ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ - ΠΕΡΙ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΥ

Πως πρέπει να είναι ο μαθητής. Και περί των κοινών εννοιών.

Όσοι επιθυμούν να διδαχθούν για τους Θεούς πρέπει από της παιδικής τους ηAικίας
να έχουν διαπαιδαγωγηθεί καAώς και να μην έχουν ανατραqεί με ανόητες
δοçασίες. Πρέπει επίσης να έχουν καAή qύση και Aογική συγκρότηση, προκειμένου
αναAόγως να κατανοήσουν και τη διδαχή.
Πρέπει ακόμη να γνωρί(ουν αυτοί και τις κοινές έννοιες. Κοινές δε έννοιες είναι
εκείνες τις οποίες ομοAογούν όAοι οι dνθρωποι όταν ερωτηθούν με τον σωστό
τρόπο.
Aναqορικd με το ότι ο Θεός δεν μεταµdAAεται.
Που σημαίνει ότι κdθε Θεός είναι αγαθός, δίχως πdθη, και δεν υqίσταται
μεταµοAές. Aιότι κdθε τι που μεταµdAAεται, αAAd(ει ή προς το χειρότερο ή προς το
καAύτερο. Edν μεταµdAAεται μεν προς το χειρότερο καταAήγει κακό, εdν δε προς
το καAύτερο, τότε αρχικd θα πρέπει να υπήρçε κακό.
Aναqορικd με το ότι κdθε Θεός είναι αγέννητος και αιώνιος.
Aυτός Aοιπόν πρέπει να είναι ο μαθητής. Και οι διδαχές ας είναι αυτού του είδους.
Oι ουσίες των Θεών ποτέ δεν εδημιουργήθησαν, διότι τα αιώνια όντα ποτέ δεν
δημιουργούνται, αAAd υπdρχουν αιώνια, ό,τι κατέχει δε την πρωταρχική δύναμη
τίποτε δεν παθαίνει.
Aναqορικd με το ότι κdθε Θεός είναι ασώματος.
Oύτε συνίσταται οι Θεοί από σώματα. Aιότι ασώματες είναι και οι δυνdμεις μέσα
στα σώματα.
Aναqορικd με το ότι (οι Θεοί) δεν περιέχονται στον χώρο.
Oύτε περιέχονται στον χώρο, διότι αυτή είναι ιδιότητα των σωμdτων. Oύτε
διαχωρί(ονται από την Πρώτη Aιτία ή μεταçύ τους, όπως ακριµώς και οι νοήσεις
δεν διαχωρί(ονται από το νου, ούτε οι οAοκAηρωμένες γνώσεις από την qυχή,
ούτε οι αισθήσεις από τα (ωντανd όντα.
Zχετικd με τους μύθους και αναqορικd με το ότι και αυτοί είναι θεïκοί.
Açί(ει να εçετdσουμε, γιατί οι παAαιοί παρέκαμqαν τον Aόγο και εχρησιμοποίησαν
τους μύθους. Και το πρώτο όqεAος που ευρίσκουμε να έχουμε από τους μύθους,
είναι το ν' ανα(ητούμε και να μην αqήνουμε τη διdνοιd μας να μένει αργή. Tο ότι
οι μύθοι είναι θεïκοί, qαίνεται από εκείνους που τους εχρησιμοποίησαν. Oι
θεοδίδακτοι από τους ποιητές και οι dριστοι από τους qιAοσόqους και εκείνοι οι
οποίοι εθέσπισαν τις Iεροπραçίες, αAAd και αυτοί οι Θεοί στους χρησμούς
εχρησιμοποίησαν τους μύθους.
Iιατί είναι θεïκοί οι μύθοι.
Tο γιατί είναι θεïκοί οι μύθοι θα εçεταστεί qιAοσοqικd. Eπειδή Aοιπόν κdθε ον
χαίρεται με ό,τι είναι όμοιό του και αποστρέqεται το ανόμοιο, είναι Aογικό και οι
αqηγήσεις για τους Θεούς να είναι όμοιες με εκείνους, ώστε να γίνουν αντdçιες
της ουσίας των Θεών και να γίνουν οι Θεοί, ευμενείς προς εκείνους που τις
αqηγούνται. ΌAα αυτd επιτυγχdνονται μόνον δια μέσου των μύθων.
Oι μύθοι Aοιπόν μιμούνται τους ίδιους τους Θεούς, ως προς την ρητή και dρρητη
πAευρd τους, την αqανή και qανερή qύση τους, το σαqές και τα ακατdAηπτό
τους, όπως και μιμούνται την αγαθότητα των Θεών, καθώς όπως ακριµώς και
εκείνοι εχdρισαν σε όAους τα αγαθd που παρdγουν οι αισθήσεις, αAAd τα αγαθd
που παρdγει η νόηση στους έμqρονες μόνον, έτσι και μύθοι ανακοινώνουν σε
όAους ότι υπdρχουν οι Θεοί, αAAd μόνον στους ικανούς να δουν µαθύτερα
qανερώνουν το ποιοί ακριµώς είναι αυτοί και ποιές είναι οι δυνdμεις τους.
Και οι ενέργειες των Θεών παρουσιd(ουν επίσης οι μύθοι. Θα μπορούσαμε μdAιστα
να ονομdσουμε Mύθο και αυτόν τον ίδιο τον Κόσμο, καθώς μέσα του τα σώματα
και τα πρdγματα είναι qανερd, ενώ αποκρύπτονται οι qυχές και οι νόες.
Eπιπροσθέτως, αν θεAήσει κdποιος να διδdçει σε όAους τους ανθρώπους την
αAήθεια για τους Θεούς, θα προκαAέσει από την μία τον καγχασμό των ανοήτων
Aόγω της αδυναμίας τους να την κατανοήσουν, και από την dAAη τη ραθυμία των
συγκροτημένων. Eνώ η συγκdAυqη της αAηθείας με τους μύθους, δεν επιτρέπει
στους πρώτους να καγχdσουν, τους δε δεύτερους εçαναγκd(ει στο να
qιAοσοqούν.
AAAd γιατί dραγε οι μύθοι ομιAούν για μοιχείες και κAοπές και δέσμιους πατέρες και
dAAα τέτοια ατοπήματα; Mήπως ακόμη και αυτό είναι dçιο του θαυμασμού μας,
αqού μέσω των qαινομενικών ατοπημdτων, η qυχή αντιAαμµdνεται αμέσως ότι οι
αqηγήσεις αυτές είναι προκαAύμματα και οδηγείται έτσι στο να κατανοήσει τη
μυστηριακή qύση του αAηθούς;