SALAWIKAIN

- ay mga maiiksing pangungusap na lubhang makahulugan at naglalayong magbigay pa

tnubay sa ating pang-araw-araw na pamumuhay. Naglalaman ito ng mga karunungan.
Pagkahaba-haba man ng prusisyon, sa simbahan din ang tuloy.
Kahulugan: Sa tinagal-tagal man ng samahan ng magkasintahan, sa bandang huli ay
humahantong din ito sa kasalan.
Ang taong nagigipit, sa patalim man ay kumakapit
Kahulugan: Ang taong nagigipit kung minsan ay napipilitang gumawa ng mapangahas
na bagay na maaaring maging dahilan upang lalu lamang siyang magipit.
Pag maliit ang kumot, magtiis kang mamaluktot
Kahulugan: Kung nakakaranas ng kakulangan sa buhay ang isang tao ay dapat siyang
mamuhay ng naaayon sa kanyang kakayahan. Matutong magtipid at maging payak sa p
amumuhay.
Kung hindi ukol, hindi bubukol
Kahulugan: Ang swerte sa buhay ay huwag asahang makakamtan kung hindi nakalaan p
ara sa iyo.
Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa
Kahulugan: Hindi sapat na tayo ay humingi ng awa sa Diyos, kailangan din natin n
a pag-ukulan ng sikap at gawa upang matamo ang mimithing biyaya.
Lahat ng gubat ay may ahas
Kahulugan: Saan man sa ating lipunan ay may mga taong traydor na gumagawa ng mga
bagay na nakalalason o nakasisira sa samahan ng bawat isa.
Magkulang ka na sa magulang huwag lamang sa iyong biyenan
Kahulugan: Kadalasang ipinapayo ito sa mga nagbabalak magpakasal o sa mga bagong
magasawa upang mapabuti ang kanilang pagsasama. Ang mga magulang kase ay higit
na mapagtatakpan o mapapatawag ang pagkukulang ng sariling anak keysa sa pagkuku
lang ng ibang tao.
Kung ano ang puno, siya ang bunga
Kahulugan: Ginagamit sa paghahambing ng anak sa kanyang mga magulang. Sapagkat a
ng mga magulang ang humuhubog sa pagkatao at pag-uugali ng anak, ang anak ang na
giging larawan ng pagkatao at pag-uugali ng kanyang mga magulang. Ang mabuti (o
masamang) anak, ay karaniwang ibinubunga ng mabuti (o masamang) mga magulang.
Kung ano ang itinanim, ay siyang aanihin
Kahulugan: Kung ano ang ginawa mo sa kapwa ay kadalasang ganun din ang gagawin s
a iyo. Halimbawa kung naging matulungin ka sa kapwa ay tutulungan ka rin ng mga
taong tinulungan mo.
May tainga ang lupa,may pakpak ang balita
Kahulugan: Mag ingat sa mga sinasabi dahil maaaring marinig ng iba nang hindi mo
nalalaman dahil may mga taong tsismoso at mahilig magkalat o gumawa ng kuwento
sa ibang tao.
Ang pili nang pili, natatama sa bungi

Kahulugan: Hindi ka dapat mag-aksaya ng oras sa mapipili ng gusto dahil pag naub
os ang oras wala na ang mga bagay na gusto mo.
Batong buhay ka man na sakdal ng tigas, sa patak ng tubig lamang naagnas
Kahulugan: Gaano ka man katapang may mga panahon na ikaw ay mahina at napapaiyak
.
Ang taong walang kibo, nasa loob ang kulo
Kahulugan: May mga taong tahimik ngunit pag sila ay may hindi nagustuhan lumalab
as ang tunay nilang kulay o pag-uugali
Sa taong walang takot, walang mataas na bakod
Kahulugan: Ang tunay na matapang ay walang kinatatakutan o inaatrasang pagsubok.
Ang hipong tulog ay tinatangay ng agos
Kahulugan: Panatilihin alerto at maging mapagbantay para hindi ka mahanap ang iy
ong sarili saisang masamang sitwasyon.
Ang nakatikip na bibig ay hindi pinapasukan ng langaw
Kahulugan: Panatilihin ang bibig ay nakasara at tumahimik upang manatili sa laba
s ng problema.
Ang ampalaya kahit anong pait, sa nagkakagusto'y matamis
Kahulugan: Gaano man kapait ng isang gulay, ito ay matamis sa mga taong gusto ni
to.
Kung walang tiyaga, walang nilaga
Kahulugan: Pag hindi pinagsikapan ang bagay na gusto mo sa huli hindi mo rin ito
makukuha dahil wala kang ginawa para makamtam ito.
Bago mo sabihin at gawin, makapitong iisipin
Kahulugan: Pag isipang mabuti ang mga bagay na gagawin o sasabihan mo para hindi
mo ito magsisihan sa huli
Ubus-ubos biyaya, pagkatapos nakatunganga.
Kahulugan: Pag nagamit mo ang lahat ng biyaya o nakain mo na ang mga biyayang pa
gkain. Kinabukasan wala ng natira sa iyo.
BUGTONG
- ay isang pangungusap o tanong na kadalasang nilalaro ng mga batang pinoy, at n
g mga nakakatanda. It ay may doble o nakatagong kahulugan na nilulutas bilang is
ang palaisipan. 1. Bugtong: Kung kailan mo pinatay, saka pa humaba ang buhay. Sa
got: kandila 2. Bugtong: Baboy ko sa pulo, ang balahiboy pako. Sagot: langka 3. B
ugtong: Nang sumipot sa maliwanag, kulubot na ang balat. Sagot: ampalaya 4. Bugt
ong: Isang butil ng palay, sakot ang buong buhay.

Sagot: ilaw 5. Bugtong: Ako ay may kaibigan, kasama ko kahit saan. Sagot: anino
6. Bugtong: Sa araw ay bungbong, sa gabi ay dahon. Sagot: banig 7. Bugtong: Duma
an ang hari, nagkagatan ang mga pari. Sagot: siper 8. Bugtong: Munting hayop na
pangahas, aaligid-aligid sa ningas. Sagot: gamu-gamo 9. Bugtong: Tinaga ko ang p
uno, sa dulo nagdurugo. Sagot: gumamela 10. Bugtong: Naabot na ng kamay, ipinaga
wa pa sa tulay. Sagot: kubyertos 11. Bugtong: Malaking supot ni Mang Jacob, kung
sisidlan ay pataob. Sagot: kulambo 12. Bugtong: Maliit pa si kumare, marunong n
g humuni. Sagot: kuliglig 13. Bugtong: Baka ko sa palupandan, ungay nakakarating
kahit saan. Sagot: kulog 14. Bugtong: May bintana ngunit walang bubungan, may pin
to ngunit walang hagdanan. Sagot: kumpisalan 15. Bugtong: Heto na si Kaka, bubuka
-bukaka. Sagot: palaka 16. Bugtong: Magandang prinsesa, nakaupo sa tasa. Sagot:
kasoy 17. Bugtong: Hindi pari, hindi hari, nagdadamit ng sari-sari. Sagot: parup
aro 18. Bugtong: Dalawang batong itim, malayo ang nararating. Sagot: mga mata 19
. Bugtong: Kay lapit-lapit na sa mata, di mo pa rin makita. Sagot: tenga 20. Bug
tong: Sa maling kalabit, may buhay na kapalit. Sagot: baril
PABULA
- ay isang maiksing kuwentong kathang-isip na kinatha nuong unang panahon. Eto a
y ginagampanan ng mga hayop na nagsasalita at kumikilos na tulad ng tao. Ang pab
ula ay tumatalakay sa mga kilos at pag-uugali na nangangailangang ituwid o baguh
in dahil sa pagiging hindi mabuti o makatarungan.

Kabayo at ng Mangangalakal
Isang mangangalakal ang maghahatid ng dalawang sakong asin sa palengke. Inilulan
niya ang mga sako ng asin sa kanyang kabayo at nagtungo sila sa palengke. Nang
tumatawid sila sa isang ilog na dinaanan ay hindi sinasadyang nadulas at natumba
ang kabayo. Napunit ang mga sako at ang ilang bahagi ng asin ay nabuhos sa ilog
at ang iba naman ay nalusaw dahil sa pagkababad sa tubig. Hindi naman nasaktan
ang kabayo at napansin niya na lubhang gumaan ang pasan niyang dalawang sako ng
asin at siya ay natuwa Nang sumunod na linggo ay magpupunta uli ang mangangalaka
l sa palengke at naglulan na nman ng dalawang sakong asin sa kanyang kabayo. nan
g mapalapit na sila sa ilog ay napagisip-isip ng kabayo: "Kung magpapadulas ako
sa ilog ay tiyak na gagaan uli ang pasan ko," ang sabi ng kabayo sa kanyang sari
li. Ganun na nga ang ginawa ng kabayo. Muling nabutas ang mga sako at ibang asin
ay nabuhos sa ilog at ang iba naman ay nalusaw. Nguni t sa pagkakataong eto ay
nakahalata ang mangangalakal na sadyang nagpadulas ang kabayo sa ilog. Pagdaan p
a ng isang linggo ay muling magtutungo ang mangangalakal sa palengke subalit sa
pagkakataong eto ay apat na baldeng may lamang alpombra ang kanyang inilulan sa
kabayo - dalawang balde sa magkabilang tabi ng kabayo. "Aba, ok to, mas magaan a
ng pasan ko ngayon. Ganun pa man ay magpapadulas pa rin ako sa ilog para mas gum
aan pa ang pasan ko," ang sabi ng kabayo sa kanyang sarili. Pagdating sa ilog ay
kusa na namang nagpadulas ang kabayo ngunit laking gulat niya nang biglang bumi
gat ang kanyang pasan nang siya ay malublob sa tubig. Ang apat na balde na may a
lpombra ay napuno ng tubig at di hamak nanaging mas mabigat pa keysa sa dalawang
sakong asin.
Ang Kabayo at ng Kalabaw
Isang magsasaka ang nais manirahan sa ibang bayan kaya isang araw ay inipon niya
ang kanyang mga gamit at inilulan sa kanyang alagang kabayo at kalabaw. Maaga p
a ay sinimulan na nila ang mahabang paglalakbay. Makaraan ang ilang oras ay naka
ramdam ng matinding pagod at pang-

hihina ang kalabaw dahil sa bigat ng kanyang pasang gamit. "Kaibigang kabayo, di
hamak na mas mabigat ang pasan kong gamit keysa sa iyo. Maaari bang tulungan mo
ako at pasanin mo yung iba?" pakiusap ng kalabaw. "Aba, yan ang ipinataw sa iyo
ng balikat ng ating amo kaya pagtiisan mo," anang kabayo na lalo pang binilisan
ang paglalakad. "Parang awa mo na tulungan mo ako. Di ko na kakayanin ang bigat
ng dala ko. Nanghihina ako. Alam mo namang kailangan kong magpalamig sa ilog kap
ag ganito katindi ang init ng araw dahil madaling mag-init ang katawan ko," paki
usap pa rin ng kalabaw. "Bahala ka sa buhay mo," naiinis na sagot ng kabayo. Mak
araan pa ang isang oras at lalung tumindi ang init ng araw. Hindi nagtagal at an
g kalabaw ay iginupo ng bigat ng kanyang dala at siya ay pumanaw. Nang makita ng
magsasaka ang nagyari ay kinuha niya ang lahat ng gamit na pasan ng kalabaw at
inilipat sa kabayo na bahagya namang makalakad dahil sa naging napakabigat ng ka
nyang mga dalahin. "Kung tinulungan ko sana si kasamang kalabaw ay hindi naging
ganito kabigat ang pasan ko ngayon," may pagsisising bulong ng kabayo sa kanyang
sarili.
Daga at ng Leon
Isang daga ang nakatuwaang maglaro sa ibabaw ng isang natutulog na leon. Kanyang
inaakyat ang likuran ng leon at pagdating sa itaas ay nagpapadausdos siya paiba
ba. Sa katuwaan ay di niya napansin na nagising ang leon. Dinakma ng leon ang da
ga at hinawakan sa buntot na wari bagang balak siyang isubo at kainin. Natakot a
t nagmakaawa ang daga. "Ipagpaumanhin mo kaibigan. Hindi ko sinasadyang gambalai
n ka sa pagtulog mo. Wala akong masamang hangarin. Nakatuwaan ko lang na maglaro
sa iyong likuran. Huwag mo akong kainin" sabi ng daga. Nabakas ng leon sa mukha
ng daga ang tunay na pagmamakaawa. "Sige, pakakawalan kita pero sa susunod ay h
uwag mong gambalain ang pagtulog ko," sabi ng leon. "Salamat kaibigan. Balang ar
aw ay makagaganti rin ako sa kabutihan mo, " sagot ng daga.

Lumipas ang maraming araw at minsan sa pamamasyal ng daga sa kagubatan ay kanyan

g napansin ang isang lambat na nakabitin sa puno. Lumapit siya upang mag-usisa a
t agad niyang nakilala ang leon na nahuli sa loob ng lambat na ginawang bitag ng
mga nangagaso sa kagubatan. Dali-daling inakyat ng daga ang puno at nginatngat
ang lubid na nakatali sa lambat. Agad namang naputol ang lubid at bumagsak ang l
ambat kasama ang leon sa loob. Mabilis na bumaba ang daga at tinulungan ang leon
na nakawala sa lambat. "Utang ko sa iyo ang aking buhay," laking pasasalamat na
sabi ng leon sa kaibigang daga.
ANG LOBO AT TUPA
Isang lobo pulong sa isang tupa na naliligaw mula sa kulungan ng mga tupa, hindi
nalutas upang maglatag ng marahas na mga kamay sa kaniya, kundi upang mahanap a
ng ilang mga sagot sa paratang, na dapat Nakahanay sa tupa mismo ang kanyang kar
apatan na kumain sa kanya. Siya kaya hinarap niya: "pare, noong nakaraang taonmo
ng mahalay inalipusta mo ako. " "katunayan," bleated ang tupa sa isangmalungkot
tono ng boses, "hindi ako ay pagkatapos ay ipinanganak. " Nang magkagayo y sinab
i ng lobo, "Ikaw pagkain sa aking pastulan." "Hindi, mabuti sir," tugon ng tupa,
"hindi ko pa natikman damo. " Muli ay sinabi ng lobo, "uminom ka ng aking mabut
i." "Hindi," sabi ang tupa, "hindi ko pa uminom ng tubig, para sa bilang pa gata
s sa aking ina ay ang parehong mga pagkain at inumin sa akin. " Na kung saanang
lobo nasamsam sa kaniya, at kumain siya, na sinasabi, "Well! hindi ako ay manana
tiling supperless, kahit na pabulaanan ang bawat isa sa aking imputations."
ANG LOBO AT KAMBING
Ang lobo, pagtatago kaniyang malungkot kalagayan sa ilalim ng isang masayangpagk
ukunwari, indulged sa isang labislabis pagpupuri sa tubig, ay sinasabi ito aywal
ang kapantay mahusay, at hinihikayat siya sa hagdanan. Ang kambing, nasa sa isip
lamang ng kanyang uhaw, thoughtlessly kumuha ng puwesto down, kapag lamangbilang
siya namamatay kanyang uhaw, ang Fox alam sa kaniya ng kahirapan sila ayparehon
g sa, at iminungkahing ng isang pamamaraan para sa kanilang mga karaniwang makat
akas. "Kung," sabi niya, "ikaw ay ilagay ang iyong nasa unahan-paa sa mga pader,
at yumuko ang inyong ulo, ako y tatakbo up ng iyong likod at makatakas,at tutul
ong sa iyo sa labas pagkatapos." Sa kambing kaagad assenting sa ito pangalawang
panukala, ang lobo leapt sa kanyang likod, at steadying kanyang sarili sa ang ka
mbing s sungay, umabot sa kaligtasan ang bibig ng mabuti, kapag siya agadginawa
off bilang mabilis na bilang ay maaaring siya. Ang kambing upbraided siya ngmga
paglabag ng kanyang linay, kapag siya ay lumingon at sumigaw: "Ikaw mangmangluma
ng kapwa Kung ikaw ay nagkaroon ng maraming mga talino sa iyong ulo bilangikaw a
y may mga buhok sa iyong balbas, hindi mo gusto ay wala na sa harap monagkaroon
siniyasat ang paraan ng up, o may nakalabas na ang iyong sarili sapanganib mula
sa kung saan ikaw ay nagkaroon ng walang ibig sabihin ng pagtakas. "
ANG KUNEHO AT LOBO
Isang araw kuneho isa don t ridicule a short ang mga paa at mabagal na tulin ng
lakad ngang pagong. Sa huli, tumatawa, sinabi: "Kahit na ikaw ay matulin sa hang
in, ako ymatalo ka sa

isang lahi." Ang kuneho deeming kanyang assertion na lang imposible,assented sa

mungkahi, at kanilang napagkasunduan na ang lobo ay dapat pumili ngmga kurso, at
ayusin ang mga layunin. Sa araw na takda sa mga lahi nila nagsimula na magkasam
a. Ang pagong hindi kailanman para sa isang sandali tumigil, ngunit angnagpunta
sa sa mga lahi, at nakahiga sa tabi ng daan, nahulog nahihimbing. Sa hulingnakak
agising up, at paglipat bilang mabilis hangga t siya ay maaaring, nakita niya an
gpagong ay naabot na ang layunin, at noon ay matiwasay dozing pagkatapos ng kany
angnakakapagod na.
isang mabagal ngunit tumatag makipagsabayan tuwid sa katapusan ngkurso. Ang Hare
, nagtitiwala sa kanyang katutubong katulina
ANG OSO AT DALAWANG MANLALAKBAY
Dalawang lalaki ay naglalakbay na magkasama, kapag ang isang oso biglangsinalubo
ng sila sa kanilang mga landas. Isa sa kanila umakyat pataas nang mabilis sa isa
ng kahoy, at inilihim ang kanyang sarili sa ang mga sanga. Ang iba pang, nakikit
a na dapat siya ay atakihin, nahulog sa lupa, at kapag ang lobo dumating sa taas
at nadama niya siya ng kaniyang nguso, at tunawin niya ang lahat ng higit, siya
gaganapin ang kanyang hininga, at nagdahilan ng anyo ng kamatayan ng mas marami
ng bilang siya maaaring. Ang Tumungo sa lalong madaling panahon iniwan niya, par
a sa mga ito ay hindi sinabisiya ay hawakan ang isang patay na katawan. Kapag ga
nap na siya ay wala na, ang iba pang mga manlalakbay ay bumaba sa punong kahoy,
at accosting kanyang kaibigan, jocularly. Itinanong "kung ano ito ay ang oso ay
binulong sa kanyang tainga?" Sinabi niya,"Binigyan niya ako ng payo na ito:. Huw
ag paglalakbay sa isang kaibigan na ilang ka sa diskarte ng panganib"
ANG KABAYO AT MANGANGABAYO
Isang sundalong kabayo kinuha ang sukdulan ng panganganak sa kanyang charger.Hab
ang ang digmaan ay tumagal, siya ay tumingin sa kaniya na gaya sa kanyang kapwah
elper sa lahat ng mga emerhensiya, at pinakain siya ng maingat na may hay atmai
s. Kapag ang digmaan ay higit, siya lamang ang pinahihintulutan ipa niya na kuma
in, at ginawa dalhin siya mabigat na load ng mga kahoy, at sumailalim siya samar
aming bagay sa mga alipin mahirap na trabaho at masama ang paggamot. War,gayunma
n, sa pagiging muli ipinahayag, at ang pakakak summoning kaniya sa kaniyang mga
pamantayan, ang mga Sundalo ilagay sa kanyang charger nito militargayak, at inim
untar, pagiging armas sa kanyang mabigat na baluti. Ang Horse nahulogkaagad sa i
lalim ng bigat, hindi na katumbas ng pasan, at sinabi sa kaniyangpanginoon, "Ika
w ay dapat na ngayon e en pumunta sa digmaan sa paa, para sa iyo ay may transfor
med sa akin mula sa isang Horse sa isang asno; at kung paano maaari mong asahan
na maaari ko uli turn sa isang sandali mula sa isang asno sa isang kabayo? "
ANG LEON,OSO AT LOBO
Lamang bilang isang mahusay na oso nagsidaluhong upang sakupin ang isang ligaw n
a hayop bata, ang isang leon lumukso mula sa ibang direksyon sa ibabaw saparehon
g huli. Ang dalawang nakipaglaban magilas para sa premyo hanggang sa silaay naka
tanggap ng maraming sugat na ang parehong sank down hindi upang magpatuloy ang l
abanan. Basta pagkatapos ng lobo dashed up, at pagsamsam ng bata, na ginawa off
sa mga ito bilang mabilis hangga t siya ay maaaring pumunta, habang ang mga Lion
atang Bear tumingin sa walang magawa sa galit. "Magkano mas mahusay na ito ay,"
kanilang sinabi, "upang magkaroon ng shared sa mabuting espiritu."
ANG LOBO AT UWAK
Isang lobo, pagkakaroon ng buto ng bumara sa kanyang lalamunan, inupahan ng uwak
, para sa isang malaking halaga, upang ilagay ang kanyang ulo sa kanyang lalamun
an at maglabas ng buto.

Kapag ang uwak ay nakuha ang tinik, at hiningi ang ipinangako sa pagbabayad, ang
lobo, grinning at paggiling ang mga ngipin, exclaimed: "Bakit, ikaw ay tiyak na
isang sapat na gaganti, sa may na pinahihintulutan upang maglabas ng iyong ulo
sa kaligtasan mula sa bibig at pangil ng isang lobo. " Sa paghahatid ng mga masa
ma, walang nilaga, at nagpapasalamat kung kamakatakas pinsala para sa iyong pang
anganak.
ALAMAT
- ay isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga pinagmulan ng mga bag
aybagay sa daigdig. Karaniwang nagsasalaysay ang mga ito ng mga pangyayari hingg
il sa tunay na mga tao at pook, at mayroong pinagbatayan sa kasaysayan. Kaugnay
ang alamat ng mga mito at kuwentong-bayan.
ANG ALAMAT NG SAGING
Noong unang panahon sa isang nayon ay may magkasintahan. Sila ay si Juana at si
Aging. Sila`y labis na nagmamahalan sa bawa`t isa. Ngunit tutol ang mga magulang
ni Juana sa kanilang pag-iibigan. Gayun pa man di ito alintana ni Juana. Patulo
y pa rin siyang nakikipagkita kay Aging. Isang araw, naabutan sila ng ama ni Jua
na. Bigla itong nagsiklab sa galit at hinabol ng taga si Aging. Naabutan ang bra
so ni Aging at ito`y naputol. Tumakas si Aging at naiwang umiiyak si Juana. Pinu
lot niya ang putol na braso ni Aging at ito`y ibinaon sa kanilang bakuran. Kinab
ukasan, gulat na gulat ang ama ni Juana sa isang halaman na tumubong bigla sa ka
nilang bakuran. Ito`y kulay luntian , may mahahaba at malalapad na dahon. May bu
nga itong kulay dilaw na animo`y isang kamay na may mga daliri ng tao. Tinawag n
iya si Juana at tinanong kung anong uri ng halaman ang tumubo sa kanilang bakura
n. Pagkakita sa halaman, naalaala niya ang braso ni Aging na ibinaon niya doon m
ismo sa kinatatayuan ng puno. Nasambit niya ang pangalan ni Aging. "Ang punong i
yan ay si Aging!" wika ni Juana. Magmula noon ang halamang iyon ay tinawag na "A
ging" at sa katagalan ito`y naging saging.
Alamat ng Ilog Pasig
Payapa ang gabi noon,nagningningan ang mga talasa langit. Nagsisislbing ilaw ang
liwanag sa buwan sa kapaligiran. Isang binatat dalaga ang nagpapalamig sa simoy
ng hangin sa gabi. Nagawian na nilang mamangka tuwing kabilugan ng buwan. Napagk
asyahan ng magkasintahan na mamangka sa ilog. Dayuhang Kastila ang nasabing bina
ta at mayuming dalagang Pilipina ang isa. Magiliw na nanonood sa kumikinang na t
ala ang dalaga habang sumasagwan ang binata. Masayang nagkukwentuhan ang dalawa
sa gitna ng gabi na pumalaot sa ilog. Ngunit may napansin ang dalaga. Sa gitna n
g dilim ay may magandang bulaklak ang nakita ang dalaga na nakalutang sa tubig.
Agad niya itong inabot. Subalit sa pag-bot niyang iyon, ang bangkang kanilang si
nasakyan ay nawala sa balance at nahulog ang binata. Sa di inaasahan, ang binata
ay hindi marunong lumangoy. Sa bawat paglutang ng binata mula sa pagkalubog , t
inatawag niya si Paz na tulungan siyang makaahon. Paz sigueme! Paz, sigueme! Ang s
alitang ito ay Kastila na ang ibig sabihin ay sagipin mo ako.

Sa kasawiang palad, hindi natulungan ng dalaga ang binata. Ang huling salitang n
abanggit ng binata ay Paz sig! Hindi na muling lumutang ang binata at tuluyan na i
tong nalunod. Dahil sa pangyayaring ito ang ilog ay tinawag nang Pasig o Ilog Pasi
g.
Alamat ng Rosas
Noong araw ay may isang magandang dalagang nagngangalang Rosa, na balita sa kanyan
g angking kagandahan, kayumian, at kabaitan. Maraming nangangayupapa sa kanyang
kagandahan. Ngunit ni isa sa mga ito ay hindi niya mapusuan. Dahil ang gusto ni
Rosa ay ang maglingkod sa Panginoon at sa pagtulong sa mga nangangailangan ng ka
nyang tulong. Ngunit si Cristobal, isang mahigpit niyang mangingibig, ay di maka
papayag na di mapasakanya ang dalaga, at itoy nagtangkang agawin si Rosa at dinal
a ito sa hardin. Ngunit nananalangin si Rosa sa Panginoon at noon diy siyay naging
bangkay. Sa takot ni Cristobal ay ibinaon niya ang dalaga sa bakuran nito at sa
ka siya lumayo sa pook na iyon upang di na magbalik kailanman. Mula noon ay hind
i na nakita ng mga taga roon si Rosa. Sa halip, sa bakuran nito ay may isang hal
amang tumubo na may bulaklak ngunit paghawak sa tangkay nito ay mapapasigaw ka d
ahil sa talas ng tinik ng halamang hinahawakan. Dahil niloob ito ng Panginoon na
gawing bulaklak si Rosa na ang tangkay ay may mga tinik na tagapangalaga rito u
pang di-pagnasaang pupulin lamang ng sinuman.
Alamat ng Bundok Arayat
Ang Bundok sa Arayat na nakapatungo sa mga lalawigan ng Kapampangan at Nueva Eci
ja ay may iniingatang mga kahiwagaan na nagkasali-salin na sa mga maraming panin
iwala. Sa maraming kapaniwalaang iyan ay lalong bansag ang mga talang nababanggi
t sa lathalang ito, dahil sa pagkakatanim sa diwa ng napakarami nang salin ng la
hi sa Arayat at kanonog-bayan. Sang-ayon sa matatanda sa Arayat, ang bundok n na
sabi ay ari ng isang napakaganda at mapaghimalang babae, si Mariang Sinukuan. Di
-umano kapag mabili ang mga paninda, ang araw ng lingo sa pamilihang bayan na Ar
ayat, si Maria ay lumulusong sa bayan upang magtinda at mamili. Subalit ang engka
ntada ay hindi mo raw makikilala dahilan sa ibat ibang paraan ng pagbabalatkayo n
a kanyang ginagawa. Naroon daw ang mag-ayos siya na tulad sa isang matandang mag
bubukid, bukod sa pagiging maitim, ay pango pa ang ilong at sungal sunagl ang mg
a labi pinatutunayan din ng marami tagaArayat na maraming kagila-gilalas na pang
yayari ang mararanasan ng sinumang dadalaw sa bundok na iyon. Ang kabundukan ay
totoong masagana sa mga bungang-kahoy at ang sinumang aabutin ng kagutuman doon
ay malayang makakpipitas at makakain ng bungang maibigan niya, subalit ang sinum
ang magtangkang mag-uwi ng mga bungang-kahoy mula roon ay hindi matututuhan ang
landas pauw. At ang lalong kahima-himala ay ang pagbuhos ng ulan kasabay ang pag
lakas ng ihip ng hangin. Ngunit sa sandaling ilapag ng taong iyon at iwan ang mg
a bungang dala niya, ang landas sa pauwi ay madaling matututuhan. Ang malaking t
ipak ng batong-buhay sa ituktok ng bundok ay batyang pinaglalabhan ng engkantada
. Dahil sa paniwalang napakaganda ni Mariang Sinukuan at dahil rin sa magaagndan
g tugtugin maririnig sa kabundukan, wala sinumang namamlagi roon sa pangambang b
aka magayuma sila at hindi na muling makabalik sa kanilang tahanan.
Alamat ng Hagdan-hagdang Palayan sa Ifugao
Ang guro sa Banaue ay kinakausap ng isang lider ng sitio. Ang sabi n glider, Ipin
agmamalaki ng Banaue ang kanyang alamat na bantog na nantog sa buong Bulubunduki
n. Ang Ifugao Rice Terraces ay ikawalong himala sa daigdig. Alam mo ba kung paan
o nagmula ito? Si G. Malintong ang guro ay sumagot, Ikinslulungkot ko hindi ko po
alam. Gusto ko sanang pakinggan. Nagsimula ang pagkukwento an glider habang ngumu
nguya-nguya ng buyo. Noong pang kaunas-unahang panahon ang mga tao sa Bulubunduki
n ay may mga kaya sa buhay. Dahil sa kanilang kasaganahan ay nakalimot tuloy sil
a sa Diyos.

Si Kabunian ay nagalit kaya pinarusahan ang mga mamamayan. Umulan ng walang pati
d kaya nagkaroon ng malaking baha. Tumaas ng tumaas ang tubig hanggang wala nang
Makita sa paligid liban sa mga Bundok ng Pulog at Anuyao. Ang lahat ng may buha
y ay nangalunod. Namatay lahat ng mga tao at ang natira lamang ay si Wigan at Bu
gan nam,ay sa Bundok ng Anuyao. Nais magluto ni Wigansubalit walang apoy. Kanyang
natanaw na may liwanag na nagmumula sa bundok ng Anuyao. Kahit di pa gasinong lu
malaki ang baha, kanyang nilangoy ang bundok. Siyay tinanggap ni Bugan ng buong k
asiyahan. Nang sumunod na araw ay humupa na ng patuluyan ang baha kaya ang dalaw
a ay lumusong sa bundok ng Anuyao. Sapagkat napag-alaman nila na walang natira sa
kanilang tribo, nang magpatuloy ang buhay, silay nagsama bilang mag-asawa. Ang d
alawang itoy nag-isang dibdib, pati ang kanilang mga inaanak ay ang pangasawahan
din kaya hindi nagtagal dumami ang tao. Lumipas ang taon. Isang araw si Kabagan,
isa sa mga apo ni Duntungan ay nagtanim ng palay sa banlikan. Ang dakilang Diyo
s ay nagpakita sa kaniya aat nagsalita, Kilala kitang mabuting tao.Dapat gantimpa
laan kita sa iyong trabaho. Kung sususndin moa ang aking mga tagubilin, kakasiha
n ka ng mga Diyoses. Anong gusto mong gawin ko, Kabunian? Ang Dakilang Diyos ay sum
agot, Sabihin mo sa mga tao na gumawa ng caaoaraw at gabi ng tatlong araw na sinka
d upang akoy ipagbunyi. Kung akoy msiyahan, uunlad ang inyong tribo. Ipinag-bigay a
lam ni Kabagan sa ulo ng tribno ang kanyang narinig. Nagsimula ang paghahanda ha
ngagng sa matupad ang nasabing seremonya kay Kabunian. Kinabukasan, si Kabaganay
nagpunta sa kanyang taniman ng palay. Samantalang nagtatrabaho, napakita uli sa
kanya ni Kabunian. Siyay nagsalita, Mabuti anak. Akoy nasiyahan sa inyong parangal
. Makinig ka ito ang aking gantimpala. Kitay bibigyan ng aking supling ng palay n
a kung tawagiy inbagar. Kinuha ko ito sa mahiwagang batis. Itanim sa iyong tumana
. Ang tumana sa lahat ng oras ay dapat puno ng tubig. Magtayo ka ng dike sa pali
gid ngiyong taniman. Ang malapot na putik at ang batonngbuhay na yaon, tuloy turo
sa duminding, ay kaloob ng Diyos. Hala, sundin mo ang aking tagubilin at umasa
kang sa mga teres ay makikipagtagalan sa panahon. Salamat po, Diyos ko, ag sagot ni
Kabagan nang buong pakumbaba. Nagsimulang magtayo ng dike si Kabagan. Kanyang i
tinayo ang teres ng palay na ayon sa tagubilin ng Kabunian. Nagsigaya ang mga ka
pitbahay ni Kabanagan. Ang lahat ay tumulad hanggang ang buong Ipugaw ay ay nata
likupan ng mga teres na ngayoy ating ipinagmalaki-hagdan-hagdang taniman ng palay
na itinayo ng ating mga ninuno, isang obra maestro ng inhenyeriya.
Alamat ng Palay
Noong unang panahon ang mga tao ay walang palay. Ang kanilang kinakain ay gulay,
bungangkahoy, isda, at mga hayop. Sila ay nangangaso sa gubat at nangunguha ng
bungang-kahoy sa parang. Sila ay maligaya roon. Nawala na ang mga hayop sa gubat
at iilan na lamang ang mga bungang-kahoy. Ang mga tao ay nalungkot. Ang mga lal
aki ay nangaso sa bundok. Silay pagod na pagod at gutom na gutom. Silay nagpapahin
ga ng dumating ang magagandang dalaga. Ang mga ito ay engkantada pala. Sila ay m
akapangyarihan subalit magagalang. Ang mga mngangaso ay kinumbida ng mga engkant
ada. Silay nagpunta sa yungib. Dito ay napakarami pala ang engkantada. Silay may r
eyna. Silay nagsaya noon, nag-awitan, at nagsayaw. Nagkaroon ng kainan. Nakita ng
mga mangangaso ang malalaking tagayan. Ang mga ito ay punong-puno ng pagkain na
puting-puti. Noon lamang sila nakakita ng putting pagkain. Matapos ang kainan a
t ang mga lalaki ay nagging bata. Sila ay kumakas. Silay pinainom ng puting alak
at silay at nagging matalino. Gusto ng umuwi ng mangangaso. Ang reyna ay nagsalit
a, Kayoy bibigyan ko ng butyl. Itoy itanim ninyo sa tag-ulan. Alam kong kayo aymab
ubuti kaya iyan ay sisibol. Iyan ay mamumunga. Aanihin ninyo ang bunga. Ang mga bu
til na inani ay bayuhin at linisin. Ang butyl ay magiging bigas. Ito ay lutuin.
Iyan ang inyong pagkain. Iyan ang kaloob ko sa mga tao. Hala, umuwi na kayo. Sumu
nod sa bilin ang mga tao. Ang bigas na niluto ang kauna-unahang kanin sa daigdig
.

Alamat ng Kawayan
Noong unang panahon ang puno ng Kawayan ay hindi yumuyuko. Mayabamg ito at taasn
oo. Ipinagmamalaki nito ang kanyang makinis na katawan. Berdeng-berde ang kabuu
an ng Kawayan. Sariwang sariwa ang kulay nito lalo na kapag nasisikatan ng araw.
Pero mainggitin ang Kawayan. Lagi at lagging naiinis siya kung hindi pinahahala
gahan. Kapag nalallulan siya ng ibang puno at halaman ay nagtatanim siya ng gali
t. Masama siyang mapahiya pagkat tumatawag siya ng kaibigang handing maghiganti u
pang maiangat lang ang narumihan niyang pangalan. May isang pagkakataong naparaa
n ang ilang kabataan sa kagubatan. Nagpalinga-linga sila. Nang makitang wala man
lang bunga ang kawayan, nilayuan nila ito. Nilapitan nila ang puno ng Bayabas,
at Santol. Tuwang-tuwa sila sa pamimitas ng mga bunga. Inilpag nila sa damuhan a
ng dilaw na dilaw na bunga ng Santol t berdeng berdeng Bayabas. Nilapitan din ni
la ang mga puno ng Makopa at Caimito. Namitas sila ng bunga. Matatamis at pulang
-pula ang Makopa. Hinog na hinog rin ang mga Caimitong kulay lila. Tuwang-tuwa a
ng mga kabataan habang ang prutas ay pinagsasaluhan. Inggit na inggit naman si K
awayan. Wala kasi siyang bunga na ipamimigay. Wala siyang silbi kung prutas ang
paguusapan. Sa galit ng Kawayan ay tinawag niya ang kaibigang Hangin.Pinakamalak
as na ihip ang higanti ni Hangin. Nagbagsakan ang lahat ng bunga ng Santol, Baya
bas. Caimito, at Makopa. Tuwangtuwa si Kawayan. Minsan may nagawiang magkasintah
an sa kagubatan. Nagpalinga-linga ang binata. Nang makitang walang bulaklak na m
apupurol sa puno ng Kawayanay nilayuan nila ito. Natuwa sila ng maulinigan ang m
ga halamang Rosal at Sampaguita. Dali-dalingnamupol ng bulaklak ang binata.Ang h
alimuyak ng Rosal at Sampaguita ay handog na napakaligaya sa dalaga. Dahilan sa
mga bulaklak ang magkasintahan ay lalong pinagbigkis ng matapat na pag-iibigan.
Inis na inis naman si Kawayan. Wala siya kahit isaman na bulaklak na maiaalay. S
a pagkapahiya sa sarili tinawag niya ang kaibigang si Ulan. Sunud-sunuran si Ula
n. Upang maipaghiganti ang Kawayan, pinalakas ng Ulan ang kanyang mga patak. Nas
ira ang mga magagandang tangkay nila Rosal at Sampaguita. Palihim na napangiti s
i Kawayan. Isang tanghaling tapat ay may dalawang matandang nahapo sa paglalakad
. Upang makapagpahinga, naghanap si Lolo Guillermo at Lola Jovita ng punong may
malalabay na sanga. Hindi man lang nila pinansin ang mga sanga ng Kawayan pagkat
makikitid ang mga dahon nito. Natuwa sila ng namataan ang puno ng Banaba. Talaga
ng mapapalad ang mga dahon nito na masisilungan kung ikaw ay maiinitin ng sikat
ng araw. Napansin ito ng nakasimangot na Kawayan. Nang makaalis na si Lolo Guill
ermo at Lola Jovita ay tinawag ni Kawayan ang mga kaibigang Tagak. Ipinaghiganti
ng mga Tagak ang inggit na inggit na si Kawayan sa pamamagitan ng pagpigtal sa
lahat ng dahon ng Banaba. Nakalbo ang kaawa-awang puno ng lubhang ikinagalak ni
Kawayan. Lingid sa kaalaman ni Kawayan, nakarating kay Bathala ang pagiging main
ggitin ni at mapagmataas nito.Bilang parusa, ang lagging nakatingalang si Kawaya
n ay pinayuyuko ni Bathala kapag hinihipan ng malakas na hangin.Ang pagyuko ni B
athala ay pagbibigay halaga sa anumang biyayang handog ni Bathala ay dapat na pa
halagahan. Na ang inggit ay di dapat mamugad sa puso nino man. Iyan ang alamat n
g mapagmataas na Kawayan.
Alamat ng Lansones
Sinasabing ang puno ng lansones ay karaniwang makikita sa Luzon. Gayunman, walan
g gaanong pumapansin dito. Isang araw, isang magnanakaw ng kalabaw ang hinahabol
ng mga tao. Napagawi ito sa lansonesan at doon nagtago. Sapagkat gutom na gutom
na rin ang magnanakaw sa katatakbo, pumitas siya ng lansones at kumain. Nalason
siya. Dinatnan siya ng mga taong patay at may bakas pa ng bula sa bibig. Mula n
oon, pinagkatakutan ang lansones. Walang nangahas kumain nito. Minsan, isang bab
aing nakaputi ang dumating. Palakad-lakad ito sa may lansonesan. Pakantakanta an
g babae kaya marami ang nakatingin sa kanya pero nangangamba namang makipagusap.
Nakita ng lahat na kumuha ng bunga ng lansones ang babae at nagsimulang kumain.
Inasahan ng mga nanonood na mamamatay siya pero walang nangyari sa kanya. Kinam
batan niya ang mga tao para lumapit. Alam kong nagugutom kayo, inalisan ko na ito
ng lason. Maaari

na ninyong kainin. Takot pa rin ang mga tao. Pero inabutan sila ng babae ng lanso
nes. Makikita ninyong may bakas ng kurot ang prutas. Iyan ang tanda na inalisan k
o na ito ng lason. Kumain na kayo. At nawala ang babae. Sinapantaha ng lahat na i
sang ada ang babae. Tinikman nilang lahat ang prutas. At naroon nga ang bakas ng
kurot, wariy lalong nagpalinamnam sa lansones.
Alamat ng Chocolate Hills
Noong unang panahon, sa probinsiya ng Bohol, parting Kabisayaaan, may lupang mal
awak subalit ito ay tuyot. Makikita mong biyak-biyak ang lupain kapag tag-init. T
alagang pagpapawisan ka kapag napadaan ka sa lugar. Subalit kapag tag-ulan ito ay
maputik at siguradong mababaon ang iyon paa kapag ikaw ay naka-yapak. Ngunit ku
ng araw ng taniman ay maaliwalas ang kapaligiran sa kulay ng berdeng tanawin ng
pook. Ayon sa matatanda roon, may isang araw sa magkabilang dulo ng isla na may
dalawang higanteng dumating. Ang isa ay nagmula sa parting timog at ang isa nama
n ay sa hilaga. Ang mga naninirahan doon ay nangangamba na baka magkita ang dala
wa. Kayat nilisan pansamantala ng tagaroon ang lugar. Sa inaasahang pangyayari na
gkita nga ang dalawang higante. Anong ginagawa mo sa aking nasasakupan! Itoy aking
pag-aari at umalis ka na, galit na sinabi ni Higanteng mula saTimog . Maghanap ka
ng lugar na iyong aangkinin. Aba!, ako yata ang nauna rito at itoy pag-aari ko na!
sagot ding galit ng higante mula sa hilaga. Ikaw dapat ang umalis! Hindi maaari ito
! Ito ay pag-aari ko! sabay padyak ng Higante mula sa Timog at nayanig ang lugar
na parang lumilindol. Lalong hindi maaari! mas malakas ang padyak ng Higante mula
sa Hilaga. Noong panahong iyon, ay katatapos pa lamang ang tag-ulan at maputik s
a kinatatayuan nila. Ginawa ng isang higante ay bumilog ng putik at binato sa is
a. Subalit gumanti rin ang isa at humulma rin ng isang bilog na putik at siya rin
g binato sa kalaban. Walang tigil na batuhan ng binilog na putik. Hanggang ang d
alawa ay hingalin, naubusan ng lakas at nawalan ng hininga. Tumumba ang dalawang
higante na wala ng buhay.Marami ang nakasaksi sa pangyayari na tagaroon. Ang su
mabat sa paningin ng mga tao ang mala-higanteng bolang putik na siyang ginamit n
g mga naabing higante sa pagbabatuhan. Pagkatapos ng pangyayari, nagsibalikan an
g naninirahan doon. Namuhay ng mapayapa at masagana.Dahil sa bulubunduking ginaw
a ng mga higante na kulay tsokolate na sila ring napakikinabangang taniman, ito
ang pinagmulan ng Chocolate Hills.
Alamat ng Kasoy
Noong unang panahon ay nasa loob ng kasoy ang abuhing buto nito. Lungkut na lung
kot ang buto sapagkat madilim na madilim sa loob ng kasoy. Lalo itong nalungkot
nang malamang magdaraos ng isang handaan ang Adang kagubatan. Sa gabi ng handaan
ay ipinatawag ng Ada ang lahat ng hayop at halaman. Ang buong kagubatan ay nagl
iliwanag sa tama ng mga ilaw ng parol ng mga Alitaptap. Ang huni ng mga Kuliglig
at kokak ng mga Palaka ay sumasaliw sa awit ng mga Maya. Masayang kasayaw ng mg
a Kuneho ang mga Usa, ng mga Elepante ang mga Tamaraw, ng Zibra ang Tsonggo. Kap
areha naman ni Kangkong ang Sitaw, ni Mangga ang Dalanghita, ni Saging ang Papay
a. Lahat ay nagsasayaw. Lahat ay kumakanta. Masayang-masaya ang kagubatan. Bukod
tanging ang buto ng kasoy ang lungkut na lungkot. Mabuti pa sila, nakikita ang m
asayang paligid. Heto ako, nakakarinig ng awit at tawanan pero hindi naman nakik
ita ang katuwaan. Naulinigan ng makapangyarihang Ada himutok ng Buto. Gusto kong m
aging maligaya ka. May kahilingan ka ba? Ayoko pong nakakulong sa madilim na lugar
na kinalalagyan ko. Naiinggit ako sa ibang hayop at halaman na tuwang-tuwa kapa
g may handaan sa kagubatan. Nakakasama sila sa

pagsasaya. Hindi lang nila naririnig kundi nakikita pa ang katuwaan ng lahat. Ma
awa kayo, mahal na Ada. Gawan ninyo ng paraang makalabas po sana ako sa pagkakak
ulong ko sa loob ng prutas na ito. Naantig ang maawaing damdamin ng mahal na Ada.
Iwinasiwas nito ang nagniningning na pananglaw. Sa isang iglap ay nakalabas sa
madilim na kulungan ang Buto. Masayang-masayang napanood ng Buto ng Kasoy ang say
awan, kantahan, at pagkakatuwaan ng mga hayop at halaman. Ang malakas na pagkoka
k ng mga Palaka at paghuni ng mga Kuliglig ay sumaliw sa awit ng mga Maya. Sa tu
wa ng Elepanteay kumembut-kembot ito sa pag-indak. Napapasabay din sa pagimbay a
ng mahagway na Kawayan kasama ang Pagong na nagbababa at nagtataas ng bahay-baha
yan. Hatinggabi na nang iwasiwas na muli ng butihing Ada ang kaniyang makinang n
a pananglaw. Hudyat iyon ng pamamahinga. Pinatay na ng mga Alitaptap ang parol n
ila. Nalungkot ang Buto nang dumilim na ang paligid. Nahahalinhan ng takot at lu
ngkot nang kumulog at kumidlat. Napansin ng Buto na nagsipagtago ang mga hayop s
a mga kuweba. Mahigpit namang ikinabit ng mga halaman ang mga ugat sa ilalim ng
lupa. Tulad ng dapat asahan, bumuhos na ang malakas na ulan. Takot at kinakaligl
ig sa lamig ang Buto. GaGanito pala sa labas. MaMamamatay ka sa sobrang ginaw. Mabi
bingi ka sa ingay ng kulog. Malamang na tamaan ka pa ng kidlat. AAyoko na sa laba
s. Hindi pinakinggan ng Ada ang abuhing Buto ng Kasoy. Bilang panghabambuhay na p
arusa ay pinamalagi ng Adang manatili sa labas ng Kasoy ang abuhing Buto nito. I
yan ang Alamat ng Kasoy at ng di nito makuntentong Buto.
SAWIKAIN
o idioma ay salita o grupo ng mga salitang patalinghaga ang gamit at hindi tuwir
an ang kahulugan.

1.
Kapag mataas ang lipad, tiyak na malayo ang babagsakan.
Kahulugan: Kapag ikaw ay masyadong hambog at hindi kontento kung ano ang meron k
a tiyak na dadating ang panahon na ikaw ay walang makukuha kahit piso.
2. Kakaning-itik
Kahulugan: walang gaanong halaga, hindi maipagpaparangalan
3.
Luha ng buwaya
Kahulugan: hindi totoong nag-dadalamhati, pakitang taong pananangis
4. Maaliwalas ang mukha
Kahulugan: masayahin,taong palangiti
5. Maitim ang budhi
Kahulugan: tuso, masama ang ugali
6. Makitid ang isip
Kahulugan: mahinang umunawa, walang gaanong nalalaman
7. Malawak ang isip
Kahulugan: madaling umunawa, maraming nalalaman
8. Malikot ang kamay
Kahulugan: kumukuha ng hindi kanya kawatan
9. Pagputi ng uwak
Kahulugan: walang maaasahan, walang kahihinatnan
10. Tulak ng bibig
Kahulugan: salita lamang, di tunay sa loob
11. Pusong-bakal
Kahulugan: hindi marunong magpatawad
12. Kalapating mababa ang lipad

Kahulugan: babaing nagbibili ng aliw

13. Alilang-kanin
Kahulugan: utusang walang batad, pakain lang, pabahay at pakain ngunit walang su
weldo.
14. Balitang-kutsero
Kahulugan: balitang hindi totoo o hindi mapanghahawakan.
15. Balik-harap
Kahulugan: mabuti ang pakikitungo sa harap ngunit taksil sa likuran.
16. Di madapuang langaw
Kahulugan: maganda ang bihis
17. Itim na tupa
Kahulugan: masamang anak
18. Nagmumurang kamatis
Kahulugan: matandang lalaking nag-aayos binata,matandang babae nag-aayos dalaga
19. Matalas ang tainga
Kahulugan: madaling makarinig o makaulinig
20. Takaw-tulog
Kahulugan:mahilig matulog

Pinagsama-samang Gawain
Proyekto sa Filipino II (Salawikain,Sawikain,Bugtong,Pabula At Alamat)
Ipinasa Ni:
Janine Joy M. Orpilla II-Loyalty
Ipinasa Kay:
Maam Lacanilao