ATJ!

\s

II
YaY1nO

Dogan Burda
Dergl Yaymc1rik ve Pazarlama A.$.
lcr Kurulu S.fluon
Mrhmet Y. Yllmaz

Tllzel Kltl TemJIIciJI ve Ya)'ln Dlrektllrll

Murat Ktiksal
Ya)'ln Yonetmenl
Ozcan Yiil<s8
YultleftMiicliirii
H\lwyln~

Edlto.M. Tiirker Ellen

Derleyenler
H.f;<l(liarlnce

Ondl!r Cmk. G6zen lnce, Ellf Kaya,

Caner ~yar, Huseyln Ka)'l~. Kenan Ozer
Arttlrma EditOrii
Kemal Tayfur
Dergl Ypom
Nazb Kurt

G6ne1Yo-

Tww; ErkLM;
S.yfYpm
Bahadll~k

lllibtRJ)'Oftlar
Sonmez Karakurt
Bk ve Cllt

Le Color I l.event Print Oty

Tei:021263715 30
0 Eyliil 2009. Het tiitlll kullannn1 bme tablcllr. Tnw~men
MY~~Iu-. bynak gCifterilerek dahilcopyelnmu.

(~

~~

,JI.IIIll+

I'D
mm
mm

Bu proje, 20072001 )'IIIAnnda Blrletmlt Millet... KA1k1nma Program (UNDP) ve

Coca-Cola TUrltlye taraftndan olutturulan "Hyta Arb" G~llk Pr09ram1tarfndan clestalenmlttlr.

MASALLAR

Diin 160 bitki tiirii ve hayvan tiirii, diinyanm ~urasm

da, burasmda yok oldu. Bir
daha gelmemek iizere kaybolup gitti.
Kimse saymama~nr. Diin
ka~ rna sal kayboldu?
Emin olabilecegimiz bir
~ey var ki, en ~ok bitki veya
hayvan tiirii, masallann hala
anlattldaga topraklarda vardar.
Ve yine emin olabiliriz ki,
bir yerde masallar yitiyorsa, o
topraklarda, bir daha asia geri
gelmeyecek ~it;ekler, b&ekler, hatta daha biiyiik hayvanlar, memeliler, siiriingenler,
ku~lar da yitiyordur.
Kayap masallar, doganm
kaybolmasadar.

Bizi

KoRuR

Masallar dogaya koruyordu. Masallardaki periler, cinler, hiikiimdarlar, ~ehzadeler,

prensler, prensesler, Keloglan, Alaaddin, Dede Korkut,
dogaya korumak i~in vardrlar.
Dahasa var. Masallar insanlann algalayamadaga zaman
boyutuna sahiptir. Masallarda nasal ki devler vardar, halalar u~ar, lambadan cin ~akar,
bunlar ger~ek diinyamazda
yokmu~ gibi goziikiir. Diger
taraftan ger~ek diinyada olup
da bizim algalayamadaklanmazt da masallar goriir. Ttpka, biz
bir daga hareket etmiyor gibi
goriirken, aslmda onun hareket ediyor olmast gibi. Masal, ger~egin kendisini kendi

egretileme yontemiyle bize

giizelce anlam.
Biz ger~egi ya var, ya da
yok goriiriiz ve oyle kabul
ederiz. Oysa masalm ger~e
gi ele ah~ bi~imi bizden daha
dogrudur. Masal ~oyle der:
Bir varmt~ bir yokmu~.
Coca Cola'nm Hayata Artt
Programt ~er~evesindc her ytl
gen~leri te~vik etmek i~in diizenledigi bir proje yan~ma
st vardtr. "Kaytp Masallar.
bu programm ji.irisinin se~
tigi projelerden biriydi. Atlas. Kaytp Masallar projesinin fikri ~er~evesinin ve i~eri
ginin olu~masmda katktlanm
sundu. Bugday Dernegi, bir
sivil toplum kurulu~u olarak

Kaytp Masallar't arayan gen~

lerin ~ah~malanm ilkeli, dogru ve i.iretken bir ~ekilde ba~armasmt saglamt~ oldu.
Sankc~ililer,

Karake~ili-

ler, Yori.ikler, ti.im yiiri.iyenler, yi.iriiyi.ip gelenlcr. Onlar

yi.iriimeye devam ettik~e. yalmzca ki.iltiirler dcgil doga da
korunmu~ olacakttr. Yori.iklerin kaybolmaya yiiz tutmu~
masallan, bize ula~tmlmak
i.izere sineden sineye aktanlmt~. dilden dile anlattlmt~tJ.
Bizim gorevimiz. onlan sonsuza degin ya~atmak. Bi.iti.in
masallarda hep iyiler kazamr.
Eger masal kaybolmu~sa. arttk anlattlmtyorsa. iyiler kaybetmi~ demektir ...

~~'-

Dot;ANIN BitGELi(Ji

Bugday Dernegi'nin bir

ozUr dileme gelenegi var, tUm
bas1ll malzemelerinde de rastlayabileceginiz. Aktivitelerimizde tiikenigimiz dogal kaynaklar ic;in tUm muhataplardan ozUr diliyor ve toplamda
Urenigimiz ya~amsal degerin
bu kaytptan daha bUyUk oldugunu umuyoruz hep. Bu
hesap hazen yaplabiliyor.
c;ogu zaman da c;ok fazla degi~ken ve bilinmeyen oldugu
ic;in hesap yapamtyoruz.
BrUksel'de bir toplanttya uc;akla gidip geldigimizde
AB, TUrkiye ve diger dUnya halklan adma nasll bir
etkimiz olmall ki konu~tuk
lanmtz, soylediklerimiz ve

4 ATLAS KAJtp M~r

duyduklanmtzla uc;ak ve diger tUm kirleten teknolojileri

kullanmak ile verdigimiz zarar fazlast ile kar~1lansm? Zor
bir denklem. i~in c;evresel,
sosyal ve daha birc;ok yonU
var etki alam ic;inde. Hem de
tUm bu etkilerin k1sa, orta,
uzun vadelerde farkh c;arpanlan oldugunu iyi biliyoruz art1k.
Masallar bir ya~amm ic;inden gcliyor, Yoriikler yUzyllarca bu masallar ile dogdular,
bUyUdUler, goc;tiiler, oldUler... Bilgelik ve doga ile ban~Ik ya~amlann bir ogesi masallar olmu~ birc;ok gelenekte.
Bu gelenek televizyon seyrederek ~az1hp c;izilerek ya da

okunarak olu~mu~ bir kurgu

degil. Ya~amm i~inden, ihtiyaca yonelik ve biitiinciil bir
bakt~ ile ge~mi~i ve gelecegi
sayan bir iislupta anlattlmt~
ve dinlenmi~ ~aglar boyunca.
~iz ara~ kullandtk: kamera, bilgisayar, baskt makineleri, bir~ok yapay ara<; ve
yontem devreye girdi bu kitabm size ula~masma kadar
ve parayt kullandtk. Para da
~u anda elinizde okudugunuz
kitabm i<;indeki masallann ve
etrafmdaki ya~amm kokiinii
kurutan bir ara<; olarak kullamltyor <;ok<;a.
Su~lusu para degil bu
yok olu~un, yeteri kadar rnasal anlatmamt~. dinlememi~.

bilgelikten uzakla~mt~ ve ya~amma erdemi nastl dahil

edecegini ogrenmemi~ biz cahil ciihela taktmt!
Umanz bu kitaptaki masallar stzm ya~amlarmtz
da canlamr, bilgelik katar ve
odenen bedelleri hcp birlikte fazlast ile ya~ama dondiiriiriiz. ge<;mi~in ve gelecegin
de hatmna. Bu kitapta emegi
ge<;en tUm ekip arkada~lan
mtza, ortagtmtz Atlas"a vc adt
sam bilinen ya da bilinmeyen
tum masal anlattctlan ve dinleyicilerine derin ~iikran duygumla. Umanz bu masallarm
i~indeki degerli tohumlar sizde ~imlenerek ya~am bulur
yeniden.
Victvr Anm1ias
1\u~y l'lnn~~i

Ymvt1m Kurulu

ll.itl~m

A"IJI! !tf.ru/Ur ATLAS 5

KAYIP MASALI~ARIN PE$iNDE

A.: gittik uz gittih, dere tepe die gittik. h1asal ninelerini,
dedderini aradth, 10 bin hilometre yolaldtk. Kimini
Sultandugt 'nm ardmda, himini Konya G--vas1 'nda hulduk. Onlar.
yiizlerce yrldzr siiregelen Yoriik hiiltiiriiniin son tamklanydr.
Kay1p Masallar Projesi l~ln on ara~tlrma yapmak
iizere Kazdaglannda Edremit Korfezi manzarah bir Yoriik koyiinde misafirdik. Evin
10 ya~mdaki oglu ada~1m
Caglara "Biz yakmda tekrar
gelecegiz. 0 zamana kadar
ninelerinden masal bulur musun dedim. Caglarm cevabl ~oyleydi: "Tamam Caglar
agabey, ben internetten indiririm hemen .. :
Projenin ilk arazi ~ah~ma
smda kar~lla~tlglmlz bu durum, t1pk1 masallar gibi bir~ok anlam1 birden barmdJnyor. Televizyon, bilgisayar
gibi ileti~im ara~lannm masallarm yerini almas1yla masallar h1zla unutulmaya ba~
ladJ. Bilin~altJmlzl reklamlar
6 ATLAS KiZJ'1 MAS.JL.r

me~gul
ederken c;ocuklar
kendi toplumlarmm masallarmdan mahrum kald1. Belki de en onemlisi nine ve dedelerin torunlanyla ileti~imi
koptu. Kii~iik Caglar "nine''
yerine interneti tercih etti...
Oysa masalm kendisi ba~h
ba~ma bir sihirdir. Erken ya~
larda bilin~altlmlza gec;mi~ten
gelen bir~ok erdemin yerle~
mesine vesile olur. Masallar
hala surma erilmemi~ bilgelikleri, insanhgm. hayatm gizemlerini kendine ozgii ~ifre
lerle ic;inde bulundurur. Oyle
ki bu ~ifreleri ~oziimlemeye
omriinii adaml~ birc;ok dii~ii
niirtin ~ah~malan masallann
diinyasma 1~1k tutmu~tur.
Elinize ald1gm1z bu kitap~lk bir masal kitab1 degil.

Masallarm hala ya~adtgmt fakat Toroslar'da nesli tiikenmek iizere olan bir orkide kadar r;aresiz kaldtgmt vurgulamak isteyen bir projenin iiriinii. "Kaytp Masallar, ekibi
olarak biz de masalm onemine dikkat r;ekmek. unutulmak
iizere olan son masallan bulmak iizere bir proje haznladtk. Yoriiklerin dogaya en yakm ya~ayan topluluk olmast,
bizi ilk olarak onlara yonlendirdi. Bu masallar gor;ebe bir
halkm, bu iilkenin toplumsal bilinr;altmm belki de en
onemli parr;asmm biitiin diinya adma sakladtgt snlan anlattyor. Bu r;ah~ma ile belki son
masal iilkesinin, son masal
halkmm masallan toplandt ...
Atlas ve Bugday Dernegi

ortakhgmda, Birle~mi~ Milletler Kalkmma Programt ve

Coca Cola-Tiirkiye'nin olu~
turdugu "Hayata Artt, Genr;lik Programt desteginde yiiriittiigiimiiz projede masallarm yam sua sozlii kiiltiiriimiiziin diger ogelerini de kaytt altma almaya ~ah~ttk. Biitiin bu
derleme, proje sonunda bu kitapr;tga ve ktsa filme donii~tii.

K.r.vrp M.uallartkilinin uzandrgr

,wrl.:rdm b1ri .Mersirr'in Aslanki)y
lddt"sivdi. Natlt' Ak,;av, t'kibt" rn .;ok
mas,zl ~nlatan ki?ilerden liti ,,l.fu.

Ktsa filmin ismi ise "Kose".

Ulusal ve uluslararast film festivallerine gonderilen "Kose",
Stop-Motion (kukla canlanduma) teknigi ile ~ekildi.
Kaytp Masallar Projesi kapsammda ilk yolculugumuzda Bahkesir, Ankara, Konya,
Antalya ve Mersin civannda
son 50-60 ytlda yerle~ik hayata ge~en Yori.ikleri ziyaret ettik.
Aradtgtmtz masallar sohbetler
strasmda ortaya ~1kt1. Masallann bir toplumun bilin~altmt
yanstmgmt soylemi~tim. Fa kat
masalm kendisi de toplumun
bilin~altmdaydt. Masallar, sadece 60 ya~m listlindeki insanlarm zihninde vardt. Onlar
da ytllardu anlatmadtklan i~in
unutmu~tu. Masallar, Yorliklerin deyimiyle "de~eledik~e"

hirer hirer su ylizline ~tktl. Ger~ekten masalct ninelerin varhgma ~ahit olduk. Bize eskiden
masalctlann oldugundan, bu
masalctlarm koy koy gezerek
masal anlatttgmdan bahsettiler.
Yolculugumuzun son ktsmmda hala go~en Sanke~i
li Yorlikleriyle beraberdik.
Mersin'in Aydmctk il~esinin
etrafmdaki tepelerde k1~1 ge~iriyorlardt. Yolculugumuzun
en glizel krsmt da burastydt.
<;Unki.i hayal ettigimizin otesinde masal dedeleri ile ~adu
larmda tam~ttk. Biri, Yorlik
~admnm i~erisinde masah
adeta ya~ayarak, ~admn i~in
de done done anlattt.
Masal bulmak ger~ekten
zordu. Bir ayda 10 bin kilometre yol aldrk, lOO'e yakm

haneyi ziyarct ettik, onlarca masah kayn altma ald1k.

Sohbetler sayesinde ge~tigi
miz yerlerde masallann tekrar saysanmaya (onemsenmeye) ba~lad1gm gordiik. Biz
gittikten sonra bize yeni rnasal bulduklan konusunda haberler gelmeye ba~lad1. <;iinkii biz gittikten sonra koylerde bizim geldigimiz duyuluyor, onlar da sohbetlerde

birbirlerine masallar anlatlyormu~. Ote yandan ge~tigi

miz yerlerde bizi bu konuda
kaynak ki~ilere yonlendiren
dernekler ve ogretmenlerin
de motive olduklanm gordiik.
Ozellikle bir ogretmcnin odev
olarak .. ninenizden, dedenizden dinlediginiz bir masah
yaz1mz" demesi bile ~ocuk
ta ve sorguladJgJ ~evresinde
onemli bir iz bnakJyor.
H. <;aglar Ina
K.tyar

M.t.tll:~r

rn>Jt !.:<<'fdmat<ifli

l'r,j~ ...:,,.,rdin.atorii: H. <;agl.tr 1nu. Proj~ ddbi: Kenan ('her ( }'iirutnhr), Ca11tr
K,,y,n, Mint lwurlr, Hu~ym Kayrt.l"ln,lcr l"rrr.l. Hif K11ya. Bur<u P.arm.1l, hrim T.d>ur,
lro~cn lraa. T~tckkiirl~rimi::ll": Pr4 Dr. Atrll,, fnlt11, Tah.r uz~ur (Mcrsin Sun TV
l"tlyrn Yiinrtnrmi). M,hrn(t Mrras (NT\' i\(alll Ttrn<ii(ISi), .\fusa Ak,~r (Mtr~in
I 'uvrrSitCH, Fc/scjc Rolumii), Akfthir l'r )'i!rc~i Yorrikkr~ YarJ~nlltlf1111l, Da_v11n:pna w
KJdtur Dtrnegt, Sankccilikr ra~aflllil 11( Dti)'IIIJI~IIIII Dcncg. BII.YIIICHI<dlltr Dcrrugi,
\tu,,I.Y' Yiiriikl~r Kiiltiir 1r Yur.lu11lapthl Drnuga. H'"'""''' Yiiriki(YJ Kultiir 1r
Tlt~)'<llllfmll Drt11t:gi, Dt' Dtrntgi, Ardt~llkily Rtltl.l~~i (.\fer>ill), Y11g,wglu Kii_vii
( f'.lt~tlt-Anlllr.l), t"'rnr:Uiiy ( K11Jml~t1111Kn.vc). (,mkurt11nm Ki!yi ( Akf<lrir-Konya),
fl.-~,,unkiJy. (Ak~lrirKon.va), Kt><aldcn Ktiyri (K.lfuok B.-l.lt<lAIItd\11). l'uu Aiksc.
""'f A1lt's1, Guier Ailtu, Cmk A1lcsi, t~ur Alc;i.lllu A1lcst, .'o11mc; K.m1l:urt.

K"J'P M..wJl.rr ATLAS 9

BiR YDRUK TEKERLEMESi

Ewel biz i.i~ ki~iydik. Cede

gede i.i~ eve vardtk. ikisi ytktk mtktk. birinin de dart duvan yok. Dort duvan yogun
i~inde i.i~ adam yattyor. ikisi oli.i moli.i, birinin he~ cam
yok. He~ cam yoga bir depik
vurduk. Sen emret, biz tutaltm dedik. Ben emredip siz
tutacagsamz kundakstz ti.ifegi
alm dedi. Anasmdan dogmadtk, bitmedik. tespih dibindeki tav~anlan vurun gelin dedi.
Gettik, vurduk. geldik. Bir ganya gazan istemeye vardtk.
0~ tencere verdi gan. ikisi
delik melik, birinin dibi yok.
Dibi yoga gatttk, ocaga goduk. Pi~iyor, biraz pi~ti. Bunun kapagm1 bir a~ahm, tuzuna bir bakaltm dedik. Kapagt-

m a~ttk. Patladt, ga~tl dav~an.

Bundan yok bize bir hayn dedik. Bir al horozum var, bir de
hal horozum var. AI horoza bir
gem takttm. Dsti.ine bindim.
c;ar~tya vardtm. Orda da bir
degirmenci var. Eey! Arkada~.
biz bunu ne yapacagtz dedik.
Degirmenci dedi, geri dep geri
geri (~uvala geri koy ). Orda da
bir ceviz agact var. Ta~layt
ta~layt ettiler bir tarla. Tarlaya
tuttuk bir karpuz ektik. En bi.iyi.igi.i Hindistan cevizi gibi, en
gi.i~~i.igi.i e~ek stpast gibi. Birini yuvarlaya yuvarlaya kolgeye
(golgeye) getirdik. Kel anamm
ba~1 pekmez, ~alanm ~alanm
otmez, goca ganlara gi.ici.im
yetmez, himdiki (~imdiki) devire akthm yetmez ...

K_., M.u.JI.u ATLAS 11

Y.\YIK
Ka_,r~ak

SoquTAN

Ki*i: Al,,luU,lh Anim

(Hc,hmll Yiirri$ii, YagL"u>glu Kityi1,

f\,ldtl.. Auk.mz)

Bir aganm Akgi.il admda

bir ktzt varmt~. Bir de aganm
Mehmet admda c;obam varmt~. Mchmet c;ok gi.izel goval
(kava)) c;alarmt~. Govah dillendirirmi~. Yani o kadar gi.izel c;alarmt~. Oyle ki goyunlar onun
c;alt~mdan her dedigini anlarmt~. Oglan ka~t tepelerden goval c;alarmt~. Akgi.il'e soylemek
istediklerini hep bOyle soylermi~. Ktz da oglan ne soylerse
anlarmt~.

Bir gi.in si.iri.iyi.i e~ktyalar

basmt~. Goyunlan c;alacaklarmt~. Mchmet'i de kolundan
baglamt~lar. Mehmet demi~
ki. siz beni oldi.irmeye oldiireceksiniz de mi.isaade edin olmeden once bir goval c;alaytm,
sonra bildiginizi yapm. <;oban
ba~lamt~ govalt c;almaya. Akgi.il
de sabah yaytgt kurmu~. yaytk
yaytyormu~. Oglanm kavalmt
duyuyor. Gtz govalt dinlerkcn
yaytk sogumu~ gitmi~.
12 ATLAS

AAylpJI.u.~/Lu

Ahgi.il'i.im agla akbeli bagla

Kara hopek han kustu
Krl bagcrk kolumu kesti
EJkryalar si.iri.iyi.i bastr
T abii e~ktyalar bunu anlamamt~. Ama ktz hemen anlamt~. Babasma kaktve (kalktver) baba demi~. e~ktyalar si.iriiyi.i basmt~! Babast, gtztm
nerden ogrendin. naal (nastl)
ogrendin demi~. Mehmet goval c;aldt. govalm ic;inde soyledi
dcmi~. Aga fedailerine geliverin, gidiverin etmi~. <;evirmi~
ler e~ktyalan, bclde yakalamt~
lar. E~ktyalan cezalandtrmt~lar.
Aganm
c;evresindekiler,
Akgi.il'i.i Mehmet'e vcrmelisin demi~ler. Aga. olur mu
hi~. ben de aga olaytm c;obamma gtz vereyim, olmaz dcmi~.
Bu sefer, aga verelim, demi~
ler. Bak senin si.iri.inii kurtardt. Bu. bunun hakkt, demi~ler.
Neyse, agayt yola getirmi~
ler. Aga, bir ~arttm var demi~.
Mehmet ~arttmt kabul ederse
ktztmt verdim gitti.
Sartm ne demi~ler. Oc;
gi.in goyuna tuz yedirecek, su

i~irmeyecek. 0~ giiniin ardmdan goyunu dereye siiriip goval ile geri dondiiriirse giZiml
verdim gitti demi~. Mehmet'e
ne dersin demi~ler. Mehmet
bir deneyelim demi~. Tuzu bir
giin vcrmi~ler, iki giin vermi~ler. O~iincii giin de verip goyunu dereye siiriiyorlar. Coban ra~m iisriine orurup govah eline ahp bir ~almt~. Goyun suyu hi~ i~meden geri
donmii~. Bir kara goyun. rek
bir kara goyun, ayagm1 suya

batmrm1~, ~ekermi~. Batmr-

m1~, ~ekermi~. i~memi~ de ii~

sefer ayagm1 indirmi~. ~tkar
mt~. Adamlar bunun bir hikmeti var demi~ler. Mehmet'e
sormu~lar. Mehmet bu kara
goyunun ayagm1 batmp haunp suyu i~mediginin bir hikmeti var. Nedir bu? Mehmet,
goyun sagarken Akgiil'ii biceez (bir kere) optiim. Ondan
oldu, demi~. Ondan sonra aga
da kabul etmi~. Ktrk giin kuk
gece diigiin etmi~ler.
K.rpp.\zs.JJ.zr ATLAS 13

YEDi yARDASIN
BACISI

Oglum bu elmayt al. Bu gelen

develerin oniindekiler senin
daym. Bu elmayt bir ote at, bir
K".l''"'k Ki~i:EiifKu~
(1-ltHJcmtll y,;riigil, Yng1wglu Kiiyi,,
beri at.
Polc1th, Aukcml)
<;ocuk gitmi~. anasmm deYedi erkek garda~m bactst digini yapmt~. Adamlar oglum,
varmt~. Bu bact bir gUn pmann sen kimsin de boyle yaptyon
ba~ma varmt~, yatmt~. Orada demi~. Oglan da demi~ ki:
Hoppala elmam hoppala
i~ine ytlan girmi~. Gtzm gamt
bi.iyiidiik~e biiyiimii~. Garda~

lan da bunu hamile sanmt~.

Gotiiriin demi~ babast, atm kesin bunu. Halbuki i~inde ytlan
varmt~. Garda~lan gtzt gotiirmii~. Ama gtyamamt~lar, pmann ba~mda buakmt~lar.
Oradan bir bey oglu geliyormu~ atmt sulamaya. Soyle bir
bakmt~. Orada gtz yattyormu~.
Soyle nedir derdin, demi~. Gtz
da demi~ boyle boyle, beni hamile diye garda~lanm buaktt.
Bey oglu buna silt i~irmi~. Ytlanlar dt~an ~tkmt~. iyile~mi~.
Evlenmi~ler. <;ocuklan olmu~.
Bir giin garda~lan develerle tuza gidermi~. Yedi deve,
yedi karde~ gidiyormu~. Gadm da bilmi~ gidenlerin karde~i oldugunu. Ogluna demi~ ki:
14 ATLAS /GrytpM.u.dltr

Yedi garda~m yegeniyim

Ziilfo Gadm 'm dogamytm
Ben sizin yegeninizim
Oglan bizim evimiz ~u konak demi~. daytlanm ~agumt~.
Soma gtz karde~lerini yine gordiiklerine sevinmi~ler ...

TAK TAK
EDEN GABACIK
Ktll'llllk K.i~i: Kcml(f KciVI$

(HI)Ihl;llll Yiirii$ii. r.rgci\Jg/u' KiJ,llii,

p,,/iltlr. A11ktmr)

Bir varmt~. bir yokmu~.

eski zamanlarda bir aile varmt~. D~ ~ocuklan varmt~. <;ocuklarm annesi olmii~. Baba
~ocuklara bakamayacak duruma dii~Unce evlenmi~. Uvey
analan ~ocuklan stgduamamt~, babaya bu ~ocuklan

ba~Imdan

defet demi~.
Baba bir ~are dU~UnmU~.
<;ocuklan ahp ormana gitmi~.
Aga~lan ben keseyim, siz topIan (toplaym) demi~. <;ocuklar
gitmi~. arkadan baba da gitmi~.
Baba yanmda bir de gabak gotUrmU~. Kuru bir agaca gabacigi asmi~. RUzgar estik~e gabak
tak tak ses ~tkanyormu~. <;ocuklar babalanm aga~ kesiyor
sanmt~. Baba o ara kaybolup
gitmi~. Zaman ge~ip ak~am olmu~. Bekliyorlarmt~. Baba almaya gelecek. Yok! <;ocuklar
actkmt~lar, susamt~lar, uykulan da gelmi~. Eve gitmi~ler,
evde de kimse yok. Dvey anne
odun ocagmm i~ine bir kombe
(yoresel bir hamur i~i) koymu~
mu~. Onu almi~Iar, yemi~ler.
Beklemi~ler, gene kimse yok.
Aramaya ~Ikmi~lar. Ormana
bakmi~lar, gene kimse yok. Bir
dagm tepesine ~Ikmi~lar. Oradan a~agt inerken iki tane 9adu
gormU~ler. Bir duman tUten yer
varmi~. Bir de kopek havlayan
yer varmt~. Nereye gidelim,
nereye gidelim? BUyUk demi~

ki, duman tUten yere gidersek

gideririz. Bunlar gitmi~ler. Varmt~lar, bir nine ~Ik
mi~. Nine de cadi bir kadmmt~. Buyurun yavrulanm, ben
sizi misafir ederim demi, i~e
riye almi. Bunlan bir ISltmi.
Bir kannlanm doyurmu, yatumt. Demi ki, kU~Uk kiz benimle yatsm, siz de ikiniz yatm. Onlar ikisi yatmiIar. KU~Uk klZl yanma almt.
Bu cadi arada klZl igneliyormu, ~uvaldtz batmyormu. <;ocuk aghyormu~. Abisi ve ablast merak ediyormu.
Ne oluyor kardeimize, diye
sormular. Kadm da san karmca tsudi yavrum, san kannca demi. <;ocugu igneleye igneleye oldUrmU. Karde~imiz
nerede nine demiler. Kadm
da kardeiniz gece karmcadan
uyuyamadi yavrum, uyuyor
demi. Sonra demi ki ben bir
sizin karnmizt doyuraytm. Onlara bir sofra kurmu. <;ocuklar yemeklerini yerken yemegin
i~inden kiz kardelcrinin kmah
parmagi ~Ikmi. Onu gorUnce
a~hgimtzi

~ocuklar korkmu~lar, ka~maya

karar vermi~ler.
Cadt ninenin bir de gelini varmt~. Gelin demi~ ki, sizi
ben ka~trayim, bu sizi de yiyecek, hep boyle ~ocuklan yer.
Daha sonra size ben bir tarak
vereyim, bir tane de oklava vereyim, bir de kahp sabun vereyim demi~. Arkadan cadi gelirken ilk once taragi atm, pittrak
(bitkinin dikenli par~ast) olsun, dola~sm. Ondan sonra oklavayi arm, orman olsun, online golge olsun, sizi goremesin.
16 ATLAS K.ryp/1/.u.U..r

Sabunu atm, online deniz olsun ge~emesin. <";ocuklara

bunlan vermi~. <";ocuklar tam
ka~arken cadi bunlan gormli~.
Arkalanndan yavrulanm gitmeyin, btrakmam, ben sizi ~ok
sevdim demi~.
<";ocuklardan kli~lik olam
susami~. Abla demi~. ben ~ok
susuladim (susadim). ben su
i~ecegim. Orada bir yalak varmi~. Okliz oraya i~emi~mi~.
Onu i~me derken ~ocuk onu
i~mi~. Abla bir bakmi~. karde~ini gorememi~. Hasan, Hasan

nerdesin karde~im diyor. Hasan mooh demi~. Korkmu~

buna ne oldu diye. ileri gidip
yine seslenmi~. Bakmt~, karde~i oki.iz olmu~.
Ondan sonra karde~ini almt~ yanma. Gitmi~ler, bir koyli.iye rastlamt~lar. Koyli.i orada
demi~ ki, bu oki.izi.i bize satar
mtsm? Benim karde~im o, satroam, demi~ ablast. Oki.izi.i 90cugun elinden zorla almt~lar.
Kesecekler. Ablast demi~ ki,
karde~im kesilme. Ktzt dovmi.i~ler. Bu sefer, kesil de yi.izi.ilme demi~. Gene dovmi.i~ler.
Bu sefer, yi.izi.il de dogranma
demi~. Gene dovmi.i~ler. Bu
sefer ktz, dogran da pi~me demi~. Gene dovi.ince ktz. pi~ de
bogazlannda kal demi~. Gene
dovmi.i~ler. En sonunda bunlar
oki.izi.i yerken ktz, bagtrsagmda ttkan da 9atla demi~. Oki.izi.i
yiyen adamlar 9atlaytp olmi.i~.
Sonra ktz aglayarak kemiklerini toplamt~ karde~inin. Kemikleri goti.irmi.i~ dcnize atmt~.
Oraya oturup aglamt~. Aglarken bir aganm oglu gelmi~.

Niye agltyorsun, ne oldu demi~. 0 Strada ktzm atttgt kemikten dalgalanan su, ktzm yi.izi.ine yanstyormu~. Suyun ~av
kt vurunca ktz ayna gibi parlamt~. Sonra aganm oglu ktzt almt~, muradma ermi~.

YILAN

ENiGi

K.a_,rr.al K4i: H1Jh,.,. Ftnt

{H,md"'h }(iru~t. rd~H':I."" Kfu'lc,
1\>l,ttl~ Ank~'l)~
,

Bir varmt~, bir yogumu~.

Ewel zaman i9inde, galbur saman i9inde demi~. Biri oglan,
biri ktz iki karde~ varmt~. Oradan a9 galmt~ bunlar. Galbur
da samanltkta olunca, samanltgt elemi~ler. Yiyecek 9tkaracaklar ya, yiyecek yok. Eleye
eleye goca samanhgt elemi~ler.
iki kilo bugday 91km1~. Dgi.ideceklermi~ (ogi.iteceklermi~ ).
iki kilo 91kmca ogi.itmeye kalmamt~. Ne edelim bunu? Boyle
bi~irelim yiyelim, demi~ler. Yemek etmi~ler. Bunlar gene actkmt~. Boyle boyle bi.iyi.imi.i~ler.
Oglan yeti~mi~. Oglan evlenecek olmu~. evlenmi~. Kans1

uyamk titizmi~. Klzcagtz magdur kalm1~. Kadm bir kumazhk di.i~i.inmi.i~. Ben buna bir
ilan (ytlan) yumurtas1 yedireyim demi~. Kamm1 ~i~ireyim,
bu koca bulmu~ diyeyim, bunu
yollasm diye di.i~i.inmi.i~. Naal
(nastl) yedirdiyse pi~irmeden
yumurtayt yedirmi~. Klzcagtz
gi.in gi.ine ~i~meye ba~lam1~.
Kadm da kocasma anlatml~.
Bu demi~, gi.in gi.ine ~i~iyor,
koca bulmu~ herhalde. Ee, nedelim bunu? GOti.ir bunu demi~, yi.ice dagm ba~ma goy da
gel, ya goti.ir gel, ya da kes gel.
Oradan goti.irmi.i~. Oglanm da
bac1s1 ya, ktyamamt~. Bir ~ey
etmemi~. Orada bir yi.ice dagm
ba~ma oturtup gelmi~.
Gelmi~. Kans1 sormu~ ne
ettin diye. Kestim att1m demi~ kansma. Klzm yanma oteden bir koyun ~obam gelmi~.
Yengem, bac1m sen ne oturuyon burada demi~. Boyle boyle oldu. Ben hasta oldum. Karde~im vard1. Beni buraya godu
gitti demi~ ktz. <;oban di.i~i.ini.i
yor, di.i~i.ini.iyor. Neden ~i~tin

sen boyle diyor, kocan m1 vardt, bir ~ey mi yedin diyor. Klz,
bolca yumurta yedik biz demi~.
Gam1 hep ilan enigi olmu~ ya.
<;oban, gel bac1m, ben seni goti.ireyim. Emme bir ~art ile goti.iri.iri.im, iyi edersem alacam
ben seni demi~.
Oradan goti.irmi.i~ klZl, koyunu da getiriyor. <;oban koyunu sagm1~, bir kazan si.it
yapm1~. Klz1 yi.izi.i a~ag1 agaca
asm1~. ilan si.iti.i sever ya. Klzm
i~inde ne kadar ilan varsa doki.ilmi.i~. Oradan ~obanm umudu gelmi~. Bu ilandan oluk demi~. Klz da yumurta yedik demi~ ya eweli. <;oban, yann bir
daha deneyeyim demi~. Koyunu bir daha sagmt~. Oo, hep
inivermi~ ilan. Kalmam1~ gayri, ktz iyi olmu~. Birbirlerini
almt~lar.
Ka~ gi.in ge~iyse gayri gelin hamile kalm1~. Bir oglan
~ocugu olmu~. Ka~ sene ge~ti
aradan bilemem. <;ocuk bi.iyi.imi.i~ biraz. Sormu~, bizim kimsemiz yok mu hi~? Oglum i~te
filan yerde bir daym vard1 ya

c;ocugu olmazm1~. iki ii~ sene

ge~mi~.
Olmami~.
Kadm
Allah'a dua edermi~. Allah'1m
bana bir ~ocuk ver demi~.
Neyden olursa olsun, ylandan
olsun, kediden olsun, tavuktan
olsun demi~.
Allah buna horozdan c;ocuk
vermi~. Bak Allah'm i~ine. Azcik vakit gec;mi~. Horoz kalktl m1 sabahleyin kiilliige gidermi~. Tavuk cinsi ya, kiilliik
e~ecek. Allah'Im, bu naal (nasd) c;ocuk? Kiilliikte mi biiyiiyecek, diye kadm can sikiyormu~. Yedirirmi~. ic;irirmi~. horoz c;ocuk kiilliige, tavuklann
ic;ine gider e~inirmi~. Bu naal
c;ocuk olacak? Ben ne istediysem Allah'tan. Bunun beri geldigi yok, demi~ kadm. Bir giin
kizmi~. keseyim ben bunu, olmayacak demi~. Kan horozu beri alm1~. Btc;ak biraz kiit
imi~ herhalde ki keserken hoc;ocuK roz giilermi~. Ne kesmez btc;ak
bu demi~ kadm, bi~ireyim, ate~e koyaytm, yakaytm ~unu deiki oksiiz garip evlenmi~. mi~. Horozu almt~. haram (kaGel zaman git zaman bunlann zan) ic;ine ate~e goymu~. Horoz
unuttum gitti. Boyle bOyle oldu
Ben demi~ ~ocuk, oraya bir gideyim.
Cit demi~ler ~ocuga. Evveli
aga~tan at yapard1k. Soyle bir
c;ubuk keser de biner giderdik
c;ocukken. <::ocuga i~te oyle bir
degnek kesip vermi~ler. At olu~u bu. Sonra c;ocuga demi~ler
ki, sen eve misafir olarak var.
Sana ic;eri gee; derler. Gec;tiginde boyle bOyle soyle.
Oglan varm1~. Kap1y1 ~al
mi~. i~eri buyur edince oglan,
yenge at1ma yem koyuver demi~. Oglum bunun neresi at
demi~. agz1 yok, di~i yok. Bu
yem yer mi demi~. E yenge,
demi~ oglan, anasmm yanmda k1z gebe olur mu? Gelin,
oglum necisin, nerelisin sen
demi~. Yenge demi~ oglan,
boyle ilanm boyle enigi olur,
ben oyum ...
dememi~. anlatmami~.

HoRoz

K.tytpM.,..JiAr ATLAS 19

yanarmt~. Bir yandan da ne

ktzgm yatak denni~. Gene konu~urmu~ pi~erken. Kadm bu
sefer, ben yiyeyim, yutaytm o
zaman konu~amaz demi~. Kadmm bogazmda yine konu~
mu~. Yav demi~. biz darctk sokaga dii~tiik demi~. buradan
nastl ge~ecegiz? Kadm bunu
yutmu~. Horoz oradan kurtulmu~. midesinden inmi~ a~agt
ya. Bura da kokannt~ demi~.
kokar yatak demi~. Oradan karmm i~inde ne okuduysa kan
olmii~. Horoz r;tkmt~ dt~an.
Gitmi~ tavuklarm ir;ine ...

PADi$AH iLE
(:OBAN
J,:,,_,.,..tl.. Ki~i: lbr~tJ,im (1t~erl
(l-lonalmll rorugu, C.mkurtur.,n
Koyu, Ak~drir, Konyu)

Zamanmda padi~ahm oglu

<;oziimii olmayan hastaliga yakalanmt~. Doktor doktor gezmi~ler. bir <;oziim bulamamt~
lar. En sonunda birisi, bir Yoriik koyiinde koyun otlatan
~obanm yanma git. 0 ~oban,
gamstz kedersiz birisidir. 0 r;obanm goynegini alirsan sen bu
hastahkta kurtulursun, demi~.
Araya araya bu dagdaki Yoriigii bulmu~lar. Padi~ahm oglu
<;obana demi~ ki, ben bir amanstz hastaliga yakalandtm. <;oziimiim de sensin. Senin bu goynegini alirsam ben bu demen
kurtulacakmt~tm. Bunu dedigi andan itibaren bizim Yoriik
~oban iki elini ~akaklanna altp
dii~iinceye dalmt~. Tabii padi~ahm oglu ~a~tnnt~. Neden
bOyle oldu? Biz seni dertsiz,
gamstz, tasastz bir ki~i biliyorduk. Cohan, koskoca padi~a
hm oglu gelmi~ benden goynek

istiyor. Ama benim ona verccek varrnt~ zerrafa. Tamam demi~.

bir goynegim bile yok. Ben dii- ben ciizdammt aldtm geldim.
~iinmeyeyim, ben dert etmeye- Aa! demi~. ben evi anahtarlayim de kim dert etsin demi~.
mamt~tm. <;ocuk burada dursun, ben bir evi anahtarlayaH,\VVA HANllvl
ytm geleyim, ~ocuk aglarsa
cmzigi ver. <;ocuk giiya aglaK"''""J. Kifi: ~aile Ah,v
(."-rdaulov. Marmtl
yacak. emzik verecek. Olii ~o
Bir Hawa Hamm vanm~. cuk aglar mt? Kadm geri gelBu Hawa Hamm ~ok yiyi- mi~. Zerraf. ya Havva Hamm.
ci biriymi~. GOrdiigiinii soyar- senin ~ocuk hi~ aglamadt demt~. Kimine emmim derrni~. mi~. Hawa Hamm \Ocugun
kimine daytm dermi~. Bir giin yiiziinii a~mt~ da bir bakmt~.
gitmi~ bir zerrafa (sarrafa) var- Ay! <;ocugumu oldiirmii~sii
mt~. Bana bir bilezik laztm. niiz, diye bagtrmt~ \agtrmt~.
(.ocugum evlenecek. Bana bir Zerraf. aman Havva Hamm,
bilezik ver. Zerraf da, ya Hav- bu zerraf hep senin olsun,
va Hamm, senin gelinin vardt beni mahkemeye de verme,
demi~. N iye ~imdi bana bilezi- ne istersen al, "ocugu da goge geldin? i~te aniden geldim tiir, oldii diye gomersin demi~.
demi~. Hemen bilezigi dart- Gitmi~ Hawa Hamm, zcrrafa
ttrmt~. Damtktan sonra Hav- da sahip olmu~.
va Hamm, ya ciizdamm galdt
Aradan birka\ zaman ge\cvde, ben bir ciizdam getire- mi~. Hawa Hamm bir deniz
yim, senin o bilezik orda dur- kcnanna \tkmt~. Deniz kesun demi~.
narmda gezerken bir yorgam
<;tkmt~ oradan. Yeni bir ile ya~h bir adama rastlamt~.
~tocuk koymu~larmt~ meza- Amca, sen naptyon burada dera. Mczardan ~ocugu "tkar- mi~. Amca, ben burada ya~tyo
mt~. sarmt~. Kucagma almt~. rum i~tc dcmi~. Amca demi~.
K.rtP l'l.u.dl.tr ATLAS 21

seni ben evtmtze gotureyim.

Seni hamama goti.ireyim. Ben
sana bakacagtm. Amcayt hamama gotiirmii~, giydirip ku~atmt~. Giydirip ku~atttktan
sonra saat bilmem ka9ta kaptmda ol demi~. Amcanm yorganmm aras1 da para doluymu~.
Yorgan da Hawa Hamm'm
evindeymi~. Adam geliyor eve,
tak tak kaptyt 9ahyor. Kim o,
demi~ kadm. Adam, ben geldim demi~. Sen kim sin? Kadm
hemen bagmyor. Kom~ular yeti~ in imdat! Kaptmda bir adam
var. Beni oldiirecek mi napacak? Sonra o adam da ka9m1~.
Aradan bir zaman daha zaman ge9mi~. Hawa Hamm
kom~usuna demi~ ki, yav senin orda bir tavuk var. 0 tavuk bana gelip diyor ki, benim sahibim Ay~e, o filancayt
seviyor diyor. Senin tavuk oyle
konu~uyor. Sonra Hawa Hamm, sen onu getir bana, ben
onu sustururum demi~. Kom~u
da tutmu~. getirmi~ tavuklan.
Hawa Hamm almt~ tavuklan,
kesip yemi~, doldurup yemi.
22 ATLAS K.rysp Mas.tll.rr

Onu da

bitirmi~.

Sonra komhani benim tavuklar noldu demi~. Hawa Hamm, tavuk filanca tiiccar geldi,
benim ablamt filan etti diyor,
demi~. Kadm da aman Havva Hamm, tavuklarm kimini
doldur ye, kimini pi~ir ye, bize
gonderme demi~.
Aradan birka9 zaman ge~
tikten sonra biri oliiyor. Orda
herkes agla~tyor. Millet agla~ttktan sonra Hawa Hamm
varmt~. Ya bunun ismi filanca
filanca degil mi, demi~. Tabii,
daha onceden ogrenmi~. Kanst olen adamt da goziine kestirmi~. Varmt~ yanma. Ba~hyor
agtta. Vay deyzemin oglu vay!
Filanca deyzemin oglu vay,
diye sanhyor kanst olen adarna. Ak~am oluyor, bir pisiye
biiriinmii~. Bir de tavuk ti.iyiine biiriinmii~. Varmt~. Deyzenin glZlnt alacan mt diye adamm omiigiine 9okmii~. Adam
demi~ ki, amanm Hawa Hamm biz buradan 9ekelim gidelim, biitiin mal senin olsun.
Onu da yemi, yiyici ya.
~u gelmi~.

Gelmi~. eve oturmu~ Hawa

Hamm. Kaynanast da orada,
sen nerde kaldm gelin, ka~ zamandu yoksun ya demi~. Gezdim, dola~ttm geldim demi~.
Kaynana odadan ~tkarken arkasmdan itmi~. Kadm merdivenden a~agt dU~mli~. Dilini
tstrmt~. Dili kopmu~. Kaynana
konu~amaz olmu~. Polisler gelmi~. Hawa Hamm kaynanan
niye dU~tli demi~ler. Gan, elleriyle Hawa Hamm'm ettigini anlatmaya ~ah~mt~. Adamlar anlamamt~. Hawa Hamm
ne diyor senin bu kaynana
demi~ler. Blitlin mal varhgtm
Hawa'nmdtr diyor, demi~.
Gan ~atlaytp olmli~. Hawa
Hamm oturup kendi kendine

PADi~AH
iLE (;IFT(:i

Bir

padi~ah varmt~.

konu~urmu~:

atma
Tarlada
bir ~ift~i gormli~. Oklizli ile
tarlayt slirerken vanrmt~ bir
donlimlin ba~mda oynarmt~.
sonra gidermi~ oblir donlimlin
ba~mda oynarmt~. Padi~ah inmi~ atmdan. Sen niye oynuyon demi~. Hi~ i~te, demi~.
oynamasam i~ bitmez. Padi~ah o ~ift~inin pe~ine dli~
mli~. <;ift~i eve varmt~. Hammmm birisi hemen varm1~
oklizleri baglamt~. Birisi suyu
almt~ ayagmt ytkamaya ba~
lamt~. Birisi de orda yemegi
hazultyor.

Babamdan kaldz bir kmk oturak

Annemden kaldt bir kmk ayna
hte filam iittiin yedin yJia
Havva Hamm
Ya~a Hawa Hamm, ya~a
Hawa Hamm derken polisler
bunu duyup Hawa Hamm't
almt~. gotlirmli~. Hapse atmt~
lar. Masal da boyle bitmi~.

yav demi~. biz hammtmtzt yere

basttrmtyoruz daha bu hizmeti gormedik. Padi~aha yarayan avrat, kocasmdan bo~
olurmu~ o zamanlarda. Padi~ah demi~ ki, benim bir hammtm var, dlinyalann en glizeli. Sana ben hammtmt vereyim.

binmi~

geziyormu~.

Padi~ah

bakmt~.

bakmt~.

K.tJ1p MdSdil.zr ATLAS 23

Sen hammmm ii~iinii de bana

ver. Yoo demi~ ~oban, onlann
sanatl kotii.
Padi~ah birisine demi~ ki,
sen ne ile ugra~usm? Ben ~a
ma~m toku~ altmda beyazlannm. Bu ne i~ yapar? Bu da huSJZmJ~. Bu neci? Bu hammm
da ars1z demi~. ama bana hizmctlcri bOyle.
Simdi padi~ah h1rsza, bana
yararsm gel demi~. Bu evden
~al. o eve gotiir dcmi~. Cama~
n toku~ altmda beyazlatana da
sen de i~ini yaparsm demi~. ArSJza gelince, hadi bakahm sen
dogru denize dcmi~. Denize
atmJ~.

Aradan bir zaman

24 ATLAS A"IIJ'p M.u.JJ..r

ge~mi~.

BakmJ~m~

padi~ah,

~ift~i

daha betcr oynuyormu~. Padi~ah, Allah Allah demi~. Elime su dokmclcrinden ge~tim,
merhaba bile etmezler. Bunlar
sana baknklan gibi bakmyorlar bana. Padi~ah1m sana ben
bir ~ey diycyim. Simdi sen padi~ahsm amma demek ki bu
gorevini yapam1yorsun, sadcce
padi~ahhkla ugra~yorsun. Gorevine dikkat ct. Buradan da
git, o eski hammmla giizel giizel ge~in, iyi ol, ba~ka bir ~y
istemem. Bir daha da beni takip etme. Dcmck ki benim ona
gore ozelligim var. Sen bir padi~ahsm amma ben bir ~ift
~iyim. Demek ki ona gore

kcndimi sevdiriyorum. Dikkat Ta~1 alm1~lar magaranm agzmet kendinc ... Velhastl masal da dan. i~eri ginni~ler. Ay1 hep
bOyle bitmi~.
hal ile, meyve ile doldunnu~
magaranm i~ini. Ginni~lenni~
AYI
be~ altt tane ay1 potugu, kadm
da orada. Oradan onlan almJ~
lar. Haydi bakaltm Fatma.
Bir gun koyluler daga oduKazan goriirmu~lermi~ yanna giderlermi~. 0 koyde de larmda. Magaranm giri~indc o
aya varma~. 0 aya her zaman potuklan kazanda kaynatlp olgadmlan ka~mrmt~. Goriir- dunnu~ler. Gcri gelmi~ler. Fatdugu gadmlan potuklarmt~. mack bcnim ~ocuklanm neBir magarast varmt~. Bir koca rede diye aglamaya koyulmu~.
da~ varmt~. Arkasma o ta~t te- Koyluler de bir kuyu a~m~
kerledi miydi, magaray1 kapa- lar ya. Ay1y1 oraya du~unnu~
urma~. Bir gun olmu~ aya gine ler. Oraya bir ate~ at1p aytya olFatmacak isminde birini ka- dunnu~ler. Ondan sonra aymm
~rmt~. Potuklama~ kadam. Bir ogrencisi gibi bir dev vann1~.
surti potugu olmu~ kadmm.
Onlann pe~ine du~mii~. TutKoylu de buyuk bir kuyu mu~lar o devin arkasma bir tekazmt~. Ostune de boyle bir ker baglam1~lar. Tekcr uzar da
dal do~emi~. Bir kat toprakla- uzar. Arkasmdan o teker iz yamt~. Tuzak kunnu~. Koylu hep panna~. Tekerin ardmdan vara
pe~inde aymm. Aradan iki u~ vara vann~lar, aynt aymm magun ge~mi~. Avctlar yola ~k garasma ~km1~. Dur demi~ler,
mt~. Bu ay1y1 bulaltm, oldu- stra ~imdi bunda.
relim. Vara vara varmJ~Iannt~.
Dev de ~ocuklan yutarm1~.
Bir ine ginni~ ay1. Magaranm Bu devin kulagma bir ~y sokgiri~ine goca bir ta~J koyuyor- mu~lar, dev olmu~. Devin karmu~. Sonra ay1 gitmi~ oradan. mm yannJ~lannJ~. c;ocuklarm
K..,l/' ,\u.alur ATLAS 25

kimi ~elik ~omak oynarrm~.

Devin kammda ya. Kimi tirkeci oynamu~. kimi ate~ yakarmt~. Sonunda aym o ayt gibi
devi de harcamt~lar, kurtulmu~lar. Masal da bOyle bitmi~.

KIZ KARDE$
Ka_vnl'll Kiti: Fatma Al-.dc
(Arsl,mkoy, 1\fc:r~m)

yapmaya ~tkmt~lar. <;ocuklar

avlanarak ge~inmeye ba~lamt~
lar. Bir zaman ge~tikten sonra
gannm bir ktz ~ocugu olmu~.
Kiz ~ocugu bayagt biiyiimii~. Biiyiidiikten keri, anne
benim hi~ karde~im yok mu
demi~. Vardt ama bizim hi~ ktz
karde~imiz yok diye terk ettiler.
Ondan sonra ktz, ben karde~
lerimi bulabilir miyim anne demi~. Bilmiyorum ktztm, demi~
annesi. Soyliiyorlar ama. Bir
yerlerde yiiksek bir ~e~me varma~. Bir aga~ kovugundan bir
su akarma~. Oraya her giin at
ile gelirler, atlanm sularlar, yiyeceklerini ahrlar, geri donerler. Daga bir ev yapaklar. Haberini almm ama bana kiisler.
Sen git klZlm, demi~ annesi.
Eline bir tekerlek vermi~. Eger
seni goriirlerse ~unlan de:

Bir vanm~ bir yokmu~. Eskiden bir ailenin yedi tane

Yedi kardatm yegeniyim
oglu olmu~. Bir giin anneleriSandal kadmm bebegiyim
ne. anne bizim hi~ ktz karde~i
Tek tekerlegim tek
0 da yiiksek rampaya temiz yok mu demi~ler. Yok oglum, Allah'm istegi ooyleymi~. keri atarmt~. Tekerlek tekerOyle olmazsa biz burayt terk lenirmi~. Ktz elinde tekerlek
ediyoruz demi~ler. Daglara yer ile gezerken herkes ktza kulak
26 ATLAS K~~

verirmi~.

ba~lamt~. Evin bir taztst varAdamt mt~. Tazt ate~e i~ermi~. ate~i
~Uphe almt~. Bir de Cadt Can- sondUrUrmU~. Tazt dermi~ ktz
st derler bir kadm varmt~. Ktza ~ocugu, benim yakttgtm ate~i
kulak verirmi~. Devamh takip elleme, ben yemek yapacagtm
edermi~.
karde~lerime. Tazt da bana bir
Ktz az daha bUyUyUnce, tane UzUm ver, yapmaytm deranne ben bu karde~lerimi bu- mi~. DzUmU verirmi~ agzma,
lacagtm, nastl bulurum demi~. gine yaparmt~. Derken gUnler
Bir keseye kUI koyacam, bir ge~er, her gUn yemeklerini yako~esini delicem. Tarif etmi~ par sinermi~. Bir gUn oyle, bir
yolu. Bu kUI nerde biterse kar- gUn boyle gUnler ge~ermi~. 0
de~lerinin evi orda demi~.
karde~leri gel~eler yemek yaAnnesi keseye kUIU katmt~. ptk, gelseler yemek yaptk ...
Ktz, annesinin tarif ettigi yola
Bir gUn o Cadt Canst kaptgitmi~. Cele gele gelse ki bir ya gelmi~ . ..Ac; bu kaptyt," debag evi. Karde~leri kendile- mi~. Ktz kaptyt a~maytp kaptrine derme ~atma bir ev yap- nm ardma bir agtrltk koymu~.
mt~lar. Her gUn o daglardan Kaptyt a~tvermeyincc ktz, Cadt
avlamrlar, birbirleriyle yerler, Canst di~inin birini ~ekip ati~erler, gezerlermi~. Yine daga mt~. 0 yabani ganntn di~i argittikleri bir gUn bu ktz o evi ttk neyse, ktzm ayagma batmt~.
bulmu~. Kimse yok. i~eri gir- Karde~leri yine avdan gelmi~.
mi~. silmi~. sUpUrmU~. bir de Dav~an bulup yerlermi~. Ku~
ate~ yakmt~, yemegi de UstUne buldu, vurup getirilermi~. Derkoymu~. Ktz onlar eve gelme- ken gelmi~ler, gaptyt a~ama
den karntnt doyurup bir tarafa mt~lar. Ondan sonra naal (nasinmi~. Karde~leri bir gelmi~. stl) ettilerse kaptyt ktrmt~lar,
Allah Allah, ev temiz. Son- ac;mt~lar. Ayagma di~ battk ktz
ra ktz her gUn boyle yapmaya baygm yatarmt~. Bakmt~lar, bu

Bir gUn ath

gelmi~.

Karde~lerden biriymi~.

K.ty~pM~

ATLAS 27

ktz nerden derken nasii olduy- almt~lar. 0 magarada sua hangisine gelirse yerlermi~. Hepsisa ktz aytlmt~:
nin de elleri ayaklan baglt. <;ok
Yedi kardaitn yegeniyim
s1k1 baglarlarmt~. Ama biri teSandal kadmm bebegiyim
kerlenip tekerlenip yan gelmi~.
Tek tekerlegim tek
Siz benim karde~imsiniz de- geldikten sonra demi~ ki, bemi~. Oyle sanltp kucaklamt~lar. nim cebimde bir bt~ak var. Gelebilirsen yan gel. Digeri yakla~mi~, onu cebinden c;ekmi~.
AKKOYUN
Bt~akla ipleri kesmi~. Sonra
KARA KOYUN
birbirinin iplerini ac;tp kurtulmu~lar. Vah~i adamlar uyuEskiden daglarda ~obanlar yunca hepsi Ustlerine c;okU~
gezermi~. <;oban o zaman ~ok. mU~ler, bunlarm ikisini de olYorUkler gezermi~. YorUkler dUrmU~ler. Dagda odun bolgezerken iki vah~i adam var- mu~. Bir bUyUk ate~ yakmt~lar.
mt~. Soyle sa~h sakallt, ne bu- BrUU! Ak koyunum kara koyulurlarsa yerler, i~erlermi~. Aym num, mee, diye diye adamlan
yabani hayvan gibilermi~. Bu parc;alamt~lar.
vah~i adamlar bir gUn YorUklere dadanm1~. Her gUn bir ~o
AYI PA$AKuzuLu AYI
bam getirirlermi~. elini ayagtm baglar bir magaraya atarlarmt~. Birini keser oldUrUrlermi~.
Adamlardan biri, brUU, ak koYaz geldi mi YorUkler yayyunum, kara koyunum der, di- laya go~er. <;oban, dagda gugeri de mee, mee dermi~. <;o- zusu ile goyunu bir araya gatar.
bam yerlermi~. 0 sesler hep Guzusu ile goyun emi~ir. Sonra onlan aymrlar. Aytrdt m1 mal
duyulurmu~.
GUnlerce dokuz on ki~iyi (hayvan) sUtlU olur.
28 ATLAS Kaytp Ma.<a/i.tr

0 zamanlar yabani adamlar

dag adamlan. Bunlar
iyice yabani~ikler. 0 adamlardan birisi o guzuya heveslenirmi~. Guzu ~almaya karar vermi~. Goyunun guzusunun birini alm1~. Bir ~ardak varm1~.
Onun i~inde onu beslemeye
karar vermi~. Guzuya dil ogretmeye ba~lam1~. Dagda gezerken annesi guzuya dil ogretir de, anne diye baguarak gelir
ya. Bu adam da demi~ ki:
Sutlegen yedim sutlendim
Kaplan yedim kaplandzm
Aqtver briiuyenim kapmz
Guzu da biiytiye biiyiiye
onun dilinden anlamt~. A~t
verirmi~ kaptyl. Guzu adam1
duyunca, annem geldi dermi~.
Adam da her giin guzu ile boyle eglence yaparmt~.
Dagda gezen bir Ay1 Pa~a
varmt~. 0 Ay1 Pa~a bunlan takip edermi~. Adamm soylediklerine kulak vermi~. Guzu
da bir giin oyle, bir giin boyle
biiyiimii~. etlenmi~. Ay1 guzuyu yemek istermi~. Adam ay1y1
fark etmi~. Niyetini de anlam1~.
varm1~,

Ben bunu haklay1m, bu benim

guzumu oldiirecek demi~. Biiytik bir ~ukur kazm1~. Ostiinii ortmii~. <;ar~af do~ek atml~.
Ben diyeyim ki ay1ya, gel arkada~ olahm, misafirim ol, yiyelim, i~elim diye dii~iinmii~.
Fa kat Ay1 Pa~a daha once davranml~. Adam gelmeden gelmi~. kahn sesiyle guzuya:
Sutlegen yedim siitlendim
Kaplan yedim kaplandzm
Aqzver briiiiyenim kapmt
Guzu da demi~ ki, sen benim sahibim degilsin, sana
ben kap1 a~mam. Sonra Ay1
Pa~a inceltmi~ sesini. incelttikten sonra guzu da kaptyl a~
ml~. Hemen buldu mu avm1,

guzuyu yemi~. Cigerini de sokmii~. ~ardaga asm1~. Ay1 ka~

ml~. Ay1 ka~tlktan sonra sahibi gelmi~:
Siitlegen yedim siitlendim
Kaplan yedim kaplandrm
Afrver briiiiyenim kapmr
Ses yok! Ne kap1 a~1ltr, ne
de guzudan ses var. Derken
ciger ses vermi~. beni yediler,
ben c;ardagm ba~mday1m, Ay1
Pa~a beni yedi demi~. Oyle
olunca mal sahibi k1zm1~. Bu
diizeni kurmu~. <;ukuru kazmi~ iistiine ~ar~af1 do~egi atml~. Online de kazam kurmu~.
Adam aymm dilinden konu~urmu~. Ayt ile arkada~ olmu~.
Onunla gezer tozarm1~. Gezmi~ler tozmu~lar ama guzumu
yedi diye adamm cigerine batarmi~. 0 c;tkmt~ geze, bu c;1km1~ geze ... Gezdikten keri bir
giin onu davet etmi~. <;a~aft
do~egi germi~ gerintiler yapmi~. Buyur Ayt Pa~a demi~. gel
biraz konu~altm. Ay1 Pa~a gelmi~. Do~egin iistiine oturunca,
lap! Alnna (a~ag1ya) dii~mii~.
Adam. getirmi~ kazandaki
30 ATLAS K4Jtp Maull.tr

kaynar suyu iistiine dokmii~.

Sen benim guzumu nas1l oldiirdiiysen ben de seni boyle
oldiiriiriim demi~.

KELOGLAN

Bir varm1~. bir yokmu~.

Yedi karde~in birisi kel imi~.
<;ok zenginlermi~. Babas1 bir
giin biiyiik oglana demi~ ki,
merkebe binip falan agaya git.
Elindeki zarfta para var, onu
ver. Bugday1 al gel. Oglan binmi~ merkebe, varm1~ aganm
yanma. Aga demi~ ki, benim
~artlanm var, onu yaparsan vericem bugday1. Ne yap1can?
Mal sahibi her giin bir kaltp
sabun ezermi~. Bu sabunu ic;ip
yatakta yatacaksm, pislenmeden gideceksin demi~. Bizim
oglan sabunu ic;tikten sonra yatag bat1rm1~. Sabah adam, sen
bunu hak ctmedin demi~. Oglan e~ege binmi~. donmii~.
Babas1 sormu~. hani bugday? Adam bizi zora ko~tu demi~. Babas1 diger c;ocugu da

<;ocugun

gondermi~.
Adam g e n e
bir sabun ezmi~. Ye bunu, yersen sana bugday1 verecegim
demi~. Oglanlann alttsJ da her
gelmesinde aln kahp sabun yetni~. yatagt banrm1~. Ondan
sonra bir de en kii~iik olan Keloglan varm1~. Baba ben bugdayt getiririm demi~. Nasd getirin? Ben getiririm baba.
Binmi~ e~ege, varm1~ adarnm yanma. Adam t;ocuga ayntsmt soylemi~. Tamam derni~ Keloglan. i~mi~ sabunu.
t\dam yatagt haztrlamt~ gitmi~.

ic;erisi bozulmaya
ba~lam1~. Aganm varsa ki ~iz
mesi var. <;izmesine pislemi~.
Ayakkabtlan var. Ayakkabtlara
pislemi~. Gasgeti varmt~. Gasgetine pislemi~. Evde nesi varsa
tavasma kadar pislemi~. Adam
sabah bir gelmi~ yatak tertemiz.
Gel oglum, sen bugdayt hak ettin. Bugdayt yiikletmi~. Keloglan binmi~ merkebine 1shk ~eke
~eke dii~mii~ yola. Vannca babasmdan iyi bir aferin alm1~.
0 gittikten sonra aga bir gaveye varaytm der. <;izmeyi giyerse ki ta dizine kadar pislik.
Vay! Verin gasgetimi de bunun pe~inden gideyim. Bunu
yakalayabilir miyim? Yakalanm. Gasgeti giymi~. yiiziinden
pislikler akm1~. Hamm1 ~agu
mi~. hamm gel gel, adam bOyle
bOyle yaptl demi~ ...

KENGEL
iki arkada~ varm1~. Hep
beraber gezerlermi~. Birinin
hamm1 ~ok giizel. digerininki
I<AylpMAJJil,u ATLAS 31

c;irkinmi~. Hantmt <;irkin olan

gi.izele goz koymu~. Goz koyuncak, diger adamt oldi.irmi.i~. 0 oli.intii actlan ge<;tikten sonra kansmt almaya karar
vermi~. Kanst da mecbur, ne
yapsm, bu tantdtk diyerekten
ona kalmt~.
0 zamanlar oki.iz ile karasaban derler tarla si.irerlermi~.
Onu si.irmeye her gi.in tarlaya
giderlermi~. Giderlerken ftrttna esermi~. Kengel derler kafast topuz gibi dikenli bir bitki
vardtr. Ftrtma estik stra o kengel gelir kadma bir vururmu~.
Kadm gidiyor geliyor, kadma
bir vuruyor. Bir giin kadm, ya
adam, bu kengel neden bana
vuruyor diyor. Ya hantm, bir
~ey soyleyecegim amma bir
ti.irli.i sana soyleyemiyorum.
N e soylicen? Sen in beyinle
biz arkada~ttk. Sen gi.izel oldugun i<;in onu ben oldi.irdi.im.
Bu kengel sana haber veriyor.
0 haberi vermeden ben vereyim demi~. Oldi.irdi.in mi.i? 01di.irdi.im. Kadm ak~am olunca
adamm haberi yokken gitmi~

askere, polise, karakola haber

Adamt tutuklatmt~.

vermi~.

AG.A,TAKi
ADAM
.1\.a_Y"d. Ki~i: .\l~t"t~ Yaldmrn

(Arsf,ml.iiy, Mihin)

Zamamyla gaytt yaparak

ya~ayan bir insan varmt~. Gaytt dedigimiz, eskiden oki.izlerle saman si.iri.ili.irdi.i. Ona
denir. Bir giin yine gaytt yaparken vaktin nastl gec;tigini
anlamamt~. Gece olmu~. Etrafta ytrttct hayvanlar gelmi~.
Hemen bir agacm ba~ma <;tkmt~. baltastyla birlikte beklemeye ba~lamt~. Agacm tepesinde dururken bir ayt gelmi.
Ayt nerden <;arpmt~sa elinde
bir deri getirmi~. Bir ate~ yakmt~. onun iisti.inde pi~irip yemi~. Tabii onun kokusu etrafa
dagtlmca bir tane tilki gelmi~.
Tilki gelince ayt onu fark etmi~ ve kovalaymca yakalamt~.
Yakaladtktan sonra til kinin kt<;ma poskorti.i otu basmt~. Basmca tilki feryat yapmt~. Tilki
bagmnca ayt ha ha gi.ilmii~.

Adam yukarda dayanamJyor tabii, puhuu diyerekten

ses c;karm1~. Ay1 bunu duyunca tilkiyi buakm1~. iki tarafma c;agum1~, ha hu. diyerekten ses yapm1~. iki taraftan ay1lar tabii hep gelmi~. Ay1
yukandaki insam i~aret etmi~.
Ay1lar agacm tepesine dogru
c;tkmaya ba~lam1~lar. Adam da
elindeki baltayla aytlarm eline
vurup onlan dU~Uriiyor. Bundan cam Slkllan ay1lar ba~la
ml~lar agacm dibini e~eleme
ye. Agac; y1ktlmaya ba~laymca
adamm ic;inde bUyUk bir korku ba~lam1~. T amam demi~.
bizim i~imiz bitti, artlk burada
bunlar beni parc;alayacak.
Olacak ki, bir kervan gelmi~. Deve kervam. Tam agac;
a~ag1 dogru indiginde kervancJlar gelince ay1lar kac;m1~.
Aytlar kac;mca adam devenin UstUne atlam1~. ileri dogru varm1~lar. ileride kervanCiiar develeri dinlendirmek
ic;in Ihktirdiklarmda (c;okerttiklerinde) bakm1~lar ki devenin Ustiinde bir adam. Yav sen

nap1yon da bizim devenin UstUne biniyon? Ya siz sorman,

ben ay1lardan kurtuldum.
Oyleyse sen bizim koyun
sUrUlerimizi gUdeceksin demi~ler. Adam da bil mukabil
kabul etmi~. Koyunlan otlatmaya gotUrmU~. Olacak ya,
adam koyunlan gUderken
yine vaktin nas1l gec;tigini bilmeyerek gezerken daglan duman basm1~, yagmur bastumJ~. Bir in bulup hayvanlan
ic;eri sokmu~. Magarada bir
dev varmi~. Eski zamanlarda
ya~arm1~ bu dev, gUc;lU kuvvetli, insandan c;ok kuvvetli
bir mahliikmu~. Adamm elini kolunu baglami~. Maim
birini kesip parc;alami~. kozlerin UstUnde yemi~. Ardmdan dev uyumaya ba~lam1~.
Adam dU~UnmU~ nas1l kurtulurum diye. Bakm1~ ki ate~
var, sUrUnerek ate~in yanma
varm1~. Elini baglayan urgam yakarak kurtulmu~. Ama
ben bunu ne yapay1m? Bunu
da ben burada oldUreyim demi~. Orda ~i~in birisini ate~in
K.tyrp .W.ualJ.u ATLAS 33

sokuyor. Tam devin go- olmu~. Oranm agas1 bir soru

basm1~. Dev bir ~1ghk sordugu zaman, aganm dam~manma cevab1 o ~ocuk veatml~. olmi.i~ ...
rirmi~. c;ok akJIIJymJ~ ~ocuk.
Aga, dam~manma sen kimden aldm bu akii1 demi~. Her
Kayt1al.. Ki:oi: ZtyntJ (h KciJ'U
(&ynumuh riirusu. Erdcmli. Mcrsm) zaman cevap veremezdin?
Ewel bir aga varm1~. i.i~ de y alan soy lese kafasJ gidecek.
oglu varm1~. Ewel agalann de- Filan ~obandan ald1m, demi~
digi tutulurmu~ ya. Oglanlan dam~man. Getirin o ~obam
denemi~. Acaba benim oglu- demi~ aga. Getirmi~ler. Her
mun hangisi beni daha ~ok se- sorusuna mannkii cevap veriver demi~. Bir gi.in oglanlanm yormu~ ~oban. Biraz daha zasorguya ~ekmi~. Biri demi~ ki, man ge~mi~. c;oban gi.ivenisen baldan tathsm baba. Biri lir, di.iri.istmi.i~. 0 ~obana kJde demi~ ki ~ekerden tathsm. zmJ vermi~ aga.
Digeri de demi~ ki ben seni
Y11lar ge~mi~. ~obanm geltuz kadar severim. Baba kapJ- digi i.ilkede bir kJthk olmu~.
da duran kahyasma goti.ir bu Altmlan ~uvallara yiikletmi~
oglam kes, bunu istemiyorum, babasJ, obi.ir i.ilkenin agasJbeni tuz kadar sever demi~. 0 na bugday istemeye gitmi~ler.
da gotiirmi.i~. Ama gence kiya- Oglan babasmm da gelecegimamJ~. Eskiden gomlek giyer- ni biliyor ya, yemeklcri pi~irt
ler ya. Gomlegine kam si.irmi.i~ mi~. Yemege hi~ tuz attJrmagetirmi~. Agam demi~. sozi.inii mJ~. Cezalandmld1 ya. Yeyerine getirdim, oglam kestim mekleri ortaya koymu~lar. Bageldim. Oglan da ba~ka iilke- basJ yemegi yemi~. Bu yemeklerin tuzu yok. Biz tuz yemeye gitmi~.
0 zaman i.ilkeler yakm- yiz demi~ ki.i~i.ik aga. Ya olur
mJ~ i~te. Orada bir eve ~oban mu? Tuzsuz yemek olur mu?
i~ine

zi.ine

34 ATLAS A'<1Jtp M.t.Hdi.Jr

Tuzsuz yeriz demi~. Niye tuzsuz yersiniz? Bizim bir ftkramtz var. anlataytm da ondan
sonra tuzu koyanz. Bir aganm ii~ oglu varmt~. Oglanlann sevgisini denemek istemi~.
Biri bal. biri ~eker, biri de tuz
dcmi~. Tuz diyen oglam cezalandtrmt~ aga. Ondan biz ruz
yemiyoruz.
Ya oyle olur mu demi~. Ama
dii~iinmii~. kendi! Baba demi~.
o cezalandtrdtgm oglan benim.
Ondan sonra orda kavu~mu~
lar, bulu~mu~lar. Tabii yemege
de ruzu koymu~lar.

kusursuz yaptyormu~.
Diger oglan, baba beni
everin demi~. Tamam. Bir
kom~u koyden bir ktz bitirmi~ler. Evdeki yedi ytlhk gelin de bir ~orba koymu~. i~te
eskiki Yoriigiin yemegi ~orba,
a~ tahtl. .. Yani r;abuk olan bir
~ey. hemen yapabilecegi bir
~ey. <;orbayt koymu~. Altma
da bir ata~ basrtrmt~. amma
kaymyormu~. Kaynadtkr;a stra
~orba ta~tyormu~. Oreki gelin habercisi ile gelmi~. Gelin
at ile gelmi~. <;admn oniinde
durmu~. Atm iisrtindeki gelin
~oyle demi~:

SEssiz GELiN

Sagtr gelin ngtr gelin

9orba ta~t1 savur gelin
Bu kez evdeki gelin ~tkmt~
Bizim eskiki torelerimizde r;admn oniine. Eline kep~eyi
bir gelin geldigi zaman yedi almt~:
Geline bak geline
sene hi~ konu~mazmt~. GeAttan inmeden diline
linlik rutarmt~. onlar da geYedi sene oldu geleli
line bir bagt~ta bulunurmu~.
Hif komqmadtm bir kelime
Gelinin biri hi~ konu~mamt~.
Kaym babast memnun imi~
Yedi sene ge~mi~. Oglan da
bilmiyormu~ gelinin konu~ zaten eski gelinden. Hemen
tugunu. gelin i~aret ilen anh- o gelinin attm geri ~evirmi~.
yormu~. Her ~eyini, hizmetini Geri gondermi~ yeni gelen
K.typ M.u.Ji.u ATlAS 35

gelini. Benim gelinim demi~. edeceksiniz? Onlar da ~om

demek ki bize saygtsmdan lek~iymi~ ya. Baba demi~,
konu~muyormu~
yagmur yagmasa! Bir ~omlek
doktlik, bir ~omlek doktlik
demi~. Yagmur bozmazsa bir
BABANIN DuAsi
para kazanacagtz. Blitlin stkmttlan atacagtz baba demi~,
Bir ailenin iki ktzt varmt~. bizim i~in dua et.
birini gelin etmi~. birini de
A yavrum demi~ babast,
bir koye gelin etmi~. Biri ta- elimin birini sana kaldtrsam,
nmla ugra~trmt~. Yani ren~ digerini de ona kaldusam debermi~ eski dil ile. Ekin eker- mi~. Bir yanlt~ bir dogruyu golermi~. Biri de ~anak ~omlek tlirlir demi~. Yani yagmur yagyaparmt~. 0 i~le me~gulmli~. sm dese oblir ktz kazanacak.
Varmt~ adam ktzma. Yavrum yagmur yagmasm dese beriki
bu sene durumunuz nastl. bir ktz kazanacak. Yani zarar ede~eyler
kazanabilecek mtst- cek ikisinden biri. Onun i~in
niz, demi~ harmanct olanlara. dua etmemi~.
Baba demi~ ktz, bu sene yagmur yagarsa, yagmur yagarsa.
Bir ekin ektik, bir ekin ektik,
<;oBAN <;ocuK
~ok ekinimiz olacak, in~allah
bu stkmttlardan kurtuluruz.
Baba demi~. bizim i~in dua et,
Eskiden agalar olurmu~.
sen bliylikslin, sozlin in~allah gerisi fakirmi~. Agamn yanma
tutulur.
bir sahipsiz oksliz ~ocuk varBaba ordan gitmi~, oblir mt~. Benim ~ift~im olur muktzma varmt~. Yavrum nastl- sun, demi~ aga. Eskiden kasmtz? iyi misiniz? Ge~iminiz ptda duranlara ~ift~i denirmi~.
nastl? Bu sene zarar. kar. ne Biraz bliylimli~. Karakteri ~ok

AGAVE

diizgiinmii~

~ocugun,

ho~u

na gitmi~ aganm. <;ocuk onun

yanmda biiyiimii~. biiyiimii~
askere varmt~. Gelmi~. Aga
demi~ ki, bir sene daha ~ah
~acaksm, iyi ~ah~trsan, ben ne
dersem tutarsan, sana izin verccegim. Yani eskiki kole zamam, aga azat etmezse kole
kurtulamazmt~ ya, o zamanlarmt~ i~te. Bir de klZlm var,
beklersen onu da sana vericem
demi~ kolesine.
0 da sabretmi~. Bir yll ge~
mi~. Adam klZlmm gozii kor,
bir sene daha ~ah~acaksm demi~. Goyunu guzuyu giidecekmi~. Giitmii~. Agaya hani
:aman gelmedi mi demi~. Klztmm kulagt sagu, bir sene
de onun i~in giidecen demi~.
Oglanm sabnm deniyormu~.
Bir sene de onun i~in kalmt~.
Daha zamam gelmedi mi demi~ oglan agasma. Ktztm tat
(pepe) demi~. Bir de onun
i<;in beklemi~.
Soz giiniinden ii~ ytl ge~
mi~. Aga demi~ ki, ge~ agtla.
Bir duvar varmt~. Bu koyunlan

demi~.

aldtgmt atacan dt~a

n, aldtgm senin, aldtgm senin
demi~. Mah lhayvam) bolecckmi~. Tamam demi~ oglan.
Kucaklamt~ atmt~. kucaklamt~
atmt~. Go~u

da atmt~. goyunlan, guzulan da atmt~. Arkasmdan ktzt da atmt~. Neyse

eskiden pe~e giyerlermi~ ya.
GtzJ daha gormcmi~mi~.
Eve varmt~lar. Zifaf gecesine girecekler ki, gclin konu~uyor, duyuyor, ~ok giizel bir
k1z. Hemen ko~mu~ gelmi~.
Baba demi~. yanh~m var, bana
verdigin ktz diinya giizeli, konu~uyor, kulagt duyuyor, ben
buna el siiremem. Sen bana
demi~tin, gozii kor, kulagt
duymaz, tat demi~tin. Aga, tamam oglum, oyle demi~. Benim sana verdigim ktz bu. Ben
senin sabnm denedim. Kimseyi gormedi senden ba~ka,
kimseyle konu~madt. Ondan
sonra kimseyle laf edip duymadt. Benim klZlm ~ok iyi.
Onun i~in sana verdim. Yanh~ degil demi~. yani damadmt
odiillendirmi~.

25 KuRU$
K"."''"'k Kiti: Trmtn Ali <r"tgltrr
(Boynui11alJ Y,'lrugu. Mo-sm)

<;ocuk ergenligine yeni girBabast buna bir ders vermek istemi~. Bir gi.in ~agtrmt~.
Oglum yarm gideceksin, 25
kuru~ para kazanacaksm, getireceksin bana, gorecegim demi~. Ertesi gi.in adam i~ine gitmi~. <;ocuk oyuna dalmt~. ak~ama kadar sokaklarda oynamt~. gezmi~. ikindi i.izere hattrlamt~ babasma 25 kuru~ getirecegini. Tabii para yok. Annesine gelmi~. annecigim bana
25 kuru~ verir misin? Babama
soz vermi~tim demi~. Annesi
olur oglum demi~. vermi~ 25
kuru~u. Ak~ama babast gelince uzatmt~, bak baba, 25 kuru~
demi~. vermi~ parayt. Babast
oyle mi. aferin demi~. 25 kuru~u pencereden a~agtya ftrlattvermi~. <;ocuk pek i.izi.ilmemi~
paranm attldtgma.
Ertesi gi.in olmu~. Gene
aym durum, gene oyuna dalmt~. Annesinden gene 25 kuru~ istemi~. Babast gelince
mi~.

38 ATLAS K..ytp M.ua/14r

gene kazandtm demi~. Babast

pencereden dt~anya ftrlatmt~.
O~i.incii giin olmu~. Ogleye
kadar oynamt~. Ogle yemegine
eve gelince, anne bugiin de babama 25 kuru~ vermem gerekir, bir 25 kuru~ daha verir misin demi~. Annesi, oglum kalmadt cebimde demi~, iki tane
25 kuru~ onu da sana verdim.
Gidip ~ah~man gerekir, onu
kazanman gerekir.
<;ocuk hemen sokaga ftrlamt~. Biraz i~ aramt~. Bakmt~
ya~h bir adam iki kolunda iki
~uval odun gotiiriiyor. Ko~
mu~ hemen, amca demi~. bu
~uvalm birisini ta~trsam bana
25 kuru~ verir misin? Veriyim
demi~ adam. <;ocuk da ~uvah
strtma kaldtrmt~. <;uvalm i~in
deki dunlarm sivri u~lan strtma
bata bata eve kadar gotiirmii~
ama cam ~tkrm~. Adam 25 ku-
ru~u verince cebine koymamt~.
Avucunda stkarak getirmi~.
<;ok degerli ~iinkii onun i~in.
Ak~am babast daha kaptdan
girer girmez uzatrm~. bak babactm demi~. parayt kazandtm.

Babas1 elini camdan uzattm~,

atacakken kolundan
tutmu~. Yapma demi~, ben
onu ne gii~liikle kazandtm, suttmm acJsJ hala duruyor. BabasJ haa dcmi~. Sen bugiin paray1
kazandm. Diinkii ile oncesi bir
ba~kasmm parastydt. Aim terinin olmadtgt belliydi...
dt~anya

YA$LI HIRSIZ

Bir zamanlar ya~h bir hus1z

Bu adamm gen<;ligindc
<;alamadtgt bir hayvan yokmu~.
0 kadar yetenekli bir htrsJzmi~. Ptmalh Kap1z denilen bir
yerde bir siirii varrm~. 0 siiriiniin i<;inde bir k1s1r ke~i varmi~. Onu <;almaya yeltendiyse
de ~alamam1~. iki kez ugra~
ml~, ~alamam1~. Bir giin yamna gen~ bir hus1z gelmi~. Ona
dert yanm1~. Demi~ ki bOyle
boyle ... Buz rengi iizerine kahverengi ak1tmah renkte, kulag1
iri, ktsu bir ke~i var, onu ~ala
madtm. Hadi bir de sen kendin
dene demi~. Gen~ de gitmi~. 0
varm1~.

da

bccerememi~. Ya~h

htrstz
ki, beni hcp ba~kan biliyorsunuz, ~u Toros koylerinde
ne kadar namh htrstz varsa topla gel, ~u ke~iyi kim ~alabilirse
onu ba~kan se~clim.
iki ii~ giin sonra o gen~
hus1z toplam1~ gelmi~ namh
hustzlan. Adam onlara anlatmi~ ke~inin ozelliklerini. y erini soylemi~, Ptrnalh Kaptz'da
diye. Oturmu~lar kendi aralannda gen<; htrstzlar soyle~i
yormu~. Bu ke~inin erkek mi,
tekc mi oldugu, rengi, ancak
giindiiz belli olur. Bu gece ~a
lmmaz. Orada en gen<; olanlardan biri demi~ ki, o ke<;i
gece <;ahmr, hemi de iyi ~ah
mr. Ya~h htrstzm bu dikkatini
<;ekmi~, i~ var bu kopoglunda
demi~ i~inden. Onu gondereyim demi~.
Yoriiklerde htrstzhk hep
gece olurmu~. Gece olunca
Ptmalh Kaptz'm yolunu tutmu~lar. Gecenin bir saatinde, Ptmalh Kaptz'a yakla~mca
genci gondermi~. Sen git bakahm, digerleri dursun demi~.
demi~

K_.,p MAJAJL.r ATLAS 39

Bir saat sonra ayak sesleri karanhgm i~inden gelmeye ba~

laml~. Yakt1klan ate~in l~lgl
na getirmi~. ke~iyi gostermi~.
Emmi demi~. bu muydu sayledigin ke~i? Bakm1~lar ki ger~ekten o ke~i. i~inden en acemi olan dayanamam1~ peki demi~. ya sen nas1l buldun bunca
siirii i~inde o tek ke~iyi? Demi~ ki. yagh hayvan, siiriiniin
i~inde durmaz. Kesinlikle siiriiniin d1~mda yatar. Ostelik de
serin olur diye kaya iizerlerinde
yatar. Ben siiriiniin ~evresinde
bir kez doland1m buldum getirdim demi~. Ondan sonra onu
ba~kan yapm1~lar. Ya~h adam
da dinlemeye ~ekilmi~.

Uzag1 ile nas1lsm?

Yakm ile iyiyim.
iki ile nas1lsm?
0~ ile iyiyim.
Kaz gondersem yolar m1sm?
Erbahiyim.
ileri vard1ktan sonra ba~ vezire sorarm1~ padi~ah. Ben kocaya bir ~ey dedim. Koca da
cevaplad1. Neydi o ogrendin
mi? Yoo. 0 zaman ogrencen,
degilse seni alqama asanm.
Ba~ vezir ko~ar, orda koca oturup durur. Amca dur hele dur.
Padi~ah1m sana bir soru sordu, neydi o? Amca, bir san lira
ver anlatay1m demi~. Bir san lirayl alm1~. 0 bana dedi ki, cr
mi evlendin, ge\ mi evlendin?
Ben dedim ki, er evlendim. G1z
VEZiR
oldu el ald1, dedim.
Vczir, pcki uzag1 ile nasilKo~vr~Al JG:i: .\fthtfltt ,\(t'TCn
(&p.~i"ali rt'inlsu. ~flc-. Mma") sm dedi. yakm ile iyiyim dePadi~ah, vezirleriyle at1yla din. Amca, bir san lira daha
gidermi~. Bir yere varm1~lar. ver demi~. 0 bana dedi ki,
Yolun kcnarmda bir koca otu- uzag1 goriiyon mu? Yakm1 goriiriim dedim.
rurmu~. Padi~ah sormu~:
Amca, er mi kalktm, ge\ mi
Peki, iki ile nasilsm dedi,
kalktm?
ii~ ilc iyiyim dedin.
Er kalkt1m cle yarad1.
Bir san lira daha ver.

Degneksiz gezebilin mi dedi,

degnek ile gezerim dedim.
Peki, kaz gondersem yolar
mtsm dedi, erbabtytm dedin,
o neydi?
Bir daha ver san lira. i~te
sen kazsm, ben de yoluyorum.
Haydi git i~ine ...

AsLAN
CANAVAR, TiLKi
Asian, canavar (kurt), tilki
Asian kralm1~. Ne
bulurlarsa beraber yerlenni~.
Tilki gitmi~ bir keklik, canavar
gitmi~ bir dav~an, asian gitmi~
bir tosun vunnu~. Getirmi~ler
bir ycre. Kral demi~ ki canavara, ~unu bir taksim et bakaytm.
Pa~am, krahm, sen biiyiiksiin,
sen tosunu ye. Ben de dav~am
yiyeyim. Tilki de ufak, tilki de
kekligi yesin. Asian pen~eyi bir
Jtml~. canavan par~alam1~.
Tilkiye sen taksim et bakaytm demi~. Tilki, krahm demi~. Kekligi sabah kahvaltJSJ
yap, dav~ant oglen kahvaltJSI
Jrkada~mJ~.

yap, ag~am (ak~am) da actktrsm. tosunu da ag~am ye. Sen

bu taksimi nerden ogrcndin
demi~. Kurt babanm yatt~m
dan ogrendim.
Biraz zaman olur. Tilkiye
benim bir katu eti yiyesim geldi, git bana kattr getir demi~.
Orayt gezer, burayt gezer. Bir
goca kattr bulur. Tilki, krahmtz
seninle sohbct edecek demi~
kattra. Seni yiyecek demez de.
Ordan takuduk lakuduk, takuduk lukuduk. kann getirir kralm yanma. 0 arada yanma bir
de maymun getirir. Kattr buyur
krahm, beni istemi~sin demi~.
Yav, bir camm kattr eti istedi de demi~ asian. Arttk danadan guzudan btkttm da, usandtmda.
Krahm ben yenir miyim.
Ben ya~hytm, etim sert olur.
Ya~h oldugunu nerden bileyim? Sert oldugunu nerdcn
bileyim?
Efendim, ya~hytm ya!
iyi. nerden bilecegim?
Kattr nalm altm1 gosterir, altmda fennan yaztyor. i~tc ka~
K"J'P M.u.Ji.a ATLA!l 41

ya~1mda

arasma girince baksa ki bir

avc1 var orada. Avc1 da aslant gore dli~mli~. Bu asian ne
arar gece burada? Simdi bir
sakat~1hk eder, bizi ymar burada, par~alar. Hemen fi~egi
ni degi~tirmi~ kur~unu bir yapl~ttrml~. Asian ka~ar. Yaray1
ald1 tabii. Kan f1~kuarak ka~a
ka~a. Bagmr, ~agmr amma
kan zayiatmdan gidecek belli.
Magarasma gelmi~. Bir ta~m
alt1 magaras1. Girmi~ ama kan
zayiatt iyi degil. bagmr. Tosbaga da duymu~. Yav bizim
kom~uda bir hal var buglin,
rakur rukur, takur tukur kaplsma gclmi~. Kom~u sesindcn duramad1m. Ne oluyor?
Bir ~ey var sende. Hi~ sorAsLAN ir.E
ma kom~u. demi~ asian. Bu
giin bir avlanay1m diye erken
TosBAGA
~Jkt1mdJ. Bir avc1ya rastlad1k,
"-'Y"" 1\.iti: &yrarn Asldll
( K<!rah,ywtlu, Silijl~, ,\!~rmJ)
bizi yaralad1. Bura zor art1m
Asian ile rosbaga kom~u kendimi. Bizim ~ocuklar ava
lar. Asian bir gUn, avlanay1m ~Jkt1yd. Onlar olmasm, deben demi~. Erken ava ~1km1~ mi~ tosbaga. Kom~u dcmi~
ormana, geceden gitmi~. Tos- asian, ben belki bu kur~un
baganm haberi yok tabii. Bi- dan olmezdim ama bu laftan
raz avlanacagtm, diye ~amm oliiriim gayri.
oldugum burda yazlyor. Kral. maymuna demi~ ki,
sen bir oku bakay1m. Maymun
1mh, okuyamaz. Tilkiye demi~
ki, sen oku. Tilki, krahm li~
sene okulda okudum, iki yazY bir araya geriremedim demi~.
<;ckilin be! Ben okuyaym. demi~ kral. Kald1r bakaym ayagm1 kald1r. Nerde burada yaz1? Derken kam ~itme
nin ikisini birden alnmm ~at
na bir vermi~ ki, kralm kafast
kmlm1~ ... Kam, rilki, maymun
ka~mt~. BakmJ~lar ki kral ~a
bahyor, olliyor. Tilki demi~ ki,
okuyup yazarhk da bir ~ey degilmi~. ~unun vaziyetine bak.
Yani okudu da iyi mi erti?

42 ATlAS IVIypM..uJJ.n.

KOSE
K")'""k Ki~i: Cc111al C.md""
(Sanktftli Y,1rusu. Mmi11)

Evvcl zamanda bir Kose

Bu Kose iki tane tav~an
tutmu~. ikisini de eve koymu~.
Bir giin ~ift ekmeye giderlerken kom~ulan ~agrm~ Haydi, benim ~ifti imece halinde
ckelim demi~. <;ifte gitmeden
hamma demi~ ki. bak ben bu
tav~anlardan birini gotiirecegim. Oradan salacagm. diyecegim ki, tav~an git. Ablana selam soyle, ~u ~u tiir yemekleri
pi~irsin, biz gelince haz1r olsun.
Sen de bunlan pi~ir. Eger bu i~
yerine gelirse biz bu tav~am satar zengin oluruz.
<;ifti siirerken tav~ana demi~ ki, haydi tav~amm, eve git
ablana soyle, ~u tiir, ~u tiir yemekleri pi~irsin. i~re biz ~ifti
birirdik mi varacag1z. Yemek
saati yakla~yor. Tav~am sahvermi~. Tav~an daga ka~m~
gitmi~. Ama tav~an ikiymi~.
biri evde kalm1~.
Neyse ~ifti imece ile siirerler be~ altt arkada~. Ak~am
varm1~.

gelmi~ler, tav~ana dedikleri yemekler pi~mi~. Diger tav~an da

orda oturup durur. Arkada~lan:
Kose, biz bu tav~am satahm.
Yok arkada~. ben bu tav~a
m satmam. Ben unutkan adamtm. Dag da~a gittigimde, eve
bir haber gonderdigimde vam
iletir.
Olen Kose ben de unutkamm ya. Satahm. Ka~ kuru~sa
verelim.
Satmam matmam, 1srar
ederler buna. Misal degcr bir
fiyat soylcrler. Kose tav~am satm~ Adamlar gitmi~. <;iftc giderler, daga giderler... Tav~a
na, haydi ablana soyle, ~unlan
~unlan yapsm, pi~irsin, varmcak yiyelim, yemegimiz haztr
olsun dcmi~. tav~am sahvermi~. T av~an daga dikilip gitmi~. eve bile varmaz. Neyse
ak~ama gelincek. hani hamm,
ne pi~irdin, ne enin demi~.
E bir ~ey yapmad1m.
Ben sana tav~an gonderdim
~unu ~unu yapsm diye.
Tav~an
gelmedi, tav~an
gormedim.
A.~J~p MAJAJJ.tr

ATLAS 43

dirilecen. Bir davar bagusagma

kan doldurmu~. kadmm omilgilne baglamt~.
Adamlar varmt~lar Kosenin
yanma. Biz tav~am saldtk, tav~an eve gelmemi~. Yav gelmez
olur mu? Niye oyle oldu acaba, yabanctsadt mt? Haytr, sen
bize hile yaptm. Kose o suada gansma ters bir laf edip bagtrmt~. Oradan kadm da buna
~emkirmi~. ka111hk vermi~. bir
bagtrmt~

Allah, Allah! Olen bu kose

bizi atlattt herhal, biz gidip bu
paramiZI geri alahm.
Simdi Kose onlann gelecegini tahmin edermi~. Hammtna demi~ ki, ~imdi onlar tav~am
sahverecek, tav~an ka~tp gidccek. Onlar gelip de bizi Uttiln,
kandudm dediklerinde ben hemen bir hUkelahk yapacagtm.
Dedikodu ~tkaracagtz kendi
aramtzda, seni kaldmp kesecegim. Sen de oleceksin. Ben
de ~u kavah ~aldtgtmda sen
44 ATLAS Kt1J1pM.u.JL.r

~agtrmt~.

Anla~ma

h ya!
Ne diyon sen, demi~ Kose,
ganyt ytkttgt ilc beraber bt~ag1
k1ymt~. Dur Kose, ganyt kestin
ya, dur kesme, kcsme! Yaptlglm gordiln mil Kose, ganyt oldUrdiln demi~ler. Olsiln ya. ofkern vardt ge~ti demi~. Bir gavah varmt~. gilzel, nakt~h bir
ala gaval.
Onu dirildirim ben.
Naal (nastl) dirildirsin
Kose?
Benim bir gavahm var. Ala
kavahm, ~aldm mt dirilir o.
Kose, gavalla gan dirilir mi?
Dirilir arkada~. Bu ala

almt~. ~almt~.

gan moverler, bunu gomclim derler. Kose, arkada~ beni oldiirdogrulmu~.

Kose! Elini ayagmt opeyim men de bir kabire gomiin, fakat iistiimii a~tk kon (koyun)
gavah bana sat.
Olmaz arkada~! Ben sinirli, demi~. Yann bu vakitler gelin,
asabi bir adamtm. Ofkemi ke- beni bir yoklan (yoklaym). Ben
sersem ahyorum.
himdi (~imdi) huzuru mah~er
de ne varsa onu da anlatmm
Ben de sinirliyim ya.
Olmaz! Sen benim haya- size. Olur mu oyle? Olur deumla oynuyorsun garde~im ya. mi~. Ama sabahlaym bir yoklan beni demi~. Bunu gotiiriiVeremem ben sana gavah.
Kose! Elini ayagmt opeyim, ler, bir kabire gomerler. Kafasmt da a~tk koymu~lar. Kose
~u gavalt sat.
Deger fiyat istemi~. Sunu beline iyi bir sivri kama bt~agt
verirsen veririm, demi~. Tabii nt koymu~. Biri hoyle naptyor
o giiniin bcllinde bir lira, elli diye egilmi~. Hoyle tamyimi~
kuru~ verdi mi biiyiik paradtr. (izliyormu~). Kose'nin iizerine
Gavah almt~. Eve varmt~. Ga- egilmi~. 0 da diirter kama btnya bir hiikiimliik yapmt~. Ga- ~agmm ucunu.
Bu Kose'nin oliisii de yetnyt bir ytktp kesip attvermi~.
Ahr gavah eline, giivence var ti. dirisi de, ne edelim bunu?
ya. <;alar ~alar, hululii, hulu- Koca gole ataltm demi~ler. Bir
lii. gan kalkmaz. <;alar ~alar, gol varmt~ hoyle bayagt biiyiik.
gan kalkmaz. Oteki arkada~ Bunu ~uvalm i~ine katmt~lar.
lanm ~agmr. Gel arkada~ de- Dogru goliin ktymda indirmi~
mi~. bu Kose'yi oldiirelim. Bu ler. Bunla atarsak ~abuk oliir.
Kose'den kurtulu~ yok. Bu bize Ee? Bunu azctk taksite baglayahm. Haydi gidelim biraz
gene hile yaptt. Gan da gitti.
Koseyi yakalamt~lar. Bun- zopa keselim gelelim. Dovelar Kose'yi bir iki doverler, lim. dovelim oyle atahm gole
gavah eline

demi~ler. Bunlar sopa kesmeye gider. Baksa Kose'nin kulagma bir goyun ~am gelir. Goyun suya inmi~. goliin kJymdan gelirmi~.
Kose, ben almaam. ben almaam diye bagmr imi~ ~uvalm
i~inde. Cobanm kulagma gitmi~ bu ses. Allah Allah. neci
burada ben almam diye bagJran? Baksa ki harann i~inden
geliyor ses. Eskiden harar derlcrdi, k1l ~ullardan dokuma, saman ~ekerlerdi. Saman haran
dcrlerdi ona. Harara ganlm1~,
agz1 bagh.
Hem~erim, nc o sen niye
alman?
Bana bir aga g1z1 veriyorlar,
ben almam. Beni dovccekler.
Zorla ald1racaklar. Sen ahrmm
(ahr m1sm) arkada~?
Ben almm.
Ahrsan sen ~oz ~uvalm agzJm, beni sal, yerine gir, ben ag'Ztnl baghy1m. Kose'nin ~uvah
nm agzm1 ~oban ~ozmii~. i~ine
girmi~. Kose onu da baglam1~.
Cohan da aga g1z1 alacam diye
scviniyormu~. Kose goyunun
46 ATLAS K.rt'P M.JJ.JI.tr

yanma ge~mi~. Oradan takip edermi~. Goyun da geliyor

gayri yava~ yava~.
Cohan, ben almm, ben ahnm diye bagmyormu~ ~uval
da. Olen, de gidinin Kose'si
demi~ler. Vur! Biraz dovmii~
ler. movmii~ler, ben almm, ben
almm. Bir atm1~lar gole. Cohan
gitmi~. Kosc diye atm1~lar. Bir
donseler, Kose hu (~u) yandan
goyunun oniine dii~iip gelir.
Ah babam, goliin kenanndan
sulanarak goyun geliyor, ~anlar
fran, fran ...
Ne o Kose? Arkada~ seni
biz gole att1k!
Ammz da kotii mii ettiniz?
Bir siirii goyun ~Jkard1m demi~
Kose. Goyunun da ~ehresi suyun i~inden goriiniirmii~ ktymdan gidincek. Hakkctten! Kose
bizi de at, biz de ~1karahm. Biri
de demi~ ki, ben anamt da getireyim, anam da gorsiin bu goyunlann ~oklugunu, bu goyunlan sudan ~tkarahm.
Kose tutar bir atar, o bir gitmi~. otekini bir daha atml~. 0
da gitmi~. L1k hk hk... Hop

gider, <;tkt~ yok! Coca gannm oglunu da atm1~. Agzma

su dolmu~ da can veriyormu~.
guk, gurk demi~. Guzuum, guzuum, kuk goyun babanm borcuna yetmez, otesini beri topla
goyunun dermi~ oglanm anas1.
Halbuki can veriyormu~ oglan,
o da kuk, ktrk saytyor sanmt~.
Oylelikle Kose yine kurtulmu~.
goyun c;obam olup <;tkmt~.

HAYALCi

Adamm biri hep hayal kuBoyle giderken bir baksa bir dav~an yattp durur agacm dibinde. Oniine dinelmi~
(dikilmi~). Demi~ ki, ~imdi ~u
dav~am dutsam, kessem, derisini yiizsem, 25 kuru~a satsam,
15 kuru~a bir at alsam, 10 kuru~a bir eger alsam, iizengiye de
ayagtmt atsam da biniversem,
~oyle ihhiihii deyiverse ...
Dav~an pattadak gac;mt~.
gitmi~. Haydii, vah demi~ hayalci. Tut da oyle yap dav~am tutmadan sen... Gelince
rarmt~.

arkada~a. kom~uya

laf etmi~.
bogun (bugiin) dav~am yakaladtmdt, kendi agztmm gevezeliginden gac;trdtm. Ne ettin, demi~ler. Dav~an yattyor, dav~am tutmadan
biz plan c;ektik. Hemen at aldtk, eger aldtk, iistiine bindik,
yoriidiik. At ki~nedi, dav~an
gac;tt gitti... Ay arkada~, dav~am tutarlar da ondan sonra
plant c;izerler. Bakma sen demi~ hayalci, yamlan Bagdat'tan
donermi~. Biz de yamldtk,
Bagdat'tan dondiik ...
Arkada~.

YILAN iLE TiLKi

Ytlan ile tilki arkada~ olmu~. Bir giin trmaktan gec;ecek olmu~lar. Ytlan ben gec;emem demi~. Tilki demi~, o zaman sen benim boynuma bin,
ben seni atlatmm. 0 da tilkinin boynuna biner. Tam suyun ortasma vannca yrlan tilkiyi sokacak olmu~. Ytlan zehirli ya. Tilki, bak hele ytlan.
Ht? <;ok arkada~hk yapttk.
K..yp M.u.Ji.u ATLAS 47

<;ok hukukumuz var. Yanagmi ver bir opeyim de sonra

sok beni, oliirsem olcyim. YIlan da boynunu uzat1vermi~ al
diye. Uzatuken bir kapar tilki.
Bunu kafadan bir s1kar. Sudan
oteye kar~Jdan ge~irmi~. orada
~oyle uzatm1~. Y1lan egri durur
ya. tilki benim ile arkada~ olan
boyle dogru olacak demi~ ...

TiLKi PADi$AHI

Evvel zamanda bir tilki varmi~. Bir de has1r orup hasu satan Mehmet Bey varm1~. Yani
bey degil de lakaban Hasirctoglu Mehmet Bey demi~ler
garibana. Babadan kalma bir
meslek, hasu orer, hasu satarmi~. Bunlar tilki ile arkada~ olmu~. Tilki Pa~a. ende (~u) hasudan demi~. bir de bana oruver, sana tavuk getirivereyim.
Tilkiye bir hasu orilvermi~
Mehmet Bey. Tilki Pa~a gitrni~
iki tane tavuk buna yeti~tirmi~.
Hasua sevinmi~ tilki. Hasmn
Ustilne yatmca aklma gelmi~.
48 ATLAS A"J'P .MJ>.Ui.u

Ya bu Hasucoglu Mehmet
Bey'e padi~ahm kizmi ben bir
i~leyim demi~ kendi kendine.
Tabii ordiigil hasmn Ustilnde azc1k rahat etti ya. Sabah
gelmi~.

Oo, kolay gclsin HasucJOglu Mehmet Bey.

Sag ol Tilki Pa~am.
Mehmet Bey, sana padi~a
hm k1zmi alallm m1?
Deli misin arkada~? Koskocaman bir padi~ah, bir hastrciya k1z verir mi?
Allah'm emri, belki de vcrir,
bir isteyelim.
Reddeder seni pa~am,
kovar.
Sen he deyiver, ben gidip
diinilrcil olacagim.
Peki, demi~ Hasuc10glu
Mehmet Bey. Tilki gitmi~ padi~ahm evine. Selamiln aleykilm, aleykilm selam. Padi~a
hJm, Allah'm emri Peygambcrin kavli Uzerinc senin k1z1 HasuctOglu Mehmet Bey'e istiyorum. Ne dersin Padi~ah1m?
Allah yazd1ysa olur, demi~
padi~ah da. fakat damadt bir

gonnek gerekiyor. Olur padi~ahtm. Ben getiririm yann. Yann benim i~im var Tilki Pa~a.
oblir gUn gel.
Hemen donmli~ tilki. GOzlin aydm Hasuc10glu Mehmet Bey.
Ne oldu ya pa~am?
Padi~ahtm seni gormek istiyor. Bu i~ olacak herhalde, ters
kar~tlamadt.

Allah Allah, eger bu padiklZlm ben ahrsam, ben

sana neler yapacagtmt ~a~anm.
Yok. demi~ tilki, senin saghgmt istiyorum ben. Ertesi
gUn gitmi~ler, damada bir elbise bulmu~lar, bir giydinni~
ler, bir puskullandtnnt~lar, bir
ku~atmt~lar. Dogru padi~ahm
yanma ...
Selamlin aleyklim, girip
otunnu~lar. Hemen bir gave
(kahve) gelmi~. Gave gelincek
~imdi, Hastrctoglu gariban, ne
bilsin gave i~mesini, ~ay i~me
sini... Bu Hastrctoglu Mehmet
Bey hemen fincam almt~. hlirrlip, hlirrlip. hlirrlip koyuvermi~ yere. Padi~ah da bunun
~ahm

gave i~i~ini begenmemi~. HastrciOglu Mehmet Bey tuvalet

i~in dt~an ~tkmt~. Tilki Pa~a'ya
demi~ ki padi~ah, bu damathgm gave i~mesini bile bildigi
yok, birden i~ti gitti. Padi~a
htm, o ~ekerli gaveyi pek sevmez, o kara gave i~cr de ~abu
cak tlikeniversin diye ~abuk
i~ti. Allah Allah, oyle mi? 0
zaman hemen ben gaveyi yeniletiriyim, kara gave yaptuaytm. Padi~ah oteki tarafa vanr,
hemen bir emir. Kara gave yapm gelin!
Tilki Pa~a hemen o zaman
demi~ ki, Mehmet Bey, Mehmet Bey, yav sen gaveyi niye
~abuk i~in? Ee? Boyle bOyle,
senin gave i~tigini begenmedi
padi~ah. Simdi ikinci kara gave
gelecek. Soyle bir somurecen.
~oyle bir goyacan. Bir somlirecen, bir goyacan, baktp baktp
i~ecen. Oyle mi? Tabii, padi~ah da i~ecek, ben de i~ecegim
demi~. tembih etmi~.
ikinci durak kara gave gelmi~. Fincan konmu~ Hastrctoglu Mehmet Bey'in online.
K,.,p M.u.Jl.u KfLAS 49

Ee, tembihi ald1 gayri. Bir ~ek

mi~ boyle fincam hiip. Oh, komu~ yere. Durup durup ordan kaldJrmJ~. Ger~ekten Tilki
Pa~a dedigin dogru. demi~ padi~ah. Tamam demi~. Allah'm
izniyle verdik. dort giin sonra
diigiin olacak.
DOniip gelmi~ler. Hasucoglu Mehmet Bey, Tilki
Pa~a'ya demi~ ki, tamam, ben
bu padi~ahm kiZim alacam ama
ev nerde benim? Ev iyi degil.
filan yerde kotii bir ev. Our demi~ tilki, sen ii~ giinde on tane
has1r orebilin mi? Orerim. Hasrdan bir ev yapm1~lar. Gitmi~
oradan Tilki Pa~a. bir iki kilim,
hah, i<;ini cicili bicili do~emi~.
Anaa, muazzam bir ev.
Diigiin giiniinden once
HasJrcJoglu'nun evine gelin gidiyormu~. diigiin halk1 gider
ya. o yol iistiindeki ~obanla
ra tembih etmi~ tilki. Hooyn!
Cohan arkada~. Yarm buradan
diigiin ge~ecek, padi~ahm diigiinii var, k1z1 ~kyor. Hasucoglu Mehmet Bey'i everiyoz.
Padi~ah sordugunda bu koyun,
50 ATI.AS K.ry1p M..wl.tr

bu siirii kimin diye. Hasucroglu Mehmet Bey'in deyin.

Olur, demi~ ~obanlar da.
Giin gelmi~. diigiine ba~
lam~lar, diigiin alay1 gidiyor
gayri. Padi~ah giderken yol iistiindc bir koyun. Hooyn! Coban arkada~. kimin bu koyun?
HasJrcoglu Mehmet Bey'in,
Hasucoglu Mehmet Bey'in.
Padi~ah ileriki siiriiye varmr~.
Hooyn! Cohan. bu koyun kimin? Hasrrcroglu Mehmet
Bey'in. HasJrcJoglu Mehmet
Bey'in. Padi~ah, bizim damat
<;ok zcngin, siirii siirii koyunlar, ii~er be~er yiiz, Allah Allah
demi~. sevinmi~.

Neyse gelini iletmi~lcr, Hasrrcoglu Mehmet Bey'in evine

teslim etmi~ler, geri donmii~
ler. Haydi demi~ geline, ~ur
dan bir ~ah ~1rp1 toplayahm
da bir yemek yapahm. Orda
~ah ~rp toplarkene bir knk su tasJ bulmu~ HasJrcoglu Mehmet Bey. Hemcn o tasJ
eline aim~ Ne yap1can Mehmct Bey, demi~ gelin. Bunla
su doker y1kanmz. Giderken

Mehmcr Bey, rilkimiz olmii~.

Olsiin yav,
kuyrugundan rut anmv1 (anver) a~agt demi~. 0 zamana kadar gelin aglamaya ba~lam1~.
vay rilkimiz vay. oldii pa~a
mtz vay. Ne ~Irptmyon, demi~
Mehmet Bey. Bir daha baksa
rilki dirilmi~. Ne o, dcmi~ rilki,
hani ben olsem aglacadm, bir
de bakttm kuyrugundan rut,
anmv1dm. Senin arkada~hgm
boyle mi?
Amma gene Hasirctoglu
Mehmet Bey'in orda kafa bir
~ah~tvmr gayri. Yok, ben senin olmedigini bildim de ondan ~aka yaptlm demi~. Tilki
de o zamana ~oyle bir tartmi~.
dogru mu acaba, yanh~ m1 diye
dii~iinmii~. Azctk oyle diyince
Tilki Pa~a'nm yiiregi yaragm1
bulur yani.
insan iyiligi unutuyor. i~te
nankorliik... Baz1 insanlar bir
iyilige iyilik yapmay1 dii~ii
niir. Baz1 insanlar ise tamam,
~imdiden sonra benim bir i~im
yok, bu arkada~1 bir daha gormem der ...
pa~amtz olmii~!

bir de kmk tarak bulmu~. onu

da alm1~. Mehmet Bey, bunu
ne yaptcan? Sa~tmlZl taranz.
Gelin, Allah Allah, siirii siirii
koyunu varken kmk tas bulup cebine al. tarak bul cebine
al demi~. Gelmi~ler eve, yemek
yapmt~lar, yemi~ler.

Tilki Pa~a ben olsem aglar mtsmtz, demi~ Hastrc10glu

Mehmct Bey'e. E tabii, everdi mevcrdi, bir siirii iyilige vesile oldu, padi~ahm klZlm ahvtdt (ahverdi) Mehmet Bey'e.
Mehmct Bey de aglamaz olur
mu o iyilige ka~1 camm. Aglanz demi~. o gelinle aglamaz
olur muyuz Tilki Pa~am.
0 da ~oyle evin alrma girmi~. ole kalmt~. yalandan. Gelin ora gelmi~. Hasuc10glu

K"l'tP M>~JJII"r ATI.AS 51

1\t~n,.,l

Kiti: Mthmrt Ktm,ll Salrun

. (Sitrrk(\111 )'l>rii!u, ~umr,l)

Bir lizUmcU, liztimlerini

Bagdat pazarmda satmak i~in
hayvanlanyla birlikte Bagdat
yolunu tutmu~. Gid.erken yamna bir yolcu taktlm~ OzumcU
ile bir sUre yolculuk yapnktan
sonra demi~ ki, arkada~ bana
bir okka Uzlim verirscn sana
bir ~eyler ogrerecem. Ozumcu onu kumamak i~in hayvanlanm durdurmu~. yolcuya bir
okka UzUm ~ekmi~ ccp kantanyla. Ozumlerini yedikten sonra demi~ ki UzUmcUye, ilk arkada~ oldugun ki~inin adm1, unvamm, nerden gelip nere gittigini sor, ogrcn, lazJm olur.
OzumcU
onemscmemi~.
<;unkU gayesi Uzlim satmak.
0 ki~inin ismi ile ilgilenmek
istcmemi~ ama konunun sonuna gelelim, ne diyecck bakahm. Bir sUre yolculuktan sonra yanm gUn kalm1~ Bagdat'a.
Ozumctiye dcmi~. arkada~ bir
okka Uzlim verirsen bir ~
52 ATLAS

K"7fpM~

daha ogrerccem sana. Ozumcu tckrar bir okka liztim ~ek

mi~. vermi~. Yolcu o lizUmU de
yedikten sonra arkada~ demi~.
kalkacagm yere katiyen orurma. bunu prensip cdin.
Biraz daha yiirUmii~ler. Ak~am saatlcri olmu~. Bagdat'a
yakla~m~lar. OzUmcUye demi~. bir okka daha UzUm verirsen sana bir ~ey daha ogrerecem. OziimcU hayvanlan durdurmu~. bir okka daha Uztim
~ckmi~ vermi~. 0 UzUmU de
yediktcn sonra Uztimctiye demi~. arkada~1m istcnmcdik bir
~eyi ~kanp verme kariyen. SorulmadJk bir ~eye cevap vcrme, istenmedik bir ~eyi de ~
kanp verme.
Yol aymmma gelmi~ler,
liztimcu pazaryerine yonelmi~.
o ki~i de yerle~im yerine yonelmi~. amma ak~m karanhg ba~lam1~. OztimcU, hayvamn bir tanesinin tokezlemesiyle Uztim kefeleri dcvrilmeye
durunca tek ba~ma hakkmdan
gelcmemi~. 0 yolcuya ardmdan bagarmaya ba~lamt~. eey,

arkada~. yolcu ... 0 da, ~u herifin iiziimiinii yedim, bari ~una

yardJmcl olay1m demi~. Gelmi~. hayvam dogrultmu~lar.
Kefeyi yiiklemi~ler. Oziimciiye demi~ ki, arkada~1m, ben
seni misafir edeyim, yolculuk
yapt1k bir siire, iiziimiinii yedim. Senin hayvanlann i~in de
yerim var, senin i~in de miisait yerim var. Benim misafirim
ol. Sabahleyin hayvanlan yiikleriz, pazarda iiziimlerini satar,
yoluna devam edersin. Oziimcii kabul etmi~. ki~inin misafiri olmu~.
Adam da bir kuruldan (~im
diki bakanlar kurulu gibi) bir
iiye imi~. Ak~am yemegi yedikten sonra iiziimciiye demi~
ki, bugiin sarayda bir toplantl var. Birlikte gidelim, sen de
seyreyle, orda neler oluyor...
Oziimciiniin kafasma yatm1~.
Varm1~lar saraya. Kap1dan i~eri
girince bizim iiziimcii bir okka
iiziim yedirdigi halde ogrenememi~. gitmi~ ayagmm tozuyla
ba~ko~eyc oturmu~. Gclen gelmi~. gelen gelmi~. bizi iiziimcii

de yava~ yava~. yava~ yava~

csas yerini bulmu~.
Konu bununla bitse iyi. Kararlar ahnm1~. mazbatalar haZirlanml~. zab1tlar imzalanm1~.
Bir hediyelik karpuz var, bu
yenecek diye d1~ardan giimii~
bir tepsi i~ersinde getirilmi~.
B1~ak denince bizim iiziimcii
sap1 giimii~ kakmah bir b1~a
g1 ~1karm1~. ona yere f1rlatml~.
istenmedigi halde ~1karm1~. bir
okka iiziim yedirdigi halde ogrenememi~. Hazinedar demi~
ki, bu. hazineden gasp edilmi~ bir b1~ak. Kimin bu b1~ak?
Oziimciiniin. Oziimciiyii derin bir endi~e. bir korku bulutu kaplam1~. Bizimkini tutuklayacaklar. 0 iiye, bugiin benim
misafirim, bu iiziimciiyii evimde yatnay1m. Sabahleyin getireyim, yarg1cm ka~1smda yargJlaym, cezasm1 verin demi~.
Sen bir ~eyler, bir ~1k1~ yolu
ogretirsin buna demi~ler. Hayn
hay1r, demi~. Ben iiziimciiye
tek kelimc konu~mayacag1m,
soz veriyorum.
Gelmi~ler. Oziimcii hayvaK""''" .W,...U...r

ATI A<; !i.1

nm yem yedigi tavlaya oturiki elinin arasma batm

almt, diilinmeye balamt. 0
lizlimciiyli misafir eden adam
hayvanlann online biraz yem,
saman verdikten sonra eegin
bir tanesinin yulanndan yapt~mt. Ulan be hey! Yolda
gelirken strtmdaki kefeden bir
okka iizlim yedim ben senin.
ilk arkada oldugun kiinin ismini, unvamm, ne i yapttgmt
sor, ogren dedigim halde maalesef ilgilenmedin, demi. Eegin kulaklanm bir ~akudat
mt. ikinci kez bir okka liziimlinli daha ycdim. Kalkacagm
yere oturma dedigim halde iistiiniin ba~mm hali ile gittin, ta
yukan kendini attm, beni rezil ettin. ikinci bir ~aktrdatma
daha eege.
Eegin saman yedigi tavlada oturan iiziimcii anlar olmu
bunlan. Ama konu eege soyleniyor. D~lincii kez istenmeyen
bir eyi ~tkanp verme dedigim
halde, bir pis bt~agm varmt~.
orta yere attm. Simdi soz konusu kellen demi~. Hazinedar goz
mu,

54 ATLAS K4J'P M.u.Jlzr

koydu. Kellen pahasma da olsa

o bt~agt elindcn alacak, demi.
O~iincli kez tokadt akudatmt
eegin kulaklanna.
Be hey e~ek, demi, U son
sozlime bari dikkat ct. y ann
yargt~ seni yargtlayacak, mutlak suretle idam karan ~tka
cak. Bir de savunma isteyecekler senden. Savunmanda oyle
bir ~eye ba~vur. Dersin ki, benim maksadtm lizlim satmak
degil. Ortaya atmt~ oldugum
b19ag1 20 ytl evvel babamm
kalbinde saph olarak buldum.
Benim gayem babamm katilini aramak. Bir yolunu buldum,
saraya stzdtm. Karpuz kesme
bahanesi ile orta yere bt~agt
mt atmca hazinedar bu bt~aga
sahip 91kt1. Saym yarg19, babamm katilinden tek delil olan bu
btc,:agm sahibi hazinedar olduguna gore babamm katili de bu
hazinedar. Yargtlanmasmt istiyorum. Boyle de be hey e~ek!
Dordiincli kez eegin kulaklanna tokadt aktrdatmca
lizlimcli bu sozlerin hepsini algtlamt~. Sabahleyin gelmi~ler,

gotiirmii~ler, girmi~ler yargtcm

karstsma. Yargtlanmt~. idam
karan verilmi~. Orada yarg1~
demi~ ki, iiziimcii, size bir savunma teklifinde bulunacagtm.
Savunma hakkmtz var.
Saym yargtctm, benim maksadtm iiziim satmak degil. Benim maksadtm ~u. Bt~agt babamm kalbinde 20 sene ewe!
saph buldum. Babamm katilini anyorum. Anladtm ki bu bt~agt tek sahiplenen hazinedar.
Babamm katili de yiizde yiiz
o olduguna gore yargtlanmastm istiyorum ... Bu esnada hazinedar, pabu~ pahah, o iiziimciiyii iki kese altm ile ba~mdan
clef etmi~. Dziimcii de oradan
aynlm1~.

Kiic;iiK HASAN
K"vno~k Ki~i: Pt~ni11

(Sanktlili

(11!&!11 Savr.w

Yi'irugu, Kcmya)

Ewe! zaman i~inde, kalbur

saman i~inde Anadolu'da ya~a
yan biiyiik bir dev varm1~. Oyle
biiyiikmii~ ki herkes bu devin
adm1 duydugu zaman korkarmt~. 0 zamanlar Anadolu'da

ya~ayan

bir Yoriik obas1 varYoriik obasmda da aganm birinin iki tane oglu varmt~. Biiyiik oglunun ad1 Hiiseyin, kii~iik oglunun ad1 Hasan.
Evin kii~iigii olmasma ragmen
Hasan da ~ok aktlhymt~. Devin ge~igi bolgede basttgt yer
titrermi~. sesi ~Jkttgt zaman yer
gok inlermi~. H iiseyin kii~iik
karde~i Hasan't ~ekemiyor
mu~. fesathk bu ya. Babasma
demi~ ki, baba, sen bu kii~iik
oglunu benden ~ok seviyon.
Madem iilkenin korkulu belas1
devi var. N e edecegiz bu devden kunulmak i~in? Yok oglum, bu dev kendi haline ya~ar,
biz de kendi halimize ya~anz.
Ne edecegimizi de dii~iinsek
bir tiirlii ~are bulamaytz.
H iiseyin gene bir dii~iin
mii~. Karde~i Kii~iik Hasan'a
bir tuzak hazuhyor. Babastna diyor ki, baba, sen Kii~iik
Hasan ~ok aktlh diyorsun, ne
soylersem, ne buyursam yerine
getirir diyorsun. Madem oyle,
bizim atJmtzm ~ok iyi hali kalmadt. Eski Arap atlanmtzdan
mt~.

/Uytp M.u.JJ.u ATLAS 55

kalmadt. Hasan't gonderelim,

devin atmdan bir tanesini getirsin. Madem o kadar ktymath
senin oglun, her dedigini yerinc getiriyor.
Tamam oglum demi~. ben
soylersem Hasan'tm yerine getirir. Hasan davar otlattyormu~.
<;agtrmt~ ~adtra Hasan't. Oglum gel bakahm gel. Biliyon
bizim atlarm pek hayn kalmadt. i~te saga sola, suya, obadan obaya giderken attmtz eskisi kadar gi.i~li.i, hareketli degil. Devde gi.izel atlar oldugunu duyduk. Gidip o devin en
gi.izel atmdan bir tanesini getirir misin?
Tam am baba emrin olur demi~. ben yann sabah erkenden
yola gidiyorum. Yola ~tkaca
gtm, devi bulacagtm, en gi.izel
atmm bir tanesi getirecegim
demi~. Bu arada Hi.iseyin sevinmi~. tamam demi~. karde~i
mi ortadan kaldtracagtz. Devin
atmt getirmek ne demek? Dev
onu yer. Bitirir, bir nefeste yok
eder demi~. Hemen sevin~
le davan gi.itmeye ba~lamt~.
56 ATLAS K..y1p MAJdi/,u

Once hilesinden gi.itmi.iyormu~ babasmm davanm. Hep

Ki.i~i.ik Hasan gi.idi.iyor aganm
davanm. Bi.iytik oglan i~in hilesinde ya, tamam demi~. Ki.i~i.ik Hasan ortadan kalkacak,
babam da bundan soma tek
bana kalacak, ben gideyim davan otlataytm.
Hasan ertesi gi.in sabahleyin
erkenden kalkmt~. Kendilerinde bulunan ~ok da i~e yaramayan att almt~. yola di.i~mi.i~.
Yolda soruyor diger obalara,
diger ~adulara, buralarda bir
dev ya~1yormu~. 0 devin ya~adtgt yeri biliyor musunuz?
Yav bu ki.i~i.ici.ik, ~elimsiz halinle sen devi ne yaptcan demi~ler. Dev Baba bana laztm
diyor, soylemiyor atmt ahp gelecegini. <;ok aktlhymt~ Hasan
ki.i~i.ik olmasma ragmen. Sora
sora devin ya~adtgt yeri bulmu~. Yolda giderken de bir su
tulugu almt~. eskimi~. pmarm
ba~ma attlmt~ su tulugu. Eskiden sular tulukta -ke~i derisinden olur- ta~mtrdt. Su tulugunu yoldan almt~. Dev Baba'nm

yanma dogru gitmi~. Varsa ki

Dev Baba'mn ya~adtgt obada
acayip atlar var. bOyle hm;m atJar. Oyle gorkemli atlar var ki ...
Aa, bir bakmt~ tamam. i~lerin
den en giizelini sec;meye ba~la
mt~. Atlar ki~nemeye ba~lamt~.
ihihi, Dev Baba, ihihi ...
Bir tanesi, ka~1 obanm oglu
geldi, o bizi gotiirmeye kalkiyor demi~. Dev Baba bir kalkmt~ atlarm ki~nemesine, hiz11 h1zh gelirken yer gok ayaginm yere basmastyla titremi~.
Kii~iik Hasan yolda buldugu
eski su tulugunun i~erisine girmi~. <;ahhklann arasma sinmi~.
Dev Baba ~oyle bir gelmi~. et..
rafma bir bakm1~. aranm1~
kimse yok. Sinirleniyor tabii ki
Dev Baba, atlan kam~1hyor, siz
beni niye rahats1z ettiniz demi~.
Sonra dev gidip uykuya ~ekil
mi~. Tabii bu ara sinen saklanan Hasan, su tulugunun i~e
risinden ~1k1p gelmi~. bakm1~
ki atlar kam~IYI yiyincck ses ~~
karmtyormu~. Sesi hi~ ~tkma
ymca en giizel at1 se~iyor, iistiine biniyor. Tik1d1k t1k1dtk

giderken Dev Baba atm sesine

uyanm1~. Kim o, demi~.
Benim, Dev Baba demi~.
Ben oteki obadamm, Kii~iik
Hasan derler bana, bizim atimtz yoktu, atmt gotiiriiyorum
ben senin demi~. En giizel
Arap atma biniyor Kii<;iik Hasan, t1kd1k tikid1k, gidiyor. Kii~iik Hasan tekrar, Dev Baba
ben Kii<;iik Hasan'1m, bcni iyi
tam tamam m1? Neyse ata binmi~ Kiic;iik Hasan, babasmm
evine, obasma gelmi~. Oraya
varmca herkes ~a~Irmi~. abisi
Hiiseyin de ~a~trmi~. Allah Allah demi~. bunu nas1l getirebilir? Tabii babas1 oglu ile gurur
duyuyormu~. ~ok aktlh, ~ok da
seviyor ya Kii~iik Hasan't. Tamam oglum, kendine bir zarar ziyan getirmeden getirmi~
sin ya dcmi~. gerisi sorun degil. Tabii nas1l getirdigini soylememi~ Hasan. Obada, etrafta
~am biiyiimeye ba~lamt~ Kii~iik Hasan'm. Allah demi~ler,
gidiyor iilkenin en celalli, en
~iddctli dcvinin armt getiriyor
demi~lermi~ ya. Bu nastl olur?

Bu Kii~iik Hasan'da bir alamet

var, demi~l~r.
Bu sefer karde~i yine durmuyormu~. Fesathk bu ya!
Karde~ini ortadan kaldtrtacak.
Saba demi~. bu Kii~iik Hasan
resmen gidip devin atmt getirik degi1 demi~. ba~ka bir iilkeden, ba~ka bir obadan getirik bu att. Madem oyle, oglun
bu kadar giizel, bu kadar aktlh, gitsin devin en giizel kilimini getirsin. Bu ta eskilerden
gelen, k~boynuzu dedigimiz
nakt~h. kok boyadan olan kilimini getirsin demi~. Tamam
demi~ Kii~iik Hasan. Sen istiyorsan emrin olur demi~ babasma. Ben ertesi giin yola ~tka
nm, devin en giizel kok boya
kilimini ahr gelirim.
Tabii obada bir yaygaradtr biiyiiyor. Demi~ler ki, kii~iik olmasma ragmen filan
aganm oglu Kii~iik Hasan gidecekmi~. devin en giizel nakt~h kilimini getirecekmi~. Ya
bunda bir hikmet var, kimse
bunu ~ozemiyor. Ama kerametin aktlda oldugunu kimse

de bilmiyormu~. Kii~iik Hasan ~ok aktlh, ~ok hesap~t. ~ok

da ~ah~kan biriymi~. <;ok ~a
h~tr, hi~ durmaz, gece davann
ba~mda yatar, develere o sahip
~tkar, gotiiriip sulanacaksa ptnarda, samt~a. ~e~mede Kii~iik Hasan sularmt~. <;ok da
~ah~kanmt~. kotiiliik dii~iin
mezmi~. Akh fikri hep iyilikten
yana olan, babasma itaat eden
bir ~ocukmu~.
Kii~iik Hasan yola ~tkmt~.
Yola ~tkarken hesap ctmi~.
Ben bu devin kilimini nastl getiririm Allah'tm? Sen bana yardtm et, demi~. Yolda giderken
btttrak otlanm toplamt~. Fakat
katacak bir ~ey yok. Anasmdan ebesinden kalan dokuma
~uvah, ala ~uvah da almayt hesap etmemi~. Yolda gidcrken
demi~ ki, ben bu hmrak otlanm, demir btttragmt birbirinc yuvarhytm. Bu bltlrak adarna battlgt zaman ne yapar?
Huzursuz edcr. Tabii Dev
Baba'ya batacak bu.
Epeyce. ugra~tyor, btttragt
yuvarhyor birbirine tutsun diye.

Bmraklarla Dev Baba'ya tuzak

kuracakm1~. Dev Baba'nm atnm arkasma yi.ikleyebilecegi kadar yap1yor. Vanyor Dev
Baba'nm yanma. Dev uyuyor,
oyle bir uyuyor ki, horladg zaman her yer sallamyor. Uykuda horluyor Dev Baba. Kii~iik
Hasan bir varrm~ ki biiyiik bir
~adn, koskocaman, boyle otag ~adm gibi. Dev Baba orda,
davarlan bir tarafta. develeri bir
tarafta, atlan bir tarafta, kopeklen bir tarafta ...
Hasan kopeklere vanp demi~ ki, yav bOyle bOyle, ben
Dev Baba'nm uzaklardaki ogluyum. Babam1 ziyarete geldim. Kopeklerin kulaklanna
fsldyor. Bana dokunmaym,
ben Dev Baba'm goriip geri
doniicem, demi~. Kopekler
dinlemi~lcr. Kulaklanm yere
dii~iiriip geri uyumaya devam
ctrni~ler. Ciinkii at da tamd1k,
at da Dev Baba'nm at1. Tamam
demi~ler, bu herhalde Dev
Baba'nm uzaktaki oglu.
Kii~iik Hasan gelmi~. Dev
Baba uyurken o bitnag alti-

na atm1~, etrafma scrmi~. Dev

Baba da o en giizel nak1~h kilimin iizerinde horul horul uyuyorrnu~. Bmrak bamk~a bit
pire nerden geliyorsunuz demi~. Ka~Imyorrnu~. yuvarlamyorrnu~ ote yanma. Tabii Kii~iik Hasan akilh. o bmrag biraz daha altma kakalayp altma
sermi~. Bmrak batt1k~a. Dev
Baba yav gidin, bit misiniz,
pire misiniz demi~ uykusunun
arasmda. Boyle ka~m1rken yuvarlana yuvarlana kilim bo~a
~1km1~. Kii~iik Hasan kilimi
ahp ata binmi~. Dev bir uyanml~ ki her tarafr kanlar i~ersin
de. Bir bakm1~ ki b1t1rak. Yav
bu nerden geldi boyle, demi~.
Viicudunun her tarafma bakml~. her tarafmda bmrak. Kim
demi~. bmraklan buraya getiren? Eger eli me gc~irirsem ben
bunu bir lokmada yiyip bitirmezsem bana da Dev Baba demesinlcr. Kii~iik Hasan kilimi
ahyor, atm iizerine biniyor, salhyor. Eey! Dev Baba! Ben demedim mi sana? Ben Kii~iik
Hasan'tm. Beni iyi tam, deme~p.\Lu.Jlu

ATU.S 59

dim mi? 0 kilimi gotiiren de

benim i~te Dev Baba, beni iyi
tam. Ben ka~1ki obadan Yoriik
oglu Kiir;iik Hasanlm.
Kilimi alm1~. babasma gotiinnii~. Kii~iik Hasan'm ya~adg obadaki insanlar bir sevinr;tir, bir bayramd1r... Kiir;iik
olmasma ragmen Dev Baba'nm
atm1 getirdi. Dev Baba'nm kilimini de getirdi demi~ler. Allah
Allah, bu gclecegin devi herhalde demi~ler. 0 da demi~ ki,
anam oliirken bana dedi ki, oglum obana itaat et, babana itaat et. Bana bu giicii veren Allah, bin tane daha dev olsa yenerim. Bunun ir;in hi~ korkmaym demi~.
Biitiin iilkelerden herkes gelmi~ o kilimi gonneye.
Hasan' gonneye geliyorlarm~ Giinden giine bu ~an obadan obaya yay1llyormu~ tabii.
Filan obadan filan aganm bir
oglu var, Kiir;iik Hasan, Dev
Baba'ya bile kafa tutacak akla sahip. Her duyan Kii~Uk
Hasan' ziyarete geliyonnu~.
Abisindeki fesathk hala devam

ediyor. Baba. demi~. madem

oglun bu kadar akJIIJ, sen in soziinden ~1kmaz. Bu Dev Baba
nas1l biriymi~. Bu Dev Baba'y
getirsin, herkes gorsiin demi~. c;unkii ir;inde de bir fitnelik var, inanm1yormu~ Dev
Baba'nm kilimi olduguna. Sabas da dcmi~ ki, oglum etme,
bu senin karda~m. yollamayallm, yollarda ba~ma bir i~ gelir.
Yo baba demi~. madem ogluna giivcniyorsun hi~ dii~Un
me, soyle ogluna Dev Baba'y
getirsin. Babas1 sonunda ikna
olmu~. Oglu Hasan' r;ag1nn1~
dizinin dibine. Oglum otur bir
~uraya dcmi~. Boyle boyle, anm getirdin dev babanm, kilimini getirdin, herkes merak ediyor. Bu dev babanm ~1kard1gt
sesten yer gok inliyor, ayagmt
bast1g1 yerden acayip sesler geliyor. Sen bu kadar gii~liisiin,
oglum ~u Dev Baba'y getir de
herkes bir gorsiin demi~.
T amam baba, demi~ Kiir;iik
Hasan, sen istediysen ben onu
da yapanm. Ama yapanm diyor d.l, Allah Allah, ne cderim

diyc enine boyuna dii~iiniiyor.

Ertesi giin diyor ki, baba ben
yola c;tktyorum. Babast da, ne
yaparsm oglum, ne edersin,
kendinc dikkat et demi~. Tamam baba demi~. yalmz bana
yardtm cdin. Ben iki tane at
ko~acagtm, devin atmm yanma
kendi attmtzt da ver. Arkasma
bir kagm bulacagtz. Ya da birlikte bir kagm arabast yapacagtz. Devi getirmcm i~in benim
kagmya ihtiyactm var. Dev
oradan buraya kadar yiiriiyerek
gelmez. Bir biiyiik araba yapahm, devi onunla getirecegim.
Kimse inanmamt~ ama herkes gelmi~. Biitiin obalara haber salmmt~. dev bizim obaya
gelecek. onun i~in biiyiik bir
kagm yapaltm demi~ler. Biiyiik bir kagm yaptltrken herkes toparlanmt~. Ondan sonra
biiyiik bir kagm yaptlmt~. Kiic;iik Hasan eski piiskii bir ~ey
ler giymi~. iki atmt ~ift ko~
rugu kagmya binmi~. bir de
odun baltast almt~. Devin ya~adtgt oolgeye gelmi~. Orada
uzunca bir selvi varmt~. Odun

baltasmt almt~. odun baltast ile

birlikte o biiyiik selvinin tepcsine c;tkmt~. Paat, paat kesmeye ba~lamt~.
Kimdir o diye dev bir seslenmi~. Her taraf giirlemi~ tabii ki. Kii~iik Hasan demi~ ki:
Dev Baba, benim. Filan obada, filanm ogluyum. Bilir misin sen? Filan yerde, filan obada, filan aganm filan ~admnda
Kiic;iik Hasan diye bir iller ya~tyor. Evet demi~ dev. 0 oldii
de onu ytktyacaz demi~. onu
ytkamak i~in oduna ihtiyac; var.
Ben de buradan giderken bo~
gitmeyeyim dedim, ~u selviden
biraz odun gotiireyim de Kiic;iik Hasan 'm belasmdan kurrulaytm. Dev Baba demi~ ki,
ne diyon sen? Kiic;iik Hasan'm
ya~adtgt yeri biliyon mu? Biliyorum Dev Baba demi~. Aslmda kendisi Kiic;iik Hasan ama
belli ctmiyor, kthgt ktyafeti
farklt olunca. Sen biliyon mu?
Biliyom. Oldii mii? Oldii.
Dev Baba, suyu oyle bir
kaynatahm ki Kiic;iik Hasan'm
memlekete ya~atngmm cezaK..yp M....,O.,r ATlAS 61

smr kaynak suyla verelim, demi~. Dev, demek oyle, beni

de gotiiriir mUslin oraya demi~. Dev Baba'nm da intikamr var ya, atmr gotiirmii~. kilimini gotiirmii~. Dev Baba da
Kii~iik Hasan'a kar~r kin besliyormu~. Sen brrak odun kesmeyi, gel hele gel, senin atlar
beni ta~rmaz, benim atlardan
ii~ dort tane ko~ arabaya, bir
gidelim demi~. Tabii Kii~iik
Hasan'm i~ine gelmez mi? Dev
Baba'dan teklif de gelmi~. Se~
mi~ en giizel atlan, iki ii~ tane
at ko~uluyorsa bu arabaya altr
sekiz tane at ko~uyormu~. Ondan sonra Dev Baba'yr da bindirmi~. gacurt gucurt, arabanm
sesi ta Yoriiklerin ya~adrgr obaya kadar gelmi~. Allah Allah
demi~ler, bir gacrrtr geliyor, bir
ses geliyor. Acaba ne ki? Nerden geliyor?
Kii~iik Hasan'm babasr demi~ ki benim oglum geliyor,
devi getiriyor. Olamaz demi~
ler. Dev, Kii~iik Hasan'r bir
lokmada yer bitirir. Olur mu
oyle ~ey? Olur, oyle bir ~ey olur
62 ATLAS K.ly'p M~r

ki, benim oglan Hasan dedigimi yerine getirmeden asia deve

yem olmaz. GOrecegiz, bakacagrz demi~ler.
Obalar toplamyor, ayranlar
eziliyor, tuluklarda serin sular
geliyor. Kii~iik Hasan gelecek,
dev gelecek diye bekle~iyorlar
mr~. Bu arada Kii~iik Hasan ile
dev muhabbete devam ediyormu~. Dev, Kii~iik Hasan'r nasrl
tamrsm demi. Pire kadar goriinii~ii yok demi, ama yaptrgr i benden biiyiik, devden de
biiyiik demi~ Hasan. Dev, eger
bir bulayrm ben onu, di~imin
kovsuguna koyacam, yrllarca
i~kence ~ektirecem demi~.

Muhabbet ede ede gelseler,

yurt yerine, oba yerine gelmi~ Kii~iik Hasan. Tabii kendi yurdu, babasr, kardei, obanm ileri gelenleri, ba~ka
obalardan da akrabalar, misafirler varmr~. Herkes dolu~mu~.
Tabii Dev Baba gelince herkes
dagrlmr~. a~rlmr~ ortahk. Kii~iik Hasan akrllr tabii ki. Hemen, sen burada bekle de ben
Kii~iik
Hasan'm babasmt,
ya~adrklan

karde~ini

sana getireyim, KiiHasan'm nerde oldugunu

sorarsm demi~. Kiir;iik Hasan
hem en ~adtra girmi~. 0 stiinii
degi~tirmi~. Yukanda yiiksek~e bir ta~ varmt~. ta~m tepesine ~tktyor, elinde de balta. Ondan sonra, Dev Baba! Ben buradaytm. Beni bir pire zannettin amma ben devden de biiyiigiim. insam bu hale getiren,
ayakta tutan biiyiikliigii degil,
aklmm biiyiikliigiidiir. c;alt~
kanhgtdtr insam ba~anya gotiiren. Dev olmu~un, biiyiik olmu~un ne fayda.
Dev Baba demi~ ki, sen
ne demek istiyorsun, Kiir;iik
Hasan'san gel de hesapla~a
hm. Geliyorum demi~. bekle,
sen beni ger~ekten davet ediyon mu? Ediyom. Tamam o
zaman demi~. T a~m iizerinden
bir str;nyor, devin boynuna ...
Tabii odun baltastyla. Derken,
eskiden deve kesilen kmmlar olurdu. 0 da belinde tabii
ki. Odun baltastyla birka~ tane
darbe vurduktan sonra deve
bu kmm1 ~ekiyor. Dev Baba'yt
~iik

kesip yat1rm1~. Ondan sonra, biitiin halka demi~ ki, kar;maym gelin. Devin kammt bir
yarm1~ ki -masaldtr bu tabiikamt altm dolu. Kiir;iik Hasan
herkese demi~ ki: Herkes getirsin dagtrctgmt, su tulugunu,
ala ~uvahm altmlan doldursun,
~imdiye kadar devin ya~amt~
oldugu saltanatt bundan sonra
biitiin Yoriikler ya~asm.
Hasan abisine demi~ ki,
haydi git, devin biiriin atlan senin olsun ama hayana kimse
ir;in fitnelik, fesathk dii~iinme,
kotii dii~iinme. Babast sevinr;ten aglayarak orda ruhu teslim
etmi~. Kii~iik Hasan demi~ ki,
ben sevinr;li ammda iiziintii ya~adtm. Allah'tm kimseye ne bu
kadar sevinci versin, ne de bu
kadar iiziintiiyii. ilk sevindigi
giin, babasmm duasmt alacagt
giin babasm1 sevin~en kaybetmi~. Demi~ ki, kimsc diinyada
var olan ne altma, ne ak~eye.
ne mala sevinsin. i~te bu kadar
da act gerc;ck var. i~te o bolgc
de o altmdan zengin olup ya~aY'P gitmi~.
Kaytp M4J4llo~r ATLAS 63

Ic;iNDEKiLER
Yaytk Sogutan ....................................................................... 12
Yedi Garda~tn Bactst ............................................................ 14
T ak Tak Eden Gabactk ........................................................ 14
Ytlan Enigi ............................................................................ 17
Horoz <;ocuk ........................................................................ 19
Padi~ah ile <;oban ................................................................ 20
Havva Hantm ....................................................................... 21
Padi~ah ile <;iftc;i .................................................................. 23
Ayt ....................................................................................... 25
Ktz Karde~ ........................................................................... 26
Ak Koyun Kara Koyun ........................................................ 28
Ayt Pa~a- Kuzulu Ayt. ....................................................... 28
Keloglan ............................................................................... 30
Kengel .................................................................................. 31
Agac;taki Adam .................................................................... 32
Oc; Ogul. .............................................................................. 34
Sessiz Gelin .......................................................................... 35
Babantn Duast ..................................................................... 36
Aga ve <;oban <;ocuk ........................................................... 36
25 Kuru~ .............................................................................. 38
Ya~h Htrstz .......................................................................... 39
Vezir .................................................................................... 40
Asian, Canavar, Tilki ............................................................ 41
Asian ile Tosbaga ................................................................. 42
Kose ..................................................................................... 43
Hayalci ................................................................................ 47
Ytlan ile Tilki ....................................................................... 47
Tilki Padi~aht ...................................................................... 48 ,
Oziimcii ............................................................................... 52
Kiic;iik Hasan ....................................................................... 55
1

64 ATLAS K.rytp M.ua/Ltr