SOALAN KEMAHIRAN PROSES SAINS

MEMERHATI
1. Namakan organ deria dan perihalkan fungsinya.
ORGAN DERIA

FUNGSI

a
b
c
d
e
2. Nyatakan jenis pemerhatian berikut dan jenis yang digunakan untuk membuat
pemerhatian berikut.
Pemerhatian

3.

a
b
c
d
e
f
g

Bau busuk
Rasa pahit
Tekstur yang kasar
Bunyi bising
Berwarna hijau
Daun pokok layu
Tumbuhan tumbuh semakin

h
i
j
k
l
m

tinggi
Tikus mati selepas dua jam
Daun berasa kesat
Epal berasa pahit
Mengukur isi padu air
Bunga berbau wangi
Lagu itu mempunyai irama

yang sedap
Mengukur berat murid

Jenis

Deria

(Kualitatif/Kuantitatif)
Kualitatif

Bau

Rajah di bawah menunjukkan sebuah market. Nyatakan pemerhatian yang boleh

dibuat di market tersebut.

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
________________________________________________________
4.

Kamu dikehendaki membuat pemerhatian terhadap sebatang pokok bunga ros.

Perkara yang diperhatikan

Bentuk daun
Warna bunga
Bau bunga
Cara melindungi diri dari musuh

MENGELAS
1. Jawab soalan berikut

Pemerhatian

Ular

Kucing

Arnab

Belut

Cacing

Lembu Siput babi

Ayam

a. Apakah ciri yang boleh digunakan untuk mengelaskan haiwan di atas?

i)_________________________________________________________________
ii)_________________________________________________________________

b. Kelaskan haiwan berikut.

Haiwan

2. Kelaskan bahan berikut dan nyatakan ciri pengelasannys.

Objek

almari
Tali
pinggang

Beg tangan

Baju hujan

khemah

Mangkuk plastik

Kerusi

Pembaris plastik

MENGUKUR DAN MENGGUNAKAN NOMBOR

1. Padankan alat yang sesuai untuk mengukur yang berikut :

Perkara

Alat pengukur

Berat tembikai

Silinder penyukat

500 mililiter air

Benang dan pembaris

Lebar kelas

Pembaris

Ukur lilit bola

Pita pengukur

Panjang buku

Neraca penimbang

2. Jawab soalan berikut.

Reben A : 15 cm

Reben B : 30 cm
Ketinggian (cm)

a. Reben manakah yang lebih panjang ? _________________________________

b. Berapakah perbezaan panjang bagi kedua-dua reben?
160
________________________________________________________________
c. Apakah alat yang sesuai untuk mengukur reben tersebut?
150
_______________________________________________________________
140
3. Jawab soalan-soalan berikut.
130
120
110
Evan

Farhan

Iman

Murid

Kishean

a. Berdasarkan graf, rekodkan ketinggian setiap murid.

Murid
Ketinggian (cm)

Evan

Farhan

Iman

Kishean

b. Cari perbezaan kitinggian dalam cm, bagi Kishean dan Farhan.

________________________________________________________________
c. Hitung purata tinggi murid tersbut. (Purata = Jumlah tinggi / bilangan murid)
________________________________________________________________
d. Nyatakan alat yang sesuai untuk mengukur tinggi murid-murid itu.
________________________________________________________________

MEMBUAT INFERENS
1.

a. Nyatakan

satu

sebab (inferens) bagi keadaan baju di atas.

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
2.

a. Nyatakan satu sebab (inferens) bagi keadaan pasu di atas.

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
3. Imran menjalankan satu penyiasatan ke atas dua batang pokok keembung dan
dilabelkan A dan B. Pokok A disiram manakala pokok B tidak disiram. Selepas
seminggu didapati pokok A tumbuh subur manakala pokok B layu.
a. Nyatakan satu sebab (inferens) bagi keadaan pokok B.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

4.

Mati
selepas
2 jam
Masih
hidup
Q

a. Berikan sebab (inferens) bagi keadaan lipas Q.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
5.

Maria menjalankan satu penyiasatan ke atas dua batang pokok yang sama jenis,
J dan K. Pokok J diletakkan di halaman rumah manakala pokok K diletakkan di
dalam almari. Selepas seminggu didapati pokok J hidup subur manakala pokok
K daunnya berwarna kekuningan.
a. Nyatakan satu sebab (inferens) bagi keadaan pokok K.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

6.

a. Nyatakan satu sebab (inferens) bagi keadaan paru-paru Y.

____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
MERAMAL

1.
Kotak
hitam

Lubang
Pokok

a. Ramalkan arah pergerakan pokok selepas dua minggu.

_______________________________________________________________
2.
Ayam

Sangkar A

Sangkar B

a. Ramalkan ayam manakah yang akan mempunyai berat yang lebih selepas
sebulan jika diberi jumlah air dan makanan yang sama.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
3.

a. Ramalkan apa yang akan terjadi kepasa hidupan di dalam sungai tersebut.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
4.

Masa (minit)
Suhu air ( C)

5
100

10
90

15
80

20
70

a. Ramalkan suhu air pada minit ke 30.

________________________________________________________________

5.

Sebatang magnet lain disatukan kepada magnet dalam Rajah 2.1 seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah di bawah.

Ramalkan bilangan klip kertas yang boleh tertarik ke Q.

_____________________________________________________________

BERKOMUNIKASI
1.

Jadual di bawah menunjukkan satu penyiasatan.

Bilangan buah
Berat buah (kg)

1
2

2
4

3
6

4
8

Bina carta palang berdasarkan jadual di atas.

Pada hari cuti yang lalu, aku bersama keluargaku pergi melawat ke safari di Afrika. Tujuan kami
adalah untuk melihat binatang-binatang di safari tersebut.
Sesampai di sana,mereka diberikan seorang pemandu pelancong. Sebuah jip disediakan untuk
membolehkan kami melawat kawasan di sana. Kami bertolak pada pukul 8.00 pagi. Setelah sejam perjalanan,
kami sampai ke tempat yang dituju. Dari jauh kelihatan zirafah-zirafah sedang memakan daun-daun pokok,
kuda-kuda belang kelihatan begitu riang meragut rumput. Pemandangan yang bagiku sungguh menyenangkan
dan mendamaikan.
Tiba-tiba, Hannah, adikku menjerit dan menunjuk ke satu arah, Ayah, lihat di sana, ada harimau.
Kami semua memandang ke arah yang ditunjukkan. Dicelah-celah rumput yang panjang, kelihatan pak belang
sedang mengintai kawanan kuda belang. Dan tanpa disangka-sangka seekor kuda belang telah menjadi
mangsa kepada pak belang itu. Adikku hampir mengalirkan air mata kerana sedih terhadap kejadian itu.
Oleh kerana ayahku tidak mahu adik aku terus bersedih, kami meneruskan perjalanan kami di safari
itu. Di dalam perjalanan, ayahku bercerita tentang pengalamannya ketika menangkap buaya yang mengganas
di sungai Rejang (ayahku adalah anggota perhilitan). Kata ayah, untuk mengumpan buaya tersebut, mereka
menggunakan bangkai ayam.
Ayah kenapa tak guna daun sahaja untuk mengumpan buaya, kesian ayam tu, sampuk Hannah.
Tak boleh Hannah, buaya tak makan daun, tapi makan haiwan lain seperti ayam dan ikan. Sama juga seperti
ular, ular tak makan tumbuhan tapi makan haiwan lain., jawab ayahku. Oh macam tu, adikku mengangguk
tanda faham.
Besarnya gajah tu, tiba-tiba ibuku menjerit, sekaligus memutuskan perbualan kami. Memang benar
di hadapan kami terdapat sekumpulan gajah yang sedang memakan daun-daun. Tidak jauh dari gajah-gajah
itu, terdapat sekumpulan rusa yang juga sedang memakan daun-daun kayu.

2. Baca karangan berikut dan kelaskan haiwan-haiwan tersebut berdasarkan jenis

Tiba-tiba kami dikejutkan dengan bunyi yang sangat kuat. Adikku Hannah memeluk ibuku erat
ketakutan.
Rupa-rupanya sekumpulan kerbau liar sedang berlari dengan laju. Kami semua hairan kenapa
pemakannya
kerbau-kerbau liar itu melarikan diri. Tetapi kehairanan itu terjawab apabila kami melihat seekor singa sedang
berlari mengejar kerbau-kerbau liar tersebut. Kami berharap kerbau-kerbau liar itu dapat melepaskan diri dari
singa tersebut. Kami meneruskan lagi perjalanan kami.
Pemandangan kami terganggu dengan bunyi-bunyi monyet yang sedang rakus memakan buah. Ada
juga yang sedang mencari kutu di badan monyet lain. Aku merasa pelik kerana kutu-kutu itu kemudiannya
dimakan. Ayahku kemudiannya menjelaskan bahawa monyet adalah haiwan yang tumbuhan dan haiwan lain,
sama seperti beruang yang makan madu dan juga makan ikan. Macam ayam dan burung juga , makan nasi
dan ulat, ibuku kemudiannya menyampuk.
Perjalanan kami teruskan dengan harapan lebih banyak lagi haiwan-haiwan lain yang dapat kami
lihat.

Haiwan
Herbivor

Karnivor

Omnivor

MENGGUNAKAN PERHUBUNGAN RUANG DAN MASA

1. Jadual di bawah menunjukkan pemerhatian ke atas sebatang pokok cili.
Minggu
Tinggi pokok cili (cm)

1
6

2
7

3
8

4
9

5
10

Nyatakan hubungan antara bilangan minggu dengan tinggi pokok keembung.

Semakin ___________________ bilangan minggu, semakin _________________
Tinggi pokok cili.
2. Susun kitar hidup katak tersebut mengikut urutan yang betul.

3.

Sekumpulan murid mengkaji mengenai Gerhana Matahari dengan melihat

bentuk Matahari yang kelihatan pada masa tertentu.
a. Apakah parameter yang diperhatikan pada gerhana Matahari di atas?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4.

Minggu ke 4 Minggu ke 5

Minggu ke 6

Minggu ke 7

a. Apakah parameter yang diukur bila minggu bertambah?

________________________________________________________________
b. Nyatakan hubungan antara bilangan minggu dan saiz ayam.
Semakin ______________________ bilangan minggu semakin _____________
saiz ayam.
5.

Jadual di bawah menunjukkan keputusan yang diperoleh.

Bilangan mengepam
5
10
15
Kecil
Saiz belon
Besar
Sangat besar
a. Nyatakan hubungan antara bilangan mengepam dan saiz belon.
Semakin
______________________
bilangan
mengepam
semakin
_____________ saiz belon
MENTAFSIR DATA
1. Rajah di bawah menunjukkan sekumpulan murid menjalankan satu penyiasatan
mengenai pemanjangan spring yang digantung cawan dan kemudiannya
diletakkan beban ke dalam cawan tersebut.
Jadual di bawah menunjukkan keputusan yang diperoleh
Berat pemberat (g)
0
10
20
30
35

Pemanjangan spring (cm)

10
15
20
25
30

Pemberat

a) Berapakah panjang spring sebelum diletakkan pemberat?

________________________________________________________________
________________________________________________________________

b) Berapakah pemanjangan spring bila pemberat 20 g diletakkan?

________________________________________________________________
c) Berapakah cork pemanjangan spring?
________________________________________________________________
d) Jika panjang regangan maksimum spring ialah 30 cm, ramalkan pemanjangan
spring apabila pemberat seberat 40 g diletakkan?
________________________________________________________________
e) Nyatakan hubungan antara berat pemberat dan pemanjangan spring.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. Gambar rajah di bawah menunjukkan alatan yang digunakan dalam satu
penyiasatan.
Langkah-langkah:
1. Sediakan alatan seperti yang
ditunjukkan.
2. Tolak batu ladung dengan perlahan.
3. Rekodkan masa untuk 20 ayunan.
4. Ulang aktiviti dengan panjang tali
yang berbeza.
Berat bandul adalah sama. Jadual di bawah menunjukkan keptutusan
penyiasatan.
Panjang tali (cm)
10 2 3 4 50
0 0 0
Masa yang diambil untuk 20 ayunan ( s)
8
1 2 3 40
6 4 2
a. Apakah corak perubahan bagi masa yang diambil untuk 20 ayunan?
______________________________________________________________
b. Nyatakan hubungan antara panjang tali dengan masa yang diambil untuk 20
ayunan.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
c. Nyatakan dua maklumat yang perlu di kenal pasti dari penyaisatan ini.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

d. Berapakan masa yang diambil untuk 20 ayunan sekiranya panjang tali adalah
45 cm.
______________________________________________________________

MENDEFINISI SECARA OPERASI

1. Jadual di bawah menunjukkan tinggi anak pokok dalam masa sebulan.
Minggu
Tinggi anak pokok (cm)
Saiz batang (cm)

1
5
0.8

2
10
1.0

3
15
1.2

4
20
1.4

a) Apakah perkara yang di ukur dalam penyiasatan ini?

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
b) Apakah definisi secara operasi bagi pertumbuhan anak pokok.
Pertumbuhan anak pokok boleh didefinisikan sebagai ____________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

2. Maklumat di abawah adalah mengenai satu penyiasatan.

Pembaris kayu diletakkan ke dalam air.
Pembaris itu terapung di atas air.
a. Apakah yang terjadi bila pembaris kayu diletakkan ke dalam air?
______________________________________________________________
b. Apakah definisi secara operasi bagi keupayaan bahan untuk terapung?
Keupayaan bahan terapung boleh didefinisikan sebagai __________________
_______________________________________________________________

3.

Sekumpulan murid menjalankan satu penyiasatan mengenai kecerahan

mentol.Mereka menggunakan bilangan mentol yang berbeza. Di bawah adalah
keputusan penyiasatan.
Bilangan mentol
!
2
3
Kecerahan mentol
Sangat terang
Terang
Malap
a. Apakah kesimpulan yang boleh dibuat mengenai kecerahan mentol?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

4. Satu penyiasatan dijalankan untuk menguji kekuatan magnet bagi tiga magnet
yang berlainan saiz

a. Magnet manakah yang paling paling banyak menarik paku? ________________

b. Magnet manakah yang paling kuat? ___________________________________
c. Apakah definisi secara operasi bagi kekuatan magnet?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
MENGAWAL PEMBOLEH UBAH

1. Dua buah span yang berbeza saiz digunakan di dalam satu penyiasatan untuk
membandingkan keupayaan span menyerap air. Setiap span direndam ke dalam
1000ml selama satu minit.Keputusan adalah seperti jadual yang ditunjukkan.
Saiz Span

Isipadu air yang diserap/volume of water absorbed (ml)

120 ml

100 ml

Berdasarkan keputusan di atas, nyatakan

a. Apa yang diubah (pembolehubah manipulasi) :
_____________________________________________________________

b. Apa yang diperhatikan ( pembolehubah bergerak balas) :

_____________________________________________________________
c. Apakah pemboleh ubah yang disamakan (pemboleh ubah dimalarkan) :
_____________________________________________________________

2. Satu penyiasatan dijalankan untuk menguji kekuatan magnet bagi tiga magnet
yang berlainan saiz

Berikut adalah keputusan penyiasatan.

Magnet
Bilangan paku yang dapat ditarik
Berdasarkan keputusan di atas, nyatakan

J
2

K
4

L
6

a. Apa yang diubah (pembolehubah manipulasi) :

_____________________________________________________________

b. Apa yang diperhatikan ( pembolehubah bergerak balas) :

_____________________________________________________________
c. Apakah pemboleh ubah yang disamakan (pemboleh ubah dimalarkan) :
_____________________________________________________________

4. Imran menjalankan satu penyiasatan ke atas dua batang pokok keembung dan
dilabelkan A dan B. Pokok A disiram manakala pokok B tidak disiram. Keadaan
pokok selepas dua minggu dperhatikan.
Pokok
Keadaan pokok selepas dua minggu

A
Subur

B
Layu

Berdasarkan keputusan di atas,

a. Apa yang diubah (pembolehubah manipulasi) :
_____________________________________________________________
b. Apa yang diperhatikan ( pembolehubah bergerak balas) :
_____________________________________________________________
c. Apakah pemboleh ubah yang disamakan (pemboleh ubah dimalarkan) :

5.

Minggu ke 4 Minggu ke 5

Minggu ke 6

Minggu ke 7

Berdasarkan keputusan di atas,

a. Kenal pasti apa yang diubah dalam penyiasatan di atas :
_____________________________________________________________
b. Kenal pasti apa yang di ukur dalam penyiasatan di atas :
_____________________________________________________________
c. Kenal pasti apa yang sisamakan dalam penyiasatan di atas :
_____________________________________________________________
Bilangan nombor telefon yang dapat diingat

6. Berikut adalah keputusan penyiasatan mengenai jumlah bilangan nombor telefon

60 yang dapat diingat oleh individu yang berbeza umur tetapi mempunyai jantina
yang sama.
50
40
30
20

Umur

20

30

40

50

10

a. Kenal pasti perkara yang diubah dari penyiasatan ini

________________________________________________________________
b. Kenal pasti perkara yang diperhatikan dari penyiasatan ini
________________________________________________________________
c. Kenal pasti perkara yang disamakan di dalam penyiasatan ini.
________________________________________________________________
7.

Sekumpulan murid daripada Tahun 6 Mawar melakukan eksperimen menggunakan

cara berikut.
Langkah :
1. 2 pasu yang sama besar disediakan dan dilabel A dan B.
2. Kedua-duanya diisi dengan jenis tanah dan kuantiti yang sama.
3. Dua benih kacang hijau ditanam ke dalam pasu A dan lapan anak benih di dalam
pasu B. Kedua-dua pasu didedahkan kepada cahaya dan disiram setiap hari dengan
jumlah air yang sama. Pokok kemudiannya ditinggalkan selama 6 hari.
Didapati bahawa ukur lilit batang pokok di pasu A adalah lebih besar berbanding di pasu
a. Nyatakan dua pemboleh ubah yang B.
perlu di kenal pasti.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
MEMBUAT HIPOTESIS
1. Hani ingin menjalankan satu eksperimen mengenai faktor yang mempengaruhi
bilangan ayunan bandul dalam masa 30 saat. Panjang tali yang digunakan diubah
iaitu, tali A sepanjang 10 cm, tali B sepanjang 20 cm, tali C sepanjang 30 cm.
a. Kenal pasti dua pemboleh ubah daripada penyiasatan di atas.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
b. Bina hipotesis berdasarkan penyiasatan yang akan dijalankan.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. Kamarul zaman ingin menjalankan satu penyiasatan mengenai faktor yang
mempengaruhi kekuatan magnet. Saiz magnet yang digunakan adalah berbeza.
Bilangan paku yang ditarik diperhatikan
a. Kenal pasti dua pemboleh ubah daripada penyiasatan di atas.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
b. Bina hipotesis berdasarkan penyiasatan yang akan dijalankan.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
3. Ariana ingin menjalankan satu penyiasatan mengenai hubungan antara saiz buah
durian dan berat buah durian.
a. Kenal pasti dua pemboleh ubah daripada penyiasatan di atas.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
b. Bina hipotesis berdasarkan penyiastan yang akan dijalankan.
________________________________________________________________
_______________________________________________________________
4. Aina menggunakan paku, jarum, klip kertas, kayu,pemadam getah dan kertas
untuk menguji sama ada objek-objek tersebut dapat menyalakan mentol atau
tidak.
a. Kenal pasti dua pemboleh ubah daripada penyiasatan di atas.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
b. Bina hipotesis berdasarkan penyiastan yang akan dijalankan.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
5. Ameer ingin menjalankan satu eksperimen untuk menguji sifat keapungan objek.
Ameer meletakkan bahan-bahan berikut ke dalam sebesen air : pembaris kayu,
gabus, batu, sudu besi, pembaris besi dan polisterin.
a. Kenal pasti dua pemboleh ubah daripada penyiasatan di atas.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
b. Bina hipotesis berdasarkan penyiastan yang akan dijalankan.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
6. Naeem ingin menjalankan satu penyiasatan untuk menguji sama ada cahaya
Matahari diperlukan untuk pertumbuhan Matahari. Dia meletakkan pokok A di
halaman rumah dan pokok B di dalam almari. Warna daun selepas seminggu
diperhatikan
a. Kenal pasti dua pemboleh ubah daripada penyiasatan di atas.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
b. Bina hipotesis berdasarkan penyiastan yang akan dijalankan.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
MENGEKSPERIMEN
1. Berdasarkan hipotesis yang diberi, rangka satu penyiasatan untuk menguji
hipotesis tersebut.
Semakin panjang tali, semakin berkurang bilangan ayunan bandul dalam
Tajuk penyiasatan :
masa 30 saat
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Hipotesis :
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Pemboleh ubah :
a. Dimanipulasi : __________________________________________________
b. Bergerak
balas
:
_________________________________________________
c. Dimalarkan : ____________________________________________________
Bahan dan radas : __________________________________________________
_________________________________________________________________
Langkah langkah :

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Kesimpulan :
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Berdasarkan hipotesis yang diberi, rangka satu penyiasatan untuk menguji
hipotesis tersebut.
Objek yang diperbuat daripada logam mengalirkan arus elektrik, objek bukan
Tajuk penyiasatan logam
:
tidak boleh mengalirkan arus elektrik
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Hipotesis :
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Pemboleh ubah :
d. Dimanipulasi : __________________________________________________
e. Bergerak
balas
:
_________________________________________________
f. Dimalarkan : ____________________________________________________
Bahan dan radas : __________________________________________________
_________________________________________________________________
Langkah langkah :
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Kesimpulan :
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________