PARABOLA

Parabola je skup taaka u ravni sa osobinom da je rastojanje svake take od jedne stalne take (ie) jednako
odstojanju te take od jedne stalne prave (direktrise).
y

y 2 = 2 px

F(

x =

p
,0)
2

p
2

p
F ( , 0) je ia parabole.
2
p
p
Prava x =
je direktrisa parabole ili x + = 0 .
2
2
Odstojanje take F od direktrise obeleava se sa p i naziva se parametar parabole.

Koordinatni poetak je teme parabole.

Jednaina parabole je

y 2 = 2 px

Naravno, ova parabola se najvie prouava , a da vas ne iznenadi evo i ostalih parabola:

p
y=
2

p
F (0, )
2
p
F ( , 0)
2

x=

y 2 = 2 px

p
2

y=

x 2 = 2 py

p
2

p
F (0, )
2

x 2 = 2 py
www.matematiranje.com

Primer 1.
Data je parabola y 2 = 4 x . Kroz njenu taku M(-2,-1) postaviti tetivu koja je tom takom prepolovljena.

Postavimo najpre problem, skicirajui ga...

y2 = 4 x

B(x ,y )

-2
M

x
-1

A(x ,y )

Neka je AB traena tetiva. Taka M je sredina dui AB pa mora da vai:

x1 + x2
= 2 x1 + x2 = 4
2
y1 + y2
= 1 y1 + y2 = 2
2
Take A i B pripadaju paraboli , pa njihove koordinate moemo menjati umesto x i y u jednaini parabole:
A( x1 , y1 ) y 2 = 4 x y12 = 4 x1
B ( x2 , y2 ) y 2 = 4 x y2 2 = 4 x2

Na ovaj nain smo dobili 4 jednaine sa 4 nepoznate. Moemo traiti koordinate taaka A i B ali je pametnije samo
y y
nai koeficijent pravca prave koja prolazi kroz AB i onda upotrbiti jednainu prave kroz jednu taku. k = 2 1
x2 x1

y12 = 4 x1
y2 2 = 4 x2 oduzmemo od druge prvu jednainu
y2 2 y12 = 4 x2 (4 x1 )
( y2 y1 )( y2 + y1 ) = 4 x2 + 4 x1

znamo da je y2 + y1 = 2

( y2 y1 )(2) = 4( x2 x1 )

y2 y1
=2
x2 x1
Sada jednaina prave kroz jednu taku M(-2,-1)
y y0 = k ( x x0 )
y (1) = 2( x (2))
y +1 = 2x + 4
y = 2x + 3
Evo jednaine traene tetive!
www.matematiranje.com

Prava i parabola

Slino kao kod krunice , elipse i hiperbole da bi odredili meusobni poloaj prave i parabole, reavamo sistem
jednaina:

y = kx + n i

y 2 = 2 px

Ako sistem nema reenja , onda se prava i parabola ne seku, to jest p < 2kn

Ako sistem ima dva reenja, onda prava see parabolu u dvema takama p > 2kn

Ako sistem ima jedno reenje, prava je tangenta parabole i zadovoljava USLOV DODIRA:

p = 2kn

Napomena
Ako nam trae tangentu pararbole u datoj taki ( x0 , y0 ) na pararboli , onda imamo gotovu formulu:

y y0 = p( x + x0 )
Primer 2.
U kojoj taki parabole y 2 = 16 x je tangenta nagnuta pod uglom od 1350 prema x-osi.
Obeleimo tu taku sa ( x0 , y0 ) . Tangenta e biti y y0 = p( x + x0 ) , odnosno ,iz jednaine parabole je
2p = 16
p=8

y y0 = 8( x + x0 )
y y0 = 8 x + 8 x0
y=

8x
8
x+ 0
y0
y0

k=

8
y0

Nali smo koeficijent pravca te prave , a kako je

k = tg
k = tg1350
k = 1

k=
Onda je

8
y0

1 =

8
y0 = 8
y0

Ovu vrednost zamenimo u jednainu parabole i imamo:

www.matematiranje.com

y 2 = 16 x
(8) 2 = 16 x
16 x = 64
x=4
Dakle, traena taka na paraboli je ( 4, -8)

Primer 3.
Napisati jednainu tangente parabole y 2 = 12 x ako je poznato da je paralelna sa pravom 3x y 4 = 0

traena
prava

y=3x-4

Kako je naa prava paralelna sa datom , one imaju isto k (uslov paralelnosti)
3x y 4 = 0
y = 3x 4
k =3

Naa traena prava je dakle y = 3x + n , a n emo nai pomou uslova dodira

Iz parabole je y 2 = 12 x 2 p = 12 p = 6
p = 2kn
6 = 2 3n
6 = 6n
n =1

Reenje je y = 3x + 1
www.matematiranje.com

Primer 4.
Napisati jednaine zajednikih tangenti krivih y 2 = 4 x i x 2 + y 2 2 x 9 = 0
Da najpre sredimo krunicu
x2 + y 2 2 x 9 = 0
x2 2 x + y 2 9 = 0
x2 2 x + 1 1 + y 2 9 = 0
( x 1) 2 + y 2 = 10 p = 1, q = 0, r 2 = 10
Neka je traena tangenta y = kx + n .
Ona mora da zadovoljava i uslov dodira sa parabolom i sa krunicom .
Iz jednaine parabole y 2 = 4 x je 2p = 4 , pa je p = 2
Ovo zamenimo u uslov dodira
p = 2kn
2 = 2kn

kn = 1
Sada uslov dodira za krunicu
r 2 (k 2 + 1) = (kp q + n) 2
10(k 2 + 1) = (1 k + n) 2
10(k 2 + 1) = (k + n) 2
Dobili smo dve jednaine sa po dve nepoznate,pa reavamo sistem
10(k 2 + 1) = (k + n) 2
kn = 1
n=

1
k

1
10(k 2 + 1) = (k + ) 2
k
2
k +1 2
10(k 2 + 1) = (
)
k
(k 2 + 1) 2
10(k 2 + 1) =
k2
10k 2 = k 2 + 1

www.matematiranje.com

9k 2 = 1
1
1
1
k 2 = k1 = , k2 =
9
3
3

Vratimo se da naemo n
kn = 1
1
k1 = n1 = 3
3
1
k2 = n2 = 3
3
Jednaine tangenti su

1
t1 : y = x + 3
3
1
t2 : y = x 3
3
Zato nam se javljaju dva reenja?
Pa ako skiciramo problem, vidimo da je to oigledno...

www.matematiranje.com