Professional Documents
Culture Documents
Ano Ang Pang-Uri
Ano Ang Pang-Uri
Ano Ang Pang-Uri
Ito
ay tinatawag na Adjective sa wikang Ingles.
Ito ay maaaring pang-uring panlarawan o pamilang.
Uri ng Pang-uri
1.
Pang-uring panlarawan
Ang mga likas na pang-uring nagpapakilala ng
katangian ng pangngalang binibigyang-turing.
Halimbawa:
matayog na pangarap
malapalasyong bahay
2.
Pang-uring pamilang
Ito ay nagpapakilala ng bilang, halaga o dami ng
binibigyang-turing na pangngalan o panghalip.
Maaring tiyak o di-tiyak.
Halimbawa:
di-tiyak:
mga
marami
kaunti
tiyak:
dalawa
isa
sampu, etc
tig-apat
Uri ng pang-uring pamilang
1. Patakaran o Kardinal
Ito ay gamit sa bilang o dami
Halimbawa:
sandaan
sanlibo
Pamahagi
Ito ay pamilang na bahagi ng isang
buo o mahigit sa isang buo.
Halimbawa:
kalahati
bahagdan (1/100)
kaapat ()
Pahalaga
Ito ay nagsaad ng halaga ng mga bagay.
Palansak
Ito ay nagsasaad ng bukod na pagsasamasama ng mga tao o bagay.
Halimbawa:
dala-dalawang bata
pito-pitong dahon
1. Panunuran
Ito ay nagpapahayag ng pagkakasunod-sunod ng bilang.
Halimbawa:
una
ikalima/ika-5
pangalawa
ikasiyam/ika-9
Kailanan ng Pang-uri
a.
Isahan
Karaniwang payak ang pang-uri at nagpapakilala sa tulong
ng pamilang ng isa, mga panghalip na isahan at ng panandang
ang at si.
Halimbawa:
Isang masipag na magwawalis si Mang Tasyo.
b.
Dalawahan
Nakikilala ito sa pang-uring pamilang na dalawa: sa paggamit
ng unlaping magsing-, magka-, magkasing-, at ng iba pang
unlaping
kapwa, kambal, at iba pa.
Halimbawa:
Kapwa masipag ang mag-asawang Tomas at Nena.
c.
Maramihan
Ginagamitan ito ng panandang pangmaramihan tulad ng:
mga; ng pang-uring pamilang na maramihan tulad ng tatlo,
sampu, sandaan at iba pa; at ng pang-uring inuulit ang unang
pantig ng salitang ugat tulad ng magaganda, ang yayaman, at
iba pa.
Halimbawa:
Himbing na himbing pa ang mga taga-baryo.
Ang dami-dami ng kalat sa labas ng bakuran ni Aling Iska.
Pang-Uri: Kaantasan ng Pang-uri
1.
Lantay
Naglalarawan ang pang-uring lantay ng isang pangngalan o panghalip
na walang pinaghahambingan.
Halimbawa:
Kabigha-bighani ang pook na ito.
2.
Pahambing
Nagtutulad ang pahambing sa dalawa o higit pang pangngalan
o panghalip.
Halimbawa:
Ganggamunggong pawis ang namuo sa king noo.
a.
Pahambing na magkatulad
Ipinakikilala ito ng mga panlaping ka-, ga-, sing-/kasing/magkasing-/magsing-.
Ipinakikilala ang magkapantay na katangian ng dalawang
bagay na pinaghahambingan.
Halimbawa:
Pahambing na palamang
May katangiang nakahihigit sa pinaghahambingan.
Ginagamitan ito ng mga salitang higit at lalo at tinutu
lungan ng kaysa o kaysa kay.
Halimbawa:
Lalong kahali-halina ang mga bulaklak ditto kaysa sa
nakita ko sa Parke.
Pahambing na pasahol
May katangiang kulang o kapos sa pinaghahambingan.
Tinutulungan ito ng mga salitang gaano, tulad ni, o tulad ng.
Halimbawa:
Di-gaanong magaganda ang mga moske sa Taguig
kaysa sa mga makikita sa Zamboanga.
3.
Pasukdol
Ang pasukdol ay katangiang namumukod o nagngingibabaw
sa lahat ng pinaghahambingan.
Halimbawa:
Ang ganda-ganda ng Palawan.
Walang kaparis sa ganda si Glenda.
Pang-Uri: Kaanyuan ng Pang-uri
1.
Payak
Ito ay kapag ang anyo ng pang-uri ay salitang ugat.
Halimbawa:
sariwang gatas
puting sapin
2.
Maylapi
Ito ay pang-uring likas na may panlaping ma, maka at iba pa.
Halimbawa:
masikip na daan
makataong asal
3.
Inuulit
Ito ay ang pang-uri ay inuulit bilang pagbigay diin.
Halimbawa:
libu-libong salapi
sabi-sabi ng mga tao
4.
Tambalan
Ito ay binubuo ng dalawang salita.
Halimbawa:
balat-sibuyas
kapit-tuko
tulog-mantika