Professional Documents
Culture Documents
QTTC MR - LOC PDF
QTTC MR - LOC PDF
KHI NIM
I. Khi nim
II. Chc nng ca ti chnh doanh nghip
Mc tiu ca cc ch s hu: ti a ho gi tr TS
=> Ti a ho gi tr ti sn ca ch s hu
Ti a ho EPS
Ti a ho gi tr c phiu:
BNG CN I K TON
(1)
NI DUNG CH YU
Ti sn
Ti sn ngn hn
BNG CN I K TON
(2)
NGUN VN
N phi tr
Ti sn di hn
N ngn hn
Ti sn c nh
N di hn
Bt ng sn u t
Vn ch s hu
Cc khon u t ti chnh di hn
Vn ch s hu
Ti sn di hn khc
BO CO KT QU HOT NG SN XUT
KINH DOANH (1)
BO CO KT QU HOT NG SN XUT
KINH DOANH (2)
Gi vn hng bn
Chi ph khc
Li nhun khc
Chi ph ti chnh
Chi ph bn hng
BO CO LU CHUYN TIN T
(CASH FLOW)
- Bng cn i k ton
Tin mt u nm
Tin mt cui nm
7
RC =
Gip cc nh u t nh gi li nhun, ri ro v
trin vng pht trin ca cng ty
RC (2005) =
761
486
= 1,57
10
761 - 269
486
RI =
= 1,01
Gi vn hng bn
Hng ha tn kho (bnh qun)
RI (2005) =
11
1.655
(269 + 280)/2
= 6,03
12
(294 + 270)/2
RT =
= 45,5 ngy
2.260/365
RA =
13
2.262
RF (2005) =
T s n trn ti sn (RD)
Tng s n
RD =
Tng ti sn
= 2,10
(1.118 + 1.035)/2
T s n trn vn ch s hu (RE)
Tng s n
RE =
Vn ch s hu
2.262
RA (2005) =
14
= 1,25
(1.879 + 1.742)/2
15
16
RD (2005) =
1.074
1.879
1.074
RE (2005) =
805
EBIT
= 0,57
RP =
= 1,33
Chi ph li vay
RP (2005) =
219
49
= 4,47
17
Cc t s v li nhun
ROA =
Li nhun rng
ROS =
Li nhun rng
Tng ti sn bnh qun
18
ROE =
= 0,038 (3,8%)
2.262
19
Li nhun rng
Vn ch s hu bnh qun
20
ROA (2005) =
ROE (2005) =
Cc t s gi th trng
86
(1.879 + 1.742)/2
86
(805 + 725)/2
= 4,8 %
= 11,2 %
23
22
Tng ti sn
Tng ti sn
x
Tng ti sn
Vn ch s hu
ROE = ROA x H s vn ch s hu
Li nhun rng
ROE =
Doanh thu
x
Doanh thu
Tng ti sn
x
Tng ti sn
Vn CSH
25
LI N, LI KP
Li n (Simple interest)
NI DUNG
Li n, li kp
Gi tr tng lai ca mt khon tin hin ti
SI = P0 (i) (n)
Li kp (Compound interest)
8%
10.000.000
9%
FVn = PV (1 + i) n
PV =
FV n
1
=
FV
= FV n ( PVI Fi, n )
n
(1 + i ) n
(1 + i ) n
PV =
FV10
50.000.000
=
= 21.123.785
(1 + 9%)10
1,0910
10
50.000.000
PV0
5
XC NH YU T LI SUT
XC NH YU T K HN
(1)
XC NH YU T K HN
NGUYN TC 72
Cui nm t
...
...
...
n-1
7%
$1,000
$1,000
Cui mi nm
$1,000
$1,070
$1,145
u nm t
FV1 = P(1+i)n-1
FV1 = P(1+i)n
FV2 = P(1+i)n-2
FV2 = P(1+i)n-1
...
...
...
FVn-1= P(1+i)1
n-1
FVn-1= P(1+i)2
FVn= P(1+i)0
FVn= P(1+i)1
10
FVAn = P(FVIFAi,n)(1+i)
12
Cui mi nm
7%
$1,000
$1,100
$1,210
$1,177
$1,145
$3,532 = FVA3
S tin
Cui nm t
P1
FV1 = P1(1+i)n-1
P2
FV2 = P2(1+i)n-2
...
...
...
Pn-1
n-1
FVn-1= Pn-1(1+i)1
Pn
FVn= Pn (1+i)0 = Pn
13
Cui mi nm
0
7%
$934,58
$873,44
$816,30
$1.000
$1.000
14
3
$1.000
$2,624.32 = PVA3
S tin
Cui nm t
Gi tr hin ti
PV0 = P/(1+i)1
PV0 = P/(1+i)2
...
...
...
n-1
PV0 = P/(1+i)n-1
PV0 = P/(1+i)n
16
u nm t
Gi tr hin ti
PV0 = P/(1+i)0 = P
PV0 =
...
...
...
n-1
PV0 =
P/(1+i)1
Ly (2) (1), ch
chng ta c
c:
(1+i)PVAn - PVAn = P [1 - 1/(1+i)n]
P/(1+i)n-2
PVA
PV0 = P/(1+i)n-1
PVAn = P(PVIFAi,n)(1+i)
Thi im t
P1
PV0 = P1/(1+i)1
P2
PV0 = P2/(1+i)2
...
...
...
Pn-1
n-1
PV0 = Pn-1/(1+i)n-1
Pn
1
1
= P
n
i i (1 + i )
PVA n =
P
i
17
18
Gi tr hin ti
PV0 = Pn/(1+i)n
20
XC NH K HN CA DNG TIN U
Anh B l mt sinh vin mi ra trng v d nh khi
no tch lu s tin l 60 triu ng s ci v. Nu
s tin tit kim c hng nm ca anh B l 10 triu
ng c gi ht vo ngn hng v vi li sut ngn
hng l 9%/nm th sau bao nhiu nm anh B s c
c s tin trn ci v?
FVAn = P(FVIFAi,n) = 10(FVIFA9,n) = 60 triu
CC KHON N TR DN
(CHO VAY TR GP)
Bn vay 100 triu ng, li sut 8%/nm (li kp) v
trong thi hn 5 nm. Nu tr dn hng nm (vn v
li) th mi nm bn phi tr bao nhiu tin?
PVAn = P(PVIFAi,n) = P(PVIFA8,5) = P(3,9927)
100 triu = P(3,9927) => P = 25.046.000 ng
FVIFA9,n = 6 => n = 5 nm
21
22
mn
i: Li sut/nm
m: S ln ghp li trong nm
V d: Bn gi vo ngn hng 100 triu ng vi li
sut 8%/nm trong thi hn 3 nm. Hi sau 3 nm
bn s c c s tin l bao nhiu nu ngn hng
tnh li kp: (a) theo bn nin, (b) theo qu, (c) theo
thng?
23
re =
24
25
CHNG 4: LI NHUN V RI RO
LI NHUN CA MT C PHIU
NI DUNG
Rt =
Li nhun v ri ro ca mt c phiu
Hip phng sai v tng quan
Li nhun v ri ro ca danh mc u t
Pt P0 + Ct
P0
Danh mc u t hiu qu
Cn bng th trng
M hnh nh gi ti sn vn (CAPM)
M hnh APT
1
i =1
Tnh trng nn KT
Khng hong
Suy thoi
Bnh thng
Cc thnh
LN ca CP A
LN ca CP B
-20%
10%
30%
50%
5%
20%
-12%
9%
RA =
- Li nhun k vng ca CP B:
RB =
3
RI RO CA MT C PHIU
(1)
RI RO CA MT C PHIU
(2)
Khi nim
- Ri ro l mt nguy c c th gy ra cc tn tht cho
ngi phi gnh chu n.
- Ri ro i vi cc nh u t CK l kh nng dn
n LN thc t ca CK thp hn LN k vng ca n.
o lng ri ro ca mt c phiu
n
VARi =
(R
t =1
R )2
i =
(R
t =1
R )2
R At
R At R A
-20%
10%
-0,375
-0,075
0,140625
0,005625
Bnh thng
Cc thnh
30%
50%
0,125
0,325
0,015625
0,105625
Tng
( R At R A ) 2
0,267500
n
5
RI RO CA MT C PHIU
(3)
RI RO CA MT C PHIU
(4)
VARA =
Tnh trng nn
KT
Khng hong
Suy thoi
R At
R At R A
5%
20%
-0,005
0,145
0,000025
0,021025
Bnh thng
Cc thnh
-12%
9%
-0,175
0,035
0,030625
0,001225
Tng
( R At R A ) 2
0,2675
= 0,066875
4
0,0529
= 0,013225
4
0,052900
7
Cov( RA , RB ) =
R Bt
-0,375
5%
-0,005
0,001875
Suy thoi
10%
-0,075
20%
0,145
-0,010875
Bnh thng
30%
0,125
-12%
-0,175
-0,021875
Cc thnh
50%
0,325
9%
0,035
0,011375
(RAt RA )(RBt RB )
t =1
Corr ( R A , RB ) =
Cov
SD ( R A ) xSD ( RB )
RBt RB ( R At R A )( R Bt R B )
RAt RA
Tnh trng
nn KT
R At
Tng
-0,0195
10
LI NHUN V RI RO CA DANH MC
(1)
0,0195
Cov( RA , RB ) =
= 0,004875
4
Corr ( RA , RB ) =
Li nhun ca danh mc
RP = X A R A + X B RB
0,004875
= 0,1639
0,2586 * 0,1150
VarP = X A2 A2 + 2 X A X B A, B + X B2 B2
11
12
LI NHUN V RI RO CA DANH MC
(2)
V d: Ga s mt ngi u t 100 triu vo mt danh
mc gm 2 loi c phiu: A v B (60 triu vo CP A v
40 triu vo CP B). Li nhun v phng sai ( lch
chun) ca danh mc ny s l:
LI NHUN V RI RO CA DANH MC
(3)
Tnh phng sai danh mc bng ma trn
A
X A2
X A XB A,B
X A XB A,B
2
A
X B2 B2
P = SD P = Var P = 0,1544 = 15 , 44 %
13
14
LI NHUN V RI RO CA DANH MC
(4)
CP
1
i =1
XiR
VarP = X +
i =1
2
i
2
i
X X Cov( R , R )
i =1 j =1, j i
LI NHUN V RI RO CA DANH MC
(5)
1
X
2
1
2
2
1
X 1 X 2Cov( R1 , R2 ) X 1 X 3Cov( R1 , R3 )
X 2 X 1Cov( R2 , R1 )
X 3 X 1Cov( R3 , R1 ) X 3 X 2Cov( R3 , R2 )
X 22 22
X 2 X 3Cov( R2 , R3 )
X 32 32
n
X 1 X nCov( R1 , Rn )
X 2 X nCov( R2 , Rn )
X 3 X nCov( R3 , Rn )
X n2 n2
15
16
DANH MC U T HIU QU
(1)
DANH MC U T HIU QU
(2)
17
DANH MC U T HIU QU
(3)
18
DANH MC U T HIU QU
(4)
T l u t: 35% : 65%
C phiu X
Tri phiu CP
Li nhun
14%
10%
lch chun
0,20
= 0,35 2 x 0, 20 2 = 0,07 = 7%
T l u t: 120% : -20%
20
DANH MC U T HIU QU
(5)
Li nhun k vng
ca danh mc (%)
DANH MC U T HIU QU
(6)
Danh mc gm mt tri phiu chnh ph v n c phiu
120% u t vo c phiu
-20% u t vo tri phiu
Li nhun k vng
ca danh mc
ng II
ng th trng vn
5
10 = RF
35% u t vo c phiu
65% u t vo tri phiu
20
RF
lch chun ca li
nhun danh mc (%)
ng
I
Ri ro ca danh
mc ( lch chun)
21
RI RO H THNG V RI RO
PHI H THNG (1)
22
RI RO H THNG V RI RO
PHI H THNG (2)
R i = R i + ui
R i: Li nhun thc t ca c phiu i
R i : Li nhun k vng ca c phiu i
u i : Kt qu ca cc bin c khng tin on c
Ri = Ri + ui = Ri + mi + i
mi : Ri ro h thng (ri ro th trng) ca c phiu i
RI RO H THNG V RI RO
PHI H THNG (3)
CN BNG TH TRNG
(1)
Danh mc cn bng th trng
Ri ro ()
Ri ro phi h thng
Ri ro h thng
S lng c phiu
25
CN BNG TH TRNG
(2)
26
CN BNG TH TRNG
(3)
CN BNG TH TRNG
(4)
CN BNG TH TRNG
(5)
Ri ro th trng ca mt c phiu
- Ri ro th trng ca mt CP trong danh mc ln
c o lng bng h s beta ca CP .
- H s beta c nh ngha nh l mt ch tiu o
lng s phn ng ca mt CP i vi s thay i
ca danh mc th trng.
- V d: H s beta ca Cng ty Y l 1,5, iu ny c
ngha l khi li nhun th trng tng 1% th li
nhun k vng ca cng ty s tng 1,5%.
i =
Cov ( R i , R M )
2 (RM )
: Ri ro th trng ca c phiu i
Cov ( R i , R M ) : Hip phng sai
2 (RM ) : Phng sai ca li nhun th trng
M : Ri ro ca c th trng
n
M = X i i = 1
i =1
i : Ri ro th trng ca c phiu i
Xi : T l u t vo c phiu i
29
CN BNG TH TRNG
(6)
30
M HNH NH GI TI SN VN - CAPM
(1)
Ri
Ri = + i Rm +
ng th trng vn
RM
RF
i: Ri ro th trng ca c phiu i
1
31
i
32
M HNH NH GI TI SN VN - CAPM
(2)
R = RF + ( R M RF )
M HNH NH GI TI SN VN - CAPM
(3)
V d: C phiu ca Cng ty Q-mart c h s beta l
1,5. H s beta ca Cng ty Zebra l 0,8. Li sut ca
tri phiu chnh ph (chng khon phi ri ro) l 7%.
Li nhun k vng ca th trng l 15%. Li nhun k
vng ca 2 loi c phiu ny c tnh nh sau:
LN k vng ca Q-mart = 7% + 1,5(15% - 7%) = 19%
LN k vng ca Zebra = 7% + 0,8(15% - 7%) = 13,4%
33
34
36
R i = r + i1 R F1 r + L + ik R Fk r
K
R i = r + j R Fj r
j =1
CHNG 5: CHI PH VN
KHI NIM
Chi ph vn vay
Chi ph vn c phn u i
Chi ph li nhun gi li
Chi ph vn c phn thng mi pht hnh
CHI PH VN VAY
CHI PH VN C PHN U I
rP =
DP
DP
=
PN PP (1 F )
CHI PH LI NHUN GI LI
(1)
CHI PH LI NHUN GI LI
(2)
- Chi ph LN gi li l t sut LN m cc c ng yu
cu vn c c t LN gi li.
- Chi ph LN gi li chnh l chi ph c hi ca vn
- Chi ph LN gi li c th c xc nh bng cc
phng php:
(1) M hnh nh gi ti sn vn (CAPM);
(2) Chit khu dng tin (DCF).
rs = rF + (rM rF ) i
V d: Gi s li sut tri phiu Chnh ph l 8%, t sut
li nhun k vng ca th trng l 15%, ri ro th
trng ca c phiu A l 0,75. T sut li nhun k vng
ca c phiu A c tnh nh sau:
rs = 8% + (15% 8%) * 0,75 = 13,25%
CHI PH LI NHUN GI LI
(3)
rE =
V d: Gi s CP ca Cng ty ABC c bn vi gi
50.000 ng/CP, c tc thanh ton cho nm va qua l
1.000 ng/CP, mc tng trng c tc hng nm n
nh mc 10%.
1.000(1 + 10%)1
rS =
+ 10% = 12,2%
50.000
7
D1
+g
P0 (1 F )
rS =
1.000 * (1 + 10%)1
+ 10% = 12,4%
50.000 * (1 8%)
8
CHI PH VN BIN
(1)
- Chi ph vn bin t l chi ph cho vic tng thm mt
ng vn trong cng ty.
- WACC ca C&D l 11,34%
- Nu mi ng vn tng thm ca C&D m bo c
cu 45% vn vay, 5% vn c phn u i v 50% vn
c phn thng th WACC ca C&D s duy tr mc
11,34%.
- Liu Cng ty C&D c th tng thm vn v hn vi
chi ph vn khng i?
CHI PH VN BIN
(2)
10
CHI PH VN BIN
(3)
Gi s Cng ty C&D cn tng thm mt lng vn nht
nh v gi nguyn c cu: vn vay 45%, CP u i 5%
v CP thng 50%. Cng ty C&D c th vay thm ngn
hng vi li sut nh sau:
- T 0 450 triu ng, li sut: 10%
- Trn 450 triu 675 triu, li sut: 12%
- Trn 675 triu ng, li sut: 14%
WACC (%)
11,34
Vn mi tng thm
11
CHI PH VN BIN
(4)
CHI PH VN BIN
(5)
13
CHI PH VN BIN
(6)
WACC (%)
WACC3
12,64
WACC2
11,99
11,34
WACC1
1.000
1.500
Vn mi tng thm
15
14
CHNG 6:
NH GI TRI PHIU V C PHIU
NH GI TRI PHIU
(1)
Tri phiu v cng c n khng tnh li
FV n
PB =
(1 + r ) n
nh gi tri phiu
Tri phiu v cng c n khng tnh li
Tri phiu c thi hn c hng li nh k
nh gi c phiu
C phiu u i
C phiu thng
NH GI TRI PHIU
(3)
NH GI TRI PHIU
(2)
PB = INT
t =1
1
F
+
t
(1 + r ) (1 + r )n
NH GI TRI PHIU
(3)
NH GI TRI PHIU
(4)
Phn tch s thay i gi tri phiu
PB =
I
r
F: Mnh gi
NH GI TRI PHIU
(5)
NH GI TRI PHIU
(6)
Mt s nguyn tc:
NH GI TRI PHIU
(7)
NH GI TRI PHIU
(8)
962.072=
r = 10,0%
r=
I+
(F PB )
n
(F + 2 PB ) =
3
90.000 +
r = 10,0%
9
10
NH GI C PHIU
(1)
NH GI C PHIU
(2)
C phiu thng
C phiu u i
PP =
DP 10.000
=
= 125.000
rP
8%
P0 =
t =1
)t
P0 =
11
Dt
(1 + r
D
rs
12
NH GI C PHIU
(3)
NH GI C PHIU
(4)
D0 (1 + g ) D0 (1 + g ) 2
D0 (1 + g )
+
+
...
+
(1 + re )
(1 + re ) 2
(1 + re )
Ly (2) (1), ta c:
(1)
(2)
P0 (1 + re )
D 0 (1 + g )
P0 = D 0
(1 + g )
(1 + re )
(1 + re )
D1
(1 + g ) 1 P0 = D0 P0 = r g
13
NH GI C PHIU
(5)
NH GI C PHIU
(6)
P0 =
14
D1
2.000 (1 + 5%)
=
= 21 .000
re g
15 % 5%
15
NH GI C PHIU
(7)
n
P0 =
t =1
NH GI C PHIU
(8)
Xc nh g
Dn +1
Dt
+
PV
(1 + rs ) t
( re g l )
D4
1.500(1 + 8%)t
1
+
P0 =
x
t
3
(1 + 15%)
(1 + 15%) (15% 10%)
t =1
Da vo tc tng c tc trong qu kh
P0 = 27.310
g = b x ROE
b: T l li nhun gi li ti u t
17
18
NH GI C PHIU
(9)
NH GI C PHIU
(10)
V d: Trng hp BBC
2004
2005
2006
ROE (%)
11,39
13,42
11,40
LN/CP ()
1.642
2.194
2.713
C tc ()
1.200
1.200
1.200
b (%)
26,92
45,31
55,77
r = 8%
44.274
Gi CP thc t
(31/01/07)
51.500
r = 12%
18.420
51.500
r = 15%
12.810
51.500
r = 20%
8.497
51.500
Gi CP theo m hnh
TB
12,07
42,66
g (%)
5,15
D1
1.262
19
20
Cn c vo mc ch:
Cn c vo mi quan h:
D n c lp
D n ph thuc
Ch s li nhun PI
D n loi tr
D n u t m rng
D n u t thay th
Tng
Nm
Tng
DT bng tin
1.000
1.000
1.000
3.000
DT bng tin
1.000
1.000
1.000
3.000
CP bng tin
500
500
500
1.500
CP bng tin
500
500
500
1.500
KH
300
300
300
900
Mua ti sn
LN trc thu
200
200
200
600
Thu TNDN
60
60
60
180
Thu TNDN
LN sau thu
140
140
140
420
900
-900
-900
900
500
500
500
600
60
60
60
180
440
440
440
420
Nhu cu vn u t thun
T thun = TSC + VL cn thit - Thu nhp t bn TSC
Nu thi gian u t trn mt nm th chi ph u t tnh
bng hin gi nm 0 vi li sut chit khu bng vi chi
ph s dng vn.
Chi ph c hi
Chi ph chm
Nm
Dng tin
0
-CF0
NPV = CF0 +
1
CF1
...
...
n
CFn
CFn
CF1
CF2
+
+ ... +
2
(1 + r ) (1 + r )
(1 + r ) n
n
NPV = CF0 +
t =1
2
CF2
CFt
(1 + r ) t
10
Nm
-1.000
300
450
450
200
-1.000
350
350
350
350
12
(4)
u im ca NPV:
Cch tnh:
NPV = - CF0 +
C th so snh gia cc d n
t =1
CFt
=0
(1 + IRR) t
CF0: Chi ph u t
Nhc im ca NPV:
Li sut chit khu nh hng n NPV. Li sut chit
khu khng ph hp => NPV khng chnh xc
13
NPV 1
NPV 1 + NPV
14
PP = n +
Nguyn tc la chn d n:
IRR Chi ph s dng vn => Chp nhn d n
IRR < Chi ph s dng vn => Khng chp nhn d n
15
| CFt |
t =0
CFn +1
CH S LI NHUN - PI
(PROFITABILITY INDEX)
t
t = 0 (1 + r )
PP = n +
CFn +1
(1 + r ) n +1
Gi tr hin ti ca chi ph u t
Hin gi thun (NPV)
PI =
17
+1
Gi tr hin ti ca chi ph u t
18
Nn s dng ch tiu PI
Trnh t la chn:
- Tnh ton ch s PI cho tt c cc d n
- Sp xp cc d n theo th t PI gim dn
20
SO SNH CC D N C CHU K
KHC NHAU
SO SNH CC D N C CHU K
KHC NHAU
CHNG 8:
L THUYT TH TRNG HIU QU
Khi nim th trng hiu qu (market efficiency)
Cc mc ca th trng hiu qu (forms of
CC MC CA TH TRNG HIU QU
CC MC CA TH TRNG HIU QU
(1)
(2)
Mc yu (weak form)
SU BI HC CA TH TRNG HIU QU
Th trng khng c b nh
Hy tin vo gi
Hy t lm ly
CHNG 9: N BY HOT NG V
N BY TI CHNH
NI DUNG
N BY HOT NG
(OPERATING LEVERAGE)
n by l g (Leverage)?
n by hot ng (operating leverage)
n by ti chnh (Financial leverage)
n by tng hp (Total/combined leverage)
N BY (LEVERAGE) L G?
N BY HOT NG
(1)
DOL =
EBIT / EBIT
Q / Q
(9.1)
N BY HOT NG (3)
N BY HOT NG
(2)
Cng ty A
Phn tch ho vn
Q BE
F
=
P V
Units
Sold
(9.2)
0
20,000
40,000
50,000
60,000
80,000
100,000
P: Gi bn
V: Bin ph
F: nh ph
P V: S d m ph (contribution margin)
QBE: S lng ho vn
Total
Variable
Costs
$
0
16,000
32,000
40,000
48,000
64,000
80,000
Fixed
$Costs
Total
$Costs
60,000
60,000
60,000
60,000
60,000
60,000
60,000
60,000
76,000
92,000
100,000
108,000
124,000
140,000
Total
Revenue
$
0
40,000
80,000
100,000
120,000
160,000
200,000
Operating
Income
$ (loss)
(60,000)
(36,000)
(12,000)
0
12,000
36,000
60,000
N BY HOT NG (4)
N BY HOT NG (5)
Total
Revenue
Cng ty B
200
Units
Sold
Profit
160
120
100
80
60
40
Total
costs
BE
Variable costs
Loss
20
Fixed
costs
40 50 60
80
100
120
Total
Variable
Costs
Fixed
Costs
0
$
32,000
48,000
64,000
96,000
128,000
160,000
Total
Revenue
$
0
20,000
30,000
40,000
60,000
80,000
100,000
Total
Costs
12,000
12,000
12,000
12,000
12,000
12,000
12,000
12,000
44,000
60,000
76,000
108,000
140,000
172,000
0
40,000
60,000
80,000
120,000
160,000
200,000
Operating
Income
(loss)
$
(12,000)
(4,000)
0
4,000
12,000
20,000
28,000
.
N BY HOT NG (6)
N BY HOT NG
(7)
Total
Revenue
Profit
Total
costs
Q ( P V )
EBIT / EBIT Q ( P V ) F
=
DOLQ =
Q
Q / Q
Q
160
120
80
BE
Variable costs
40
Loss
20
40
60
80
100
DOL Q =
Fixed
costs
120
Q(P V )
Q(P V ) F
(9.3)
10
N BY HOT NG
(8)
N BY HOT NG
(9)
LN hot ng ca cng ty A v B cc mc Q khc nhau:
Q(P V )
Q
(P V )
DOLQ =
=
(9.4)
Q ( P V ) F Q QBE
P V
Q( P V )
S V
EBIT + F
(9.5)
DOLS =
=
=
Q( P V ) F S V F
EBIT
11
Cng ty A
Cng ty B
0
20.000
- 60.000
- 36.000
- 12.000
- 4.000
40.000
60.000
- 12.000
12.000
4.000
12.000
80.000
36.000
20.000
100.000
60.000
28.000
12
N BY HOT NG
(10)
60 .000 ( 2 0,8)
=6
60 .000 ( 2 0,8) 60 .000
N BY TI CHNH
(FINANCIAL LEVERAGE)
60 .000 ( 2 1,6 )
=2
60 .000 ( 2 1,6) 12 .000
13
EP S =
(EBIT - I)(1 - t) - PD
NS
I: Li phi tr hng nm
t: Thu sut thu thu nhp cng ty
PD: C tc phi tr cho CP u i
NS: S lng c phiu thng
16
Phng n ti tr
Ch tiu
CP thng
EBIT
2.700.000
Tri phiu
2.700.000
600.000
CP u i
2.700.000
-
EBT
2.700.000
2.100.000
2.700.000
1.080.000
840.000
1.080.000
LN sau thu
1.620.000
1.260.000
1.620.000
PD
550.000
1.620.000
1.260.000
1.070.000
300.000
200.000
200.000
5,40
6,30
5,35
EPS
17
18
Ch tiu
EBIT
NS2
I
EBT
200.000
LN sau thu
PD
CP thng
1.800.000
-
Tri phiu
1.800.000
600.000
CP u i
2.700.000
-
1.800.000
1.200.000
2.700.000
720.000
480.000
1.080.000
1.080.000
720.000
1.620.000
550.000
1.080.000
720.000
1.070.000
300.000
200.000
200.000
3,60
3,60
5,35
20
N BY TI CHNH
(1)
EPS / EPS
EBIT / EBIT
(9.6)
21
22
N BY TI CHNH
(2)
N BY TI CHNH
(3)
DFL2.700.000 =
(9.7)
2.700.000
= 1,51
2.700.000 550.000 /(1 0,4)
(9.8)
23
2.700 .000
= 1,29
2.700 .000 600 .000
24
BY TNG HP - DTL
(1)
by tng hp o lng nh hng ca thay i
doanh thu hoc sn lng n EPS.
DTL = DOLxDFL
(9.9)
DTLQ =
Q( P V )
Q( P V ) F I [PD /(1 t )]
(9.10)
DTL S =
EBIT + F
EBIT I [PD /(1 t ) ]
(9.11)
25
Bi ging 8
N BY HOT NG V N BY TI CHNH
Trong c hc chng ta quen thuc vi khi nim n by nh l cng c khuch i lc nhm
bin mt lc nh thnh mt lc ln hn tc ng vo vt th chng ta cn dch chuyn. Trong kinh
doanh ngi ta mn thut ng n by m ch vic s dng chi ph c nh (fixed costs) gia
tng kh nng sinh li ca cng ty. Trong bi ny chng ta s khm ph nhng nguyn l s dng
n by trong kinh doanh, bao gm n by hot ng (operating leverage) v n by ti chnh
(financial leverage).
1. n by hot ng
1.1 Phn tch nh hng ca n by hot ng
n by hot ng (operating leverage) l mc s dng chi ph hot ng c nh ca cng ty.
y chng ta ch phn tch trong ngn hn bi v trong di hn tt c cc chi ph u thay i.
Chi ph c nh l chi ph khng thay i khi s lng thay i. Ch ph c nh c th k ra
bao gm cc loi chi ph nh khu hao, bo him, mt b phn chi ph in nc v mt b phn chi
ph qun l.
Chi ph bin i l chi ph thay i khi s lng thay i, chng hn chi ph nguyn vt liu,
lao ng trc tip, mt phn chi ph in nc, hoa hng bn hng, mt phn chi ph qun l hnh
chnh.
Trong kinh doanh, chng ta u t chi ph c nh vi hy vng s lng tiu th s to ra
doanh thu ln trang tri chi ph c nh v chi ph bin i. Ging nh chic n by trong c
hc, s hin din ca chi ph hot ng c nh gy ra s thay i trong s lng tiu th khuch
i s thay i li nhun (hoc l). minh ho iu ny chng ta xem xt v d cho bng 8.1
trang 2.
Kt qu phn tch nh hng ca n by hot ng th hin phn B. i vi mi cng ty
u c doanh thu v chi ph bin i tng 50% trong khi chi ph c nh khng thay i. Tt c cc
cng ty u cho thy c s nh hng ca n by hot ng th hin ch doanh thu ch tng 50%
nhng li nhun tng vi tc ln hn, c th l 400, 100 v 330% ln lt i vi cng ty F, V v
cng ty 2F.
Bng 8.1: Anh hng ca n by hot ng ln li nhun
Cng ty F
Phn A: Trc khi thay i doanh thu
Doanh thu
10.000$
Chi ph hot ng
Chi ph c nh
7.000
Chi ph bin i
2.000
Li nhun hot ng (EBIT)
1.000
T s n by hot ng
Chi ph c nh/ tng chi ph
0,78
Chi ph c nh/ doanh thu
0,70
Phn B: Sau khi doanh thu tng 50% trong nhng nm k tip
Doanh thu
15.000$
Chi ph hot ng
Chi ph c nh
7.000
Cng ty V
Cng ty 2F
11.000$
19.500$
2.000
7.000
2.000
14.000
3.000
2.500
0,22
0,18
0,82
0,72
16.500$
29.250$
2.000
14.000
11/06/02
Chi ph bin i
Li nhun hot ng (EBIT)
Phn trm thay i EBIT
(EBITt EBITt -1)/ EBITt -1
3.000
5.000
400%
Bi ging 8
10.500
4.000
100%
4.500
10.750
330%
1000
2000
3000
4000
5000
6000
Trn hnh 8.1, im giao nhau gia hai ng thng tng doanh thu v chi ph l im ho vn
(break-even point) v im ny doanh thu bng chi ph v, do , li nhun bng 0. Trn hnh v 8.1
im ho vn chnh l im c sn lng l 4000. V mt ton hc, tm im ho vn chng ta
thc hin nh sau:
Bi ging 8
(8.1)
v d trn nu p dng cng thc (8.1), chng ta s c sn lng ho vn QBE = 100.000/ (50 25)
= 4.000 n v. Nu s lng tiu th vt qua im ha vn (4000 n v) th s c li nhun, ngc
li nu s lng tiu th di mc ho vn th cng ty b l.
im ho vn QBE nh va xc nh trn y th hin sn lng ho vn. Mun bit doanh
thu ho vn, chng ta ly sn lng ho vn nhn vi n gi bn. Trong v d trn sn lng ho
vn QBE = 4000 v n gi bn P = 50$, do doanh thu ho vn s l 50 x 4000 = 200.000$.
1.3 by hot ng (DOL)
Nh phn tch phn trc, chng ta thy rng di tc ng ca n by hot ng mt s thay
i trong s lng hng bn a n kt qu li nhun (hoc l) gia tng vi tc ln hn. o
lng mc tc ng ca n by hot ng, ngi ta s dng ch tiu by hot ng (degree of
operating leverage DOL). by hot ng (DOL) c nh ngha nh l phn trm thay i ca
li nhun hot ng so vi phn trm thay i ca sn lng (hoc doanh thu). Do :
by hot ng
=
(DOL) mc sn
lng Q (doanh thu S)
DOL =
EBIT / EBIT
Q / Q
Cn lu rng by c th khc nhau nhng mc sn lng (hoc doanh thu) khc nhau. Do ,
khi ni n by chng ta nn ch r by mc sn lng Q hoc mc doanh thu S no .
Cng thc (8.2) trn y rt cn thit nh ngha v hiu c by hot ng nhng rt
kh tnh ton trn thc t do kh thu thp c s liu EBIT. d dng tnh ton DOL, chng ta
thc hin mt s bin i. Bit rng li gp bng doanh thu tr chi ph, ta c:
EBIT = PQ (VQ + F) = PQ VQ F = Q(P V) F
Bi ging 8
EBIT
Q( P V )
=
EBIT
Q( P V ) F
Thay vo cng thc (8.2), ta c:
Q( P V )
Q( P V )
Q( P V ) F Q( P V ) Q
=
DOLQ =
=
Q
Q( P V ) F Q Q( P V ) F
Q
DOLQ =
Q( P V )
Q( P V ) F
(8.3)
Q( P V )
Q
(P V )
DOLQ =
=
Q( P V ) F Q QBE
(P V )
(8.4)
Cng thc (8.3) v (8.4) dng tnh by hot ng theo sn lng Q. Hai cng thc ny ch thch
hp i vi nhng cng ty no m sn phm c tnh n chic, chng hn nh xe hi hay my tnh.
i vi cng ty m sn phm a dng v khng th tnh thnh n v, chng ta s dng ch tiu
by theo doanh thu. Cng thc tnh by theo doanh thu nh sau:
DOLS =
Bi ging 8
S V
EBIT + F
=
S V F
EBIT
DOL5000 =
5000
Q
=
=5
Q QBE 5000 4000
DOL6000 =
6000
Q
=
=3
Q QBE 6000 4000
(8.5)
Bng 8.2 cho thy rng nu sn lng di chuyn cng xa im ho vn th li nhun hot ng hoc
l s cng ln, ngc li by hot ng (DOL) cng nh. Quan h gia sn lng tiu th v li
nhun hot ng l quan h tuyn tnh nh thy trn hnh v 8.1. Hnh 8.2 di y s din t quan
h gia sn lng tiu th v by hot ng.
Bi ging 8
2000 3000
4000 5000 6000
8000
-3
Bi ging 8
st gim nh doanh thu cng d dn n l trong hot ng. iu ny c minh chng ni bt nht
bi trng hp ca American Airlines sau s kin khng b ngy 11/09. Chng ta bit ngnh hng
khng l ngnh c by hot ng cao do c th ca ngnh ny l chi ph c nh rt ln. Bi vy,
khi s kin 11/09 xy ra by cao khuch i ri ro doanh nghip ln cc khin cho doanh
nghip phi thua l rt ln v lm vo tnh trng ph sn.
2. n by ti chnh
n by hot ng lin quan n vic s dng chi ph c nh trong hot ng ca cng ty, nh
xem xt trong phn 1. Trong phn 2 ny chng ta s nghin cu n by ti chnh. n by ti chnh
(financial leverage) lin quan n vic s dng cc ngun ti tr c chi ph c nh. n by ti chnh
c nh ngha nh l mc theo cc chng khon c thu nhp c nh (n v c phiu u i)
c s dng trong c cu ngun vn ca cng ty.
C mt iu khc bit l th gia n by hot ng v n by ti chnh l cng ty c th
la chn n by ti chnh trong khi khng th la chn n by hot ng. n by hot ng do
c im hot ng ca cng ty quyt nh, chng hn cng ty hot ng trong ngnh hng khng v
luyn thp c n by hot ng cao trong khi cng ty hot ng trong ngnh dch v nh t vn v
du lch c n by hot ng thp. n by ti chnh th khc. Khng c cng ty no b p buc phi
s dng n v c phiu u i ti tr cho hot ng ca mnh m thay vo cng ty c th s
dng ngun vn t vic pht hnh c phiu thng. Th nhng trn thc t t khi c cng ty no
khng s dng n by ti chnh. Vy, l do g khin cng ty s dng n by ti chnh?
Cng ty s dng n by ti chnh vi hy vng l s gia tng c li nhun cho c ng
thng. Nu s dng ph hp, cng ty c th dng cc ngun vn c chi ph c nh, bng cch pht
hnh tri phiu v c phiu u i, to ra li nhun ln hn chi ph tr cho vic huy ng vn c
li tc c nh. Phn li nhun cn li s thuc v c ng thng. iu ny s c th hin r hn
khi chng ta phn tch quan h gia li nhun trc thu v li (EBIT) v li nhun trn c phn
(EPS).
2.1 Phn tch quan h EBIT v EPS
Phn tch quan h EBIT-EPS l phn tch s nh hng ca nhng phng n ti tr khc nhau i
vi li nhun trn c phn. T s phn tch ny, chng ta s tm mt im bng quan (indifferent
point), tc l im ca EBIT m cc phng n ti tr u mang li EPS nh nhau. minh ho
phn tch quan h EBIT-EPS, chng ta xem xt v d sau y:
Cng ty CTC c ngun vn di hn 10 triu USD hon ton t ngun vn c phn thng thng.
Cng ty cn huy ng thm 5 triu USD cho vic m rng sn xut kinh doanh. Cng ty xem xt 3
phng n huy ng vn: (1) pht hnh c phiu thng, (2) pht hnh tri phiu vi li sut 12%,
hoc (3) pht hnh c phiu u i vi c tc 11%. Li nhun trc thu v li (EBIT) hng nm ca
cng ty hin ti l 1,5 triu USD nhng nu m rng sn xut kinh doanh cng ty k vng EBIT s
tng n 2,7 triu USD. Thu thu nhp cng ty l 40% v cng ty hin c 200.000 c phn. Nu s
dng phng n th nht, cng ty c th bn thm 100.000 c phn vi gi 50USD/c phn huy
ng thm 5 triu USD.
Mc tiu ca chng ta l phn tch tm ra im bng quan, tc l im m cc phng
n ti tr u mang li EPS nh nhau. Trc ht, chng ta xc nh EPS theo cng thc sau:
EPS =
( EBIT I )(1 t ) PD
NS
(8.6)
Bi ging 8
C phiu thng
2.700.000$
2.700.000
1.080.000
1.620.000
1.620.000
300.000
5.40
Phng n ti tr
N
C phiu u i
2.700.000$
2.700.000$
600.000
2.100.000
2.700.000
840.000
1.080.000
1.260.000
1.620.000
550.000
1.260.000
1.070.000
200.000
200.000
6.30
5.35
Da vo kt qu bng tnh ton trn y chng ta c th xc nh im bng quan bng mt trong hai
phng php: phng php hnh hc v phng php i s.
Xc nh im bng quan bng phng php hnh hc
S dng th biu din quan h gia EBIT v EPS chng ta c th tm ra c im bng quan, tc
l im giao nhau gia cc phng n ti tr EBIT theo bt k phng n no cng mang li
EPS nh nhau. lm iu ny chng ta xy dng th nh trn hnh v 8.3 (trang 10). i vi mi
phng n, chng ta ln lt v ng thng phn nh quan h gia EPS vi tt c cc im ca
EBIT.
Trc ht trn th hnh 8.3 chng ta chn cc im c honh l 2,7 v tung ln lt
l 5,40; 6,30 v 5,35 (5,40 v 5,35 gn nhau nn trn th chng gn nh trng nhau). K n chng
ta tm im th hai bng cch ln lt cho EPS = 0 tm ra EBIT tng ng.
Vi phng n ti tr bng c phiu thng
(EBIT I)(1 t) PD = 0
(EBIT 0)(1 0,4) 0 = 0
(EBIT)0,6 = 0
EBIT = 0
Ni hai im c to (0, 0) v (2,7, 5,4) chng ta c c ng thng phn nh EPS theo phng
n ti tr bng c phiu thng thng.
Vi phng n ti tr bng n
(EBIT I)(1 t) PD = 0
(EBIT 600.000)(1 0,4) 0 = 0
(EBIT)0,6 360.000 = 0
EBIT = 360.000/0,6 = 600.000$
Ni hai im c to (0,6, 0) v (2,7, 6,3) chng ta c c ng thng phn nh EPS theo
phng n ti tr bng n.
Bi ging 8
CP u i
CP
7
6
5
4
3
2
1
EBIT (triu $)
0
1
Trn hnh v 8.3, hai im ct nhau gia ng thng c phiu thng vi ng thng n v c
phiu u i cho chng ta hai im bng quan v im cc phng n ti tr u em li cng
EPS.
Xc nh im bng quan bng phng php i s
V mt i s, chng ta c th xc nh im bng quan bng cch p dng cng thc (8.6) tnh EPS
theo EBIT cho mi phng n, sau thit lp phng trnh cn bng nh sau:
(8.7)
NS 2
Bi ging 8
Ti tr bng n
DFLEBIT =
EPS / EPS
%EPS
=
%EBIT EBIT / EBIT
T cng thc (8.6), chng ta bit EPS = [(EBIT I)(1 t) PD]/ NS v v I v PD l hng s nn
I v PD bng 0.
Nguyen Minh Kieu
10
EPS =
Bi ging 8
EBIT (1 t )
EPS
EBIT (1 t )
NS
=
=
( EBIT I )(1 t ) PD ( EBIT I )(1 t ) PD
EPS
NS
DFLEBIT
EBIT (1 t )
EBIT
EBIT (1 t )
EBIT (1 t )
( EBIT I )(1 t ) PD
=
=
=
EBIT
( EBIT I )(1 t ) PD EBIT ( EBIT I )(1 t ) PD
EBIT
DFLEBIT =
EBIT
EBIT I [ PD /(1 t )]
(8.8)
DFLEBIT =
EBIT
EBIT I
(8.9)
Trong v d chng ta ang xem xt, by ti chnh xc nh theo cng thc (8.8) nh sau:
Dng phng n ti tr bng n
DFLEBIT = 2.700.000 =
EBIT
2.700.000
=
= 1,29
EBIT I 2.700.000 600.000
DFLEBIT = 2.700.000 =
EBIT
2.700.000
=
= 1,51
EBIT I [ PD /(1 t )] 2.700.000 [550.000 /(1 0,4)]
11
Bi ging 8
PD
PD
> I => EBIT +
> EBIT + I
(1 t )
(1 t )
PD
EBIT I > EBIT
1 t
EBIT
EBIT
=> DFL (n) < DFL (Cp u i)
<
PD
EBIT I
EBIT
1 t
PD > (1 t ) I =>
Nu chi ph tr c tc (PD) nh hn phn chnh lch gia li v tit kim thu do s dng n (1 - t)I,
ta c:
PD
PD
< I => EBIT +
< EBIT + I
(1 t )
(1 t )
PD
EBIT I < EBIT
1 t
EBIT
EBIT
=> DFL (n) > DFL (Cp u i)
>
PD
EBIT I
EBIT
1 t
PD < (1 t ) I =>
12
Bi ging 8
Cng ty B
$80.000
80.000
32.000
48.000
12
$80.000
30.000
50.000
20.000
30.000
15
6
0,50
1,00
0,50
12
0,50
1,60
0,80
EPS =
( EBIT I )(1 t ) PD
PD (1 t )
=
+
EBIT
NS
NS
NS
EPS =
(1 t )
(1 0,4)
EBIT =
40000 = 12
NS
2000
Nhn vo bng 8.4 chng ta thy rng do s dng ngun ti tr t n v EBIT vt qua im bng
quan nn cng ty B c EPS cao hn cng ty A nhng n by ti chnh cng lm cho cng ty B ri ro
hn cng ty A. iu ny th hin ch cng ty B c lch chun ca EPS, by ti chnh v h
s bin i ca EPS u cao hn cng ty A.
3. Tng hp n by hot ng v n by ti chnh
Khi n by ti chnh c s dng kt hp vi n by hot ng chng ta c n by tng hp
(Combined or total leverage). Nh vy, n by tng hp l vic cng ty s dng kt hp c chi ph
hot ng v chi ph ti tr c nh. Khi s dng kt hp, n by hot ng v n by ti chnh c
tc ng n EPS khi s lng tiu th thay i qua hai bc. Bc th nht, s lng tiu th thay
i lm thay i EBIT (tc ng ca n by hot ng). Bc th hai, EBIT thay i lm thay i
EPS (tc ng ca n by ti chnh). o lng mc bin ng ca EPS khi s lng tiu th
thay i ngi ta dng ch tiu by tng hp (degree of total leverage DTL).
1
13
Bi ging 8
by tng hp ca cng ty mc sn lung (hoc doanh thu) no bng phn trm thay
i ca EPS trn phn trm thay i ca sn lng (hoc doanh thu).
by tng hp mc sn
=
lng Q n v (hoc S ng)
(8.10)
DTLQ =
DTLS =
Q( P V )
Q( P V ) F I [ PD /(1 t )]
EBIT + F
EBIT I [ PD /(1 t )]
(8.11)
(8.12)
DTL8000 =
8000(50 25)
= 2,38
8000(50 25) 100.000 16.000
14
CHNG 10:
CU TRC VN (CAPITAL STRUCTURE)
- t vn
- Cc l thuyt v cu trc vn
- Chi ph s dng vn
L thuyt cu trc vn ti u
- Gi tr cng ty
- Gi c phiu
L thuyt M&M
CC VN T RA KHI NGHIN CU CU
TRC VN CNG TY
- Gi tr cng ty c ph thuc vo cu trc vn?
- Chi ph s dng vn thay i nh th no khi cng
ty thay i cu trc vn?
- Chi ph s dng VCSH c quan h th no n cu
trc vn?
- C 3 l thuyt v vn ny:
L thuyt cu trc vn ti u
L thuyt li nhun hot ng rng
L thuyt M&M
3
L THUYT CU TRC VN TI U
(1)
- C mt cu trc vn ti u, :
WACC mc thp nht
Gi tr cng ty v gi c phiu t mc ti a
- Cng ty c th s dng n by ti chnh to ra
cu trc vn ti u.
- Quyt nh cu trc vn ti u l quyt nh cu trc
vn sao cho cn i c gia ri ro v li nhun v
do ti a ho c gi tr cng ty.
4
L THUYT CU TRC VN TI U
(2)
C cu vn mc tiu l s kt hp gia n, vn c
phn u i v c phn thng trong tng ngun vn
ca cng ty theo mc tiu ra.
S dng nhiu n lm gia tng ri ro
S dng nhiu n dn n li nhun k vng cao
CC MNH M&M
10
Hin ti
8.000
ngh
8.000
0
8.000
10
20
400
4.000
4.000
10
20
200
11
1.200
15
3
2.000
25
5
12
400
-400
0
1.200
-400
800
2.000
-400
1.600
0
0
20
4
40
8
13
14
15
16
Suy thoi
K vng
Tng trng
Phng n A
Li nhun t u t vo 100 CP
400
800
2.000
2.000
2.000
Phng n B
Vn u t
EPS ca cng ty khng vay n
Li nhun t u t vo 200 CP
Tr li vay (10%)
Li nhun rng
Vn u t = 200*20 2.000
200
600
1.000
-200
-200
-200
400
800
2.000
2.000
2.000
17
18
Kt lun
rS = r0 +
B
( r0 rB )
S
19
20
B
S
rB +
rS
B+S
B+S
rWACC =
4.000
4.000
10% +
20% = 15%
4.000 + 4.000
4.000 + 4.000
B
B
rB + rS = r0 + r0
S
S
B
rS = r0 + (r0 rB )
S
22
V L = VU + TC B
23
24
VU =
EBITx (1 TC )
r0
25
VL =
EBITx (1 TC ) rB BTC
+
r0
rB
26
rS = r0 +
V L = VU + TC B
27
B
x (1 TC ) x ( r0 rB )
S
28
V L = VU + TC B VU + TC B = B + S
Dng tin k vng ca v bn tri:
rS =
VU r0 + TC BrB
VU
Br
r0 (1 TC ) B
S
S
SrS + BrB
VU + TC B = B + S VU = S + (1 TC ) B
29
rS =
S + (1 TC ) B
Br
r0 (1 TC ) B
S
S
rS = r0 +
(1 TC ) B
Br
r0 (1 TC ) B
S
S
rS = r0 +
B
x (1 TC ) x ( r0 rB )
S
30
TM TT L THUYT M&M
(Trng hp khng c thu TNDN)
- Mnh M&M I: Gi tr cng ty c vay n bng
gi tr ca cng ty khng c vay n, ngha l:
VU = V L
- Li nhun k vng trn vn ch s hu c quan h
t l thun vi n by ti chnh hay t s n.
rS = r0 +
31
B
( r0 rB )
S
32
TM TT L THUYT M&M
(Trng hp c thu thu nhp doanh nghip)
Mnh M&M I: Gi tr cng ty c vay n bng gi
tr cng ty khng vay n cng vi hin gi ca l
chn thu.
V L = VU + TC B
Mnh M&M II: Mi quan h gia LN k vng v
n by ti chnh c th hin bng cng thc sau:
rS = r0 +
B
x (1 TC ) x ( r0 rB )
S
33
Bi ging 9bis
Gi nh v thu
Gi nh v chi ph giao dch
Gi nh v chi ph khn kh ti chnh
Gi nh v th trng hon ho.
V ni dung, l thuyt M&M c pht biu thnh hai mnh quan trng. Mnh th
nht (I) ni v gi tr cng ty. Mnh th hai (II) ni v chi ph s dng vn. Cc mnh
n ny ln lt s c xem xt trong hai trng hp ng vi hai gi nh chnh: c
thu v khng c thu.
2. L THUYT M&M TRONG TRNG HP KHNG C THU
y l trng hp n gin nht khi xem xt l thuyt M&M. Trong trng hp ny tt
c cc gi nh ca M&M u c tun th nhm n gin ha vn cn nghin cu.
Cc gi nh y ca l thuyt M&M bao gm:
-
Khng c thu thu nhp doanh nghip v thu thu nhp c nhn
Khng c chi ph giao dch
Khng c chi ph ph sn v chi ph kh khn ti chnh
C nhn v cng ty u c th vay tin mc li sut nh nhau
Th trng vn l th trng hon ho.
Bi ging 9bis
I
- 250
500
$250
II
- 500
500
$0
III
- 750
500
- $250
Ross, S.A, Westerfield, R.W., Jaffe, J., (2005), Corporate Finance, McGraw-Hill
Bi ging 9bis
Hin ti
$8000
0
8000
10%
$20
400
ngh
$8000
4000
4000
10%
$20
200
Tng trng
25%
$2000
25%
$5,00
Bi ging 9bis
Tng trng
25%
$2000
- 400
1600
40%
$8,00
So snh bng 9.4 v 9.5 chng ta thy rng nh hng ca n by ti chnh ph thuc
vo li nhun trc li. Nu li nhun trc li l 1200$ th li nhun trn vn (ROE)
ng vi c cu vn ngh cao hn v ngc li nu li nhun trc li ch c 400$ th
li nhun trn vn (ROE) ng vi c cu vn hin ti cao hn. Vn tc ng ca n
by ti chnh c xem xt k trong bi 8.
Nu chn tnh hung k vng xem xt v so snh EPS ng vi c cu vn hin
ti v EPS ng vi c cu vn ngh, chng ta d nhn thy rng s dng n by l c
li cho c ng bi v EPS = 4$ nu cng ty c vay n, trong khi nu khng vay n th
EPS = 3. Tuy nhin, n by ti chnh cng to ra ri ro, th hin ch nu tnh hnh
kinh t suy thoi th cng ty khng vay n c EPS = 1$, trong khi cng ty vay n th EPS
= 0. Nh vy, liu thay i c cu vn c tt hn cho c ng hay khng?
Modigliani v Miller tranh lun thuyt phc rng cng ty khng th thay i
gi tr cng ty bng cch thay i cu trc vn. Ni khc i, gi tr cng ty vn nh vy
d cu trc vn khc i. Ni mt cch khc na, i vi c ng, khng c cu trc vn
no tt hn cu trc vn no. y chnh l ni chung ca mnh M&M s I. chng
minh cho mnh ny chng ta xem xt v so snh hai chin lc u t nh sau:
-
Chin lc B: n by t to
EPS ca cng ty khng vay n (Bng 9.4)
Li nhun u t 200 c phn
Tr li vay (vay 2000 vi li sut 10%)
Li nhun rng
Chi ph = 200@$20 2000 (n vay) = 2000$
Bi ging 9bis
$1
200
- 200
$0
$3
600
- 200
$400
$5
1000
- 200
$800
Kt qu tnh ton bng 9.6 cho thy rng c hai chin lc u c chi ph nh nhau
(2000$) v em li li nhun rng cho c ng nh nhau: 0; 400 v 800$ ng vi mi
tnh hung. T chng ta c th kt lun rng bng vic ti cu trc vn, cng ty Trans
Am khng lm li cng khng lm hi cho c ng. Ni khc i, nh u t no khng
nhn bt c th g t n by ti chnh cng ty th cng chng nhn c g theo cch
ring ca h.
Tr li bng 9.2 chng ta thy rng, gi tr cng ty khng c vay n l VU = Vn
+ N = 8000 + 0 = 8000$, trong khi gi tr ca cng ty c vay n l VL = Vn + N =
4000 + 4000 = 8000$. Nu v l do g lm cho VL > VU, do , chin lc A tn chi
ph u t hn chin lc B. Nh u t no pht hin iu ny s thch chin lc B, tc
l t mnh i vay tin v u t vo cng ty khng c vay n, v u t theo chin lc B
nh u t b ra t chi ph hn, nhng vn c cng mt mc li nhun nh u t vo
cng ty c vay n. Sm mun g cc nh u t khc cng nhn ra s chnh lch gi ny
v th trng vn l hon ho v nh u t bnh ng v thng tin. Khi y, c nhiu nh
u t dn vo mua cng ty khng vay n khin cho gi tr cng ty khng vay n tng
ln. Qu trnh tip din cho n khi no gi tr cng ty khng vay n tng ln bng gi tr
cng ty c vay n, ngha l VU = VL.
2.2 Mnh II Chi ph s dng vn
Nh phn tch phn trc, n by ti chnh c tc dng khuch i EPS nhng
ng thi lm cho phm vi bin ng ca EPS cng ln hn. iu ny cho thy n by
ti chnh lm cho vn c phn tr nn ri ro hn. Nh vy li nhun yu cu ca vn c
phn phi tng ln. Chng hn nu li nhun th trng l 15% th li nhun yu cu ca
c ng phi ln n 20%. Nhn xt a n mnh M&M s II. Mnh M&M s II
pht biu rng li nhun yu cu trn vn c phn c quan h cng chiu vi mc s
dng n by ti chnh hay t s n. V mt ton hc, mnh M&M s II c th c
biu din bi cng thc:
rs =r 0 +(r0 rB )
B
, trong :
S
Bi ging 9bis
chng minh mnh M&M s II, chng ta nh li cch tnh chi ph s dng vn
trung bnh trnh by trong bi 7. Trong bi 7, chng ta bit chi ph s dng vn
trung bnh (rWACC) c xc nh bi cng thc2:
rWACC =
B
S
rB +
rS
B+S
B+S
Vn dng cng thc ny, chng ta tnh c chi ph s dng vn trung bnh ca cng ty
trong hai trng hp: cng ty c vay n v cng ty khng c vay n.
i vi cng ty khng vay n, xt tnh hung k vng bng 9.4, chng ta c li nhun
sau li l 1200 v vn c phn l 8000, do , t sut li nhun trn vn c phn l rS =
1200/8000 = 15%. Thay vo cng thc tnh chi ph s dng vn trung bnh, ta c:
0
8000
rWACC =
x 10% +
15% = 15%
0 + 8000
0 + 8000
i vi cng ty c vay n, xt tnh hung k vng bng 9.5, chng ta c li nhun sau
li l 800 v vn c phn l 4000, do , t sut li nhun trn vn c phn l rS =
800/4000 = 20%. Thay vo cng thc tnh chi ph s dng vn trung bnh, ta c:
4000
4000
rWACC =
x 10% +
20% = 15%
4000 + 4000
4000 + 4000
T kt qu ny cho chng ta kt lun rng, trong iu kin khng c thu, chi ph s dng
vn trung bnh khng i bt chp c cu vn thay i nh th no.
By gi chng ta xt chi ph s dng vn ca cng ty c 100% vn c phn (r0).
i vi cng ty Trans Am, r0 c xc nh nh sau:
r0 =
B
B+S
B
rB + rS =
r0 = r0 + r0
S
S
S
t B/S ra lm tha s chung v sp xp li cng thc trn, ta c:
y chng ta gi nh rng khng c thu thu nhp cng ty nn T = 0, do , c th b qua (1 T) trong
cng thc tnh chi ph s dng vn trung bnh
2
rS =
Bi ging 9bis
B
B
(r0 rB ) + r0 = r0 + (r0 rB )
S
S
y chnh l cng thc din t ni dung mnh M&M s II. D thy rng cng thc
mnh M&M s II c dng hm s bc nht y = a + bx, trong n s x chnh l t s
n B/S. th biu din hm s ny c dng nh trn hnh 9.1.
By gi chng ta th ng dng mnh M&M s II xc nh chi ph s dng
vn ca c ng i vi cng ty Trans Am. Sau khi ti cu trc cng ty c n vay l
4000$ vi li sut 10% v vn ch s hu l 4000$. Chi ph s dng vn s hu trc
khi ti c cu l 15%. Sau khi ti cu trc, chi ph s dng vn ch s hu:
rS = r0 + (r0 rB )
B
4000
= 15% + (15 10%)
= 20%
S
4000
Hnh 9.1: Mnh M&M s II khi khng c thu
rS
rWACC
r0
rB
T s n-vn (B/S)
Bi ging 9bis
Phng n 1
$1.000.000
0
1.000.000
- 350.000
650.000
650.000
Phng n 2
$1.000.000
- 400.000
600.000
- 210.000
390.000
790.000
Bng 9.7 cho thy dng tin hng nm dnh cho c ng v tri ch l EBIT(1 TC) +
TCrBB. Cn lu dng tin y l dng tin u mi mi. Chng ta bit rng gi tr ca
cng ty chnh l hin gi ca dng tin vi sut chit khu thch hp. Vi phng n
khng vay n, li sut rB = 0 v dng tin dnh cho c ng chnh l li nhun sau thu.
Chng ta s chit khu dng tin ny sut chit khu r0 c c gi tr cng ty trong
trng khng c vay n:
3
Ross, S.A, Westerfield, R.W., Jaffe, J., (2005), Corporate Finance, McGraw-Hill
VU = PV [ EBIT (1 TC )] =
Bi ging 9bis
EBIT (1 TC )
r0
Vi phng n c vay n, dng tin ca cng ty s gm c hai phn. Phn th nht bng
dng tin ca cng ty khng c vay n, (EBIT(1 TC) v phn th hai chnh l TCrBB.
B phn th hai ny c gi l l chn thu. Do , gi tr cng ty bng hin gi ca b
phn dng tin th nht chit khu sut chit khu l r0 v hin gi ca b phn dng
tin th hai chit khu sut chit khu rB4.
EBIT (1 TC ) TC rB B
+
r0
rB
EBIT(1 - TC )
+ TC B = VU + TC B
r0
Cng thc ny cho chng ta kt lun, trong trng hp c thu, gi tr cng ty c vay n
bng gi tr cng ty khng c vay n cng vi hin gi ca l chn thu (TCB). y chnh
l ni dung mnh M&M s I.
3.2 Mnh s II Chi ph s dng vn trong trng hp c thu
B
S
Cng thc ny c th c suy ra t mnh M&M s I. Trong trng hp c thu, gi
tr ca cng ty c vay n bng gi tr cng ty khng c vay n cng vi hin gi ca l
chn thu. Do , chng ta c th biu din bng cn i ti sn ca cng ty c vay n
nh sau :
VU = Gi tr cng ty khng vay n
TCB = Hin gi l chn thu
B = N
S = Vn c phn
Ngoi ra, chng ta bit quan h gia gi tr cng ty v dng tin c th hin qua cng
thc chung :
Bi ging 9bis
VU r0 TC BrB BrB VU
Br
+
=
r0 (1 TC ) B
S
S
S
S
S
VU
S + (1 TC ) B
(1 TC ) B
Br
B
B
r0 (1 TC ) B =
r0 (1 TC ) rB = r0 +
r0 (1 TC ) rB
S
S
S
S
S
S
(1 TC ) B
B
(r0 rB ) = r0 + (r0 rB )(1 TC )
S
S
Phn 3.1 v 3.2 xem xt l thuyt M&M vi hai mnh s I v s II trong trng
hp c thu thu nhp cng ty. By gi gip bn hiu thm l thuyt M&M hot ng
nh th no trong thc tin, chng ta cng xem v d minh ha nh sau :
Cng ty DA hin ti l cng ty khng c vay n. Cng ty k vng kim c li
nhun trc thu v li (EBIT) mc 138,89 t ng ko di mi mi. Thu sut
thu thu nhp cng ty l 28% v ton b li nhun sau thu u c dng tr
li. Cng ty ang xem xt ti cu trc vn, theo cng ty s vay n 200 t ng
vi li sut vay l 10%. Cng ty khng c vay n trong cng ngnh vi cng ty
DA c chi ph s dng vn c phn l 20%. Gi tr cng ty DA sau khi ti cu
trc l bao nhiu ?
Theo mnh M&M s I, gi tr cng ty DA sau khi ti cu trc s bng :
10
Bi ging 9bis
EBIT(1 - TC )
138,89(1 0,28)
+ TC B =
+ 0,28(200) = 500 + 56 = 556 t ng. Gi tr
r0
0,20
ny ln hn gi tr ca cng ty khi khng vay n l 56 t ng. Bi v gi tr cng ty
bng ngun vn nn ta c VL = B+S = 556. Suy ra gi tr ca vn S = 556 200 = 356 t
ng.
VL =
Theo mnh M&M s II, ta c chi ph s dng vn c phn sau khi cng ty vay n l
rS = r0 + (r0 rB )(1 TC )
B
200
= 20 + (20 10)(1 0,28)
= 24,04%
S
356
Chng ta bit dng tin dnh cho c ng chnh l li nhun sau thu v li c cng thc
tnh l (EBIT rBB)(1 TC). S dng sut chit khu rs va xc nh chng ta c th tm
li c gi tr vn c phn nh sau :
( EBIT rB B )(1 TC ) [138,89 200(10%)](1 0,28)
=
= 356 t ng. Kt qu ny ph
0,2404
rS
hp vi kt qu va tnh ton trn y.
S=
Trong bi 7 chng ta bit cng thc tnh chi ph s dng vn trung bnh trong trng
hp cng ty c vay n v c thu thu nhp bng :
rWACC =
B
S
200
356
(1 TC )rB + rS =
(1 0,28)10 +
24,04 = 17,98%
VL
VL
556
556
Ngoi ra chng ta bit gi tr cng ty c vay n bng hin gi ca dng tin rng sau thu
vi sut chit khu bng chi ph s dng vn trung bnh. S dng rWACC va tnh ton
c lm sut chit khu chng ta c gi tr cng ty khi c vay n bng :
11
Bi ging 9bis
Hnh 13.2: Anh hng cua on bay tai chnh len chi ph s dung khi co thue
Chi ph s du ng von: r
(%)
rS = r0 +
rS = r0 +
B
(r0 rB )
SL
B
(1 TC ) (r0 rB )
SL
r0
rWACC =
B
SL
rB (1 TC ) +
rS
B+SL
B + SL
rB
Ty so n (B/S)
Nh trnh by trong phn 3, Modigliani v Miller cho rng, trong trng hp c thu,
gi tr cng ty tng ln v chi ph s dng vn trung bnh gim xung khi cng ty gia tng
t s n. iu ny ng rng cng ty nn s dng n cng nhiu cng tt. L thuyt
M&M khng tnh n ng thi ca cng ty trn thc t. Mt s tc gi khc phn bc
li rng trn thc t khng phi gi tr cng ty tng mi khi t s n gi tng, bi v khi t
s n gia tng lm pht sinh mt loi chi ph, gi l chi ph khn kh ti chnh (financial
distress costs), lm gim i s gia tng gi tr ca cng ty c vay n. n mt im no
ca t s n, chi ph khn kh ti chnh s vt qua li ch ca l chn thu, khi y gi
tr cng ty c vay n bt u gim dn. L lun tng t, chi ph s dng vn trung bnh
ca cng ty bt u tng ln. iu ny c minh ha trn hnh 13.3
Hnh 13.3 cho thy khi gia tng lng n s dng, cng ty c c li ch bng
hin gi ca l chn thu. Chnh li ch ny lm cho gi tr cng ty c vay n tng ln.
Mt khc, cng vi s gia tng ca lng n s dng, chi ph khn kh ti chnh cng
tng theo. Chnh chi ph ny lm gim i li ch ca l chn thu. Khi lng n tng ln
n im B*, hin gi chi ph khn kh ti chnh bng ng hin gi ca l chn thu.
im B* c gi l im ti u, gi tr cng ty t mc ti a v chi ph s dng
vn trung bnh ca cng ty t mc ti thiu. Nu cng ty tip tc gia tng s dng n th
hin gi chi phi khn kh ti chnh s vt qua hin gi l chn thu. Khi y gi tr cng
ty s bt u gim.
12
Bi ging 9bis
Hnh 13.3: Tac o ng ong thi cua thue va chi ph kho n kho tai chnh
Gia tr cua co ng ty
theo MM khi co thue
va n
VL = VU + TCB
Hien gia cua
chi ph khon kho
tai chnh
Gia tr
cao nhat
N (B)
0
B*
Lng n toi u
13
Bi ging 9bis
rng chi ph s dng vn trung bnh gim trong khi chi ph s dng vn c phn tng ln
khi cng ty gia tng t s n.
Tuy nhin, l thuyt M&M cha xem xt tc ng ca mt s chi ph khc khin
cho li ch ca l chn thu b gim dn v i n trit tiu khi cng ty gia tng t s n.
chnh l tc ng ca chi ph khn kh ti chnh. Khi cng ty gia tng s dng n lm
cho ri ro ca cng ty tng theo. iu ny lm pht sinh chi ph khn kh ti chnh tc
ng ng thi vi li ch ca l chn thu. n mt im no th chi ph khn kh ti
chnh s vt qua li ch ca l chn thu. im , gi l im c cu vn ti u, gi
tr cng ty t cc i v chi ph s dng vn trung bnh t cc tiu. Khi cng ty tip tc
gia tng s dng n, cng ty s vt qua im ti u, gi tr cng ty bt u gim v
chi ph s dng vn trung bnh ca cng ty bt u tng. Li ch ca l chn thu khng
b p cho chi ph khn kh v ti chnh.
Tic rng khi nim chi ph khn kh v ti chnh l khi nim ch c gi tr l
thuyt. Trn thc tin rt kh quan st v xc nh c tt c cc loi chi ph c lin
quan n chi ph khn kh ti chnh. Ch c nhng loi chi ph khn kh ti chnh trc
tip nh chi ph lut s, k ton theo di v gii quyt ph sn mi c th quan st v xc
nh c, cn cc loi chi ph khn kh ti chnh gin tip khc nh chi ph do mt
khch hng, mt nh cung cp, mt nhn vin gii, mt thi gian v cng sc ca ban
qun l vo vic i ph vi kh khn ti chnh th rt kh quan st v xc nh c th.
14