PERISTILAHAN

BAHASA MELAYU

Disediakan oleh :
Cikgu .

KONSEP
DASAR
ISTILAH

Tataistilah ialah kumpulan

peraturan untuk membentuk
istilah (termasuklah
kumpulan istilah yang
dihasilkannya). Tatanama
ialah kumpulan peraturan
untuk menentukan nama
dalam bidang ilmu (termasuk
kumpulan nama yang
dihasilkannya).

Istilah ialah kata atau

gabungan kata yang jelas
menerangkan makna,
konsep, proses, keadaan
atau ciri yang khusus
dalam bidang tertentu.
Misalnya; hablur, medan
magnet, metamorfosis

ISTILAH DAN KATA UMUM

Istilah ialah kata yang penggunaannya dan maknanya khusus pada bidang
tertentu. Kata umum ialah kata-kata biasa dalam bahasa. Tetapi kata umum
boleh menjadi istilah. Contohnya; tenaga > tenaga atom.

Istilah khusus

Istilah umum

Aset

Harta

Liabiliti

Tanggungan

Morfem dan proses

peristilahan
KATA AKAR

Kata yang belum mendapat imbuhan misalnya rumah, asid, algebra

IMBUHAN DAN PENGIMBUHAN
Imbuhan ialah morfem yang digunakan untuk mencipta istilah melalui proses
pengimbuhan. Misalnya; ber- (berinteraksi), peN-an (pemprosesan).
PENGGANDAAN
Ulangan kata dasar sama ada sebahagian (rambut = rerambut) atau seluruh (kacang
= kacang-kacang) untuk membentuk istilah.
GABUNGAN
Cantuman dua kata atau lebih untuk membentuk istilah melalui proses penggabungan.
Contohnya, setiausaha, warganegara, bumiputera

BENTUK ISTILAH
BENTUK AKAR BEBAS
Boleh berdiri sendiri sebagai istilah atau menjadi dasar kepada pembentukan istilah yang
lebih luas. Misalnya haba, sisa..
BENTUK BERIMBUHAN
Bentuk istilah yang mengandungi imbuhan. Contohnya, bersistem, angkawasan,
keberkesanan
BENTUK GABUNGAN
Bentuk istilah yang terdiri daripada dua kata atau lebih. Misalnya; garis lintang, kadar inflasi,
empat persegi
BENTUK GANDAAN
Istilah yang seluruh atau sebahagian daripada bentuk dasarnya diulang. contohnya,; pepasir,
jejari, buli-buli, kacang-kacang.

BENTUK
PROTOTAIP
Ialah kata yang masih berbentuk seperti dalam bahasa sumber dan belum
mengalami proses penyesuaian ke dalam bahasa Melayu.
contoh
I.

Protein

II. Radiator
III. Magnet

PARADIGMA KATA
ialah kumpulan kata yang dibentuk daripada satu akar yang sama melalui pola tertentu,
baik yang berupa kata berimbuhan mahupun yang berupa gabungan.
i.

absorp

ii.

absorbate

zat berserap

iii. absorbent

zat penyerap

iv. absorber

penyerap

v.

absorptivity

serap

kedayaserapan

. untuk membentuk istilah, DBP telah mengadakan pedoman pembentukan istilah sejak
tahun 60-an.
. dapat kerjasama Majlis Bahasa Indonesia-Malaysia (MBIM) mulai tahun 1972 dan MABBIM
yg telah menyenaraikan sumber-sumber istilah bagi bahasa Melayu-Indonesia