INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK U TRAVNIKU

SAOBRAAJNI FAKULTET
TRAVNIK

SEMINARSKI RAD

ULOGA PNEUMATIKA U EKSPLOATACIJI VOZIA

-vrste pneumatika
-oznaavanje i obiljeavanje pneumatika
-zakonska regulativa koja se odnosi na pneumatike

NASTAVNIK:

Doc. Dr. Muhamed Sarvan

Vii asist. Samed Ormanovi

STUDENT:
Samir HRNJI

Travnik, 2015 godina

*Uvod
* Pneumatici igraju veoma vanu ulogu u eksploatacionim

trokovima komercijalnih vozila, a posebno voznih parkova koji

uestvuju u prevozu robe i putnika. Dugi niz godina pneumatici su
konstruisani i proizvoeni na osnovu iste empirije. Materijali su
birani na osnovu iskustava, a do unapreenja u konstrukciji
dolazilo se probanjem.

* Danas se na tritu moe nabaviti veliki broj pneumatika, razliite

konstrukcije, izraenih od razliitih materijala, prilagoenih

odreenoj vrsti vozila i odreenoj namijeni. Trokovi pneumatika
predstavljaju drugu stavku u ukupnim trokovima vozila i to odmah
iza trokova pogonskog goriva. Pored toga pneumatik u velikoj
mjeri utie na bezbijednost putnika, osoblja i tereta u saobraaju.

*Pneumatici

dijagonalni i radijalni

*Savremene konstrukcije pneumatika se dijele u dvije osnovne

grupe:
-dijagonalni pneumatik
-radijalni pneumatik
Oni su svoj naziv dobili prema nainu opleta korda (vlakna platna
ili elika razdvojena gumom) i slojeva materijala koji daju vrstinu
pneumatika, tzv. pojas ili karkasa.

*Pneumatici

dijagonalni i radijalni
* Radijalne gume imaju niz prednosti u udnosu na

dijagonalne, kao to su:

* dui vijek habajueg sloja pa time i cijele gume,
* bolji prijenos vune sile,
* mogunost postizanja veih brzina zbog smanjenog
zagrijavanja unutar gume i bolje toplinske vodljivosti,
* bolje nalijeganje na tlo zbog bolje raspodjele optereenja,
* uteda energije (goriva),
* poveana produktivnost vozila,
* manji otpor kotrljanju, zatita i uvanje vozila, te vei
komfor vonje.

*Oznaavanje i

obiljeavanje guma

* Na prvi pogled bi se reklo da je guma dio automobila koji se ve

decenijama nije znatni mijenjao. Meutim, mada su dalje crni
i okrugli, pneumatici se, kao i sam automobil, neprekidno
usavravaju.
* Jedna od glavnih zanimanja proizvoaa pneumatika su gume
koje smanjuju potronju goriva, ime doprinose i manjem
zagaenju vazduha. to pomae i proizvoaima automobila,
jer ak i bez ikakvih izmjena na motoru, izborom odgovarajuih
pneumatika potronja moe da se smanji za nekoliko odsto.
Istovremeno se smanjuje i koliina izduvnih plinova, pa se lake
zadovoljavaju sve stroi ekoloki zahtjevi. Radi toga se
pneumatik pravi tako da ima to manji otpor kotrljanja ili,
jednostavno reeno, da se to lake kotrlja.

*Oznaavanje i

obiljeavanje guma

* Primjer: 195/65 R15 91 T

Simbol

Znaenje

195

irina gume (gazee povrine - protektora) u milimetrima.

65

Profil gume (serija) - odnos izmeu visine bonog zida i irine gazee povrine (protektora)
izraen u procentima. U ovom sluaju, visina je 65% irine gume.

Oznaava radijalnu konstrukciju.

Simbol

Znaenje

15

Prenik felne (u inima - colima).

91

Indeks nosivosti, koji vam omoguuje da izraunate

maksimalno optereenje iz tabela. Broj 91 znai da ova
guma moe izdrati maksimalnih 615kg optereenja.
Indeks brzine. Slovna oznaka koja oznaava maksimalnu
brzinu koju guma moe izdrati pri dozvoljenom
optereenju, u ovom sluaju 190km/h. Indeksi brzine sa
maksimalnim brzinama nalaze se u tabeli indeksa brzine.
Gume sa veim brzinskim indeksom su skuplje, jer imaju
posebnu smjesu koja im dozvoljava da postignu veu
brzinu.

*Dodatne oznake

Simbol

Znaenje

DOT

Datum proizvodnje. Na primjer: DOT 1405 = proizvedeno u 14. nedjelji 2005.

godine. Prilikom kupovine obratite panju na ovaj podatak.

M+S

(Mud + Snow - za blato i snijeg) Na zimskim i all season gumama. Na all season
gumama oznaava da se guma moe koristiti i kao zimska guma

TL

(Tubeless) Gume koje nemaju unutranju gumu

TT

(Tube Type) Gume sa unutranjom gumom

Made in

Zemlja proizvodnje

RF

(Reinforced) Ojaana guma

XL

(Extra Load) Guma za vea optereenja

TWI

(Tread Wear Indicator) Indikator istroenosti gume ukazuje kada je gumu

potrebno zamijeniti

Gume za laka teretna vozila (kombi) npr. 185 R14 C

E 10

Evropski homologacioni broj (broj oznaava zemlju homologacije).

Indeksi brzine
Indeks
N
Q
R
S
T
U

km/h
150
160
170
180
190
200

Indeks
H
V
W
Y
ZR

km/h
210
240
270
270
240

*Nova EU oznaka
pneumatika

*U cilju bolje informisanosti krajnjeg kupca,

Evropski parlament je 22. aprila 2009.

godine usvojio prijedlog zakona o buduem
oznaavanju pneumatika. Uredba o
oznaavanju pneumatika stupa na snagu u
novembru 2012. godine, a odnosie se na
sve pneumatike proizvedene poslije 1. jula
2012. godine. Primjena uredbe je obavezna
u dravama koje su lanice Evropske unije.
Naravno, pneumatici sa novim oznakama e
se nai i na tritu izvan EU.

*Sistem stalne kontrole

pritiska u pneumatiku

* Pritisak u pneumatiku automobila direktno utie na vrijednost otpora

kotrljanju, a samim tim i na ekonominost potronje goriva, odnosno
emisiju CO2 iz vozila. Pored toga, njegovo odstupanje u odnosu na
propisanu vrijednost pritiska bitno se odraava na nivo buke koji
pneumatik emituje tokom eksploatacije vozila, ali i na vijek trajanja
pneumatika i ukupnu bezbjednost uesnika u saobraaju.

*Zakonska regulativa koja

se odnosi na pneumatike

* Prema pravilniku o saobraaju u zimskim uvjetima vozila u periodu od 15.11-

15.04 bez obzira na uvjete sva vozila moraju imati odgovarajuu opremu.
* Za putnika motorna vozila i ostala motorna vozila ija najvea dozvoljena
masa nije vea od 3.500 kg i nemaju vie od 8 sjedita:
* 1) zimski pneumatici na sva etiri toka. Zimska guma (pneumatik) je na
svom boku oznaena slijedeim oznakama: MS, M+S ili M&S i znakom snjene
pahuljice na stiliziranom obrisu planine s tri vrha, ija dubina gazeeg sloja
po dubini iznosi najmanje 4 mm,
* 2) gume sa ljetnim profilom ija dubina gazeeg sloja iznosi minimum 4 mm i
u priboru odgovarajui lanci koji se postavljaju na pogonskim tokovima u
sluaju zimskih uvjeta.
* Na vozilima se ne smiju postavljati pneumatici sa ugraenim ekserima.
* Na istoj osovini vozila, pneumatici moraju biti jednaki po profilu,
konstrukciji i po vrsti gazeeg sloja.

*Zakljuak
*Pneumatici nam dakle omoguavaju bezbjednost u vonji.Oni

su glavni i jedan od najvaznijih djelova na svakom motornom

vozilu. Zahvaljujuci pneumaticima ublauje se dodir sa tlom
po kome se kree motorno vozilo. Pneumatici trebaju da budu
u skladu sa propisanim uslovima, jer jedino adekvatni
pneumatic imaju pravu efikasnost i omoguavaju nam
bezbjednost u saobraaju.

Pneumatici utiu na ponaanje, upravljivost i udobnost u

vonji. Oni su najvanija karakteristika sigurnost na suhom i
mokrom kolovozu.

HVALA NA PANJI
Guma glavu uva.