MEDICINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U NIU

STRUKOVNI SANITARNO-EKOLOKI INENJER

SANITARNA
SANITARNA TEHNIKA
TEHNIKA -- PREDAVANJE
PREDAVANJE 1:
1:

UVOD

DR DRAGAN MILIEVI, DOCENT

VODA

HRANA

ENERGIJA

IVOTNA SREDINA

Gloabalni porast broja stanovnika

Na poetku 19. veka, svet je brojao oko milijardu ljudi.

U 20. vek svet je uao sa neto manje od dve milijarde ljudi.
U martu 2012, u nekom kutku planete, roen sedammilijarditi stanovnik.
Ako se ostvare prognoze Ujedinjenih nacija (UN) o
globalnim demografskim kretanjima, u naredno stolee,
planeta e ui prenaseljenija, opustoenija, siromanija i
gladnija nego ikada.

Globalna urbanizacija

Globalna nestaica slatke vode

Hrana i glad u svetu

Svetska energetska kriza

Zagaenje ivotne sredine

Klimatske promene

1956 - 2003: Od Minamate do Kyota

1956 Minamata disease

1962 Rachel Carson "Silent Spring",

published by Houghton Mifflin
1970 US EPA

1971 Mercury Poisoning in Iraq

1974 Love Canal disaster
1979 Three Mile Island "Nuclear
Nightmare"
1986 Chernobyl nuclear plant disaster
1999 Tokamura nuclear plant
acident

2011 Fukushima Daiichi nuclear

power plant disaster

1972 UN Conference on the Human

Environment, Stockholm
1977 UN Conference on Water, Mar
del Plata
1992 UN Conference on environment
and Development (UNCED Earth
Summit), Rio de Janeiro
2002 World Summit on Sustainable
development, Rio+10, Johannesburg
2003 International Year of
Freshwater, 3rd World Water Forum,
Kyoto, Osaka and Shiga

Chisso-Minamata disease 1956.

iva
iva je metal koji prirodno
nastaje u vulkanskim
podrujima i podrujima
toplih izvora
Nastaje proputanjem
struje vazduha i
kondenzovanjem pare
preko stena kada se stene
greju
HgS + O2 Hg + SO2

Upotreba ive u domainstvu

Fluorescentne sijalice
Baterije
Termometri
Medicinski proizvodi
Termostati
Auto delovi

Globalni ciklus ive

Vodeni ciklus ive

Bioakumulacija/Biomagnifikacija
Bioakumulacija je proces gomilanja
odreenih toksinih materija u organizmu.
Nastaje kada organizam uzima vie
toksinih materija nego to ih eliminie, pa
se one zadravaju u organizmu
Biomagnifikacija je inkrementalno
poveanje koncentracije toksine meterije
na svakom nivou prehrambenog lanca
iva se postojano vezuje za riblje
miino tkivo i ne postoji nain spremanja
ribe kojim bi se odstranila ili umanjila
koncentracija ive koja je dospela u ribu

Trovanje ivom
Uzrokuje smanjenje sposobnosti vida, sluha,
razgovora i hoda, promene u ponaanju, depresiju,
razdraljivost, nervozu i nesposobnost
koncentracije.
iva je snaan neurotoksin, odnosno remeti
funkcije nervnih elija. Moe da izazove oteenja
mozga, bubrega i plua.
Naroito je opasna po trudnice i decu. Fetusi i mala
deca su najrizinija grupa jer je njihov nervni
sistem jo uvek u fazi razvoja i 4 do 5 puta su
osetljiviji na ivu u odnosu na odrasle.

Chisso-Minamata ciklus ive

Distribution of Occurvence of Certified Patients

Ministry of the Environment, Government of Japan
http://www.env.go.jp/en/chemi/hs/minamata2002/ch3.html

Simptomi i znaci Minamata bolesti

Kod rtva dijagnostifikovana
oteenja nervnog sistema
Znaci su ukljuuvali:
Utrnulost udova i usana
Nerazgovetan govor i zamagljen
vid
Gubitak svesti
Nekontrolisani pokreti
Simptomi Turetts sindroma
(nekontrolisana vika)
Oteenja mozga
Fiziki deformiteti

Google. Images.
http://soshisha.org/soshisha/gazou/a_child_who_contr
acted_the_disease_while_in_the_womb.jpg

Minamata bilans
U 1974. godine, 5 godina nakon to je Chisoo
kompanija prestala da zagauje vodu, bilo je jo 798
osoba s dijagnozom "Minamata bolesti".
Do tada je bilo dokumentovano 2.955 rtava
pogoenih simptomima "Minamata bolesti od kojih
1.784 umrlih
Vie od 10.000 ljudi je dobilo odtetu od Chisoo
korporacije, ali nisu priznati kao zvanine rtve
Preko 17.000 prijavljenih nepriznatih rtava
Prema procenama ukupno oko dva miliona oteenja
od neurolokih poremeaja

William Eugene Smith (1918-1978)

Tomoko Uemura in Her Bath
Minamata, 1972

Objavljeno 1962. godine

Formiranje US EPA, 1970

Trovanje ivom u Iraku, 1971.

Izloeno 40.000 ljudi

Primljeno u bolnicu sa simptomima
trovanja oko 6.500 ljudi
Zvanino 650 ljudi umrlo, ali se smatra
da je broj umrlih bar 10 puta vei

Love Canal, Niagara Falls, 1974

Godine 1920. grad Niagara Falls je kupio zemljite
koje se zvalo Kanal ljubavi i koristito ga je za
kemijsku deponiju.
Amerika vojska je takoe odlagala otpad od proba
hemijskog oruja.
Godine 1947. Hooker Chemical Company je
preuzela zemljite i nastavila odlaganje hemijskog
otpada na njemu
Do 1952. Hooker Chemical Company odloila je
22.000 tona toksinog otpada
Hooker Chemical Company je prekrila glinom i
zemljom Kanal ljubavi i proglasio ga zapeaenim
Grad je kupio zemljite za $ 1 i zapoeo izgradnju
stambenih naselja, koja su veoma brzo naseljena

Love Canal, Niagara Falls, 1974

Do 1970. izvetaji o udnim mirisima i

hemikalijama su postali uobiajena pojava
tetna dejstva na zdravlje ljudi su postala evidentna.
Astma, karcinom, neuroloki i mnogi drugi
zdravstveni problemi, pobaaji, mrtvoroenad i
uroene mane su nastupila s veom uestalou,
posebno od 1974. do 1978.

Love Canal, Niagara Falls, 1974

Godine 1978. predsednik Jimmy Carter je proglasio
Kanal ljubavi kao dravni krizni problem.
Vie od 1000 porodica je preseljeno

Kanal ljubavi e biti zapamen kao "nacionalni

simbol neuspeha u stvaranju oseaja brige za budue
generacije - David Axelrod

Three Mile Island, USA, 1979

Delo nuklearnog reaktora se otopio, ali je oprema

elektrane izdrala
Incident je izazvao veliku krizu, ali na sreu nije
izazvao zdravstvenu katastrofu
Samo mala koliina radijacije je pobegla u
atmosferu
Prema incidentu je 1979., snimljen film Kineski
sindrom (Jane Fonda, Michael Douglas, Jack
Lemmon)

ernobilska katastrofa, Ukrajina, 1986.

ernobilska katastrofa, 1986.

ernobilska katastrofa, 1986.

ernobilski bilans
Oko 35.000 odraslih osoba i oko 1.400 dece u neposrednom
okruenju nuklearne elektrane zatrailo je pomo koja je
direktno vezana za posledice nuklerane nesree.
Razliite nivoe zdravstvenih posledica prouzrokovanih
radioaktivnou osetilo je preko 2,4 milona ukrajinskih graana.
Najvee zdravstvne probleme osetili su graani Belorusije,
prema kojima je s mesta nesree vetar nosio velike koliine
radioaktivne praine koje su se onde zadrale.
Zabeen je intenzivan porast prevremenih poroaja, raanja
dece s odreenim poremeajima, dok su odrasli postali skloni
oboljevanju od leukemije, raka i drugih oblika bolesti.
U itavoj su se Europi uinci zraenja odrazili na zdravlje ljudi.
Neslubeni izvori procenjuju da je od posledica radijacije
sveukupno preminulo izmeu 200.000 i 400.000 ljudi.
Konane zdravstvene posledice znae se tek nakon nekoliko
decenija.

ernobilska katastrofa, 1986.

Odrivi razvoj
Vienna International Conference - Agenda for
Science for Environment and Development into
the 21th Century (1991)
Dublin International Conference on Water and
Environment - Development Issues for the 21st
Century (1992)
Rio de Janeiro Earth Summit - Agenda for
change (1992)
Johannesburg World Summit on Sustainable
development, Rio+10 (2002)

Odrivi razvoj
Odrivi razvoj podrazumeva takav razvoj drutva koji
raspoloivim resursima zadovoljava ljudske potrebe, ne
ugroavajui prirodne sisteme i ivotnu sredinu, ime se
osigurava dugorono postojanje ljudskog drutva i njegovog
okruenja.
Odrivi razvoj podrazumeva ravnoteu izmeu potronje resursa
i sposobnosti obnavljanja prirodnih sistema.
Najee navoena definicija data je u izvetaju Svetske
komisije za okruenje i razvoj pri Ujedinjenim nacijama
(Bruntland komisija) Naa zajednika budunost, 1987.:
Odrivi razvoj je razvoj koji zadovoljava potrebe sadanjice,
ne dovodei u pitanje sposobnost buduih generacija da
zadovolje vlastite potrebe.

Hvala na panji!