamberinin mescidinde yardm taleb ettim fakat
kimse bana yardm etmedi dedi. O esnada Ali namazda ve rku halindeydi...
Fakire parmandaki yze iaret etmesi zerine, fakir gelip yzn ald. Bu
hadise Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) huzurunda oldu. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) ibadetini bitirince ban semaya kaldrarak yle
buyurdu:
Allahm! Musa (a.s.) Bir de bana ehlimden bir vezir ver. Kardeim Harun'u (ver)
Onunla arkam kuvvetlendir. Elilik iimde Onu bana ortak et. diye niyaz ettiinde,
Seni, kardeinle takviye edeceiz diye yet inmiti. (Daveti kabul edilmitir.)
Allahm! Ben de senin peygamberin ve dostunum. Allahm! Benim gsme genilik
ver. imi kolaylatr. Bir de bana ehlimden bir vezir yap. Ali ile arkam kuvvetlendir.

50

Rasulullah szn bitirir bitirmez Cibril (a. s.) O'na u yeti getirdi:
Sizin veliniz ve yardmcnz ancak Allah'la O'nun Peygamberidir. Bir de iman
edenlerdir ki, Onlar, Allah'n emirlerine boyun eerek namaza devam ederler ve zekat
verirler.
Fakih bnl Meazil, bn-i Abbas'n:
Bu yet Ali hakknda nazil oldu dediini nakletmitir. Evet ayetin iaret ettii
mutasarrf olan Veli Ali'dir. Allah ve Rasul velayeti O'na verdikleri gibi, mmet
arasnda da velayet O'nun hakk olarak bilinir.
Ey Rfiz:
Bu yetin Ali (r.a.) hakknda nazil olduu hususunda mmet icma' etmitir.
eklindeki szn, senin en byk yalanlarndandr.
Aksine bu yetin yalnz Ali (r.a.) hakknda nazil olmad hususunda ittifak
etmilerdir. Senin nakillerin tamamen yalandr. Zaten Sa'leb'in tefsiri uydurma
haberlerle doludur. Kendisi de ne konutuunu bilmeyen bir kimseydi. Talebesi elVahidi'de byledir. Daha sonra ileri srdn btn deliller de btldr. Onlar ancak
Allah (c.c.)'n kalbini krelttii, sarlar, dilsizler nefsi arzularna esir olanlar ve
chiller tarafndan reva bulurlar.
Bunun iin zndklar rfizlerin kapsndan girerek bu uydurma ve yalan haberlerle
slm ve mslmanlara hcum etmilerdir.
Tabi ki bu haberler chilleri de pheye drmlerdir. Hatta Nusayriler ve
smililer bu haberlere inanarak saptmlardr. Bu sapklar daha ar giderek ashab-
kiram sebbetmiler. Hzn almayan bu hinler Ali (r.a.) ve hatta Rasulullah' da
(sallallahu aleyhi ve sellem) ta'n etmilerdir.
Sa'lebi, ayn ayetin Ebu Bekir (r.a.) hakknda nazil olduunu, bn-i Abbas'tan rivayet
etmitir. Yine Sa'lebinin rivayetine gre, Abdlmelik yle diyor:
Ebu Ca'fer el-Bkr'a yetten kimlerin kasdedildii sorulunca, M'minlerdir, diye
cevap vermitir.
Ali b. Ebi Talha, O'da bn-i Abbas'tan rivayet ettiine gre, bn-i Abbas mezkr yetle
ilgili olarak yle diyor:
Her mslman Allah', Resuln ve btn m'minleri kendisine veli edinmitir.
Ey Rfizi,
cm'n varl hakkndaki iddiandan dolay seni affediyoruz. Bu haberle ilgili olarak
bir tek sahih senedli haber getirebilirsen kfidir. Sa'lebiden rivayet ettiin haberin
senedinde zaif ve thmete duar olmu bir ok kiiler vardr.
bnul meazil el-st'ye gelince, hadis ilmini biraz bilen kimse O'nun kitabn yalan
rivayetlerle nasl doldurduunu ok iyi bilir.
Eer yet-i kerimeden murad, zektn rk halinde iken verilmesi olsayd, bu durum
velayetin artlarndan olmas vacip olacakt. O zaman da Ali'den (r.a.) baka hibir
mslman velayet hakkna sahip olamazd. Hasan ve Hseyin'in (r.a.) velayeti de
mevzu bahis olmazd.
Ayet-i Kerimedeki Namaz klanlar lafznn cemi' (oul) sas olmas yetin yalnz
Ali'ye (r.a.) delalet etmediini gsteriyor.
Ayrca kul iyi bir ey yapmad mddete vlmez. Ali'nin (r.a.) namazdaki bu
hareketi de mstehab deildir ki, bununla vlsn. Eer mstehab olsayd Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) da namazda iken fakire yardm eder, bakasnn yardmda
bulunmasna tevikte bulunur, Ali (r.a.)'de fiilini tekrar ederdi. Halbuki bu durum
namaza meguliyet sokmaktr. Rk halinde zekat verenlerden baka kimse veliniz
olamaz denilirmi?
Ve zekat verirler ifadesi zekatn mevcudiyetine delalet eder. Halbuki Ali (r.a.),
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in devrinde iken hibir zaman zekat kendisine

51

farz olmamtr. nk o fakir idi. Gmn zekat ise ancak bir seneye kadar nisab
miktarna sahib olanlara farz olur. ancak bir seneye kadar nisab miktarna sahib
olanlara farz olur. Ali (r.a.) ise hi de bunlardan deildi. Kald ki limlerin
ounluuna gre yzk zekat olmaz. Mezkr yet:
Namaz kln, onlar gibi zekat verin ve rk' eden m'minlerle rk edin. (Bakara:
2/43),
Ey Meryem! Rabbine ibadete devam et, secdeye kapan ve rk' edenlerle beraber
rk' yap, (Al-i mran: 3/43) yetleri gibidir. Btn bunlardan baka mfessirlerin
indinde, aka bilinen udur:
yet kfirleri veli (dost ve mir) edinmeyip, m'minleri veli edinmenin vcbu
hakknda nazil olmutur. Azck dnen kimse bile, kelmn aknn buna dellet
ettiini anlar. Allah (c.c.) bu hususta yle buyuruyor:
Ey iman edenler! Yahudilerle hristiyanlar dost edinmeyin. Onlar, birbirlerinin
dostudurlar. inizden kim onlar dost ve yardmc edinirse, O da onlardandr. Allah,
dmana dostluk etmekle nefislerine zulmedenleri hak yoluna eritirmez. (Maide:
5/51)
Bu yet yahudi ve hristiyanlar dost edinmekten nehyeder.
Daha sonra Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Onun iin kablerinde nifak hastal olanlar grrsn ki, kfirlerle dostluk yapmak
hususunda yarrlar. Korkarz bir zaman inkilab ile slm malup olur, derler. Fakat
yakndr ki, Allah, mslmanlara zaferi veya kendi katndan bir emri getirirde
nefislerinde gizlediklerine piman olurlar. (Maide: 5/52)
Ondan sonra Allah (c.c):
Sizin veliniz ve yardmcnz ancak Allah'la O'nun Peygamberidir; bir de iman
edenlerdir ki, onlar, Allah'n emirlerine boyun eerek namaza devam ederler ve zekat
verirler. (Maide: 5/55) buyurmutur.
phesiz bu sfat btn m'minlerindir. Lkin Ali (r.a.), Ebubekir (r.a.) ve slm'a ilk
girenler ncelikle bu yetin mulne dhildirler.
Mezkr ayetin sebeb-i nzuln aklayan hadisi dnen ve gzelce kavrayan bir
kimse bunun yalan olduunu grecektir. Eer bu hadis doru olsayd, Ali'ye (r.a.)
yardm etmeyenler ve Onun hakkn vermeyenler (ilere gre) yardm
grmeyenlerden olacaklard. Halbuki hi de byle olmamtr. Aksine ilk halife
(Allah cmlesinden raz olsun) Fars, Rum ve Kbtilerin memleketlerini fethederek
zafere ulamlardr.
iler ise Osman (r.a.) ehid edilinceye kadar btn mmetin Onu yardmsz
braktklarn iddia ediyorlar. Onlarn tam inadna mmet, Osman (r.a.) ehid
edilinceye kadar grlmemi bir ekilde zafere ulamt. Ondan sonra da byle bir
muzafferiyyet grlmemitir. Osman (r.a.) ehid edilince mslmanlar paralandlar.
Bir ksm Ali'yi (r.a.) desteklerken, bir ksm O'nun aleyhinde bulundular. Dier bir
ksm da her iki tarafa yanamayarak kenara ekildiler.
Bilindii gibi, insanlarn Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) olan iman ve
itaatlar Ali (r.a.) iin deildir.
Ali'nin (r.a.) Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile olan beraberlii de, Harun'un
Musa (a.s.) ile olan beraberlii gibi deildir.
srailoullar Harun'u (a.s.) severken, Musa (a.s.)'dan korkuyorlard. Harun (a.s.)'da
Musa'y seviyor ve O'nunla birlikte hareket ediyordu.

52

Rfizler ise, Mslmanlarn Ali'ye (r.a.) buzettiklerini, O'na biat etmediklerini ve

O'na kar nass gizlediklerini iddia ediyorlar. Durum byle olunca Musa'nn,
Harun'a ihtiya duyduu gibi, Rasulullah'da (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali'ye (r.a.)
ihtiya duymutur denilebilir mi?
te Ebu Bekir (r.a.), O'nun vastasyla aere-i mbeereden (cennetle mjdelenen on
kii) be kii -bunlar, Osman, Talha, Sa'd, Abdurrahman ve Ebu Ubeyde'dirmslman olmutur. Halbuki ilk mslmanlardan Ali'nin (r.a.) vastasyla slm
kabul etmi hi kimseyi tanmyoruz. Halbuki Mus'ab b. Umeyr vastasyla Useyd b.
Hudayr ve Sa'd b. Muaz'n mslman olduklarn biliyoruz.
Yalnz Ali'nin (r.a.) Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)yardmc olduu
hususundaki Rfiznin iddiasna gelince:
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
... Yok eer (kskanlk ederek) Peygamberin aleyhinde birbirinizle yardmlarsanz,
bilmi olunuz ki, Allah O'nun yardmcsdr, Cibril de, m'minlerin slih olan da...
(Tahrim: 66/4).
Bu yet-i kerime ile her slih m'minin Rasulullah'a yardmc olduu beyan ediliyor.
Allah'da, Cibril ile O'nun yardmcsdr. Salih m'minler arasnda Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) zerine (Rasulullah'a) veli olacak veya O'nun hakknda
tasarrufta bulunacak hi kimse dnlemez. Ancak Allah (c.c.)'n buyurduu gibi:
Erkek ve kadn btn m'minler, birbirlerinin yardmclardr. (Tevbe: 9/71)
Takva sahibi olan her m'min Allah (c.c.)'n yardmcs (dinini yaamakla) olduu gibi
Allah (c.c.)da Onun yardmcsdr. nk:
Allah, iman edenlerin yardmcsdr. (Bakara: 2/257),
Biliniz ki, Allah'n velileri (dostlar) iin hibir korku yoktur ve Onlar mahzun da
olmayacaklardr. (Yunus: 10/62) buyuruyor.
Binaenaleyh yetlerden de anlald gibi bir kimseye yardmc olan kiinin, mutlaka
Onun hakknda tasarruf sahibi olmas gerekmez. Yardmc olmak ile veli (bir
kimsenin velayetine sahip olmak) olmak arasndaki fark anlalm oldu.
Emir'e Vali denilir ama, veli denmez. Fakihler de bir cenazede vel ve vl bir araya
geldiklerinde namaz iin hangisinin ne geecei hususunda ihtilaf etmilerdir.
Muvlt dmanln zdddr.
3.7.2
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imam olduuna delalet eden bir dier yet-i kerime udur:
Ey Peygamber! Rabbin tarafndan sana indirileni tamamen tebli et. (Maide: 5/67)
Ashab, bu ayetin Ali (r.a.) hakknda nazil olduu hususunda ittifak etmilerdir. Ebu
Nu'aym'n Atiyye'den rivayet ettiine gre yet yine Ali hakknda nazil olmutur.
Sa'lebi'nin tefsirinde Sana indirileni tebli et mealindeki ayet, Ali'nin fazileti
hakknda olduu kaydedilmitir. Bu ayet-i Kerime inince, Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) Ali'nin elini tutarak:
Ben kimin efendisi isem, Ali de O'nun efendisidir buyurmutur. Rasulullah;
Ebubekir, mer ve btn ashab'n efendisi olduuna gre Ali'de Onlarn efendisi
saylr. Dolaysiyle mam Ali'dir. Sa'lebi tefsirinde yle diyor:
adr Hum'da bulunulduu bir gnde Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ashab Kiram ard. Onlar da toplandlar. Rasulullah Ali'nin elini tutarak:
Ben, kimin efendisi isem, Alide O'nun efendisidir buyurdu. Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'in bu sz her taraftan duyuldu. Haris b. Nu'man el-Fihr'de bu sz

53

iitmesi zerne Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)geldi. Devesini Ebtah

denilen yerde ktrdkten sonra, ashab arasnda bulunan Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) huzuruna karak O'na yle dedi:
Ey Muhammed! ehadeti, namaz, zekat, orucu ve hacc emrettin. Sana, evet, dedik.
Sonra bunu da kfi grmedin. Amcan olunun omuzunu tutup Onun bizden stn
olduunu iln ederek:
Ben kimin efendisi isem Ali de, O'nun efendisidir. dedin. Eer senin bu szlerin
Allah'tan bir vahiy ise bize bildir. Rasulullah Evet vallah Allah (c.c.)'n emridir.
buyurmas zerine, Haris geri dnerek:
Allahmz! Eer bu, gerekten senin tarafndan gelmi bir hak ise, hemen zerimize
gkten ta yadr veya bize daha ackl bir azap ver. (Enfal: 8/32) yet-i kerimesini
okudu.
Dner dnmez Allah (c.c.), O'na bir ta yadrd. Boynu zerine dt. Ta
dbrnden kt ve Onu ldrd. Ondan sonra da:
necek olan bir azab, istedi bir isteyen (Meric: 70/71) yeti indi. Nakka da bu
rivayeti tefsirinde kaydetmitir.
Ey Rfiz!
yet Ali (r.a.) hakknda nazil olduu hususunda ittifak etmilerdir eklindeki iddian
yalandr.
Byle bir sz kimse sylememitir. Ebu Nuaym, Se'leb ve Nakka'n tefsirleri bu
gibi yalanlarla doludur.
Bu hususta mracaat edilecek kimse Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) emin
muhaddisleridir. Nahiv ilminde Nahivcilere, kraatte kurra'ya, lgatte lgat
imamlarna, Tbda tabiblere mracaat edilmesi gerekli olduu gibi. nk her ilmin
ayr ayr mutahassslar vardr.
Hadis limleri doruluu aratrma bakmndan en gl ahsiyetlerdir. Bunu bilen
takdir eder. Muhaddislerin shhatinde ittifak ettikleri haber mutlaka haktr. Yine
onlarn ittifak ile hatal ve nemsiz kabul ettikleri rivayet de hkmszdr. Fakat
ihtilaf ettikleri rivayet varsa ona da insaf ve adaletle baklr. Hadis kritiinde esas olan
budur.
Mlik, u'be, Evza', Leys, iki Sfyan, iki Hammad, bn-i Mbarek, Yahya el-Kattan,
Abdurrahman b. Mehdi, Vek, afi, Ebubekir (r.a.), Ebu eyde, Buhar, Ebu Zur',
Ebu Hatim, Ebu Davud, Mslim, Nese, bn-i Hibban ve benzeri limlerle, cerh ve
ta'dil mutahassslar bu grtedirler.
Rvilerin bilinmesi ile ilgili bir ok kitaplar da tasnif edilmitir. bn-i Sa'dn Tabakat,
Buhari'nin Tarihi, Ali b. el-Medyin'nin kitab gibi.
Msnedlenden de, Ahmed b. Hanbel'in msnedi, hadis kitaplarndan shak, Ebu
Davud, bn-i ebi eybe, Tabarn gibi eserler vardr.
Hlsa bu hususta olduka eserler te'lif edilmitir. Ama esefle (zlerek) belirtelim ki;
hadis ilminde, rvi ve hadislerin shhat derecelerini tasnifte rfizlerden daha chil,
btl kabul etmede ve sahihi reddetmede yine onlardan daha kt insan yoktur.
Haricler ve Mutezile sahih hadisleri tam olarak kabul etmemelerine ramen, kendi
prensiplerine gre doruyu aratrr ve yalan haberi delil olarak hi getirmezler. Bu
rfizlerin ise ne akllar ne de nakilleri vardr.
Hadisleri shhat ve senedleriyle bilmek ehl-i snnet vel Cemaatin
hususiyetlerindendir.
Rfizlerin indinde hadisin shhatli olabilmesi iin arzu ve anlaylarna uymas
gerekir. Abdurrahman b. Mehdi yle diyor:
lim ve erbab leh ve aleyhlerinde olanlar yazyor. Nefsin arzusuna uyanlar ise
yalnz lehlerinde olanlar yazarlar.

54

Ey Rfizler!
Nakka, Sa'leb, Ebu Nuaym ve benzerlerinin szlerini kabul ediyor musunuz,
etmiyor musunuz? Veya arzunuza uygun olan alyor, uygun olmayan red mi
ediyorsunuz? Eer mezkr melliflerin btn szlerini kabul ediyorsanz, eserlerinde
sahih ve zaf bir ok rivayetler vardr ki Ebu Bekir (r.a.) ve mer'in (r.a.) faziletleriyle
ilgilidir. Mezkr melliflerin szlerini mutlak olarak reddediyorsanz onlardan
naklettiklerinizi delil olarak gstermeniz geersiz olur. Eer yalnz mezhebinize
uygun olan kabul ediyorsanz, muhalifiniz de kabul ettiklerini reddedecektir.
Ey Rfiz!
Sa'lebi'nin tefsirinden naklettiin yakardaki hadis, hadis mutahassslarmn ittifak ile
uydurmadr. Onun iin bu hadis kendilerine mracaat edilebilecek eserlerin hibirinde
rivayet edilmi deildir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Gadr Hum'da syledii sz Veda
Haccnn dnnde sylemitir. Onun iin iler Zilhicce aynn Onikinci gnn
Kurban bayram olarak kutlarlar. Rasulullah Odan sonra da Mekke'ye dnmemitir.
Halbuki bu yalan ve uydurma hadiste Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem),
Ebtah'da iken Haris O'na gelmitir deniliyor.
Bilindii gibi Ebtah, Mekke'de bir yerdir. Halbuki Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem), o srada ne Ebtah'da ve ne de Mekke'de bulunmutur. Sa'lebi'nin necek olan
bir azab, istedi bir isteyen (Meric: 70/71) mealindeki ayet-i kerime indi demesi de
doru deildir. nk mezkr yet hicretten nce Mekke'de inmitir.
Allahm! Eer bu, senin tarafndan gelmi bir hak ise, hemen zerimize gkten ta
yadr.. (Enfal: 8/32) mealindeki yet-i kerime ise ittifakla Bedir muharebesinden
sonra inmitir.
Yine btn mfessirler bu yetin Ebu Cehl ve arkadalarnn Mekke'de iken
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) syledikleri baz szleri zerine indiini
ittifakla kabul etmilerdir.
Ondan sonra zerlerine ta da inmemitir. Eer bu mechl adamn boynuna ta dp
dbrnden kmsa bu, ashab'l-fil'in cezasna benzer fevkalde bir cezadr. Byle
bir adamn bana bu durum gelseydi, mu'cize kabul ederek bir ok kimseler onu
nakledeceklerdi
3.7.3
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden yetlerden biri de:
Bugn sizin iin dininizi kemle erdirdim, zerinizdeki nimetimi tamamladm ve
size din olarak slm' ihtiyar ettim. (Maide: 5/3) mealindeki yet-i kerimedir.
Ebu Nuaym, Ebu Said'e isnad ettii hadise gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem), Gadir Hum'da aalar (oturmak iin altlarn) dikenlerden temizlememizi
emretti. Sonra ayaa kalkp Ali'yi omuzlarndan tutarak yukar kaldrd. yle ki
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) koltuk altlar grnyordu. Ondan sonrayukarda zikrettiimize Mide sresi nc ayet-i kerimesi ininceye kadar
birbirlerinden ayrlmadlar. Bunun zerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Allhu Ekber! Allah dini tamamlad, Peygamberlii ve benden sonra Ali'nin
imametini tercih etti, dedikten sonra szlerine yle devam etti:
Ben kimin efendisi isem Ali'de O'nun efendisidir. Allahm! Ali'ye yardm edene
yardm et. Onu muzaffer klan muzaffer kl. Onu yardmsz brakan yardmsz
brak! dedi.

55

Ey Rfiz!
Uydurma hadsleri tesbit eden mtehassslara gre bu iddian da tamamen yalandr.
Mezkr yet-i kerimenin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Arefe'de iken nazil
olduu sabittir. Zaman olarak da Gadir Hum gnnden tam yedi gn nce idi. Ondan
sonra yette Ali'nin (r.a.) imametine delalet eden hibir iaret yoktur.
Bylece Ali'nin (r.a.) imametine dellet eden yetler vardr eklindeki iddian
tamamen iftira olduu ortaya km oldu. Doru olsayd, hadisten deliller vardr
diyebilirdin. Ama o da uydurmadr.
3.7.4
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden yetlerden biri de udur:
Yldza (Sreyya'ya), batt zaman kasem olsun ki, sapmad doru yoldan
arkadanz (Hz. Peygamber), aztmad da; (Haberiniz olsun, ey Kurey halk!)
(Necm: 53/1-2)
Fakih, Ali b. Mezil, kendi isnadyla bn-i Abbas'n yle dediini rivayet ediyor:
Him oullarndan bir gurup ile Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yannda
otururken, gkten bir yldz yere doru szld. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) yle dedi:
Bu yldz kimin evine szlrse O evin sahibi benden sonra vsimdir, imamdr.
Bir de baktk ki, yldz Ali'nin (r.a.) evine dzlm. Oradakiler ya Rasulullah Ali'nin
muhabbetine saptn, demeleri zerine, Allah (c.c.) u ayet-i kerimeyi indirdi.
Yldza, batt zaman kasem olsun ki, sapmad doru yoldan arkadanz, aztmad
da (Necm: 53/1-2)
Ey Rfiz!
Bu iddian da en bariz olan yalanlardandr.
Bir eyi iyi bilmeden onu Allah (c.c.)'a isnad etmek de haramdr.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Hakknda bilgi sahibi olmadn, bir eyin ardnca gitme, nk kulak, gz ve kalb,
bunlarn hepsi yaptndan sorumludur (sra: 17/36)
Hadisi delil olarak ileriye sren mutlaka onun shhatini bilmesi ve shhatli olduunu
da muarzna beyan etmesi gerekir. Kald ki bnl Cevz bu hadisi baka lafzlarla ve
Muhammed b. Mervan, O'da Kelb'den, O'da Ebu Salih'den, O'da bn-i Abbas'tan
rivayet ettikleri bir zincirle uydurma hadisler arasnda zikretmitir. Buna gre bn-i
Abbas yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)' semnn yedinci katna ykselttiklerinde
Allah (c.c.) O'na enteresan eyler gsterdi, Ertesi gn Rasulullah grdklerini
anlatmaya balad. Mekke mrikleri Onu yalanlaynca, gkten bir yldz szld.
Bunun zerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Bu yldz kimin evine derse, benden sonra o kii halifemdir buyurdu. Yldz
Ali'nin evine dnce, Mekke ehli:
Muhammed (Haa!) saptt, ehl-i beytinden amcasnn oluna meyletti, dediler. Bu
hdiseden sonra: Yldza batt zaman kasem olsun ki, sapmad doru yoldan
arkadanz, aztmad da. mealindeki ayetler indiler.
bnl Cezvi yle diyor:
Bu rivayet tamamen uydurmadr.
Onu uyduran ne kadar chil ve hakikatten ne kadar uzaktr! Hadisin senedinde Ebu
Salih, Kelb ve Muhammed b. Mervan es-Sdd (Kk Sddi diye bilinmektedir. )

56

var ki, bunlar karanlk ahsiyetlerdir. Ebu Hatim b. Hibban yle diyor:
Kelb, Ali'nin lmediini ve O'nun dnyaya dneceini iddia eden, bir bulut paras
grdklerinde emirulm'minin iindedir, diyen kimselerdedir. Binaenaleyh
rivayetlerini hccet olarak ileriye srmek doru deildir.
eyhul slm yle dedi:
Bu hadisi uydurann gafilliine hayret ediyorum. Aklen de uygun grlmeyen yldzn
szlerek bir eve inmesini ve onun grldn nasl iddia edebiliyor?
Uydurmann aptallna dellet eden noktalardan biri de hadisi bn-i Abbas adna
uydurmasdr. Halbuki bn-i Abbas mi'rac'n vuku bulduu senede henz iki
yandayd. bn-i Abbas'n bu durumu grp onu nakletmesi mmkn mdr?
3.7.5
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine dellet eden yetlerden biri de udur:
Ey Ehl-i Beyt = Peygamber ailesi! Allar sizden srf gnah gidermek ve sizi tertemiz
yapmak istiyor. (Ahzb: 33/33)
Ahmed b. Hanbel Msned'inde rivayet ettiine gre, Vasile b. el-Eska' yle diyor:
Ali'yi evinden sordum. Ftma:
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) gitti, dedi. Bir de baktm iki ikisi beraber
geldiler. Onlarla beraber eve girdim. Rasulullah, Ali'yi sa, Ftma'y sol tarafna
oturttu. Hasan ve Hseyni de kucana ald. Sonra onlar elbisesiyle rtt ve:
Ey Ehl-i Beyt! Allah sizden srf gnah gidermek ve sizi; tertemiz yapmak istiyor.
(Ahzap: 33/33) mealindeki ayeti okuyarak:
Allah'm! Bunlar benim ehIimdir buyurdu. (Tirmizi Menakb: 60, Ahmed: 1/331)
mm Seleme'den rivayet edilen benzer bir hadisin sonunda:
Muhakkak sen (mm Seleme) bana daha hayrlsn. ifadesi vardr.
Bu yette ma'sumiyete dair delil vardr. stelik nnem ((Muhakkak), lafz ve
haberin bandaki Lam harfi de bu mny kuvvetlendiriyor. Onlardan bakalar
ma'sum olmadna gre mamet Ali'nin (r.a.) hakk olur. Hatta Ali (r.a.) yle
diyordu:
Benim imametle olan mnasebetim deirmen ii'nin deirmen tayla olan
mnasebeti gibi olduunu bilmesine ramen, bn-i Kuhfe ((Ebu Bekir (r.a.)) imamet
gmleini zorla giymitir.
Allah (c.c.) gnah Ehl-i Beytten nefyettiine gre Ali (r.a.) sdktr, demektir.
Ey Rafz!
Yukarda geen hadis ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) onlara syledii
szler sahihtir.
Mslim bu hadisi Aie (r.a.)'den rivayetle sahihinde kaydetmitir. Snen'de de mm
Seleme'den rivayetle zikredilmitir. Ama hadiste onlarn ma'sum ve imam olduklarna
dair hi bir delalet yoktur. Allah'u Teala'nn:
Ey Ehl-i Beyt! Allah sizden srf gnah gidermek ister ve sizi tertemiz yapmak
istiyor (Ahzab: 33/33);
Allah size bir glk dilemez, fakat sizi tertemiz yapmak ve zerinizdeki nimeti
tamamlamak ister; t ki kredesiniz. (Mide: 5/6),
Allah size kolaylk diler, size glk dilemez (Bakara: 2/185),
Allah sizlere bilmediklerinizi bildirmek, sizden ncekilerin yollarn size gstermek
ve tevbelerinizi kabul etmek ister. (Nisa: 4/26) mealindeki yetleri ise O'nun bu
istikametteki rade, Muhabbet ve Rzasna tazammun eder.

57

yetler, Cenab- Allah (c.c.)'n bunlar yarattn ve halen onlarda mevcud

olduklarn ifade etmiyorlar. Hatta yetin nzulnden sonra Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem):
Allah'm! Bunlar benim ehl-i beytimdir. Onlar gnahtan arndr buyurmulardr.
(Tirmizi Menakb: 60, Ahmed: 1/331)
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu duasyla gnahlarn affedilmesini talep
etmitir. Eer yet bunun vukuunu bildirseydi, duaya ihtiya kalmazd. Bu
kaderiyyecilere gredir. Rfizler de bunlardandr. nk sizce Allah (c.c.)'n iradesi,
istenilen eyi tazammun etmez. Aksine Allah, bazan olmayacak eyi istedii gibi,
bazan da istemedii ey olur.
Ey Rfiz! Bu hususta daha nceki fasid grlerini unuttun mu?
Ama bize gre irade ikiye ayrlr:
Birincisi: er' iradedir. Bu irade Allah (c.c.)'n muhabbet ve rzasn kapsar. Ayetlerde
beyan edildii gibi.
kincisi: Kevn ve kaderi iradedir. Bu da, Allah (c.c.)'n yaratma ve takdirini iine alr.
Eer Allah, sizi saptrmay murad ediyorsa... (Hud: 11/34),
Allah, kime hidayet etmei dilerse, slm'a onun gsn aar, gnlne genilik
verir. Her kimi de sapkla brakmak isterse, onun kalbini yle daraltr sktrr...
(En'm: 6/125) yetleri bu mny ifade ederler.
Ahzab otuznc yeti ma'sumiyet iin delil ise, bu yette Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) zevceleri de vardr. Hatta yet onlarla balam ve onlarla sona
ermitir. Buna ramen gnahtan arndrma meselesi yalnz Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) ezvcna mahsus bir halet olmayp btn ehl-i beyti ilgilendirir.
Fakat Ali, Ftma, Hasan ve Hseyin dierlerine nazaran hususilik arzettikleri iin
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Onlar duasnda tahsis etmitir. Sahih bir
hadiste sabit olmutur ki, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Allah'm! Muhammed'e, zevcelerine ve zrriyyetine rahmet eyle buyurmulardr.
3.7.6
Rfiz:
Farzedelim ki yetler ehl-i beytin gnahlardan arndklarna delalet etmiyor. Lkin
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) duas bu temizlenmenin vukuuna delalet
eder diye itiraz ederse, Ona yle diyeceiz:
Gayemiz Kur'an'n buna delalet etmediini ifade etmektir. Kald ki onlarn ma'sum
olduklarna ve imametlerine asla delalet etmez.
Ey Rfiz!
Biz de farzedelim ki ayet onlarn temiz olduklarna (manen) delalet ediyor. Peki
onlarn ma'sumiyetlerini ve hata ile unutkanln onlardan meydana gelmiyeceini
gerektiren mil nedir? Aslnda yet una delalet eder:
Allah (c.c.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) zevcelerine emrettii
hususlarda onlarn hata ilememelerini istiyor. yetin akndan da Allah (c.c.)'n
onlar ktlklerden temizledii anlalyor. Biz de inanyoruz ki Allah (c.c.), O yce
ezvac- tahireden her trl irk ve ktl gidermi ve onlar tertemiz klmtr. Ama
hibir zaman Takva sahibi iin kk gnahn meydana gelmemesi ve o sebeble de
tevbe etmemesi gibi bir art yoktur. Byle bir art olsayd Muhammed mmetinde
muttak (Takva sahibi) diye hi kimseden bahsedilemezdi.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:

58

Onlarn mallarndan bir zekat al ki, onunla kendilerini temize karm, mallarna
bereket vermi olasn. (Tevbe: 9/103)
Grlyor ki, m'minlerin mallarndan zekat almak, onlarn gnahlardan arnmalarna
vesile oluyor. nk zekat insanlarn kiridir. (Yani m'minlerin arnmalarn temin
eder, yoksa zekat kirdir, alnmamal diye bir mana kmaz. Mt.)
Hlsa; yette szkonusu olan ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) onunla
dua ettii Tathir (arndrma) ittifak ile ma'sumiyet mnsnda deildir.
Ehli snnet, ma'sumiyeti ancak Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) iin kabul
ederler.
iler ise Ma'sumiyeti Rasulullah'tan baka yalnz Ali (r.a.) ve Onlarn imamlar iin
kabul ederler.
Durum byle olunca Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) drt kiiye -Ali,
Fatma, Hasan, Hseyin- dua ile talep ettii tathir (arnma) ma'sumiyeti ifade etmez.
Ondan sonra ma'sumiyet iin, hatta tathir iin dua etmek kadercilerin prensiplerine
gre mmteni'dir. nk onlara gre insann grevi ve onun istei ile olan farzlar
yapmak ve haramlar terketmek Allah (c.c.)'n kudreti dahilinde deildir. Onlara gre
Allah (c.c.)'n, kulu temiz, itaatkr veya isyankr yapmas mmkn deildir.
Binenaleyh onlarn prensiplerine gre iyilikleri yapmak ve ktlklerden saknmak
iin dua etmek gereksizdir. Ama kaderiyye ve rfizlerin dnda kalanlara gre kulun
bir kudreti vardr. Fakat bu kudret kfir veya m'mini ldrmee yarayan kl gibi iki
yolda kullanlabilir. Kulun isterse maln ma'siyette harcayabilecei gibi. te kul,
sahib olduu bu kudret ile isterse iyilik isterse ktlk yapar.
Rfizlerin ma'sumiyet iin delil olarak ileriye srdkleri hadis haddi ztnda onlarn
aleyhinedir.
Hadisten murad ehl-i beyt'in affolunmalar ve muhaze edilmemeleri olduunu
syleyecek olurlarsa, onlara gre gnahlardan arnmak iin Allah (c.c.)'a duada
bulunmak mmteni'dir.
Hadisten murad Ma'sumiyetin sbtudur, diyecek olurlarsa, zaten daha nce
belirttiimiz gibi imam iin ma'sumiyet art deildir.
3.7.7
Rfiz yle diyor:
Ali hilfeti istemitir. Ma'nen temiz olduu da sabit olduuna gre, talebinde
sdktr.
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.) ilk halife seimine hilafeti istediine dair ileri srlen iddiaya asla
inanmyoruz. Aksine Osman (r.a.) ehid edildikten sonra hilafeti istediini biliyoruz.
Ali (r.a.) kalben istemise de, hi bir zaman mam benim, ben ma'sum'um,
Rasulullah kendisinden sonra beni imam yapt, halkn bana ittiba etmesi vaciptir gibi
szleri sylememitir.
Kesinlikle biliyoruz ki, bu gibi szleri Ali'ye (r.a.) isnad edeni O'na iftira etmitir.
Yine biliyoruz ki, Ali (r.a.) insanlarn en muttek olandr. O btn ashabn asl
olmadn bilecei bir yalana kat'iyyetle tevessl etmez.
bn-i Kuhfe (Ebu Bekir (r.a.)) hilafet gmleini giydi... eklin, deki sz Ali'ye
(r.a.) isnad etmene gelince yle deriz:
Ali (r.a.) bu sz asla sylememitir. Sylemise bunun isnad nerededir? Bu sz
ancak Nehc'l-Bela da bulunur.
lim erbab, bu kitaptaki hutbelerin ounun Ali'ye (r.a.) iftira olduklarn gayet iyi

59

bilirler.
Onun iin bu hutbelerin ou kaynak kitaplarda olmad gibi, isnadlar da yoktur. Bu
hutbelerde yle eyler var ki, Ali'nin (r.a.) onlara kar olduu yine Ali (r.a.)'den gelen
rivayetlerle bilinmektedir.
Kald ki, Allah (c.c.) doru olduu delil ile sabit olmayan bir eyi tasdik etmeleri iin
insanlar mecbur klmamtr. Byle bir mecburiyet, teklif-i mlyutak -gcn
fevkinde- olur.
Durum byle olunca biz, hadis rivayetinde, thmete uram rvilerin rivayet ettii ve
Ali'nin (r.a.) hilafeti iddia ettii istikametinde olan habere nasl inanabiliriz?
Farzedelim ki Ali (r.a.) bn-Kuhfe hilafet gmleini giydi... demitir. Siz, bu
sznden neden O'nun imam olduu ve bu hususta nass bulunduu eklindeki bir
mny kasdettiini ileriye sryorsunuz?
Bu szyle ancak Ali'nin (r.a.) itihad bu istikamette olduu sylenebilir. Btn bu
iddialarn vrid olmu olsa dahi Kur'an'da byle bir ey yoktur. Kur'an'dan getirdiin
deliller nerede kald?
3.7.8
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine dellet eden ve Kur' an'dan olan altnc delil u yet-i kerimedir:
Allah'n yksek tutulmasna ve ilerinden adnn anlmasna izin verdii evlerde,
insanlar sabah akam O'nu tesbih ederler. Nice adamlar vardr ki, ne bir ticaret, ne de
bir alveri; Allah' anmaktan, namaz gerei zere klmaktan ve zekat vermekten
kendilerini alkoymaz. (Nur: 24/36-37)
Sa'leb'nin naklettiine gre Enes ve Breyde yle diyorlar:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), bu yeti okuyunca adamn biri kalkarak
yle dedi:
Ya Rasulullah! Bunlar hangi evlerdir? Rasulullah:
Bunlar Peygamberlerin evleridir dedi. Ebubekir :
Y Rasulullah! Bu ev de Onlardan m? diyerek Ftma'nn evine iarette bulundu.
Rasulullah:
Evet, hem de onlarn en stndr dedi.
Ey Rfiz!
Bu naklin shhatini aklaman istiyoruz. Zaten sahih olduunu ispatlayamazsn.
Sa'leb'nin, ne konutuunu bilmeyen birisi olduunu daha nce de sylemitik. Bu
rivayeti de yalandr. Uydurma olmasnda hibir phe yoktur. yetler de alimlerin
ittifakna gre mescitler hakkndadr. Ali (r.a.), ticaret ve al-veriin kendilerini Allah
(c.c.)'n adn zikretmekten alkoyamayan zatlardan olsa dahi -ki yledir- hibir zaman
bu zellik Peygamberden sonra O'nun bu mmetin en stn olduunu gerektirmez.
yetteki lafz da Rical olup ouldur. Reculn = bir tek adam denmemitir.
3.7.9
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden yetlerden birisi de udur:
Ben, sizden buna kar yaknlara sevgiden baka bir cret istemem (ra: 26/23)
Ahmed b. Hanbel Msnedinde rivayet ettiine gre bn-i Abbas yle diyor:
Bu ayet nazil olunca, Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) yle dediler:

60

Y Rasulullah! Onlar sevmemiz vacip olan akrabalarn kimlerdir?

Rasulullah:
Ali, Ftma ve iki ocuudur buyurdular. Saleb'nin tefsirinde ve sahihaynde de ayn
rivayetler vardr. Ashab arasnda Ali'den baka sevilmesi vacip olan kimse olmadna
gre, Ali en stn olandr. Yine O'nun imam olmas gerekir. Ali'ye muhalefet etmek
O'nu sevmeye aykrdr. O'na itaat etmek O'nu sevmektir. O da vaciptir.
Ey Rfiz!:
Ahmed'in msnedinde eklindeki szn, msnede yaptn ak bir iftiradr.
Sahihaynde de ayn rivayet vardr eklindeki szn de mezkr eserlere iftiradr.
Aksine Sahihayn ve Msned'de rivayet ettiinin mtenkz vardr. Yalanc cahillerin
nakilleriyle amel etmek mmkn mdr?
Ama Ahmed b. Hanbel drt halifenin faziletleriyle ilgili olarak bir eser tasnif etmi ve
rivayetlerin sahih ve zaifini ayr ayr beyan etmitir. Hatta bilahare olu Abdullah da
Ona baz hadsler eklemitir. Daha sonra Ebubekir el-Kat bu esere zaif ve yalan
rivayetler ilave etmitir ki chiller de btn bu rivayetlerin Ahmed b. Hanbel'den
geldiklerini zannetmilerdir. Bu ok irkin bir hatadr. Abdullah'n ziyadeleri
babasnnkilerden farkedilir derecede ak olduu gibi, El-Kt'nin ziyadeleri ile
Abdullah b. Hanbel'in dndaki kiilerden rivayet edildikleri de aka bellidirler.
ra yirminc yet-i kerimesi ittifakla Mekkidir. Ali (r.a.) de Ftma (r.a.) ile
Medine'de evlenmitir. Hasan hicri nc, Hseyin de hicr drdnc senede
dnyaya gelmilerdir. Hal byle iken Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yet-i
kerimeyi henz mevcudiyetlerini bilmedii kimseleri sevmenin vcubu ile nasl tefsir
eder?
Ayetin sahihayn'daki tefsirine gelince:
bn-i Abbas'a yetin mns sorulduu esnada Said b. Cbeyr orada bulunduu iin
kendisi cevap vererek yetin manas Muhammed'in akrabalarn sevmektir demesi
zerine, bn-i Abbas:
Acele ettin. Kureyten hibir soy yoktur ki, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
onlara akraba olmasn, dedi. Ayette:
Ben, (Rasulullah), sizden bana kar bir cret istemem buyuruluyor. Fakat
aramzdaki akrabalktan dolay beni sevmenizi istiyorum.
te Kur'an'n tercman ve Ali'den (r.a.) sonra ehl-i beytin en limi olan bn-i Abbas
byle sylyor.
Yine yette:
Aramzdaki akrabalktan dolay beni sevmenizi denilmitir. Benden dolay
akrabalarm sevmenizi... denilmemitir. Eer Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) akrabalarn sevmenin vacip olduu ifade edilmek istenilseydi, Enfal sresinin
krkbirinci ayetinde kullanlan lafz gibi bir lafz kullanlacakt. yet yledir:
Biliniz ki, kfirlerden ganimet olarak aldnz herhangi bir eyin muhakkak bete
biri Allah iindir. O da, Peygambere ve O'nun akrabasna yetimlere, miskinlere ve
yolda kalmlara aittir...(Enfal: 8/41) ,
Allah'n, peygamberine memleketler ahalisinden verdii ganimet, Allah iin,
peygamber iin, O'na yakn olan akraba iin, yetimler, yoksullar ve yolda kalm
kimseler iindir. (Har: 59/7)
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in akrabalar hukukuyla ilgili olarak yapt
btn tavsiyeler bu kabildendir.
El-Mevedde = Sevgi lafznn isim deil masdar olarak zikredilmesi, sevginin
akrabalar iin olmas istenilseydi, El-Meveddete Li Zevil Kurbe = Akrabalara sevgi
denilecekti.
Biz Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in yapt tebli iin elbette karlk

61

istemediini ifade ediyoruz. Bu hususta da yetler vardr. Bazlar unlardr:

De ki: Ben bu yaptm teblie kar sizden bir cret istemiyorum (Furkan: 25/57).
Yoksa (man etmeleri iin) kendilerinden bir cret istiyorsun da (bunu) cereme
vermekten arlanyorlar m? (Tur: 2/40),
... Benim mkafatm ancak Allah'a aittir (Furkan: 25/72)
Fakat bu yetteki istisna munkati'dir.
De ki: Ben bu yaptm teblie kar sizden bir cret istemiyorum, ancak Rabbine bir
iman ve itaat yolu tutmak isteyen kimseler istiyorum (Furkan: 25/57) yetinde
olduu gibi.
phesiz ki, ehl-i beyti sevmek vaciptir. Fakat vacip olduu bu yetle sabit deildir.
Onlar sevmek de Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) creti deildir. Aksine
onlar sevmek emredildiimiz konulardandr. Hem de ibadetten saylr.
Sahh hadiste rivayet edildii gibi Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), adr
Hum'da bir hutbe irad ederken yle dedi:
Ehl-i Beytimin hukukuna riayet hususunda size Allah' hatrlatyorum. (Mslim
Fedail: 36-37)
Bu sz defa tekrarlad. Snendeki rivayette de Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) yle dedi:
Nefsimi elinde tutana (Allah'a) yemin ederim ki, m'minler sizi Allah iin ve bana
olan yaknlnzdan dolay sevmedikleri mddete cennete giremezler.
Eer ehl-i beyti sevmek Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) vermemiz gereken
bir bor olsayd o sevgiden dolay mkafat alamazdk. Mkfat alacamza gre bir
mslman bunun ibadet deil de bir bor olduunu nasl syleyebilir?
Bylece biz, baka bir delille Ali'ye (r.a.) kar sevginin vacip olduunu ispat etmi
olduk. Ancak bu vcubiyyette Ali'nin (r.a.) stn olduunu veya imametin yalnz O'na
mahsus bulunduunu gerektiren bir durum yoktur.
3.7.10
Rfiz yle diyor:
lk halifeyi sevmek vacip deildir.
Ey Rfiz!
Senin bu hkmn de hibirey ifade etmez.
Aksine Onlar sevmek ve Onlar halife olarak kabul etmek vaciptir.
nk Allah (c.c.)'n Onlar sevdii sabit olmutur. Onlar sevmek imann kopmaz
ipine sarlmaktr. Onlar Allah (c.c.)'n en yce dostlarndandr. Allah (c.c.)'n Onlardan
raz olduu muhakkaktr.
Sahihayn'da rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle
buyuruyor:
M'minler, birbirlerini sevmede, birbirlerine kar merhametli davranmada ve efkat
etmede bir tek vcut gibidir. O vcudun bir uzvu hastaland zaman dier uzuvlar
humma ve uykusuzlua tutulurlar. (Ebu Davud, Snnet: 14, Tirmizi, Rada: 11)
Rfiz ise, Ali'yi (r.a.) (h!) tekfir eden haricler ve ehli beyte dmanlk eden
Nsiblere kar Ali'yi (r.a.) savunmaya bile muktedir deildir. Mesela, Hariclerle
Nsibler, Ali'nin (r.a.) veliyullah olduunu nasl bilirsin? diye Rfizye soracak
olurlarsa:
Rfiz Mslmanlnn ve hasenatnn mtevtir oluu ile biliyoruz diyecektir. O
zaman da Haric ve Nsibler Ona:
Ebubekir (r.a.) ve arkadalar hakknda da ayn haberler tevatrle sabittir

62

deyeceklerdir. Rfiz, Ali'nin (r.a.) stnl Kur'anla sabittir derse, Kur'an'daki

deliller btn ashab hakkndadr. Sen ise ashabn ileri gelenlerini umumiyyet ifade
eden bu delillerden dna karyorsun. Halbuki birtek kiiyi bu delillerin dna
karmak daha kolaydr, diye cevap verirler.
Rfiz Ali (r.a.)' nin veliyyullah olduunu faziletine delalet eden hadislerle biliyoruz,
derse, dier halifelerin fazileti hakknda vrid olan hadisler daha ok ve daha
shhatlidir, cevabn vereceklerdir. Fakat sen, Ali (r.a.)' nin faziletiyle ilgili hadisleri
rivayet eden sahabileri zemmediyorsun. Eer gerekten zemmediyorsan Ali'nin (r.a.)
faziletiyle ilgili olarak gelen nakiller geersiz olur. Nakiller shhatli ise senin
zemmedilerin hkmsz kalr. Rfiz mdafasna devam ederek:
Ali'nin (r.a.) stnl ile ilgili olarak vrid olan haberler Ali'nin (r.a.) taraftar olan
ashab'n kanalyla gelmitir diyecek olursa, Ona yle deriz:
Senin indinde ok az mstesna btn ashab zemmedilmilerdir. Sen bir ka kiinin
ittifak ettii szleri kabul ettiin halde nasl binlerce zevatn nakillerini tekzib
ediyorsun?
Byle bir yola tevessl eden iddiasn da ispatlayamaz. Biz ehl-i snnet olarak Allah
ve Rasulnn sevdiini severiz. Ali'yi (r.a.) sevdiimiz gibi.
Sahihayn' de rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e,
insanlardan en ok kimleri seviyorsun diye sorulmas zerine Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem):
Aieyi seviyorum, Erkeklerden kimi denilince:
Babasn buyurdular. (Mslim Fedail: 33 Ahmed: 2/384)
Buhari'de rivayet edildiine gre mer (r.a.), Sakife gnnde Ebu Bekir (r.a.)'e yle
dedi:
Muhakkak sen efendimiz, hayrlmz ve Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)en
ok sevimli olanmzsn.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
mmetimden birini kendime dost edinseydim, Ebubekir'i edinirdim. Lkin slm
yznden meydana gelen kardelik ve muhabbet ahsi dostluktan efdaldir. Mescitte
Ebubekir'in kapsndan baka kapatlmadk hibir kap kalmasn. (Buhari Menakb:
45, Mslim Fedail: 2)
Ali'ye (r.a.) muhalefet ehl-i beyti sevmeye mnfidir szne gelince yle diyoruz:
Ehl-i beyti sevmek onlara itaat etmeyi vacip klyorsa Ftma'nn (r.a.) da imam
olmas gerekir.
Vacip klmyorsa, sevgi imameti gerektirmez.
mam sevmek vacip ise Ftma (r.a.) imam deildir.
Binaenaleyh senin iddiana gre ehl-i beyti sevmek vacip olmaz, hkm ortaya
kyor.
Halbuki ehl-i snnete gre ehl-i beyti sevmek vacip olmakla beraber onlara muhalefet
etmenin sevgiyle hibir alkas yoktur.
3.7.11
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden yetlerden biri de udur:
nsanlardan bir ksm da vardr ki, Allah'n rzasn isteyerek nefsini Allah'a ibadet
yolunda sarfeder. (Bakara: 2/207)
Sa'leb bu hususta tefsirinde yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), hicret etmek isteyince Mekke'de kalp

63

borlarn demek ve emanetleri sahiplerine vermek iin Ali'ye (r.a.) yatanda

yatmasn ve yeil abasyla rtnmesini emretti. O gece mrikler Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) evini ember iine almlard. Ondan sonra Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem), Ali'ye (r.a.) yle dedi:
Mriklerden sana bir zarar gelmiyecektir.
Ali'de Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dediini yapt. Allah (c.c.) Cibril ve
Mikail'e vahyederek Onlara yle dedi:
Ben ikinizi karde yaptm ve sizden birinizin mrn dierinden uzun kldm.
Hanginiz arkada iin uzun mr tercih ediyor? Her ikisi de uzun hayat kendisine
isteyince Allah (c.c.) Onlara Siz Ali gibi olamyor musunuz? Onunla Muhammedi
karde yaptm. Ali O'nun yatanda yatt ve dostunun yaamasn arzulayarak nefsini
feda etmek istedi. dedikten sonra Cibril ve Mikail'e:
Yeryzne ininiz ve Ali'yi koruyunuz! emrini verdi. Onlar da indiler. Cibril Ali'nin
(r.a.) ba tarafnda, Mikail de ayaklarnn ucunda durup Onu muhafaza ettiler. O
esnada Cibril Ali'ye (r.a.) yle diyordu:
Aferin! Senin gibi kimse var mdr? Melekler sana gbta ediyorlar.
Ondan sonra Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine'ye doru giderken Allah
(c.c.) u yeti Ali hakknda indirdi:
nsanlardan bir ksm da vardr ki, Allah'n rzsn isteyerek nefsini Allah'a ibadet
yolunda sarfeder.
bn-i Abbas yle diyor:
Bu yet, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) maaraya doru giderken Ali
hakknda nazil olmutur. te bu yle bir fazilettir ki, bakas iin ayns
grlmediinden Ali'nin stnlne delalet eder. Onun iin imam Ali olmas
gerekir.
Ey Rfiz!
Hereyden evvel yaptn nakillerin shhatine dair delil getirmeni istiyoruz. Bu nakli
Sa'leb'ye nisbet etmen hibir fayda salamaz.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), hicret ettiinde Kurey'in Ali'yi (r.a.)
bulmalarnda bir gayeleri yoktu. Onlar Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile
Ebubekir'i (r.a.) bulmak istiyorlard. Hatta Onlar bulup yakalayan ve Onlar
getirenlere vermek zere her birisi iin ayr ayr mkafaatlar va'dettiler.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), mrikler O'nun evde olduunu zannetsinler
ve kendisini aramasnlar diye Ali'yi (r.a.) yatana yatrmtr.
Sabah olup, Ali (r.a.) yataktan knca, mriklerin pln boa kt.
Ali'ye (r.a.) de ikence etmediler. Kendisinden Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) nerede olduunu sormalar zerine, Ali (r.a.):
Nerede olduunu bilmiyorum, cevabn verdi.
Mriklerin Ali (r.a.) hakknda bir gayeleri olsayd, Ona ikence ederlerdi. Aslnda
Rasulullah' en ok koruyan phesiz ki Ebu Bekir (r.a.) olmutur. O Rasulullah'
(sallallahu aleyhi ve sellem) korumak iin bir nnden bir arkasndan yryordu.
Birok ashab da savalarda canlarn Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) feda
etmilerdir. Onlardan bazlar Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kollar
arasnda ldrlm, bazlar da O'nun iin sakat kalmlardr. Talha (r.a.) gibi. Hadd-i
ztnda Rasulullah iin canlarn feda edilmesi her mslmana vaciptir. bn-i shak'in
sretinde beyan edildii zere, Cibril (a.s.) Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)
gelerek:
Bu gece yatanda yatma! demitir.
Yatsdan sonra mrikler Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) evini kuattlar.
Yatnca O'na hcum etmek iin evi gzetlemeye baladlar. Rasulullah (sallallahu

64

aleyhi ve sellem) mriklerin durumunu grnce Ali'ye (r.a.):

Yatamda yat. u hrkamla da rtn. Muhakkak ki bunlardan sana zarar
gelmiyecektir buyurdu.
Muhammed b. Ka'b el-Kuraz yle diyor:
Ebu Cehl'in de aralarnda bulunduu mrikler, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) ile ilgili konuyu grmek zere toplandklarnda Ebu Cehil Onlara yle
dedi:
Muhammed, emrettii hususlarda Ona uyduunuz takdirde arap ve acemin reisleri
olacanz, ldkten sonra diriltilip rdn cennetleri gibi cennetlere gireceiniz;
emirlere uymadnz takdirde de sizi keseceini, dirildikten sonra da sizi yakacak bir
atee atlacanz iddia ediyor.
bn-i shak, Sretinde devamla yle diyor:
Ondan sonra Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) evinden kt. Bir avu toprak
alarak:
Evet bunlar ben sylyorum. Sen de (Ebu Cehil) cehennemde yanacak kiilerden
birisin dedi. (Topra zerlerine sanca) Allah gzlerinden grmeyi giderdi. Ve
Rasulullah' grmez oldular. Topra kafasna samad kimse de kalmamt.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) sonra diledii tarafa gitti. O esnada birisi
gelerek Onlara:
Niin buralarda bekliyorsunuz? dedi. Muhammedi bekliyoruz dediler. Adam
Onlara:
Allah dileinizi vermesin! Vallahi, Muhammed kp gitti. Giderken de bana toprak
samad hi biriniz kalmad dedi. Balarna baktlar ve gerekten topra grdler.
Sonra eve bakmaya baladlar. (Ali (r.a.)) Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem)
yatanda yatm ve O'nun hrkasyla rtnm olduunu grnce:
Vallahi ite Muhammed yatyor stnde de hrkas vardr demeye baladlar.
Sabah oluncaya kadar bu ekilde beklediler. Ali (r.a.) yataktan kalknca:
Vallahi bizimle konuan O adam doru sylemiti dediler.
Ondan sonra u yet-i kerime indi:
Bir vakit, o kfirler, seni balayp hapsetmeleri, ya ldrmeleri, ya da Mekke'den
karmalar iin sana tuzak kuruyorlard. Onlar bu hileyi kurarlarken Allah, hilelerini
balarna ykverdi. Allah hilekrlara ceza verenlerin en hayrlsdr. (Enfl: 8/30)
Bundan da anlalyor ki Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ali'ye (r.a.)
mriklerden bir zarar gelmiyeceine dir va'di vardr. Ali (r.a.) de, Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) sdk haberine kar mutmain olmutur.
Ey Rfiz!
Senin btn iddialarn hezeyandan ibarettir.
Bilhassa Cibril ile Mikl'in muhaveresi, kardelikleri ve mrleri ile ilgili iddialarn
tam bir hezeyandr.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile Ali'nin (r.a.) kardelikleri ile ilgili haber de
doru deildir. Doru olan, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile Ali'nin (r.a.)
kardelikleri olup, hicretten sonra ve Medine'de vuku bulmutur. Buna dair Tirmiz'de
bir rivayet vardr.
nsanlardan bir ksm da vardr ki, Allah'n rzasn isteyerek nefsini Allah'a ibadet
yolunda sarfeder mealindeki ayet, Bakara suresinde olup, bu srenin de Medine'de
nazil olduu ittifak ile sabittir. Bazlar, Suheyb'in hicret etmek isterken mriklerin
onu yakalamak istediklerini Onun da btn maln Onlara vererek Medine'ye gelmesi
zerine bu yetin nazil olduunu sylemilerdir. Medine'ye geldikten sonra
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ona:
Al-veri krl oldu ey Yahya'nn babas! demitir. Bu anlattmz kssa tefsir

65

kitaplarnn bir ounda mevcuttur.

Katde: yet, Muhcir'in mchidleri hakknda nazil olmutur diyor.
krime de: Mezkr yet, Ebu Zerr ve Suheyb hakknda nazil olmutur diyor.
Fakat yetin lafz mutlaktr. Nefsini Allah iin feda eden herkes bu ayetin muluna
girer. Rdvan biatnda bulunanlar da, gerekirse canlarn feda edecekleri hususunda
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) sz vermilerdir.
phesiz ki stnlk Ebu Bekir'e (r.a.) aittir. nk hicrette ve maarada yalnz
kendisi Rasulullahla (sallallahu aleyhi ve sellem) beraber bulunmutur. Binaenaleyh,
mer, Osman Ali ve dier sahabelerden ziyade stnlk Ebu Bekir'in (r.a.) olduu
apaktr. Onun iin kendisinin imam olmas gerekir.
stnl ifade eden ve phesiz ki doru olan delil de u yet-i kerimedir. Allah
(c.c.) yle buyuruyor:
Eer siz, Peygambere yardm etmezseniz, Allah vaktiyle Ona yardm ettii gibi yine
eder. Hani Mekke kfirleri Onu Mekke'den kardklarnda! ikinin ikincisi
(Peygamberin arkada Ebu Bekir (r.a.)) ile (Sevr danda) maaradaydlar. O vakit
Peygamber arkadana yle diyordu: Mahzun olma, zira Allah'n yardm bizimle
beraberdir. (Tevbe: 9/40)
Kur'an'n nassyla sabit olan bu zellik Ebu Bekir'den (r.a.) baka kimsede var mdr?
Elbette yoktur.
Ondan sonra Ali (r.a.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yatanda
yattndan dolay ikence grmemitir. Buna karlk bakalar Rasulullah'
(sallallahu aleyhi ve sellem) korumak isterlerken canlarn vermilerdir.
3.7.12
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden yetlerden biri de udur:
Ey Muhammed! Sana ilim geldikten sonra, bu hususta, seninle kim tartacak olursa,
de ki: Gelin oullarmz, oullarnz, kadnlarmz, kadnlarnz, kendimizi ye
kendinizi aralm, sonra lnetleelim de, Allah'n lanetinin yalanclara olmasn
dileyelim. (Al-i mran: 3/61)
Cumhur Ebnen = Oullarnz lafznn Hasan ve Hseyin'e, Nisen =
Kadnlarmz lafzn Ftma' ya, Enfsen = kendilerimiz lafznn da Ali'ye (r.a.)
iaret ettiini nakletmilerdir. Bu yet Ali'nin imametine delalet eden en gl
delildir. nk Allah (c.c.), bu lafzla Ali'yi Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem)
zt gibi klmtr. Nefislerin ittihad mmkn olmadna gre, kaydedilen ey Ali'nin
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) msavi olmasdr. Bu msavat da Ali'nin
imametini gerektiriyor.
Yine yette zikredilenlerin dnda kalanlar, ayette zikredilenlere msavi veya
Onlardan stn olsalard, duann kabul edilmesi iin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in onlar da aralarna almas iin Allah (c.c.) kendisine emir verecekti. yette
zikredilenler stn olduklarna gre imamet onlarn hakk olduu ortaya km oldu.
Bu yetin Ali'nin imametine olan delleti, eytann kendisine musallat olduu
kimseden baka kime kapal gelebilir?
Ey Rfiz! :
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali'yi (r.a.), Fatrma'y ve iki ocuklarn
la'netlemede aldna dair Mslim'de bir hadis vardr.
Sa'd b. Ebi Vakkas'tan rivayet edilen hadiste, l-i mran altmbirinci ayet-i kerimesi
inince Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Ali'yi (r.a.), Ftma'y ve iki

66

ocuunu ararak Bunlar benim ehlimdir dedii anlatlmaktadr. Ancak bunda

imamete veya stnle dellet edecek birey yoktur.
Allah, Ali'yi (r.a.) Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) zt gibi klmtr.
Zatlarn ittihad mmkn olmadna gre aralarnda msavat kald eklindeki
szn kabul etmeyiz. Bu hususta hibir delil de yoktur. Byle bir manay iddia
etmek mmkn deildir. nk Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) msavi
olacak hibir kimse yoktur. Enfsena = Nefislerimiz lafz, lgatte de Msavat
manasna gelmez.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Keke, Onu iittiiniz zaman, erkek ve kadn m'minler, kendi kardelerine iyi bir
zanda bulunup da: Bu apak bir iftiradr, deselerdi. (Nur: 24/12)
Burada da m'min erkek ve m'min kadnlarn msv olmalarn gerekli klmamtr.
Bakara ellidrdnc yetinde de Nefislerinizi ldrn buyuruluyor.
Burada da birbirlerini ldrecek olan srailoullor arasnda msavat art
koulmamtr. Buzaya tapan ile tapmayan da eit tutulmamtr. Nisa sresinin
yirmidokuzuncu yetinde de:
Nefislerinizi ldrmeyiniz buyuruluyor. Bu yette de Msavat sz konusu deildir.
nk muhtablar arasnda ok briz sfatlar vardr. Kadn, erkek, ocuk, zalim,
mazlum gibi...
yette zikredilen ve Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)msav olanlar, Ali,
Ftma, Hasan ve Hseyinden bakalar olsayd, onlar aralarna almas iin Allah
(c.c.), Rasulne emredecekti eklindeki szne gelince yle deriz:
Biz unu kesinlikle biliyoruz ki; Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebu Bekir
(r.a.), mer ve daha bakalarn arsayd, mutlaka emrine icabet edecekti. Fakat
(c.c.) bunu emretmemiti. nk bununla mbahalenin -Lnetlemenin- gayesi
tahakkuk etmezdi. Zira kar tarafta olanlar da, kendilerine neseb ynden yakn
olanlarn gelmesini istiyorlard. Rasulallah (sallallahu aleyhi ve sellem) yabanclarn
gelmesini isteseydi, onlar da yabanc getireceklerdi. Yabanc gelince de lanetin
kendilerine gelmesinden ekinmezlerdi. nk kii, tabiatnn icab olarak akrabasna
zarar gelmesinden daha ok korkar. Hatta geici bir atekeste kart grller
hasmlarndan rehin olarak en yakn olanlarn isterler. Taraftarlardan biri yabanc
birini rehin olarak verirse, dier taraf buna rza gstermez. Fakat hibir zaman kiinin
indinde makbul saylanlar, Allah indinde de bakasndan stn olduklarn
gerektirmez.
Mcmel lafzlar terket.
Bakasn Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) msv yapma.
Eer kz, olu ve amcas hayatta olsalard, mutlaka onlar da l'netlemek iin
arrd.
3.7.13
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine dellet eden Onuncu delil u ayet-i Kerimedir:
Adem, Rabbinden emirler ald; Onlar yerine getirdi, Rabbi de bunun zerine
tevbesini kabul etti. (Bakara: 2/37)
bnu'l-Mezil kendi isnad ile bni Abbas'n yle dediini rivayet ediyor:
Kelimat = emirler'in ne olduu hususunda Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)
sorulmas zerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdular:
Adem, Allah (c.c.)'a dua ederek Muhammed, Ali, Ftma, Hasan ve Hseyin'in hatr

67

iin kendisinin affedilmesini istedi de Allah Onu affetti. Grlyor ki, burada da
Peygambere tevessl hususunda Ali Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile
msavi klnmtr.
Ey Rfiz!:
Bu iddialarnn da shhatini ispatlaman istiyoruz. Nereden ispatlyabileceksin?
nk bunlar Allah (c.c.)'a ve Resulne yaptn en irkin iftiralarndandr.
bn'l-Cevzi, bu haberi mevzu haberler arasnda zikrediyor. Haber, Ebu'l-Hasan Ali b.
mer ed-Drkutn'nin Kitab'l-Efrad ve'l-arib adl eserinde mevcuttur.
Drkutn haberi eletirmi ve Hseyin el-Ekar tarafndan rivayet edildiini, ayrca
El-Ekar'n salam rvlere iftira ederek yalan haberler uydurduunu beyan etmitir.
Bakara Sresi, Otuzyedinci ayetinde geen Kelimat = Kelimeler, emirlere gelince,
bunlarn ne olduklarn Kur'an- Kerim'den renebiliriz.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
kisi, dediler: (Adem ve Havva): Ey Rabbimiz, kendimize zulmettik. Eer bizi
balamaz ve bize merhamet etmezsen, muhakkak ziyan edenlerden oluruz. (A'raf:
7/23)
Bilinen u ki, Adem'le (a.s.) mukayese edilemeyecek kadar aa olan nice kfir ve
fasklar vardr ki, ok salam bir tevbe ile Allah (c.c.)'a kar tevbe ettiklerinde,
bakalarn vesile klmadan da Allah tevbelerini kabul ediyor.
Rasulullah'da (sallallahu aleyhi ve sellem) rfiznin yukarda naklettii ve Hseyin ElEkar'n rivayeti olan dua eklini hibir mslmana emretmemitir.
3.7.14
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine dellet eden onbirinci delil u yet-i kerimedir:
Allah: Ben, Seni insanlara imam yapacam (dinde nder), buyurdu. Hz. brahim:
Benim zrriyetimden de imam yap, diye yalvard. (Bakara: 2/124)
bn'l-Meazil, Mes'ud'dan rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) yle buyurdu:
Davet Bende ve Ali'de sona erdi. Her ikimiz de putlara secde etmedik. Allah (c.c.)
beni Peygamber, Onu da vs kld.
te bu da ayn mevzuda nasstr.
Ey Rfiz!
Hadis diye naklettiin bu haber, hads hafzlarnn ittifak ile yalandr. Eer bu haberle
davetin Ali (r.a.) ile sona erdii kastediliyorsa, Ondan sonra gelenlerin imam
olmadklar anlalm olur.
Dier imamlar, hatta fsklar da putlara secde etmemiler. Bununla birlikte putlara
secde edip sonra iman eden btn ashab- kiram ittifakla ocuklarndan stndrler.
Lut (a.s.) Peygamber olmasna ramen brahim'e (a.s.) olan iman Onun davetine
itiraklii gerektirmemitir.
Ali (r.a.) ve dier imamlar Peygamberlerden ok daha aa olmalarna ramen nasl
onlarn peygamberlik davetlerine ortak olabilir?
3.7.15
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden onikinci delil u ayet-i kerimedir:
Rahman, iman etmi ve salih amel ilemekte olan kimseler iin ok yaknda
kalblerde mutlaka bir sevgi douracaktr. (Meryem: 19/96)
68

Ebu Nu'aym, kendi isnadyla bn-i Abbas'n yle dediini rivayet ediyor:
Bu ayet Ali hakknda nazil olmutur. Vudd= Sevgi ise Ali'nin m'minlerin
kalbindeki sevgisidir. Sa'lebinin tefsirinde nakledildiine gre, Ber, Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in yle buyurduunu naklediyor:
Ey Ali! De ki: Allah'm! Beni indinde vs kl, m'minlerin kalbinde bana kar
muhabbet kl Bunun zerine yukardaki ayet indi. Bu durum ondan bakas hakknda
olmadna gre imam Ali'dir.
Ey Rfiz!:
Naklettiinin shhatine dair delil getirmen arttr. Aksi halde kuvvet derecesi tesbit
edilmemi bir delille ortaya km olursun ki, o delilin de haliyle batl olur. stelik
senin naklettiin haber, ma'rifet ehli indinde uydurma olarak biliniyor.
Muhakkak iman edip salih ameller ileyenler mealindeki ayet-i kerimesi de
umumdir. Onunla yalnz Ali'nin (r.a.) kastedildiini nasl iddia edebilirsin?
Aksine yet bakalarn iine ald gibi Ali'yide kapsamna alr. Hasan, Hseyin ve
Ftma'y da iine alr. Ayetin yalnz Ali'ye (r.a.) mahsus olmad icma' ile bilinmitir.
Hibir zaman Allah (c.c.) va'dini bozmaz. Onun iin Allah (c.c.) btn ashabn,
hassaten hulaf-i Ridin'in ve bunlardan da zellikle Ebubekir ve mer'in (r.a.)
sevgisini btn m'minlerin kalbine yerletirmitir. Bata Ali (r.a.) olmak zere btn
ashab- kiram'da zellikle Ebu Bekir (r.a.) ve mer'i (r.a.) sevmiler ve onlardan
hibirisi Ebubekir ve mer'i (r.a.) sebbetmemitir. Ama bu ashabtan bir cemaat Onu
iddetle eletirmilerdir. Osman (r.a.) da ayn durumla kar karya gelmitir.
Bylece Allah (c.c.)'n Ebubekir ve mer (r.a.) iin m'minlerin kalbinde yerletirdii
sevginin Ali'ninkine nazaran daha byk olduunu renmi olduk.
3.7.16
Rfiz yle diyor:
Ali'in imametine delalet eden onnc delil u yet-i kerimedir:
Sen ancak kfirleri kt bir akbetle korkutucusun. Her milletin bir yol gstereni
vardr. (Rad': 13/7)
Firdevs kitabnda bn-i Abbas'tan rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem) yle buyuruyor:
Korkutucu benim, yol gsteren de Ali'dir. Ey Ali! Hidyete erenler seninle
ermilerdir.
Ebu Nua'ym de buna benzer hadisler rivayet etmitir. Bu hadis, imamet'in Ali'ye (r.a.)
ait olduunu serahaten (aka) bildirmektedir.
Ey Rfiz!:
Dier nakiller gibi nakletmisin ama, shhatine dair hi bir delil zikretmemisin.
Firdevs kitab Deylem'nin olup, uydurma hadislerle doludur. te yukardaki haber de
bu uydurmalarn en irkinlerindendir. Onu hadis olarak Rasulullah'a (sallallahu aleyhi
ve sellem) isnad etmek asla caiz deildir.
Sen yol gstericisin, hidayete erenler seninle ermilerdir sznn zahiri mns
udur:
nsanlar benimle deil seninle hidayete eriyorlar. Mn byle olunca bu sz hibir
mslman sylemez. Eer bu sznle insanlar Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) vastasyla hidayete erdikleri gibi, onunla da ayn ekilde hidayete eriyorlar,
diye bir mn kastediyorsan, bu mn ortakl gerektirir. Halbuki Allah (c.c.)
Kur'an'n nass ile yalnz Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) mutlak olarak

69

hidayete davet edici klmtr. Allah (c.c.) yle buyuruyor:

Muhakkak ki sen (Rasulullah), doru bir yola (slm'a) aryorsun. (ra: 26/52).
Hidayete erenler (Ey Ali) seninle ererler eklindeki nakil ve iddiana gre, her
hidayete eren Ali (r.a.) ile hidayete ermi olmas gerekir. Halbuki bu sz, hibir
mslmann syleyemeyecei yalan bir szdr. Nice milletler Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) ile hidayete ermi ve cennete girmilerdir. Bunlar, Rasulullah'tan
(sallallahu aleyhi ve sellem) aldklarn Ali'den (r.a.) almamlardr. Bilahare lkeler
fethedilince oradaki halk, lkelerine yerleen ashab- kiram vastasyla hidayete
ermilerdir. Halbuki Ali (r.a.) o esnada Medine'de kalyor ve slm'a yeni girmi
kiiler Onu grmyorlard. Binaenaleyh Hidayete erenler seninle ermilerdir sz
nasl sylenebilir.
Her milletin bir yol gstereni vardr yet-i kerimesi umumdir. Bunu Ali (r.a.) ile
tahsis etmek nasl doru olabilir? Ondan sonra bir ahs vastasyla hidayete
gelinecekse o ahsn mir olmas gerekmez. Nice limler vardr ki, slm tebli
etmeleriyle insanlar hidayete kavuuyorlar. Dolaysyla yukardaki yet, Ali'nin (r.a.)
imametine delalet eder, eklindeki iddian hkmszdr.
3.7.17
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden ondrdnc delil u ayet-i kerimedir:
Ve onlar habsedin; nk onlar sorguya ekileceklerdir. (Saffat: 37/24)
Ebu Naym, a'bden O da bn-i Abbas'tan rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) da ayn eyi sylemilerdir. Kyamet gnnde Ali'nin (r.a.)
velayetinden dolay sorguya ekileceklerine gre imametin Ona mahsus olmas
vaciptir.
Ey Rfiz!:
Bu iddialarn da tamamen yalandr. yet-i Kerimenin geliine bakacak olursan bu
btl iddian daha gzel ortaya kar.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
(Allah meleklere yle buyurur) O kfir olanlar, bir de arkadalarn ve Allah'dan
baka taptklar putlar, hep bir araya toplayn. Toplayn da, gtrn onlar cehennem
yoluna. Ve onlar habsedin, nk onlar sorguya ekilecekler. (Sfft: 37/22-24)
Bu ayet-i Kerime hiret gnn inkr eden mrikler aleyhinde bir nasstr. Bunlar,
iman etmedikleri iin sorguya ekileceklerdir. Bu mriklerin sorguya ekilmeleri ile
Ali'nin (r.a.) sevgisi arasnda herhangi bir iliki var mdr?
Yoksa mrikler Ali'yi (r.a.) sevdikleri takdirde bu sevginin kendilerine fayda
vereceini mi zannediyorsun?
yetin bu ekilde tefsir edilmesinden Allah (c.c.)'a snrz.
3.7.18
Rfiz yle diyor:
Onbeinci delil u yettir:
Dilesek biz onlar (Mnafklar) sana gsteriverirdik de kendilerini btn simalar ile
tanrdn. Fakat mutlaka sen, onlar, lkrdlarn edasndan tanrsn. Allah ise btn
yaptklarnz bilir. (Muhammed: 47/30)
Ebu Nu'aym, Ebu Said'den rivayet ettiine gre Fakat mutlaka sen, onlar

70

lkrdlarnn edasndan tanrsn mealindeki yetin manas Ali'ye olan

dmanlklarndan eklindedir. Bu zellik Ali'den baka hibir sahabe iin sabit
olmadndan imam Ali'dir.
Ey Rfiz!:
Bu haber de Ebu Said'e isnad edilen bir iftiradr. Kesinlikle biliyoruz ki, mnafklarn
kendileri yalnz Ali'ye (r.a.) kar deildir. Ali'ye (r.a.) olan kinleri mer'e (r.a.) olan
kinlerinden byk deildi. Hatta bazlar mer'e (r.a.) daha ok kin besliyorlard.
Sahih bir hadis-i erifte de Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Nifakn almeti Ensara buzetmektir. buyururlar.
Dolaysyla mnafklar ensara kar olan kinleriyle tannmalar evladr. Bir baka
hadiste de:
Ali'ye ancak mnafk olan buzeder buyurmulardr.
Tabi ki, mnafkn almetleri oktur. Bu da onlardan bir tanesidir. Yalan, hiyanet,
sz yerine getirmemek azmak da mnafklk almetlerindendir. Biz, deriz ki, Ali'yi
(r.a.), imanndan, cihadndan ve ayn ekilde ensar da ayn hususiyetlerinden dolay
sevmek imandandr. Onlara buzeden kimse de mnafktr. Ama onlar akrabalktan
dolay sevmek, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebu Talib'e kar olan
sevgisi gibidir. sa (a.s.), Musa (a.s.) veya Ali'yi (r.a.) sevmekle ar giderek onlara
mstahak olduklar mertebeden stn bir mertebe vermek de doru deildir. sa (a.s.),
Ali'den (r.a.) stn olmasna ramen hiristiyanlarn sa'ya (a.s.) kar olan sevgileri,
kendilerine fayda vermeyecektir. Onun iin sevgi Allah iin olmal, Allah'a (c.c.),
ortak klacak ekilde olmamal.
Netice olarak deriz ki; Ensar veya ashabn ileri gelenlerinden birine bilerek buzeden
mnafktr. Fakat, kendisine gelen haberin shhatini bilmedii iin byle bir yola
tevessl ederse hata etmi olan chil ve sapktr.
3.7.19
Rfizi yle diyor:
Onaltnc delil u ayettin:
yilik ilemekte nde olanlar, karln almakta da nde olanlardr. Nam
cennetlerinde Allah'a en ok yaklatrlm olanlar ite bunlardr. (Vka: 56/10-1112)
bn-i Abbas yle diyor:
yilikte bu mmetin en nde geleni Ali'dir.
Ey Rfiz!:
bni Abbas'a isnad edilen bu sz sahih deildir. Senedini de zikretmemisin. Doru
olsa da iddian iin hccet deildir. Allah (c.c.) yle buyuruyor:
yilik yarnda ncelii kazanan muhacir ve ensar ile, onlara gzelce uyanlardan
Allah honud olmutur, onlar da Allah'tan honutdurlar. (Tevbe: 9/100)
Binaenaleyh iyilik yarnda ncelii kazananlar, Mekke fethinden nce Allah
yolunda mallarn harcayanlar ve cihad edenlerdir. Dolaysyla Rdvan biatnda
bulunanlar da bunlara dahildirler. Bu mmetin nde geleni bir tek kiidir denilebilir
mi?
Kald ki, slama ilk girenler erkeklerden Ebu Bekir (r.a.), kadnlardan Hatice (r.a.),
ocuklardan Ali (r.a.), klelerden de Zeyd'dir (r.a.). ocuun slm hususunda da
ihtilaf vardr. Ebu Bekir'in (r.a.) mslman olmas ihtilafszdr ve ok byk
menfaatlere medar olmutur.

71

3.7.20
Rfiz yle diyor:
Onyedinei delil udur:
man edenler, hicret yapanlar, Allah yolunda mallaryle ve canlaryle savaanlar,
Allah katnda daha byk dereceye shibtirler. te bunlar, dnya ve ahiret saadetine
kavuanlardr. (Tevbe: 9/20)
Rezn b. Muaviye Ktb-i Sitteye dayanarak bu yetin Ali (r.a.) hakknda nazil
olduunu sylemektedir. Buna gre Ali (r.a.) en tn olandr. Onun imam olmas
gerekir.
Ey Rfiz!
Yaptn naklin shhatini istiyoruz. Rezin kendiliinden ziyadeler katan bir kiidir.
Doru olan Nu'man b. Bir'in Mslim'de rivayet edilen sahih hadisidir.
Nu'man b. Bir, yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in mimberi yannda bulunuyordum. Orada
bulunanlardan biri:
slm kabul ettikten sonra, haclara su verirsem dier amelleri ilemesem de
umurumda deildir. dedi. Bir dieri:
Mescid-i Haram imar ettikten sonra dier amelleri ilemesem de umurumda
deildir dedi. Bir dieri de:
Allah yolunda cihad her ikinizin dediinden daha stndr dedi.
Bunun zerine mer onlar azarladktan sonra yle dedi:
Rasulullahn mimberi yannda da -Cuma gn idi- sesinizi kartmaynz. Namaz
kldktan sonra Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yanna gider, ihtilaf ettiiniz
meseleyi ona sorarm,
Ondan sonra hemen:
Siz (mriklerin) haclara su datma ii ile Mescid-i Haram'n imarn, Allah'a ve
hiret gnne iman edip de Allah yolunda cihad eden kimsenin ii gibi mi tuttunuz?
Bunlar Allah katnda bir olamazlar. Allah, zlimler topluluuna hidayet ihsan etmez.
man edenler, hicret yapanlar, Allah yolunda mallaryle ve canlaryle savaanlar, Allah
katnda daha byk dereceye shibtirler. te bunlar, dnya ve hiret saadetine
kavuanlardr. (Tevbe: 9/19-20) mealindeki yetler indi.
Bu hadisi erif Ali'nin (r.a.) cihad, Sikye ve Sidneye (Haclara su verme ve Ka'beyi
ta'mir) tercih eden fikrinin; sikye ve sidneyi cihad'a tercih edenlerin fikrinden daha
stn ve Onun bu meselede kendisiyle mnakaa edenlerden daha hakl olduunu
gsteriyor.
Ayn zamanda mer'in (r.a.) sylemek istedii fikrine te'yid-i Rabban'nin geldii
grlmektedir. Bedir esrleriyle ilgili maverede vuku bulduu gibi.
Farzedelim ki yukarda iddia ettiin meziyyet Ali'ye (r.a.) mahsus olsun. Yine de bu
hususiyet ne onun imametini ve ne de mmetten stn olduunu gerektirir. nk
Hzr (a.s.), Musann (a.s.) bilemedii baz meseleleri bilince Ondan stn olmamtr.
Hdhd de, Sleyman (a.s.)'a:
Ben senin bilmediin bir eyi bildim. (Neml : 27/22) demitir.
Hatta Ali (r.a.) hakknda nazil olduunu iddia ettiin ayet, Ebu Bekir (r.a.) iin daha
mnasiptir. nk Ebubekir (r.a.) zengin olup maln Allah yolunda infak etmitir. Ali
(r.a.) ise mlen fakir bulunuyordu.
3.7.21

72

Rfiz yle diyor:

Onsekizinci delil u yettir:
Ey iman edenler! Siz peygambere mahrem bir ey arz edip konumak islediiniz
zaman, konumanzdan nce bir sadaka verin. (Mcadele: 58/12)
bn-i Abbas yle diyor:
Allah (c.c.) sadaka vermeden Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile konumay
haram kld.
Ali'den (r.a.) baka sadaka verme iini kimse yapmamtr. Bu hususta cimrilik
etmilerdir. bn-i mer yle der:
Ali'de ey vard ki, onlardan bir tanesi bende olsayd, benim iin krmz develere
sahip olmaktan daha iyi olacakt: Ftma ile evlenmesi, Hayber fethinde sancan
kendisine verilmesi ve (hakknda nazil olan) Necv ayeti. (Mcadele 12. ayeti). Ali:
Benden baka kimse bu yetle amel etmemitir, Allah benim iin mmetin ykn
hafifletmitir buyuruyor. Btn bu deliller Ali'nin dierlerinden stn olduunu ve
Onun imam olmas gerektiini gsteriyorlar.
Ey Rfiz!
Bu yetle amel edilmi ve sonra neshedilmitir. yet sadaka verilmesinin mutlaka
vacip olduunu gerektirmez. Ancak Rasulullahla (sallallahu aleyhi ve sellem)
konumak isteyene sadaka vermesi iin emredilmitir. Konumayana da sadaka
vaciptir, denilemez. Konumakta vacip deildi.
Binaenaleyh vacip olmayan terkedene itb edilmez. Bir ihtiyaca binaen sadaka
vererek konuan kimse niyetine gre sevap almtr. Fakat konumak iin herhangi bir
sebep olmadndan sadakay terkeden kimse kusur etmi saylmaz. Ancak konumak
iin bir sebep olmasna ramen konumayan, dolaysyla sadakay da terkeden
mstehab' terketmi saylr. Dier halifelerin bu son kka girenlerden olmalar da
asla tasavvur edilemez. Sonra mezkr ayet inince bu halifenin orada olduklar da
bilinmiyor. Aksine orada olmamalar mmkn olduu gibi, o esnada konumay
gerektirecek bir meselenin olmamas da mmkndr. Dier halifenin mstehabb'
terkettiklerini takdir edecek olursak, mstehabb' yerine getirenin onu terkedenden
daha stn olduunu gerektirir mi?
Rasulullan (sallallahu aleyhi ve sellem)'in yle buyurduu sabittir:
Sizden orulu olan var m?
Ebubekir : Ben oruluyum ya Rasulullah dedi.
Aranzda cenaze teyi eden var m?
Ebubekir : Ben ettim dedi.
Aranzda sadaka veren var m?
Ebubekir : Ben verdim dedi.
(Bunun zerine) Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Bu haslet kimde birleirse o cennet ehlindendir, buyurdular.
Yine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)n:
Ebu Bekr'in mal kadar hibir mal bana fayda vermemitir dedii sahih hadisle
sabittir.
Buhar ve Mslim'de de yle bir rivayet vardr:
Sohbetiyle ve malm infak etmesiyle, insanlardan bana en ok minneti olan
Ebubekir'dir. mmetimden birini kendime dost edinseydim, Ebubekir'i edinirdim.
Lkin slm'dan dolay meydana gelen kardelik ve muhabbet, (ahs arkadalktan)
efdaldir. Mescitte Ebubekir' in kapsndan baka kapatlmadk hibir kap kalmasn.
(Buhari Salat: 80, Mslim Fedail: 2-7, Tirmizi, Menakb: 14)
Ebu Davud'un sneninde rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve

73

sellem), Ebubekir'e (r.a.) yle diyor:

Sana gelince Ey Ebubekir! mmetimden cennete ilk girecek olan sensin. (Ebu
Davud Snnet: 9)
Tirmizi ve Ebu Davud'un Snenlerinde rivayet edildiine gre mer (r.a.) yle
buyuruyor:
Bir gn Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) sadaka vermemizi emretti. Bu da
bende mal bulunduu bir gne denk geldi. Kendi kendime:
Tasadduk hususunda Ebubekir'i geersem, bugn geebilirim, dedim. Ondan sonra
malmn yarsn getirdim. Rasulullah:
Ailene ne kadar braktn? buyurdu. Onun kadarn, dedim. Sonra Ebubekir (r.a.)
malnn tmn getirdi. Rasulullah Ey Ebu Bekir! Ailene ne braktn? Allah ve
Rasuln, cevabn verdi. Ben de:
Hibir zaman onunla yarmayacam dedim.
Tirmiz'de merfu olarak rivayet edilen bir hadiste:
Aralarnda Ebubekir'in bulunduu bu toplulua kendisinden bakasnn imamlk
etmesi yakmaz buyuruluyor.
Osman'n (r.a.) bin deveyi tasadduk etmesi Necv sadakasndan (Rasulullah ile
konumak istenildiinde verilen sadaka) ok daha byktr. stelik cihad iin infak
farzdr. Ama necv sadakas yle deildir. O ancak konumak istenildii zaman
verilir. Konumak istemeyen iin art deildir.
Buhari ve Mslim'de rivayet edilen bir hadse gre Ebu Hureyre (r.a.), Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in yle buyurduunu naklediyor:
srail oullar zamannda, birisi kz zerine binmiti. Bu srada hayvan O'na
yzn evirip bakarak:
Ben bunun iin yaratlmadm. Ben tarla srmek iin yaratldm demitir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ben hayvann byle sylediine inandm. Ebubekir ve mer'de inand.
Bir kere de bir koyunu kurt kapmt. oban kurdu peisra takip etti ve koyunu
brakt. Bunun zerine kurt obana hitab ederek:
Elbette yrtc hayvanlarn srye saldrd bir gn gelir. O fitne gnnde koyunun
benden baka oban bulunmayacaktr. (Bakalm o gn) koyunu benden kim
kurtarr? dedi.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ben, kurdun byle sylediine de inandm; Ebubekir'le mer de inand, buyurdu.
Rv Ebu Seleme, Ebu Hureyre'den:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu kssay anlattklar srada Ebubekir (r.a.) ile
mer'in cemaat iinde bulunmadklarn da rivayet etmitir. Buradan anlalan udur:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebu Bekir ve mer (r.a.) hazr olmadklar
halde onlarn imanlarna ehadet etmitir. Bu da onlarn yceliini aka
gstermektedir.
Yine Buhari ve Mslim'de rivayet edilgine gre, Ebu Hureyre (r.a.) yle buyuruyor:
Ensardan birine misafir geldi. Kendisine ve ocuklarna yetecek kadarki yiyecekten
baka bir ey yoktu. Hanmndan ocuklar yatrp, lmbay sndrdkten sonra
mevcut yiyecei misafire getirmesini istedi. O da bunu yapt ve haklarnda:
Kendilerinde ihtiya bile olsa, (onlar) nefisleri zerine tercih ederler (Har: 59/9)
mealindeki yet-i kerime indi.
te bu durum Necv sadakasndan kat kat byktr.

74

3.7.22
Rfiz yle diyor:
Ondokuzuncu delil u yet-i kerimedir:
Senden nce gnderdiimiz peygamberlerden sor iki, biz Rahman'dan baka ibadet
olunacak ilahlar yapm myz? (Zuhruf: 43/45)
Ebu Nu'aym'in rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) sr
gecesinde peygamberlerle bir araya geldiinde Allah (c.c):
Y Muhammed! Peygamberlere ne ile gnderildiklerini sor, buyurdu. Peygamberler
yle cevap verdiler:
Allah'dan baka ilah olmadna, senin peygamberliini ve Ali'nin velayetini krar
etmekle gnderildik. te bu durum aka Ali'nin imametine delalet eder.
Ey Rfiz!
phesiz ki bu ve buna benzer btn nakillerin yalandr. Yalan olmasa da shhatine
delil getirmediin mddete bunlar hccet olamaz. Sonra peygamberler imann
esaslarna dahil olmayan eyden nasl sorulurlar? Btn mslmanlar:
Bir insan Allah ve Resulne iman ettikten sonra itaat edip vefat etse ve Ebubekir (r.a.)
ile Ali'nin (r.a.) varlndan haberi bile olmasa onun imanna zarar vermiyecei
hususunda ittifak etmilerdir.
Hal byle iken peygamberler nasl bir sahabeye iman etmekle mkellef tutulurlar.
stelik Allah (c.c.), hayatta olduklar takdirde Muhammed (sallallahu aleyhi ve
sellem)'i gnderirse O'na iman edip ve destek tutmalar iin peygamberlerden ballk
szn almtr.
Bu hususta Allah (c.c.) yle buyurur:
Hem Allah vaktiyle peygamberlerin msakn (ballk szn) yle almt: Cellim
hakk iin size kitab ve hikmetten verdim. Sonra size, beraberinizdekini tasdik eden
bir peygamber geldiinde mutlaka O'na iman edeceksiniz ve her halde O'na yardmda
bulunacaksnz... (Ali mran: 3/81)
3.7.23
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden yirminci delil u yettir:
Onu size bir ibret yapalm ve onu belleyip saklayan kulaklar saklasn diye...
(Hakka: 69/12)
Sa'leb tefsirinde yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdu:
Ey Ali bu kulan senin kulak olmas iin Allah (c.c.)'a dua ettim.
Ebu Nuaym yoluyla bunun benzeri olan da rivayet edilmitir. Bu stnlk Ali'den
bakasna ait olmad iin imam O'dur.
Ey Rfiz!
Bu hadis uydurmadr.
Yukardaki yet-i Kerime de btn insanla hitab ediyor. nk Nuh'u (a.s.) ve O'na
inananlar gemide korumak en byk mucizelerdendir. Evet Ali'nin (r.a.) kula
Ebubekir, mer (r.a.) ve dier imamlarn kulaklar gibi belleyici ve saklayc bir
kulaktr. Peki, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kula byle deil midir?
Hasan, Hseyin, Ammar ve Ebu Zerr'in kulaklar byle deil midir?
Onlarn kulaklar da bu zellie sahip olduuna gre hususlik ortadan kalkt,
demektir. stnlk de sz konusu olmaz. Senin bu iddialarn mensup olduun

75

gruhun ileri gibi ka defadr bo temeller zerine kuruluyor?

Hlen de bylesiniz. Sizin itirazlarnz ancak nefs arzusuna uymu kimseler iin
geerli olabilir. Bunun iindir ki:
Rafiz'nin ne akl ne nakl ne doru bir inanc ve ne de muzaffer bir devleti vardr
denilmitir.
3.7.24
Rfiz yle diyor:
Yirmi birinci delil Hel et = aiye sresidir. Sa'leb tefsirinde yle diyor:
Hasan ve Hseyin hastalannca dedeleri (Rasulullah) ve btn araplar onlar ziyaret
ettiler. Ey Ali! ocuklarna gn oru nezret (adak adamak) dediler. Anneleri ve
Fidda (gm) ismindeki cariyeleri de adakta bulunmulard. Nihayet iyiletiler. Bu
arada yiyecek hibir eyleri yoktu. Ali avu arpa bor ald. Ftma onu ttkden
sonra be adet rek yapt. Ali Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile beraber
akam namazn klp eve dnnce Fatma'nn yapt bu rekleri Rasulullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem) takdim etti. O esnada bir fakir gelerek yardm istedi.
Onlar da sofradaki yemei o fakire verdiler ve bir gn bir gece sudan baka azlarna
bir ey almadlar. Ertesi gn Ftma bir avu un daha piirdi. Ali'de eve gelmiti. O
esnada tekrar bir fakir gelerek:
Ey Muhammed'in ehl-i beyt! Muhacirn'in ocuklarndanm. Babam Akabe'de ehid
dt. Bana bir eyler yediriniz. Allah size cennet sofralarndan yedirsin dedi. Onlar
da yiyeceklerini ona verdiler ve iki gn iki gece a kaldlar.
nc gn Ftma geri kalan undan da yemek piirerek Ali gelince nne koydu.
Yine bir esir gelerek:
Ben Muhammed'in esirlerindenim. Beni yedirin ki Allah da, size cennet
sofralarndan yedirsin, dedi. Ali yemein esire verilmesini emretti. Onu da verdiler
ve gn gece sudan baka bir ey azlarna almadlar.
Drdnc gn olunca hibir eyleri kalmad. Ali sa eline Hasan', sol eline de
Hseyin'i alarak Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) huzuruna gitti. Hasan ve
Hseyin ku yavrular gibi alktan titriyorlard. Rasulullah onlarla birlikte Ftma'nn
evine gitti. Ftma, alktan karn srtna yapm, gzleri ukurlamt. Hemen
Cibril inerek:
Ya Muhammed! Ehl-i Beytinden dolay Allah (c.c.)'n seni tebrik ettii u (Hel Et)
sresini al ve oku, dedi. te btn bunlar Ali'nin (r.a.) stn olduuna delalet ediyor.
Binaenaleyh, mam Ali (r.a.) olmaldr.
Ey Rfiz!
Naklettiinin shhatine dair olan delilin nerede?
Bu da dier uydurmalarn gibi bir uydurmadr. Zaten imdiye kadar muteber bir
kitaptan nakiller yaptn grmedik.
Nes'nin Ali'nin (r.a.) faziletine dair yazd mstakil eserinde baz zaif rivayetler
olmasna ramen senin u uydurmalarn gibi bir haber bulmak mmkn deildir.
Ebu Nu'aym, bn-i Eb Hasme, Tirmizi v.b. eserlerde Ali'nin (r.a.) zellikleri ile ilgili
epey zaf rivayetler vardr. Fakat hi birinde attn iftiralara benzer bir ey bulunmaz.
Btn bunlardan baka Ali'nin (r.a.) Ftma (r.a.) ile Medine'de evlendii aka
bilinmektedir. (Hel Et= aiye) sresi ise mfessirlerin ittifak ile Mekke'de nazil
olmutur. Bylece naklettiinin yalan olduu ortaya km oldu. Ayrca Buhar ve
Mslim'de rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ashabn
nezretmekten (bir eyi adamaktan) menedip:

76

Nezir (Adak) hibir eyi (erri ve zarar) defetmez. Ancak nezir sebebiyle cimriden
mal karlm olur, buyururdu. (Buhari Kader: 6,Eyman: 26, Mslim man: 7, Ebu
Davud Eyman: 26, Tirmizi Nzur: 10, Nesai Eyman: 25)
Allah (c.c.) nezr'in kendisini deil onu yerine getirenleri vmtr. Zihrda olduu
gibi. Yani zihr yapmamay, fakat yapld takdirde keffaretinin verilmesini
emretmitir. Bu keffaretten dolay da kii vlmtr. Ftma'nn Fdda (gm)
isminde cariyesi de yoktu. Hatta Medine'de Fdda isminde bir cariyenin bulunduu
bilinmemektedir. Olsa olsa uydurma bir isimdir.
Buhar ve Mslim'de rivayet edilmitir ki, Ftma (r.a.), Rasulullah'dan (sallallahu
aleyhi ve sellem) bir hizmeti isteyince. Ona yatmadan nce yz defa tekbir ve tahmid
getirmesini rettikten sonra:
te bu sizin iin bir hizmetiden! daha hayrldr. buyurdular.
ocuklar gn a susuz brakmak da lme sebebiyet verecei iin eriata
aykrdr. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'da:
nce kendinden bala sonra bakalarna yardm et. buyurmulardr.
Peygamber ailesi dilenciye bir tek ekmek vermekle de yetinebilirlerdi.
Babasnn Akabe'de ehid dtn syleyen yetime gelince, bu insan tehir eden
yalanlardandr. nk Akabe hdisesi sava deil bir biat idi. Allah bu yalan
uyduran rezil etsin. stelik Medine'de dilenen esir de yoktu. Aksine mslmanlar esir
ettikleri ahslarn btn ihtiyalarn karlyorlard. Esirlerin dilendiklerini iddia
etmek mslmanlara iftira ve hakaret etmektir. Ca'fer b. Ebi Talib (r.a.) bakalarna
nazaran yetimleri daha ok yedirirdi. Hatta bundan dolay Rasulullah Ona:
Ahlakta ve yaratlta bana benziyorsun. buyurmutur. (Buhari Fedail: 5, Mslim
Fedail: 221)
Ebu Hureyre de:
Rasulullah'tan sonra iyilik etmede Ca'fer'den daha stn bir kimse gelmemitir,
buyurmutur. Bununla birlikte Ali (r.a.)'den stn deildir. Ondan sonra Ebu Bekir'in
(r.a.), mallarn infak ettii mtevtirdir. Belki de nafakas kadar bir ey
brakmamtr. Onun iin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyururlar:
Ashabm sebbetmeyiniz. Nefsimi elinde tutan (Allah)a yemin ederim ki, sizden
biriniz Uhud da kadar altn infak etse, onlardan birinin bir avu veya yars kadar
yapt infak'a (sevabna) yetiemez. (Buhari Fedail: 5, Mslim Fedail: 221)
3.7.25
Rfiz yle diyor:
Yirmiikinci delil u yet-i kerimedir:
Doruyu (Kur'an-) getiren ve Onu tasdik eden ise, ite bunlar takva sahibi
kimselerdir. (Zmer: 39/33)
Ebu Nu'aym ve Mchid'in Onu tasdik eden. den murad Ali olduunu,
sylemektedir. Bu da Ali'ye mahsus bir fazilettir. Dolaysyla imam O'dur.
Ey Rfiz!
Bu sz Mchid'in olduu tesbit edilmi olsa da hccet deildir. Kald ki, sabit olan
bunun tam zdddr. O da udur:
Doru olan Kur'an- Kerim'dir, Onu tasdik eden de Onunla amel edenlerdir. Aslnda
Mchid'in syledii ve mfessirlerin yannda mehur olan, Kur'an' tasdik edenin
Ebu Bekir (r.a.) olduu istikametindedir. bn-i Cerir et-Taberi byle nakletmektedir.
Fakih bir lim olan Ebubekir b. Abdlaziz b. Ca'fer'e yetin kimin hakknda nazil
olduu sorulmas zerine, Ebu Bekir (r.a.) hakknda nazil olmu dedii bize kadar

77

intikal etmitir. Ancak soruyu soran kii yetin Ali (r.a.) hakknda nazil olduunu
srarla iddia etmesi zerine, Ebubekir (r.a.), kendisinden yetin sonrasn okumasn
istemitir. O da Zmer Otuzbeinci yetine kadar okudu. yet yleydi:
nk Allah, onlarn daha nce iledikleri amelin en ktsn bile rtp
balayacak...
Bunun zerine Fakih Ebubekir (r.a.) soruyu sorana yle dedi:
Sence Ali ma'sum olup ktl olmadna gre, kendisinden balanacak ey
nedir? Tabi ki soruyu soran arp kald.
Dorusu yetin lfznn umumi olmasdr. Ebubekir (r.a.), Ali (r.a.) ve btn
mminler bu lafzn mulne girerler.
3.7.26
Rfiz yle diyor:
Yirminc delil u yettir.
O'dur ki, seni yardmyla ve m'minlere te'yid etti (Enfal: 8/62)
Ebu Nu'aym, Ebu Hureyre'nin yle dediini rivayet ediyor:
Arn stnde, Muhammed kulum ve elimdir, Onu Ali ile te'yid ettim, yazldr.
te bu durum Ali'nin en byk faziletlerindendir. Dolaysyla imam Ali'dir.
Ey Rfiz!
Naklettiin nerededir? Ebu Nu'aym ve Onun ashab hakknda rivayet ettiklerini mutlak
olarak kabul edecek olursan, bu durum senin evini ykacaktr. Allah (c.c.)'a yemini
ederiz ki, senin bu naklettiin Ebu Hureyre'ye iftiradr. Ondan sonra Allah (c.c):
...Ve kalblerinin arasn sevgi ile birletirdi. buyuruyor.
Bu nass- Kur'n de kalblerinin aras te'lif edilenlerin oul olduklarn beyan ediyor.
Mny bir ferde irca' etmek yeti tahrif ve tebdil etmektir.
Aka bilinen u ki; Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dinini yalnz Ali (r.a.)
veya yalnz Ebu Bekir (r.a.) te'yid etmemitir. Belki her ikisi de Ensar ve Muhacirlerle
beraber slm dinini te'yid etmilerdir.
3.7.27
Rfiz yle diyor:
Yirmidrdnc delil u yettir:
Ey Peygamber! Allah sana ve m'minlerden senin izinde bulunanlara yeter. (Enfal:
8/64)
Ebu Nu'aym, yakardaki yetin Ali hakknda nzil olduunu sylemektedir. Bu yette
de Ali'ye mahsus bir stnlk olduuna gre imam kendisidir.
Ey Rfiz!
Yaptn nakil doru deildir.
yetin mns iddia ettiin gibi:
Allah ve m'minler sana kfdir eklinde deildir. Byle bir iddia yanltr. yetin
mns yledir:
Ey Peygamber! Allah sana ve sana ittiba eden m'minlere kfidir.
Bazlarnn zannettii gibi, m'minleri Allah lfz-i celline atfetmek irkin bir hata
olup kfre kadar gider. nk tek bana Allah (c.c.) btn mahlkata yardm etmek
iin kfidir.
yet-i Kerime'de Allah (c.c.) yle buyuruyor:

78

Onlar yle kimselerdir ki halk kendilerine: Dmanlarnz size kar ordu hazrlad, o
halde onlardan korkun. Dedi de bu sz onlarn imann arttrd ve stelik: Allah bize
kfidir ve O ne gzel vekildir, dediler. (Al-i mran: 3/173)
M'minieri fail kabul edip Allah lfz-i celline atfetsek dahi, bu zellik yalnz Ali'ye
(r.a.) mahsus olmaz. nk yet nazil olduu zaman Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve
sellem) ittiba eden m'minler olduka oktu.
Hibir akl sahibi, kfirlere kar cihd etmede Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve
sellem) yardmc olarak yalnz Ali (r.a.) kfi idi, Ali olmasayd slm muzaffer
olamazd diyemez.
Ali (r.a.) ile birlikte bir ok mslman, Mekke'de Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) ile beraber olmalarna ramen ancak hicretten sonra slm dini muzaffer
olmutur. Hem de Ali (r.a.) btn askerleriyle beraber am' Muaviye'den (r.a.)
alamamt.
Ama bu rfizler iki mutenkz bir araya getirmeye alarak, Ali'yi (r.a.) kuvvet ve
cesarette beeriyetin en stn ve Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) Ona
muhta klyorlar. Dini ayakta tutann Ali (r.a.) olduunu iddia ederlerken, slm'n
yaylp hkim olmasndan sonra da O'nu takiyye ve acizlikle nitelendiriyorlar.
Ey Rfizler!
slm'n balangcnda dmanlar ok, dostlar az olmasna ramen; mriklere cin ve
insanlara galebe alan kimse, Ona kar isyan eden bir guruba nasl galebe alamad?
Bundan da anlald ki, Ali (r.a.) tek bana mriklere galebe almamtr. Sadece O
Ashab gibi kahramanca cihad etmitir.
Allah (c.c.), Onun hakknda uydurma haberleri uyduranlar kahretsin!
3.7.28
Rfiz yle diyor:
Yirmibeinci delil u yettir:
Allah Onun yerine yle bir kavim getirecek ki, Allah onlar sever; Onlar da Allah'
severler... (Maide: 5/54) Sa'leb, bu yet Ali hakknda nazil olmutur, diyor Ayet
O'nun stnlne dellet ettii iin imam Ali'dir.
Ey Rfiz!
Sa'leb'ye iftira ediyorsun. Ancak adamn biri yetten kasd Ali (r.a.)'dir, derken;
Katde ve Hasan Basr Ebubekir (r.a.) ve arkadalardr. demilerdir.
Mchid ise: Yemen ehlidir. demitir. phesiz ki Ali (r.a.), Allah ve Resuln
seven, Allah ve Resulnn de kendisini sevdii bir zattr. O'da Ebubekir, mer (r.a.)
ve dier ashab gibidir. Allah (c.c.) bu zatlar hakknda:
... M'minlere kar yumuak gnll, kafirlere kar onurlu ve balar yukardadr;
Allah yolunda mcadele ederler, dil uzatann knamasndan korkmazlar... (Mide:
5/54) buyuruyor.
Hibir akll lafz cem' (oul) olmasna ramen, yet bir fert hakknda nazil olmutur,
diyebilir mi?
3.7.29
Rfiz yle diyor:
Yirmialtnc delil u yettir:
Allah'a ve Peygamberlerine iman edenler, ite bunlar, Rableri katnda, tpk ok sdk

79

olanlara, ehidler gibidirler. (Hadid: 57/19)

Ahmed b. Hanbel, Msnedinde, bn-i Ebi Leyl'dan, O'da babasndan rivayet ettiine
gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyuruyor:
Sdklar kiidir:
Yasin kavminin m'mini Habib en-Neccar, Fravun kavminin m'mini Hazkl ve Ali b.
Ebi Talib'tir. O (Ali) hepsinden stndr.
Bu da Ali'nin stn olduuna dellet eder. Binaenaleyh imam Ali'dir.
Ey Rfiz!
Hadisin sahih olduunu ispatlaman istiyoruz. Ahmed b. Hanbel'in rivayet ettii her
hadis de sahih deildir. Zaten Ahmed byle bir hadis rivayet etmemitir. Ne
Msned'inde ve ne de faziletlerle ilgili kitabnda asla byle birey yoktur. Ancak ElKat', bu hadisi el-Kudeym'den nakletmitir. Uydurduu hadislerle ma'ruf olduu
iin rivayet ettii hadis de sakt olur.
(El-Kudeym, Muhammed b. Yunus b. Musa el-Kudeym el-Kura es-Sem'dir. (185286) Zehebi, bn-i Hibbandan naklederek Kudeym'nin binden fazla hads
uydurduunu sylemektedir. )
Ondan sonra Sahihayn'de Ali (r.a.)'den bakasnn Sddk ismiyle tesmiye edildii
sabittir. Sahihayn'de rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem),
yannda Ebubekir, mer ve Osman (r.a.) olduu halde Uhud dana knca da
titremeye balad. Bunun zerine Rasulullah:
Ey Uhud! Yerinde dur. stnde bir peygamber, bir sddk ve iki ehd vardr.
buyurmulardr.
Sahih bir rivayete gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurmulardr;
Kii doru olduu ve doruyu aratrd mddete Allah indinde Sddk yazlr.
(Buhari Edeb: 69, Mslim Birr: 10-103, Ebu Davud Edeb: 88)
Allah (c.c.) Meryem'e de Sddka = doru kadn, ismini vermitir. Ayn ekilde
Peygamberleri de bu sfatla nitelendirmitir. Onun iin Hadd sresinin ondokuzuncu
yetindeki ilahi haber umum olup, Allah (c.c.)'a ve Peygamberlerine inanan herkesin
sdk olmasn gerektiriyor.
Eer Sddk olan imameti nakletmitir, deniliyorsa; bu isme mstahak olan Ebu
Bekir (r.a.)'dir. Zaten isim ve imametini de Ona ait olduu tesbit edilmitir.
3.7.30
Rfiz yle diyor:
Yirmiyedinci delil u yettir:
Mallarn gece ve gndz, gizli ve aikr hayra harcayan kimseler var ya, ite
onlarn, Rableri katnda mkafaatlar vardr. (Bakara: 2/274)
Ebu Nu'aym, bn-i Abbas'n bu yetin Ali hakknda nzil olduunu sylediini
naklediyor. yle ki:
Ali'nin drt dirhemi vard. Birini gece, birini gndz, birini gizli, birini de aikr
infak etmitir. Bu hususiyet ondan baka hi kimsede olmad iin Ali imamdr.
Ey Rfiz!
Naklettiinin isbat nerede?
Nasl yalan olmasn ki?
nk yet maln infak eden herkes hakkndadr. yetin bir tek kii hakknda nazil
olmas mmkn deildir. Bunu ancak chil olan iddia edebilir. Kald ki, gizli ve aikr
infak eden gece ve gndz infak etmi gibidir. Gece ve gndz infak eden gizli ve
aikr infak etmi gibidir. Binaenaleyh drt dirhemin olmas art deildir. Bir dirhem

80

iki dirheme muadil olabilir.

Farzedelim ki Ali (r.a.) bu ekilde infak etmitir. nfak kaps kyamete kadar ak
olduu iin, bu zellik yalnz Ali'ye (r.a.) mahsustur, denilemez. Drt dirhemi infak
etmek yalnz Ona mahsus ise, neden Ali (r.a.) bu drt dirhemi infak etmekle btn
mmetin en stn olmutur, demedin?
3.7.31
Rfiz yle diyor:
Yirmisekizinci delil udur:
Ahmed b. Hanbel, bn-i Abbas'tan rivayet ettiine gre yle diyor:
Kur'an'da Ey iman edenler diye hibir hitab yoktur ki, Ali bu hitabn banda
olmasn. Allah (c.c.) Kur'an'da Muhammed'in ashabna ita'bta bulunmasna ramen,
Ali'yi hep hayrla anmtr. Bu da Onun stn olduuna dellet eder. Binaenaleyh
imam Ali'dir.
Ey Rfiz!
Bu naklin de sahih olduunu isbatlaman gerekirdi. Bunu Ahmed b. Hanbel'in
naklettiini iddia ediyorsun. Bu olsa olsa el-Kti'nin ziyadelerindendir.
bn-i Abbas'dan mtevtir olarak rivayet edilen Onun, Ebubekir ve mer'i (r.a.)
Ali'ye (r.a.) tafdil etmesidir. Hem de bn-i Abbas baz yerlerde Ali'ye (r.a.) itabta ve
muhalefette bulunmutur. Ali (r.a.), zndklar yaknca bn-i Abbas Ona yle demitir:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Allah (c.c.)'n azabyla ta'zib etmekten
nehyettii iin ben senin yerinde olsaydm onlar yalnz ldrecektim.
Yukardaki haberi Buhari rivayet etmitir. Ondan sonra Hz. Abbas'n yukarda rivayet
ettiin sznde Ali (r.a.) iin bir medih yoktur. Allah (c.c):
Ey iman edenler! Niin yapmyacanz eyi sylersiniz (Saf: 61/2) buyuruyor.
Eer Ali (r.a.), her Ey iman edenler hitabnn banda ise, Allah Ona itab'ta da
bulunmutur. Bu da yukarda naklettiin hadisteki Allah, Onu (Ali'yi (r.a.)) hep
hayrla zikretmitir eklindeki ifadeye aykrdr. Baka bir yette Allah (c.c.) yle
buyuruyor:
Ey iman edenler! Dmanlarm ve dmanlarnz dostlar edinmeyin (Mmtehine:
60/1)
Bu yetin de Htb b. Ebi Belte'a hakknda nazil olduu sabittir. Buna benzer daha
birok misaller vardr.
Demek istediimiz Ey iman edenler lafz btn mminlere mil umumi bir
lafzdr. stelik yle yetler var ki baz kimseler, Ali (r.a.)'den nce Onlarla amel
etmilerdir. Yine baz yetler vardr ki, Ali (r.a.) Onlarla amel etmemitir.
Allah, btn ashab'a itabta bulunurken yalnz Ali'yi (r.a.) hayrla zikretmitir
eklindeki szn ak bir iftiradr.
Allah, hibir zaman Ebubekir'e (r.a.) itab etmemitir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) bir hutbesinde yle buyurdu:
Ebubekir'in kymetini biliniz. O hibir zaman beni zmemitir.
Ayrca Ali (r.a.) nemli ilerde istiare iin Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem)
yanna girmiyordu. Halbuki Ebubekir ve mer (r.a.) Onun iki byk veziri
bulunuyorlard. Hem de Ali (r.a.) yaa onlardan kk idi. Sahihaynde rivayet
edildiine gre, mer (r.a.) vefat ettiinde Ali (r.a.) yle demitir:
Allah'a yemin ederim ki, Allah'n seni iki arkadanla (Rasulullah ve Ebubekir)
haretmesi iin dua ediyorum. Ben, sksk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in:

81

Ben, Ebubekir ve mer girdik dediini iitiyordum. (Buhari Fedail: 6, Mslim

Fedail: 14, bn Mace Mukaddime: 11, Ahmed: 1/112)
Ancak Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), zel hallerde Ali'yle (r.a.) istiare
etmitir. fk hadisesinde de Aie (r.a.) meselesinde yine Ali (r.a.) ile istiare etmitir.
O zaman Ali (r.a.) Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) yle demiti:
Allah, seni ciz brakm deildir. Ondan baka kadn oktur. Cariye'ye sorarsan sana
dorusunu syleyecektir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) sonra Usame b. Zeyd ile istiare etti. same:
Aie (r.a.) hakknda iyilikten baka bir ey bilmiyoruz. dedi. Ondan sonra
same'nin iaret ettii gibi Aie'nin (r.a.) beratna dir yet-i kerime nazil oldu.
3.7.32
Rfiz yle diyor:
Yirmidokuzuncu delil u yettir:
Gerekten Allah ve melekleri, peygambere salt getirirler. Ey iman edenler! Siz de
Ona salt getirin ve gnlden teslim olun. (Ahzab: 33/56)
Buhari'de rivayet edildiine gre, Ka'b b. Ucre yle diyor:
Ashab tarafndan:
Ya Rasulallah! (sallallahu aleyhi ve sellem) Sana selam vermeyi biliyoruz. Fakat nasl
salt edeceiz? diye soruldu. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) u mealdeki
salt ta'lim buyurdu:
Allah'm! Muhammed ile Muhammed'in line rahmetini dileriz...
phesiz ki Ali, Muhammed linin (akraba) en stndr. u halde imamete
mstahak olan O'dur.
Ey Rfiz!
Yukardaki nakil dorudur. Yani Ali (r.a.) Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)'in
lindendir. Ve salat'a mazhar olanlardandr. Fakat bu durum yalnz Ona mahsus
deildir. Btn Himoullar bu duaya dahildir. Abbas (r.a.) ve olu, Haris b.
Abdlmuttalib, Osman'n (r.a.) zevceleri ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem)
iki kz Rukiyye ve mmuglsm, Fatma ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) btn zevceleri, btn bunlar Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem),
linden (akraba) saylrlar.
Sahihayn'de:
Allah'm! Muhammed'e, zevcelerine ve zriyyetine rahmet eyle. eklindeki dua da
mevcuttur.
Akrabaya dua umum olup yalnz Ali'ye (r.a.) mahsus bir ey deildir. Akl b. Ebi
Talib ve Ebu Sufyan b. Haris de buna dahildir. Tabii ki, bu zatlarn salat'a (duaya)
dahil olmalar onlarn dier ashabtan stn olduklarn gerektirmez. Hele imamete
lyk olduklarn hi gerektirmez. Ammar, Mikdad, Ebu Zerr v.s. Ehl-i Snnet ve
iilerin indinde stn kabul edilmelerine ramen bu duann kapsamna
girmemektedirler.
Aie (r.a.) ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dier zevceleri bu duann
kapsamna girerler, ama, kadna imamet caiz deildir. Ehl-i Snnet ve iilere gre de
btn insanlardan stn deildir. Binaenaleyh salat'n (duann) kapsamna girmesi Ali
(r.a.) ve bakalarna mahsus bir zelliktir. Bu duann mulne giren herkes stn
kabul edilecek diye bir ey de yoktur.

82

3.7.33
Rfiz yle diyor:
Yalnz Ali'nin imamete lyk olduuna dair delillerin otuzuncusu u yet-i kerimedir:
(Sular ac ve tatl olan) iki denizi salvermi, birbirlerine kavuuyorlar. (Fakat)
birbirlerine karmaa engel (Allah tarafndan) bir perde var. O halde (ey cinler ve
insanlar), Rabbinizin hangi nimetlerini inkr edersiniz? O (tuzlu) denizlerden inci ile
mercan kar. (Rahman: 55/19 -22)
Sa'leb, Ebu Nu'aym'n tarkyla bn-i Abbas'n yle dediini tefsirinde rivayet
ediyor:
ki deniz, Ali ve Ftma'dr. Aralarndaki perde Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'dr. Denizlerden kan inci ve mercan Hasan ve Hseyin'dir. Bu stnlk
ashabtan hikimseye nasib olmamtr. Binaenaleyh imam Ali'dir.
Ey Rfiz!
Bu bir hezeyandr. Kur'an'n tefsiri olamaz. bn-i Abbas, asla byle birey dememitir.
Olsa olsa mulhidlerin uydurmasdr. Baz snn chiller de sizin gibi baz yetleri
yanl tefsir ederek yle derler:
es-Sbirin Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem), es-Sdkn Ebubekir (r.a.),
el-Knitn, mer, el-Mstafirn bil eshar Ali, Muhammed Allah'n Rasldr.
Onunla beraber olanlar... Ebubekir (r.a.), Kfirlere kar kat mer, Aralarnda
merhametli Osman, Onlar rku' ve secde eder halde grrsn Ali, Vet-Tni ve'zZeytun Ebubekir (r.a.) ve mer, Tr-i Snn Osman, Ve Hzel Beledil emn Ali,
And olsun asra ki, gerekten insan ziyandadr. Ancak iman edenler... Ebubekir
(r.a.), Ve Salih amel ileyenler mer, Ve hakk birbirine tavsiye edenler Ali'dir.
Rfizler ayrca, Biz her eyi imam Mbn'de yazp saymzdr yetinden Ali (r.a.),
Lanetlenmi aa ayetinden de meyye oullar'nn kastedildiini iddia
etmektedirler.
bn-i Abbas'n yukardaki iddialar sylemediini reddedilmeyecek bir ekilde kabul
ettiimizi daha evvel de sylemitik. Rahman sresi de mslmanlarn icm' ile
Mekk'dir. Ali (r.a.) ise Ftma ile Medine'de evlenmitir. Sonra Ali ve Ftma'y
denizle, Hasan ve Hseyin'i inci ve mercanla isimlendirip, nikha da Salvermek
mnsn vermek arap lgatinin hibir surette tahamml etmedii zoraki bir
aklamadr.
Allah (c.c.), bir baka yerde ki denizi salverdi yetini yle zikrediyor:
O Allah'dr ki, iki denizi salverdi: u tatl, susuzluu giderir; bu tuzlu ve acdr.
Aralarnda kudretinden bir engel ve birbirlerine karmay nleyici bir perde
koymutur (Furkan: 25/53)
Sence tuzlu ve ac hangisidir? Ali (r.a.) mi, Ftma (r.a.) mdr?
3.7.34
Rfiz yle diyor:
Otuzbirinci delil u ayettir:
O kfir olanlar sen Allah tarafndan gnderilmi bir Peygamber deilsin, diyorlar. De
ki: Benimle sizin aranzda, doruluuma hid Allah yeter; bir de yannda kitap ilmi
bulunan (Ra'd: 13/43)
bnl Hanefiye Yannda kitap ilmi bulunan kiinin Ali olduunu sylemitir. Sa'leb,
tefsirinde beyan ettiine gre Abdullah b. Selam'a yannda kitap ilmi bulunan kiinin

83

kim olduunu sormas zerine, O Ali'dir. cevabn almtr.

Ey Rfiz!
Yukardaki nakillerin mezkr ahslardan nakledildiine dair shhatli bir delilin var
mdr? Onlar hccet de olamazlar. Kald ki bu hususta limlere muhalefet etmilerdir.
yetten murad Ali (r.a.) olsayd, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), kfirlere
kar amcasnn olunu ahit yapyordu, demektedir. Ali (r.a.)'de Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) risletine ahitlik etseydi, kfirler bunu kabul etmezlerdi.
Onun ahitlii kfirlere kar bir hccet tekil edemezdi. Hatta kfirler Rasulullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem) yle diyeceklerdi:
Amcan olu Ali'nin yannda ne varsa onu senden almtr. Binaenaleyh Sen kendin
iin ahitlik yapyorsun. Ali sana yaclk etmi ve sana kar sevgisini izhar klm
olabilir.
Bu hususta Ali'nin thmetten uzak kalabileceini syleyebilir misin?
Fakat Ehl-i kitab, peygamberlerinden mtevtir olarak geldii gibi ahitlik etselerdi
bunda fayda olacakt. Peygamberler de mevcud olup Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve
sellem) ahitlik etmelerinde hasl olacak fayda gibi. nk, tevatrle
peygamberlerden gelen bir eyi sylemek onlarn bizzat o eyi sylemeleri gibidir.
Bunun iindir ki biz, peygamberimizden rendiimizle dier mmetlere kar
ehdette bulunuyoruz. Sonra Allah (c.c.) baz yerlerde ehl-i kitabn ehdette
bulunduklarn beyan ediyor. Bir yette yle buyurur:
(Yahudilere) de ki: unu iyice dnp bana haber verin. Eer bu Kur'n Allah
tarafndan gnderilmi de, siz onu inkar ettinizse ve srailoullarndan bir hid
Kur'an'n (Tevhid esaslarnda) benzerine ahidlik edip iman getirdi de, siz
kibirlendinizse, (artk zlimler deil misiniz?) (Ahkaf: 46/10)
Farzedelim ki yukardaki yette iddia ettiin hid Ali (r.a.) olsun- Bununla ashabn en
stn olmasn m gerektiriyor? Gerektirmedii gibi, ehl-i kitaptan Abdullah b.
Sellm, Ka'bul Ahbar ve Selman-i Fris dier ashabdan stn deildirler.
3.7.35
Rfiz yle diyor:
Otuzikinci delil u yet-i kerimedir:
O gn Allah, Peygamberini ve onunla beraber iman edenleri utandrmyacaktr.
(Tahrim: 66/8)
bn-i Abbas: Cennet elbiselerini ilk giyecek olanlar, dostluuna karlk brahim (a.s.)
mmetimin en mmtaz olduu iin Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) ve her
ikisinin arasnda koarak cennete girecek olan Ali'dir, dedikten sonra O gn Allah,
Peygamberini ve Onunla beraber iman edenleri utandrmayacaktr. mealindeki ayeti
okudu.
Ey Rafzi:
Bu szleri uydurarak bn-i Abbas'a nisbet edenleri Allah utandrsn! Biz Onun byle
birey syleyeceine kesinlikle inanmyoruz.
Ondan sonra nass btn m'minler iidir. Bu nass'la bir ikisinin stnl ispat
edilemez.
3.7.36
Rfiz yle diyor:

84

Otuznc delil u yettir:

Dorusu iman edip de salih ameller ileyenler; ite bunlar da yaratklarn en hayrls
olanlardr. (Beyyine: 93/7)
Ebu Nu'aym'n rivayet ettiine gre bn-i Abbas yle diyor:
Bu yet inince Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ali'ye:
(yette geenler) Onlar sen ve taraftarlarndr. Kyamet gnnde memnun olarak
geleceksiniz. Dmanlarn ise zgn ve hccetsiz geleceklerdir. Ali, mmetin en
hayrl olan olduuna gre. Onun imam olmas vaciptir.
Ey Rfiz!
nce bunun shhatini talep ediyoruz. Sonra mam edip salih amel ileyenler
Hricler'dir diyenlerin szlerine zttr. Onlar da ar giderek:
Ali'nin (r.a.) hilafetini kabul eden kfirdir, diyorlar. Delil olarak da:
Kim Allah'n indirdii hkmlerle hkm vermezse, ite onlar kfirdirler (Maide:5/
44) mealindeki yeti getirerek, insanlar Allah (c.c.)'n dininde hkim klan kfir
olmutur, derler. Tabi ki her ikisinin iddialar da btldr.
3.7.37
Rfiz yle diyor:
Otuzdrdnc delil u yettir:
Hem O Allah'dr ki, sudan bir insan yaratt da onu soy ve hsm diye ikiye ayrd.
(Furkan: 26/54)
Sa'leb'nin tefsirinde beyan edildiine gre bn-i Srn yle diyor:
Bu ayet, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ftma'y Ali'ye verdii zaman
indi. Bu durum Ali'den bakasnda olmadna gre, stn olan O'dur ve O'nun imam
olmas gerekir.
Ey Rfiz!
Bu haber de bn-i Srin'e yaplan iftiralardandr. Sure Mekkdir. Hem de Ftma'nn
evliliinden ok daha nce inmitir. yet de mutlaktr. Eer Ali'nin (r.a.) evlilik
dolaysyla Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) olan akrabaln iine alyorsa,
bu durum Osman (r.a.) iin iki defa geerlidir. Ebu'l As iin de bir defa geerlidir.
Ayn zamanda Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebubekir ve mer'e (r.a.)
olan akrabalna da mildir. nk her ikisinin kzlaryla evlenmitir. Binaenaleyh
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), her drt halife ile akrabalk kurduu sabit
olduuna gre hususiyet ortadan kalkt.
3.7.38
Rfiz yle diyor:
Otuzbeinci delil u yettir:
Ey m'minler! Allah'dan korkun, imanda ve sznde doru olanlarla beraber olun.
(Tevbe: 9/119)
Bu yetle Allah (c.c.) sdk kimselerin yannda olmamz farz klmtr. Sdk ise
ma'sum olan yalnz Ali (r.a.) olduuna gre imam O'dur. bn-i Abbas da bu ayetin Ali
hakknda nazil olduunu sylemektedir.
Ey Rfiz!
Sddk, sadakatta en ileri seviyede olan kimse demektir. Ebubekir (r.a.) ise birok
delillerle sddk'tir.

85

Binaenaleyh ayet nce Ebu Bekir'i (r.a.) mulne alr. Onunla beraber olman gerekir.
Eer her drd sddk ise, bu vasf yalnz Ali'ye (r.a.) mahsus olamaz.
Ayet de Ka'b (r.a.) hakknda nazil olmutur. Ka'b (r.a.), Tebuk savana katlmayarak
mslmanlardan geri kalmt. Doru konutuu iin tevbesinin kabul edildiini
beyan eden mezkr ayet indi. Bu hususta sahihaynde haber vardr. Allah (c.c):
Sdklarla (doru olanlarla) beraber olun buyurmutur. Yani Sdk'la beraber olun
dememitir. Bunun mns:
sadklarn doru konutuklar gibi, siz de doru konuunuz. Yalanclarla beraber
olmaynz, demektir.
Rku' eden m'minlerie rku' edin yetinde olduu gibi.
Beraberlikle de her mubah eyde, onlarla beraber olmak kasdedilmi deildir. Yiyecek
ve iecekler gibi.
3.7.39
Rfiz yle diyor:
Otuzaltnc delil u yettir:
... Ve Rku' eden m'minlerle rku' edin. (Bakara: 2/43)
bn-i Abbas, bu yet Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Ali hakknda nazil
oldu. nk ilk namaz klan ve rku' edenler Onlardr.
Ey Rfiz!
Bu szn bn-i Abbas'tan geldiinin sahih olduunu kabul etmiyoruz.
Ayet de Bakara sresinde olup Medendir. srailoullarna hitap ediyor. Namaz klan
ve rku edenler oaldktan sonra inmitir. Allah (c.c.), mezkr ayetle Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) ve Ali'yi kastetseydi Rku' eden iki kiiyle olun
buyururdu. Hibir zaman cemi (oul) sigas ile tesniye (iki) kasdedilemez.
Eer ayetle Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Ali (r.a.) kasdedilseydi Onlarn
vefat etmeleriyle hkm de sona erecekti. Sonra mslmanlarn ou Ebubekir'in
(r.a.) Ali'den nce Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile namaz kldn
sylemektedirler.
3.7.40
Rfiz yle diyor:
Otuzyedinci delil u yettir: Bir de bana ehlimden bir vezir ver. (Th: 20/29)
Ebu Nu'aym'n rivayet ettiine gre bn-i Abbas yle diyor:
Mekke'de iken Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) benim ve Ali'nin elini tuttu.
Sonra drt rekat namaz kld. Namazdan sonra elini semaya doru kaldrarak yle
buyurdu:
Allah'm! Musa istedi de isteini yerine getirdin. Ben de ehlimden ve kardeim gibi
olan Ali b. Ebi Talib'i bana vezir yapman istiyorum. Onunla arkam kuvvetlendir.
Elilik iimde Onu bana ortak et
bn-i Abbas diyor ki: Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) bu duasndan sonra
birisinin: Ey Ahmed! Dilediin sana verildi, dediini iittim.
Ey Rafz!
Hadis limleri bu haberin kesinlikle uydurma olduunu bilirler.
bn-i Abbas da hicretten evvel Mekke'de iken henz st ocuuydu. Hicretten sonra
da Allah (c.c.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) arkasn kuvvetlendirmiti.
Siz, Harun'un Musa'nn (a.s.) tebli vazifesinde ortak olduu gibi Ali'nin (r.a.) de
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) tebli iine ortak olduunu iddia
86

ediyorsanz, byle bir iddia Ali'nin (r.a.) peygamberliine nass'n bulunduunu ileri
srmek olur. Ali'nin (r.a.) Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) baka ilerde ortak
olduunu iddia ediyorsanz, bu da Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dnyada
mmetine ynelik ilerde mstakil olmadn kabul etmektir. Her iki halde de
iddianz btldr.
Sonra ey ahmak! Harun'un Musa'ya (a.s.) teblide ortak olmas nass ile sabittir.
Mezkr yet de onunla ilgilidir. Sen, mezkr ayetle hangi ortaklardan bahsediyorsun?
3.7.41
Rfiz yle diyor:
Otuzsekizinci delil u yettir:
Biz, o cennetliklerin kalblerindeki kinleri karr atarz. Hepsi kardeler olarak tahtlar
zerinde kar karya otururlar. (Hicri: 15/47)
Ahmed b. Hanbel'in Msnedinde rivayet edildiine gre Zeyd b. Eb Evf yle
diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), mescidinde iken yanna gittim -rv muhacir
ve ensar kardeliini zikrettikten sonra- Ali yle dedi:
Ashabnn arasnda kardelik akdederek beni terkettiinde canm km, kuvvetim
kesilmiti. Eer bu bana kar olan honutsuzluundan ise hak senindir Ya Rasulullah!
Bunun zerine:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdu:
(*) Beni hak ile gnderen Allah (c.c.)'a yemin ederim ki, Ben seni kendime setim.
Senin bana olan yaknln, Harun'un Musa'ya olan yaknl gibidir. Ancak benden
sonra peygamber yoktur. Sen benim kardeim ve vrisimsin. Sen, kzmla birlikte
cennetteki kkmde benimle beraber olacaksn.
Ondan sonra da:
Hepsi kardeler olarak tahtlar zerinde kar karya otururlar. mealindeki yeti
okudu. Ali, Rasulullah'la karde olma zelliine sahip olunca, imam olma hakkna da
O sahiptir.
Ey Rfiz!
Yakardaki haberi Ahmed b. Hanbel rivayet etmemitir. Olsa olsa el-Kati'nin ou
deersiz olan ziyadelerindendir. Ktii, yle dedi:
Abdullah b. Muhammed b. Abdlazz el-Beav, Heyin b. Muhammed ed-Dri'den,
O'da Abdlm'min b. bd'dan, o'da Yezd b. Ma'n'dan, O'da Abullah b. urahbrden
rivayet ettiine gre Zeyd b. Ebi Evf yle diyor:
Ali (r.a.), Y Rasulullah! Senden bana kalacak miras nedir? diye sormas zerine
Rasulullah:
Benden nceki peygamberlerin miras olarak braktklarn, yani Allah'n kitab ve
peygamberlerinin snnetini buyurdular.
Hadis diye rivayet ettiin yukardaki haber (*) hadisleri tanyanlarn ittifakna gre
yalandr.
Aslnda muahatla (Rasulullah ile Ali'nin (r.a.) karlkl kardelikleri) ilgili btn
hadisler yalandr.
Rasulullah, (sallallahu aleyhi ve sellem) hibir zaman iki muhaciri karde olarak ilan
etmemitir. Ancak muhacir ve ensar orasnda kardelik akdettii aka bilinmektedir.
Ve vrisimsin eklindeki sz de doru olamaz. Eer bu kelime ile mal iin miras
olduu kasdediliyorsa Rasulullahn mal mirass Ftma'dr eklindeki rfizlerin
kendi iddialar ile bu hususun btl olduu ortaya km oldu.

87

Ondan sonra Amca (Abbas (r.a.)) varken amca ocuu nasl miras olabilir? Farz-
muhal amca ocuun miras olduunu kabul ettik. Peki Ali'nin (r.a.) dier amca
ocuklarndan ayran veya stn tutan zellik nedir? Eer vrisimsin kelimesi ile
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ilmini ald ve Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) Onu efendi ilan ettii kasdediliyorsa bu iddia da:
Sleyman (babas) Davud'a vris oldu (Onun nbvvet ve ilmi kendisine geti)
(Neml: 27/16) ve:
Ki bana da miras olsun, Ya'kub ailesine de miras olsun.. (Meryem: 19/6)
mellerindeki ayetlerle hkmszdr.
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) brakt ilim yalnz Ali'ye (r.a.) mahsus
deildir. Aksine ashab kiramdan herbirisi, bu ilimden nasibini almtr. Yalnz bn-i
Mes'ud (r.a.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) azndan yetmi sre alarak
ezberlemitir.
Sonra ilim mirasl mal mirasl gibi deildir. ki kii ilmi birlikte almalarna
ramen, onlar birbirlerine zorluk gstermezler. Ama mal mirasl byle deildir.
Ayrca Sahhaynda rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
azadl klesi Zeyd'e :
Sen bizim kardeimiz ve efendimizsin buyurmulardr. (Buhari Sulh: 6, Fedail: 17,
Ahmed: 1/108)
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebubekir'i (r.a.)n kzn (Aie (r.a.)
validemizi) isterken, Ebubekir (r.a.) O'na:
Ben senin kardein deil miyim? demesi zerine, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem):
Evet, fakat kzn bana helldir buyurmulardr.
Buhr'de rivayet edilen bir baka hadiste de:
Lkin slm zerine kurulan kardelik daha efdaldir! buyurmulardr.
Buhar'nin bir baka hadsinde Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle
buyururlar:
Kardelerimi grmeyi arzu ediyorum
Ashab Ya Rasulullah! Biz senin kardeleriniz deil miyiz? diye sormalar zerine,
Rasulullah:
Hayr, siz benim arkadalarmsnz. Kardelerim ise, benden sonra gelecek ve beni
grmeden bana iman edecek olanlardr. cevabn verdiler.
Allah (c.c.) yle buyururlar:
M'minler ancak kardetirler. (Hucurt: 49/10)
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) de yle buyururlar:
Mslman, mslmann kardeidir (Buhari Mezalim: 3 krah: 7, Mslim Birr: 58) ,
Allah'n kardee yaayan kullar olunuz.
Mutlak kardelik, her ynden benzerlii ve mnasebeti de gerektirmez. stelik
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
ayet yeryz halkndan bir dost edinseydim, Ebubekir'i dost edinirdim
buyurmulardr. (Buhari Salat: 80, Menakb: 45, Fedail: 35, Feraiz: 9,Mslim
Mesacid: 38, Fedail: 2-7, Tirmizi, Menakb: 14)
Yine sahih bir hadiste sabit olmutur ki, Rasulullah' a:
Erkekler arasnda insanlardan en ok sevdiin kimdir? diye sorulmas zerine:
Ebubekir'dir, cevabn vermilerdir. (Mslim Fedail: 33, Ahmed: 2/384)
Mtevtir olarak nakledilen ve Buhari'de bulunan bir haberde Ali (r.a.):
Peygamberinden sonra bu mmetin en hayrls Ebubekir (r.a.) sonra mer dir.
buyurmulardr.
Chil veya nefs arzusuna uyandan baka hi kimse bu naslardan phe etmez.

88

Beyhak'nin rivayet ettiine gre imam- afi yle diyor:

Ashab ve Tabinden hi kimse Ebubekir (r.a.) ve mer'i (r.a.) hilafete takdim etme
hususunda ihtilaf etmemitir.
- Ebu Hanife, Mlik, Sevr, Evz, shak, Davud, bn-i Hazm, Selef ve halef limleri
de ayn eyi sylyorlar.
- Mlik, bu hususta icm vardr, diyor.
- bn-i Cerir, Mslim b. Hlid ez-Zenc, bn-i Uyeyne, ve Mekke limleri bu
grtedirler.
- Basra limlerinden bn-i Eb Urbe ki Hammad,
- iilerin merkezi olan Kfe lfimlerinden bn-i Ebi Leyl, reyk ve bir gurup lim;
- Msr limlerinden mer b. Haris, Leys b. Sa'd;
- am limlerinden Evz, Said b. Abdlaziz ve adedlerini Allah'dan baka kimsenin
bilmedii daha birok limler de Ashab ve Tbin'in, Ebubekir ve mer'i (r.a.)
imamete tafdil ve takdim etme hususunda icma' ettiklerini sylemilerdir.
3.7.42
Rfiz yle diyor:
Otuzdokuzuncu delil u yet-i kerimedir:
Hatrla ki, Rabbin, dem oullarnn sulblerinden zrriyetlerini kard da onlar
nefislerine kar hid tutarak, Ben sizin Rabbiniz deil miyim? diye buyurduu
vakit onlar da: Evet, Rabbimizsin, hid olduk, demilerdi... (A'raf: 7/172)
El-Firdevs kitabnda beyan edildiine gre Huzeyfe yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdu:
nsanlar, Ali'nin ne zaman Emirlm'minin diye isimlendirildiini bilselerdi Onun
faziletini inkar etmezlerdi. Henz Adem Ruh'dan cesede dnmeden nce
Emirlm'minin diye isimlendirilmiti. Allah (c.c):
Hatrla ki, Rabbin, Adem oullarnn sulblerinden zrriyetlerini kard da onlar
nefislerine kar hid tutarak:
Ben sizin Rabbiniz deil miyim? Evet Rabbimizsin, hid olduk demilerdi...
Melekler de:
Evet dediler. O zaman Allah (c.c.) yle buyurdu:
Ben sizin Rabbinizim, Muhammed peygamberinizdir, Ali de Emrinizdir! te btn
bunlar Ali'nin imametine dellet ederler.
Ey Rfiz!
Yukarda hadis diye rivayet ettiin, hadis limlerinin ittifak ile yalandr.
Kuran- Kerim'deki:
Ben sizin Rabbiniz deil miyim? Onlar da evet Rabbimizsin, dediler yeti de
Tevhid szlemesidir.
Bu yette Peygamber veya Emirden bahsedilmemitir. Sonra szleme btn mmete
kar yaplmtr. Dediin gibi olursa Ali (r.a.), Nuh (a.s.) dan Muhammed (sallallahu
aleyhi ve sellem)'e kadar gelip gemi btn peygamberlere Emr olmas gerekir. Bu
mmkn mdr? Byle bir ey iddia etmek deliliktir. Bu peygamberler daha Ali (r.a.)
yaratlmadan nce vefat etmilerdi. Nasl onlara Emr olabiiir?
Ama ne gariptir ki, bu eek rfiz yahudilerin aklllarndan daha eektir ki, Allah
(c.c.), O yahudiler hakknda yle buyuruyor:
Kendilerine Tevrat'la amel teklif edildikten sonra, onunla amel etmiyenlerin hali,
cildlerle kitap tayan eein haline benzer... (Cuma: 62/5)

89

Avam tabakas: Rfiz yahudilerin eeidir. szlerinde mazur grlmelidirler. Akll

olan kimse er'an ve aklen onlardan daha berbat olduunu bilir.
Rfiznin yukardaki iddialar bn-i Arabi et-T'nin:
Peygamberler, velilerin sonuncusu ve onlarn lambas olan zttan ilimlerini alrlar
eklindeki szne benzer. Bu gibi kimseler velilikte ar gitmeleri, rfizlerin
imamette ar gitmelerine benzer. Daha sonra rfiz yukardaki delillerinin bu konuda
ak olduklarn iddia ediyor. Bu kuru iddia bir kimsenin yannda hccet olarak kabul
edilmesi mmkn mdr?
Allah (c.c), her ikimizin dediklerini ok iyi bilir.
3.7.43
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine dellet eden krknc delil -ve rfiznin yetten getirdii son delilu yet-i kerimedir:
Yok eer Peygamberin aleyhinde birbirinizle yardmlarsanz, bilmi olunuz ki,
Allah O'nun yardmcsdr, Cibril de, m'minlerin slih olan da... (Tahrim: 66/4)
Btn mfessirler Slihul M'minin = M'minlerin slih olan olan zatn Ali olduu
zerinde ittifak etmilerdir. Ebu Nu'aym, Umeys kz Esm'nn:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in:
Allah, Onun yardmcsdr, Cibrl de, m'minlerin salih olan da.. ayetini okuyarak
m'minlerin slih olannn, Ali olduunu, sylediini iittim. dediini nakletmitir.
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali'yi bu ekilde tahsis etmesi, Onun
stnlne dellet eder. Dolaysyla imam Ali'dir. Bu mnda daha birok yetler
vardr.
Ey Rfiz!
ddia ettiin icma' iftiradr. Aksine tefsir kitaplar senin iddian bozmaktadrlar.
Mcahid ve baz mfessirler:
Slihl M'minin inden kast Ebubekir ve mer (r.a.) olduunu sylemitir.
Mchid'in bu szn bn-i Creyc ve daha bakalar nakletmilerdir. Bazlar,
peygamberlerdir demilerdir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in, Ali'yi (r.a.)
tahsis etmesi sabit olmad gibi, zikredilen hadis de kesinlikle yalandr.
Aslnda Salih'l-M'minin lafz umum bir lafz olup, m'minlerden slih olan
herkesi kapsar. Sahihayn'de bulunan aadaki hadis de buna delalet eder. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyuruyor:
Filan adamn yaknlar benim dostlarm deildir. Benim dostum ancak Allah ve
Slih'l-M'minin'dir (Buhari Edeb: 43)
Ondan sonra Allah (c.c); yette m'minlerden slih olan Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) dostu yapmtr. Kendisinin (Allah (c.c.) Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) mevls olduunu haber verdii gibi.
Fakat, m'minlerden slih olannn Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) mevls
olmas, Onun stnde mir olduu mnsna gelmez. Aksine Onu seven mnsna
gelir. Bilinen bir gerektir ki, btn iyi m'minler kesinlikle Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) dostudurlar. Ona dost olmayan iyi m'minlerden deildir. Kald ki,
slih olmasa da m'minler Rasulullah severler.
Bu mnda yetler oktur szne gelince, aslnda bu yetin mns terkedilenin,
zikredilenin cinsinden olduudur. (Yani yetten kast yalnz Ali (r.a.) deil, slih olan
btn ashab ve m'minlerdir.) Senin iddialarn ise tamamen yalandr. nk yalann
kaps kapanmaz. Ama Allah (c.c.) Hakk btla galip getirecek ve btl eritip yok

90

edecektir. Bu iddialarnzdan dolay size yazklar olsun!

Karun b. Zekeriyya el-Muttariz'in hikayesi ise mehurdur. Karun diyor ki:
Abbad b. Ya'kub el-Esd er-Rvecn er-Rfiz'nin yanna girdim. Abbad'n bidatlari
olmasna ramen hadiste doru idi. (Ehl-i snnetin insafl olduklar, muhaliflerinin
faziletlerini itiraf etmekle sabittir. Rvecn, Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem)
sevenlere buz edip, btl itikadlara sahip olmasna ramen ehl-i Snnet limleri onun
hakkn vermilerdir. )
Ravecn:
Denizi kim kazd? dedi. Ben de:
Allah, dedim.
Doru syledin, fakat onu kim kazd? Siz syleyiniz dedim.
Ali onu kazd, fakat Onu kim aktt?
Bunun cevabn da siz veriniz dedim.
Hseyin onu aktt dedi.
Abbad er-Rvecn kr idi. Ben de orada bir kl grmtm. Bunun kime ait
olduunu sordum. Rvecn:
Mehdi ile beraber savamak iin onu hazrladm dedi.
Ondan renmek istediklerimi rendikten sonra darya ktm ve tekrar yanna
geldiimde, bana:
Denizi kim kazd? dedi.
Muaviye kazd ve Amr b. As onu aktt dedim. Sonra darya kotum ve:
Allah dman olan u fsk gelin ldrn, diye barmaya baladm.
Zeheb, bu hikayenin doru olup bn-i Muzaffer, Kasmdan rivayet etmitir, diyor.
Muhammed b. Cerir: Abbad b. Ya'kub'un; Her namaznda Muhammedin soyunun
dmanlarndan kanmayan kimsenin onlarla beraber harolunacan, sylediini
iittim, diyor.
3.8.1
Rfiz yle diyor:
Ali'in imametine delalet eden delillerin bir blm hadislerdir. Bunlardan birincisi
udur:
Mslmanlarn cumhuruna gre nce en yakn soydalarn korkut (uara: 26/214)
mealindeki ayet-i kerime nazil olunca Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
Muttalib oullarndan krk erkek ve iki kadn Ebu Talib'in evinde toplayarak:
Onlara ziyafet verdi. Onlardan herbiri bir deve yiyecek ve bir tulum ayran iecek
gte olmasna ramen, doyuncaya kadar yediler ve itiler. Ama yemekten hibir ey
eksilmedi. Bu durum onlar hayrete drd. Bylece Rasulullah'n (sallallahu aleyhi
ve sellem) nbvvetinde sdk olduu onlara aka grnm oldu. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdu :
Ey Muttalib oullar! Allah, beni btn insanlara ve hsseten size peygamber olarak
gnderdi ve nce en yakn soydalarn korkut buyurdu. Ben sizi dile hafif,
mizanda ar gelecek ve onlarla arap ve aceme hkim olacanz, btn mmetlere
liderlik ederek onlarla cennete gireceiniz ve cehennemden kurtulacanz iki
kelimeye davet ediyorum. O iki kelime de:
Allah'tan baka ilh olmadna ve Benim de O'nun Peygamberi olduuma
inanmaktr. Kim davetime icabet eder ve bana yardmc olursa, onu kendime karde,
vs, vezir, vris ve benden sonra halifem klacam.
Ali: Ben davetine icabet ediyorum ve sana yardmc olacam, buyurdu.

91

Ey Rfiz!
Yukardaki naklin shhatinin ispatn istiyoruz. Ne Snen kitaplarnda, ne
Msnedlerde ve ne de Mez eserlerinde byle bir ey yoktur.
Btn mslmanlar nakletmilerdir eklindeki szn nerede kald? Bu haber ancak
bir uydurmadr.
(Bu haberi uydurarak Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) hadis diye isnad eden,
Albdul-affar b. Kasm b. Fehd Ebu Meryem el-Kf'dir. Uydurmac bir idir. bn-i
Teymiyye Minhacssnne adl eserinde (4/81.) mezkr ahsn haberlerini terketme
hususunda icma'n var olduunu naklediyor. bnl Meden: Onun hadis uydurduunu;
Nes ve Ebu Hatim: Onun rivayet ettii hadislere itibar edilmemesi gerektiini; bn-i
Hibban: Sarho oluncaya kadar arap ierek haber uydurduunu; Ahmed b. Hanbel:
rivayet ettii btn hadislerin btl olduklarn; Ebu Davud ve Semmak: Onun yalanc
olduunu sylemektedirler. )
Sonra yukardaki yet nazil olduunda Muttalip oullarnn saylar krk kiiye
varmamt. Hatta Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) hayatnda hibir zaman
krk kii olmamlardr.
Btn Muttaliboullar, Abbas, Ebu Talib, Haris ve Ebu Leheb'in ocuklarndan
meydana geliyordu.
Ebu Talib' in drt ocuu vard. Bunlar Ali, Ca'fer, Akil ve Talib idi. Talib slm'
grmemitir. Abbas'n ocuklar ya henz st emmekteydiler veya domamlard.
Hris'in ocuu vard. Bunlar Ebu Sfyan, Rab'a ve Nevfel idi.
Ebu Leheb'in ise ya iki veya ocuu vard. Dolaysyla Muttalib oullar On kii
civarnda idi. Krk kii nerede kald?
Onlardan her birinin bir deve yiyecek ve bir tulum ayran iecek gte idi eklindeki
szn de yalandr. nk Haim oullar ok yemekle tannm deildirler. Onlardan
bir tek kii hakknda bile byle birey iitilmemitir.
Rivayet ettiin hadisin lafzlarnn bozuk olmas da onun uydurma olduunu
gsteriyor. Farzedelim ki, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) zikrettiin hadisi
krk kiiye arzetmitir. Peki hepsi Ali (r.a.) gibi cevap verselerdi kim Ona halife
olacakt? nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) tmn irad etmekle
mkelleftir. Hem de cmlesinin davetine icabet etmelerini istiyordu.
Btn bunlardan baka Sahihayn'de senin rivayet ettiinin btl olduunu gsteren
hadisler vardr. Ebu Hureyre (r.a.) yle buyuruyor:
nce en yakn soydalarn korkut. (u'ara: 26/214) yeti inince Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) btn Kurey kabilesini ard, onlar da toplandlar.
Onlara yle buyurdu:
Ey Ka'b b. Leyy oullar! Kendinizi ateten kurtarnz.
Ey Abd-i ems oullar! Kendinizi ateten kurtarnz.
Ey Abdlmuttalib oullar! Kendinizi ateten kurtarnz.
Ey Ftma! Kendini ateten kurtar. Ben Allah'a kar sizin iin bir ey yapamam.
Ancak u kadar var ki, siz benim akrabalarm olduunuz iin, size zleceim.
(Buhari Vesaya: 11, Tefsir: 26/2, Nesai Vesaya: 6, Darimi Rikak: 23, Ahmed: 1/206)
Buhari ve Mslim'de bulunan bir baka rivayette nce en yakn soydalarn korkut
mealindeki yet inince Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), yle buyurdular:
Ey Kurey topluluu! Mslman olup nefislerinizi Allah'n azabndan koruyunuz!.
Yoksa ben, Allah'n azabndan hibir eyi sizden men' edemem.
Ey Abd-i Menaf oullar! Sizden de ben Allah'n azabndan hibir eyi def edemem.
Ey Abbas bn-i Abdlmuttalib! Senden de Allah'n azabndan hibir parasn
men'edemem.
Ey Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) halas Safiyye! Senden de ben Allah'n

92

azabndan bir ksmn olsun def edemem.

Ey Muhammed'in kz Ftma! Malmdan ne dilersen dile, Allah'n azabndan bir
parasn bile senden def edemem. (Buhari Vesaya: 11, Tefsir: 26/2, Nesai Vesaya: 6,
Darimi Rikak: 23, Ahmed: 1/206)
3.8.2
Rfiz yle diyor:
kinci haber udur:
Ey Peygamber! Rabbin tarafndan sana indirileni tamamen tebli et. (Maide: 5/67)
Mealindeki yet-i kerime inince, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Gadir
Hum'da bir hitapta bulunarak yle dedi:
Ey insanlar! Ben size kendi nefizlerinizden daha evl deil miyim? Evet, dediler.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) devamla yle buyurdu:
Ben kimin efendisi isem Ali de Onun efendisidir. Allah'm! Ali'yi seveni Sen de sev.
O'na dman olana dman ol. Ona yardmc olana Sen de yardmc ol. Ondan
yardmn kesenden yardmn kes! Bunun zerine mer:
Ne ho! Benim ve her m'min kadn ile erkein velisi -efendisi- oldun, dedi. Buradaki
Veli'den kast, tasarruf etmektir. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ben size kendi nefsinizden daha evl deil miyim? (Tirmizi Menakb: 19)
eklindeki istifham takriri ile onlara hitap etmitir.
Ey Rfiz!
Bu hususta daha nce cevap vermitik. yet, Mide sresinde olmasna ramen adr
Hum hadisesinden ok daha nce nazil olmutu. yetteki Allah seni insanlardan
koruyacaktr mealindeki lafzlar grmyor musun?
Bu da yetin slmn balangcnda nazil olduunu gstermektedir. Sonra hadisin
balangcn Tirmiz ve Ahmed rivayet etmilerdir. Ama Allahm! Ali'ye dost olana
dost ol ve ondan sonra gelen szler phesiz ki yalandr.
bn-i Hazm yle diyor:
Ali'nin (r.a.) faziletleriyle ilgili olarak rivayet edilen ve Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem)'in:
Senin bana olan yaknln, Harun'un Musa'ya olan yaknl gibidir (Buhari Fedail:
19, Tirmizi Menakb: 20)
eklindeki sz ile Ali'yi (r.a.) ancak m'min olan kiinin sevdiini ve ancak mnafk
olann ona buzettiini ve benzeri szler doru olup, ayn szler ensardan bazlar
hakknda da sylendii rivayet edilmitir. Ama:
Ben kimin efendisi isem, Ali de Onun efendisidir eklindeki hadisin shhati sabit
deildir.
bn-i Hazm devamla yle diyor:
Rfizlerin delil olarak ileriye srdkleri dier btn hadisler uydurma olup, hadis
ilminden biraz haberi olan bunlarn uydurma olduklarn gayet iyi bilir.
Biz de yle diyoruz:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Gadir, Hum'da byle bir ey sylemi ise de
bununla asla halifelii kastetmemitir. Hadisin lafznda da buna dellet eden ak
birey yoktur. Byle nemli olan bir meselenin aka beyan edilmesi gerekirdi.
Hadiste geen Mevla kelimesi dost mnsndadr.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Muhakkak ki, sizin dostunuz Allah, Resul ve iman edenlerdir. (Maide: 5/55)
Grlyor ki, m'minler Allah (c.c.)'n velisi (dostu) dirler. Onlar da birbirlerinin

93

dostudurlar.
Sevgi dmanln zdddr. Birbirlerini seven iki kiiden biri daha byk ise onun
dostluu iyilik ve yceliktir. Dierinin dostluu da taat ve ibadettir.
Dolaysyla Allah, Rasul ve Ali'nin m'minlere veli (dost) olmalarnn mns
dmanln zdd olan dostluktur. M'minler de dmanln zdd olan dostluk ile
Allah ve Rasuln dost edinirler. Bu hkm her m'min iin bu ekilde sabittir. Ali
(r.a.) de, m'minlerin byklerinden olup m'minleri sevdii gibi, onlar da Onu sever
ve dost bilirler.
Bu hkmde hariclere redd vardr. Fakat hadiste Ali'den baka m'minlerin dostu
yoktur, diye birey mevcut deildir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Elem, Gifar, Muzeyne, Cuheyne, Kurey (kabileleri) ve Ensar insanlar arasnda
bana en yakn dostlardr. Onlarn Allah ve Rasulnden baka dostlar yoktur
buyurmulardr.
3.8.3
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine delalet eden hadislerin ncs Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)n:
Ey Ali! Senin bana olan yaknln, Harun'un Musa'ya olan yaknl gibidir. u
kadar ki, benden sonra peygamber yoktur eklindeki hadistir. (Buhari Fedail: 19,
Tirmizi Menakb: 20)
phesiz ki Harun Musa'nn halifesi idi. Ondan sonra yaasayd onun yerine
geecekti. Ali de, huzurunda ve gyabnda ksa bir mddet iin Rasulullah'a (sallallahu
aleyhi ve sellem)vekalet ettii muhakkaktr. Binaenaleyh Ali'nin, Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) vefatndan sonra Ona halife olmas daha evldr.
Ey Rfiz!
Bu hadis Buhari'de Mevcuttur. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Tebk
seferine giderken bu sz Ali'ye (r.a.) sylemitir. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem) Medineden ayrlrken yerine vekil tayin ediyordu. Tebk seferine giderken
zrller, ihtiyarlar, mnafklar ve malum olan kiiden baka orduya katlmayan
kalmamt. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ordudan geri kalmak iin
hi kimseye izin vermemiti. Fetih gn ve veda haccna giderken de yapt istihlaf
(veklet) bu ekilde idi. Tebke giderken saydklarmzdan baka Medine'de kalan hi
kimseyi bilmiyoruz. Onun iin istihlaf Rasulullah'n dier mu'tad istihfaflarna
benzemiyordu. Bunun zerine Ali (r.a.) alyarak:
Ya Rasulullah! Beni kadn ve ocuklarla m brakacaksn? diye sordu. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem):
Bana kar, olan makamnn Musa'ya kar olan Harun'un makam gibi olmasn
istemez misin? cevabn verince, Ali (r.a.), Medine'de kalmay kabul etti. Ali'nin (r.a.)
Medine' de kalmasndan dolay baz mnafklarn Onun aleyhinde konutuklarn ve
Rasulullah Ona buzettii iin Onu Medine'de kendisine vekil olarak brakmtr,
dediklerini syleyen de vardr. Bu iddiay defetmek iindir ki Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem):
Ben sana gvendiim iin seni yerime braktm. Bu istihlaf sona bir buz deildir,
diyerek dutumu Ali'ye (r.a.) aklamlardr.
nk Musa da Harun'u (a.s.) kavmine vekil tayin ederek gnln almtr. Fakat
Rasulullahn istihlf, Musa'nn istihlf gibi deildi. nk Harun'un (a.s.) istihfaf
Musa'nn (a.s.) btn kavmine idi. Kendisi de Allah (c.c.)'a mnacaatta bulunmak

94

zere Tr dana kmt. Ali'nin (r.a.) istihlaf ise yukarda zikrettiimiz gibi kadn,
ocuk, ihtiyar ve zrllere idi. Dier btn mslmanlar Rasulullah ile beraber
Tebk seferinde idiler. Bir kimsenin:
Bu unun yerindedir, Bu unun gibidir v.b. ifadelerde bulunmas bireyi dier bir eye
benzetmek iindir. Bu benzetme de szde ifade edilen mnya nisbeten olabilir.
Benzetilen eylerin her hususta eit olmalar gerekmez.
Nitekim Bedir muharebesinde tutulan esirlerin akbeti hakknda Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem), Ebubekir'le (r.a.) istiare ettiinde onlardan fidye almasn, mer'le
istiare edince de onlar ldrmesini tavsiye etmesi zerine, Rasulullah, (sallallahu
aleyhi ve sellem): Onlara yle demilerdir:
Ey Ebubeki! Senin halin,brahim'in haline benzer. O, Allah'a: Kim bana uyarsa, ite
o bendendir. Kim de bana kar gelirse, phe yok ki Sen, ok yarglayc ve
balaycsn. (brahim: 14/36) demitir.
Ey mer! Senin halin de Nuh un haline benzer. O, Ey Rabbim yeryznde
kfirlerden yurt tutan hi kimse brakma (Nuh: 26), demitir.
Grlyor ki Ebu Bekir (r.a.), brahim (a.s.)'a; meri de (r.a.) Nuh'a (a.s.)
benzetilmesine ramen onlar hibir zaman her eyde bir olmamlardr. Buradaki
benzetme kelimelerin akndan da anlald gibi iddet ve yumuaklktadr.
Ali'nin (r.a.) istihlaf Musa (a.s.)'n bulunmad zamanda Harun'un (a.s.) Ona vekil
olmasna benzer. Ali'nin (r.a.) istihlaf yalnz Ona mahsus bir zellik olmad gibi
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yapt dier istihfaflara da benzemez.
Rfiz'nin, Musa (a.s.) Harun'u (a.s.) vekil kld gibi Rasulullah da, peygamberlik
dnda Ali'yi (r.a.) her hususta kendisine vekil klmtr, diye iddia etmesi yanltr.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)n Ali'ye (r.a.):
Harun'un Musa'ya olan yaknl gibi, sen de bana yakn olmak istemez misin?
eklindeki ifadesi onu raz etmek ve gnln almak iindir. Eer Ali (r.a.) her hususta
Harun (a.s.) gibi olsayd Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), hicri dokuzuncu
senede Ebubekir'i (r.a.) Ali'nin de aralarnda bulunduu zatlarla emr olarak tayin
etmezdi. Halbuki Ali (r.a.), Ebubekir'in (r.a.) arkasnda namaz klyor ve emirlerine
itaat ediyordu. Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dmanla olan muahedelerin
iptalinde Ali'yi (r.a.) tahsis etmesi araplarn adeti icab idi. nk araplara gre
anlamalarn akd ve iptalini kavmin kendisine itaat edilen efendisi yapard. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) de bu i iin ehl-i beytinden Ali'yi (r.a.) semiti.
3.8.4
Rfiz'nin:
Varlnda ve yokluunda Ali, Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) ksa
mddetler iin veklet ettiine gre, gyabnn en uzun mddeti olan vefatndan sonra
da Ona halife olmas evladr szne gelince yle deriz:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), zikredilen zamanlarda Ali'den (r.a.) bakasn
da yerine vekil olarak tayin etmitir. Tebk seferine giderken de Ali'yi (r.a.) Medine'ye
vekil olarak brakmas yalnz Ona mahsus bir zellik deildir. Ondan sonra Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)in hayatta iken muhtelif zamanlarda ve mmetin bir
blmne birisini ta'yin etmesi vefatndan sonra da o kiinin btn mmete halife
olmasn gerektirmez.

95

3.8.5
Rfiz yle diyor:
Drdnc delil udur:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), ksa bir mddet iin olsa da Ali'yi Medine'ye
emr olarak tayin etmitir. Binaenaleyh vefatndan sonra da Ali'nin halife olmas
gerekir. Bu ta'yin Ali'den baka hi kimse iin vuku bulmad icma' ile sabittir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ali'yi Medine'ye emir olarak tayin ettikten
sonra da Onu azletmitir. Binaenaleyh vefatndan sonra Onun halife olmas gerekir.
Medine'de halife olduu icma' ile sabittir.
Ey Rfiz!
Bu delilin de dierleri gibi bo bir delildir. rmcein rgsne benzer. Bu iddiana
bir ka ynden cevap vereceiz:
Birincisi:
Bir gre gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), vefatndan sonras iin
Ebubekir'i (r.a.) yerine vekil tayin etmitir. Sen bunu reddeder, Ali'yi (r.a.) tayin
ettiini iddia edersen, Rvendiye'ye benzemi olursun. Rvendiye de, Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) amcas Abbas' (r.a.) vekil tayin ettiini iddia ediyorlar.
Aslnda sabit olmu rivayetler hakknda biraz bilgisi olan kimse, Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) vefatndan sonra yerine vekil tayin ettiini beyan eden
hadislerin Ebubekir'e (r.a.) dellet ettiklerini ok iyi bilir. Bu hadisler arasnda Ali
(r.a.) ve Abbas'n (r.a.) istihlafna dellet eden hibir hadis yoktur.
kinci gre gre istihlf olmamsa Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
mslmanlar serbest brakmtr demektir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in,
hayatnda yapt istihlaf ise veklettir. Bu durum her idareci iin sz konusudur.
Vefatndan sonra da sorumluluk ondan kalkmtr. sa'dan (a.s.) haber vererek Allah
(c.c.) yle buyuruyor:
Aralarnda bulunduum mddet zerlerine gzc idim, Ne zaman ki beni ilerinden
aldn, zerlerinde gzetleyici yalnz sen kaldn. (Maide: 5/117)
Ali'yi (r.a.) Medine Emirliinden azletmemitir eklindeki szn bir bakasna
hakarettir. Bu sznle Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Ali'nin (r.a.)
maiyetinde yaadn iddia ediyorsun. Halbuki Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem), Medine'ye terif etmekle yerinde tayin ettii vekiller otomatikman derlerdi.
stelik senin iddia ettiin devrelerde dahi Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem),
Ali'yi (r.a.) hac mevsiminde ve Ebubekir'in (r.a.) emrlii altnda Berae sresiyle
Mekke'ye gndermitir. Onu Yemen'e de vali olarak tayin etmitir. Daha sonra Ali
(r.a.) veda haccnda Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) yetierek haccetmitir.
3.8.6
Rafz yle diyor:
Beinci delil cumhurun rivayet ettii ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem)
Ali'ye syledii u hadis-i eriftir:
Sen benim kardeim, vsim, benden sonraki halifem ve borcumu deyecek olansn.
Ey Rfiz!
Bu iddiann shhatini taleb ediyoruz. Cumhur bunu rivayet etmitir demekle ly
kaybetmisin. Eer bu sznle hadis limlerini kasdediyorsan iftira etmisin. Yok eer
Ebu Nua'ym, Megazil veya Hatib el-Havarzim'i kasdediyorsan bunlarn hccet
olmadklar, ittifak ile sabittir. Dolaysyla bu iddiann btl oluu da ortaya km

96

oldu.
bnl-Cevz yukardaki hadisi Kitabl-Mevzuat (mevzu hadisler kitab) adl eserinde
ve Ebu Hatim el-Best tarikyla rivayet ediyor. Hadisin rivayet ekli yledir:
Muharnmed b. Sehl b. Eyyub, Ammar b. Rec'dan Ubeydullah b. Musa'dan, Mutr b.
Meymun el-iskef'den, Enes b. Malik'den rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem), yle buyuruyor:
Benim kardeim, vezirim ve dostum ehlimdendir. Benden sonra terkedeceklerimin
en hayrl olan borcumu deyen, verdiim szleri yerine getiren Ali b. Ebi Talib'tir.
Bu hadis uydurmadr.
bn-i Hibban: Mutr, uydurma hadisleri rivayet ettii iin onun hadislerini rivayet
etmek caiz deildir, diyor. Ayn hadis bn-i Adiyy tarikyla da rivayet edilmitir.
Yalnz mezkr yolla gelen hadiste halifem ve vasm szleri yoktur.
3.8.7
Rfiz yle diyor:
Altnc delil muhat (kardelik) hadisidir. yle ki:
Enes'in rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), muhacir ve ensar
arasnda kardelik te'sis ederken Ali de orada duruyordu. Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem) da Onu gryordu. Buna ramen Ali ile ensardan birisi arasnda kardelik
akdetmedi. Bunun zerine Ali alayarak oray terketti. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem):
Ebul Hasan ne yapt? diye sorunca:
Alayarak gitti, cevabn verdiler. Fatma da:
Ey Ali niye alyorsun? diye sormas zerine Ali yle buyurdu:
Rasulullah muhacir ile ensar arasnda kardelik akdetmesine ramen, benimle hi
kimse arasnda kardelik akdetmedi. Ftma:
Allah seni utandrmasn! Umarm ki seni kendisi iin brakmtr dedi. Bilal:
Ey Ali! Niye alyorsun? diye sormas zerine Ali durumu Rasulullah'a (sallallahu
aleyhi ve sellem)haber verdi. O zaman Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle
buyurdu:
Ben seni kendim iin braktm. Peygamberin'in kardei olman seni sevindirmez mi?
Ali:
Elbette sevindirir dedi. Ondan sonra Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali'nin
elini tutarak mimbere kt ve yle buyurdu:
Allah'm! Bu bendendir, ben de ondan'm. Biliniz ki Ali'nin bana olan yaknl
Harun'un Musa'ya olan yaknl gibidir. Mtenebbih olunuz ki, ben kimin efendisi
isem Ali de Onun efendisidir.
Sonra Ali oradan ayrld. mer, ona yetierek Ona:
Ne ho! Ne ho! Ey Ebel Hasan! Sen benim ve her mslmann velisi oldun, dedi. te
bu kardelik hadisesi Ali'nin stnlne dellet ettii iin, Onum imam olmas
gerekir.
Ey Rfiz!
Bu iddian tamamen uydurma olduu iin btldr. Kardelik hdisesi de hicretin
balangcnda vuku bulmutur.
3.8.8

97

Rfiz:
Ali'nin imametine dellet eden yedinci delil, Hayber'in fethiyle ilgili olan hadistir
diyor.
Aslnda delil diye iddia ettii hadis mnkerdir.
Hadiste:
Bana, Allah ve Resuln seven ve Allah ve Rasulnn de kendisini sevdii bir kiiyi
gsteriniz mnsnda bir ifade vardr. phesiz ki Ali (r.a.), Allah ve Rasuln
seviyor. Dolaysyla bu ifdede haric ve emevilere red vardr.
E'ar, Kitab-l Maklt adl eserinde de:
Haricler, Ali'nin (r.a.) kfr zerinde (haa!) ittifak etmilerdir diyor.
Tabi ki yukardaki hadis yalnz Ali'ye (r.a.) mahsus deildir. nk bakas da Allah
ve Rasuln sever. Hayber'in Ali (r.a.) vastasyla fethedilmesi ise Onun en stn
oluuna deil, belki faziletine delalet eder.
3.8.9
Rfiz yle diyor:
Sekizinci delil ku ile ilgili haberdir. yleki:
Cumhurun rivayet ettiine gre, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), bir ku
getirerek:
Allahm! nsanlardan en ok sevdiini bana gnder ki, benimle bu kutan yesin.
buyurmas zerine Ali hemen geliverdi.
Ey Rfiz!
Ku hadisesi ile ilgili hadis yalan ve uydurma haberlerdendir. Rivayetlerin
hakikatlerini bilen ve ilim ehli indinde bu durum apaktr. i olmasna ramen ElHakim'e ku hadisini sormalar zerine; sahih deildir, cevabn vermitir.
Hakim, Nes, bn-i Abdilberr'de mteeyyi olmalarna ramen hibir zaman Ali'yi
(r.a.), Ebubekir ve mer'den (r.a.) stn tutmamlardr. Aslnda hadis limlerinden
hi birisinin Ali'yi (r.a.), Ebubekir ve mer'e (r.a.) stn tuttuu grlm deildir.
Sonra Rasulullah, Ali'nin (r.a.) insanlar arasnda Allah (c.c.)'a en sevimli olduunu
bilmise, neden onu yemee armad?
Veya neden Allahm! Ali'yi bana gnder! demedi de bouna nefes tketti?
stelik hadiste Halkndan sana ve bana en sevimli olan mnsnda lfzlar vardr.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), halk arasnda kendisine en sevimli olan
bilmemesi mmkn mdr?
Bundan baka bu haberi nakzeden sahih hadis vardr. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) yle buyuruyor:
mmetten birini dost edinseydim Ebubekir'i edinirdim. Bu hadis mtevtirdir.
(Ahmed: 1/377, Tirmizi, Menakb: 14, bn Mace, Mukaddime: 11)
Buhari'de bulunan bir sahih hadiste beyan edildiine gre, Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'a, insanlar arasnda en ok kimi seversin? diye sormalar zerine:
Aieyi,
erkeklerden kimi?:
Babasn eklinde cevab vermilerdir. (Mslim Fedail: 33, Ahmed: 2/284)
mer (r.a.) Sekife gn ve kalabalk bir cemaat huzurunda Ebubekir'e (r.a.):
Sen bizim en stnmz ve Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)en ok sevimli
olanmzsn demesi zerine hi kimse mer'in (r.a.) szne kar kmamtr.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Uzaklatrlacaktr ondan, takva sahibi olan, maln veren, temizlenen... Ondan, hi

98

kimsenin bir nimeti yoktur ki, o nimete karlk tutulmu olsun. O, ancak yce
Rabbinin rzasn kazanmak iin verir. Muhakkak O, ileride raz olacaktr. (Leyl:
92/17-21)
Btn mfessirler, kendisinden bahsedilen ztn Ebubekir (r.a.) olduunu
sylemektedirler. (Cellddin es-Suyt, bu hususta bir risale yazarak adn ElHabll vesk f nusreti es-Sddk koymutur. )
Biz, El-Etk = Takva sahibi nin bir cemaat olabilecei gibi, ahs da olabilir, deriz.
Ancak ahs olduunu kabul ettiimizde, bu ahs Ali (r.a.) deil, Ebu Bekir (r.a.)'dir.
nk yet-i kerimede:
...maln veren, temizlenen... Ondan, hi kimsenin bir nimeti yoktur ki, o nimete
karlk tutulmu olsun... denilmitir.
Bu vasf hibir surette Ali'nin (r.a.) olamaz. nk sre Mekke'de nazil olmu, Ali
(r.a.) de Mekke'de fakir idi. Mekke halknn darla dt bir senede Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem), Ali'yi (r.a.) maiyetine almt. Onun iin Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in Ali'ye (r.a.) kar dnyev hakk vardr. Din ynden
olan hakknn ecrini de Allah verecektir.
yetteki vasf Ebu Bekir (r.a.)'indir. Ama Ali (r.a.)'de bakasndan daha muttakdir.
Fakat maln intak hususunda Ebubekir (r.a.) Ondan stndr. Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) yle buyuruyor:
Ebubekir'in mal kadar hibir mal bana fayda vermemitir. (Ahmed: 1/27) ,
Arkadalna ve malna en ok medyun olduum kimse Ebubekir'dir. (Buhari
Salat: 80,Fedail: 3,Tirmizi Menakb: 15, Ahmed: 3/18)
Ebubekir (r.a.) ikence edilen yedi kleyi satn alarak onlar Allah rzas iin zd
etmitir.
El-Etka = takva sahibi kelimesini cins isim olarak kabul etsek dahi yine bunlarn
banda Ebu Bekir (r.a.), Ondan sonra ashabn ileri gelenleri ve onlarn yolunu takib
edenler gelir.
3.8.10
Rfiz yle diyor:
Dokuzuncu delil, cumhur'un rivayet ettiklerine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in Ali'ye selam gndermeleri iin mslmanlara emretmesidir. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) bu hususta yle buyururlar:
Mslmanlarn efendisi mttekn'in imam, yzleri el ve ayaklar (abdest nurundan)
parlak olanlarn lideri Ali'dir. O, benden sonra her m'min iin en yakn olandr!
Bundan dolay imam Ali'dir.
Ey Rfiz!
Hadis diye rivayet ettii bu haberin shhatini ispatlaman taleb ediyoruz.
Mezkur haber hibir sahih veya muteber olan msned eserde mevcut deildir. Ancak
baz kiiler, yalanclkla itham edilmi, baz kiilerin isnadlaryla yukardaki haberi
nakletmilerdir. Hadis ilminden biraz anlayann indinde dahi naklettiin haber
uydurmadr. Onu ma'sum olan Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'a isnad etmek
caiz deildir.
Biz, Rasulullah'tan (sallallahu aleyhi ve sellem) baka bir kimsenin, mslmanlarn
efendisi, mttekn'in imam ve el ve ayaklar parlak olanlarn lideri olan birisini
tanmyoruz.
Mevzu bahis olan bu zatlar da ashab- kiram ve onlarn yolunu takib edenlerdir. Sizce
bunlar (haa!) kfir ve fsk olduklarna gre Ali (r.a.) nasl onlarn lideri olabilir?

99

Aslnda hadisin sahih ekliyle meali yledir:

Muhakkak mmetim kyamet gnnde abdest nurlarndan yzleri el ve ayaklar
parlak olduu halde arlrlar. Yznn parlakln arttrmak isteyen kimse elinden
geldii kadar abdest alsn (Buhari Vudu: 3, Mslim Taharet: 34, 35, 40, Nesai
Taharet: 110).
Mslim'in bir baka rivayetinde Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ben de bunlardan nce gidip havuz banda onlar bekliyeceim buyurdular.
(Mslim Taharet: 34, 35).
Bu hadis, abdest alp yzn, kollarn ve ayaklarn ykayan herkesin el ve yzleri
parlak olanlardan olacan beyan ediyor. Bunlar, sizden baka btn mmetiMuhammed'tir. nk siz ayaklarnz ykamyorsunuz. Ne Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) ve ne de Ali (r.a.) size liderlik etmeyecektir. Ayaktaki parlaklk
eldeki gibidir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Abdesti eksiksiz alnz. Cehennemde yanacak kelere yazk! buyurmulardr.
(Buhari lim:3,30 Vudu: 27,29, Mslim Taharet: 5, Ebu Davud Taharet: 48).
Ayaklarn topuklara kadar ykamayan hibir zaman abdest nurundan el ve ayaklar
parlak olanlardan olamaz. Haddi zatnda senin yukarda rivayet ettiin hadis tamamen
uydurmadr. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)in; Ali'yi, Ebubekir ve
mer'e (r.a.) -iddia ettiin gibi- apak stn tuttuunu bildiren bir hadisi avam ve
havastan hatta mriklerden hikimse bilmi deildir.
Buhari ve Mslim'de rivayet edildiine gre bn-i Abbas yle buyururlar:
mer bnl Hattab vefat ettiinde ve hayr ile ehdet ettiimiz srada ben, bir
cemaat iinde ayakta idim, mer'in na' tabutuna konmutu. Cemaat mer bn'l
Hattat iin Allah'a dua ettiler. Birisi omuzuma dirseini koymu yle diyordu:
Ey mer! Allah sana rahmet etti. Ben, Allah'n muhakkak seni, iki dostunla
(Rasulullah ve Ebubekir ile) beraber bulunduracan kuvvetle umuyorum. nk
ben, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in ok defa:
Ben, Ebubekir ve mer'le yle oldum; ben, Ebubekir ve mer'le yle iledim; ben,
Ebubekir ve mer'le uraya gittim dediini iitmitim.
Bunun iin ben, Allah'n seni (Hcre-i saadette) iki dostunla beraber bulunduracan
kuvvetle umarm. (bn-i Abbas der ki:) Bir de dnp baktm ki: Bu hitabe sahibi, Ali
b. Eb Talib'tir. (Buhari Edail: 6, Mslim Fedail: 14, bn Mace,Mukaddime: 11,
Ahmed: 1/112 ).
Aslnda Ebubekir ve mer'in (r.a.), Ali'ye (r.a.) ve dierlerine olan stnlkleri hi
kimseye kapal deildir. Hatta Ali'nin (r.a.) ilk taraftarlar Onu ar bir ekilde
semelerine ramen Ebubekir ve mer'i (r.a.) Ali'ye (r.a.) stn tutuyorlard. Ancak
Ali'yi (r.a.) Osman (r.a.)'dan stn tutarlard.
Hatta Abdurrezzak, i olmasna ramen Ali'yi (r.a.) sevip de Onun Peygamberinden
sonra bu mmetin en hayrls Ebubekir ve mer (r.a.)'dir. Bir nc kiinin adn
anabilseydim anm olacaktm eklindeki bu szne muhalefet etmem gnah olarak
bana yeter, demitir.
Uhud muharebesi sona erdikten sonra mriklerin komutan Ebu Sfyan,
mslmanlarn yaknna gelerek:
Mslmanlar arasnda Muhammed var m? deyip defa seslendi. Peygamberimiz:
Ona cevap vermeyiniz dedi. Ebu Sfyan, bundan sonra:
Mslmanlar arasnda Ebu Kuhfe'nin olu Ebubekir var m? diyerek kere sordu.
Peygamberimiz:
Ona cevap vermeyiniz buyurdu. Ebu Sfyan:
Mslmanlar arasnda Hattb'n olu mer var m? diyerek sordu ve sorusunu kere
tekrarlad. Peygamberimiz, yine:

100

Ona cevap vermeyiniz dedi. Bunun zerine Ebu Sfyan, kendi arkadalarna
dnerek:
Herhalde bunlarn hepsi ldrlm! Eer sa olsalard, cevap verirlerdi, dedi. mer
dayanamayarak:
Ey Allah'n dman! Vallahi sen yalan sylyorsun! simlerini saydn kiilerin
hepsi de sadrlar! Allah seni zell ve hakr etmek iin, Onlar sa brakt. te
Rasulullah! te Ebubekir! te ben! dedi. (Buhari Meazi: 9,17,20, Cihad: 164).
Grlyor ki, bu dman ordusunun ba bu kiiden bakasn sormamtr. Bu
hdise de mezkur ztlarn mrikler karsnda da byk olduklarn gsteriyor.
Ey Rfiz!
O, benden sonra her m'minin velisidir eklinde, ki sz de Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'e isnad edilen bir iftiradr.
Aksine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), hayatnda da, vefatndan sonra da her
m'minin velisidir. Her m'min de, Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) hayatta
olsa da vefat etse de onu kendisine veli olarak kabul etmitir.
Dmanln zdd olan bu velayetin (yani dostluk) zamanla ilgisi yoktur.
Emirlik mnsnda olan velayet kasdedilirse, yine de, Rasulullah her m'minin
velisidir, denilebilir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in, Ali'ye:
Sen bendensin, ben de senden'im dedii dorudur. (Tirmizi Menakb: 62).
Azadl klesi Zeyd'e:
Sen kardeimiz ve efendimizsin, (Buhari Sulh: 6, Fedail: 17, Ahmed: 1/106).
Ca'fer b. Ebi Talib'e:
Yaratlnda ve ahlknda bana benziyorsun dedii de sahih hadislerle sabittir.
Buhari ve Mslimde rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem),
E'ar kabilesi iin yle buyuruyor:
Hakikaten E'arler, gazada azklarm bitirirken, yahud Medine'de ailelerinin
yiyecei azaldnda hemen yanlarndaki erzak bir yayg iinde toplayp sonra bir
kab iinde (lerek) aralarnda eit olarak paylam kimselerdir. Binaenaleyh
E'ariler bendendir, ben de E'arilerdenim.
Onun iin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Ali'ye (r.a.) syledii ve
gerekten onun medhine medar olan szleri hibir zaman Ali'nin (r.a.) imametine
dellet etmez.
Cleybb hakknda da:
Bu bendendir, ben de ondanm buyurmulardr.
3.8.11
Rfiz yle diyor:
Onuncu delil cumhurun rivayet ettii u hadistir:
Ben size kendilerine smsk sarldnz mddete saptmayacanz iki ey
braktm:
Allahn kitab ve benim soyumdan gelenler. Her ikisi havuz bana gelinceye kadar
birbirinden ayrlmayacaklar.
Baka bir hadiste de:
Ehl-i Beytim, Nuh'un gemisi gibi aranzda bulunuyorlar. Bu gemiye binen kurtulur.
Ondan ayrlan batar buyururlar. Ehl-i Beytinin efendisi de Ali olduuna gre,
herkesin Ona itaat etmesi vaciptir. Binaenaleyh imam Ali olmaldr.
Ey Rfiz!

101

Mslimde bulunan ve Zeyd b. Erkam'n rivayet ettii hadisin lafz yledir:

Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) adir Hum'da bize hitab ederek yle
buyurdular:
Ben size, kendisine smsk sarldnz mddete saptmyacanz birey braktm.
O da Allah'n kitabdr. (Muvatta, Kader: 3).
Soyumdan gelenler mnsndaki tret lafz ise Tirmiz'de mevcuttur. Tirmiz'deki
hadisi yalnz Zeyd b. Hasan el-Enmt rivayet etmitir ki, Ebu Hatim, bu ztn
mnkerl hadis olduunu sylemitir.
Tirmizdeki hadis, bn-i Fudayl, A'me, Hubeyb b. Ebi Sabit, Zeyd b. Erkan, Atiyye,
ve Ebu Sad tarikiyle rivayet edilmitir. yle ki:
Ebu Said yle der:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdu:
Ben size kendilerine smsk sarldnz mddete benden sonra asla
saptmyacanz iki ey braktm. Biri dierinden de daha byktr. Bunlardan biri
Allah'n kitabdr ki, semadan yeryzne sarktlan Allah'n ipidir. Dieri de,
soyumdan gelenlerdir. Bu ikisi havuz bana gelinceye kadar birbirinden
ayrlmayacaklar. Dikkatli olunuz, nasl olur da bu iki konuda bana muhalefet
edersiniz? (Tirmizi Menakb: 77).
Tirmiz, bu hadis iin hasendir, demitir. Gemiden bahseden hadis ise sahih deildir.
Mutemed kitaplardan hibirinde de mevcud deildir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in:
Soyumdan gelenlerle, Allah'n kitab birbirinden ayrlmayacaklar eklindeki
beyanlar ise, bunlarn icm'larnn hccet olduuna dellet eder. Baz limlerimiz de
bu grtedirler. Kad, El-Mu'temed adl eserinde yle diyor:
Hadiste geen tret kelimesinin muluna btn him oullar girer. Bunlar,
Ali, Abbas ve Haris b. Abdlmuttalip'in evladdr. Bunlarn efendisi de Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'dir.
bn-i Abbas da, peygamber ailesinin en fakhi idi. Birok meselede Ali'ye (r.a.)
muhalefet etmitir. Ali (r.a.) de, fetva verdii hususlarda hi kimsenin kendisine itaat
etmesini vcip klmamtr.
Kald ki, itre (Haimoullar), ne Ali (r.a.)' nin imameti ve ne de stnl zerinde
ittifak etmilerdir. Aksine bn-i Abbas ile bizzat Ali (r.a.) yle diyorlard:
mmetin en stn Ebubekir sonra mer'dir. Her ikisinin hilafeti haktr.
Hatta Abbasiler, Ali taraftarlarnn ou, Hasan ile Hseyin, Ali b. Hseyin, Onun
olu ile torunu Ca'fer es-Sdk'n ayn grte olduklar hususunda mtevtir nakiller
vardr.
Sonra mmetin cma' da itirazsz olarak hccettir. Bunlarn da en stn Ebubekir
(r.a.) olduuna gre icma' hccet olan mmetin en stnne ittiba etmek vaciptir.
Bunu da kabul etmiyorsanz Ali'nin (r.a.) imametiyle ilgili olarak zikrettikleriniz de
tamamen hkmszdr.
3.8.12
Rfiz yle diyor:
Onbirinci delil, Cumhurun rivayet ettii ve Ali'yi sevmeyi ve Ona tabi olmay vacip
klan hadistir. Ahmed'in, msnedinde rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem), Hasan ile Hseyin'in elinden tutarak:
Kim ki beni, bu ikisini, onlarn baba ve annelerimi severse, o kimse kyamet
gnnde benimle derecemde olacaktr. buyurdular.

102

Ey Rfiz!
Ahmed bunu rivayet etmitir, demek hadisin shhatine dellet etmez. Kald ki Ahmed,
onu rivayet etmemitir. Aksine Kti, mezkr haberi Kitabl Fezile eklemitir.
bn'l Cevz'; Ali b. Ca'fer, Musa b. Ca'fer tarikyla rivayet edildiini beyan ederek
onu El-mevzt = Uydurma hadisler adl eserinde zikretmitir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in bu lsz sz sylemesi mmkn
mdr?
Hata eden bir mslman Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) derecesinde olur
mu?
3.8.13
Rfiz yle diyor:
bn-i Hleveyh, Huzeyfe'den rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem), yle buyurdu:
Kim ki, Allah (c.c.)'n kendi eliyle yaratt ve Ona Ol dedii inci dalna sarlmak
isterse, benden sonra Ali'yi kendisine Emr klsn.
Evet yukardaki iddia da yalan yollardan bir tanesidir.
Bu lafz sana kim gstermitir?
stelik faydas bile yoktur. Nasl olur da Allah inci salkmn eliyle yarattktan sonra
ona ol demekle olmutur. denilebilir?
Hadislerden anlald zre, Allah (c.c), dem'i (a.s.), Kalemi ve Adn cennetinden
baka hibir eyi eliyle yaratmamtr. Dier mahlkata ol! demekle hemen
oluvermilerdir.
3.8.14
Rfiz yle diyor:
Ebu Said Ali'ye :
Seni sevmek imandr, sana buzetmek de mnafklktr. Cennete ilk nce girecek
olan seni seven kimsedir. Cehenneme de ilk girecek olan sana buzedendir. demitir.
Bu hususta da Rafzi'ye diyeceimiz udur:
Bu da yaplan iftiralardan bir tanesidir.
Mslman, hibir zaman hariclerle Nsibiler (Ehl-i Beyt dmanlar); Firavun, Ebu
Cehil ve dier kfirlerin liderlerinden nce cehenneme gireceklerdir, der mi?
Yoksa mslmann, peygamberler bata olmak zere herkesten nce cennete girecek
olanlarn, sapk smiller, yalanc Rfizler ve fsk mmler olduunu sylemesini
mi istersiniz?
Rfiznin iddias;
Nasbilerin: Kim Yezid ile Haccc,
Hariclerin: Kim bn-i Mlcem'i severse cennete, kim de onlara buzederse
cehenneme girer. eklindeki iddialarna benzer.
3.8.15
Rfiz yle diyor:
Haverzem'in en nl hatibi, Ebu Zerr'den rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu

103

aleyhi ve sellem) yle buyurur:

Hilafeti iddia ederek Ali'ye dmanlk eden kfirdir. O kimse Allah ve Rasulyle
harb etmitir.
Enes yle der: Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yannda bulunduum bir
srada Ali'nin geldiini grd ve yle buyurdu:
Ben ve bu (Ali (r.a.)) kyamet gnnde mmetime kar Allah (c.c.)'n hccetleriyiz.
Muaviye b. Haybetl-Kueyr yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Ali'ye:
Sana buzederek len kimse, yahd veya nasrn olarak lrse umursama! dediini
iittim.
Biz, muhalifimizin buna benzer hadis rivayet etmekle beraber, gvenilir limlerimizin
de bunlara benzer daha birok hadis rivayet ettiklerini grdmz iin, bu hadislere
mracaat etmemiz ve onlarn dndakilere de srt evirmemiz vacip oldu.
Ey Rfiz!
Haberin shhatini talep ediyoruz. Muvaffak b. Ahmed b. shak adndaki Haverzem
hatibinin mcerred nakli haberin sbtuna dellet edemez. yle ki bahsettiin bu
adam teliflerini uydurma haberlerle doldurmutur. Bu te'liflerine hayret eden sadk
muhaddisler, Allah'm! Seni tenzih ediyoruz, bu ne byk iftiradr, demekten
kendilerini alamazlar.
Hads ilmini bilenler, yukarda zikredilen haberle benzeri haberlerin, ashab ve tabin
asrlarnn sona ermesinden sonra yalanclar tarafndan uydurulan yalanlar olduklarn
gayet iyi bilirler.
Biz, tevatr derecesine varan haberlerle biliyoruz ki; Ensar ve Muhacirler Allah ve
Resuln severlerdi. Rasulullah da onlar gayet iyi seviyordu. Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'den sonra imam, o yce ashab'n ittifak ile Ebubekir (r.a.)'dir.
Yakinen bildiimiz bu haberleri, yalan haberlerle reddetmemiz nasl mmkn olabilir?
Kald ki, Rfiz'nin bu iddialar az da olsa kendisine itimad edilen hibir eserde
mevcud deildir. Btn bunlardan baka Allah (c.c.)'n kitab, bir ok yerlerinde Allah
(c.c.)'n muhacir, ensar ve onlara iyilikle tab olanlardan raz olduunu aka beyan
ediyor.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Hakikaten Allah, (Hudeybiye'de) aacn altnda sana biat etmekte olduklar vakit, o
m'minlerden raz oldu. (Feth: 48/18),
(Bilhassa bu ganimet), O, fukara muhacirler iindir ki, (Mekke mriklerinin tazyiki
zerine) yurdlarndan ve mallarndan karlmlardr. Onlar, Allah'dan bir rzk ve
rza isterler... (Har: 59/8),
And olsun ki, Allah, Peygambere ve glk saatinde (Tebk savanda ekilen sknt
ve mahrumiyet gnlerinde) ona uyan Muhacirler'le Ensar'a ltfetti... (Tevbe: 9/117)
Buna benzer daha birok yet-i kerime vardr.
Ey Rfiz!
Senin uydurma ve yalan haberlerinle bu nass'lar reddetmek mmkn mdr?
Kald ki, senin bu haberlerinde (h!) Ali'nin (r.a.) Allah ve Rasulne olan imann
reddeden durumlar mevcuttur.
(Ebu Zerr (r.a.), tarikiyle rivayet ettikleri uydurma hadiste, hilafeti iddia ederek Ali'ye
kar kanlarn kfir olduklar hususunda ifade vardr. iler Ali'ye (r.a.) kar
kanlarla Ebubekir ve mer'i (r.a.) kasdediyorlar. Halbuki Ali (r.a.), her ikisine de
biat ederek, onlara itaat etmi ve onlar vmtr. Halbuki Ali'nin (r.a.), hilfeti iddia
ederek Allah ve Rasulne harb iln edenleri vmesi onun iin noksanlktr. Bu durum

104

Ali'nin (r.a.) Allah ve Rasulne inanmadn (h!) gerektirir. (Tabii ki, ilerin
farkna varmadan yaptklar yalan iddialarna gre bu szler sylenmitir.)
Ey Rfiz!
Hilafete talib karak Ali (r.a.) ile mcadele edenlere kfir diyecek olursan, yine
Ali'nin (r.a.) nass ile amel etmediini iddia etmi olursun. Halbuki Ali (r.a.), bizzat
onlara mslman demitir. Hatta bn-i Mlcem, Onu yaralaynca, Yaarsam kan
sahibi benim demi ve onu ldrtmemitir. bn-i Mlcem, Mrted olsayd, Ali (r.a.)
mutlaka onu hemen ldrecekti. Yine Ali (r.a.)'den mtevtiren sabit olmutur ki, o,
cemel vakasnda kaanlarn takib edilmesini, yarallarn ldrlmesini veya
mallarnn ganimet olarak alnmasn nehyetmitir.
Rivayet ettiin hads'e (!) gre bunlar kfir ise, onun yalan olduunu syleyen ve
onunla amel etmeyen ilk kii Ali (r.a.) olmu olur. Sffin vakasnda da kar taraftan
ehid denlerin cenaze namazlarn klarak:
Bunlar kardelerimizdir. Bize isyan ettiler ama kl onlar temizledi. diyordu.
Biz kesin olarak biliyoruz ki, Ali (r.a.), ona kar kanlar hibir zaman tekfir
etmemitir. Ali'ye (r.a.) kar kanlar kfir olsalard Hseyn'in (r.a.) kendi isteiyle
hilafeti onlara teslim etmesi hell olmazd. Halbuki kuvvet bakmndan da gl idi.
Fakat bu hareketin doruluu dedesinin szyle ortaya kt. Bu hususta Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyuruyor:
Muhakkak benim bu olum efendidir. Allah , onunla mslman iki byk kabilenin
arasn islah edecektir. (Buhari Sulh: 9, Fedail: 2, Menakb: 25, EbuDavud Snnet:
12, Tirmizi, Menakb: 30).
Bu hadisi Buhari rivayet etmitir. Ama sana gre Allah, onunla mrtedlerle (h!)
mslmanlar arasn islah etmitir. stelik sana gre ma'sum imam Allah (c.c.)'n
kullarna olan ltfudur. Halbuki ettiin iddialara gre ma'sum imam ltuf deil aksine
bela olmutur. nk ona muhalefet edenler mrted ona muvafakat edenler de zell
olmulardr. Masum imamdaki maslahat nerede kald?
Hani siz; Allah (c.c.)'n kullar iin maslahatl olan yaratmas vaciptir, diyordunuz.
Halbuki, Ali'ye (r.a.) kar arpp onu tekfir etme imkann hariclere veren yine
Allah'tr. Ma'sum imamlarn da, zimmler gibi korku altnda ve takiyye iinde
yaamalarn takdir eden yine Allah'tr. Kald ki, zimmiler dinlerini aka yayorlar.
Allah (c.c.)'a vacip kldn ltuf ve maslahat nerede kald?
Hem de sen, ma'sum diye iddia ettiin imamlarnn Allah katnda insanlara kar kesin
deliller ve gvenilir limler olduklarn, doru yolun ancak onlarn yolu olduunu,
onlara tbi olunmad mddete kurtulua nail olunmayacan iddia ediyorsun.
Senin iddia ettiin sonuncu imam da asrlardan beri gizlenmi, insanlar ne dinleri ve
ne de dnyalar iin ondan asla istifade etmemilerdir.
Bundan da anlalyor ki, rfizlii ancak bir zndk ortaya koymutur.
Akl sahibi olan her fert, ehl-i snnetin Ali'ye (r.a.) kar bir tepkileri olmadn gayet
iyi bilir. Onlar asla peygamberlerini tekzib etmez. Onun emirlerini de reddetmezler.
Ehl-i snnet, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali'nin (r.a.) imameti hakknda
ak nasslarnn var olduunu bilselerdi, herkesten nce kendileri O'na biat
edeceklerdi. Bu husustaki hkmn ehli snnete kapal kaldn iddia etmek, dinin bir
hkmn terkettiklerini ileri srmektir.
Ey Rfiz!
Ehl-i Snneti nasl yahudi ve hristiyanlara benzetebiliyorsun? Aslnda Rasulullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem)yalan isnad ederek onun hakknda hadis uydurman bel
olarak sana yeter. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyururlar:
Kasden bana iftira eden, cehennemdeki yerini hazrlasn.
Evet, Allah ve Resulnn beyan buyurduklar nasslar yine onlarn inadna gizle, yen

105

cehennem ehlindendir.
(mametin Ali'nin (r.a.) hakk olduuna dair) gvenilir limlerimizden birok hadis
rivayet etmiizdir. eklindeki szne gelince, sana yle cevap veririz:
Bu sznz hi bir zaman limlerinizin gvenilir ve onlardan naklettiiniz hadislerin
de sahih olduklarna dellet etmez.
Kald ki biz ehl-i snnet vel cemaat olarak hadis limlerimizi baz hususlarda tenkid
etmiizdir. Bu hususta eser bile te'lif edilmitir. Hadisin derecesini tesbit etmek iin
ehl-i snnet, elinden gelen abay gstermi ve kimseye dokunmazlk hakk
vermemitir.
Ama siz rfizlerin indinde bir muhaddisin gvenilir olabilmesi iin, hadisi ma'sum (!)
imamlardan almas ve imam olmas arttr. Bu evsafta olan muhaddisin yalan, yanl
veya doru sylemesi sizce msavidir. Siz muhaddislerimizin sizinkiler gibi yalanc
olduklarn iddia ediyorsanz, unu iyi biliniz ki, aralarnda bilerek veya bilmeyerek
hadiste yalana teebbs eden olmusa da siz her halinizle onlardan daha yalancsnz.
Ama Allah (c.c.)'a hamd olsun hadislerin senedlerine bakmadan onlarla amel etmek
bize haramdr.
Ey sapk rfiz sen nasl bu lim gvenilirdir, u gvenilir deildir, diyebilirsin?
Bununla beraber ismini hecelemekten de cizsin!
Gerek olan elinizdekilerin ou ehl-i kitabn elindekiler gibi yalanc dillerden
dklen haberlerdir.
Kald ki, rfizlerin yalanlar darb-i meseller eklinde dile getirilmitir. Hariclerin
sizden daha belal olduklarn bilmemize ramen, onlar yalanclkla itham edemeyiz.
nk onlar tecrbe ettik. Onlar leh veya aleyhlerin, de olsa da doru olan aratrp
bulmaa alyorlar. Ama siz yle deilsiniz. Doru kiiler aranzda (deri zerindeki)
ben gibidir.
bn'i Mbarek yle diyor:
- Din, hadis ehlinin,
- kelm ve hileler rey ehlinin,
- yalan ise rfizlerindir.
Ehl-i Snnet ve muhaddisler, arzularna uygun olsa da yalana rza gstermezler.
Nakka, Kti', Sa'leb, Ehvaz, Ebu Nua'ym, Hatb, bn-i As'kir ve benzerlerinin,
Ebubekir, mer, Osman (r.a.), hatta Muaviye'nin faziletleriyle ilgili olarak nice
hadisler rivayet etmiler ki, Ehl-i snnet'in muhaddisleri onlar kabul etmemilerdir.
stelik onlar arasnda bulunan uydurma hadisleri de ortaya karmlardr. Hadis
senedlerini kontrol ettiklerinde hviyyeti mehul olan birini grseler bile orada
dururlar.
Ama siz ey rfizler!
Hadis ister zaf ister doru olsun, onun mutlaka arzunuz istikametinde olmas gerekir
ki, hadis olma art tahakkuk etsin. Sabit bir nass getirseniz dahi, sizin bu iddianza
asla dellet etmez.
Biz ehl-i snnet olarak kendilerine dayandmz delililer, Kur'an'n nasslar, sahih
hadisler ve sizden baka btn mslmanlarn zerinde ittifak ettikleri hkmlerdir.
Bu delillere tenakuz arzedecek btn delilleri reddederiz.
Eb'l-Ferac bn'i Cevz yle diyor:
Ali'nin (r.a.) faziletiyle ilgili sahih hadisler oktur. Ancak rfizler bunlar yeterli
grmediler. Hadis uydurmaya baladlar fakat Ali'yi (r.a.) ycelteceklerine onu
aaya ektiler. htiya vardr deyip, btl isnadlarla Onun hakknda cildler
doldurdular.
Ama ey Rfiz!
Sen uydurulanlarn tmn dile getirmedin. Biz, iddiana dellet etmek iin

106

uydurulmu daha nice haberler biliyoruz.

Ali'nin (r.a.) meziyetleriyle ilgili olarak uydurulmu haberlerden bir tanesi Nes'nin
Abbad b. Abdullah el-Esed'den rivayet ettii haberdir. Habere gre Ali (r.a.) yle
buyuruyor:
Ben Allah (c.c.)'n kulu ve Rasulnn kardeiyim. En byk Sddk benim. Benden
baka bu sz syleyen, ancak yalancdr. Ben, henz insanlar namaz klmadan nce
yedi sene namaz kldm. (Hadisi Ahmed b. Nasr ez-Zerra' rivayet etmitir)
bn'l Cevz :
Mslmanlardan yedi sene nce slm kabul ettim. sz uydurma olup, Abbad da
itham edilmi bir ahsiyettir.
bn'l Medn de, Abbad'n hadiste zaf olduunu sylemitir. Bizce Ali (r.a.),
sylemi olduu iddia edilen szden ok daha sdk ve itaatkr idi. Hadisi rivayet
eden ya kasden yalan sylemi veya yanl duymutur.
Ebu'I Ferec yle diyor:
Yukardaki haber ile benzerlerinin btl olduklarn isbat eden delillerden bir tanesi
Hatice, Ebubekir ve Zeyd'in (r.a.), Ali (r.a.)'den nce mslman olduklarnda ittifakn
mevcut olmasdr.
mer (r.a.), Peygamberlikten alt sene ve krknc kii olarak slm kabul ettiine
gre, Ali'nin (r.a.) mslmanlardan yedi sene nce namaz kld iddias nasl doru
olabilir?
Merfu' olarak rivayet edilen ve iddiaya gre Ali'nin (r.a.) Ben en byk Sddk'm
sz, Ahmed b. Nasr ez-Zerra'n uydurmalarndandr.
(Drakutn, Ahmed b. Nasr'n deccal olduunu syledikten sonra, uydurduu
hadislerden bir tanesini zikrederek yle der:
Ali (r.a.) yle diyor:
Rasulullah ile yola ktm. Bir hurma aac dier bir hurma aacna seslenerek: Bu
Nebiyy-i Mustafa,bu da Aliyy-i Murtazadr, dedi. )
(Abbad b. Ya'kub er-Revein hakknda daha evvel bilgi vermitik. Ali b. Haim elKf el-Hazaz, hakknda da bn-i Hbban yle diyor:
Ar giden bir idir. Buhari de, kendisiyle babasnn ilikte ar olduklarn syler.
H. 181 de lmtr. )
Kyamet gnnde benimle ilk mnakaa edecek olan sensin. Sen en byk sddksn.
Sen faruksun. Sen m'minlerin liderisin. eklindeki hadis de uydurmadr.
Bu hadisin bir baka rivayetinde Abdullah b. Dhir vardr ki, bn-i Main: Ondan
haber alnmaz, demitir.
(Abdullah b. Dhir el-Ahmer er-Rzi hakknda Ahmed b. Hanbel ve Yahya, Onun
muteber olmadn, kendisinden hayr gelen bir ahsn ondan hadis rivayet
etmediini sylerler. Akli, Abdullah b. Dhir'in berbat bir rfiz olduunu sylyor. )
3.9
FASIL:
Burada bir baka yol vardr ki hadis ilmi ile ilgili malmat olan bu yola bavurabilir.
nk birok limler doru ve uydurma hadisleri sened ynnden birbirlerinden
ayrmakta mazurdurlar. Ancak yetkili hadis hafzlar bu ayrm yapabilirler.
Mnakaa konusu olan hadisleri yok farzedip, tevatrle bilinen veya akl, det veya
zerinde ittifak edilmi nasslarn dellet ettii hususlara mracaat ederek yle
diyoruz:

107

Tevtren, (yani yalan sylemeleri mmkn olmayan zatlarn ittifakla verdikleri

haber) sabittir ki Ebubekir (r.a.), hilafeti ne Ona rabet ederek ve ne de korkarak
istemitir. Onu elde etmek iin mal harcamam, kl ekmemitir. Saltanata talip
olanlarn yapt gibi ona destek olacak byk bir akraba topluluu veya kleleri
yoktu. Bana biat ediniz de dememitir. Aksine mer (r.a.) veya Ebu Ubeyde'ye biat
edilmesi iin fikir beyannda bulunmutur. Halife olduktan sonra ona biat etmeyene
eziyet etmedii gibi biata da zorlamamtr. Sa'd b. Ubade gibi.
Ebubekir'e (r.a.) isteyerek biat edenler, Rdvan aac altnda Rasulullah'a (sallallahu
aleyhi ve sellem) biat edenlerdir ki onlar Allah (c.c.)'n kendilerinden raz olduu
kimselerdir. Ebu Bekir (r.a.), bu zatlarla beraber mrteciler, fars ve rumlarla savaarak
slam ve mslmanlar zaferde sabit klmtr.
Ebubekir (r.a.), normal det ve yaaynn dnda hilafetin yiyecek ve giyeceinden
istifade etmemitir. Vefat ettiinde halife seildii zamandaki durumundan daha fakir
olarak hilafetten ayrlmtr. Kendisine halef tayin ederken akrabal nazari dikkate
almayarak ashabn en faziletli olanna bakm ve onu yerine tayin etmitir.
Ashab da Ebubekir'in (r.a.) tayin ettii zata cmleten itaat etmilerdir. O zat da
devletler fethetmi, kfirleri yenmi, mnafklar zelil klm, adaleti yaym, yemede,
imede ve btn yaaynda kendisinden nceki yce ztn yolunu takip etmitir.
Hayat ehadetle neticeleninceye kadar halifelii byle devam etmitir. Halifelii
esnasnda maddeye bulamam, akrabalarndan da hi birini grevlendirmemitir.
nsafl olan, bu durumu gayet iyi bilir.
Ondan sonra ashab Osman'a (r.a.) isteyerek biat ettiler. O da vakar, yumuaklk ve
iyilikle kendisinden ncekilerinin kurduu hak dzeni devam ettirmitir. Fakat
mer'in (r.a.) gc, akllar artan siyaseti, dnyay dolduran noksansz adaleti ve
ancak chillerin inkar edebilecei ar zhd onda yoktu.
Bazlar Osman'n (r.a.) yumuaklndan istifade ederek dnyaya aldlar,
zenginletiler. Akrabalarn tayin etmesi sebebiyle bazlar Osman (r.a.)'a itiraz ederek
ondan ncekilerinin normal grmedii eitli naho hareketlerde bulundular.
Bazlarnn dnyaya olan ar rabetleri, Allah (c.c.)'a ve halifeye kar azalan
korkular, bizzat kendisinin ondan nceki iki halifeye nisbeten zaif olmas ve
akrabalarnn idar ve ml konuda yaptklar aksaklklar, eitli fitneleri tahrike sebep
oldu. Bu fitneler yle ilerledi ki Osman'n (r.a.) mazlum olarak ldrlmesine kadar
devam etti.
Henz fitne ortada iken Ali (r.a.) hilafete geti. Bazlar Osman'n (r.a.)
ldrlmesinde ihmalkr davrand, bazlar da kannn aktlmasnda kendisinin
sebep olduunu ileri srerek Ali'yi (r.a.) itham etmilerdir. Fakat Allah (c.c), Ali'nin
(r.a.) Osman'n (r.a.) kanndan uzak olduunu ok iyi biliyor. Kald ki Osman'n (r.a.)
ldrlmesine rza gstermedii ve bu konuda slere yardmc olmad bizzat Ali
(r.a.)'den bilindii sabittir. Buna ramen bir oklarnn kalbleri ona kar saflamam,
kendisi de bunlar yenemedii iin itaat etmemilerdir. Olu Hasan (r.a.), babasna
kendisine kar gelenlerle savamamay tavsiye etmesine ramen Ali (r.a.) de
fikrinden vazgememise; neticede itaat edeceklerini ve mmetin birleeceini
zannettii iindir. Fakat maalesef durum o ekilde tecelli etmedi. Daha ok
iddetlenerek tefrika byd. Hatta kendi ordusundan bin kii ayaklanarak (h!)
onu tekfir ettiler ve onunla savatlar. Allah, Ali'yi (r.a.) tekfir edenlerin belsn
versin!
Sonunda Ali (r.a.), ona kar gelenlerle sava yapmaktan vazgeti. Ali (r.a.) (r.a.),
hilafetleri peygamberlik hilafeti olan drt halifenin sonuncusu idi. (Allah cmlesinden
raz olsun)
Ali (r.a.)'den sonra idare Muaviye'nin (r.a.) eline geti ki, meliklerin ilki oldu.

108

Nitekim Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):

Benden sonra hilafet ancak otuz sene devam edecektir. Ondan sonra imaret
olacaktr. buyurmulardr. (Ebu Davud Snnet: 8, Tirmizi, Fitan: 48, Ahmed: 4/273,
5/44, 50, 404)
phesiz ki Muaviye (r.a.)'in hal ve gidii padiahlarn hal ve gidiinden daha iyidir.
Rfiz, Ebubekir ve mer'i (r.a.) zemmederek:
Devlet reisliine talip ktlar, haklara mni oldular. mameti hakknda nass bulunan
zat'a zulmettiler, ehl-i beytin mirasn gasbettiler, derse nasibilerden zemmedici olan
kii de bu ithamlarn benzerini Ali'ye (r.a.) tevcih ederek:
Devlet reislii iin kan aktt ve gayesini gerekletiremedi diyecektir. Biz de Ali'yi
(r.a.) bu gibi ithamlara kar mdafaa edersek -ki ediyoruz- Ebubekir (r.a.) ve mer
hakknda ileri srlen ithamlara kar onlar ncelikle mdafaa etmemiz gerekir.
nk onlar thmetten daha uzaktrlar. Onlar hibir zaman devlet reislii iin
arpmamlardr. stelik bata Ali (r.a.) olmak zere ashabn ileri gelenleri her
ikisine itaat etmilerdir. Ali'nin (r.a.) hakkn tecellisini istediine, yeryznde
byklk ve fesad istemediine nasl inancmz varsa, ayn inancmz Ebubekir ve
mer (r.a.) hakknda da evveliyetle vardr.
Onun iin ey Rfiz! nad ve bo szleri brak!
kinci yol udur:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in vefatndan sonra mslmanlarn gayeleri
mutlak olarak hakka tbi olmak idi. Zira o zaman haktan geri dnme hususunda hibir
niyetleri yoktu. Halbuki byle bir ey yapmak isteselerdi buna gleri de vard. Kii
hakka gelir ve kudreti olmasna ramen bu yoldan sarf- nazar etmezse gayenin
tahakkuku vacip olur. Bundan da anlalm oldu ki o gnk mslmanlar,
kendilerinden sonra gelen btn mslmanlardan hayrldr. Onlar, yaptklar her
hususta hakka tab olmulardr. nk onlar mmetlerin en mmtazdrlar. Allah (c.c),
dini onlara ikmal etmi, nimetini zerlerine tamamlamtr. Onlar, korkarak veya
rabet ederek deil, dini bir grev bildikleri iin Ebubekir'e (r.a.) biat etmilerdir.
Eer hissi davransalard halifelie Ali (r.a.) veya Abbas' (r.a.) tercih edeceklerdi.
nk Haim oullar eref bakmndan Teym oullarndan stndr. Hatta
Ebubekir'in babas Ebu Kuhfe'ye -Mekke'de kalyordu ve olduka ihtiyar idi-:
Olun hilafet makamna geti, denilince Ebu Kuhafe:
Umeyye, Him ve Manzum oullar raz oldular m? sorusunu sordu. Evet denilmesi
zerine hayret ederek:
Bu Allah (c.c.)'n fazldr, onu dilediine verir, dedi. nk Ebu Kuhfe, Teym
oullar'nn kabilelerin en zifi olduunu, slmn da neseb ynnden deil takvadaki
stnlkten dolay tercihte bulunduunu gayet iyi biliyordu.
ncs:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in:
Bu mmetin en hayrls benim musrlarmdr, yani ashabtr. Sonra onlar takib
edenler ve tekrar onlar takib edenlerdir. buyurduu tevatren sabittir.
Ashab ile tabin'in hallerini iyice dnen kimse, bu iki neslin arasndaki fark gayet
iyi anlayacaktr. Eer ashab- kiram inad ederek ve hakk bir kenara iterek, hakknda
nass bulunan zatn hakkn inkar etmiler, ehl-i beyti miraslarndan menetmiler, fsk
ve zlime biat ederek, lim ve dili terketmilerse onlar mahlktn en kts ve bu
mmet de insanlar iin karlm en kt mmettir. (Tabi ki ashab hakknda byle
birey dnmek asla mmkn deildir.)
Drdncs:
Yine tevatren sabittir ki Ebubekir, mer ve Osman (Allah cmlesinden raz olsun),
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile zel olarak ilgilenmiler, Onun

109

sohbetlerine bizzat katlmlar ve onunla shriyyet kurmulardr.

Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) onlar zemmettii veya onlara kar
hiddetlendii asla vki deildir. Aksine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onlar
medhetmi ve vmtr.
Buna gre ortada iki k vardr:
- Ya bu ztlar aktan ve gizliden Raslullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) kar doru
ve sammi idiler veya
- (haa!) Rasulullah, bilerek veya bilmeyerek onlara mdhene etmitir.
Her iki ktan hangisi kabul edilirse edilsin durum Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) hakknda yaplan en byk iftira olur.
Eer bu ztlarn bilhare istikametten ayrldklar ileri srlrse, Allah, Rasuln
mmetin ileri gelenleri hakkndaki beyanlarnda yardmsz braktn kabul etmek
olur. stikbalde vuku bulacak hdiselerden haber veren zat bu durumu nasl bilemedi?!
Evet bu iddialar Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) yaplan en byk
tecavzlerdendir.
Beincisi:
Ali (r.a.) ilk halifelie daha lyktr, deniliyorsa, Ali'nin (r.a.) hilafetini gerektiren
deliller kuvvetli olmamasna mni yok, kudret de mevcuttur, demektir. nk Ali
(r.a.) Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) amcazadesi, damad, soyca stn,
cihadda en ileri gelenlerdendir. Ashabn ona hibir dmanlklar da yoktur. Teym ve
Adiy oullarndan hi kimseyi ldrmemitir. Aksine Menaf oullar onlardan adam
ldrmtr. Akrabalar olduu Menaf oullar Ali'ye (r.a.), taraftar olup hilafetini de
istiyorlard. Ebu Sfyan da onun halife olmas iin kendisiyle konumutu. Btn
bunlarla birlikte Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ali'nin (r.a.) hilafeti iin br
nass irad etseydi, bu nass ashab- kiramn Ali'yi (r.a.) halife tayin etmesinde mucip bir
mil olacakt. Fakat byle olmay gerektiren az bir gurup, buna man olmutur
deniliyorsa, bu iddia doru deildir. nk ounluk onu tayin etmeye muktedir idi.
Hatta Ensar:
Ali, Sa'd ve Ebubekir (r.a.)'den hilafete daha lyktr deselerdi. Muhacirden hi kimse
ona kar gelemezdi. ou da Ali (r.a.) ile beraber olacakt. Ondan sonra Ebubekir
(r.a.), mer'i (r.a.) yerine tayin edince hepsi ona itaat ettiler Fakat Talha (r.a.):
Bize ta yrekli ve sert birini tayin ettin. Sen Rabbine ne diyeceksin? dedi. Ebu
Bekir de:
Beni oturtunuz. Siz beni, Allah (c.c.)'n adna dayanarak korkutmak m
istiyorsunuz?
Ey Rabbim! Kullarnn ilerini en hayrllarna (mer'e) tevdi ettim diyeceim
cevabn verdi.
Btn mslmanlarn Ali (r.a.) ile beraber olduklarn tabedersek, kim ona galip
gelebilir?
Farzedelim ki Ali (r.a.) ile beraber kalktlar fakat muhaliflere kar gelmediler, bu
sebepten dolay dedikodu, isyan ve mcadele olmayacak myd?
Halbuki Ensar Sa'dn tayin edilmesini arzu ettiklerinde bir sr mnakaalar olmutur.
Sa'd (r.a.) sebebiyle bir sr mnakaa olmusa, hakknda Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) nass olan Ali (r.a.) iin daha ok mnakaa olmas gerekmez miydi?
Ebu Bekir (r.a.) seildikten sonra ne Ali (r.a.) ve ne de bakas konumaynca ondan
sonra srasyla halifeler seildi. Sra Ali'ye (r.a.) gelince malum olan olaylar vuku
buldu. Binaenaleyh ashab- kiramn Ali (r.a.) iin bir ey yapmayp susmalar onun
halife olmasn gerektiren bir nassn mevcut olmadn gstermektedir. Bir mn'in

110

mevcut olduunu asla ifade etmez.

Eer Ali (r.a.) hakknda nass olsayd Onu en ok mdafaa edecek olan Ebu Bekir (r.a.)
olacakt. Eer Ebu Bekir (r.a.), Ali (r.a.) hakl olduu halde zlmen ona kar gelseydi,
eriat ve akl, btn ashabn hakknda nass bulunan Ali (r.a.) ile olmalar iin
hkmeder, Ebu Bekir'i (r.a.) de mahkum klard.
Ey Rfiz! Meseleleri tahkik et. Eri yolda yrmeyi brak!
Safsata eitlidir:
Birincisi: nkar ve tekzibtir. Ya bir eyi tamamen inkar etmek veya o ey hakkndaki
ilmi tekzib etmekle olur.
kincisi: phe ve bilmemezlikten gelen safsatadr. Bu yol l edriyecilerin
(bilinemezcilik) yoludur. Bunlar bir eye inanmadklar gibi onu inkr etmek te
istemezler. Hakikaten onlar bilinen her eyi yok addediyorlar.
ncs: Hakikatleri ahs inanlara tab tutanlarn safsatasdr. Byleleri yle
diyorlar:
Bir kimse lem ezelidir diyorsa, lem ezelidir demektir. Kim hadistir diyorsa, lem
hadistir demektir.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve hulaf-i ridin hakknda rfizilerin iftira
suretinde ileri srp, cumhur-u ulemann tekzib ettii haberler nasl safsata ise, ayn
ekilde Ali (r.a.) zerine Muaviye'yi (r.a.) stn gsteren rivayetler de safsatadr.
3.10.1
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametine dellet eden delillerin dier bir ksm yaay ile lgili olan
hallerdir.
Rafz, Ali'nin (r.a.) insanlarn en zahidi, en bidi, en limi ve en cesaretlisi olduunu
anlatrken onun hakknda bir ok harikuladelikler uydurmutur.
Evet, Ali (r.a.), Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Ebubekir (r.a.)'de sonra
insanlarn en zahidi idi. nk Ebubekir (r.a.) kendisiyle ticaret yapt malnn
tmn Allah yolunda infak etmitir.
(Ebu Davud'un, Kitabz-Zhd'te sahih bir senedle Hiam b. Urveden rivayet ettiine
gre Hiam, babas Urve'nin: Ebubekir (r.a.) slm kabul ederken krkbin dirhemi
olduunu kendisine haber verdiini beyan etmektedir. Urve diyor ki: Aie (r.a.),
Ebubekir (r.a.) vefat ederken ne bir dinar ve ne de bir dirhem braktm, bana haber
verdi, diyor. Usame b. Zeyd b. Esleme'den gelen bir baka rivayetle, Ebubekir'in
ticaretle tannd, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) bisetinde krkbin
dirhemi olduu, hicret ederken bundan ancak bebini kald, onu da ayn ekilde
Allah yolunda harcad, Ebubekir'in, parasyla kle azad edip, durmadan
mslmanlara yardm ettii beyan edilmektedir. )
Halife olunca da nafakasn temin etmek iin omuzuna elbise alr, arya gider ve
onlar satard. Muhacirler onu bu halde grnce, beytl malden gnde iki dirhem
almasn istediler. Bunun zerine mer (r.a.), Ebu Ubeyde'ye yemin vererek bunun
caiz olup olmadn sorunca, Ebu Ubeyde caiz olduunu sylemitir. bn-i
Zencveyh (bn-i Zencveyh, Hmeyd b. Mahled olup gvenilir olduu sabittir.
Kendisi hadiste hafz olup H. 247 de vefat etmitir. ):
Ali'nin (r.a.) slmn ilk devrelerinde fakir olduunu, bilhare durumunun giderek
dzeldiini, mezra ve hurmalklara sahip olduunu, vefat ettiinde ondokuz criye ve
drt hanm braktn sylemektedir. reyk, Asm b. Kleyb'den rivayet ettiine
gre Muhammed b. Ka'b El-Kuraz yle diyor:

111

Ali (r.a.), Ben, Rasulullah devrinde alktan mideme ta balardm. Fakat bugn
malmn zekat krkbin dirheme ulat diyordu. brahim b. Said El-Cevhernin
(brahim b. Said el-Cevher, hadiste hafz olup, Msned'i vardr. Hicr 249 da vefat
etmitir. ) rivayetine gre de:
Drt bin dinar'a ulatn, sylediine dair beyan vardr. Ebu Bekir (r.a.) ve Ali (r.a.)
her ikisi de zhid olmalarna ramen grlyor ki biri infakta dierine nazaran daha
ileridir. mer (r.a.) de, zhidlikte Ebubekir'in (r.a.) yolunu takib etmitir. Ebu Ubeyde
ve Ebu Zerr dahi bu hususta Ebubekir'in yolunu izlemilerdir. Ama bir ksm ashab
mal edinerek dnyadan istifade etmilerdir.
bn-i Hazm; Ali'nin (r.a.) gelir getiren arazilerinden biri Yenbu arazisi olup, her sene
ekininden baka, bin deve yk hurma getiriyordu, diyor.
Zhd; ses karmamak, mal ve lezzetleri arzu etmemek, oluk ocua meyletmemek
mnsna gelir. Bundan baka zhdn hibir mns yoktur.
Ebu Bekir (r.a.) ise btn maln infak etmitir. Hatta onun bir tek abas kalmt ki,
yere oturunca onu altna sererdi. Halbuki ondan bakas, mal mlk edinmiti.
Ondan sonra Ebubekir (r.a.), halife olunca da, ne bir criye ve ne de bir mlk edindi.
Ama Ali (r.a.), kendisine hell olanlardan istifade etmitir. Vefat ettiinde zevceler,
cariyeler ve hizmetiler brakmtr. Hatta kzl erkekli yirmidrt ocuu olup, hepsine
de yetecek kadar mlk terketmitir. Bu durum hi kimsenin inkr edemiyecei kadar
aktr.
Ondan sonra Ebubekir'in Abdrrahman gibi olu ve Talha gibi aere-i Mbeereden
olan akrabas olmasna ramen hi birisini Mekke, Yemen, Hayber, Bahreyn, Umman
gibi maiyetindeki ehirlere vali olarak tayin etmemitir. mer (r.a.) de Onun bu
husustaki tutumunu izleyerek ok i yapmasna ramen mensubu olduu Adiyy
oullarndan Nu'man b. Adiyy el-Adev'den baka hi kimseyi tayin etmemitir. am,
Msr, Irak ve Horasan'a kadar olan yerleri fethettii halde yalnz ad geen Nu'man b.
Adiyy'i Misan'a vali olarak tayin etmi, ksa bir mddet sonra Onu da azletmitir.
Akrabalar arasnda aere-i Mbeereden Sad b. Zeyd, Ebu Cehm b. Huzeyef,
Hrice b. Huzfe, Ma'mer b. Abdullah ve mer'in (r.a.) olu Abdullah gibi byk
ztlar da bulunuyordu.
Ebu Bekir ve mer (r.a.) de ocuklarn vali olarak ta'yin etmemilerdir. Hatta bir
ksm mslmanlar bn-i mer'in halife olmasn istemilerdi. mer (r.a.) de Onu
halife tayin etseydi hi kimse itiraz etmeyecekti. Ali (r.a.) ise, akrabalarndan olan
bn-i Abbas' Basra'ya, Ubeydullah b. Abbas' Yemen'e, Kuem ve Ma'bed adl
Abbas'n iki olunu Haremeyn'e, kz kardeinin olu Ca'de b. Hbeyr'i Horasan'a,
Hanmnn olu ve Muhammed b. Ebibekir'in kardeini Msr'a vali olarak tayin
etmitir.
Btn bunlar sylerken hibir zaman Ali'nin (r.a.) ehliyetini, zhdn ve yceliini
inkr etmiyoruz. Aksine Onun ve bn-i Abbas'n da iin ehli olup, zhid ve yce
olduklarn tasdik ediyoruz. Fakat biz ayrca unu demek istiyoruz:
Ebubekir ve mer (r.a.) zahidlikte ve dnyaya kar olan ademi muhabbetle,
mubahlar yapan zahid'den daha mkemmel idiler.
3.10.2
Rfiz yle diyor:
Ali aleyhisselam, dnyay defa boamtr. Ekmei arpa unundan, giyecei basit
ve yamal, kl balar ve kabzas liften idi. Ahtab Havrzem, Ammar'dan rivayet
ettiine gre Ammar yle diyor:

112

Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Ey Ali! Allah, dnyaya kar gsterdiin

zhd ile seni tezyin etti. Dnyay deil, fakirleri sana sevdirdi. Sen, fakirlerin kendine
tab olmalarna rza gsterirken, onlar da seni imam kabul ettiler. Seni seven ve seni
tasdik edene mutluluklar, seni sevmeyene ve seni tekzib edene de yazklar olsun!
Sveyd b. Gafle yle diyor:
Bir defasnda Ali'nin yanna gitmitim. Elinde kokuundun ekilii belli olan bir
tabak yourt ve stnde arpa kabuklar grnen bir para ekmek vard.. ve uzun
uzadya haberi anlatyor. Dirar da yle diyor:
Ali'nin (r.a.) ehd edilmesinden sonra Muaviye'nin yanna gitmitim. Muaviye,
benden Ali'nin niteliklerini sordu. Onun iyilikte snrsz, gl-kuvvetli olduunu,
doru konutuunu, adaletle hkmettiini, her tarafndan ilim fkrdn, dnya ve
gzelliklerine yz evirdiini, gece ve karanlndan holandn, ok akll ve
dnceli olduunu, basit giyimden, yemek artndan holandn, hlsa aramzda
nmune-i imtisal olduunu anlatnca Muaviye alayarak :
Allah ebul-Hasan- rahmet etsin! Vallahi senin anlattn gibiydi, dedikten sonra, Ey
Dirar! Ona kar olan zntnn derecesi nedir? diye sordu. Ben de; ocuu
kucanda kesilen kimse gibiyim. Byle bir kimsenin ne gz yalar kesilir ve ne de
znts sona erer, cevabn verdim.
Ey Rafz!
Ali'nin (r.a.) zhid olduu hususunda mnakaaya gerek yoktur. Fakat Ali'nin (r.a.)
zhdnn; Ebubekir'in (r.a.) zhdne yetimediini daha nce beyan etmitik. Onun
hakknda sylediin baz szler, ona iftira olup hibir zaman kendisine medih olamaz.
Dnyay defa boamtr eklindeki sze gelince, mehur olan Ali'nin (r.a.) yle
demesidir:
Ey sarn! Ey beyaz! Seni talakla boadm. Aldatacaksan bakasn aldat. Sana bir
daha dnecek deilim.
Bu sz, hibir zaman Ali'nin (r.a.) ayn sz sylemeyenden daha zhid olduuna
dellet etmez. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), sa (a.s.) ve daha birok zhid
peygamber byle bir sz sylememiler ve bu hususta susmay tercih etmilerdir.
Ali'nin (r.a.), arpa ekmeini yediini sylemen de, Ona medih deildir. stelik
tamamen yalandr. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), zhidlerin imam olmasna
ramen, koyun, tavuk eti, bal ve tatl yedii hususunda ittifak edilmitir. Bunlar da
seviyordu. Yemek geldiinde itah varsa yer, yoksa onu brakrd. Mevcud olan
reddetmez, yok olan da isteyerek bakasna zahmet vermezdi. Bazan da alktan
midesine ta balyordu.
Buhari ve Mslim'de rivayet edildiine gre:
Bir kere ashabtan kii Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in ibadetini sormak
zere Peygamber'in hanmlarnn evlerine gelmilerdi. Bunlara Peygamber'in ibadeti
(nin kemiyet ve keyfiyeti) haber verilince gya azmsayarak (bir azdan):
Biz nerede, Rasulullah nerede? Muhakkak ki Allah Peygamberinin gemi olan ve
gelecekte ilenmesi muhtemel bulunan btn gnahlarn mafiret etmitir dediler.
Sonra da yle szletiler:
lerinden birisi: Ben geceleri dima namaz klacam, dedi.
brs de: Ben de her zaman (hergn) oru tutacam, dedi.
(nc) Birisi: Ben de kadnlardan ayr yaayacam, hi evlenmiyeceim, dedi.
Onlar bu sz zerinde iken Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bunlarn yanlarna
gelerek:
Siz, yle yle syleyen kimselersiniz deil mi? Fakat unu biliniz ve dnnz ki:
Ben sizin Allah'dan en ok korkannz ve gnahlardan enok beri olannzm. Bununla

113

beraber ben (kh) oru tutarm. (Baz gnlerde) tutmam. (Gecenin bir ksmnda)
namaz klarm. Bir ksmnda da uyurum. Kadnlarla da evlenirim. (te benim
snnetim budur). Her kim benim bu yolum(da gitmez de on)dan yz evirirse, benden
deildir buyurdu. (Buhari Nikah: 1, Mslim Nikah: 5, Nesai Nikah: 4 )
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yolundan yz evirdiini nasl
iddia edebiliyorsun. Aksine Ali (r.a.)'den gelen gerek nakiller senin iddialarnn tam
zdddr. Kl balar ile kl kabzas liftendi eklindeki szn yalandr. Kald ki,
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) klcnn kabzas gmten idi. Allah, bazan
onlara bolluk vermi, ileri onlara kolaylatrmtr. Hicaz deri ile dolu olmasna
ramen onlar kullanmayp yerine hurma liflerini kullanmakta ne gibi bir vg
olabilir? Ancak deri olmad takdirde hurma liflenilin kullanlmas vgye medar
olabilir. Kald ki Ebu mme (r.a.), yle buyuruyor:
Muhakkak bir ok ftuhata mazhar olan bir cemaat vardr ki, peygamberin ashabdr.
Onlarn kllarnn ss altn, gm deildir. Belki o kahramanlarn kllarnn
zneti knlarna, kabzalarna balanan srmla kalay ve demirden ibaret idi. (Buhari).
Rfiznin:
Hlsa hi kimse Ali'nin (r.a.) zhidlikteki derecesine yetimemi ve onu
gememitir. Durum byle olunca imam Ali (r.a.)'dir. eklindeki sz de batldr.
nk Ali (r.a.), Ebu Bekir'den (r.a.) daha zhid deildi. Kald ki, daha ok zhid olan
imamete daha lyktr, diye birey de yoktur. stelik Abdullah b. Ahmed b. Hanbel :
Ali b. Hakim'en, reyk'den, Asm b. Kleybden, rivayet ettiine gre Muhammed b.
Kabn: Ali (r.a.):
Bugnk zektm krkbin dirheme ulat dediini kendisinden iittiini beyan
ediyor. Ali (r.a.) vefat ettiinde de cariyeler, kleler, mlkler ve vakflar brakmtr.
Ama para olarak yalnz yediyz dirhem terketmitir.
mer (r.a.)'e gelince; o hayberden gelen payn tamamen vakfetmiti. Ondan baka da
arazisi yoktu. Vefat ederken de seksenbin dirhem borcu kalmt.
3.10.3
Rfiz yle diyor:
Ali insanlar arasnda enok ibadet eden idi, O gndz oru tutar, geceyi ibadetle
geirirdi. nsanlar gece ve gndz nafilelerini ondan renmilerdir. Ondan rivayet
edilen me'sur ibadet ve snetler vakti doldururlar. Birgn ve gecesinde bin rek'at
klard. Namaz klmay ve zekat vermeyi bir arada yaamtr. nk O rku'da iken
zekt vermitir. Kendi kazanc ile bir kleyi azad etmitir. i'b te kendisi alarak
kazancn Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'a verirdi.
(i'b. Ebu Talib'in mahallesi mnsna gelir. Mrikler, bata Rasulullah olmak zere
dier btn mslmanlara ikence edince Ebu Talib, Mekkede btn mslmanlarla
akrabalarnn i'b'te toplanmalarn istedi. Toplandlar ellerindeki mal ve erzakla
geinmee altlar, fakat mrikler onlara boykot ilan ettikleri iin ok sknt
ektiler. )
Ey Rfiz!
Bu iddialarnda hi kimseye gizli olmayan yalanlar vardr. Snnetin ouna muhalefet
ettii iin bu iddianda medih de yoktur. Buhar'de yle bir hadis vardr:
Peygamberimiz, Abdullah b. Amr'e:
Ya Abdullah! Senin her gn oru tuttuun ve her gece batanbaa namaz kldn
bana bildirilmedi mi sanrsn? buyurmular. Abdullah da:

114

Evet yledir ya Rasulullah, btn gece namaz klarm, demiti. Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem):
Sakn yle yapma, kh oru tut, kh iftar et; gecenin bir ksmnda namaz kl, bir
ksmnda da uyu. (Buhari Enbiya: 39, Mslim Siyam: 35) buyurmulardr.
Sahihayn'de bulunan bir baka hadis yledir:
Ali (r.a.) yle diyor:
Bir gece Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), kz Ftma'ya (ziyaret iin) geldi ve
siz namaz klmaz msnz? (diyerek teheccd namazna tevik) buyurdu. Ali (r.a.)
devamla yle diyor:
Ben, Ya Rasulullah! Hayatmz Allah (c.c.)'n yedindedir, bizi uyandrmak dilerse
uyandrr, dedim. Biz byle cevab verince Rasulullah geri dnd. Ve bana hi cevap
vermedi. Yalnz yzn bizden evirirken Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem)
(mbarek elini) dizine vurarak:
Umumiyetle insanlar, ne de ok cidalci oluyor buyurduunu iittim.
Bu hads de Ali'nin (r.a.) geceleyin uyuduuna ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve
sellem) Onunla yapt mcadeleden yine kendisinin holanmadna dellet eder.
nsanlar gece ve gndz nafilelerini ondan renmilerdir diyorsun.
Eer bu sznle baz mslmanlar kasdediyorsan, gerekten bykler her zaman
onlara tab olanlara ilim retirler. Ama btn mslmanIarn yalnz Ali (r.a.)'den ilim
aldklarn iddia ediyorsan, bu iddian en irkin yalanlardandr.
Tbin'e gelince, onlardan bir ksm Ali (r.a.)'den rivayet de etmemilerdir.
Ali (r.a.)'den rivayet edilen ve me'sr olan dualar vakti doldururlar (insana kfi
gelir.) diyorsun.
Evet, bir oklar Ali'ye (r.a.) isnad edilen uydurmalardr. nk O, kendisine isnad
edilen ve halefine uygun olmayan bir ok dualar dile getirmekten ok ok yce idi.
Dualarn, en faziletli olan da Rasulullah'dan rivayet edilenleridir. Allah (c.c.)'a hamd
olsun ki, bunlar da yetecek kadar oktur.
Ali (r.a.), birgn ve gecesinde bin rek'at namaz klard diyorsun. Bu iddian da
tamamen btldr.
te Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ki, birgn ve gecesindeki kld
namazlarn toplam krk rek'attr. Kald ki, Emirlm'minin mmetin ve ahsnn
ileriyle ilgili olan meguliyetinden dolay bin rek'at klmas iin zaman da bulamaz.
Ancak bu namaz horoz d gibi olursa olabilir. Fakat muhakkak ki Allah (c.c.)
Ali'yi (r.a.) byle bir namazdan tenzih etmitir.
Namaz ve zekatn ikisini de bir anda if etmitir eklindeki sznn yalan
olduunu daha nce aklamtk. Bunda da hibir medih yoktur.
Kendi kazancyla bin kle azad etmitir eklindeki szne gelince; bu da yalandr,
diyoruz. Byle bir iddiay ancak chil olanlar yapabilir. Bin deil yz kle bile azad
etmemitir. nk bunu yapacak kadar mal yoktu. Byle bir kazanc elde edecek
kadar vakti de yoktu. nk cihadla megul idi. Ticaretle itigal etmediini ve
sanatkr olmadn da biliyoruz. u halde bu kazanc neredendir?
i'b (hdisesinde)de kendisi alr, maln Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)
infak ederdi eklindeki ihbarn da ak bir yalandr.
nk mslmanlar i'b (yerin ismi) den darya karmyorlard. Onun iin Ali (r.a.)
de alamyordu. Babas Ebu Talib mslmanlarla beraber olup ihtiyacn kendisi
karlard. Hatice'de (r.a.) zengin olduu iin durmadan maln infak ediyordu. Zaten
Ali (r.a.) i'b hadisesinde yaa onbe ya civarnda bulunuyordu.
(Ali (r.a.) Nbvvetten 13 veya 15 sene nce domutur. i'b hadisesi de Nbvvetin
10 cu senesinde vuku bulduuna gre Ali'nin (r.a.) o sralarda 23 il 25 yalarnda
olmas daha uygundur. (Mtercim)

115

Ali (r.a.) insanlarn en limi idi diyorsun.

Aksine Ebubekir ve mer (r.a.) Ali (r.a.)'den daha lim idiler. nk, Ebubekir
(r.a.)'den baka hi-kimse Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in huzurunda
hkmetmek, hitabette bulunmak ve fetva vermek cesaretinde bulunamamtr.
Mslmanlar Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in vefatndan phe ederken O,
hi ekinmeden Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in vefatn herkese
aklamtr. Nerede defnedeceklerini Ebubekir beyan etmitir. Mslmanlar zekat
vermek istemeyenlerle savamak hususunda kararsz iken, Ebubekir (r.a.) zekat
vermeyenlerle savamann nass ile sabit olduunu ispat etmitir. Feth sresindeki:
And olsun ki, inaallah emniyet iinde bulunan kimseler olarak balarnz tra etmi
ve ksaltm olduunuz halde korkmakszn mutlaka Mescid-i Haram'a gireceksiniz
mealindeki yeti Ebubekir (r.a.), mer (r.a.)'e aklamtr.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in:
Allah, bir kulu dnya ve hiret arasnda muhayyer klmtr. hadisini kendisi ashaba
aklamtr. El-Kelleyi Ebubekir (r.a.), mslmanlara tefsir etmitir. Ali (r.a.) de
Ondan biraz ilim almtr. Snen'de rivayet edildiine gre Ali (r.a.) yle buyuruyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in bizzat kendisinden iittiim hadislerden
Allah (c.c.)'n diledii kadar faydalanyordum. Bakasnn Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'dan bana hadis rivayet etmesi karsnda da Onu yemin ettiriyordum.
Yemin ettikten sonra Ona inanyordum. Her haliyle doru olan Ebubekir (r.a.) de
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem):
Gnah ileyen her mslman, abdest alr, iki rekat namaz klar ve Allah'tan
balanmasn dilerse, muhakkak Allah onu affeder. buyurduunu rivayet etmitir.
(Tirmizi Tefsir Al-i mran, Ebu Davud Salat: 361, bn Mace kamet: 193)
Sonra bakalarnn da rivayet ettii gibi Ebubekir (r.a.)'in bakalarndan daha lim
olduu icma' ile sabittir. Ayn szleri Mansur b. es-Sem'n rivayet etmitir. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) da yle buyuruyor:
Benden sonraki iki kiiye; Ebubekir ve mer'e uyunuz. (Tirmizi Menakb: 16,37,
bn Mace Mukaddime: 11)
Mslim'de rivayet edilen ve mslmanlarn Rasulullah'la beraber bulunduklar bir
seferde Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurmulardr:
Mslmanlar, Ebubekir ve mer'e itaat ederse doru yolu bulurlar. (Mslim
Mesacid: 311, Ahmed: 5/298)
Yine rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) her ikisine:
kiniz bir hkmde ittifak ederseniz, size muhalefet etmem buyurmulardr.
Bilindii gibi bn-i Abbas bir konuda nass bulamad zaman, Ebubekir (r.a.) ve
mer'in szlerine dayanarak fetva verirdi. Kald ki Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in bn-i Abbas'a dua ederek:
Allah'm Onu dinide lim kl dedii sabittir. (Buhari Vudu: 10, Mslim Fedail: 138,
Ahmed: 1/266, 314)
Ebu eyhe; Ebu Muaviye'den, O'da A'me'den, O'da brahim'den, O'da Alkame'den
rivayet ettiine gre mer (r.a.) yle buyuruyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), geceleyin Ebubekir'in yanna giderek
mslmanlarn, ileriyle ilgili olarak maverede bulunurken ben de Onunla beraber
idim
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), hicret ederken yaad en korkulu
gnlerinde Ebubekir'den (r.a.) bakasn arkada edilmemitir. Bedir muharebesi'nin
yapld gnde Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in adrnda Ebubekir
(r.a.)'den baka hi kimse Onunla beraber adrda kalmamtr.
Buhari'de rivayet edildiine gre Ebu'd-Derd (r.a.), yle buyuruyor:

116

Bir kere ben, Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)'in yannda oturduum srada
bir de Ebubekir'in elbisesinin eteini diz kapaklar alncaya kadar toplayarak
(telala) geldii grld ve Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) bize:
Herhalde arkadanz birisiyle ekimi olacak buyurdu.
Sonra Ebubekir (r.a.) gelip selam verdi. Ve:
Y Rasulallah! Benimle Hattab olu arasnda bir mnazaa vuku buldu. Fakat bu
mnakaada ben, mer'in hukukuna tecavz etmitim. Sonra piman oldum da
mer'den kusurumun affn diledim. Fakat mer imtina etti. Ben de huzurunuza
geldim, dedi. Bunun zerine Rasulullah kere:
Allah seni mafiret etsin ya Ebbekr! buyurdu. Sonra mer de bu dargnlktan
nedamet etti ve Ebubekir'in evine giderek:
Ebubekir burada m? diye sordu. Ev halk:
Hayr, burada deil, diye cevap vermeleri zerine mer de Peygamber (sallallahu
aleyhi ve sellem)'in huzuruna geldi ve Ona selm verdi. Bu srada Peygamber
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in simas (nn rengi) deimeye balad. Hatta Ebubekir
(Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) mer'e itab etmesinden) korktu da iki dizi
zerine kerek iki kere:
Ya Rasulullah! Vallahi bu ide ben mer'den ziyade ileri gitmiimdir dedi. Bunun
zerine Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem), (Hepimize hitab ederek):
phesiz ki Allah beni size Peygamber gndermiti. Bunu size tebli ettiimde
hepiniz beni yalanlamtnz da (Nbvvetime yalnz) Ebubekir inanmt. Ve
urumda cann, maln feda etmiti, buyurdu.
Sonra Rasulullah iki kere:
imdi Ashabm! Siz, (bu aziz) dostumu bu nisbetiyle ve bu hususiyetiyle bana
brakmyacak msnz? buyurdu. (Buhari Fedail: 5)
(Rvi Ebu'd-Derd der ki):
Ebubekir (r.a.) hakknda izhar olunan bu ta'zim zerine Ondan sonra onun hatr hi
incitilmedi.
Red; Mlik b. Enes'ten Ebubekir (r.a.) ve mer'in (r.a.) Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem)'a nisbeten olan makamlarn sorunca. Mlik b. Enes yle buyurdu:
Onlarn, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'a nisbeten olan makamlar, Onun
vefatndan nce kendisiyle beraber bulunduklar makam gibidir.
Ondan sonra Ebubekir'i (r.a.)n nass'a muhalif olan, hi bir sz tesbit edilmemitir.
Ama bu zellik bakasnda yoktur.
Yine Sahihayn'de rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
yle buyuruyor:
Hi phe etmeyiniz ki, sizden evvelki mmetlerde peygamber deilken kendilerine
ilham edilenler, var idi. Benim mmetimde de bylesi varsa mer'dir. (Buhari
Fedail: 6, Enbiya: 54, Ahmed: 6/55)
Bir kere uyurken bana (bir bardak) st sunuldu. Ben st itim, hem o kadar itim ki,
imdi bile onun kankl trnaklarmda cereyan eder, sanyorum. Sonra (artm
imesi iin barda) mer'e sundum.
Ashab:
Ya Rasulallah! Bu ryanz ne ile te'vil edip yordunuz? diye sorunca, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem):
lim ile! buyurdular. (Buhari lim: 22, Tabir: 15, Mslim: 16, Darimi Rya: 13)
Tirmizi'de bulunan ve Bekr b. Amr'n, Mirah b. han'dan, O da Ukbe b. mir'den
rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyururlar:
Benden sonra Peygamber olsayd, mer olurdu. (Tirmizi Menakb: 19)
Tirmizi ayn zamanda bu hadise Hasen demitir. Yine sahihaynde rivayet edildiine

117

gre Ebu Said el-Hudr:

Peygamberin haletini aramzda en iyi bilen Ebubekir (r.a.) idi, buyuruyor. Ali (r.a.) de:
Beni Ebubekir ve mer'e (r.a.) tercih eden birini iitirsem, Ona mfteriye (iftira
eden) uyguladm cezay uygularm, buyururlar. Yine seksen ayr rivayetle beyan
edildiine gre Ali (r.a.) mimberden mslmanlara:
Peygamberinden sonra bu mmetin en hayrls Ebubekir ve mer'dir.
buyurmulardr.
Buhari yle diyor:
Muhammed b. Kesr, Sfyan'dan, Cami' b. adad'dan, Mnzir es-Sevr'den,
naklettiine gre Muhammed b. el-Hanefiyye yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)dan sonra insanlarn en hayrls kimdir?
diye babama sordum. Babam da:
Olum bilmiyor musun? dedi. Ben de:
Hayr dedim. Babam:
Ebubekir'dir dedi.
Ondan sonra kimdir? dedim.
Ondan sonra mer'dir dedi.
3.10.4
Rfiz yle diyor:
Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem), sizin en iyi hkm vereniniz Ali'dir,
buyurmulardr. Doru hkm vermek de dini iyi bilmeyi gerektirir.
Ey Rfiz!
Hadis diye iddia ettiin bu szn sahih isnad yoktur ki, onu hccet olarak gsteresin.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Hell ve haram en iyi bileniniz Muaz'dr (bn Mace Mukaddime: 11) mealindeki
hadisleri de ondan daha sahihtir.
Helal ve haram bilmek daha nemlidir. stelik senin rivayet ettiin hadis ne mehur
snen kitaplarnda, ne bilinen msnedlerde, ne sahih ve ne de zaif bir isnadla rivayet
edilmitir. Ancak hadis rivayetinde thmete uram kimseler yoluyla gelmitir.
mer'in (r.a.):
Ali, bizim en iyi hkm verenimizdir, sz dorudur.
Ancak hkm vermek, zahirdeki davalar halletmektir. Verilen hkm grnte
doru olsa da meselenin btin ynne aykr olmas muhtemeldir.
Onun iin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurmulardr:
Muhakkak siz, davalarnz bana murafaada bulunursunuz. Sizden biriniz delil
getirme hususunda dierinizden daha kabiliyetli olabilir. Ben de iittiim delillere
gre hakk ona veririm. Kime kardeinin hakkndan (hakk olmad halde, ancak
getirdii zahiri delillere gre) bir ey verirsem, onu almasn. nk Ona
cehennemden bir para vermiimdir. (Buhari ehadet: 27, Ahkam: 30, Hilye: 10,
Mslim Akdiyye: 4, Ebu Davud Akdiyye: 7, Tirmizi, Ahkam:11, Nesai, Kudat:13, 33,
bn Mace Ahkam: 5)
te hkimlerin efendisi dahi, verdii hkmn haram hell, helli haram
klamayacan aka beyan etmektedir.
Ben ilim ehriyim, Ali ise O ehrin kapsdr hadisi ise yukardaki naklettiim
hadisten daha zaittir. Tirmizi rivayet etmi olsa da mevzu hadislerden addedilir.

118

bn'l Cevz, bu hadisi zikrederek onun btn rivayetlerinin mevzu olduunu

sylemitir. Lafzndan bile yalan olduu akca anlalmaktadr.
nk Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), ilmin ehri olup ve o ehrin birden
fazla kaps olmad kabul edilirse, birden fazlasnn Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'den slm alp tebli etmesi mmkn olamayacaktr.
Buna gre; slm' tebli ii tamamen sakatlanm olmas gerekir.
Bunun iindir ki; btn mslmanlar Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'den
alarak slm esaslarn tebli edenin yalnz bir kii olmasnn caiz olmad hususunda
ittifak etmilerdir.
Mslmanlar, slam esaslar tebli edenlerin tevatr ehlinden olmalarn vacip
klmalar, onlarn rivayet edecekleri haberlerin hazr olmayanlara ilmi gerei ifade
edebilecek derecede kat olmalarn gerekli klmalarndandr.
Haber-i vhid hi bir zaman Kur'ann ve mtevatir snnetin rivayeti iin kfi deildir.
Ama iler, Ali (r.a.) ma'sum olduu iin onun bal bana rivayet ettii haber
mtevatir haber gibi ilmi hakikat ifade eder, diyecek olurlarsa, Onlara yle deriz:
nce onun ma'sum olup olmadn bilmek arttr. Rfiz, Ali'nin (r.a.) kendisinin
ma'sum olduunu sylediini iddia etmesi, hi bir zaman ma'sumiyetini ispat edemez.
Kald ki, Ali (r.a.) byle bir ey sylemez. nk byle bir iddia felakettir.
Ma'sumiyeti icma ile sabittir, iddias da doru deildir. nk byle bir icm sz
konusu deildir.
Sonra Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in kitap ve snnetten meydana gelen
ilmi yeryzn doldurmutur. Ali'nin (r.a.) bu ilimden yalnz tek bana rivayet ettii
payn o ilme nisbeten az olduu bir gerektir.
Medine'de bulunan tabinin ileri gelenleri mer (r.a.) ve Osman (r.a.) devrinde ilim
tahsil etmilerdir.
Muz b. Cebel'in, tabin ve Yemen ehline olan talimi Ali'nin (r.a.) ta'liminden fazladr.
Ali (r.a.), Kfe'ye gittiinde orada reyh, Ubeyde, Alkame, Mesrk ve emsali tabin
limleri bulunuyordu.
Ebu Muhammed b. Hazm yle diyor:
Rfizler, Ali'nin (r.a.) dier halifelerden daha lim olduunu iddia ediyorlar. Bu iddia
yalandr.
nk bir sahabenin ok lim olmas, ondan alnan rivayetlerin, verdii fetvalarn
okluuna ve Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Onu yerine defalarca tevkil
etmesine baldr.
Bu durumu aratrdmzda; Rasulullah'n hastal esnasnda ve mer, Ali, bn-i
Mes'ud, beyy (r.a.) ve sahabilerin ileri gelenleri huzurunda Ebubekir'i (r.a.) namaz
iin yerine vekil olarak tayin ettiini gryoruz.
Bu istihlf Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) gazaya giderken Ali'yi (r.a.)
istihlf etmesine benzemez. nk Rasulullah gazaya giderken Ali'yi (r.a.) istihlf
ettiinde, Onu kadn, ocuk ve zr sahipleri zerine istihlf etmiti.
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebubekir'i (r.a.) namaz iin istihlf etmesi
de, Onun dnin direi olan namaz daha iyi kldna iarettir.
Bundan baka Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebubekir'i (r.a.) zekat ve hac
ilerine de Emr olarak tayin etmitir.
Btn bunlardan anlalyor ki; Ebubekir (r.a.), bu ileri dier ashabtan daha iyi
biliyordu ki bu iler de dinin esaslarndandr.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebubekir'i (r.a.) cihada giden seriyyelere
Emr olarak tayin ettiini de biliyoruz. Bu da Onun cihad'la ilgili hkmleri iyi
bildiine dellet eder. Ancak bakalarn da eitli seriyyelere tayin ettii bir
hakikattir. Fakat bu durum hibir zaman Ebubekir'in cihad ahkmyla ilgili olan

119

ilminim dierlerinin ilmimden az olduuna delalet etmez. Ebubekir'in, ilim, namaz,

zekat ve hacc hususunda Ali (r.a.). ve bakalarna tercih edilmesi, cihadda da onlarla
eit tutulmas doru olduuna gre bu da Onun ilimde gvenilir olduuna dellet eder.
(Hafz ez-Zeheb, bn-i Hazm'n szlerini ksaltarak burada sona erdirmitir. )
Ebubekir'den (r.a.) gelen rivayet ve fetvalarn az olmas, Onun Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'dan ikibuuk sene sonra vefat etmesinden ve o zaman berhayat olan
ashabn Onun gibi Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in meclisine mdavim
olduklar iin Ebubekir'in kendi fetvalarn hccet olarak ileri srmemesinden
kaynaklanyor.
Binaenaleyh Ebubekir'den (r.a.) ancak yzkrk hadis ve bir miktar fetva rivayet
edilmitir. Ali (r.a.)'den rivayet edilen hadisler ise beyzseksen alt hadis
civarndadr. nk O, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) dan sonra otuz sene
yaamtr. Ashabn cumhuru vefat ettikleri iin mslmanlar onun fetvalaryla amel
etme ihtiyacn hissetmilerdir. Bunun iindir ki dier halifelere nazaran daha lim
olduu ileri srlm olabilir. Medine, Basra ve Sffn'de Ali'ye (r.a.) birok soru
sormalar da buradan kaynaklanyor.
Ama biz, Ebubekir'in hayatn, Medine'den ayrlamayn ve zamannda bir ok
ashabn berhayat olup ondan rivayet etme ihtiyacnda bulunmaylar ile Ali'nin (r.a.)
belde belde gezip dolamasn, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'den sonra otuz
sene yaam olmasn ve zamannda ashabn ounluunun vefat etmi olmalarn
kyas edecek olursak, Ebubekir'in ilimdeki otoritesinin nemini dana gzel anlam
oluruz. Bunun delili ksa mrl olan ashabtan yaplan rivayetlerin az, uzun mrl
olan ashabtan yaplan rivayetlerin ok oluudur.
mer (r.a.) Medine'de kalmayp am'a geldii iin kendisinden beyzotuz yedi hadis
rivayet edilmitir. Bu say Ali (r.a.)'den rivayet edilen hadislerin saysna yakndr.
Fakat mer (r.a.), Ali (r.a.)'den onyedi sene nce vefat etmi, vefat srasnda da henz
hayatta olan bir ok lim sahabi de vard. Buna ramen Ali (r.a.)'den rivayet edilen
sahih hadisler mer'in (r.a.) hadislerinden birka tane fazladr. Fkh babnda da
mer'in (r.a.) fetvalar Ali'nin (r.a.) fetvalar kadardr.
Aie'nin (r.a.) ilimdeki hizmetine bakacak olursak; Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'den sonra uzun mddet yaad iin iki binden fazla hadis rivayet ettiini
greceiz.
bn-i mer ve Enes (r.a.) iin de ayn durum sz konusudur.
Ebu Hureyre (r.a.) sekizbin civarnda,
bn-i Mes'ud'da sekizyz ksur hadis rivayet etmilerdir.
bn-i Mes'ud, Aie ve bn-i mer (Allah cmlesinden raz olsun Ali (r.a.)'den daha
fazla yaadklar iin fetvalar da onunkinden daha oktur.
bn-i Abbas (r.a.) da binbeyzden fazla hadis rivayet etmitir. Fetvalar ve tefsir ile
ilgili grleri ise olduka oktur.
Btn bu anlatlanlara gre rfizlerin iddialar hkmsz kald.
Hlasa olarak deriz ki:
Evet Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali'yide Emir olarak tayin etmitir. lim
olanlardan bakasn da tayin etmemitir. Muz ve Ebu Musa'y ayr ayr Yemen'e vali
olarak tayin etmesi gibi.
3.10.5
Rfiz yle diyor:
Ali'nin, Ebubekir ve mer'den daha zeki ve ilim tahsili iin gayet hrsl idi.

120

Kklnde ve olgunluunda da Rasulullah'tan ayrlmamtr.

Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.), Ebubekir (r.a.) ve mer (r.a.)'den daha zeki ve ilim tahsili iin Onlardan
daha hrsl olduunu nereden biliyorsun?
Rasulullah'tan (sallallahu aleyhi ve sellem) olan istifadesi her ikisinden daha ok
olduunu nereden karyorsun?
Daha nce Sahihaynden her ikisinin ilmiyle ilgili olarak hadis rivayet etmitik. Ayn
konu le ilgil olarak Ebu Sad el-Hudr'nin rivayet ettii bir baka hadis vardr. Bu
hadiste Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), yle buyururlar:
nsanlar, i gmleklerini giyinmi bir halde bana ryada gsterildi. Kiminin gmlei
gslerine yetiiyor, kimininki de aaya doru uzanyordu. mer de stnde
uzunca bir gmlek olup onu yukarya doru ekerken bana gsterildi.
Ashb: Y Rasulallah! Bu ryay ne ile te'vil ettiniz? diye sormalar zerine,
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Din ile buyurdular. mer (r.a.) vefat edince bn-i Mesud:
Bana gre mer ilmin onda dokuzunu beraberinde gtrd. Geri kalanlar da ilmin
onda birinde ortak oldular, buyurdular.
3.10.6
Rfiz yle diyor:
ocukluk yalarnda elde edilen ilim, tan stnde yaplan oyma gibidir.
Dolaysyla Ali'nin ilmi dierlerinden daha fazladr. nk O, tam bir kabiliyet sahibi
idi.
Ey Rfiz!
Bu iddian da bo szlerdendir. Hads diye rivayet ettiin bu sz, rivayet ettiin dier
szler gibi Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) ait deildir.
Kald ki, ashab Kur'n ve Snneti ocukluk devrelerinden sonra hem de gayet gzel
bir ekilde renmilerdir. Allah da bu renmeyi kendilerine myesser klmtr.
Ali (r.a.) de ayn durumda idi. nk vahiy sona erdiinde otuz sene civarnda mr
vard. Baz sahabiler de ondan daha fazla ezber yapmlard.
Mesela: Ebu Hureyre (r.a.), ksur senede kimsenin ezberlemedii miktarda hadis
ezberlemitir.
3.10.7
Rfiz yle diyor:
Gramer (Nahiv) ilminin esaslarn Ali (r.a.) ortaya koymutur. O, Ebul Esved'e:
Btn sz isim, fiil ve harften meydana gelmitir, diyerek ona dilbilgisi kaidelerini
retmitir.
Bu szlerine de u cevab veriyoruz:
Gramer ilmi nbvvet ilimlerinden deildir. Bu ilim istinbat (alarak ortaya koyma)
yoluyla ortaya konmutur.
Dier halife devrinde konuma ve telaffuzda anlamazlk olmad iin bu ilimden
delil getirmeye ihtiya duyulmamtr.
Ancak Ali (r.a.) Kfe'ye yerleince -ki orada Nabtler bulunuyordu- Ebu'l Esved edDeli'ye Gramer ilmine ynel! dedii rivayet edilmitir.

121

Haccac b. Yusuf'un noktalama med ve edde gibi iaretlerini, Halil'in aruz veznini
bulduu gibi.
3.10.8
Rfiz:
Btn fakihler ilmi Ali'den almlardr diyor.
Rafz'nin bu iddias da yalandr.
nk drt mezhep imamlarndan ve dier mezhep kurucularndan hibiri yalnz
Ali'nin (r.a.) fkhna mracaat etmi deildir.
mam Mlik, ilmini Medine ehlinden almtr ama, Medine ehli Ali'nin (r.a.) szyle
amel etmemilerdir. Aksine onlar enok mer (r.a.), Zeyd, bn-i mer ve bakalarnn
grlerine gre amel etmilerdir.
mam- afi, fkh bilgisini Mekkeli olan bn-i Creyc'in talebelerinden, O da, bn-i
Abbas'n talebelerinden almtr. Daha sonra Medine'ye gelen afi, ilmi imam
Mlik'ten almaa balad. Akabinde Irak limlerinin kitaplarn yazarak aralarndan
beendiini ald.
Ebu Hanife'nin mehur olan hocas Hammad b. Ebi Sleyman ise brahim enNaha'nin talebesidir. Naha, ilmini Alkame'den, Alkame de bn-i Mes'ud'dan almtr.
Ebu Hanife, Mekke'de iken Ata ve daha bakasndan da ilim tahsilinde bulunmutur.
Ahmed b. Hanbel'e gelince, O da hadis imamlarnn mezhebini takib ediyordu.
Heym, bn-i Uveyne, Vek, afi ve bakalarndan ilim tahsil ederek beendiini
tercih etmitir.
bn-i Rheveyh ve Ebu Ubeyde de ayn yolu izlemilerdir
3.10.9
Rfiz'nin:
Mlikiler, ilmi yalnz Ali'den ve ocuklarndan almlardr. eklindeki iddias da
yalandr.
te El-Muvatta ortadadr. Eserde Ali (r.a.) ve ocuklarndan rivayet edilen hadisler
olduka azdr.
Snen ve Msned kitaplar da yledir. inde bulunan hadislerin ou ehl-i beytin
dnda kalanlardan rivayet edilmitir.
(Bunun sebebi, kendilerini Ali'nin (r.a.) taraftarlar olarak ilan eden baz kimselerin
rivayetlerinde yalann ok olmasndandr. Onun iin hadisin shhat derecelerini iyice
aratran hadis limleri, ehl-i beytin hadislerinden uzak durmulardr. nk bu
limler ehl-i beyt adna sylenmi bir ok uydurma hadislerin mevcudiyetini iyi
biliyorlard. )
3.10.10
Rfiz:
Eb Hanife, ilmini Ca'fer es-Sdk'tan almtr. diyor. Bu da yalandr.
Ebu Hanife ancak onun muasrdr. Caferi Sdk, ondan iki sene nce vefat etmitir.
Fakat ayn ylda domulardr. Eb Hanife'nin Ca'fer Sadk ve babasndan bir tek
meselede dahi ondan bir ey aldn yeterli olarak bilmiyoruz. Aksine onlardan daha

122

yal olanlardan ilmini almtr, diyebiliriz.

Ata b. Ebi Rebah ve asl hocas olan Hammad b. Ebi Sleyman gibi. Cafer b.
Muhammed ise Medine'de bulunuyordu.
3.10.11
Rfiz:
afi, ilmini Muhammed b. Hasan'dan (e-eybn) almtr. diyor.
Halbuki afi, imam oluncaya kadar mezkr zatn yanna uramamtr. Ondan sonra
onunla oturmu, izledii yolu renmi, onunla mnakaa ederek, Ona red olarak da
eserler te'lif etmitir.
Hlasa bu zatlar Ca'fer Sadk'tan fkhn ne usl ve ne de fur'u ile ilgili olarak bir ey
almamlardr. Ancak kendisinden baz hadisler rivayet ettikleri dorudur.
Bakasndan da onlardan daha fazlasn rivayet etmilerdir.
Fakat Ca'fer Sdk'a isnad edilen yalanlar kadar hi kimseye yalan isnad edilmemitir.
Tabi ki, Ca'fer Sdk btn bu yalanlardan uzak idi. Neseb, Cifir, imek, yldz,
masal v.s. ilimlerini kendisine isnad ettikleri gibi.
3.10.12
Rfiz yle diyor:
Mlik'ten rivayet edildiine gre O, Raba'dan Raba' krime'den, krime, bn-i
Abbas'tan ilmini almtr. bn-i Abbas da Ali'nin talebesidir.
Ey Rfiz!
Bu da yalandr. Byle olsa da bunda iftihar edilecek bir ey yoktur. nk Allah (c.c),
Ali'yi (r.a.) Kitap ve Snnete muhalif olan szlerden tenzih etmitir. Ashab ve
tabiin'den hi kimse, lemin hudsunu cisimlerin hudsuyla ispatlamaya
kalkmamtr. Dorusu kelam ilmini ilk icad edenler, Ca'd b. Dirhem ve Cehm b.
Safvn'dr.
Bunu da hicr ilk yz yldan sonra ortaya atmlardr. Daha sonra bu ilim, Amr b.
Ubeyd ve Vsl b. At'ya kadar ulamtr. Bunlar da ahiret ve kader meselelerinde
konuunca mnakaalar Ebu'l Huzeyl el-Allaf, Nazzam ve Bir el-Mreys'ye kadar
uzad. Zaten btn bunlar bidatdrlar. Ali (r.a.)'den sabit olmu hutbelerde de,
Mu'tezilenin be usul ile ilgili hibir ey yoktur. (ler, Kader meselesinde mu'tezil
olduklar iin bunlardan bahsedildi. Mt.)
Hatta ilk Mu'tezililerden bazlar Ali'nin (r.a.) adaletinden phe etmilerdir. Cemel
hdisesine itirak edenlerden bir guruba fsk dediini de iddia etmilerdir. Ali'nin
(r.a.) ilk taraftarlar (Kitapta ilk ler eklinde geiyordu. Mt.) Kaderi kabul
etmelerine ramen, daha sonra gelenler bunu inkr etmiler hatta bunlardan Hiam b.
el-Hakem daha ileri giderek, (h!) Allah (c.c.)'n cisim olduunu ileri srmtr.
Halbuki, Ca'fer es-Sdk'a ve Kur'n'n mahlk mudur, deil midir? meselesi
sorulunca Kur'n, ne hlk, ne de mahlktur. O, ancak Allah (c.c.)'n kelmdr
cevabn verdii tesbit edilmitir. phesiz ki Ebu Hasan el-E'ar, Ali el-Cbb'nin
talebesi idi. Ancak bilhare ondan ayrlm, Hadisi Zekeriyya b. Yahya es-Sc'den
almtr. El-Mekalat adl eserinde de Selefi slihnin itikadnda olduunu beyan
etmitir.
Fakat sen ey Rfiz! Arkadalarnla beraber en rezil mezhebleri bir araya getirerek
onlar ileri sryorsunuz.

123

- Sfatlar konusunda Cehmyyeyi,

- Kullarn fiilleri hususunda Kaderiyyeyi,
- mamet ve tafdl konusunda da Rfizlii kendinize mezheb edindiniz.
Btn bunlardan da anlalyor ki, Ali (r.a.)'den naklettikleriniz Ona isnad ettiiniz
iftiralardr.
Bunlarda da Ali (r.a.) iin hibir medih yoktur. Ali'ye (r.a.) isnad edilen iftiralarn en
bariz olan Karamita ve smailler'in iftiralardr. Her iki sapk frka da, Ali'ye (r.a.)
zahiri ilimden baka btn ilim verildiini iddia ediyor. Ali (r.a.) bir sznde yle
diyor:
Daneleri yeerten ve ruhlar yaratan (Allah)a yemin ederim ki. Peygamber (sallallahu
aleyhi ve sellem) bana bildirdii her eyi bakasna da bildirmitir. Bu sahifedekiler
ile Allah (c.c.)'n kuluna verdii ve onunla kitabn kavrayabildii anlay
mstesnadr.
Aslnda ehl-i beyte yaplan iftiralarn haddi hesab yoktur.
Hatta r hrszlar, Ali (r.a.)'den kalma ve hrszlk iin msaade ettiine dair
kendilerinde bir kitabn mevcut olduunu iddia etmilerdir. Hayber yahudileri de,
Ali'nin (r.a.) cizyeyi kendilerinden drdne dair bir kitabn mevcudiyetini ileri
srmlerdir. Bu sapklktan daha byk bir sapklk var mdr?
Kendilerini Ali'ye (r.a.) taraftar olarak ilan eden Btnler de, slmn kemli,
feleklerin ilh olduklarn kabul etmekle mmkn olacan, lemin idarecisinin
felekler olduunu ve feleklerin dnda onlar idare eden bir yaratcnn olmadn
iddia ediyorlar. Bu sapklar, byle bir inan, Muhammed'in getirdii slm'n btn
(gizli) yn olduunu, Muhammed'in mezkr inanc Ali'ye, Ali de onu zel kiilere
arzettiini sylyorlar.
ddialarna devam eden bu sapklar, sz konusu olan inancn Muhammed b. smail b.
Ca'fer'e ulancaya kadar bu ekilde geldiini ayrca beyan ediyorlar. Bunlar,
Muhammed b. smail b. Ca'fer'i idarecileri olarak kabul ederler. Krallar da, nce
Marib'i sonra Msr' iki-yz seneden fazla hkimiyetleri altnda tutan Ubeyde
oullardr.
Kad Ebubekir et-Tayyib, Kad Abdu'l Cebbar b. Ahmed, Kad Ebu Ya'la, Gazl, bn-i
Akl ve ehristan, Ubeyde oullar hakknda eserler te'lif ederek onlarn sapklklarn
ortaya koymulardr.
Hasan Sabbah ve taraftarlar ile Nusayrler bu sapk btnlerdendir. Bunlarn en ak
almetleri rfizlik, btn ynleri de zndklktr.
Btnlii iddia eden bu zndklar ilik yoluyla slm dinini ifsad etmeye
almlardr.
Bununla kalmayp propagandaclarna lik yoluyla mslmanlarn arasna
szmalarn tavsiye etmilerdir.
lerin yalan ve iftiralarna kendilerinin de uydurduklar yalan ve iftiralar ilave
ederek, hristiyan, yahudi ve putperestlerin yapamadn bu sapklar, Ehl-i imana
yapmlardr.
3.10.13
Rfiz yle diyor:
Tefsir ilmi Ali'ye nisbet edilir. nk bn-i Abbas Onun talebesidir. bn-i Abbas:
Emir'l M'mininin Ali, Besmelenin be harfi tefsiri zerine gecenin evvelkinden
hirine kadar bana ders verdi, diyor.
Ey Rfiz!

124

Bu iddian sarahaten yalandr. Mehullere inanan baz cahil sofular da bu sz

naklediyorlar. Ayn kiiler mer'in (r.a.):
Rasulullah ile Ebubekir (r.a.) konutuklarnda ben de Onlarn aralarnda bir zenci
gibiydim, dediini rivayet ediyorlar.
Yine bunlar, Ebubekir'in (r.a.) gizli hallerini kendisinden sormak iin mer'in (r.a.)
Onun hanmyla evlendiini ve mer'e :
Ebubekir (r.a.)'den pimi cier kokusu aldn sylediini iddia ediyorlar.
Bu iddia da en ak yalanlardandr. nk Ebubekir'in vefatndan sonra onun hanm
olan Esma binti Umeys ile evlenen Ali (r.a.)'dir.
bn-i Abbas ise, tefsiri bn-i Mesud ile ashab ve tbin'in byk bir ounluundan
almtr.
Mstakil olarak Ali (r.a.)'den rivayet edilen bir tefsirin mevcudiyeti de
bilinmemektedir. Ancak tefsirle ilgili olarak Ali (r.a.)'den baz rivayetler yapld
dorudur. Ama Ebu Abdirrahman es-Slem'nin tefsirle ilgili olarak Ca'fer esSdk'tan rivayet ettikleri hilaf- hakikattir.
3.10.14
Rfiz yle diyor:
Tarikat ilmi Ali'ye dayanr. Sfiyye, hrkay Ona nisbet ederler.
Bu hususta yle diyoruz:
Birka hrkadan bahsediliyor. En mehur olanlar iki tanedir.
Bunlardan biri mer (r.a.)'e dieri de Ali'ye (r.a.) nisbet edilir.
mer (r.a.)'e nisbet edilen hrka, veys el-Kuran (Karan) veya Ebu Mslim elHevlan'ye,
Ali'ye (r.a.) nisbet edilen hrka da, Hasan el-Basr'ye varmtr.
Mteahhirn limleri ma'ruf el-Kerhiye kadar vardryorlar. Ondan sonra da isnad
kesiliyor. Mteahhirn limleri, bazan Ma'ruf el-Kerhi'nin Ali b. Musa'nn sohbetinde
bulunduunu sylyorlar ki, bu iddia kesinlikle yanltr. nk Ma'ruf, Badad'ta
inzivaya ekilmi iken, Ali b. Musa, Horasan'da Me'mun'un beraberindeydi.
stelik Ma'ruf, Ali b. Musa'dan daha yaldr. Ma'ruf el-Kerh'nin onunla bir araya
geldiine ve ondan bir eyler aldna dair iddiaya asla inanmyoruz. Allah (c.c.)'a
kasem ederim ki, Ma'ruf Ali b. Musa'nn bevvab olmad gibi Onun eliyle de
mslman olmu deildir.
Mteahhirn limleri, bazan da Ma'ruf el-Kerh'nin Davut et-T'nin arkadaln
yaptn sylyorlar. Bunun da asl yoktur. Ma'rufun, Davut et-T'yi grd de
bilinmemektedir. Hrkann bir isnadnda Davud et-T'nin Hbeyb el-Acm ile
arkadalk ettii de sylenmektedir. Bunun asl da bilinmemektedir. Yalnz Hubeyb elAcm'nin, Hasan el-Basr ile arkadalk ettiini sylyorlar. Bu ise dorudur. nk
Hasan el-Basr'n'in arkadalar oktu. Eyyb es-Sehatiyn, Yunus b. Ubeyd, Abdullah
b. Avf, Muhammed b. Vsi', Mlik b. Dnar, Hubeyb el-Acm, Farkad es-Sebh (veya
Sebeh) ve emsalleri Basra bid ve zhidleri gibi arkadalar vard.
Ali'ye (r.a.) nisbet edilen hrkann bir isnadnda Hasan el-Basr'nin Ali (r.a.) ile
arkadalk ettiini sylyorlar. Bu da aslsz bir iddiadr. Ali'nin (r.a.) Basra'ya girip
Hasan Basr'yi brakp, vaizi camiden karttna dair yaplan rivayet ak bir
yalandr. nk Hasan Basri, Ali'nin (r.a.) vefatndan sonra ilim tahsiline balamtr.
Bununla beraber Osman' (r.a.) hutbe irad ederken grmtr. bn'l Cevz, Hasan
Basr'nin menkibeleriyle ilgili olarak bal bana bir eser te'lif etmitir.
Biz kesin olarak biliyoruz ki; Ashab- Kiram, mridlerine (kendilerine tbi olanlara)

125

hrka giydirmemiler ve onlarn salarn kestirmemilerdir. Tbin da byle birey

yapmamlardr. Onlar ancak ashabn edebiyle edeplenmilerdir.
Tabin, beldelerinde bulunan ashabtan ilim almlardr.
Medine ehli, mer (r.a.), beyy, Zeyd ve Ebu Hureyre'den ilmi almlardr.
Ali (r.a.) Kfeye gittiinde orann halk din ilimlerde bn-i Mesud, Sa'd, Ammar ve
Huzeyfe'in yannda yetimilerdi.
Basra ehli, ilimlerini mrn b. Huseyn, Ebu Musa, Ebubekire ve bn-i Mafelden
almlardr.
am halk da, dini bilgilerini Muaz, Ebu Ubeyde, Ebudderd, Ubde b. es-Smit ve
Bilal'den elde etmilerdir.
Durum byle olunca, Btn zhd ve tasavvuf tarikatlar yalnz Ali (r.a.)'den
alnmtr szn nasl syleye biliyorsun ey Rfiz?
Zhd ile ilgili olarak ciddi bir ok eserler yazlmtr. Mesela:
Ahmed b. Hanbel, bn-i Mbarek, Vekl b. Cerrah ve Henad b. es-Sirri Zhd
mevzuunda eser te'lif etmilerdir. Hilyet'l-Evliya ve Safvet's-Safve gibi
Zhd'ten bahseden eserler de, Muhacirin, ensar ve onlara gzelce tbi olanlarn
zhdleriyle ilgili haberler vardr.
Bu eserlerde Ali'nin (r.a.) zhdnden bahseden haberler, Ebubekir, mer, Muaz, bn-i
Mesud, Ubey b. Ka'b, Ebu Zerre, Ebu Umme (r.a.) ve emsallerinin zhdnden
bahseden haberlerden fazla deildir. Allah cmlesinden raz olsun.
3.10.15
Rfiz yle diyor:
Ali, fesahat ilminin kaynadr. Hatta onun hakknda: konumasndaki fesahat,
Halk'n kelm hari her konumann stndedir, denilmitir.
Evet; phesiz ki Ali (r.a.) ashab- Kiramn en iyi hatibi idi. Ama Ebu Bekir ve mer
(r.a.)'de hatp idiler.
Sabit b. Kays olduka belaatl bir hatip idi.
Ebubekir (r.a.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) huzurunda ve gyabnda
eitli hitablarda bulunuyordu.
Allah (c.c.)'n Rasul de hitaplarnn dinler ve ikrarda bulunurdu. Ebubekir (r.a.),
Sakife gn ok belaatl bir hitapta bulunmutur. Bu hususta mer (r.a.) yle diyor:
Ben, beendiim bir hitabet metnini hazrlamtm. Onu dile getirmek istediimde,
Ebubekir:
Acele etme! dedi. Ben de Onu zmek istemedim. Kzgn olduu baz hallerde onunla
idare ederdim. Daha sonra hitabetine balad. Hitabetinde benden daha ok akll ve
vakarl davrand. Allah (c.c.)'a yemin ederim ki, alp abalyarak hazrladm
hibir sz ve fikir kalmad ki, Ebubekir ondan daha iyisini veya mislini sylemi
olmasn.
Enes b. Mlik yle diyor:
(Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) vefat edince korkudan) hepimiz tilki gibi
iken, Ebubekir, yapt bir konuma ile bizi yle cesaretlendirdi ki, arslanlar gibi
kesildik.
Sabit b. Kays'a Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) hatibi denildii gibi, Hasan
b. Sabit de Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) iri diye arlyordu. Ziyad b.
Ebih, araplarn en hatibi ve telaffuzunda en belii idi. Hatta a'b Onun hakknda
yle demitir:
Hitabette bulunan hi kimse yoktur ki, hata eder korkusuyla onun susmasn temenni

126

etmi olmayaym. Ancak Ziyad bundan mstesnadr. O, hitabetini uzattka gzel

konuuyordu.
a'bi Aie (r.a.) hakknda da:
Aie insanlarn en iyi hatiplerinden ve fasih konuanlarndan idi. yle ki, Ahef b.
Kays, Onun belagatndan hayrete derdi, diyor.
bn-i Abbas da en iyi hatiblerden idi.
Hlsa; slmdan evvel ve sonra arap milletindeki hatipler olduka oktu. Btn
bunlarn Ali (r.a.)'den hitabetle ilgili olarak bireyler ald sabit deildir.
Hadd-i ztnda fesahat, yani ak ve dzgn konumak, Allah vergisidir. Ne Ali (r.a.)
ve ne de ad geen hatipler hibir zaman ilm-i bed'den olan kafiyeli ve cinasl (kelime
harflerinin birbirine benzemesi) konumak iin kendilerini zorlamamlardr. Aksine
onlar normal hitabette bulunmular ve kafiyeli konumay kasdetmemilerdir.
Bed' (gzel konuma ilmi) ilmi, mteahhir alimler zamannda kaidelemi ve dana
sonra bu kaideler dorultusunda konuularak tatbikata konmutur.
Binaenaleyh Ali (r.a.), fesahatin kaynadr eklindeki szn mcerred bir iddiadr.
Hakikatte insanlarn en fash ve bel konuan Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'dir.
Fesahat ve belagat, derinden ve azn doldura doldura konumak deildir. Aksine
fesahat ve belagat, meram tam bir ekilde ifade etmektir. Konumac kasdettii mn
ile ifade ettii lafzlar bylece bir araya getirmee alr.
unu da iyi bil ki; Nehc'l Bela sahibi, Ali'ye (r.a.) nisbet ederek naklettii
hutbelerin ou Ali'ye (r.a.) yaplan iftiralardr.
Ali (r.a.) (r.a.), nakledilen hutbeleri dile getirmekten ok daha ycedir. Fakat bu
rfizler, onu veceiz diye nice yalanlar uydurdular. Bu uydurmalar doru olmad
gibi, Ali (r.a.) iin medih de deildirler.
3.10.16
Ey Rfiz!
li'nin szleri her mahlkun sznden stndr. eklindeki ifaden laneti hakketmi
bir szdr.
Bunda Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) kar bir s-i edep vardr.
Bu szn, bn-i Sebn'in Bu kelam (Kur'an) bir ynyle insan kelmna benzer.
eklindeki szne benziyor.
bn-i Sebn, bu szyle Allah (c.c.)'n kelamn insanlarn telaffuz ettii kelama
benzetiyor ki, bu sz mslman sz olamaz.
Ali'nin (r.a.) szlerinde bulunan doru mnlar, dier halifelerin szlerinde de
mevcuttur. Fakat Nehcl Bela sahibi bir oklarnn szlerini alarak Ali'ye (r.a.)
mal etmitir. Halbuki bu szlerden ancak bazlar Ali'ye (r.a.) aittir. Bir ksm szler
de, Ali'nin (r.a.) onlar dile getirmesi mmkn olmasna ramen onun szleri olmayp,
bakalarna aittir.
Chz'n El-Beyan vet Tebyn adl eserinde Ali'ye (r.a.) ait olmayan birok szler
vardr. Nehc'l Belann sahibi ise onlar alr ve Ali'nin (r.a.) olduunu iddia eder.
Eer bu eserdeki hutbeler Ali'nin (r.a.) olsayd, daha eser meydana gelmeden nce,
hem de senedlerle Ali (r.a.)'den rivayet edilip gelecekti. Rivayet ilmi hakknda biraz
bilgisi olan, Nehcl' Beladaki bu hutbelerin ekserisi, eserin tasnifinden nce
ortada olmadklarn bildiine gre, mezkr hutbelerin Ali'ye (r.a.) isnadnn yalan
olduu ortaya km oldu. Yalan deilse hutbeleri nakleden musannif, onlar hangi
kitaptan aldn, kimler tarafndan nakledildiklerini ve senedlerini beyan etmesi

127

gerekir. Aksi halde mcerred iddialar dile getirmekten hi kimsenin ciz olamad
muhakkaktr.
Hadis ve isnad ilmini anlayan, onlarn sahih ve mevzu olanlarn birbirinden
ayrabilen kimse, Ali (r.a.) adna bu gibi nakilleri yapanlarn; nakil ilminden uzak
olup, dorusunu yalanndan ayramayacak kadar chil olduklarn gayet gzel bir
ekilde bilmi oldu
3.10.17
Rfiz yle diyor:
Ali: Beni kaybetmeden sorunuz. Semnn yollarn bana sorunuz. Muhakkak ben, o
yollar yeryznn yollarndan daha iyi biliyorum. buyurmutur.
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.), Medine'de onun gibi lim olan yce ashab arasnda bu sz sylemesi
mmkn deildir. Aksine Ali (r.a.), Irak'a gittiinde ve dinin bir ok ynlerini
bilmeyen kimseler arasnda bulunduu srada bu sz sylemitir. nk Ali (r.a.)
orada imam idi. Dolaysyla maiyetinde bulunanlara dinlerini retmesi onun
hakknda vaciptir.
Eer Ben, semann yollarn, yeryznn yollarndan daha iyi biliyorum demise,
bunun mns Allah (c.c.)'n rzasna kavumay temin eden emirleri, ibadetleri,
cennet ye meleklerle ilgili konular, yeryznde bildiklerimden daha iyi biliyorum,
demektir.
Ali (r.a.), hibir zaman bu szyle kendisinin bedeniyle semlara ktn
kasdetmiyor. Mslman byle bir mny kasdederek bu sz sylemez. Bu sz,
Ali'ye (r.a.) isnad edilen bir uydurma sze benziyor. snad da belli deildir. Ar
giden iler bu sz delil olarak ileri sryor ve Ali'nin (r.a.) Nbvvetini iddia ederek
saptyorlar.
Avamdan ve chil zhidlerden bir oklar da baz mridler hakknda buna benzer
yanl itikadda bulunuyorlar.
3.10.18
Rfiz yle diyor:
Ashab, kendilerine karmak gelen meselelerde Ali'ye mracaat etmilerdir. mer,
bir ok meselenin hkmn Ona havale ederek, Ali olmasayd mer helak olacakt,
demitir.
Ey Rfiz!
Ashab- Kiram din bir mevzuda Ali'ye (r.a.) mracaat etmemilerdir. Ancak mer
(r.a.), soru sormaya gelenlere cevap vermek zere Ali, Osman, bn-i Mesud, Zeyd b.
Sabit, Ebu Musa ve emsalleriyle istiarede bulunduu dorudur.
Hatta bn-i Abbas yaa kk olmasna ramen, ashab- Kiram ile beraber istiare
meclisine giriyordu. Sonra istiare Allah (c.c.)'n emrettii hususlardandr. yet-i
Kerimede yle buyuruyor:
leri de hep aralarnda ra iledir (ra: 42/38).
raya bavurduu iindir ki, mer'in (r.a.) gr, hkm ve siyaseti en isabetli
ilerden idi.
bn-i Abbas Ali (r.a.)'den sonra ve ondan daha fazla yaad iin bir ok mkl
meseleyi halletmitir. Gerekten de insanlar, Onun ilmine muhta olmulardr. mer

128

(r.a.), daha lim olmasna ramen etrafndakilerle istiarede bulunuyordu.

Ali olmasayd, mer helak olurdu eklindeki iddiaya gelince:
mer (r.a.) -doru ise- bu sz bir tek mesele esnasnda sylemitir. Kald ki, mer
(r.a.) bu gibi szleri Ali (r.a.)'den ok daha gerilerde gelen kiilere de sylemitir.
Hatta mehir konusunda kendisine itiraz eden bir kadna:
mer yanld, kadn isabet etti demitir.
3.10.19
Ey Rfiz!
Meselelerin hkmleri ilhamla bilinir diyorsun.
Bu szn mnsna gre, kendisine Bu hkm dorudur diye ilham edilen kimsenin
mcerred olarak o ilhama gre hkm vermesi gerekir. Halbuki slm dininde bu
ekilde hkm vermek caiz deildir.
lham, hkm vermek iin bir yol olsayd, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in
bununla hkmetmesi herkesten daha ok uygun olacakt. nk Allah (c.c.), Ona hak
sahibini vahiy ile bildirebilirdi. O zaman delile de gerek duymazd.
Eer yukardaki szn mns Allah, er' hkm ilham ediyor eklindedir
diyorsun, bu mnnn doru olduuna dair er' bir delil getirmen gerekir. Kald ki
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bir hadislerinde:
Daha nceki mmetlerde kendilerine ilham edilenler vard. mmetimden byle biri
olursa (O kii) mer'dir buyurmulardr. (Buhari Fedail: 6, Enbiya: 54, Ahmed:
6/55).
Bununla beraber ilham ile hkmetmesi mer (r.a.) iin caiz olamazd. O, meseleyi
kitap ve snnete arzetmeden, kalbine ilham edilen mcerred hkmyle amel
edemezdi. Ancak kalbin ilham edilen hkm kitap ve snnete arzettikten sonra, onlara
muvafakat ettiini grrse o hkmle amel ediyor, etmezse onu terkediyordu.
3.10.20
Rfiz yle diyor:
Ali, btn insanlarn en cesuru idi. slmn temelleri yalnz onun klcyla oturmu,
imann dayanaklar yine onun klcyla salamlatrlmtr. zntleri Rasulullah'dan
(sallallahu aleyhi ve sellem) defetmi, bakasnn kat gibi sava meydanlarndan
kamamtr.
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.) cesaretinde ve slmn zaferi iin bir ok kfirleri ldrdnde
kesinlikle phe yoktur. Yalnz bu durum yalnz Ali'ye (r.a.) has bir zellik deildir.
Aksine ashab- kiramn bir ou bu hususta onunla ortaktrlar. nsanlarn en cesuru da
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'dr. Bu hususta Enes (r.a.) yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) insanlarn en gzeli, en cmerdi ve en
cesaretlisi idi.
Bir gece Medine halk panie kaplmt. Halk ses gelen tarafa doru yrd. Yolda,
kendilerinden nce o tarafa, altnda Ebu Talha'nn at, boynunda klla gidip dnen
Rasulullah'la karlatlar. Rasululah, onlara:
Korkmayn! diyordu.
Msned'te rivayet edildiine gre Ali (r.a.):
Savalarda tehlike artt zaman Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'a snr ve

129

onunla korunurduk. O, iimizde dmana en yakn olanmz idi, buyururlar. Cesaret,

korku annda, dmann hcumu karsnda ve harp sanatnn tatbiki esnasnda kalbin
gl olmas ve sebat etmesi demektir. Btn bunlara rame Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem), bey b. Haleften bakasn ldrmemitir. Hneynde ashab- kiram
biraz geri ekilince, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)in, dmana doru
ilerleyerek etrafndakilere:
Ben Peygamber'im, bunda yalan yok. Ben Abdlmuttalib oullarndanm deyip
haykrmas, Onun ok stn cesaret ve ecaatine dellet ediyor.
Eer, devlet reisinden beklenen cesaret, kalbi ecaat ise phesiz ki ashabn en ecaati
isi Ebubekir (r.a.) idi. Ebubekir (r.a.), slmn bidayetinden beri Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) karlat btn musibetlere katlanmt. Hibir zaman
bu tehlike ve musibetlerden korkmam ve onlara kar sabrszlk da gstermemitir.
Bilakis O, tehlikelerin zerine yryor ve Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem)
kendi canyla koruyordu. Diliyle,eliyle ve malyla durmadan cihad ediyordu. Ebubekir
(r.a.), Bedir'de Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile adrda iken Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) ayaa kalkt. Allah (c.c.)'a dua edip Ondan yardm
dileyerek:
Ya Rabbi! Bana va'dettiin yardm bugn ltfet! Ya Rab! Bu bir avu muvahhid
bugn telif olursa yeryznde sana ibadet edecek kimse kalmayacak! diye niyazda
bulununken, Ebubekir (r.a.):
Y Resulullah, duan ar titretti. Allah va'dini elbette yerine getirecek, diyordu. Bu da
Ebubekir'in (r.a.) kmil imanna ve kuvvetli sebatna dellet ediyor. Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in Allah (c.c.)'a olan bu niyazdan dolay da hibireyi
eksilmemitir. Aksine bu niyaz Onun iin bir yceliktir.
Her eyi sebeplere balamak Tevhid'te noksanlktr.
Sebeplerin arzu edilene vesile olduklarn kabul etmemek akla halel getirir.
Onlar tamamen ortadan kaldrp ve onlardan yz evirmek de er' ahkma halel
getirmektir.
Onun iin Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in, btn imknlara bavurarak
canyla, malyla, duasyla cihad edip, mslmanlar da cihada tevik etmesi elbette
Onun iin gereklidir.
Allah (c.c.)'a snmak ve Ondan yardm dilemek en byk cihad ve zafer sebebidir.
Rasulullah da bununla emrolunmutur.
Kalb, korku ve yalvar ile kaplandnda mahede ettiklerine kar dalar.
Ebubekir'in makam ise bunun da stndedir. O dorudan doruya Rasulullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem) yardm ediyor ve etrafnda pervane kesiliyordu. O, zafere
ulaacaklarna dair olan inancn Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)haber
veriyor ve durmadan dmanla arpan ashab gzetiyordu.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), vefat edince byk musibet meydana geldi.
Ashab derin bir kedere brnd. Akllara durgunluk geldi. Sanki kyamet kopmutu.
Byk kyametten kopmu kk bir kyamet...
Gebe araplar irtidat etti. Emniyet sarsld. O srada Ebubekir (r.a.), iman, yakn ve
sabrla dolu bir kalble kalkt ve Allah Taala'nn, Resuln indinde diledii eye -yce
makama- kavuturduunu ashab- kirama haber vererek yle buyurdu:
Kim ki Muhammed'e tapyorsa bilmi olsun ki, Muhammed vefat etmitir. Kim ki
Allah'a tapyorsa, bilmi olsun ki, Allah dim ve Bakdir.
Daha sonra:
Muhammed ancak bir Peygamberdir. Ondan nce birok peygamberler gelip
gemitir. imdi O lr veya ldrlrse siz ardnza dnverecek misiniz? Kim
ardna dnerse, elbette Allah'a hibir eyle zarar verecek deil, fakat kredip

130

sabredenlere Allah muhakkak mkfaat verecektir. (Al-i mran: 3/144) mealindeki

ayeti okudu.
Ashab sanki bu ayeti daha nce iitmemilerdi. Ebubekir (r.a.), bilahare onlara bir
nutukta bulundu. Nutkunda tekrar ashaba sabr ve sebat tavsiye etti. same'nin
komutan olduu ordunun techiz edilerek bir an nce yola kmas iin onlar
cesaretlendirdi. Biraz sabretmesi iin kendisine fikir vermelerine ramen mrtedlerle
hemen savamaa balad. Hatta mer (r.a.) ok cesur olmasna ramen Ona:
Ey Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) halifesi! nsanlar kendine sevdir,
diyordu. Bu konu olduka genitir.
phesiz ki Ali (r.a.)'den baka dier ashab- kiram da birok kfir ldrmlerdir.
Ondan fazla ldrenler de vardr. Siyer ve maaz kitaplarn dikkatle aratran bu
hakikati aka grecektir.
Bera' b. Mlik -Enes'in kardeidir-, bizzat ve herkesin nnde yz kfir ldrmtr.
Bakalaryla beraber ldrdkleri bunlardan mstesnadr.
Halid b. Velid'in ldrd kfirler sayszdr. Mu'te muharebesinde elinde dokuz
kl krlmtr. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Her peygamberin bir havrsi vardr. Benim havarim (yardmc) ise Zbeyr'dir.
buyurmulardr.
Ebu Talha hakknda da:
Ebu Talha'nn ordudaki sesi, bir cemaattan (orduda bulunmasndan) daha hayrldr.
buyurmulardr.
bn-i Hazm yle diyor:
iler, Ali (r.a.)' nin dier btn ashaba nisbeten daha ok cihad ettiini ve daha ok
kfir ldrdn ileri srerek hilafetin yalnz Onun hakk olduunu iddia ediyorlar.
Halbuki cihad eittir:
Birincisi ve en ycesi dille insanlar Allah (c.c.)'n dinine davet etmektir.
kincisi, mitsizlik annda dnerek baz tedbirler almaktr.
ncs, elle yaplan cihddr.
Birinci cihad eidine baknca Rasulullah'dan (sallallahu aleyhi ve sellem) sonra
Ebubekir (r.a.)'den baka hi kimsenin bu dereceye varmadn gryoruz. nk
byk sahabler hep Ebubekir'in vastasyla slama girmilerdir. mer (r.a.) de slama
girince. Onu kuvvetlendirdi. Hatta bn-i Mesud:
mer slama girdiinden beri glyz, buyurmutur. Ebubekir ve mer (r.a.)
benzeri grlmemi bir cihadla tannmlardr. Ali'nin (r.a.) bu eit cihadda pay
yoktur.
kinci cihad eidi ise, meveretir ki, bu da Ebubekir ve mer'e (r.a.) mahsustur.
nc ksm olan elle cihad'a baktmzda bu eit cihadn Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) (sallallahu aleyhi ve sellem) en az amellerinden olduunu
gryoruz.
Ama bunu hibir zaman korkaklna te'vil edemeyiz. Bu cihad ksmn da nazar-i
dikkate alrsak Ali'nin (r.a.) bunda da Rasulullah'dan nce geldiini syleyemeyiz.
Aksine dier ashab da elle yaplan cihadda Ali'ye (r.a.) ortak olmulardr. Talha,
Zbeyr, Sa'd, Hamza, beyde b. Haris, Mus'ab b. meyr, Sa'd b. Muaz, Ebu Dcne
ve emsalleri gibi (Allah (c.c.) cmlesinden raz olsun)
Ebubekir ve mer (r.a.)'de elle yaplan cihadda Ali (r.a.) ile birlikte hareket
etmilerdir. Ama Ali (r.a.) ve dierlerinin aldklar pay kadar Ebubekir ve mer (r.a.)
alamamlardr. nk onlar devlet idaresiyle ok megul olmulardr.
Onlar Rasululah (sallallahu aleyhi ve selem)'e refakat ederek ilerinde vezirlik
grevini ifa etmilerdir. Buna ramen Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem),
Ebubekir ve mer'i, Ali (r.a.)'den daha fazla seriyyelerle birlikte gndermitir. Ali'yi

131

(r.a.) ise yalnz Hayber kalelerine gndermi O da oray fethetmitir. (Allah

cmlesinden raz olsun.)
3.10.21
Ey Rfiz!
slmn temelleri ve iman'n dayanaklar yalnz Ali'nin klcyla oturmu ve
salamlatrlmtr eklindeki iddian, slmn, yayld gnleri bilen herkesin
indinde ak bir yalandr.
Aksine Ali'nin (r.a.) klc, slm ve iman temel ve kaidelerinin oturup
salamlatrlmasna vesile olan sebeplerin bir parasdr. Cenab- Allah (c.c.)'n
slm hkim kld birok olayda Ali'nin (r.a.) klcn grmyoruz. Ama Bedir'de
Onun klc dier ashabn kllar gibi slm mdafaa etmitir. arpmann vuku
bulduu savalarn hepsi de dokuz tanedir. Rasulullah'dan (sallallahu aleyhi ve selem)
sonra Fars ve Rum savalarna da katlmamtr. phesiz ki Ali'nin (r.a.) hilafetinde
de byk savalar meydana gelmitir.
Ali (r.a.) asla hezimete uramamtr eklindeki szn dorudur. Bu hususta
Ebubekir ve mer (r.a.) gibidir. nk hibirisi iin hezimet szkonusu olmamtr.
Eer hafif bir ekilme vuku bulmusa O da rivayet edilmi deildir.
3.10.22
Rfiz yle diyor:
Bedir muharebesinde Ali yirmiyedi yandayd. Bu muharebede yalnz bana
mriklerden otuzalt kii ldrmtr. Bunlar, btn ldrlenlerin yarsndan fazla
idi. Kendisi dierlerinin ldrlmesine de itirak etmitir.
Ey Rfiz!
Bu iddian da ak yalanlardandr.
Aksine sahih hadiste sabit olduu gibi bir ok mriklerin katline itirak etmemitir.
Bunlar Ebu Cehil, Ukbe b. Ebi Muayt, Utbe b. Raba ve Ubey b. Haleftir.
Yine de Ali'nin (r.a.) o gn on kii kadar mrik ldrdn rivayet etmilerdir.
3.10.23
Rfiz yle diyor:
Uhud muharebesinde Ali'den baka btn ashab Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve
selem) brakarak kamlardr. Daha sonra birka kii Rasulullah'a (sallallahu aleyhi
ve sellem) dnmler. Bunlar Asm b. Sabit, Ebu Dcne ve Sehl b. Hneyf'tir.
Osman da gn sonra Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yanna gelmitir.
Melekler dahi Ali (r.a.)'den Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yannda
kalmasndan hayret etmiler, Cibril de:
Zfikardan baka kl, Ali'den baka delikanl yoktur demitir. Ali (r.a.) mezkr
muharebede mriklerin ounu ldrmtr. Uhud'daki baar Onunla myesser
olmutur. Kays b. Sa'd, Ali'nin (r.a.):
Bedir gn onalt yara alarak yere dtm. Hemen biri gelip beni kaldrd... dediini
rivayet etmitir. Ali'yi (r.a.) kaldran mezkr kii Cibril'dir.
Bu Rfiz Allah (c.c.)'a kar hi utanmyor.

132

Rivayet ettii bu yalanlar ancak ineklere anlatlr.

Mriklerin ounun ldrlmesi nerede? Baar nerede? Aksine Uhud muharebesi
mslmanlarn aleyhinde olup lehlerinde deildi. Bu hususta Allah (c.c.) yle
buyuruyor:
Bakalarn iki misline urattnz bir musibete kendiniz uraynca m: Bu
nereden? dersiniz? (Ey Muhammed) de ki: O kendi tarafnzdandr. Dorusu Allah
hereye kadirdir. (Al-i mran: 3/165)
Bu savata nce mslmanlar kfirleri yenmilerdi. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem), savata okular dan bir gediinde grevlendirmiti.
Fakat okular mriklerin yenildiklerini grnce yerlerini terkederek ganimeti
toplamaa baladlar. Komutanlar olan Abdullah b. Cbeyr onlar bu hareketten
alkoymasna ramen onu dinlemediler. Bunu frsat bilen dman, mslmanlara
arkalarndan hcum etti. eytan:
Muhammed ldrld, diye bard. Bu srada mriklerden Abdullah b. Kame,
msImanIardan Mus'ab b. Umeyr'i ehid etmiti. Zrh iinde olduundan Onu
Peygamber'e benzetmiti. Ve Muhammed'i ldrdm, demiti. O gn mslmanlar
yetmi ehid vermiti. Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) indirilen bir darbe ile
miferi ikiye blnm, halkalar yanana batmt. Bunun zerine Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem):
Peygamberleri Onlar Allah'a (dinine) davet ettii halde, Ona bu durumu reva gren
kavim nasl iflah edebilir? buyurdu. (Buhari, Meazi: 21, Mslim, Cihad:
104,Tirmizi, Tefsir: 3)
Ondan sonra u yet-i kerime indi:
Senin elinde birey yok. Allah, ya onlarn tevbesini kabul eder, yahut onlar zlim
bulunduklar iin azablandrr. (Al-i mran: 3/128)
O gn Rasulullah'n sallallahu aleyhi ve sellem) beraberinde oniki kii kalmt.
Ebubekir, mer, Talha ve Sa'd (r.a.) kalanlar arasnda yer alyorlard. Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) etrafnda savaarak ehit olmu bir cemaat da vard. Bu
zc manzara karsnda maran mriklerin reisi Ebu Sfyan:
Yksel Hbel! Yksel (yce ol) Hbel! Bu gn Bedire bedel bir gndr, diyordu. Bu
szyle lerini aldklarn ifade etmek istiyordu. Uhud muharebesinde mriklerden
on ksur kii ldrlmt. O gn ne Ali (r.a.) yaralanm ve ne de Cibril Onu yerden
kaldrmtr. Bu naklin isnad nerededir? Hangi uydurma kitaplarnda mevcuttur?
Osman gn sonra geldi eklindeki szn bir yalandr.
Cibril: Zlfikardan baka kl yoktur, dedi eklindeki szn de bir baka yalandr.
nk Zlfikar ismindeki kl Ali'nin (r.a.) deildi. Bu klc mslmanlar Bedir
muharebesinde Ebu Cehil'den ganimet olarak almlard.
bn-i Abbas yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Bedir muharebesinde Ebu Cehil'in Zlfikar
klcn ganimet olarak ald. Bu kl Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Uhud
muharebesinde ryasnda grd kltr. Rasulullah bu ryay yle anlatt:
Zlfikar klcmda bir gedik (krk) grdm. Bunu aranzda alacak bir gedikle te'vil
ettim, Bir koun arkasnda olduumu grdm. Bunu da askerin kouna te' vil ettim.
Kendimi muhafaza edilmi bir kalede grdm. Bu kaleyi Medine ehriyle te'vil ettim.
Bir srm kesildiini grdm. Vallahi sr iyiliktir, Vallahi sr iyiliktir.
Hadisi Tirmizi, bni Mace ve Ahmed b. Hanbel msnedlerinde rivayet etmilerdir.
3.10.24

133

Rfiz yle diyor:

Ahzab (Hendek) muharebesinde Kurey mrikleri, mttefikleriyle birlikte onbin
kiilik bir ordu ile mslmanlar epeevre sarmlard. Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem), mslmanlardan mteekkil bin kiilik bir orduyla Hendei kazd. Amr
b. Abdi Vdd ve krime b. Ebi Cehl suvar olarak hendein dar bir yerinden kar
tarafa geerek mslmanlara meydan okudular. Ve kendileriyle savaabilecek kimse
istediler. Ali ortaya atld. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ey Ali! Karnda Amr vardr diyerek Onu oturttu. Amr biraz sustuktan sonra ikinci
ve nc defa meydan okudu. Hep Ali ortaya atlyordu. Bunun zerine Rasulullah,
Ali'ye izin verdi. Ali, Amr'a yle dedi:
Ey Amr! Kureyten birisinin seni iki yoldan birine davet ettii taktirde o yollardan
birini kabul edeceine dair Allah (c.c.)'a sz vermitin. te ben seni slama davet
ediyorum. Amr:
slm'a ihtiyacm yoktur, dedi. Ali, atndan, inip karlkl arpmaya davet ediyorum,
dedi. Amr:
Seni ldrmek istemiyorum, dedi. Daha sonra atndan indi ve arpmaya baladlar,
Ali, Amr' ldrd, ikrime de kat. Ondan sonra btn mrikler de yenilgiye urayp
katlar. Bunun zerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ali'nin Amr' ldrmesi cinlerin ve insanlarn ibadetinden efdaldir, buyurdu.
Ey Rafz!
Bu kssayy eitli yalanlarla sslemisin. yle ki:
Amr ldrlnce mrikler katlar, diyorsun. Bu iddian insan rperten bir yalandr.
Aksine mrikler mslmanlar muhasaraya devam ettiler. Bu muhasara atafanl
Nuaym b. Mesud, mriklerle yahudilerin aras bozuluncaya ve Allah (c.c). Onlarn
stne meleklerini ve iddetli kasrgay gnderinceye kadar srd.
Bu hususta Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Allah (Hendek savandaki) o kfirleri, hibir zafere eremedikleri halde fkeleriyle
geri evirdi. Bylece Allah, sava ykn m'minlerden kaldrd.. (Azhab: 33/25)
Bu yetten de anlalyor ki, Allah (c.c.), mrikleri arpma ile gndermemi,
mslmanlar da onlar yenmemitir.
ddianda rivayet ettiin ve onunla iftihar ettiin hadis de gerekten yalandr.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), bu gibi lsz bir sz sylemekten
mnezzehtir. Bir kiinin ldrlmesi btn cinlerin ve insanlarn ibadetinden daha
stn olmas mmkn mdr?
O zaman Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) her trl ikenceyi yapan,
Kurey'in ileri gelen kfirlerini ldrenlere birey kalmaz.
Kald ki, Amr b. Abdi Vdd, Kureyin ileri gelen mriklerinden olmasna ramen
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) yapt bir ikencesi yoktu.
3.10.25
Rfiz yle diyor:
Ndir oullar savanda Ali, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in adrn oka
tutan okuyu bir okla ldrmtr. Akabinde de on kii daha ldrdkten sonra geri
kalanlar kamlardr.
Ey Rfiz!
Bu da ak bir yalandr.
Nadr oullar, haklarnda Har sresinin nazil olduu yahudilerdir. Bunlarn kssas
Uhud muharebesinden ncedir. Mslmanlar, andlamalarn bozduklar iin Ndir

134

oullarn muhasara etmiler ve hurmalklarn kesmilerdi. Onlar da kalelerinden

kamadklar iin yenilgiyi kabul etmilerdir. Daha sonra yerlerini terketmek artyla
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile bar kabul ettiler. Rasulullah da onlar
yurtlarndan kartt.
Ey Rfiz!
Har sresini okuyup dnmedin mi? Nadr oullar yurtlarn terlettiklerinde de
silahtan baka develerinin tayabildii kadar beraberlerinde eya gtrdler. Hatta
elleriyle evlerini ykarak, kap pervazlarn da gtrdler. Yerlerini terkeden bu
yahudiler Hayber ve am'a gittiler.
3.10.26
Rfiz yle diyor:
Silsile gazvesinde bir bedev Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) gelerek bir
cemaatin kendisini Medine'de kuatmak zere yola ktklarn haber verdi. Bunun
zerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Dmana kar koymak iin vadiye kimin gitmek istediini sordu. Ebubekir:
Ben gideceim dedi. Rasulullah Ona sanca teslim ederek beraberinde yediyzkii
gnderdi. Ebubekir dmana varnca, dman Ona:
Geriye dn ve arkadana yeti. Biz ok kalabalk bir orduyuz. (Yani bize kar
koyamazsn.) Ebubekir dnd. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ikinci defa:
Vadiye kim gidecek? diye sordu. mer:
Ben gideceim, dedi. Onu da gnderdi. Fakat Ebubekir gibi geri dnd.
nc gn Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ali nerededir? diye sordu ve sanca Ona teslim etti. Ali yola dt ve dman
grd. Onlardan alt veya yedi kii ldrd. Dierleri de katlar. Bunun zerine Allah
(c.c.), Emirl m'min'in bu haline kasem ederek:
Andolsun, soluyarak koanlara (diyt: 100/1) mealindeki yet-i kerimeyi indirdi.
Ey Rfiz!
Bu naklin de btldr.
Byle bir muharebe asla vuku bulmamtr.
Olsa olsa Antere ve Battal'n sret kitaplarnda uydurulmu yalanlardandr.
Urve, Zhr, bn-i shak, Musa b. Ukbe, Ebu Ma' er es-Sind, Leys b. Sa'd, Ebu shak
el-Fezr, Veld b. Mslim, Vkid, bn-i iz ve emsali siyer limleri, Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) hayatn ve devrini teferruatna kadar tesbit etmelerine
ramen, senin nakletmi olduun hdiseden asla bahsetmemilerdir. Halbuki onlar,
kaydetmedikleri en ufak bir hadise brakmamlardr.
diyt Sresi de bahsettiin gazve hakknda nazil olmamtr. Ali (r.a.)'den rivayet
edilen mehur grne gre:
El-diyt = koanlar haclarn develeridir. Onlar Mzdelifeden Mina'ya
koturuyorlar.
bn-i Abbas ve Cumhur El-diyt kelimesiyle Allah yolunda savata kouan
atlarn kasdedildiini sylyorlar.
3.10.27
Rfiz yle diyor:
Ali, Mustalik oullar gazvesinde Mlik ve olunu ldrm ve bir oklarn esir

135

etmitir. Bu esirler orasnda Mustalik oullarnn reisi Hris'in kz Cveyriye de

buIunuyordu.
Ey Rfiz!
Bu da rfizlerin isnadsz haberlerindendir.
Onlarn haberlerine isnad bulunsa da ya karanlk ve mehul veya yalanc birisinden
rivayet edilmilerdir.
Ali'nin (r.a.) bu anlatlanlar Mustalik oullar gazvesinde yaptn hi kimse rivayet
etmemitir. Harisin kz Cveyriye'yi de esir etmi deildir. Yalnz Cveyriye esir
dnce fidye karlnda serbest braklmasn istedi. Bu istei kabul edildi.
Fidyesini toplayp demek zere birgn Aie (r.a.)'den yardm dilemee gittii srada
Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) orada grm ve fidyesini demitir.
Bylece Cveyriye azad olmu ve neticede kendi arzusuyla Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) ile evlenmitir. Geri kalan esirler de Cveyriye Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in ei olmas sebebiyle serbest braklmlardr. nk
Ashab, esirler Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in akrabalar oldular, deyip
onlarn esir kalmalarn uygun grmemilerdir.
3.10.28
Rfiz yle diyor:
Hayber gazvesindeki fetih Ali'nin vastasyla tahakkuk etmitir. Daha nce
komutanlk Ebubekir'e verilmiti, fakat yenildi. Ali kale kapsna koarak Onu skt
ve kazlan hendee kpr yapt. Kapy ancak yirmi kii kapatabiliyordu. Bunun
zerine Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Beden kuvvetle deil, ilh kuvvetle kapy skt buyurdu. (Buhari, Cihad: 136,
Mslim Hacc: 450)
Mekke'nin fethi de Onun baarsyla gereklemitir.
Ey Rfiz!
Btn Hayber bir gnde fethedilmemitir. nk ayr ayr kaleler halindeydi. Bazs
kuvvetle, bazs barla fethedilmilerdir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem),
yahudilerle baz bar andlamalarn yapmt. Daha sonra yahudiler bu andlamalar
bozdular. Bylece mslmanlarla sava haline girdiler. Ebubekir ve mer (r.a.) de
hibir zaman onlara kar yenilmemilerdir.
Ali'nin (r.a.) kale kapsn skt rivayet edilmitir. Fakat kapnn yirmi kii
tarafndan kapatlabildii ve Alinin (r.a.) kapy hendee kpr yapt eklindeki
rivayetlerin asl yoktur. Ali'nin (r.a.) Mekke fethindeki rol de dier ashabn rol
gibidir. Fetihle ilgili birok hadisler bunu aklamaktadrlar.
Ebu Hureyre (r.a.) yle diyor:
Fetih gn Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem); Halib b. Velid'i sa, Zbeyr'i sol
kanada, Ebu Ubeyde'yi de vadi tarafna yerletirdi. Daha sonra Ensar armak zere
beni ard. Onlar ardm. Koarak geldiler. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) Ensar'a:
Kurey topluluklarn gryor musunuz? diye sordu. Onlar da evet, dediler.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Baknz! Yarn -muharebe ile- kar karya geldiinizde onlar bieceksiniz
buyurarak eliyle de emrine uygun iaret etti. Daha sonra sa eline koyarak:
Yeriniz Safa (tepesi)dir, buyurdular. O gn mslmanlar kendilerine dmanca
yaklaan yere serdiler.
Ebu Hureyre devamla yle diyor:

136

Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Safa tepesine kt.

Ensar (mrikleri kasdederek) ordusu helak oldu. Bu gnden sonra Kurey yoktur
dedi.
Neticede slm kabul etti. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) de:
Her kim Ebu Sfyan'n evine girerse, o emniyettedir, kim ki silah brakrsa
emniyettedir ve her kim kendi evinde oturur veya Mescid-i Haram'a girerse
emniyettedir, buyurdular. (Ebu Davud Harac: 25)
3.10.29
Rfiz yle diyor:
Rasulullah, Hneyn muharebesi iin onbin kiilik bir ordu ile yola kmt.
Ebubekir'in gz orduya isabet etti ve bu kadar ok olan bir ordu hibir zaman
malub olmayacaktr, dedi. Fakat mslmanlar hezimete uradlar. Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) beraberinde Him oullarndan dokuz kii ve bn-
mm-i Eymen'den baka kimse kalmamtr. O gn Ali Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) etrafnda arpm ve mriklerden krk kii ldrmesi zerine
yenilgiye uramlardr.
Ey Rfiz!
Bu iddian da yalandr.
te Hadis, Tefsir ve Siyer kitaplar meydandadr.
Hi birisi, Ebubekir'in (r.a) gz orduya isabet ettiini kaydetmi deildir. Ordunun
durumuyla ilgili olarak mslmanlardan birisinin syledii sz Bu ordu kalabalk
olduu iin bundan sonra malub olmayacak eklinde deil de Bu ordu az olduu
iin malub olmayacaktr eklindedir.
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) beraberinde yalnz dokuz kii kalmt
eklindeki haberin de batldr.
bn-i shak, o gn Rasulullah ile beraber Muhacir, Ensar ve ehl-i beytten bir
topluluun kaldn, ifade ediyor. Ebubekir, mer, Ali, Abbas, Harisin oullar Ebu
Sufyan ve Raba, same ve Eymen, Rasulullah ile birlikte dmana kar savaarak
Ondan ayrlmamlardr.
Ali (r.a.), Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) etrafnda krk kii ldrd
eklindeki iddian da yalandr.
Szne gvenilir hi kimse bu sz dile getirmi deildir. Bera' (r.a.), rivayet ettii
sahih hadiste Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in katrndan inerek Allah (c.c.)'a
dua ettiini, Ondan yardm dilediini ve:
Ben Peygamberim, bunda yalan yoktur. Ben Abdlmuttalib oullarndanm.
Allah'm! Yardmn gnder deyip, yalvardn beyan ediyor. Bera' (r.a.):
Sava kztnda Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) snrdk. imizde
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yannda savaabilen kimse cesur kabul
edilirdi, diyor. Mslim'de rivayet edilen bir hadiste Seleme b. el-Ekva' yle diyor:
Dman Rasulullah' kuatnca binitinden inerek bir avu toprak ald ve onu
dmana doru saarak:
Gzler kr olsun! buyurdular.
Dmandan hi birisi kalmad ki Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), bir avu
toprakla gzlerini doldurmu olmasn. Neticede geri dnp katlar.

137

3.10.30
Rfiz yle diyor:
Ali'nin imametin gerek sahibi olduunu gsteren delillerden biri de:
Onun gaybtan haber vermesi ve henz meydana gelmemi olan bir eyin vuku
bulacan sylemesidir. O, Talha ve Zbeyr Umre yapmak zere izin istedikleri
zaman onlara:
Siz Umre yapmak deil, Basra'ya gitmek istiyorsunuz, dedi. Gerekten dedii gibi
oldu. Zkr denilen mevkide otururken ve millet Ona biat ettii srada:
Kfeden size bin kii gelecektir. Bunlar ne bir fazla ve ne de bir eksiktirler. Gerekirse
lme dahi gidecekleri hususunda bana biat edeceklerdir, haberini verdi ve durum
Omun haber verdii ekilde oldu, Onlarn sonuncusu da Uveys el-Karan idi. Yce
ztnn ehid edilecei haberini vermitir. Mel'un ehriyar'n el ve ayaklarnn
kesileceini haber verdi. Gerekten Muaviye haber verileni bana getirdi. Meysem
et-Temmar'n aslacan ve aslaca hurma aacn kendisine gstermi, bilahare
verdii haber aynen vuku bulmutur. Reyd EI-Hicr'nin ldrleceini haber
vermi, gerekten verdii haber tahakkuk etmitir. Haccac'n Kmeyl b. Ziyad'
ldreceini ve Kanberi de keseceini haber vermi, bu haber Haccac zamannda
gereklemitir.
(Reyd EI-Hicr Nusayri inancnda olan bir idir. bn-i Hibban Onun Ric'at'a
inandn syler. a'b, Reydin Alinin (r.a.) lmne inanmadn ve Ondan haber
aldn iddia ettiini haber verir. iler onu masumiyet derecesine yseltirler. )
Bera b. zib'e: Olum Hseyin ldrlecektir. Sen de Ona yardmc olmayacaksn,
demi nitekim de yle olmutur. Abbasilerin saltanatnda zorluk deil kolaylk
olacan ve Trkler, Deylemler, Sindler ve Hindliler onlarn saltanatn ykmak zere
toplanacaklar fakat buna g yetirmyeceklerini haber vermitir. Ancak onlara tabi
olanlardan ve devlet ricalinden bir ksm onlardan ayrlrlarsa onlarn hkmranl
yklacaktr. Ykmlar da yle olacak:
Devletinin kurulduu istikametten bir Trk hkmdar onlara musallat olmak zere
gelecek, zerinden getii her ehri fethedecek, Ona kar savamak zere ekilen her
sancak ban eecektir. Ona kar gelmeyenlere yazklar olsun. Bu hkmdar
tamamen zaferi elde edinceye kadar hcumlarna devam edecektir. Sonra bu zaferini
hakk syleyen ve hakka gre amel eden soyumdan birisine teslim edecektir.
Gerekten de haber verdii gibi oldu. Horasan tarafndan Hlg gelerek bu ileri
gerekletirdi.
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.) gaybten haber verdiini iddia ediyorsun. Bu dorudur. Aslnda (Allah
(c.c.)'n verdii ilham ile) gaybtan haber verme ii Ali'nin (r.a.) derecesine varmayan
ve imamete yaramayan birok slih kiilerden de meydana gelmitir. Ebu Hureyre ve
Huzeyfe bu haberlerden kat kat fazla, olanlar dile getiriyorlard.
Ebu Hureyre bu gibi haberleri Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) isnad
ederken, Huzeyfe onlar bazan Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) isnad eder
bazan da etmezdi. Ali'nin (r.a.) gaybtan verdii haberler bazan Rasulullah'tan
iittikleri haberlerdi. Bazlar da Ali'nin (r.a.) kendi kalbine doan keiflerden ibarettir.
Nitekim mer'in (r.a.) de buna benzer kalbi keiflerine dayanarak verdii haberler
vardr.
Ahmed b. Hanbel'in El-Zhd, Ebu Nu'aym'in El-Hilye ve bn-i Ebi'd-Dnyann
Kermet'l-Evliya gibi eserleri Ashab, Tabin ve onlardan sonra gelen slih
zatlardan sudur etmi ve Ali (r.a.)' nin haberlerine benzeyen birok haberlerle doludur.

138

Ali (r.a.)'den rivayet ettii haberlerin shhatine de teslim olmuyoruz. nk bunlarn

yalan olduklarna dair yine Ali (r.a.)'den haberler vardr. Hlg da hibir zaman
zaferini bir aleviye teslim etmemitir. Ali'nin (r.a.) istikbalde vuku bulacak her
hadiseyi bilmediini isbat eden hadiselerin bir ksm da, Onun hilafeti zamannda
vuku bulan harpler ve o harplerde zannettii gibi kmayan sonulardr. Ali (r.a.), bu
kadar insann lmnden sonra gayenin tahakkuk etmiyeceini daha nce bilmi
olsayd asla muharebe etmezdi. nk muharebe etmedii zaman daha stn ve daha
gl idi. Eer hkm vermek iin tayin ettii iki hakemin verecekleri karar bilseydi,
onlar tayin etmezdi. Kendisinden sonra vuku bulacak olaylar haber verdiine dair
olan haberler nerede kald?
slm esaslar temellerine oturuncaya kadar Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)
gelen tehlikeleri klcya bertaraf etmitir, eklindeki iddia da nerede kald?
Halbuki Ali (r.a.), doksanbin kiilik ordusuyla Muaviye (r.a.)'ye kar gaiibiyyet
salamamtr. Ama rfizler, bir yandan Ali (r.a.) hakknda baz eyler iddia ederken,
te yandan da zdd olanlarn bizzat kendileri ortaya atmaktadrlar. Onun hakknda
ar giderek masum olduunu, ona unutkanlk arz olmadn ve gayb bildiini iddia
ediyorlar.
Allah Teala'nn kendisine bahettii cesaretle yetinmeyerek, hibir insanln
yapamyaca ve aklen kabul etmeyecei eyleri eitli abartmalarla ona isnad
ediyorlar. Ondan sonra da Ebubekir'in (r.a.) mal ve akrabalar az olmasna ramen
(Medine'de ve halifelie seilecei srada) Ali'nin (r.a.) Ona kar mukavemet
edemediini sylyorlar. Tenakuz ancak byle olur! Allah (c.c.):
... O'dur ki, seni yardmyle ve m'minlerle te'yid etti. Ve kalblerinin arasn sevgi ile
birletirdi... (Enfal: 8/62-63) yeti ile Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali
(r.a.) ve dier m'minlerle te'yid ettiini haber vermesine ramen rfizler slm
esaslarnn oturuunu yalnz Ali'nin (r.a.) klcna balyorlar!
Ali (r.a.) Sffn savann gecesinde yle diyordu :
Ey Hasan! Baban iin buna varacan bilemedi. Allah (c.c.)'a kasem ederim ki, Sa'd
b. Mlik ile Abdullah b. mer'in yaptklar i itir. Yaptklar doru ise sevab
byktr. Yanl ise cezas azdr.
Ali'nin (r.a.), maiyetinde bulunan baz kiilerin Ona muhalefet etmelerinden
zldn kendisinden tevatren nakledilmitir. Meydana gelen hadise de Hasan
(r.a.)'n muharebe etmeme istikametinde olan grnn mmet ii daha isabetli
olduunu gstermitir. Sa'd, Sad, bn-i mer, Muhammed b. Mesleme, Zeyd b. Sabit,
mrn b. Husayn ve bir cemaat daha savaa girmemilerdir. Naslar onlar savatan
alkoymutu. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurmulard:
Yakn bir istikbalde bir takm fitneler olacaktr. Fitne zamannda (ona karmayp)
oturan kii (karmak zere) ayakta durandan hayrldr... (Buhari, Fiten: 12, Ebu
Davud Melahim: 17)
Fakat Allah (c.c.), takdir edilmi olan yerine getirecekti. Buna ramen Ali (r.a.), Ona
kar savaan hi kimseyi tekfir etmemitir. Onu tekfir eden haricleri de tekfir
etmemi ve onlardan hi kimseyi esir tutmamtr.
Talha ve Zbeyre kar iyi davranr, Muaviye ve Amr b. el-As'a beddua ederdi. Fakat
hibir zaman onlar tekfir etmemitir.
3.10.31
Rfiz yle diyor:
Ali, duas kabul edilen bir zat idi. Bir b. Ertt'n akl muvazenesini kaybetmesi iin

139

beddua etti. Gerekten kafas bozuldu. Ayzr'n kr olmas iin bedduada bulundu.
Nihayet kr oldu. Bir ehadeti ketmedince Enes'in alaca hastalna yakalanmas iin
beddua etti de Enes, bu hastala yakaland. Zeyd b. Erkam'a da beddua etti, nihayet
a'ma oldu.
Rfiz'nin bu iddiasna kar da yle diyoruz:
Duann kabul edilmesi nimeti dier ashab ve slih zatlar iin de mevcuttur. Ama
hibir zaman Ali (r.a.) hakknda da ayn nimetin mevcud olduu inkr edilemez. Sa'd
b. Ebi Vakkas'n kabul edilmeyen bir duas yoktu. nk Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem) Onun iin:
Allah'm atn isabetli, duasn mstecap kl eklinde dua etmiti. (Mslim Birr: 7)
Bera' b. Malik de Allah (c.c.)'a kasem ettiinde Allah, Onun kasemini yerine getirirdi.
Buhari'de rivayet edildii gibi Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle
buyuruyor:
Allah'n kullarndan yle kii vardr ki, O, Allah'a yemin etse, muhakkak Allah Onun
yeminini yerine getirir.
te Bera' bunlardan biridir. Bera' ayn zamanda yze yakn mbarezede bulunmutur.
El-Al' b. el-Hadram, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Ebubekir (r.a.)
zamannda Bahreyn valiliini yapm ve duasnn makbul oluu ile mehurdur.
3.10.32
Rfiz yle diyor:
Cumhurun rivayet ettiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Mstalik
oullarnn zerine yrmek zere iken korkulu bir vadinin yaknndan geti. Cibril
(a.s.) inerek Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) cinlerden kfir bir gurubun
vadiye girerek kendisine tuzak kurmak istediklerini bildirdi. Bunun zerine
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ali'yi arp vadiye yrmesini emretti.
Ali'de onlar ldrd.
Ey Rfiz!
Ali (r.a.) bu iddia ettiinden daha byktr.
nk cinleri helak etmek, mertebece ondan daha aa olanlarn iidir. Fakat bu
sylediklerin belli ki yalandr. Hibir insan cinlerle savamamtr. Bu iddian, Ali'nin
(r.a.) Zt'l alem kuyusunda gya cinlerle yapt dv haberine benziyor. Bu
uydurma haberler bizi etkilemez. Olsa olsa bu uydurmalarn Kisra memleketindeki
rfizleri etkiler. Ne olursa olsun Ali (r.a.) cinler hdisesinden ok daha ycedir.
lerden biri, hadis limi Ebul Beka Halid b. Yusuf el-Nablus'den Ali'nin (r.a.)
cinlerle olan muharebesini sorunca Halid b. Yusuf:
Siz milleti olarak aklnz yok mudur?
Sizce mer mi, Ali mi stndr? eklinde sorular sormak suretiyle onlara karlk
vermitir. , elbette Ali stndr, cevabn verir. Bunun zerine Halid b. Yusuf elNablus ye yle diyor:
Rasulullah, mer'e:
eytan seni bir yolda yrdn grnce mutlaka ynn baka bir yola evirir
demise ve eytan mer (r.a.)'den kamsa Onun ocuklar nasl Ali (r.a.) ile
dvebilir?!
bn'l-Cevz El Mevzuat adl eserinde, cinlerle yaplan muharebe ile ilgili olarak
uydurulan uzun bir hadisi nakletmitir. Beyan edildii zre hadise Hudeybiye
antlamasnn yapld senede ve Zt'l alem diye anlan kuyuda cereyan etmitir.
Uydurma hadis yledir:

140

Muhammed b. Ahmed el-Mfd, Muhammed b. Ca'fer es-Smir'den, O da Abdullah b.

Muhammed es-Sekn'den, O da mare b. Yezid'den, O da brahim b. Sa'd'den, O da
Muhammed b. shak'tan, O da Yahya b. Ubeydullah b. el-Hris'ten, O da babasndan
rivayet ettiine gre bn-i Abbas yle dedi:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Hudeybiye ylnda Mekke'ye doru yrd
srada beraberindekiler scak ve susuzlua maruz kaldlar. Bunun zerine bir su
kuyusunun bana gitti ve:
Kim birka kiiyle beraber gider ve Zat'l-alem kuyusundan bize su dolusu
krbalar getirirse, cennet iin ona kefil olurum, buyurdu.
bn'l-Cevz'nin zikrettii uzun hadiste, Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) su
getirmek zere birisini kuyuya gnderdiini fakat cinden korkarak geri dndn,
sonra birini daha yolladn o da ayn akibetle avdet ettiini, sonra Ali'yi (r.a.)
gnderince onun kuyuya inip zor bir abadan sonra krbalar doldurduu eklinde
ifadeler vardr. Mezkr hadiste ondan sonra Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
Ali'ye (r.a.):
Sana seslenen cin, Kurey putlarnn eytan olan Musir'i ldren Semmae b.
urab'tir buyurmulardr.
Sonunda bn'l-Cevz yakardaki hadisin uydurma olduunu sylemitir.
3.10.33
Rfiz yle diyor:
Gne Ali iin iki defa geri dnmtr. Birincisi Rasulullah zamannda vuku
bulmutur. yleki:
Cbir ve Ebu Sad'in rivayet ettiklerine gre Cibril (a.s.), vahiy iletmek zere
Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)geldi. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) ban Ali'nin dizine koymutu. Gne batncaya kadar ban kaldrmad
iin Ali ikindi namazn m ile kld. Rasulullah uyannca Ali'ye:
kindi namazn ayakta klman iin Allah'tan gnei geri dndrmesini dile,
buyurdu. Ali'de dua etti ve gne geri geldi, O da ikindi namazn kld. kinci hadise
yle oldu:
Ali, Bbil'de Frat nehrini geince beraberinde bulunanlarn bir ou binekleriyle
megul oldular. O da bir gurupla ikindi namazn kld. Dierleri cemaata
yetiemeyince olay mnakaa etmeye baladlar. Bunun zerine Ali, gnein geri
gelmesi iin Allah (c.c.)'a dua etti, gne de geri geldi.
Ey Rfiz!
Ali'nin (r.a.) faziletine dair olan ilmimizin bu gibi yalanlara ihtiyac yoktur.
Rasulullah zamannda vuku bulan gne hadisesini Tahav, Kad yd ve daha bakas
bir baka ekilde rivayet ediyorlar. Onlar bu hadiseyi Rasulullah'n (sallallahu aleyhi
ve sellem) mucizelerinden saymlardr. Fakat ilimde ok mahir olan limler, bu
hadisenin vuku bulmadn biliyorlar. Bu yolla gelen hadisi de bn'l Cevz ElMevzuat adl eserinde zikretmektedir.
kinci yolla gelen hadis de yledir:
Ubeydullah b. Musa, Fudayl b. Merzuk'tan, O da barhim b. Hasan'dan, O da Ftma
binti Hseyin'den rivayet ettiine gre Esma binti, meys yle diyor:
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) ba Ali'nin (r.a.) dizinde iken Ona vahiy
geldi. Ali (r.a.) de gne batncaya kadar ikindi namazn klmamt. Bunun zerine
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Allahm O, senin ve Resulnn taatnda idi. Gnei tekrar O'na gnder buyurdular.

141

Esma yle diyor:

Ben gnein battn grmtm. Bilahare battktan sonra doduunu grdm.
Eb'l Ferac b. el-Cevz:
Bu hadis phesiz olarak uydurma olup, bu hadis daha bir ok yollarla rivayet
edildiini sylemitir.
Sahihaynde beyan edildiine gre bir peygamber iin gne geri dnderilmitir,
denilecek olursa yle deriz:
Gne O peygamber iin geri dnmemitir. Fakat bat gecikmi ve gndz vakti
bereketlenmitir. Gndzn uzamas ve ksalmas gizli kalabilir. Gnein Yua (a.s.)
iin biraz durduunu Nass ile biliyoruz. Onun iin bu hususta nass varsa onu alrz ve
onu almamza hibir man yoktur.
Fakat mesele bu byk hadisenin vuku bulup bulmaddr. Bizce gne battktan
sonra tekrar domu olsayd, tevatr ehli, akk-i kamer mu'cizesini rivayet ettikleri
gibi onu da rivayet edeceklerdi. Kald ki akk-i Kamer mu'cizesi Kur'an'da
zikredilmitir. Ondan sonra Yua (a.s.), buna muhta idi. nk cumartesi gecesinde
almak onlara haram klnd gibi akamdan sonra da sava kendilerine haram
klnmt.
Ama mmetimizin byle bir eye ihtiyac yoktur. kindiyi karan ihmalkr ise ancak
tevbe onun gnhn yok eder. Tevbe edildikten sonra gnein iadesine ihtiya yoktur.
hmalkr deilse -uykuda kolan ve unutan gibi- ikindi namazn gnein batndan
sonra klmasnda bir saknca yoktur. Sonra gnein bat ikindi vaktini sona erdirir.
Bundan sonra ikindi namazn klan onu zamannda klm saylmaz. Gne geri gelir
doarsa tekrar batmasyla mslmanlarn iftar ve namaz tahakkuk eder. Ama tekrar
batmasyla onlarn oru ve namazlar iptal olacak mdr? Byle bir takdir grlm
deildir. Nitekim Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Hendek muharebesinde
ikindi namazn klamam, daha sonra birok ashabyla birlikte onu kaza etmi ve
gnei geri gndermesi iin Allah (c.c.)'a talepte bulunmamtr. Fakat namaz eda
etmemesine sebep olanlara beddua etmi ve klamad iin de ok zlmtr.
Rfizlerin iddias u ekilde olursa doru olabilir:
Gne bulutun altna girmi bilhare kmsa bu mmkndr. Onlar da bulutun
gnein nnden ekildiini grnce tekrar bir dn zannetmi olabilirler.
Babil'de gnein Ali (r.a.) iin battktan sonra tekrar geri dnderildii haberi ise
rfizlerin uydurmalarndandr.
3.10.34
Rfiz yle diyor:
stnlkler ya manev, ya beden veya haricdir. Emir'l-M'mini ise hepsini elde
etmitir. Zhd, ilim ve hikmet elde etmitir ki bunlar manevdir. badet, ecaat ve
zekt bir arada yaamtr ki bu da bedendir. Haric stnle gelince Ali, hi
kimsenin kendisine yetiemedii soya nail olmutur. O, lemlerin efendisi olan
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kzyla evlenmitir. Evlendii kz btn
hanmlarn efendiyesidir. Ahtab Harzem, kendi isnadyla rivayet ettiine gre Cbir
(r.a.) yle diyor:
Ali, Ftma ile evlendiinde Allah (c.c.), yedi gk stnden Ftma ile olan
evliliklerini akdetmitir. Ftma'y Ali'ye isteyen de Cibril idi. hidler; Mikal, srafil
ile beraber yetmibin melek idi. Allah (c.c.) kendisinde ne kadar mcevherat varsa
onlar samak iin tuba aacna vahyetti. Tuba aac mcevheratn sat, huriler de

142

onlar topladlar.
Ey Rfiz!
man ve Takva dndaki meziyetlerle Allah indinde bir stnlk meydana gelmez.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Mtenebbih olunuz ki, arabn arap olmayana, takvadan baka hibir stnl
yoktur. buyurmulardr. Yine Ebu Hureyre'den yle dedii rivayet olunmutur:
Y Rasulullah! nsanlarn Allah indinde en ok kerem ve ihsana nail olan kimdir?
diye sorulmutu. O da:
(Hayr ilemek cihetiyle) insanlarn en ok mttak olandr. buyurdu. Soru soranlar:
Ya Rasulullah! Size amel cihetiyle kerem sahibi olan sormuyoruz, dediler. Bunun
zerine Rasulullah:
yle ise (eref cihetiyle de) Yusuf Allah'n peygamberidir. Yusuf, Nebiyullah'n
oludur. O da Nebiyullah'n oludur. O da Hallullah'n oludur, buyurdu. Sual
soranlar:
Y Rasulallah! Biz size bunu da sormadk, dediler. Bu defa Rasulullah:
Anlalan siz (mensubiyetleriyle iftihar ettiiniz) Arab eceresinin uslnden (asl
soylarndan) soruyorsunuz! yi biliniz ki arablarn chiliyet zamannda hayrl olanlar
ilim zerine hareket ederlerse, slam devrinde de en hayrldrlar! buyurmutur.
(Chiliyet devrinde farkllk, neseble, ecdadn erefine izafetle idi. slm nazarnda ise
insanlar arasnda fark, fazilet ve ilm- hikmet cihetiyle olduuna iaret etmitir.)
Grlyor ki brahim (a.s.) Allah indinde Yusuf (a.s.)'dan daha stndr. O halde
babalar arasndaki fark elbette ki byktr. Buna ramen insanolu orasnda nesebe
Yusuf (a.s.)'dan stn olan yoktur. Birisinin babas Peygamber, dierinin babas kfir
olan iki kiinin mevcudiyetini farzedersek, bu iki kii de takva ve amel ynnden eit
olurlarsa bunlarn cennetteki makamlar eit olur. Fakat dnyada icra edilen, hkmler
asndan durum farkldr. mamette, zevciyyette, eref ve zekat alp verme
konularnda olduu gibi. Tabi ki soylularn iyi olmas alelade insanlarn iyi
olmalarndan daha faydaldr.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Gerekten Allah, Ademi, Nuh'u, brahim hanedann ve mran ilesini lemler
zerine sekin kld. (Al-i mran: 3/33),
Cellim hakk iin, Nuh'u ve brahim'i (bir peygamber) gnderdik. Peygamberlii de,
kitab da onlarn nesillerine verdik. yle iken hilaveti, ilerinden bazs kabul etmitir,
oklar da fsklardr. (Hadd: 57/26)
Allah yle buyurdu: Ey Nuh! O, senin ailenden deildir. nk o, salih olmayan bir
amel sahibidir (kfirdir). O halde bilmediin bir eyi benden isteme. Seni, cahillerden
olmaktan menederim (Hud: 11/46)
Halbuki sen, kii ister kt ister iyi olsun onun kurtuluunu alev olmakta gryorsun.
Bunu brak artk!
te kendilerine gazap edilen yahudiler de peygamberlerin soyundan olmalarna
ramen bir fayda grmemilerdir.
Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Ey insanlar! Rabbinizden saknn ona ibadet edin ve bir gnn azabndan korkun ki,
baba ocuundan bir ey deyemez. ocuk ta babasndan bir ey deyecek deildir.
(Lokman: 31/33)
Biz eer Araplar acemlerden stndr diyorsak, araplardaki iyilik, takva ve gzel
huylarn dierlerine nisbeten daha ok olmasndandr. Yoksa mcerred bir rklktan
deildir. nk Ebu Davd ve bakalarnn da rivayet ettiklerine gre Rasulullah

143

(sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurmulardr:

Arabn arap olmayana, beyazn zenciye, zencinin beyaza olan stnl ancak takva
iledir. nsanlar dem'den, dem ise topraktandr. (Mslim Zhd:)
Baka bir hadiste de yle buyururlar:
Muhakkak Allah, chiliyye devrindeki kibrinizi ve ecdad ile olan vnmenizi sizden
gidermitir. nsanlar iki eittir; Muttaki olan m'min ve akiy olan gnahkrdr.
Biz Ali'nin (r.a.) kemalde en yksek dereceye sahip olduu konusunu tartmyoruz.
Tartmamz Onun kendisinden nceki halifeden stnl ve imamete daha lyk
olup olmad konusu ile ilgilidir.
Oysa Rfiz'nin delillerde Ali'nin (r.a.) onlardan daha stn ve imamete daha lyk
olduuna dair hibir ispat yoktur. Bu konuda limler iki grtedirler.
Birinci grte olanlar yle derler:
Bir ksm ahslarn Allah indinde dierlerinden stn olduunu bilmemiz ancak
nasslarla mmkndr. nk Allah indinde tercihe sebep olan kalblerdeki hakikatler
haber-i sdkla anlalabilir.
kinci grte olanlar da yle derler:
Bir ksm insanlarn Allah indinde dier bir ksm insanlardan stn oluu akl
delillerle bilinir.
Ehl-i Snnet ise, her iki gre gre de olsa, hakka teslim olunduktan sonra ilk
halifenin Ali (r.a.)'den daha mkemmel olduklar aka anlalmaktadr,
demektedirler. Kald ki, tevkf yol olan icm' ve nass ile bu durum bedihdir (aktr),
diyorlar. yle ki:
Sizden baka btn mmet Ebubekir (r.a.) ve mer'in (r.a.) stnlkleri zerinde
icm' etmilerdir. Tevkf yolla ilgili olan nasslar da daha nce zikretmitik.
Sahihaynde rivayet edildii gibi bn-i mer (r.a.), yle buyuruyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) henz hayatta iken, Rasulullahtan sonra bu
mmetin en stn Ebubekir (r.a.), sonra merdir, derdik.
Bir baka ifade de, bu szmz Rasulullah iittii halde Onu kabul etmemezlik
yapmazd, denilmektedir.
Osman (r.a.)'a gelince, limlerin bir ksm, Onun Kur'an bilgisi ynnden Ali
(r.a.)'den, Ali (r.a.) de snnet bilgisi ynnden Osman (r.a.)'dan daha stn olduunu
sylemilerdir. Cihad ynnden de Osman (r.a.) mlen; Ali (r.a.)de bedenen stn
idiler. Osman (r.a.) hilfete kar zhid iken, Ali (r.a.) de mala kar zhid idi.
Osman'n (r.a.) hal ve gidii Ali'nin (r.a.)kinden daha tercihe ayandr. nk Osman
(r.a.), Ali (r.a.)'den yirmi ksur ya daha bykt. Ashab- Kiram Onu Ali'ye (r.a.)
tercih etme hususunda icma etmilerdir. Dolaysyla Osman'n (r.a.) Ali (r.a.)'den daha
stn olduu ortaya km oldu.
Rfizler, Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)olan yaknlndan dolay Ali'nin
(r.a.) daha stn olduunu syleyecek olurlarsa; biz de, Hamza'nn (r.a.) slama ilk
girenlerin en yals ve Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem)en yakn olandr,
deriz. Nitekim Onun ehidlerin efendisi olduuna dair rivayet vardr. Dolaysyla en
stn olmas gerekir.
Rfizler Osman (r.a.) hakknda:
O yaptn yapt. Akrabalarn eitli mevkilere getirdi. Onlara bol bol
mkfaatlandrd diyecek olurlarsa, Biz de yle deriz:
Osman'n (r.a.) bu konulardaki itihad mmetin maslahatna daha yakn idi. nk
mal sarfetmenin tehlikesi kan aktmak tehlikesinden daha hafiftir. Bundan dolaydr
ki Onun hilafeti zamannda, slm memleketleri sakin; cihad ve ftuhat bakmndan
ileri, gelir asndan da zengin idi. Fakat hibir zaman ondan nceki iki halifenin

144

zamanndaki duruma yetimemitir. Osman (r.a.)'a isyan edenler de Onu kfrle itham
etmilerdir ki, her iki frkada da hayr yoktur.
4.1
Rfiz yle diyor:
Bu hususu ispatlayacak delillerimiz vardr. Bunlardan birisi nasstr. Muhtelif
blgelerde yaayan btn 'ler, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in Hseyin'e
(r.a.):
Bu (Hseyn (r.a.)) imam olu imamdr. mamn kardeidir. Dokuz imamn babasdr.
Sonuncu olan, cmlesinin yerini tutacaktr. O'nun ismi, ismim gibi, knyesi de
knyem gibidir. Yeryz zulmle doldurulduu gibi O, yeryzn adaletle
dolduracaktr. dediini birbirlerinden tevatr yoluyla nakletmilerdir.
Her eyden nce Rafz'nin bu szleri i'lere yaplan bir iftiradr. Bunu ancak
i'lerden bir gurup iddia etmektedir. Byk bir ounluu ise, bizim gibi bu szleri
yalanlamaktadr. 'lerin en aklllar, en limleri ve en iyileri olan Zeydiler bu iddiay
reddediyor. smaililer de ayn grtedirler. Kald ki, 'ler yetmi frka kadardr. Bu
iddialar sonraki 'lerin, Hasan b. Ali el-Askeri'nin lmnden ve Rasulullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) vefatndan ikiyzelli sene sonra szde kaybolan olu
Muhammed hakknda uydurduklar szlerdir. i'lerden kat kat fazla olan ehl-i snnet
limleri ve onlarn hadis ravileri bu rivayetin Rasulullah'a isnad olunan kesin bir yalan
olduunu ok iyi bilmektedirler.
Rfiz'nin dedii gibi bu iddia mtevatir olsayd, her iki taratfan ve orta yolu
izleyenlerden ilmine gvenilir kimselerin haberdar olmalar gerekirdi. Halbuki, Hasan
el-Askeri'nin lmnden nce hic kimse Muntazar'n imamln dile getirmemitir.
Ancak baz kimseler, Ali'nin (r.a.) veya ondan sonra gelecek baz kiilerin imametinin
nassla sabit olduunu iddia etmilerdir. Oniki imamn imametine delalet eden ve
mtevatir bir nass diye iddia eden ve haddi zatnda ne nceki ve ne de sonrakilerden
onu nakleden ve dile getiren bir kimseyi bilmiyoruz. Bu haberin nasl mtevatir
olabilir?
Mtevatir ancak Ebu Bekir, mer, Osman ve Ali (r. anhum)'nin faziletleri ile ilgili
olarak gelen haberlerdir.
Ayrca Ali'nin (r.a.) imametinin nassla sabit olduunu iddia eden imamiyye frkas,
Rid halifelerin son devirlerinde ortaya kmtr. Bu iftiray yapan da, Abdullah b.
Sebe ve taraftarlardr. Bizim kesin olarak bildiimiz u ki, Ehl-i Beyt olan Cafer
Sadk, Onun babas, dedesi, Zeynelabidin Ali b. Hasan ve babas; kendilerinin nass ile
imam olduklarn iddia etmemilerdir.
Buhar ve Mslim'de rivayet edildiine gre, Cbir b. Semire Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'tan u hadisi iitmitir:
nsanlar oniki kii idare ettikleri mddete, onlarn ileri kesintisiz olarak doru
gidecektir.
Bunu dedikten sonra iitmediim bir kelime azndan kt ki, ben de bu kelimeyi
babamdan sordum. Babam,
Onlarn tm Kurey'tendir. cevabn verdi. (Mslim maret: 1)
Onun iindir ki, bu oniki kiiden Rafz'lerin kastettikleri oniki imam anlamak doru
deildir.
nk, Rfizlerce imam kabul edilen bu oniki kiinin zamannda mslmanlarn
ileri hibir zaman dzenli gitmedii gibi, zlim, hatta kafirler tarafndan zulme
uramlardr. Buna karlk hak sahipleri olan mslmanlar yahudilerden daha

145

gsz dmlerdir. Halbuki, Rfizlerce muntazar imamn velayeti kyamete

kadardr.
4.2
Rfiz yle diyor:
bn-i mer (r.a.), Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in yle buyurduunu
naklediyor:
hir zamanda soyumdan biri kacaktr ki, ismi ismim gibidir. Knyesi de benim
knyem gibidir. Yeryz zlm ile doldurulduu gibi, O, yeryzn adaletle
doldurulacaktr. O da Mehdidir.
Cevap olarak Rfiz'ye yle diyoruz:
Mehdi'nin gelecei ile ilgili olarak rivayet ettiin hadisler dorudur. Bunlar Ahmed,
Ebu Dvd ve Tirmiz rivayet etmilerdir. Bunlardan bir tanesi de, bn-i Mesud'un
merfu olarak rivayet ettii u hadis-i eriftir:
Dnya mrnden birtek gn kalsa da, Allah kalan o son gn uzatacaktr, ta ki, Ehl-i
Beytimden bir zat kacak, ismi ismime, babasnn ismi babamn ismine benzeyecek,
yeryz zulmle doldurulduu gibi, O, yeryzn adaletle dolduracaktr. (Ebu
Davud Mehdi: 1, Tirmizi Fiten: 5)
Ebu Dvd ve Tirmizi'nin mm Seleme'den rivayet ettikleri baka bir hadiste:
Mehdi, benim soyumdan, Fatma'nn torunlarndandr. buyuruyor. (Ebu Davud
Mehdi: 1)
Ebu Dvd ayn hadisi Ebu Sad yoluyla rivayet ederek:
Yeryzne yedi sene hkmedecektir. ifadesini kaydetmitir. (Ebu Davud Mehdi: 1)
Hz. Ali'den rivayet edildiine gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Hz.
Hasan'a bakarak yle buyurmutur:
Bu zatn soyundan ismi Peygamberinizin ismine, ahlak da onun ahlakna benzeyen
fakat, yaratlta ona benzemeyen bir zat gelecektir ki, yeryzn adaletle
dolduracaktr. (Ebu Davud Mehdi: 1)
Meryem'in olu sa'dan baka mehdi yoktur. manasndaki hadise gelince, zaiftir. Bu
hadislere de muarz deildir. Grld gibi hadislerde geen smi Muhammed b.
Abdullah ifadesi, Mehdi'nin beklenen Muhammed b. Hasan'dr, diyenlere reddiyedir.
Sonra, Mehdi Hseyin'in deil Hasan'n soyundandr. Batniler, Hseyin'in mehdilii
kendine mal etmesinin bo bir dava olduunu iddia etmilerdir. Onlara gre, Mehdi
Meymun El-Kaddah'n torunlarndandr.
Meymun ise, smailiyye frkasnn mensub olduu Muhammed olu, smail olu,
Cafer olu Meymun'dur. Bunlar kafir olup mezheplerini mecusilik felsefesinden ve
putperestlikten meydana getirmilerdir.
bnl Bakillni, Kad Abdl Cabbar ve Gazali gibi alimler bunlarn rezaletiyle ilgili
olarak kitap telif etmilerdir. ite, Muhammed b. Abdullah b. Tomart, Ali olu Hasan'a
giden bir nesep uydurarak Mehdi lakab ile lakablandrlmasn salam ve ma'sum
olduunu iddia etmitir. Mansur olu Muhammed b. Abdullah da ayn hadisten dolay
Mehdi lakab ile lakablandrlmtr.
4.3
Rfiz devamla yle diyor:

146

Akladmz gibi her asr iin ma'sum bir imamn varl arttr. Bunlardan baka
da masum imamn olmad icma ile sabittir.
Rfiz'nin bu iddiasn daha nce akladmz gibi ilk imamlarca red edilmitir.
Zaten onlardan sonra gelen imamlarn imamlnda icma olmad aktr.
Devamla deriz ki, zamanmzda beklediiniz masum, drtyzaltm seneden beri
ondan bir ses kmad. (Bu rakam eserin kaleme alnd tarihe gre sylenmitir. Eser
ise H. 661-728 tarihleri arasnda yazlmtr. ) stelik baz idarecilerin disiplini ondan
daha etkili olduuna gre, byle birisi var olsa da ne faydas olur?
Kald ki, O bir madumdur. Bundan size hibir menfaat geldi mi? Gemi ve
geleceklere bundan herhangi bir menfaat hasl oldu mu? Aslnda, O sizce kayp, bizce
de hi yoktur! Bylece ondan hibir menfaat beklenemez.
5.1
Rfiz yle diyor:
Ali (r.a.)'den ncekiler baz sebeplerden dolay halife deildirler.
Ey Rfiz!
Aksine onlar halifelie en lyk olanlardr. Allah (c.c.) Onlara kt'alarn fethini
myesser klmtr. Onlar Rid Halifelerdir. Halifelerin bu gzel meziyetlerinde
sizden baka hi bir mslman ihtilfa dmemitir.
Ey Rfizler!.. Ebubekir, mer ve Osman (Allah cmlesinden raz olsun) halifelie en
lyk ve onun gerek sahipleri idi. Biz buna kesin olarak inanyoruz. Aksini
isbatlyacak kat' veya zann hibir delil yoktur.
Hlasa olarak, Rfiz'nin getirdii deliller iki eyden hl deildir.
Birincisi, shhatini bilmediimiz nakli deliller.
kincisi, getirdii delillerin ilk halifenin imametini batl klacak gte
olmamalar
phesiz ki, bilinmeyen hkmlerle doruluu kat' olan hkmler iptal edilemez. lk
halifenin imametinde phemiz olmadna gre, pheli eylere tafsili bir ekilde
cevap vermeye gerek duymuyoruz. Ancak, pheli olan delillerin bozukluunu
akladmz taktirde bu durum, hakiki daha da gl klacaktr.
5.2
Rfiz yle diyor:
Ebubekir yle demitir:
Bana musallat olan bir eytanm vardr. Binaenaleyh doru yolu takip ettiim
mddete bana yardmc olunuz. eytana uyar, haktan ayrlrsam beni dorultunuz.
halbuki imamn mahiyetindekilerini dorultmas gerekirken nasl oluyor da
mahiyetindekilerden kendisinin dorultulmasn ister?
Rfiz'nin bu iddiasna kar cevabmz udur:
Bu rivayetin gerei yledir:
Benim gazapl olduum haller vardr. O hal bende grlr grlmez benden saknn
ki, bedenlerinize bir zarar gelmesin ve devamla Ebubekir (r.a.) yle diyor:
Allah'a itaat ettiim mddete siz de bana itaat ediniz. O'na isyan ettiim taktirde de
sizin bana itaat etmeniz farz deildir.
Aslnda bu sz Ebu Bekir'in (r.a.) methedilimesini gerektiriyor. nk O, gazap

147

annda bakasna zarar vermekten korkuyor. Kald ki, Buhari'de rivayet edildiine
gre Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurur:
Hkim gazapl (sinirli) olduu halde iki kiinin arasndaki davaya bakmasn (Buhr
Ahkam: 13, Mslim Akdiye: 16, Tirmizi, Ahkam: 7 Ebu Davud, Akdiye: 9, Nesai
Kudat: 17)
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu hadisiyle sinirlilik halinde hkimin karar
vermekten saknmasn emretmektedir. Zaten sinirlilik hli insanolunun bana gelen
tabi bir durumdur. Hatta insanolunun efendisi yle buyurur:
Ben de bir insanm. Dier insanlar gibi sinirlenebilirim. (Mslim Birr: 25)
Mslim'in rivayet ettiine gre, iki kii Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'n
yanna girerek O'nu kzdrdlar, bunun zerine onlara lanet etti.
Netice u ki, Ebubekir'e (r.a.) veya Ali'ye (r.a.) isyan edip, onlar sebbeden (sven)
herkesin te'dip edilmesi gerekir. Buhari'de bn-i Mes'ud'dan rivayet edildiine gre
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurur:
Sizden her birinizin cinlerden bir arkada vardr.
Senin de mi? Ya Rasulallah, demeleri zerine:
Benim de vardr. Ancak, Allah beni ona galip klmtr. Onun iin bana ancak hayrl
olan sylyor. buyurdular. (Mslim Mnafkun: 70, Nesai, aret'n- Nisa: 4)
Mslim'de de Aie'den (r.a.) rivayet edilen ve buna benzeyen bir hadis daha vardr.
Ebubekir'in (r.a.) Saparsam beni dorultunuz sz, adalet, takva ve insafnn
kemline dellet eder.
Ey Rfiz :
Mahiyetindekilerini dzeltmek imamn zelliklerindendir. Nasl oluyor da bu grevi
onlardan isteyebilir? szne kar cevabmz udur:
Senin bu iddian kabul etmiyoruz, nk imam onlar kemle erdiremedii gibi, onlar
da imam kemale erdiremezler. Ancak iyilikte ve takvada birbirlerine yardmc olurlar.
Bakasn kemle erdirmek, hikimseye muhta olmayan yalnz Allah'n ztna
mahsustur.
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ashabyla istiare eder ve gerektiinde onlarn
grleriyle ameI ederdi.
5.3
Rfiz yle diyor:
mer yle demitir: Ebubekir'e biat bir kayma idi. Allah bizi onun errinden
korudu, kim bu biat'a benzer bir biat'a dnerse onu ldrn. Bu sz ise Ebubekir'e
thmeti gerektirir.
Bu iddiaya da cevabmz udur:
Mslim ve Buhari'de rivayet edilen mer'in (r.a.) sz yledir:
Sizden bazlarnzn ayet mer lrse, filan adama biat edeceim, dediini duydum,
sizden biriniz, Ebubekir'in biati bir kayma idi deyip de kendisini aldatmasn. O biat
gerek bir biat idi. Fakat Allah (c.c.) -ihtilaf bir an nce sona erdirmekle- fitneyi
sndrd. Aranzda boyunlarn kendisine rm olaca, kim varsa o da ancak
Ebubekir'dir.
5.4

148

Rfiz yle diyor:

Allah (c.c.) yle buyurur:
Senin zrriyetinden olan zlimler benim ahdime nail olamaz. (Bakara: 2/124)
Allah (c.c.) bu yetle imametin zlime verilemiyeceini haber veriyor. Zlim ise
kfirdir. nk Allah (c.c.):
Kfirler zalimlerin ta kendileridir buyurmutur. phesiz ki ilk halife Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) ortaya kncaya kadar putlara tapan kfirler idiler.
Ey Sapk Rfizcik!
Her eyden nce kfrden sonra slm sahibine gemiten hibir gnah brakmaz.
slm gemii tm ile siler. Bu, dinin bilinen zaruretlerindendir. slm ftrat zerine
doanlar, bilhare ve bizzat mslman olanlardan stn deildir. Byle olsayd slm
ftrat zerine doan herkes ashaptan stn saylmas gerekirdi. Halbuki insanlarn en
hayrllar Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in iinde yaad asrn m'min
insanlardr. Onlardan bazlar bilahare mslman olmalarna ramen, sonradan
mslman anne ve babadan doanlardan daha faziletlidirler. Bunun iindir ki, birok
limler, peygamberlere iman edenlerden birini peygamber olarak gndermesi Allah
iin caizdir, demilerdir.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Bunun zerine brahim'e (ilk olarak) Lt iman etti (Ankebut: 29/26)
Zaten Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) peygamberlik geldii zaman kkl
bykl btn Kurey m'min deildi. Eer Kureyin erkekleri putlara tapyorlard,
deniyorsa, ocuklar da kendileri gibidir. Ali (r.a.) de bunlardandr. ocuun kfr
kendisine zarar vermez diyorsanz, byn iman gibi kn iman yoktur,
cevabn veririz. stelik bali olan kimse kfr brakt takdirde imana girmi olur,
fakat bula varmam ocuk iin iman da kfr de sz konusudur. Ebeveyni kfir
olan ocuklar dnyada kfir muamelesine tab olduklar icm ile sabittir. Ama
buldan nce ocuk mslman olursa slm hkmlere tab olup olmamas
hususunda ihtilaf vardr. Fakat bul anda slm kabul edenin mslmanlnda
asla ihtilaf yoktur. Ondan sonra Ali'nin (r.a.) putlara secde etmedii de kesin bir
ekilde sabit deildir. Ali (r.a.) gibi Zbeyr (r.a.) de buldan nce mslman
olmutur.
Netice olarak deriz ki: kim kfrden sonra slm kabul eder ve Allah'tan korkarak
emirlerine sarlrsa ona zulm isnad etmek caiz deildir. Allah (c.c):
Zalimler benim (ahdim) imametime nail olamaz (Bakara: 2/124) buyuruyor.
Bu yetin mns udur: Yani imametim zalime deil dil'e tevdi edilir. Binaenaleyh
zlim bir kimse tevbe eder dil olursa imamet ona tevdi edilebilir. Bylece
vlenlerden olur.
Allah (c.c.) yle buyurur:
yiler cennettedir (Muttaffifin: 83/22),
Gerekten Allah'tan korkanlar emin makamdadrlar. (Duhan: 44/51)
unu da iyi bil ki, mslmana imanndan sonra kfirdir diyen, mmetin icma ile
kendisi kfir olur.
Ebubekr'in (r.a.) imametini reddeden rfiz yle diyor:
Ebubekir (r.a.) yle demitir:
Beni vazifeden alnz. Ben sizin hayrlnz deilim. Eer gerekten imam olsayd,
kendisinin iten elektirilmesini talep etmezdi.
Ey Rfiz!
Bunun shhati nedir?
Yoksa naklettiin herey sahih mi kabul edilecektir?

149

Ebubekir'e (r.a.) isnad edilen sz doru da olsa, Eer gerekten imam olsayd
kendisinin iten el ektirilmesini talep etmezdi szn bu konuda hibir kymet ifade
etmez. nk bu szn kuru bir iddiadr.
5.5
Rfiz yle diyor:
Ebubekir sekeratta iken yle demitir:
Keke Rasulullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) Ensar'n (Medinelilerin ) imamette
haklarnn olup olmadn sorsaydm.
Bu durum kendisine yaplan biattan phe ettiini ifade eder. Halbuki Sakfe gn,
ensar ilk olarak biata zorlayan Ebubekir olmutur.
Ey Rfiz!
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)n:
Btn imamlar Kureytendir hadisi sahihtir. (Mslim maret: 1)
Byle olmasna ramen Ebubekr'in (r.a.) bu hadisten ve imametinden phe ettiini
kim syleyebilir?
Ebubekir'e (r.a.) isnad ettiklerin tamamen yalandr. Durum Ebubekir (r.a.) ve
arkadalarnca tamamen malmdur. Ebubekir'in (r.a.) bu sz sylediini farzetsek
dahi, bu Onun yceliine iarettir. nk imamlarn Kurey'ten olduklarn bilmemi
olabilir. Binenaleyh itihad etti ve itihad da nassa uymu oldu. Ebubekir'e (r.a.)
isnad ettiin bu szde ayn zamanda Ali (r.a.)'nin halifeliine dellet eden bir nass'n
olmad anlalyor.
5.6
Rfiz yle diyor:
Ebubekir lmek zere iken yle demitir:
Keke Ftma'nn evini bulmaz olaydm. Keke beni Side'nin evinde birine biat
ederek Onu Emir yapp ben de vezir olaydm.
Bu sz de, Ali ve Zbeyr'in bakalaryla birlikte Fatma'nn evinde toplant halinde
iken Ebubekir'in oraya gittiini, ayn zamanda hilafetin kendisinden bakasna daha
lyk olduunu ifade eder.
Ey Rfiz!
Sahih nakil olmad mddete bu gibi uydurmalar kabul edilemez.
Ebubekir'in, Ali ve Zbeyr'e (r.a.) eziyet etmediini kesin olarak biliyoruz.
Hatta Ona biat etmeden vefat eden S'd b. Ubde'ye de eziyet etmi deildir.
Ebubekir'in (r.a.) eve gitmesinin gayesi mslmanlara paylatracak Allah'n malndan
birey bulunup bulunmadn renmek iin idi. Fakat daha sonra orada bulunan
maln kendilerine braklmasn uygun grmtr.
Maalesef chiller Ashab- Kiram Fatrma'nn (r.a.) evini bastklarn, onu yaktklarn
ve karnndaki ocuunu drnceye kadar Ftma'y dvdklerini iddia ediyorlar.
Hibir sebep yokken bu mmetin en mmtaz olan Sahabe neslinin, peygamberlerinin
kzna bu ekilde hakarette bulunduklarn hangi akl kabul edebilir?
Allah (c.c.) bu haberleri uyduranlara ve rfizlii icad edenlere lanet etsin!

150

5.7
Rfiz yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurdu:
smenin ordusunu techiz ediniz. Bunu defalarca tekrar etti. Orduda Ebubekir ve
mer de vard. Rasulullah Ali'nin gitmesini istemedi, nk kendisinden sonra bu
ikisinin halifelik zerinde hak iddia etmelerini menetmek istedi. Fakat Ebubekir ve
mer (r.a.) Rasulullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) dinlemediler.
Ey Rfiz!
Bu haberin shhati nerededir?
Nakl delilleri hccet olarak getiren herkesin mutlaka bu delillerin shhatini bildikten
sonra onlara dayanmas gerekir. Halbuki bu haber tamamen yalandr. Ebubekir (r.a.)
kesinlikle same'nin ordusunda deildi. mer (r.a.)'in orduda bulunduuna yalnz bir
tek gr vardr. Gerek ve tevatrle sabit olan Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'in hastal esnasnda vefat edinceye kadar Ebubekir'i (r.a.) namaz kldrmak
iin yerine imam olarak tayin etmesidir. Hatta Rasulullah'n vefat ettii gnn sabah
namazn Ebubekir (r.a.) kldrmtr.
Vefatndan bir mddet nce Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) hcre-i saadetinin
perdesini kaldrp, ashab- kiram Ebubekir'in (r.a.) arkasnda saf baladklarn
grnce ok sevinmitir.
Hl byle iken Ebubekir (r.a.) yola km olan same'nin ordusunda bulunmas
mmkn m?
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ali'yi (r.a.) halife yapmak isteseydi bu iki zat
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) emrine nasl mni olabilirlerdi?
stelik btn mslmanlar Allah ve Rasulne itaat ederek bu nass' uygulayacaklard.
Kald ki, Rasulullah, Ali'yi (r.a.) imamete getirmek isteseydi hastal esnasnda Onu
yerine vekil olarak tayin edecekti. Hi de Ebubekir'i (r.a.) namaz iin vekil tayin
etmezdi.
5.8
Rfiz:
Rasulullah Ebubekir'i hibir ie halife olarak tayin etmemitir. Aksine Ebubekir'in
stne halife tayin etmitir diyor.
Ey Rfiz!
Namaz, hac ve zekat gibi ibadetlerin ifs iin yaplan vekletten stn bir veklet var
mdr?
Rasulullah ayrca Ebubekir'in dnda birok kimseleri de zaman zaman Emr olarak
tayin etmitir. Amr b. As, Velid bn-i Ukbe ve Ebu Sfyan b. Harb gibi.
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebubekir'i (r.a.) tayin etmemesi de Onun
noksanlna dellet etmez. Ebubekir Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) veziri
idi. Mhim ilerinde hibir zaman ondan ayr kalmazd. Ondan sonra da mer (r.a.)
gelirdi.
5.9
Rfiz yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Bere sresini (mriklere) tebli etmek

151

zere nce Ebubekir'i tayin etti. Daha sonra tebli iini stlenmek zere Ali'yi tayin
ederek Ebubekir'in geri dnmesi iin Ali'ye emir verdi. Bir sreyi tebli etmeye
yaramayan bir kii, halife olabilir mi?
Ey Rfiz!
Bu tam bir iftiradr. stelik tevatr yoluyla reddedilmitir. nk Rasulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem), Ebubekir'i (r.a.) hicr dokuzuncu senede hac emirliine
tayin etmi, ne onu geri arm ve ne de o geri dnmtr. Ebubekir (r.a.)
mslmanlarn hac ilerini deruhte ederken, onlara namaz kldrrken Ali (r.a.) de Ona
tab olan ve O'nun yolunu izleyen mslmanlar arasnda bulunuyordu. Gerek olan
budur. Bu hususta iki kii arasda bile ihtilaf yoktur. Nasl oluyor ki:
Rasulullah Ebubekir'in dnmesi iin emretmitir diyorsun.
Fakat, araplarn detler gereince andlamalar bizzat kavmin reisi veya onun pek
yakn akrabalarndan birisinin akdetmesi veya bozmas gerekli olduundan,
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Bere Sresinin mriklere teblii iin
Ebubekr'in (r.a.) arkasndan Ali (r.a.)'yi gnderdii dorudur.
Ey Rfiz!
Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) hayat ile ok yakndan ilgisi olan bu
durumlar bilmiyorsan, sende ilim ne arar?
Sana ve senin gibilere gereken en iyi ey susmaktr.
Allah (c.c.) kalbini krletmise sana ne yapabilirim?
Senden ne fayda ve ne de hayr beklenir. Sen ancak rfizllkle tannyorsun. Allah'a
hamd olsun, afiyet de bize olsun.
5.10
Ey Rfiz!
mamet, btn er'i hkmleri mmete tebli etmeyi zimmetinde bulunduran bir
itir diyorsun.
Bu iddian da doru deildir.
nk mmet btn er' hkmleri peygamberinden almtr. Bu hususta imama
ihtiya yoktur. mam ancak Rasulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) koyduu
ahkm infaz eder. Ebubekir Es-Sddk (r.a.) btn bunlar en iyi ekilde biliyordu. Bir
eyi kesin olarak bilemediinde de Ashab- Kirama sorard.
Hatta ninenin mirastaki payn Ashaba sormutur. Onlar da Rasulullah'n (sallallahu
aleyhi ve sellem) nineye altda bir verdiini kendisine bildirmilerdir. Onun iin
Ebubekir'in nassa aykr hibir sz olmamtr. Ama mer (r.a.) ve Osman'n (r.a.)
nassa aykr baz hkmleri olmutur. Ali'nin (r.a.) nassa aykr olan hkmleri ise her
ikisininkinden daha fazla olmutur. Mesela:
Ali (r.a.), kocas vefat ederken hmile olan kadnn eb'ad'l eceleyn iddet
beklemesine hkmetmitir. Halbuki Buhari ve Mslim'de rivayet edilen ve Subey
(r.a.) ile ilgili olan hadiste beyan edildii gibi hmile dourur dourmaz nikhnn
kylmas hell olur.
(Eb'ed'l-eceleyn: Hmile kadnn kocas vefat ettikten sonra, hamilenin veladetiyle
vefat arasndaki zaman drt ay on gnden az ise, kadnn o mddeti drt ay on gne
tamamlanmasna eb'ad'l-eceleyn denir. Aslnda doru ve rcih olan gr, kocas
vefat eden hamilenin doum yapar yapmaz nikhnn hell olmasdr. Koca bir gn
nce vefat etse de bu byledir. )
afi, (Allah Ona rahmet eylesin) Ali (r.a.) ve bn-i Mes'ud'un nasslara aykr olan
hkmleriyle ilgili olarak bir kitap derlemitir.

152

fiden sonra Muhammed b. Nasr el-Mervez de Ondan fazlasn toplamtr.

Mervez Kfelilerle mnakaa ettiinde onlara delil olarak nass getirmesine ramen
Kfeliler:
Biz Ali (r.a.) ve bn-i Mes'ud'un grleriyle amel ederiz diyorlard.
Bunun zerine Mervez bizzat Kfelilerin veya dierlerinin terkettii ve Ali (r.a.) ile
bn-i Mes'ud'un gr olan baz meseleleri toplayarak onlara yle dedi:
Size topladm bu meselelerde Ali (r.a.) ve bn-i Mes'ud'a muhalefetiniz caiz ise
-nassa aykr olan- dier meselelerde de onlara muhalefet etmeniz gerekir.
Ama Ebu Bekir (r.a.) iin byle bir ey sz konusu deildir. Sonra herkes Kur'an-
Kerim'i Rasulullah'tan (sallallahu aleyhi ve sellem) alp rivayet ettii iin Ebu Bekir'in
(r.a.) bu ie yaramyacan sylemek caiz deildir. Hele Kur'an'n teblii Ali'ye (r.a.)
mahsus bir itir demek hi de doru deildir. nk Kur'an- Kerim haberi vhid ile
sabit olmu deildir.
5.11
Rfiz, mer (r.a.)'i tezyif iin yle diyor:
mer yle demitir:
Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) lmemitir. Bu durum Onun aklszlna
dellet eder. mer bir hamileyi recm etmek isteyince, Ali Onu vazgeirmitir. Bunun
zerine mer:
Ali olmasayd mer helak olacakt demitir.
Ey Rfiz!
mer (r.a.)'in allmelii ile ilgili olarak sana nice deliller getirmitik. Zira mer,
Ebubekir'den sonra insanlarn en limi idi. Onun Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) iin vefat etmediini sylemesi bir an meselesiydi. Sonra vefatna yaknen
inanmtr. Kald ki Ali (r.a.) doru olarak bildii baz eylerin, bilahare onlar bildii
gibi olmadklar meydana kmtr. Byle olmasna ramen Ebubekir (r.a.) ve mer
(r.a.) hakknda yaptnz iftiralar gibi hibir zaman Ali (r.a.)'ye iftira edilmemitir.
Hamilenin durumuna gelince, mer (r.a.) onun hmile olduunu bilmiyordu, Ali (r.a.)
O'na durumu hatrlatmtr.
Ey Rfiz!
unu iyi bil ki, Kur'an- Kerim baz yerlerde mer (r.a.)'in grn te'yid edici
olarak inmitir. Rasululluh (sallallahu aleyhi ve sellem)'da mer iin yle
buyuruyordu:
Benden sonra peygamber olsayd mer olurdu,
mer (r.a.) tabutuna konulunca Ali (r.a.) Onu vm ve mer (r.a.)'in Rabbine
kavutuu gibi Allah'a kavumasn temenni etmitir.
5.12
Rfiz yle diyor:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Ey insanlar, Ramazanda gece namazn toplu olarak klmak bidattir, kuluk namaz
bidattir, ramazanda gece namaz iin toplanmayn ve kuluk namazn klmayn;
demesine ramen, mer teravih namaz bidatini icad etmitir. yle ki:
mer, geceleyin darya ktnda, mescitlerin yandn gryor.
Bu lmbalar nedir? deyince; insanlar nafile namaz iin toplanmlar, cevabn

153

veriyorlar. Bunun zerine mer, evet bid'attr, fakat ne iyi bir bid'attr, diyor.
Ey Rfiz!
Rfizlerden daha fazla yalan syleyen hibir gruh yoktur. Hatta peygambere dahi
yalan isnad etmilerdir. Bu da ar cahilliklerinden kaynaklanr.
Ey Rfiz!
Yukardaki szlerinin isnad nedir? Shhat dereceleri nasldr? Bunun doruluu hi
mmkn mdr? Bu yle bir yalandr ki, btn yalanlar ondan imal edilebilir. Kald
ki, bunu hibir lim rivayet etmi deildir. limlerin en zayf dahi bu szn uydurma
ve hibir mesnedi bulunmadn bilir.
Asr- Saadette ramazan aynda mslmanlar, peygamberi znn maiyetinde geceleri
cemaatla nafile namaz kldklar sabittir. Yine sabit olmutur ki, Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) ashabna nafile namaz iin gece imamlk yapmtr. Ancak
drdnc gecede cami, cemaat olmaynca ve bu durumun kendilerine farz
olabilecei, cemaatn da bu ibadeti fa edemiyecekleri korkusu sz konusu olunca
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) camiye gitmemitir. Bu anlattklarmz
ie'nin (r.a.) rivayet ettii ve shhati zerine ittifak edilen hadis ile sbittir.
Buhari'de rivayet edildiine gre Urve, Abdurrahman b. Abdulkri'nin yle dediini
naklediyor:
Bir ramazan gecesi mer b. Hattab (r.a.) ile mescide kmtm. Grdk ki, halk
teker teker ve cemaatler halinde teravih namaz klyorlar. Kimi de namaz klanken
bunun namazna bir ksm halk da uyuyordu. mer (r.a.):
yle zannediyorum ki, bunlar bir imam arkasnda toplarsam daha ho olacak dedi.
Sonra azmetti ve hakikaten ertesi gn, Ubey b. K'b (r.a.)'y teravih namaz iin imam
olarak tayin edip, cemaat onun arkasnda toplad. Bylece teravih namaz cemaatle
klnmaya baland. Baka bir gece yine mer b. Hattab ile mescide kmtm.
Mslmanlar imamlar Ubey b. K'b ile beraber namaz klyorlard. mer (r.a.) halkn
dini bir heyecan ile namaz kldklarn grnce:
u teravihin byle cemaatle klnmas her ynyle gzel det oldu diye sevincini
belirtti. Ve Fakat yattktan sonra kalkp kldnz namaz u anda kldnz
namazdan daha stndr, szn de ilave etti. Bununla gecenin son vaktini
kastediyordu.
Daha nce bu ekilde cemaat olmad iin mer (r.a.) buna bid'at demitir. Fakat er'i
bid'at deildir. nk er'i bid'at btl bid'attr. Ama mer (r.a.)'in yapt er'i delili
olmayan bid'attr. Eer Ramazann gecelerinde nafileleri cemaatla klmak kt birey
olsayd Emir'l M'minin Ali (r.a.) Kfe'de iken bunu yasaklard. Aksine Ali (r.a.)
yle diyordu:
Allah mer'in kabrini nurlandrsn. O, mescitlerimizi nurlandrmtr.
Abdurrahman es-Slemi'den rivayet edildiine gre Ali (r.a.) Ramazan aynda
Kurr'y toplayarak, onlardan birisinin cemaate imam olup yirmi rekat kldrmasn
emretmitir. Rv devamla, Ali (r.a.)'nin cemaate vitir kldrdn beyan ediyor.
Arfece Es-Sekaf de yle diyor:
Ali b. Ebi Talib Ramazan gecelerinin ihys iin emreder, erkeklere bir, kadnlara da
bir imam tayin ederdi. Ben kadnlarn imamydm. (Yukardaki her iki rivayeti
Beyhak Sneninde nakletmitir.)
Kuluk namazna gelince; sahih hadislerde sabit olduu gibi Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) bu namaza ok tevik etmitir.
5.13

154

Rfiz yle diyor:

Osman caiz olmayan birok iler yapmtr. Bundan dolay da btn mslmanlar
O'na kar gelmilerdir Hatta btn mslmanlar ldrlmesinde bir olmulardr.
Ey Rfiz!
Bu da chilliliinin eserinden ve iftiralarndandr nk Osman'n (r.a.) hilafetinde iki
kii bile ihtilafa dmemi, hatta bir kii dahi battan geri kalmamtr. Halbuki
bakasnn batna insanlarn bir blm itirak etmemitir. u halde Osman'n (r.a.)
lm zerinde ittifak edenler kimlerdir?
Bunlar er ve zulm ehlinden baka bir gruh mudur? lk mslmanlardan hi kimse
Onun lm hdisesine itirak etmemitir. Kald ki, Ali (r.a.) ile harp edenler ve onu
kabul etmeyenler kat kattr. Hatta askerlerden binlerce kii O'nu tekfir etmiler ve o'na
kar gelmilerdir. Sonunda da halas olu Osman'n ldrld gibi O'da ldrld.
Allah (c.c.)'da onlar katledenleri katletti.
6.1
Rfiz yle diyor:
Ehl-i Snnet, Ebubekir'in hilfeti icm'ile sabittir, diyorlar. Halbuki icm' olmamtr.
nk, Him oullarndan bir topluluk Ebu Bekr'in (r.a.) halifeliini kabul
etmemilerdir. Selmn, Ebu Zerr, Mikdad, Ammr, Huzeyfe, Sa'd b. Ubde, Zeyd b.
Erkm, Usme, ve Hlid b. Sad b. El-s gibi bir ok sahabi de hilafetini kabul
etmemilerdir. Hatta babas da bu ii ona uygun grmeyerek:
Kim halife oldu? diye sordu. Olun, demeleri zerine, yle demitir:
Peki, iki mustaz'af Ali ve Abbas ne yapyorlard? Ona da u cevab verdiler:
Onlar Rasulullah'n tekfin ileriyle urayorlard. Dierleri de olunu kendilerinden
yal grnce omu setiler.
Hanife oullar da hilafetini kabul etmiyerek ona zekat vermemilerdir. Bunun
zerine Ebubekir onlar mrted ilan etmi, onlarla savam ve biroklarn esir
etmitir. Hatta bu durumu kabul etmeyen mer, halifelii esnasnda bu esirleri geri
vermitir.
Rfiznin bu iddiasna kar cevabmz udur:
Biraz ilmi olup ta bu iddiay iiten kimse, iddia sahibinin ya insanlarn en cahili veya
iftira etme hususunda en cesaretlisi olduunu kesin olarak beyan edecektir.
Evet, Rfizler kr bir cehalete sahiptirler. Deccal da olsa onlarn batl istekleri
dorultusunda konuursa mutlaka onu tasdik ederler. Fakat, arkadalarna da:
Nsiblerden (Ehl-i beyti zemmedenler) korunmak iin Takiyye kabilinden bu tasdiki
yaptk derler. Menfaatina gre, evet veya hayr diyen bir kimseden hayr gelir mi?
Yoksa bu hastalndan iyileeceini mi bekliyoruz? Bunlar aadaki ayet-i
Kerimeden fazlasyla nasiblerini almlardr.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Allaha (ortak koarak) yalan uyduran yahut kendine halk (peygamber ve kitap)
gelince onu yalanlayan kimseden daha zalim kimdir? (Ankebut: 29/68)
Bizim nasibimiz ise:
Doruyu (Kur'an) getiren (Peygamber) ve onu tasdik eden (mminler) ise, ite
bunlar takva sahibi kimselerdir. (Zmer: 39/33) mealindeki ayeti kerimededir.
Btn limler Museylimenin tabileri olan Hanife oullarnn mrted olduklarn kabul
etmelerine ramen, mezkr rfiz onlar icma ehlinden kabul etmektedir. Bunun gibi
bir baka cahil ve mfteri grlm mdr?
Gya Ebubekir (r.a.), ona biat etmedikleri ve zekat vermedikleri iin onlar ldrm

155

ve esir etmitir. Rfiz'nin Ebubekir'e (r.a.) yapt iftiradan, her trl iftira ve
hezeyann naklinden ve insan olmayan u adama cevap vermekle yaplan zaman
kaybndan Allah'a snrz.
iir :
rad iin gsterdiim u gzelliklerim gnah ise,
De ki, ben nasl zr dileyebilirim.
Ebubekir es-Sddk'n (r.a.) bu pis insanlar ldrp, onlar esir etmesi onun en byk
faziletlerindendir. Hatta, bu kafirleri srf zekat vermedikleri iin katletmemitir. Bu
kafirler Mseylime'ye inanm yzbin kii civarndayd. Hanife oullar ise, Ali'nin
(r.a.) ailesindendir. mm Muhammed b. El-Hanefiyye'den gelmektedirler. (Ali (r.a)
slm eriatnn hkmleri dorultusunda Ebubekir'in (r.a.) bunlara sava amasndan
dolay onu tebrik etmitir. (Necef Toplants Risalesi, S. 31)
Ebubekir'in (r.a.) zekat vermedikleri iin kendilerine sava at kimseler ise, Hanife
oullarnn dnda olan baz arap kabileleridir. Bunlar, zekatn tmn vermemeyi
mubah klmlard.
Ebu Hanife, Ahmed bin Hanbel ve bakalar herhangi bir kavim zekat veririz fakat,
emire teslim etmeyiz derse onlarla savamak caiz deildir, demilerdir.
Ey Rfiz!
Ebubekir'e (r.a.) biat etmeyenler arasnda Yahudileri, Berberileri, Kisra ve Kayseri'de
neden saymadn?
Ey Rfiz!
mer (r.a.), Ebubekir'in (r.a.) irtidat edenlere kar ilan ettii savandan dolay onu
tenkit etmi ve savatan geri dnmtr. szn apak bir iftiradr.
Aksine mer (r.a.) zekt kabul etmeyenlere kar savata Ebubekir'in (r.a.) safnda
yer almtr. Ancak, aralarnda bir mnazara km neticesinde de Ebubekir'in (r.a.)
grn kabul etmitir.
Yukarda Ebubekir'in (r.a.) hilafetini kabul etmemiler, diye sraladn sahabilerin
durumuna gelince, bu da onlara isnad edilen bir yalandr. Ancak, Sa'd b. Ubde, bat
etmemitir. Dierlerinin biati, senin onu inkar etmenden daha mehurdur.
Usame (r.a.) de Ebubekir'e (r.a.) biat etmeden ordusuyla yrmemitir. Halid bin Said
ise, Rasulullahn (sallallahu aleyhi ve sellem) vekili idi. Vefatndan sonra, ondan
bakasna vekalet etmem, demitir. Sa'd b. Ubade'den baka herkesin Ebubekir'e (r.a.)
biat ettii tevatr ile bilinmektedir.
Ali (r.a.) ve Him oullarna gelince, btn bunlar vefatlarndan nce Ebubekir'e
(r.a.) biat etmilerdir. Fakat, biatlarnn alt ay sonra, bazlarna gre de ertesi gn ve
kendi istekleriyle gerekletii sylenmektedir. (Biatlar gecikmesine ramen bir farz
dahi olsa Ebubekir'in (r.a.) arkasnda namaz klmaktan geri kalmamlardr. )
Yine Ebubekir'e (r.a.) biat etmemiler diye saydklarn btn bu zatlar Sa'd hari,
hepsi de mer (r.a.)'e biat etmilerdir. Sad' da mer (r.a.)'in hilafeti zamannda vefat
etmitir. O, daha Sakife gnnde iken hilafeti kabul etmiyordu. nk, hilafetin
Kurey'in hakk olduunu bilmiyordu. Rfiznin Ebubekir'in (r.a.) babas Ebu
Kuhafeden rivayet ettikleri de tamamen batldr. nk, Ebubekir (r.a.) sahabelerin en
yals deildi. Ancak, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) dan bir ka ya byk
idi. (Eer Ashab Ebubekir (r.a.)'i ya iin halife semi olsalard, babasn
seeceklerdi. nk, babas ondan yalyd. )
Abbas (r.a.) ise, Rasulullah'tan (sallallahu aleyhi ve sellem) ya byk idi. Bu
hadisenin doru olan rivayeti yledir:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) vefat edince Mekke alkaland. Ebu Kuhafe
de bu durumdan haberdar oldu.
Mslmanlara ne oluyor? dedi. Ona:

156

Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) vefat etti cevabn verdiler. Ebu Kuhafe:
ok byk bir haber, peki yerine kimi seildi? diye sordu.
Olun seildi cevabn vermeleri zerine, Ebu Kuhafe:
Menaf ve Muire oullar kabul ettiler mi? dedi. Evet, dediler. Neticede Ebu
Kuhafa:
Allah'n verdiine mani olabilecek, vermediini de zorla verecek kimse yoktur.
dedi.
Buhr ve Mslimde rivayet edildiine gre, ie (r.a.) yle diyor:
Resl-i Ekrem'in kz Ftma (r.a.), Eb Bekir'e (r.a.) haber gndererek babasnn
Medine, Fedek ve Hayber Humusu (bete biri)nden kalan mirasn istedi. Ebubekir
(r.a.) u cevab verdi:
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Biz Peygamberlerden miras alnmaz, geride braktklarmz sadakadr. l-i
Muhammed bu maldan yer, buyurmutur.
Bu itibrla Reslullahn icraatndan bir ey deitirmem. Ancak, onun yaptn
yaparm.
Bunun zerine Ftma (r.a.) Ebu Bekir'e gcenmi ve ondan ksmt vefat edinceye
kadar onunla konumad. Ftma (r.a.) Resulllah'tan (sallallahu aleyhi ve sellem)
sonra Alt ay yaad. Ftma (r.a.) vefat edince efendisi Ali (r.a.) onu geceleyin
defnederek Ebubekir'e (r.a.) haber vermedi. Cenaze namazn da Ali (r.a.) klmt.
Ali (r.a.), Ftma'dan (r.a.) dolay herkesten hrmet gryordu. Ftma (r. Anha) vefat
ettikten sonra herkesin kendine kar yzn astn grd. Bunun zerine
Ebubekir'le (r.a.) barmak ve ona biat etmek iin are arad. nk O, geen u aylar
zarfnda Ebubekir'e (r.a.) biat etmemiti. Ali (r.a.), Ebubekir'e (r.a.) haber gndererek
onu davet etti ve yalnz bana gelmesini istedi. nk, mer'in (r.a.) onunla birlikte
gelmesinden endie ediyordu. mer (r.a.), Ebubekir'in (r.a.) yalnz gitmemesini
tavsiye etti. Ebubekir (r.a.):
Bana yapabilecekleri birey yoktur, gideceim! dedi ve kalkp gitti. Ali (r.a.), Ebu
Bekir'i (r.a.) grnce ehdet getirdi ve sonra yle konutu:
Biz senin fazilet ve meziyetlerini, Allah'n sana neler ihsan ettiini biliyoruz, Allah'n
sana verdii nimetten dolay sana haset etmiyoruz. Fakat, bize kar sert davrandn.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'a yaknlmz dolaysyla kendimizi hisse
sahibi grmtk.
Ali'nin (r.a.) szlerini dinleyen Ebubekir'in (r.a.) gzleri yaarmt. Sz sras
Ebubekir'e (r.a.) gelince O da yle konutu:
Btn varlma hkim olan Allah'a yemin ederim ki, Rasulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem)'n akrabasn gzetmek benim iin kendi akrabam gzetmekten daha ok
sevimlidir. Bu mallar yznden aramzda kan ihtilafa gelince, benim maksadm
tamamen hayr idi. Resulullah'n yaptn grdm eyi yaptm.
Ali (r.a.):
Bugn zeval vaktinden sonra sana biat edeceim. dedi.
Ebubekir (r.a.) le namazndan sonra minbere kt. ehdet getirdi. Ali'nin (r.a.) biat
hususunda gecikmesinin mevzuunu aarak onun mazeretini kabul ettiini aklad.
Sonra Allah (c.c.)'dan mminlere af ve mafiret diledi. Ebubekir 'i (r.a.) mteakip Ali
(r.a.) ehdet getirerek sze balad. Ebubekir'in (r.a.) ta'zime ayan olduunu syledi.
Biatta gecikmesinin Ebubekir'e (r.a.) rekabetten ileri gelmediini anlatt. Ancak,
akrabalk dolaysyla hisse sahibi olduklarn sandklarn, Ebubekir'e (r.a.) biati
mslmanlar sevindirdi.
phesiz ki, imametle ilgili muteber icmaya bir-iki kiinin muhalefet etmesi ona zarar
vermez. Bu kk ihtilaflar muteber olsayd hibir imamet kesinleemezdi.

157

Umma mteallik hkmler iin bu durum sz konusu deildir. Bir-iki kiinin

muhalefeti vuku bulduunda icma kabul edilir mi, edilmez mi meselesinde Ahmed bin
Hanbel'den iki rivayet vardr.
Birincisi, bir-iki kiinin muhalefeti icma'ya mni deildir, stikametindedir.
Muhammed b. Cerir et-Taberi ve bakalarnn gr de byledir.
kincisi, bir-iki ikisinin muhalefeti ile, hkmler zerinde yaplan icmaya zarar gelir,
istikametindedir. Eer birtek kii nassa muhalefet ederse zaten bunun muhalefetine
itibar olunmaz. Said b. el-mseyyeb'in talakla boanan kadnn bir bakasna (iddet
beklemeden) mcerret olarak nikahlanmas ve tekrar boanmas ile ilk erkeine helal
olduunu sylemesi gibi.
Kald ki, hilafetin shhati mevzuunda art olan haka gl bulunan cumhurun
ittifakdr. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Cemaattan ayrlmaynz. Allah'n eli cemaatn zerindedir.,
Byk topluluktan ayrlmaynz, onlardan ayrlan cehenneme atlmtr. buyururlar.
mmetten Ebubekir'in (r.a.) hilafeti zerine ittifak edenler Ali'nin (r.a.) hilafeti
zerine ittifak edenlerden daha oktur. Mslmanlarn te biri, belki de daha fazlas
Ali'ye (r.a.) biat etmedikleri gibi, onunla savamlard. Hatta Byk sahablerden bir
ksm onun safnda yer almamlar ve ondan ayrlmlardr. mmetten bazlarnn geri
ekilmeleriyle imametin zemmedilmesi caiz olsayd, Ali'nin (r.a.) imameti bir
oklarnn imametinden daha fazla zemmedilmesi gerekecekti.
6.2
Ey Rfiz!
Ali'nin imameti nass ile sabittir, icmaya ihtiya yoktur. diyecek olursan, yle deriz:
maen veya sarahaten Ebubekir'in (r.a.) takdim edilmesiyle ilgili bir ok nasslar geti.
Ayrca sahabilerin ona biat edip, onu Resulullah2n (sallallahu aleyhi ve sellem)
halifesi ismiyle tesmiyede icma etmeleri stnlnn bir baka yndr. Ebubekir'in
(r.a.) hilafeti hakknda yaplan tartmalar iki ynldr.
Birincisi, hilafetin fiilen gerekleip gereklemedii;
kincisi, gereklememise onun hakk olup olmad dorultusundadr. Birinci yn
tevatrle sabittir. Yani btn insanlar Resulullah'tan (sallallahu aleyhi ve sellem) sonra
Ebubekir'in (r.a.) hilafeti yrtt, Resulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) yerine
getii, onun yerinde mmete halife olduu, hadleri tatbik edip hukuku yerine
getirdii, kafirlere sava ap mrtedleri ldrd, ileri ehline tevdi edip, mallar
taksim ettii, imamn yapmas gereken ne varsa onu yapt ve hakikaten mmet
arasnda imameti ilk nce onun ald hususunda ittifak etmilerdir.
Meselenin ikinci cihetine gelince, yani, Ebubekir'in (r.a.) hilafete layk olduu
hususunda icmadan baka birok nakli deliller de vardr. Ali'nin (r.a.) hilfete lyk
olduunu ispatlayacak bir yol varsa, mutlaka ayn yolla Ebubekir'in (r.a.), Ali ve
bakasndan hilafete daha layk olduunu yine daha gzel bir ekilde ispatlamak
mmkndr. Byle olunca her iki halde de Ebubekir'in (r.a.) hilafeti stlendiine ve
ona layk olduuna dair icmaya da ihtiya kalmaz. Ama yine de icmann meydana
geldiini syleyebiliriz.
6.3

158

Ey Rfiz!
Dellet konusunda icma esas deildir, mutlaka akl veya nakli bir delile dayanm
olmas gerekir. Halbuki, bu hususta ne akli ve ne de nakli delil vardr. diyecek
olursan, sana verecek cevabmz udur:
Dellete, icma esas deildir. sznle, icma ile seilen halifenin mcerred zatna
deil, Allah'n emirlerini yrtt takdirde ona itaat vacibtir, mnsn kastedersen
bu dorudur. Hatta Resulullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) emirlerine itaat
mcerret zatndan deil, belki ona itaat Allah'a itaat gibi kabul edilmesinden
kaynaklanmaktadr. Aslnda Allah'tan baka, mcerred kiiliklerinden dolay hi
kimseye itaat olunmaz.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Dikkat ediniz ki, hem yaratma, hem de emretmek Ona mahsustur. (A'raf: 7/54),
Hkm ancak Allah'ndr. (En'am: 6/57).
Yok eer yukardaki sznle, icmann bazen, hakka muvafk, bazan da muhalif
olduunu kasdediyorsan, bu iddia icmann delillii hakknda byk bir ithamdr. Bu
iddian mmetin batl zerine toplanabileceini ifade ediyor. Bu da En-Nazzam ve
rfizlerin iddiasndan ibarettir iki, tamamen yanltr. Ebubekir'in (r.a) imameti
hususunda bizim byle bir icmaya da ihtiyacmz yoktur.
Yine biz, hi kimseye cma ile sabit olan her hkmn bir nassa dayal olmas
gerekir artn komayz. nk, bizzat icma, mevcut nassa delildir. Ancak, limler
ictihad zerine icma'n caiz olup olmad hususunda ihtilafa dmlerdir. Buna
ramen her iki eit icma' iin nassn gizli olduu sylenemez.
Ebubekir'in (r.a.) hilafetini bu yolla ele alacak olursak, zaten hilafetinin hak ve doru
olduuna dair bir ok nasslar vrid olmutur. Bunda hi ihtilaf yoktur. htilaf, yaplan
hilafet ahdinin has bir nassla m, yoksa icma' ile mi sabit oluu hakkndadr. Sddk
(r.a.)n hilafeti hakknda nass ve icma vardr, szmzn dayana u ayet-i
Kerimedir. Allah (c.c.) yle buyurur:
(Ey Muhammed'in mmeti!) Siz beeriyet iin meydana karlm en hayrl bir
mmetsiniz; iyilii emreder, fenalktan alyorsunuz ve Allah'a imannzda devam
edersiniz.. (l-i mrn: 3/110)
Bu nass- Kur'an, Ashab- Kiramn her hak olan emir ve her batl yasak etmelerinin
gerekli olduunu beyan ediyor. Vcib ve haram her ikisi de kesinlikle buna dahildir.
Bylece Allah'n vcib kld her eyi vcib, haram ettii her eyi haram klmalar ve
hakszlk karsnda susmalar farz oldu. u halde nasl olur da bu mmtaz zevat,
hakk brakr onun zdd olan btl getirirler?
Ebubekir'in (r.a.) velayeti haram, batl bir ey olsayd, onu bu iten vazgeirmeleri
gerekirdi. Ona kar susmalar haram olurdu. Yine Ali'nin (r.a.) tercihi vacib olsayd,
bu dorultuda almalar en byk ma'ruf olurdu.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Erkek ve kadn btn mminler, birbirlerinin yardmclardr: yilii emrederler,
fenalktan alkoyarlar, namaz gerei zre klarlar, zekat verirler, Allah'a ve Resulne
itaat ederler. te bunlar, muhakkak surette Allah rahmetiyle balayacaktr.
Gerekten Allah Azizdir, Hakimdir. (Tevbe: 9/71),
Ey mslmanlar, bylece sizi sekin ve erefli bir mmet kldk ki, btn insanlar
zerine adalet rnei ve hak hidleri olasnz. Peygamber de sizin zerinize hid
olsun. (Bakara: 2/143)
Allah'n insanlar zerine hid kld kimselerin, hidlik edecekleri hususu elbette ki
en iyi bir ekilde bilmeleri arttr.
Eer onlar Allah'n haram kldn helal, helal kldn da haram klsalard, insanlar

159

zerinde hid olmaa yaramazlard.

Onlar medhedilmiti, zem edileni medhedecek olsalard yine insanlar zerine hid
klnmayacaklard.
u halde Ashab- Kiram, Ebubekir'in (r.a.) hilafeti hakkettiine ahitlik etmilerse -ki
etmilerdir- onlarn szlerinde doru olduklarn tasdik etmek vaciptir. Yine onlarn
tm, birine slih birine si diyecek olsalar, bu ehdetlerinin de kabul edilmesi
vaciptir.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Her kim de, kendisine doru yol apak belli olduktan sonra, Peygambere aykr
harekette bulunur ve mminlerin yolundan bakasna uyar giderse, onu, dnd
sapklkta brakrz. Ahirette de kendisini cehenneme koyarz ki, o, ne kt bir dn
yeridir. (Nisa: 4/115)
Grlyor ki, Allah (c.c.) , Peygambere aykr hareket edenlere Cehennemi hazrlad
gibi, O'na uyan mminlerin yolundan baka bir yola sapanlara da ayn cezay va'd
etmitir.
Ashb- Kiram bir eyin haram veya helallii zerinde ittifak etmelerine ramen,
herhangi birisi onlara muhalefet ederse, mminlerden bakasnn yoluna gitmi saylr
ki, bundan dolay da zemmedilmesi gerekir.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Elbirlik Allah'n dinine (eriatna) smsk sarln. Birbirinizden ayrlp dalmayn.
(l-i mran: 3/103.)
Ashabn ittifak halinde olduklar ayrca grlmektedir. nk, birlik iinde olduklar
hal, ihtilaf telakki edilirse kimsenin arasnda fark kalmaz.
Bir baka yette Allah (c.c.) yle buyurur:
Sizin veliniz ve yardmcnz ancak Allah'la onun Peygamberidir; bir de iman edenler
ki, onlar Allah'n emirlerine boyun eerek namaza devam ederler. Ve zekat verirler.
(Maide: 5/55).
Bu yet-i Kerime ile de Allah (c.c), iman edenlerin veliliini, Allah ve Resulnn
velilii gibi olduunu beyan etmitir. Allah (c.c.) da hibir zaman bu mmeti btl bir
ey zerinde birletirmez. man edenlerden bu yce sfata en yakn olan elbette ki
Ashb-Kirm'dr.
Bylece Ashab'n Ebubekir'in (r.a.) hilafeti hakkndaki kararlarnn hak olduu ispat
edilmi oldu. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurur:
Kimi iyilikle zikrederseniz Cennet ona vacib olmu olur. Kimi ktlkle
zikrederseniz ona da cehennem vacib olur. Siz ey Ashb! Allah'n yeryzndeki
ahitlerisiniz. (Buhari Cenaiz: 86, ehadet: 6, Tirmizi Cenaiz: 60).
6.4
Rfiz yle diyor:
cma' delil olarak kabul edilse de herkesin ittifak ile meydana gelmi olmas
lazmdr. Bu da olmamtr. nsanlarn ou da Osman'n ldrlmesi zerine ittifak
etmilerdir.
Bu szne kar da yle diyoruz:
Bu szne daha nce cevab vermitik. Ehllhall veI Akd'in ittifak ile meydana gelen
icmaya birka kiinin muhalefet etmesi hibir zaman ona halel getirmez. Osman
(r.a.) ldrenler ise si ve zlim az bir topluluktur.

160

6.5
Rfiznin:
Hata yapmas mmkn olanlar, icma annda onlar yalandan koruyacak bir
koruyucular var mdr? iddiasna kar da yle deriz:
cmann sfatlar ferdlere mahsus sfatlar ise elbette ki bir kiinin hkm icmann
hkm yerine geemez. nk ayr ayr kiilerin yalan sylemeleri veya hata etmeleri
mmkndr. Bir tek lokma doyurmaz ama lokmalar doyururlar. Bir kii tekbana
dmanla savaamaz ama kiiler toplandklar takdirde bunu yapabilirler. oklukta
kuvvet ve ilim vardr.
Allah (c.c.) yle buyurur :
Bylece o iki kadndan biri unutursa, dierine ahitlii hatrlatsn. (Bakara: 2/286)
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yle buyurur:
eytan teklerle beraber, ikilerden uzaktr. (Muvatta stizan: 36)
Malum olduu gibi insan birtek oku krabilir, ama birka oku birletirdii takdirde
onlar birden kramaz.
Ey Rfiz!
Eer icma bazan hata zerine yaplr diyorsan, bu iddiana gre Ali'nin (r.a.) de
masumiyeti yoktur. nk sence Ali'nin masumiyeti icma ile sabittir. Ve sence ondan
baka masum yoktur. Eer icma iin hata caiz ise, Ali'den (r.a.) bakasnn da masum
olmas mmkndr. Yok eer icmann aslnda phen varsa, zaten mezhebinizin
temeli batl oldu demektir.
Yok icma hccettir diyorsan, zaten Ali'den (r.a.) nce Ashab- Kiram Ebubekir, mer
ve Osman'n (Allah cmlesinden raz olsun) hilafetleri zerine icma etmilerdir.
6.6
Rfiz yle diyor:
Ehl-i snnet Rasulullan'n:
Benden sonra gelecek iki kiiye: Ebubekir ve mer'e uyunuz buyurduunu rivayet
ederler. (Tirmizi, Menakb: 16, 37, bn Mace, Mukaddime: 11)
Evet, bu rivayetin asl belli olmayp, delleti de imamet iin deildir. Zira fakihlere
uymak onlarn halife olmalarn gerektirmez. Kald ki, bu ikisi kendi aralarnda ok
ihtilaf etmilerdir. Onlara uymak mmkn deildir. Sonra hadis diye rivayet ettikleri
bu haber :
Ashabm yldzlar gibidir eklindeki hadislerine de muarzdr. (Feyzul Kadir: 4, 76,
Camiu'l- lm: 2, 91)
Rfiz'nin bu iddiasna da cevabmz udur :
Yukardaki rivayetlerimiz mutlaka sizin iddia ettiiniz delillerden daha kuvvetlidir.
nk mezkr rivayetimizi Ahmed, Ebu Davud ve Tirmizi nakletmilerdir. Ali (r.a.)
hakkndaki nass ise tamamen btldr. Hatta nassnz hakknda bn-i Hazm yle
demitir:
Rfizlerin bu rivayeti, mechlun mehulden rivayet ettii bir nakildir. Bu mechl
kimse de Ebul Hamra lakabyla bilinmektedir ki, biz limler iinde byle bir kii
tanmyoruz.
Raslullah'n, Ebubekir (r.a.) ve mer'e (r.a.) uymay emretmesi, bu iki zatn zlim ve
mrted olmadklarn ispatlamaktadr. nk bu vasflara hiz olan kimse rehber
olamaz. Eb Bekir (r.a.) ve mer (r.a.) arasndaki ihtilaflar da ok nadirdir.
Kardelerle beraber dedenin hissesi, cihad mallarnn eit datlp datlmamas

161

meselesi ve Hlid'in (r.a.) tayin ve azli gibi mevzulardr. Bu konularda ayr ayr
ictihadlar olmutur.
Benden sonraki iki kiiye, Ebubekir ve mer'e uyunuz mealindeki hadis, onlarn
ittifak ettikleri meselelerde kendilerine uymay vacip klar.
Ashabm yldzlar gibidir mealindeki hadis ise, hadis imamlar tarafndan zaif
grld iin hccet deildir.
6.7
Rfiz devamla yle diyor:
Ehl-i snnet maara hadisesi ile ilgili olarak,
Uzaklatrlacaktr ondan takva sahibi olan ve
(Ey Resulm, Hdeybiye seferinden) geri kalan o bedevilere de ki: Siz yaknda ok
kuvvetli olan cengaver bir kavimle harb iin arlacaksnz. meallerindeki yetleri
zikrederek, aracak bu kiinin Ebubekir (r.a.) olduunu, Onun Bedir gn
Raslullah'n yannda ve adrda bulunduunu, maln Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) iin harcadn ve namaz iin imam tayin edildiini iddia ediyorlar. Halbuki
Raslullah'la (sallallahu aleyhi ve sellem) beraber maarada bulunmasnda onun iin
bir fazilet yoktur. Peygamberin onu arkada kabul etmesi, errinden emin kalmas
iindir. nk bu ii ifa edebilirdi. Mezkr yetler de, onun eksikliine, zayflna
ve sabrszlna delildir. yetteki zlme sz durumu bize daha ak
gstermektedir. zlmek, sklmak iyi bir ey veya itaat olsayd, Raslullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) onu bundan alkoymas imkansz olurdu. Yok eer
zlmek, sklmak ma'siyet ise onun fazileti rezalete dnm olur.
Uzaklatrlacaktr ondan, takva sahibi olan mealindeki yetten murad ise, Ebu EdDahdahtr. Komusuna bir hurmalk alnca bu yet nazil olmutur.
Geri kalan o bedevilere de ki, mealindeki yetten murad ise, Hudeybiye'ye
gitmeyenlerdir. Bunlar hayber ganimetlerini almaa ktlar, fakat:
De ki, bize tabi olamazsnz yeti ile engellenmilerdir. nk, Allah (c.c.) Hayber
ganimetlerini, Hudeybiye'ye gidenler iin klmtr. (Hdeybiye seferinden) geri
kalan o bedevilere de ki:
Siz yaknda ok kuvvetli olan cengaver bir kavimle harb iin arlacaksnz.
yetiyle, sonradan sizi aracaz mns anlalyor. Bilahare Rasulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) onlar Mute, Hayber ve Tebuk gibi gazvelere armtr. Bu
davetinin, savat iin Emirulm'minin olmas da mmkndr.
adrda Raslullah'n yalnzln gidericiydi sz de doru deildir. nk
Raslullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) dostu ve yalnzln gideren Allah'dr.
Fakat, Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Ebu Bekri savamaa emrettii
takdirde defalarca kaacandan ve bundan dolay da fitne kabileceinden onu
yannda tutmutur. Durum byle olunca, savamadan oturan m, yoksa cihad eden mi
stndr. Ebu Bekr'in (r.a.) maln infak ettiini iddia etmeleri ise tamamen yalandr.
nk mal yoktu. Babas da gayet fakir idi. Mal olsayd babasna yardm ederdi.
Ebubekir (r.a.) chiliyye devrinde ocuk mrebbisi, slm devrinde de terzi idi. Onu
halife ilan ettiklerinde terzilikten alkoydular.
Aza ihtiyacm var. demesi zerine, Ona hergn iin beytl-maldan dirhem
maa vermeye baladlar. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ise, daha
Ebubekir'in (r.a.) bir eyi yokken, hicretten evvel ve hicretten sonra da Haticenin mal
ile zengindi. Ebubekir (r.a.) maln infak etseydi, Ali hakknda Hel Eta suresi indii
gibi, onun hakknda da ayet nazil olurdu. Ali'nin (r.a.) kendilerine yardm ettii

162

kiilerin en stn de phesiz ki, Rslullah (sallallahu aleyhi ve sellem)tr.

Ehl-i snnetin Ebubekir (r.a.) hakknda iddia ettikleri mal infak, Ali'nin mal
intakndan fazla olmasna ramen bu hususta yet nazil olmamtr. Binaenaleyh bu
konu ile ilgili rivayetlerin yalan olduu ortaya km oluyor. Ebu Bekrin (r.a.) namaz
iin imamete geirilmesi bir hata neticesidir. nk Bilal ezan okuyunca, Aie (r.a.)
babasnn ne geirilmesi iin Bill'e emretmitir. Rasulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) uyanr ve ezan sesini iitince, Beni camiye gtrn dedi Abbas r.a.) ve
Ali'nin r.a.) koltuklar arasnda camiye giderek, Ebubekir (r.a.)'i imametten azledip,
kendisi namaza balyor. Btn bunlar cumhurun delilleridir. Akll olan insaf gzyle
baksn, nefsin arzularn brakarak hak olan bulsun. b ve ecdad taklit etmekten
vazgesin.
Rfiz'nin bu uzun iddiasna kar da cevabmz udur:
- Bu szlerde hibir insan iin mmkn olmayan yalan ve iftiralar vardr.
- phesizki, rfizler bu iftiralar uydurmada yahudiler gibidirler.
- Gerekten rfizler iftirac bir kavimdir. Allah'n nurunu sndrmek ve hakikatleri
ters evirmek istiyorlar.
- Rfizler hakk red ve yalan tasdik etmede bidatlarn en kalabalk olanlardr.
Maara hadisesi de Ebubekir (r.a.) iin ak ve c bir fazilettir. Onun hakknda
Allah (c.c.) yle buyurur:
Hani Mekke kafirleri onu Mekke'den karttklarnda ikinin ikincisi (Peygamberin
arkada Ebubekir (r.a.)) ile (Sevr danda) maaradaydlar. O vakit Peygamber
arkadana yle diyordu: Mahzun olma, zira Allah'n yardm bizimle beraberdir.
(Tevbe: 9/40)
Buhari ve Mslim'de rivayet edildiine gre, Ebubekir (r.a.) yle der:
Bir maarada iken mriklerin tepemize kadar gelen ayaklarn grdm. Ve:
Onlardan birisi kendi ayaklarna bakacak olursa bizi grr dedim. Bunun zerine
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
ncleri Allah olan iki kiinin durumundan haberin var mdr? buyurdular.
(Buhari Fedail: 2, Menakb: 45, Tefsir Tevbe: 1, Mslim, Fedail: 1, Tirmizi Tefsir
Tevbe)
Buradaki beraberlik zeldir;
Korkmaynz, zira ben sizinle beraberim, iitirim ve grrm. ayetinde olduu gibi.
bn-i Uyeyne yle diyor:
Peygamberlerine kar olan tavrlarndan dolay Allah (c.c.) Ebubekir'in (r.a.) dnda
btn insanlara itabta bulunarak yle buyurmutur:
Eer siz, Peygambere yardm etmeseniz, Allah vaktiyle ona yardm ettii gibi yine
eder. Hani Mekke kafirleri onu Mekke'den karttklarnda ikinin ikincisi
(Peygamberin arkada Hz. Ebu Bekr) ile (Sevr danda) maaradaydlar. O vakit
Peygamber, arkadana yle diyordu: Mahzun olma, zira Allah'n yardm bizimle
beraberdir. (Tevbe: 9/40)
Ebu Kasm es-Suheyl ve daha bir oklar:
Bu beraberlik Ebubekir'e (r.a.) hastr. Ondan bakasna ait olduu bilinmemektedir,
diyorlar.
O vakit Peygamber, arkadana yle diyordu: Mahzun olma Allah'n yardm
bizimle beraberdir. mealindeki yet Ebubekir'in (r.a.) ashab arasnda zirvede
bulunduuna delildir.
Sddik (r.a.) Peygamberliin gelmesinden vefat edinceye kadar Raslullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem) arkadalk etmitir. Bu dostluk o kadar ileriye gitmitir
ki, Hayatta da, lmde de ondan ayrlmamtr. sznn mehur olmasna vesile
olmutur.

163

Buhari'deki bir baka hadiste Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem):

Arkadam bana brakmyacakmsnz? buyurmutur.
Buhri ve Mslim'de rivayet edildiine gre Hz. Aie yle der:
Babamla anamn slam diniyle mtedeyyin olmyarak yaadklarn hi hatrlamam.
O zamanlarda bir gnmz gemezdi ki, o gnde sabah ve akam vakitlerinde
Raslullah bize gelmemi olsun.
Buhr'de rivayet edildiine gre, Hudeybiye antlamasnn artlarn ar gren mer
(r.a.), Raslullah'a:
Biz mslmanlar hak, dmanlarmz batl zerinde bulunmuyorlar m? Raslullah
(sallallahu aleyhi ve sellem):
Evet yledir buyurdu.mer (r.a.):
u halde dinimiz urunda bu deneti niin kabul edelim? dedi. Raslullah
(sallallahu aleyhi ve sellem):
Muhakkak surette ben, Allah'n peygamberiyim. Ben (bu maddeyi kabul etmekle)
Allah'a isyan etmi deilim. Allah benim yardmcmdr buyurdu.mer (r.a.):
Vaktiyle sen bize yaknda varp Beyti (Kabe'yi) tavaf edeceiz, diye haber vermemi
miydin? deyince, Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
Yok, ben sana (Vakit tayin ederek) bu sene varp tavaf edeceiz, diye haber
vermedim buyurdu. mer (r.a.) devamla yle dedi:
Bu konumay takiben Ebubekir'e (r.a.) vardm ve: Ey Ebubekir (r.a.)! Bu adam
Allah'n hak peygamberi deil midir? dedim. O da:
Evet hak peygamberidir dedi. Ben:
Biz mslmanlar hak, dmanlarmz batl zerinde deil midirler? dedim.
Ebubekir (r.a.):
Evet yledir diye cevap verdi. Ben;
yle ise niin dinimizi kk gryoruz? dedim. Ebubekir (r.a.):
Behey adam, Muhammed Allah'n peygamberidir. O, Rabbine si deildir, Allah
onun yardmcsdr, sen hemen onun emrine sarl. Vallahi Muhammed hak zeredir,
dedi... (Buhari urut: 1,15, Hacc: 106, Muhsar: 3, Meazi: 35, Ebu Davud Cihad:
168, Snnet: 9)
Bu ve buna benzer hareketlerinden dolay Ebubekir (r.a.) sddik unvanna nail
olmutur.
Yine Buhri'nin rivayetine gre, Ebu ed-Derda (r.a.), Raslullah'n (sallallahu aleyhi
ve sellem):
Ey insanlar, Ebubekir'in hakkn veriniz. O hibir zaman bana ktlk etmemitir.
buyurduunu rivayet etmitir. (Buhari Fedail: 2)
Akll kimse, sahih hadisleri gzelce incelerse, doru ve yalann hangisi olduu
kendisine aka belirlenmi olur. Her kim gerek hadisler ile rfizlerin pheli
hadislerini birbirine kartrrsa, onlarn aslsz iddialarna sapacaktr.
Onun iin sanat sanatkara, tababet tabibe, dil bilgisini dilciye, paray sarrafa teslim
etmek gerekir.
Buna ramen btn bunlarn yanlmalar mmkndr. Ama, fakih ve muhaddisler
byle deildir. Fakihlerin batl bir mes'ele zerinde ittifak etmeleri mmkn olmad
gibi, muhaddislerin de yalan tasdik veya doruyu yalanlamalar mmkn deildir.
Binaenaleyh iyi dnen bir kimse, Ebubekir'in (r.a.) zatna mahsus faziletlerini ok
ak bir ekilde mahede edecektir. Allah bizimledir ayet-i kerimesini:
nsanlarn Raslulah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) en sevimli olan Ebu Bekir'dir,
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) yokken mracaatn Ebu Bekir'e yaplmas ve
sddikiyeti ona mahsus klan hadisler, btn bunlar Ebubekir'in (r.a.) faziletine delalet
eden apak delillerdir. (Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bir kadna: Beni

164

bulamazsan, Ebubekir'e sor buyurmulardr. )

Namaz ve hac iin Raslullah'n onu vekil etmesi, vefatndan sonra da mslmanlarn
topyekn ona itaat etmeleri ayrca onun stnlne delalet eder.
Bunlardan baka kendisiyle mer (r.a.)'in faziletlerini dile getiren hadisler vardr.
Raslullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) her ikisine iman ile ehadette bulunmas,
Ali (r.a.)'nin: Raslullah'n:
Ebubekir ve mer'le beraber ktm szn oka sylediini nakletmesi:
Ben, Ebubekir ve mer buna inanyoruz hadisi de bu kabildendir.
Fakat Ali'nin (r.a.) menkibeleri ok olmasna ramen, yalnz ona mahsus faziletleri
belirten yirmi kadar hadis vardr. Menkibeleri de sayszdr. Btn bunlar Ebubekir'in
(r.a.) Raslullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) dost olduunu gsteren delillerdir.
Rfiz'nin iddia ettii gibi Ebubekir (r.a.), Raslullah'n dman olsayd, mrikler
maarann dibine geldiklerinde sevincini ilan etmesi gerekirdi. Aksine Ebubekir (r.a.)
zlm, Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) da zlme Allah bizimledir.
buyurarak, Allah'n onlar koruyacan ve onlara yardmc olacan bildirmitir.
nsanlarn en geri zekals dahi byle tehlikeli bir yolculukta Raslullah'a (sallallahu
aleyhi ve sellem) arkadalk edemin halini idrak etmekten ciz deildir. Raslullah'n
(sallallahu aleyhi ve sellem) yalnz onun arkadaln ve dostluunu kabul ettii bir
kimse, gizlice onun dman olmas mmkn mdr?
Byle bir eyi ancak insanlarn en chili ve en geri zekl olan kabul edebilir.
Raslullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kendisine gizliden dman olan birisini
dost kabul ettiini iddia edenleri, hasseten bunu akl ve ilimce mahlukatn en
mkemmeli olan zata caiz grenleri Allah rezil etsin.
6.8
Rfiz:
Raslullah, srrn ifa etmesinden korktuu iin Ebubekir'i (r.a.) arkada edinmitir.
diyor.
Rfiz'nin bu iddias birok ynden batldr.
Birincisi, Ebubekir'in (r.a.) Raslullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) sevdii ve ona
dost olduu Kuran'n nass ile sabittir.
Manevi tevatr ile de Raslullah' (sallallahu aleyhi ve sellem) ok sevdii, ona
derinden iman ettii, maddeten ve manen de ona ok iltifat ettii sabittir. Ebubekir
(r.a.) bu yolu izlerken cmertlikte Htemi, cesarette Antere'yi gemiti. Fakat,
Rfizler yle iftirac bir topluluktur ki, bazlar Ebubekir (r.a.) ve mer'in (r.a.)
hcre-i Nevebi'de defnedildiklerini dahi inkar ediyorlar.
kincisi:
Rfiz'nin bu iddias, onun tam ve ar bir cahil olduuna delildir. Hasseten hicret
esnasnda vuku bulan hadiselerde bu durum ok aktr. Raslullah (sallallahu aleyhi
ve sellem), arkada Ebubekir (r.a.) ile maarada saklanrken, Mekke mrikleri bu
hadiseyi iittiler. Ertesi gn her tarafa adam gndererek ikisini veya onlardan birini
bulana byk mkafaatlar vadettiler.
Bu hadise de Ebubekir'in (r.a.) Raslullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) dost,
mriklerin de bu dostluundan dolay Ebubekir'e (r.a.) dman olduklarn aka
ortaya koyuyor.
Ebubekir (r.a.), Raslullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) gizliden dman, mriklere
de dost olsayd onun yakalanmas iin azmi gayreti sarf edecekti. stelik onu bulana
mkafaat vadetmezlerdi.

165

ncs:
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) geceleyin kmt, bu kndan da kimsenin
haberi yoktu. Ebubekir'in (r.a.) arkadaln ne yapacakt?
Ebubekir'in (r.a.) bu kndan haberi vard, diye itiraz edilirse, Raslullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) bu yolculuu mriklerden gizli tuttuu gibi, Ebubekir (r.a.)'den de
gizli tutabilirdi, deriz.
Buhr ve Msim'de rivayet edildiine gre; Ebubekir (r.a.) hicret etmesi iin
Raslullah'tan izin istemesi zerine Raslullah, beraber hicret edinceye kadar
sabretmesini emretmitir.
Yine Buhr ve Mslim'de rivayet edildiine gre, Ber (r.a.) Ebubekir'in (r.a.) yle
buyurduunu sylyor:
... Gece boyunca yol yrdk. Ertesi gn le vaktine kadar yrmee devam ettik.
Yolda kimsenin bulunmad bir srada glgesi olan bir kaya parasn grdk. Orada
durduk. Raslullah'n yatmas iin tan glgesinde elimle bir yer hazrladm.
Cbbemi sererek, Ya Raslullah! uyu dedim. leden sonra yola dnceye kadar
uyudu. Topra sert bir arazide yryp giderken, Srak b. Mlik bize yetiti. Ya
Raslullah! Srka bize yetiti, dedim. Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
zlme Allah bizimle beraberdir dedi, ve ona beddua etti. Sraka'nn at karnna
kadar gmld. Srka:
Bana beddua ettiniz fakat dua ederseniz, geri dnp sizi takibedenlerin hepsini geri
evireceim dedi.
Bunun zerine Raslullah ona dua etti ve kurtuldu. Bylece Surka geri dnd.
nne gelen herkese, buralarda kimsenin bulunmadn syleyerek, onlar geri
evirdi. (Buhari Fedail: 2, Menakb: 45)
Buhr'nin rivayetine gre ie (r.a.) yle der:
Mslmanlar mrikler tarafndan eza ve ikenceye uraynca Raslullah onlarn
Habeistan'a hicret etmeleri iin izin verdi. Ebubekirde Habe diyar tarafna hicret
etmek zere Mekke'den kt. Ebubekir, Berk'l imad denilen mntkaya gelince
kendisine bnddnne yetiti. bnddnne Kare kabilesinin by idi.
Ebubekir'e:
Nereye gitmek istiyorsun? diye sordu. Ebubekir:
Beni kavmimin ezas kard. yle tenha bir yere ekilmek ve orada Rabbime ibadet
etmek istiyorum cevabn verdi...
Ebubekir (r.a.), Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile maarada iken
Abdurrahman b, Ebi Bekir, yannda mir b. Fheyre olduu halde gelip onlara haber
iletiyordu. Ebubekir (r.a.) gizliden Raslullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) dman
olsayd, mir b. Fheyre'ye durumu gizlice iletebilirdi.
Yine Ebubekir (r.a.) Raslullah'n gizli dman olsayd, mrikler maaraya yaklap,
ayaklar grndnde darya kp onlara haber vermesi ve Raslullah' (sallallahu
aleyhi ve sellem) teslim etmesi gerekirdi.
Btn bunlar Ebubekir'in (r.a.), Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) iin gerek
dost olduuna dellet ederler.
Kalbini krelten Allah' takdis ederim ey rfiz!
6.9
Ey Rfiz!
zlme Allah bizimle beraberdir. ayeti Ebubekir'in zaifliine ve sabrszlna
dellet eder, diyorsun. Bu iddian da:

166

Raslullah plann aa vurmasn diye Ebubekir'i arkada edinmitir sznle

mtenakzdr.
Zira sen Ebubekir'i sabrsz ve zaif kabul etmitin. Allah akna neden Ebubekir'e
hased ediyorsun? Keke bileydim.
unu da bil iki, ey Rfiz; muhacirler arasnda bir tek mnafk yoktu. Bu mustahil
gibidir. Bundan baka da Mekke'de stnlk ve kuvvet mriklerin elindeydi. O
kafirler slm'a giren herkes phesiz ki Allah rzas iin girmitir. Korktuklar iin
deildir. Binaenaleyh mnafklk onlar iin kesinlikle sz konusu deildir.
(Byk limlerin isbatna gre, Mekki sre ve yetlerde mnafklardan ikayet
edilmemitir. nk mnafklk araplarn ahlkndan deildir. Bilhassa bu kt ahlak
Kureylilerde hi yoktur. Medeni yet ve srelerde nifaktan bahsedilmitir.
nk,orada yahudi ve hristiyanlarn yannda kalbleri hastalkl olan mnafklar ok
idi. )
Mnafklk Medine ehlinde mevcuttu. nk slm orada yaylp, kfre galip gelince,
kalbleri slam'a kar kin ve nefretle dolu olan baz insanlar iman etmedikleri gibi,
kl korkusundan mslman olduklarn ilan etmilerdir. Muhacirler ise, slam'a
girmeleri iin hi kimse onlar zorlamam ve mslmanlardan korktuklar iin de
iman etmi deillerdir. Aksine muhacirler u yetin srrna nail olmulardr.
(Bilhassa bu ganimet). O, fukara muhacirler iindir ki, (Mekke mriklerinin tazyiki
zerine) yurdlarndan ve mallarndan karlmlardr. Halleri udur: Allah'dan
(Dnyada) bir rzk ve rza isterler. Allah'a ve Peygamber'ine, (mal ve canlar ile
Allah'n dinine) yardm ederer. te bunlar, sdk olanlardr, (imanlarnda sadakat
gsterenlerdir.) (Har: 59/8)
Ebubekirde (r.a.) bunlarn en stndr. Hepsi de onu Raslullah'n halifesi olarak
aryorlard. Allah'n kendilerini Sadklar diye nitelendirdii kimselerin dallette
ittifak etmeleri mmkn deildir.
Ey Rfiz!
...eksikliine dellet eder szn bir cihetten dorudur. nk hepimiz Raslullah'a
(sallallahu aleyhi ve sellem) nisbeten ak noksanz. Sizin, bazlar iin iddia ettiiniz
gibi biz, Ebu Bekir'in (r.a.) masum olduunu iddia etmiyoruz. Kald ki Allah (c.c.)
elisine:
Ey Raslum, sabret, senin sabrn da ancak Allah'n yardm iledir. Kafirlerin yz
evirmesinden mahzun olma ve yaptklar hileden de tela edip skntya dme.
(Nahl: 16/127), m'minlere de:
Ey m'minler, savatan gevemeyin ve (Uhud bozgununa) zlmeyin. Haliniz
onlardan netice itibariyle ok yksektir, eer gerekten (va'dimize) inanyorsanz.
(l-i mrn: 3/127) diye hitap etmitir.
Bu da zlmenin imana aykr bir ey olmadn ispat etmektedir.
Ebubekir Es-sddk'n (r.a.) iman ve sabrn dier sahabilerin iman ve sabrna benzeten
cahildir. Ebubekir'in (r.a.) menkibeleri, Osman'n (r.a.) menkbelerinden kat kat
fazladr. Bununla beraber Osman (r.a.), kimsenin sabredemedii ekilde sabretmesini
bilmitir. Onu muhasara ettiler, ldrmek iin ok yamuruna tuttular, buna ramen
taraftarlarnn onlarla sava etmelerine msaade etmemitir. ehd oluncaya kadar
sabr, vekr ve imanla sabretmitir.
zlme Allah bizimle beraberdir yet-i kerimesi, znt ve korkunun vukuuna
dellet etmez. Kendisinden nehyedilen her ey iin de bu durum sz konusudur.
Aadaki yetler buna delildir. Allah (c.c.) yle buyuruyor:
Ey Peygamber, takvada sebat et (ve kafirlerle mnafklara verdiin eman bozmak
hususunda) Allah'dan kork. Kafirlere ve mnafklara (teklif ettikleri masiyetlerde)
uyma. (Ahzab: 33/1),

167

Allah ile beraber baka bir ilaha ibadet etme. (Kasas: 28/88),
O halde, sakn bunu bilmezlerden olma... (En'm: 6/35)
Farzet ki, zlmtr. Haddi zatnda onun bu zlmesi, Raslullahn (sallallahu aleyhi
ve sellem) ehid edilip, slmn yok olma korkusundan kaynaklanyordu.
Veki, Nfi'den, O'da bn-imer (r.a.)'den rivayet ettiine gre, bn-i Ebi Mleyke
yle buyurur:
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) hicret edip, Sevr maarasnn yolunu
tutunca, Ebubekir (r.a.) Onun nnden ve arkasndan yrmee balad. Raslullah
(sallallahu aleyhi ve sellem):
Ey Ebubekir ne oluyor sana? Ebubekir (r.a.):
Y Raslallah Arkadan saldrya urayacaksn diye arkanzdan, nden saldrya
urayacaksnz diye de nnzden yryorum buyurdu. Maaraya vardklarnda
Ebubekir (r.a.):
Ya Raslallah, sizi uyandrncaya kadar buyurunuz, istirahat ediniz, szlerini ekledi.
(Buhari Fedail: 2,Mslim Fedail: 1)
Nfi': Bir zat, bn-i Ebi Mleyke'den naklederek bana yle dedi:
Ebubekir (r.a.) maarada bir delik grd. Ayan oraya soktu ve:
Y Raslallah! bir ylan veya bir akrep sokmas olursa, bana olsun buyurdu.
Buhr ve Mslim'de rivayet edildiine gre, Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
yle buyuruyor:
Sizden biriniz beni evladndan, babasndan ve btn insanlardan daha fazla
sevmedike iman etmi saylmaz.
Ebubekir'in (r.a.) znts, her ihtimale kar Raslullah'n eziyet grebileceinden
kaynaklamyordu. Binaenaleyh, bu durum, onun Raslullah'a kar olan ar
sevgisine dellet eder. Allah (c.c.) Ya'kub'un (a.s.) durumundan haber vererek yle
buyurur:
O (Ya'kub) dedi ki; Ben byk kederimi ve hznm ancak Allah'a ikayet,
ediyorum. (Yusuf: 12/86)
Sonra siz, Ftimetzzehrann, babasnn vefatna sonsuz hznde bulundunuz,
kendisini hzn evine kapattn iddia ederek ve hatta ona layk olmayan eyleri
isnad edecek kadar ar gidiyorsunuz. Ama gerekten cahil, medhetmek isterken,
farkna varmadan zemmeden kimsedir.
Ey Rfiz!
Ebubekir'in (r.a.) znts lm korkusundan idi. dersen, bu da onun mmin
olduunu ve gizliden mrik Kurey'in dostu olmadn ispat ediyor. Raslullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) da:
Ey brahim! Gerekten senin vefatn iin ok zgnz. buyurmutur. Grlyor ki,
znt tabii ve mubahtr. Nassla dabuna dellet etmektedir.
Ey Rfiz,
Arkada kelimesini zikrederek, arkadaln imana dellet etmediini iddia
ediyorsun. Delil olarak da Bundan dolay (bu kfir dnerek mmin) arkadana yle
dedi (Kehf: 18/34) Ayetini getiriyorsun.
Evet, arkada kelimesi umumdir. Komu arkada gibi. Fakat, maara ayetindeki
ifade bu arkadaln sevgi, dostluk ve iman arkadal olduunu ifade ediyor.
Ey Rfiz,
Allah, Resl'nn ve mminlerin zerine manevi huzuru indirmitir. (Feth: 48/26)
yetini delil getirerek, mslmanlarn hezimete uradklarn iddia ediyorsun.
Ey Rfiz,
Eer yalnz Resulnn zerine indirdi denilseydi, huzurun ashab zerine inmedii
anlalabilirdi. Onun iin bu ayet iddian ispatlamaz. nk, Ebubekir (r.a.),

168

Raslullah'a (sallallahu aleyhi ve sellem) hem tbi hem de itaatkr idi. O,

Raslullah'n arkada idi. Allah da her ikisi ile beraberdir. Tbi olunana manevi
kuvvet gelmi ise, ona tbi olan da bu manev kuvvete dahildir. Onun iin Raslullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'n zafere ulat hibir yer yoktur ki, Ebubekir (r.a.)
orada zafere ulaanlarn bata gelenlerinden olmasn. Onun iin:
Ebubekir'in iman ile yeryzndekilerin iman karlkl olarak tartlacak olursa,
Onun iman cmlesinin imanndan ar gelir. demilerdir.
Bir baka hadiste, Ebu Bekrete'nin rivayet ettiine gre Raslullah (sallallahu aleyhi
ve sellem):
Aranzda rya greniniz var mdr? diye sordu, Orada bulunanlardan biri:
Grdm, y Resulallah dedi ve yle devam etti: Semadan bir terazi indi, Siz ile
Ebubekir tartldnz ve Siz ar geldiniz. Sonra Ebubekir ile mer tartldlar.
Ebubekir ar geldi. Sonra mer ile Osman tartldlar, mer ar geldi. Sonra terazi
kaldrld.(Buhari Tefsir Sure: 7/3)
Ey Rfiz,
Uzaklatrlacaktr ondan, takva sahibi olan, (Leyl: 92/17) yet-i kerimesinin
Ebubekir'in (r.a.) deil, Ebu ed-Dehdah hakknda nazil olduunu iddia ediyorsun.
Aslnda dier iddialarn gibi bu da glntr. Ebu ed-Dahdah'n hadisesi ittifakla
Medine'de vki olmutur. yet ise Mekke'de inmitir. Hal byle olunca, yet Ebu edDahdah hakknda nazil olmutur, denilebilir mi?
ayet biri yet Ebubekir (r.a.) hakknda nazil olmutur fakat, Ebu ed-Dahdah'a da
mildir, derse buna inanrz. nk, birok ashab ve tabiin:
u yet unun hakknda nazil olmu ve bu hkme dellet eder derken, bir ksm
ashab ve tabiin de:
yet iki sebepten dolay iki defa nazil olmutur. demilerdir.
bn-i Hazm, Abdullah b. Zbeyr ve bakalarndan rivayet ettiine gre, yukardaki yet
Ebubekir (r.a.) hakknda nazil olmutur. Ayn grn Abdullah b. Zbeyr ve Said b.
el-Mseyyib'ten rivayet edildii Sa'leb tarafndan zikredilmitir.
Sfyan b. Uyeyne, Hiam'dan, O da Urve'den, O da babasndan rivayet ettiine gre,
Ebubekir (r.a.), Allah'a inandklar iin ikence edilen yedi kleyi zad etmitir.
Bunlar Bill, mir b. Fheyre, Nehdiye, Nehdiye'nin kz, Zbeyre, Ummu meys ve
Mu'mil oullarnn (kz) hizmetisidir. Hatta Zbeyre rum olup, Abduddar oullarnn
klesi idi. Mslman olduktan sonra gzleri kapanmas zerine mrikler onun iin:
Gzlerini Lt ve Uzza krelttiler, demee baladlar. Zbeyre de onlarn aksine,
defalarca Lt ve Uzza'y inkar ettiini sylemee balaynca, Allah (c.c.), gzlerini
at ve shhate kavuturdu.
Bill-i Habei'nin zadlna gelince; Ebubekir (r.a.) onu talar arasnda gml iken
satn almtr. Bilal'n bu haline acyan Ebubekir (r.a.), mrik meyye'ye kar
kmas zerine, meyye:
Bilal'in bu halini istemiyorsan satn al dedi. Ebubekir (r.a.):
Yz okka istersen de alacam buyurdu. Bu ekilde Bilal'i satn alarak zad etti.
Sfyan b. yeyne devamla yle diyor:
Uzaklatrlacaktr ondan takva sahibi olan yeti ile yetin iinde bulunduu el-Leyl
sresinin sonuna kadarki btn yetler Ebubekir (r.a.) hakknda nazil olmulardr.
Ebubekir (r.a.) mslman olduunda krkbin dinar vard. Hepsini Allah yolunda
harcad. Ayrca hi kimse yukardaki ayetin Ebu ed-Dahdah hakknda indiini ve onun
sair mslmanlardan daha muttaki olduunu sylememitir. Aksine aere-i mbeere
ve dier bir ksm ashab ondan daha muttaki ve ondan daha stn idiler.
u halde yukardaki yetin Ebubekir (r.a.) hakknda nazil olduunu syleyenlerin sz

169

dorudur. nk Ebubekir (r.a.) sahabelerin en mttakisi ve Allah indinde en sevimli

olan idi.
Buhr'de rivayet edildiine gre Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebubekir
(r.a.) hakknda yle buyurur:
Ebubekir'in malndan faydalandm kadar hibir maldan faydalanm deilim.
(Buhari Salat: 80)
Buhr'deki bir baka rivayette de bn-i Abbas (r. anhuma) yle buyurur:
Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), vefat ile son bulan hastal esnasnda ve
mbarek ban bir bez ile balam olduu halde mescide kp minbere oturdu.
Allah'a hamd ve sena ettikten sonra yle buyurdu:
nsanlar iinde can ve mal ile Ebubekir b. Ebi Kuhafe kadar zerimde minneti olan
hi kimse yoktur. nsanlar arasnda bir dost edinseydim, Ebubekir'i dost edinirdim.
Lkin slm iin olan kardelik efdaldir. Ebubekir'in kapsndan baka bu mescitteki
kaplarn hepsini kapatnz. (Buhari Menakb: 45, Mslim Fedail:2)
Tirmiz'nin naklettii sahih bir rivayette mer (r.a.), yle buyuruyor:
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) malmzdan tasadduk etmek iin bize emir
verdiler. O srada malm ok idi. Kendi kendime; bugn tasaddukta Ebubekir'i
geeceim, dedim. Ve malmn yarsn Raslullah'a getirdim. Raslullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) :
Ailene ne kadar braktn? dedi.
Getirdiimin yars kadarn cevabn verdim.
Biraz sonra Ebubekir (r.a.) malnn tmn getirdi. Raslullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) Ona:
Aile efradna ne kadarn braktn? diye sormas zerine, Ebubekir (r.a.):
Onlara Allah ve Rasln braktm dedi. Bunun zerine Ebubekir'e (r.a.):
Hibir eyde, ebediyyen ve katiyyetle seninle yarmyacam dedim. (Tirmizi
Menakb: 2)
(Ey Resulm, Hudeybiye seferinden) geri kalan O bedevilere de ki; Siz yaknda ok
kuvvetli olan cengaver bir kavimle harb iin arlacaksnz. Onlarla savarsnz,
yahud mslman olurlar (da kurtulurlar). Eer itaat ederseniz, Allah size gzel bir
mkafaat verir. ayet bundan nce yaptnz gibi, cihaddan dnerseniz, sizi ackl bir
azab ile azaplandrr. (Feth: 48/16)
yet-i Kerimesine gelince, afi, E'ar ve bn-i Hazm bu yeti Ebubekir'in (r.a.)
halifeliine delil olarak zikrederler. Mezkur zatlar:
Eer Tebuk savandan sonra Allah, seni, Medine'de kalan mnafklardan bir
ksmnn yanna dndrr de baka bir savaa kmak iin senden izin isterlerse, de ki:
Artk benimle beraber ebediyyen sefere kamazsnz, beraberimde olarak hibir
dmanla muharebe edemezsiniz. nk ilk defa, oturup kalmay arzu ettiniz. (Tebuk
seferine kmadnz) imdi de geri kalan kadn ve ocuklarla oturup kaln. (Tevbe:
9/83)
yet-i kerimesinde bahsedilen davetinin Raslullah olmad ve ondan sonra gelecek
olan imamn olaca, bunun da Ebubekir (r.a.) veya mer (r.a.)'den baka bir
kimsenin olamyaca kesindir. nk bu iki zt Fars, Rum ve bakalarna kar
mslmanlar cihada armlar ve mslman oluncaya kadar onlarla savamlardr.
Rfizler El-Fetih sresindeki ayette zikredilenlerin, Tevbe sresindeki ayette
zikredilenlerin ayns olduklarn iddia ediyorlar. Dolaysyla delilleri boa kt.
nk, El-Feth sresinin Hudeybiye ksasnda nazil olduu ittifakla kabul edilmitir.
eyhul slm bu mevzuda uzun uzadya konutuktan sonra, El-Feth sresinde
zikredilen yet Ali (r.a.)'nin kendileriyle arpt kimseler olmadn, nk Allah
(c.c):

170

Onlarla savarsnz, yahud mslman olurlar buyurduunu, syler. Ali (r.a.)'in

kendileriyle savat kimseler Kur'n'n nass ile mslman idiler.
Allah (c.c.) yle buyurur:
Eer m'minlerden iki birlik arprlarsa, hemen aralarn dzeltin (Hucurat: 49/9)
te Allah (c.c.), birbirlerine dmanca davranmalarna ramen her ikisini iman ile
tavsif etmitir. Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) da, Hasan (r.a.) hakknda:
Allah onun vastasyla iki mslman birlik arasn islah edecektir. buyurmulardr.
Hakikaten de byle olmutur. Hz. Hasan'n yapt Allah indinde arpmadan daha
sevimli olduu anlalm oldu.
Kt det ve alkanlna binaen, yaldzladn yalan ve hezeyanlarndan biri de, ElAr meselesi hakkndaki grlerindir. (EI-Ar: Ashabn Raslullah'a yaptklar
glgeliktir. Raslullah'n istei zerine Ebubekir (r.a.) bu glgelikte bir mddet
Onunla beraber kalmtr. Burada Raslullahn, Rabbine kar yapt niyazlar
dinlemitir. )
Bu konuda btl grlerini serdederken Ebubekir (r.a.), Raslullah ile birlikte
katld savalarda defalarca kamtr. diyorsun. Halbuki, Raslullah (sallallahu
aleyhi ve sellem)'in ilk sava Bedir savadr. Ebubekir (r.a.) ve mer (r.a.) de bu
savatan nce savamamlardr. Durum byle iken, Ebubekir (r.a.) ne zaman
kamtr?
Hayr hayr O, hibir zaman kamamtr. Hatta Uhud savanda bile Ebubekir (r.a.)
ve mer (r.a.) hezimete uramamlardr. Osman (r.a.) geri ekilmitir ama, bilahere
nass ile affedilmitir. Daha nce belirttiimiz gibi, Ebubekir (r.a.), Huneyn savanda
Raslullah'n etrafnda tek bana arpmtr.
Ebubekir (r.a.) iddia ettiin gibi korkak olsayd, Raslullah (sallallahu aleyhi ve
sellem), El-Ar'te (glgelik) yannda kalmas iin yalnz onu tahsis etmezdi. stelik
Ebubekir'in (r.a.) bu glgelikte Raslullah'n niyazlarn iitip:
Y Reslallah, yetiir, Sen Rabbine ok srar ettin. Allah, sana olan va'dini elbette
yerine getirecektir. demesi onun sebatna ve Raslullah'a olan kuvvetli inancna
dellet eder. Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile Ebubekir (r.a.), Bedir'deki
arpmaya itirak etmemelerine ramen, Bedir ehlinin en faziletlileridirler. Onun
iin her sava, savamayandan stn kabul edilemez.
Ey Rfiz,
Ebubekir'in (r.a.) defalarca savatan katn, terzilik yapt iin gsz, fakir ve
mflis olduunu, Menaf ve Manzum oullar gibi akraba, kle ve hizmetileri
olmadn iddia ediyorsun...
Peki, Allah akna slama ilk nce giren O yce sahabiler neden ona kar tevazu edip,
halifeliine biat ederek:
Ey Raslullah'n halifesi dediler?
Vallahi btn bu tevecchler Onun nass'la halife olduuna iaret ediyorlar. Vallahi
yine onlara gre Ebubekir (r.a.) kendilerinden stn olmasayd ona byle
yapmazlard. mer (r.a.) Onun hakknda yle diyor:
Vallahi boynumu takdim edip onu kesmeleri, iinde Ebubekir'in bulunduu bir
kavmin bana geip emir olmaktan bana daha ho geliyor.
6.10
Rfiz yle diyor:
Ebubekir, maln Raslullah iin harcamtr, sz yalandr. nk, mal yoktu.
Ey Rfiz,

171

Belalarn en by, mtevatir ve kat'i olan haberleri inkar etmektir.

Senin bu iddia ettiini, gvenilir veya gvenilmez kimler nakletmitir? Yoksa
hayaszlk ve iftira ile Htem'in cmertlii, Ali'nin (r.a.) cesareti, Muaviye'nin (r.a.)
yumuakl, Ebubekir'in (r.a.) zenginlik ve faziletini inkar edebileceini mi
zannediyorsun?
Bunlar hakknda nass- Kur'an yoktur ama, Ebubekir'in (r.a.) fazileti ve zenginlii
hakknda nass- Kur'n vardr.
Buhr ve Mslim'de rivayet edildiine gre:
Ebubekir (r.a.) akrabas olan Mistah'a mali yardmda bulunuyordu. Mistah ie
(r.a.)'ye (ifk hadisesinde) iftira edince, Ebubekir (r.a.) bundan byle Mistah'a mli
yardmda bulunmayacana yemin etti. Bunun zerine:
Bir de, iinizde fazilet ve servet sahibi olanlar, akrabalara, yoksullara, Allah yolunda
hicret edenlere vermemek (yedirmemek) zere yemin etmesinler; (kusurlarn)
balasnlar, aldrmasnlar. Allah'n sizi balamasn sevmezmisiniz? Allah
frdur=ok balaycdr, Rahmdir=ok merhametlidir. (Nur: 24/72) yet-
kerimesi nazil oldu.
Bunu iiten Ebubekir (r.a.); Vallahi ben, Allah'n beni mafiret etmesini muhakkak
severim dedi ve Mistah'a veregeldii yardm devam ettirdi.
Ebubekir (r.a.), Allah'a inandklar iin ikence gren yedi kleyi kendi malyla satn
alarak, onlar zd etmitir.
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Ebubekir (r.a.) hakknda :
Vallahi Ebubekir'in mal kadar hibir mal bana fayda vermemitir. buyurmutur.
(Tirmizi Menakb: 10)
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ile hicret edince btn maln Allah ve Rasl
yolunda infak etmek zere yanna almtr. O zaman mal altbin dinar kadard.
Ey Rfiz,
(Ebubekir'in (r.a.) zengin olmadn ispatlamak iin) Ebubekir (r.a.), meddip idi.
diyorsun. Bu da yalandr. Meddip olduunu kabul etsek ne olur? Mekke ehlinin
yazy ok az bildikleri malumdur. Ebubekir (r.a.) muallim olsayd, Kurelilerde yaz
yazabilenler ok olurdu. O terzi de deildi. KureyIilerin elbisesi genelde cbbe ve
entari olduu iin, terzilere az ihtiya vard. Halife olunca da, nafakasn temin iin
ticaret yapmak istedi. Ancak mslmanlar halifeliin ar ykn nazar-i dikkate
alarak nafakasna yetecek kadar beytlmaldan ona maa ayrdlar.
Yine Buhr ve Mslim'de rivayet edildiine gre;
Mslmanlar (Kurey mrikleri tarafndan) eza ve ikenceye uraynca, Raslullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) Habeistan'a hicrete izin verdi. Ebubekir (r.a.) de Habe
diyar tarafna hicret etmek zere (Mekke'den) yola kt. Berkl Gimad mevkiine
gelince kendisine bnddnne yetiti. -bnddnne, Kare kabilesinin by idibnddnne:
Nereye gitmek istiyorsun?
Ebubekir (r.a.):
Beni kavmimin ezas kard. yle tenha bir yere ekilmek ve orada Rabbime ibadet
etmek istiyorum.
bnddnne:
Ey Ebubekir (r.a.), senin gibi bir zat, ne yurdundan kar, ne de karlr. Bir
hakikattir ki, sen, herkeste bulunmayan (en deerli) bir mal ihsan edersin, akraban
ziyaret edersin, aile efradnn ykn ekersin, misafiri arlarsn, hayr ilere
koarsn. imdi ben senin iin bir hamiyim. Haydi Mekke'ye dn de, kendi
memleketinde Rabbine ibadet et, dedi.
Bunun zerine Ebubekir (r.a.) geri dner. bnddnne de kendisine refakat eder. O

172

akam Mekkeye varan bnddnne Kurey ileri gelenlerine unlar syledi:

Ey Kurey, Ebubekir (r.a.) gibi muhterem bir zat phesiz ki, ne memleketinden
darlp kar, ne de karlmaa mecbur edilir. Ey Kurey! Siz, u yce faziletlere hiz
olan bir adam memleketinden karmak m istersiniz? O, hayr ilere yardm eder,
akrabay ziyaret eyler, aile ykn eker, misafiri arlar, kimsede bulunmayan en
kymetli mal ihsan eder.
Ve Ebubekir (r.a.)'i himayesine ald. Kurey de, bnddnne'nin Ebubekir (r.a.)'i
himayesine almasn reddetmedi. Hakkndaki bu szlerini yalanlamad. Fakat,
bnddnne'ye u szleri sylediler:
Ebubekir'e syle. O, bir eye karmasn, evinde Rabbine ibadet etsin, namaz klsn
ne dilerse okusun. Fakat okuduu ile bize eza vermesin, aktan okumasn, nk biz,
kadnlarmz ve ocuklarmz saptrmasndan korkarz dediler.
Ey Rfiz!
Ebubekir (r.a.), maln Allah yolunda infak etseydi, Ali (r.a.) hakknda (Hel Et)
sresi nazil olduu gibi, onun hakknda da yet inmesi gerekirdi. diyorsun.
Ey Rfiz!
Daha nce belirttiimiz gibi (Hel Et)nn nuzulu ile ilgili hadis, uydurmalardandr.
Ayrca, her meselede yet inmesi art olsayd, Kur'n- Kerm'in bir yirmi misli daha
olmas gerekecekti. (Bununla birlikte En-Nr suresinin 22'ci ve El-Leyl suresinin
17'ci yetleri ittifak ile Ebubekir (r.a.) hakknda nazil olmulardr. )
Ey Rfizi,
Ebubekir'in (r.a.), namaz iin imamete tayini, ie (r.a.)'nin iidir. diyorsan.
Evet, bu ddian da yaptn iftira, inad ve mtevatiri inkar etmene benzer. Bunu kim
sana nakletti? Yoksa kitaplar yalan ve iftira ile dolu olan stadlarn El-Mufid ve ElKaracik mi naklettiler? Yoksa bu imamet birtek farz iin mi idi ki, bu naklettiin dile
getirilebilsin? Hayr!... Hayr!.
lim ve insaf erbab, Ebubekir'in (r.a.) Hcre-i Nebev yaknnda, defalarca
mslmanlara imamlk yaptn bilirler. Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem)da,
O'nun namazdaki kiraatini iitiyordu. Bu i hi de gizli deildi. Bu imametin
Raslullah'n izni ile olduu tevatr ile sabittir. Bu konudaki nasslar olduka oktur.
Buhr ve Mslim'de rivayet edildiine gre, Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
son hastal srasnda ie (r.a.)'ye yle buyurdu:
Babam ve kardeini bana ar da, bir mektup yazaym. Belki biri bir sevdaya
kaplp, bir mddei davaya kalkar da; ben daha lykm, der, Lkin Allah'da,
m'minler de Ebubekir'den bakasn istemezler. (Mslim Fedail: 11)
Bu Hadis-i erif, Raslullah'n (sallallahu aleyhi ve sellem) kendisinden sonra vuku
bulacak hadiseleri haber verdiini bildiriyor.
Raslullah (sallallahu aleyhi ve sellem); Allahu Teal'nn, Ashab ve btn m'minleri
Ebubekir'e (r.a.) biat edip, O'nun halifelii zerine ittifak etmede muvaffak klacan
bildii iin, bilahere bu mektubu Ebubekir'e (r.a.) yazmaktan vazgemitir.
Allah (c.c.) bize ve size her drdn sevmi bir halde iken lm nasib eylesin.
Muhakkak Ki, Kii Sevdii le Beraberdir. (Buhari Edeb: 96, Birr: 165, Tirmizi
Zhd: 50)
slm ve Ehl-i Snnet nimeti zerine Allah'a hamd olsun.
Ebede kadar selt ve selm Resulne, akrabasna, ashabna ve temiz zevcelerine
olsun.
Mellif, bu eseri Eb'l Abbas Ahmed b. Teymiyye'nin Minhc es-Snne adl
eserinden derlemitir. Kitabn asl doksan forma kadardr. El-Mntekay
Cmdell aynda ve hicri sekizyzyirmidrt senesinde Yusuf e-fi -Allah onu

173

rahmet etsin- istinsah etmitir.

Allah'a (c.c.) hamd olsun. O bize kfidir. O, ne gzel vekildir.

174