Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
You are on page 1of 27

HGF227/3 KULIAH 2 & 3: KEPENTINGAN IKLIM,

PENDEKATAN SISTEM, SFERA-SFERA BUMI &


PERUBAHAN TENAGA
SEBAB-SEBAB PENTING MENGKAJI IKLIM
PENDEKATAN SISTEM DALAM IKLIM, SISTEM TERBUKA,
TERTUTUP & TERPENCIL DALAM KAJI IKLIM
KONSEP KESEIMBANGAN & MAKLUM BALAS SISTEM:
MAKLUM BALAS POSITIF & NEGATIF
BUMI & SFERA-SFERANYA
PERUBAHAN TENAGA DAN IKLIM

SEBAB-SEBAB PENTING MENGKAJI IKLIM


(1) PENGARUH IKLIM ADALAH MENYELURUH
(CONTOH: PEMANASAN GLOBAL MENGANCAM
BUMI (contoh: PENYAKIT, KEPANANASAN,
KEMARAU)

(2) PENGETAHUN PEMAHAMAN


CETEK/SILAP MEMBAWA KEPADA
PENYALAHGUNAAN IKLIM DAN
MENYEBABKAN KESAN-KESAN
NEGATIF, YANG MENGANCAM
KERAPUHAN BUMI DAN
MASYARAKAT MANUSIA

SEBAB-SEBAB PENTING MENGKAJI IKLIM


(3) PEMUPUSAN SPECIES IKLIM MELAMPAU &
PERUBAHAN IKLIM MEMUPUSKAN SPECIES
(ADA KEMUNGKINAN MANUSIA JUGA BOLEH
PUPUS PADA SUATU KETIKA NANTI)

(4) NAIK & JATUHNYA TAMADUN MANUSIA


CONTOH: MESOPOTAMIA, AZTEC, INDUS,
YANGTZEDLL

(5) IKLIM PENTING UNTUK PERTANIAN


MAKANAN

(Sambung):
(6) IKLIM PENTING UNTUK KEDIAMAN SENI BINA
(7) IKLIM PENTING UNTUK SUMBER SEMULA JADI HUTAN, AIR,
TANIH, SUNGAI, TASIK, AWAN, HUJAN, ANGIN, TENAGA SURIA
(8) IKLIM PENTING SEBAGAI SUMBER TENAGA YANG BOLEH
DIBAHARUI/TIDAK TERHAD SUMBER TENAGA MASA DEPAN
(9) RAMALAN CUACA PENTING UNTUK PERTANIAN,
MENGELAKKAN KEMATIAN & KERUGIAN, INDUSTRI, DLL
(10) PERUBAHAN IKLIM MEMBAWA KEPADA KEHILANGAN
KESUBURAN TANIH & MENGHASILKAN BANYAK BAHAN KIMIA
MERBAHAYA - SISA-SISA RACUN YANG BERGERAK KE ATAS
RANTAI MAKANAN MEMBAWA KESAN BURUK KEPADA HIDUPAN
(PEMUPUSANA)
(11) IKLIM SEBAGAI SUMBER PELANCONGAN
(12) IKLIM MEMPENGARUHI KANDUNGAN GAS ATMOSFERA KESEIMBANGAN GAS-GAS DI DUNIA DIKACAU & INI AKAN
MENGANCAM KERAPUHAN BIOSFERA DARIPADA SEGI O2 DAN
CO2
(13) IKLIM SEBAGAI BENCANA RIBUT,
BANJIR/KEMARAU, JEREBU

PERINGATAN MENDAFTAR DIRI


http://climateweather.blogspot.com/
(1) Register yourself at http://www.blogspot.com/
(2) Then go to http://climateweather.blogspot.com/
(3) Go to Blog Archive
(4) Click on the Topic you want to Read or Comment
(5) To Comment Click on Comments
(6) Go to Leave your comment & type your comments
inside the Box
(7) When finished, Click on Publish Your Comments.

PENDEKATAN SISTEM DALAM IKLIM, CUACA DAN BIOGEOGRAFI


APAKAH SESUATU SISTEM?

Sesuatu sistem ialah sebarang set barangan terorde dan atributatributnya, yang dikaitkan oleh aliran-aliran tenaga dan jisim, yang
dapat diasingkan dari alam sekitar di luar sistem tersebut.

APAKAH CIRI-CIRI SESUATU SISTEM?


(1) Ia adalah sesuatu set barangan dan atribut-atributnya yang terorde
dan terkait;
(2) Ia dikaitkan oleh aliran-aliran tenaga dan jisim;
(3) Ia dapat diasingkan dari alam sekitarnya;
(4) Elemen-elemennya dapat disusunkan dalam siri atau dalam perkaitan
antara satu sama lain;
(5) Ia mempunyai sebilangan subsistem (contoh: sepohon pokok
mempunyai subsistem-subsistem daun, buah, batang & akar);
(6) Ia mempunyai input dan output tenaga, jisim atau kedua-dua atau
langsung tiadanya (bergantung kepada jenis sistem); dan
(7) Ia boleh menukar tenaga dari satu bentuk ke bentuk lain dalamnya.

TERDAPAT TIGA JENIS SISTEM:


(1)SISTEM TERBUKA:
Sistem ini membenarkan input dan output (atau aliran) keduaTENAGA dan JISIM melaluinya
(2) SISTEM TERTUTUP:
Sistem ini hanya membenarkan input dan output (atau
aliran) TENAGA melaluinya, tetapi tidak membenarkan
JISIM melaluinya
(3) SISTEM REMOT/SISTEM TERPENCIL:
Sistem ini langsung tidak membenarkan sebarang input,
output atau aliran TENAGA atau JISIM melaluinya

SISTEM TERPENCIL TIDAK TUKAR-MENUKAR TENAGA ATAU JISIM


DENGAN ALAM SEKITAR ATAU DENGAN SISTEM-SISTEM YANG LAIN
TUMBUHAN YANG DILETAK DI DALAM BOTOL TERTUTUP YANG
DILETAK DALAM BILIK GELAP TANPA CAHAYA, AIR & NUTRIEN IALAH
SUATU SISTEM TERPENCIL
Sistem Kawalan dalam kaji uji di makmal ialah sistem terpencil
Sistem terpencil tidak wujud dalam dunia semula jadi

I
N
P
U

SISTEM
TERBUKA
SISTEM
TERTUTUP

T
Aliran Tenaga
Aliran Jisim

O
U
T
P
U

SISTEM
TERPENCIL

CONTOH-CONTOH SISTEM DI DUNIA

AWAN IALAH
SUATU
SISTEM
TERBUKA

DARATAN IALAH
SUATU SISTEM TERBUKA

BUMI-ATMOSFERA SEBAGAI SATU SISTEM


BERGABUNG IALAH SATU SISTEM TERTUTUP
SISTEM INI MEMBENARAKAN INPUT & OUTPUT
TENAGA TETAPI TIDAK ADA INPUT & OUTPUT JISIM

NG
AN

SU
R

IA

A
BAH

AN
P
RA

BA

MI
U
B
N
NGA

HA

1.94Kalori/sm-1//min-1
A
G
AN
H
BA

1.94Kalori/sm-1//min-1

YE
N
PE MI
BU

BAHANGAN BUMI YANG DIBALIKKAN KE


ANGKASA LEPAS

11

MAKLUM BALAS SISTEM


Apabila sesuatu sistem beroperasi, ia menghasilkan outputoutput yang mempengaruhi operasinya.
Output-output ini berfungsi sebagai maklumat" yang
dikembalikan kepada berbagai titik dalam sistem melalui
laluan-laluan yang dipanggil Kelok Maklum Balas.
Kelok Maklum Balas Ini berupaya mengawal (atau
sekurang-kurangnya memandu) operasi sistem seterusnya.
CONTOH: HUJAN Sebarang tambahan atau pengurangan
Tanaga Bahangan, Angin, atau Kelembapan Udara akan
menghasilkan maklum balas yang mempengaruhi hujan:
Pengurangan Tenaga Bahangan akan memperlahankan proses hujan
Angin kencang akan mempercepatkan proses hujan
Tambahan Kelembapan Udara akan meningkatkan jumlah hujan.

MAKLUM BALAS NEGATIF Ini berlaku jika maklum balas


tidak menggalakkan respon dalam sistem
Penghasilan parameter seterusnya yang menyebabkan
maklum balas tersebut dalam sistem akan mengurangkan
pertumbuhan sistem itu. Maklum balas negatif
menyebabkan PENGAWALAN-DIRI dalam sistem semula
jadi, menstabilkan sistem, dan membiayai sistem
CONTOH-CONTOH:
(1)KEMARAU Menyebabkan tumbuhan gurun bersaiz kecil,
sekuntum bunga, sebiji buah & musim tumbesaran singkat
(2)KESEJUKAN/FROS Menghadkan nyamuk aedes
merebak
(3)MUSIM TENGKUJUH MONSUN TIMUR LAUT (NOV MAC)
Membawa hujan lebat yang memadamkan kebakaran
hutan di Indonesia & meniupkan jerebu balik ke Indonesia &

MAKLUM BALAS POSITIF berlaku jika maklumat


yang diberikan menggalakkan & meningkatkan
respon dalam sistem.
Penghasilan seterusnya parameter yang
menggalakkan respon itu akan meningkatkan
tumbesaran sistem tersebut.
Maklum balas positif menyebabkan sistem-sistem
semula jadi berkembang, & jika tidak dikawal, sistem
akan sampai satu had kritikal, yang membawa
kepada ketidakstabilan, gangguan dalam sistem
atau kematian sistem tersebut.

KESEIMBANGAN SISTEM
KEADAAN MANTAP Sesuatu sistem tenaga dan jisim yang kekal
seimbang melalui masa yang mana keadaan adalah konstan (Contoh
IMBANGAN BAHANGAN BUMI-ATMOSFERA)
KESEIMBANGAN KEADAAN MANTAP - Apabila kadar input & output
dalam sistem adalah sama & jumlah tenaga dan jisim dalam simpanan
adalah konstan (atau secara realistik, berbeza-beza sekitar sesuatu purata
stabil: Contoh ANGKATAP SURIA; IKLIM-IKLIM SEDUNIA)

KESEIMBANGAN DINAMIK Sesuatu sistem berkeadaan


mantap yang berubah-ubah sekitar suatu nilai purata yang
menunjukkan suatu tren perubahan melalui masa. Tren
perubahan ini boleh meningkat atau mengurangkan operasi
sistem secara beransur-ansur.
Contoh-Contoh:
PERUBAHAN IKLIM JANGKA PANJANG
POLA PENINGKATAN SUHU GLOBAL
PENIPISAN LAPISAN OZON
KEJATUHAN NILAI PH HUJAN (HUJAN ASID SEMAKIN MEROSOT)
JUMLAH HUJAN TAHUNAN DI PULAU PINANG SEMAKIN MENURUN.

BUMI-ATMOSFERA MERUPAKAN
SATU SISTEM DALAM KEADAAN
MANTAP, IAITU MEMPUNYAI INPUT
TENAGA SAMA DENGAN OUTPUT
NG
AN

SU
R

IA

A
BAH

AN
P
RA

BA

MI
U
B
N
NGA

HA

1.94Kalori/sm-1//min-1
A
G
AN
H
BA

1.94Kalori/sm-1//min-1

ANGKATAP

YE
N
PE MI
BU

BAHANGAN BUMI YANG DIBALIKKAN KE


ANGKASA LEPAS

16

MODEL SISTEM KESEIMBANGAN KEADAANMANTAP


S
T
A
T
U
S
O
P
E
R
S
A
I
S
I
S
T
E
M

SISTEM INI BERUBAH-UBAH SEKITAR


SATU PURATA TETAPI MENGEKALKAN
PERINGKAT OPERASI YANG SAMA

MASA

S
T
A
T
U
S
O
P
E
R
S
A
I
S
I
S
T
E
M

KEADAAN KESEIMBANGAN DINAMIK (X& Y)- MULA


DENGAN TREN OPERASI MENINGKAT (X), KEMUDIAN
SUATU TREN OPERASI MENURUN (Y) & BERAKHIR
DENGAN SUATU TREN OPERASI BARU (Z) SELEPAS
MENGATASI SESUATU AMBANG [ Z = KEADAAN
KESEIMBANGAN METASTABIL ]
ZAMAN PANAS
SISTEM LOMPAT
OPERASI SISTEM
MENINGKAT,
IAITU SUHU NAIK

KE AMBANG
BARU AKIBAT
KEBAKARAN
GLOBAL

ZAMAN
AIS

Y
OPERASI SISTEM
MENURUN, IAITU
SUHU JATUH

MASA

Z
AMBANG

ZAMAN
AIS

AMBANG suatu paras kritikal di mana sesuatu sistem tidak


lagi berdaya mengekalkan strukturnya, dan melompat kepada
suatu paras operasi baru.
Contoh-contoh: El Nino membawa kemarau yang amat
kering, sehingga ambang diatasi, lalu kebakaran spontan
berlaku
Hujan lebat monsun timur-laut menyebabkan paras Sg
Kelantan naik sehingga ambang (kapasiti sungai) diatasi, lalu
banjir berlaku
KESEIMBANGAN METASTABIL Perubahan tiba-tiba
terhadap sesuatu sistem melebihi sesuatu ambang akan
membawa sistem itu kepada keseimbangan baru
Contoh: Iklim yang sedang menyesuaikan kepada keadaankeadaan baru selepas letupan gunung berapi. Pada akhirnya,
sesuatu keseimbangan baru dicapai apabila habuk, gas &
sisa-sisa gunung berapi enap kembali ke bumi.

BUMI & SFERA-SFERANYA:


(1) ABIOTIK:
ATMOSFERA (UDARA)

SIFAT UTAMA SFERA-SFERA


TERSEBUT IALAH INTERAKSINYA
(SEBAGAI SISTEM-SISTEM
TERBUKA) DALAM PENGHASILAN
SEMUA ELEMEN-ELEMEN DI BUMI

HIDROSFERA (AIR)
LITOSFERA (TANIH
-EDAPOSFERA)
KRIOSFERA (AIS)
(2) BIOTIK:
BIOSFERA/EKOSFERA:
FITOSFERA
ZOOSFERA
ANTROPOSFERA

At

B/E Z
An
F
L

RAJAH: INTERAKSI-INTERAKSI SFERA-SFERA UTAMA DALAM SISTEM


BUMI-ATMOSFERA

SISTEM BUMI-ATMOSFERA

ATMOSFERA

HIDROSFERA

BIOSFERA/EKOSFERA
ANTROPOSFERA
ZOOSFERA

FITOSFERA

LITOSFERA

KRIOSFERA

CONTOH-CONTOH INTERAKSI SFERA-SFERA


ATMOSFERA LITOSFERA:
Kerpasan (Atmosfera) turun ke daratan (Litosfera)
Sejatan (Dari Litosfera) menghasilkan awan & kabus
(Atmosfera)
Iklim & cuaca (Atmosfera) mempengaruhi Luluhawa, Hakisan
& Pemendapan (Litosfera)
Pencemaran Udara (Atmosfera) akibat letupan Gunung
Berapi (Litosfera)
Jerebu di Penang,
Kilat-Petir (Atmosfera) menyalakan
2 Jun 2003
api (Litosfera)
Debu (Litosfera) menyebabkan
Jerebu (Atmosfera)

CONTOH-CONTOH INTERAKSI SFERA-SFERA


ATMOSFERA HIDROSFERA:
Kerpasan (Atmosfera) turun ke Lautan (Hidrosfera)
Sejatan (Dari Hidrosfera) menghasilkan awan & kabus (Atmosfera)
Iklim & cuaca (Atmosfera) mempengaruhi Arus Lautan, Suhu Lautan,
Ombak (Hidrosfera)
Iklim & cuaca (Atmosfera) mempengaruhi Aliran Sungai, Tasik, Paya,
Kolam, Air Bawah Tanah (Hidrosfera)
Iklim & cuaca (Atmosfera) mempengaruhi Kitaran Hidrologi (Hidrosfera)
Tenaga dari lautan (Hidrosfera) mengakibatkan Ribut Hurikan, Siklon,
Angin, Awan, Kerpasan (Atmosfera)
Arus Lautan (Hidrosfera) mempengaruhi
iklim kelautan (Atmosfera)
Luruan Ombak (Hidrosfera) menghasilkan
Titisan Garam (Atmosfera)

PERUBAHAN TENAGA DAN IKLIM


HUKUM TERMODINAMIK PERTAMA TENAGA TIDAK
BOLEH DICIPTA ATAU DIMUSNAHKAN
HUKUM TERMODINAMIK KEDUA TENAGA BOLEH
BERUBAH-UBAH DARI SATU BENTUK KE BENTUK LAIN
CONTOH-CONTOH:
* BAHANGAN MATAHARI (TENAGA BAHANGAN) DISERAP OLEH AIR
LAUTAN AKAN MEMANASKAN AIR (TENAGA HABA RASA)
AIR LAUT YANG PANAS (TENAGA HABA RASA) AKAN TERSEJAT KE
ATMOSFERA MENJADI WAP (TENAGA HABA PENDAM)
WAP (TENAGA HABA PENDAM) AKAN MENJADI SEJUK & MEMBENTUK
AWAN (TENAGA POTENSI)
AWAN (TENAGA POTENSI) AKAN BERHUJAN (TENAGA KINETIK)
TITISAN AIR DALAM AWAN (TENAGA POTENSI) MEMPUNYAI CAS-CAS
POSITIF & NEGATIF AKAN BERTEMBUNG MENGHASILKAN KILAT
(TENAGA ELEKTRIK) & GURUH (TENAGA BUNYI)

Matahari (Tenaga Bahangan)


Suhu (Tenaga Haba Rasa)

Udara Sejuk [Tekanan Tinggi]


(Tenaga Potensi)
Udara Panas (Tekanan Rendah)
Tenaga Haba Pendam

Awan (Tenaga Potensi)


Kilat (T. Elektrik)
Guruh (T. Bunyi)

Angin (Tenaga Kinetik)


Sejat-Peluhan
(T. Haba Pendam)

Kerpasan (T. Kinetik)


Sejatan (Tenaga Haba Pendam)

Perpeluhan (Tenaga Haba Pendam)

Permukaan Laut Dipanaskan Fotosintesis Tumbuhan


(Tenaga Haba Rasa)

(T. Kimia)

Perpeluhan Tumbuhan
(T. Haba Pendam)

Rajah: Aliran dan perubahan tenaga di dalam sistem bumi-atmosfera.

TUTORIAL 1 (MINGGU 2)
1. KENAPA PENTING MENGKAJI IKLIM? (WHY IS CLIMATE IMPORTANT?)
2. APAKAH SESUATU SISTEM? APAKAH YANG DIFAHAMKAN DENGAN
PENDEKATAN SISTEM DALAM KAJI IKLIM? (WHAT IS A SYSTEM IN THE
CONTEXT OF CLIMATE?)

3. HURAIKAN KONSEP-KONSEP MAKLUM BALAS POSITIF, MAKLUM BALAS


NEGATIF, AMBANG, KEADAAN MANTAP, KESEIMBANGAN KEADAAN
MANTAP, KESEIMBANGAN DINAMIK, KESEIMBANGAN METASTABIL
(DISCUSS CONCEPTS OF POSITIVE & NEGATIVE RESPONSE, THRESHOLD, STEADY
STATE, EQUILIBRIUM STATE, DYNAMIC EQUILIBRIUM, METASTABLE EQUILIBRIUM)

4. BAHAGIKAN SISTEM

DISCUSS INTERACTIONS
BUMI-ATMOSFERA KEPADA
BETWEEN DIFFERENT
SFERA-SFERA
BERLAINAN
SPHERES
&
CUBA MEMBINCANGKAN
INTERAKSI ANTARA
SFERA-SFERA
Mt Kinabalu Prof Chan telah
sampai punck 3 kali

STESEN KAJICUACA TANAH RATA (CAMERON HIGHLANDS)

TAMAT
TERIMA KASIH

You might also like