Univerzitet u Istonom Sarajevu

SAOBRAAJNI FAKULTET
DOBOJ

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA

SAOBRAAJNA GEOGRAFIJA

TEMA:
Vazduni saobraaj u Rusiji

Mentori:
Prof. dr Milovan Pecelj
Asistent: msc Nataa ali, dipl.in.

Doboj, novembar 2015.

Studenti:
Ivana Mirkovi 793/14

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

SADRAJ
1. UVOD.............................................................................................................3
2. OPTE INFORMACIJE O RUSIJI................................................................4
2.1. Geografski poloaj....................................................................................5
2.2. Stanovnitvo.............................................................................................6
2.3. Istorija.......................................................................................................8
2.4. Dravno ureenje i privreda.....................................................................8
3. SAOBRAAJ U RUSIJI..............................................................................10
3.1. eljezniki saobraaj..............................................................................11
3.2. Drumski saobraaj..................................................................................12
3.3. Vodeni saobraaj.....................................................................................12
3.4. Vazduni saobraaj..................................................................................13
3.4.1. Aerodrom Domodedovo...................................................................16
3.4.2. Industrijski saobraaj........................................................................17
4. ZAKLjUAK................................................................................................18
LITERATURA....................................................................................................19

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

1. UVOD
O dravi Rusiji moemo mnogo toga rei. Po povrini je najvea, prirodno najbogatija,
u etnikom pogledu najraznovrsnija zemlja u svijetu, u vojnom pogledu Rusija ostavlja
snaan utisak. Bogata istorija, kultura, obiaji, tradicija koja karakterie Ruse, svrstava ih
meu najzanimljivije narode svijeta. Predmet istraivanja ovog rada je vazdusni transport u
Rusiji.
Takoe zadatak ovog seminarskog rada jeste upoznavanje i sa geografskim poloajem
Rusije, njenom regionalnom podjelom, optim informacijama o Rusiji, istoriji, klimi,
saobraaju (eljezniki, drumski, vodeni, vazduni) itd. i to sa ciljom da se prikae znaaj
ruskog transporta u svijetu. Pri izradi ovog rada koritena je dostupna literatura i internet.

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

2. OPTE INFORMACIJE O RUSIJI

Slubeni naziv: Ruska Federacija

Povrina: 1. po veliini ukupno
17.075.200km2
Stanovnitvo: 8. po veliini
ukupno (2007) 141.997.526,
gustoa 8.3/km2
Dan nezavisnosti: 12. Jun
(Dan proglaenja deklaracije o
dravnosti 1991.g.)
Stanovnici: Rusi (80,9% od
ukupnog stanovnitva),
Slika 1. Zastava Rusije
Tatari (3,9%), Ukrajinci (1,41%)

(https://www.google.ba/search?q=zastava+
rusije&espv=2&biw=1366&bih=623&source=
lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0CAYQ_
AUoAWoVChMI8anA9JqYyQIVa_xyCh3B_QRo)

Slubeni jezik: ruski

Religija: pravoslavlje, islam, budizam i judaizam.
Granica sa
zapadom: Norveka, Finska, Estonija, Litvija, Bjelorusija, Ukrajina
jugom: Gruzija, Azerbejdan, Kazahstan, Kina,
Mongolija, Sjeverna Koreja, Japan
istokom: sa SAD (morska granica)
Najvia taka: Elbrus 5.642m
Najnia taka: Kaspijsko more 28m
Najdua rijeka: Volga 3.692km
Najvee jezero: Bajkalsko jezero 31.500km2
Glavni grad: Moskva
(10.563.038 stanovnika - 2010.)
Vei gradovi: Sankt-Peterburg, Novosibirsk,
Rostov na Donu... 1
Slika 2. Grb Rusije
(https://www.google.ba/search?espv=2&biw=
1366&bih=623&tbm=isch&sa=1&q=grb
+rusije&oq=grb+rusije&gs_l=img.3...117034.118366.0
.118514.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c.1.64.img..0
.0.0.bKd5a-u07PQ#imgrc=g6-qa7jno88z7M%3A)

1 https://hr.wikipedia.org/wiki/Rusija

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

2.1.

Geografski poloaj

Rusija ili Ruska Federacija je prostrana evroazijska drava koja po mnogim

osobinama
ima
odlike
posebnog
kontinenta. Njena duina u pravcu zapad
istok dostie 10.000km, te razlika u
vremenu iznosi oko 10 asova. U pravcu
sjever jug irina teritorije iznosi preko
3.000km, te se Rusija protee kroz razne
klimatske zone, od hladne artike na
sjeveru, do tople suptropske na jugu.
Rusija se obino dijeli na zapadni
evropski (oko 3.500.000km2) i istoni
azijski dio Sibir (13.500.000km2).
Za razliku od Rusije, Ukrajina je u
Slika 3. Geografski poloaj Rusije (na globusu)
toplijem kontinentalnom i suptorskom
podneblju. Iako izlazi na 12 mora, Rusija je ostala izvan glavnih pomorskih puteva svijeta.
Prije svega, to je po geografskom poloaju kompaktna kontinentalna drava otvorena prema
hladnom Artiku na sjeveru i ograena visokim planinama na jugu, izuzev otvorenosti prema
Ukrajini koja je njen juni susjed. Prostrane nizije koje preovladavaju u zapadnom dijelu
Rusije (Ruska ili Istono-evropska nizija) ine zemlju otvorenom prema ostalom dijelu
Evrope. Hladna Sibirska visoravan istono od Jeniseja oteava veze sa Dalekim Istokom,
odnosno Pacifikom obalom zemlje. Rusija ima kopnene granice sa 13 drava, a u podruju
uglavnom zaleenog Beringovog moreuza sasvim se pribliava Aljasci, odnosno amerikom
kontinentu.
Rusija ima 37.000km morske obale i
izlazi na tri okeana: Atlantski, Sjeverni
ledeni i Tihi okean. Najvea ostrva i
arhipelazi su: Nova Zemlja, Zemlja
Franca Jozefa, Novosibirska
ostrva, Sahalin, Kurilska ostrva itd.
Veina predjela Rusije su ravnice, koje su
na jugu stepe, dok su na sjeveru
umovite. Na krajnjem sjeveru su
predjeli tundri. Pored Urala, planine
Rusije su: Kavkaz (vrh Elbrus je sa
Slika 4. Vulkan na Kamatki

5.642 metara najvii vrh Rusije i Evrope), Altaj i

vulkani na Kamatki.
5

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

(https://sh.wikipedia.org/wiki/Geografija_Rusije#/media/File:Avachinsky_Volcano.jpg)

U Rusiji je najvee slatkovodno jezero

po zapremini na svijetu - Bajkalsko
jezero.
Najvee
rijeke
Rusije
su Volga i Don u evropskom dijelu,
i Ob, Irti, Jenisej, Lena i Amur u
azijskom.2

Slika 5. Obala jezera Bajkal

(https://sh.wikipedia.org/wiki/Geografija_Rusije#/media/File:26_swiatoinos.jpg )

Klima u Rusiji je stepska na jugu, vlana kontinentalna u veem dijelu evropske Rusije,
subarktika u Sibiru, tundra na polarnom sjeveru; ljeta variraju od toplih u stepskim
podrujima do prohladnih uzdu arktike obale; zime variraju od blagih uzdu crnomorske
obale do izuzetno hladnih u Sibiru.
Prosjene temperature:
zimi: 0C do -50 C
ljeti: +1C do +25C
Rusija posjeduje obimne rezerve nafte, prirodnog gasa, uglja, gvoa, platine, bakra,
mangana, olova, cinka, kalaja, zlata, srebra, dijamanata, drveta ...3

2.2. Stanovnitvo
Rusija je vienacionalna drava na ijoj teritoriji ivi vie od 180 naroda. Sa prosjeno
devet stanovnika na km2, Rusija je rijetko naseljena zemlja. Gustina naseljenosti raznih oblasti
je veoma razliita: u evropskom dijelu je 17, a u Sibiru samo 3 stanovnika na km 2, najrijee
su naseljene polarne oblasti, u kojima jedan stanovnik dolazi na 7 km2 i tajge.
2 https://sh.wikipedia.org/wiki/Geografija_Rusije
3 http://www.ekodom.me/index.php?option=com_content&view=article&id=10&Itemid=9

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Dok je Rusija bila dominatna lanica Sovjetske unije tokom veeg dijela XX veka,
Rusi su inili i do 50% populacije. Mnoge republike SSSR-a u kojima su ivjele druge etnike
grupe poele su da se bore za svoju nezavisnost 80-ih godina prolog vijeka. Predsjednik
Sovjetskog saveza Mihajl Gorbaov uveo je radikalne reforme kao to su otvorenost i
rekonstrukcija. One su bile pokuaj da se modernizuje nain na koji se upravljalo zemljom i
da se nekim republikama da vie kontrole. Meutim do decembra 1991. godine Sovjetski
Savez se raspao na 15 nezavisnih republika, od kojih je najvea Ruska federacija. Po popisu
stanovnitva iz 2007. godine Rusija ima 141.997.526 stanovnika. Pored rusa koji su u veini, i
u XX vijeku doseljenih Ukrajinaca i Bjelorusa ive pripadnici oko 130 drugih naroda iz vrlo
razliitih etnikih grupa poput 5.000.000 Tatara, naroda islamske vjeroispovjesti koji potiu
od Mongola, zatim uvai. Mordvini, Bakiri. Neruski narodi prije svega ive u predgorju
Kavkaza i u Sibiru. Svi narodi i graani su potpuno ravnopravni (Natek, 2005).
U Rusiji Rusi naseljavaju veinski, odnosno gotovo itav evropski dio zemlje, dok je u
azijskom dijelu situacija neto razliita. Zapadni Sibir je veim dijelom naseljen Rusima, a
izuzeci su samo neki predijeli na sjeveru. Sa druge strane Istoni Sibir je samo na jugu
veinski nastanjen Rusima, kao i oko tokova velikih sibirskih rijeka. Daleki Istok takoe ima
najvanije i najatraktivnije oblasti nastanjene veinski Rusima, kao to su Primorje, Poamurje,
obale Pacifika i ostrva. U bivim republikama SSSR-a ivi jo preko 20.000.000 Rusa, a
veinski nastanjuju severni Kazahstan i uglavnom istonu Ukrajinu sa veim dijelom
crnomorskog primorja.
Glavni grad Rusije je Moskva sa 10.563.038 stanovnika (2010.g.). Vei gradovi su: SanktPeterburg, Novosibirsk, Rostov na Donu...

Slika 6. Moskva
(https://www.google.ba/search?

q=moskva&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0CAgQ_AUoAWoVChMIrYqoo9KayQIVRHByCh2p6w9H&
biw=1366&bih=667#imgrc=A15mOfbVjuEcUM%3A)

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Slika 7. Sankt-Peterburg
(https://www.google.ba/search?

biw=1366&bih=667&tbm=isch&sa=1&q=sankt+peterburg&oq=sankt+peterburg&gs_l=img.3...384780.389616.
0.389776.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c.1.64.img..0.0.0.hzuRxbPniak)

2.3. Istorija
Preci Rusa su bila staroslovenska plemena koja su se u migraciji ka zapadu naselila
izmeu Karpata i rijeke Don.
Prva ruska drava, Kijevska Rusija, nastala je 862.g. na elu sa dinastijom Rjurikovi.
Glavni grad je bio Kijev. Zahvaljujui knezu Vladimiru prihvatila je hrianstvo od Vizantije
988.g. Nakon smrti Jaroslava Mudrog 1054.g. poeo je raspad ove drave na manja
kneevstva.
U XI vijeku, naroito tokom vladavine Jaroslava Mudrog, Kijevska Rusija je doivjela
procvat u ekonomiji, arhitekturi i literarnom stvaralatvu.
Invazija Mongola je ubrzala raspad Kijevske Rusije. Nakon Bitke na rijeci Kalka
1223.g. u kojoj su se sukobili Rusi i Mongoli; Mongoli su zabeljeili veliku pobijedu. Zauzeli
su Kijev 1240.g. i nastavili pohod ka zapadu zauzimajui Poljsku i Ugarsku. Od svih ruskih
provincija je jedino Novogorad izbjegao okupaciju.
Mongoli su izvrili veliki uticaj na rusku vojnu taktiku i doprinjeli su razvoju
trgovinskih puteva. Pod mongolskom okupacijom, Moskovska Rusija je razvila mreu
potanskih puteva, poveala prirataj, razvila fiskalni sistem i vojnu organizaciju. Istoni
uticaj e ostati jak sve do XVIII vijeka, kada ruski vladari nastoje da urede zemlju prema
zapadnom modelu.

2.4.

Dravno ureenje i privreda

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Rusija je federativna republika sa polupredsednikim sistemom vlasti.
Na snazi je ustav koju je 12. jula prihvatila ustavotvorna konferencija koju je sazvao
predsjednik republike, a potvrdila veina biraa na referendumu 12.12.1993.g. Po Ustavu
Rusije predsjednik mora imati vie od 35g. starosti, i mora imati stalno mijesto boravka u
Rusiji, due od 10g. Takoe ne moe biti biran na funkciju predsjednika vie od dva puta
uzastopce. Predsednik Rusije je bio Vladimir Putin, a 7.5.2008.g. je izabran novi predsjednik
Medvedov, najmlai predsjednik Rusije u zadnjih sto godina.
Federaciju ini 89 konstitutivnih jedinica, 21 autonomna republika, 6 teritorija, 49
regija, 10 autonomnih okruga, 1 autonomna pokrajina i 2 savezna grada. Sve jedinice imaju
svoje skuptine i vlade sa razliitim stepenima autonomije i nadlenosti (Natek, 2005).
Petnaest godina nakon propasti komunizma ruska ekonomija se pribliila ekonomijama
srednje razvijenih zemalja slobodnog trita. Godine 2001. je bilo ukupno 71.000.000
ekonomski aktivnog stanovnita, od ega 37.000.000. mukaraca i preko 34.000.000 ena.
Najvie je bilo zaposleno u industriji 22.700.000, zatim slijede trgovina i ugostiteljstvo
15.400.000, poljoprivreda 12.300.000, saobraaj 6.400.000.
Danas ona ima visoku stopu rasta BDP-a (u 2004. 7,1% godinje) i relativno visoku
inflaciju (oko 11,7%). Ipak, i danas su u Rusiji uoljivi ostaci starog, komunistikog sistema.
Na dananju sliku ekonomije je uticala i brza privatizacija nekih unosnijih dravnih preduzea
poetkom devedesetih. Danas se ruska ekonomija uglavnom temelji na dvjema stubovima:
izvozu energenata (nafte i zemnog plina) i sirovina i rastuoj domaoj potronji. Tradicionalna
sovjetska metalurgija i sa njom povezana proizvodnja maina, automobila i aviona
preivljavaju zahvaljujui visokim carinama koje sprjeavaju uvoz jeftinijih i kvalitetnijih
inostranih proizvoda. Mnoge fabrike preorijentisale su se na saradnju sa zapadnim
kompanijama i licenciranu proizvodnju stranih proizvoda
Propast sovjetskog centralnog planiranja dovela je i do prevelike neravnotee u
razvoju pojedinih regija. Najvie stranih investicija i najbri privredni rast imaju Moskva i
Peterburg. Razlike u prosjenom dohotku stanovnika prestonice i provincija su i do deset
puta. Nacionalni bruto proizvod po stanovniku iznosi 8.900 dolara. Ruska valuta je rublje.
Velike udaljenosti i esto surovi klimatski uslovi veoma su uticali su na razvoj
transportne infrastrukture u Rusiji. U prevozu robe, a i putnika jo uvijek dominantnu ulogu
ima eljeznica. eljeznika mrea ima 87.000km pruga u javnoj upotrebi i 63.000km
industrijskih pruga. Udio eljeznice u ukupnom prevozu robe je 83,2%, a putnika 40,9%. U
Rusiji se nalazi i najdua svjetska eljeznika pruga, duga 9.289km, Transsibirska eljeznica
koja povezuje Moskvu i Vladivostok na Tihom okeanu.
Iako je putna infrastruktura u prilino loem stanju, bez savremenih autoputeva, putni
prevoz je u usponu. Automobil je danas u Rusiji sve manje statusni simbol, posebno u velikim
gradovima to dovodi do velikih guvi i jedne od najveih stopa smrtnosti u drumskim
saobraajnim nesreama u Evropi.
Vazduni prevoz je u stalnom porastu, pa ima dominantnu ulogu u putnikom prevozu
na relacijama veim od 1.500km. Najvee avionske kompanije su Aeroflot, zatim S7 erlajns,
Pulkovo i KrasEr.

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Danas se ruska privreda uglavnom temelji na dva stupa: izvozu energenata (nafte i
zemnog plina) i sirovina te rastuoj domaoj potronji. Tradicionalna sovjetska metalurgija i s
njom povezana proizvodnja strojeva, automobila i aviona preivljavaju zahvaljujui visokim
carinama koje sprjeavaju uvoz jeftinijih i kvalitetnijih inozemnih proizvoda. Mnoge tvornice
preorijentirale su se na suradnju sa zapadnim kompanijama i licennu proizvodnju stranih
proizvoda (inomarke).
Propast sovjetskog centralnog
planiranja dovela je i do izrazite
neravnotee u razvoju pojedinih
regija. Najvie stranih investicija i
najbri gospodarski rast imaju
Moskva i Peterburg. Razlike u
prosjenom dohotku stanovnika
prijestolnice i provincija su i do
deset puta.
Slika 8. Ruska nafta
(https://sh.wikipedia.org/wiki/Rusija#/media/File:Oil_pump_Bashneft.jpg )

3. SAOBRAAJ U RUSIJI

Saobraaj je jedan od najznaajnijih razvojnih faktora koji je dobio pokretaku ulogu i

znaaj u savremenoj istoriji ovjeanstva. Ta uloga se temelji na drutvenoj funkciji koju
saobraaj ostvaruje meusobnim povezivanjem ljudi i razmjenom iskustava. Saobraaj
predstavlja sponu izmeu proizvodnje i potronje. To je specifina privredna aktivnost
aktivnost koja ne stvara nove proizvode ve prevozi. Stvaranje nove vrijednosti u saobraaju
nema svoj materijalni oblik, ve se ukljuuje u vrijednost robe za visinu ostvarenih prevoznih
trokova. Saobraaj predstavlja zavrnu fazu svakog proizvodnog procesa.
Prema sektorskoj strukturi ljudskih djelatnosti saobraaj je svrstan u uslune
djelatnosti, odnosno tercijarni sektor. U geografskom smislu saobraaj predstavlja svaki oblik
prevoza ljudi, materijalnih dobara i meusobnu komunikaciju. Prevoz ljudi i roba obavlja se
kopnenim, vodenim i vazdunim putem a komunikacija se odvija telekomunikacionim,
potanskim putem i internetom.
Sve vrste saobraaja imaju svoje mjesto i ulogu u ivotu ljudi. Vazduni saobraaj je doivio
ekspanziju i dobio planetarni karakter.

Ruska Federacija je najvea zemlja na svijetu, a njen evropski dio ini oko 40%
povrine Evrope. Azijski dio je vei mnogo od evropskog dijela. Stoga se ova ogromna
10

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

zemlja protee kroz niz oblasti, od kojih su neke prometno veoma vane u svjetskim
okvirima. Meutim, zbog otre klima, rijetke naseljenosti i velike zatvorenosti Rusije u
prolosti mnoge mogunosti za razvoj saobraaja nisu bile iskoriene. I pored toga mnogi
podaci u vezi sa saobraajem u Rusiji su nesvakidanji. Sa stabilizacijom zemlje proteklih
godina zapoet je brz i nagli razvoj na svim poljima, a polje saobraaja je jedno od najvanijih
u daljoj obnovi zemlje zbog velikih razdaljina kao bitnih inilaca budueg razvoja.
Rusija ima razvijen eljezniki, drumski vodeni i vazduni saobraaj. Najvei
saobraajni vor je glavni grad, Moskva, ali zbog prostranstva drave i postojanja jakih
oblasnih sredita, vani saobraani vorovi su i Sankt-Peterburg, Novosibirsk, Jekaterinburg,
Ninji Novgorod, Kazanj, Rostov na Donu, Vladivostok.4

4 https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji

11

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

3.1.

eljezniki saobraaj

Po podacima iz 2003.g. ukupna duina eljeznike mree u domenu javnog saobraaja

u Rusiji je 87.157km, od ega je 40.300km elektrifikovano. Ovo se odnosi na pruge irokog
kolosjeka (1520mm), osobene za zemlje biveg SSSR-a. Pored toga u zemlji postoji i oko
30.000km industrijskih pruga. U zemlji postoji i 957km pruga uskog kolosjeka (1067mm)
na Sahalinu. Najvanija eljeznika vorita su prestonice: dananja Moskva i nekadanja
(Sankt-Peterburg), koje posjeduju po nekoliko velikih i monumentalnih eljeznikih stanica.
eljeznika mrea je trenutno u intenzivnoj obnovi, a postoje planovi za osavremenjavanje
najstarije elezniknje linije u zemlji, Moskva - Sankt Peterburg, kako bi se na njoj kretali
vozovi velikih brzina. Zbog loih drumskih puteva eljeznica je veoma est vid prevoza i
postoji niz veoma dugih linija. Neke od njih su:

Transsibirska eljeznica

Moskovsko-Sankt Petersburka eljeznica

Bajkalsko-Amurska eljeznica

Severnokavkaska eljeznica

Oktobarskaja eljeznica5

Slika 9. Karta glavnih eljeznica u Rusiji

5 https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji

12

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

(https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Russia_Rail_Map.png )

3.2.

Drumski saobraaj

Ukupna duina puteva u Rusiji u 1995.g. je 948.000km, od ega je sa vrstom

podlogom 336.000km (pri emu se pod ovim podrazumjevaju i putevi tipa makadama).
Zvanino postojei savremeni autoputevi ne postoje, ali u Rusiji postoji velika duina slinih
magistralnih puteva sa 4 ili 3 trake na prilazima velikim gradovima (naroito u
sluaju Moskve). Slino, tome postoje savremene obilaznice oko velikih gradova, tzv. "putni
prsteni", a neki poput skoro izgraenog savremenog autoputnog prstena oko SanktPeterburga predstavljaju
prava
graditeljska remek-dijela.

Slika 10. Magistralni put Volga

(https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra

%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:M7morning.jpg)

13

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Dravni magistralni putevi se uglavnom poklapaju sa svjetskim saobraajnim koridorima i
nose dvoznanu oznaku "M+broj". Putevi nieg ranga danas su u dosta loem stanju i ispod
savremenih standarda su, ali se intenzivno grade i obnavljaju.6

3.3.

Vodeni saobraaj

Rusija je primorska zemlja sa izlazom na mnogo mora, ali je su ta mora najee

nepristupana (veim delom godine zaleena severna mora) ili zatvorena od strane drugih
drava (nrp. Crno more ili Baltiko more). Zbog toga drava veliki broj pomorskih luka, ali je
svetski znaajnih luka malo iz navedenih razloga. To su:

na Baltiku - Sankt Peterburg, Kalinjingrad

na Crnom moru - Novorosijsk, Soi, Tuapse

na Azovskom moru - Rostov na Donu, Taganrog

na severnim morima - Murmansk, Arhangeljsk, Igarka, Dudinka, Tiksi.

na Pacifiku - Petropavlovsk Kamatskij, Nahodka, Vladivostok7

Unutranji vodeni saobraaj Rusije je

veoma razvijen, jer postoje izvanredni
uslovi za to - ravniarski predio, veliki
broj velikih i dugih reka, okrenutost
zemlje na unutranjem vodnom
saobraaju, gdje se ivi najvei dio
stanovnika. Duina puteva (plovnih
rijeka i kanala) je ak 101.000km. Iako
okosnicu ine samo ruske rijeke, poput
Volge, Dona, Kame, Oke, Sjeverne
Dvine, na dravnu mreu naslanjaju i
plovni putevi vie
Rijeka Volga
okolnih zemalja (Letonija, Belorusija,
Ukrajina, Kazahstan).
Slika 11. Rijeka Volga
(https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Nizhny_Novgorod_The_spring_

6 https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji
7 https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji

14

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Strelka.jpg)

3.4.

Vazduni saobraaj

Vazduni saobraaj je najskuplji, to ograniava svoje korienje tereta (kvarljiva

roba), vei znaaj on ima za putniki saobraaj. U oblasti krajnjeg sjevera vanu ulogu ine
helikopteri koji prevoze teret i putnike, pruaju medicinsku pomo itd.
Budui da je Rusija ogromna i rijetko naseljena zemlja sa mnogo izolovanih gradova i
oblasti, vazduni saobraaj ima veliki znaaj, nego u drugim zemljama. Neki gradovi na
krajnjem sjeveru i Dalekom Istoku drave zavise iskljuivo od ove vrste saobraaja. Tome
treba i to da je Rusija jedna od najvanijih zemalja u kosmikom istraivakom programu i da
ruska drava upravlja sa par aktivnih kosmodroma (najpoznatiji Bajkonur).
Vazduni saobraaj je najskuplji,to ograniava svoje korienje tereta (kvarljiva roba), vei
znaaj on ima za putniki saobraaj. U oblasti krajnjeg sjevera vanu ulogu ine helikopteri
koji prevoze teret i putnike, pruaju medicinsku pomo itd.
Takoe, Rusija ima razvijenu industriju vezanu za vazduhoplovni saobraaj na svim
poljima. U Rusiji postoji veliki broj aviopreduzea, od kojih je najpoznatije i najvee dravno
preduzee Aeroflot, jedno od najvanijih na cijelom svetu. Najvei broj aviopreduzea su
oblasnog tipa - obino svaka ruska dravna jedinica (oblast, savezna republika) ima svoje
aviopreduzee, koje najee odrava aviolinije izmeu oblasnih veih gradova
sa Moskvom, Sankt Peterburgom ili nekim drugim milionskim gradom u dravi.

15

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

U zemlji postoji ak 2743 zvanino upisanih aerodroma 2002. godine, od ega 630 sa
vrstom podlogom (pogledati: Aerodromi u Rusiji). ak 137 aerodroma je uvrteno na listu
meunarodnih aerodroma sa IATA kodom (IATA Airport Code). Najpoznatiji od njih su:

Meunarodni aerodrom "eremetjevo" u Moskvi - SVO

Meunarodni aerodrom "Domodedovo" u Moskvi - DME

Aerodrom "Vnukovo" u Moskvi - VKO

Aerodrom "Pulkovo" u Sankt Peterburgu - LED

Aerodrom "Tolmaevo" u Novosibirsku - OVB

Meunarodni aerodrom "Kazanj" u Kazanju - KZN

Meunarodni aerodrom "Kurumoh" u Samari - KUF

Meunarodni aerodrom "Kolcovo" u Jekaterinburgu - SVX

Aerodrom "Rostov na Donu" u Rostovu na Donu - ROV

Meunarodni aerodrom "Jemeljanovo" u Krasnojarsku - KJA

Meunarodni aerodrom "Artjom" u Vladivostoku - VVO

Aerodrom "Soi" u Soiju AER

Moskva je najvanije vazduhoplovno vorite u Rusiji i jedno od najveih u svijetu sa
tri velika aerodroma (eremetjevo, Vnukovo, Domodedovo) i jo nekoliko manjih. Veina
drugih znaajnih aerodroma su tipini aerodromi uz velike gradove. Izuzetak je Aerodrom u
Soiju, iji promet se najvie oslanja na letnji turizam. Turistiki optereeniji je
isanktpetersburki aerodrom Pulkovo.8
Pri tome,velika koliina putnikog vazdunog prevoza je zatvorena na moskovskom
vazdunom voritu: oko 80% (od 2011.g.) avio-saobraaja se sprovodi iz Moskve ili u
Moskvu.
Mrea postojeih aerodroma u Rusiji od 1991.g. pa do 2012.g. je opala za 4 puta manje.

Slika 12. Meunarodni aerodrom

eremetjevo, najvaniji aerodrom
u Moskvi

8 https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji

16

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

(https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Svo_terminal_2.jpg)

Slika 13. Novi terminal Aerodroma

Soi
(https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra

%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Airport_terminal_Sochi.jpg)

Za razliku od veine razvijenih zemalja, u ruskom nacionalnom avioprevozu moe se

upotrebljavati ljetnja tehnika koja nije registrovana u Ruskoj Federaciji i izvan nje u
inostranstvu) .

Broj aerodroma u Rusiji

Godina

1991

1995

2000

2005

2010

2011

2012

2013

2014

20
15

Broj
aerodrom

1450

876

533

393

332

332

315

304

297

282

Godina

Putniki i teretni saobraaj(RSFSR,RF)

1970

1980

1990

1995

2000

2005

2010

17

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Prevezeno
robe

1,4milion
a tona

2,4milion
a tona

2,5milion
a tona

0,6milion
a tona

0,8milion
a tona

0,8milion
a tona

1,1mil
iona
tona

Broj
prevezenih
putnika

45
miliona

66
miliona

91
miliona

32
miliona

23
miliona

37
miliona

59
milion
a

Vazduni prevoz je u stalnom porastu, pa ima dominantnu ulogu u putnikom prevozu

na relacijama veim od 1500km. Najvee vazdune kompanije su: Aeroflot (5,8 mil. putnika u
2003.), koji odrava i redovnu vazdunu liniju Moskva - Zagreb, a leti s moskovskog
aerodroma eremetjevo, zatim Sibir (Novosibirsk i moskovsko Domodjedovo, 3,4 mil.),
Pulkovo (Sankt Peterburg) i KrasAir (Krasnojarsk).

3.4.1.

Aerodrom Domodedovo

Meunarodni aerodrom Domodedovo (rus. ) je

najvei (od 2005.) meunarodni aerodrom u Rusiji. Posluuje vie od 20.430.000 putnika
godinje (podaci za 2008.). Nalazi se 42km jugo-jugoistono od sredita Moskve i jedan je od
tri glavna aerodroma uz Aerodrom eremetjevo i Aerodrom Vnukovo.

Slika 14. Aerodrom

Domodedovo

(https://www.google.ba/search?q=domodedovo)

18

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Aerodrom je glavni gospodarski objekt gradskog okruga Domodedovo. Trenutno, broj

zaposlenika je oko 15.300 ljudi, a prostire se na povrini od 1.28ha. U skladu s urbanistikim
planiranjem za razvoj zrane luke "Domodedovo" za razdoblje do 2020.g. i perspektivom do
2050.g., razvijenim od strane GUP MO "Mosgiproniseljstroj" (2005.), predvia se poveanje
broja zaposlenih u prvoj etapi (2020.) do 55.000 i budunosti (2050.) za 87.500, dok e se
povrina na 12.000ha.
Kompleks aerodroma ukljuuje dvije nezavisne, paralelne uzletno-sletne staze (RWY1
i RWY2). One se nalaze dva kilometra jedna od druge, to Domodedovo ini jedinstvenom
zranom lukom Moskovovskog zrakoplovnog vorita, sposobno istovremeno izvoditi na
svojim stazama polijetanje i slijetanje. Obje uzletno-sletne staze certificirane su od
strane ICAO kategorija CAT IIIA. Rekonstrukcija RWY1 dopustila je da Domodedovo
postane prva i jedina ruska zrana luka, koja ima mogunost prihvatiti putniki avion Airbus
A380.
Putniki terminal moskvovskog aerodroma Domodedovo ima certifikat "C" IATA i prvi je u
Rusiji, koji je certificiran po meunarodnom standardu kvalitete ISO 9001:2000.9

9 https://hr.wikipedia.org/wiki/Zra%C4%8Dna_luka_Domodedovo

19

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

Slika 15. Aerodrom Domodedovo

(https://www.google.ba/search?q=domodedovo)

3.4.2.

Industrijski saobraaj

U industrijskom saobraaju se primjenjuje prevoz tehnologije koji nije javan, i obavlja

industrijsko - tehnoloki prevoz robe na unutranjim putevima industrijskih preduzea i
organizacija, kompleksih zgrada i objekata, transportskih slubi, koji ne idu javnim putevima.
U skladu sa SNiP 2.05.07-91 u industrijske kamione ukljuuju:
eljezniki saobraaj sa prugama 1520mm i 750mm.
Teohnologija drumskog saobraaja, ukljuujui motorna vozila irine do 2,1m, dizajniranih za
interplant prevoz: sa prikljucima(utovarai,kamioni sa prikolicama,elektrini automobili) i sa
motorima sa unutranjim pregorijevanjem( viljukari,automobili,kamioni sa prikolicama;
hidraulini transport.

20

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

4. ZAKLjUAK
Vazduni saobraaj je kretanje putnika i tereta vazduhoplovima, kao to su avioni i
helikopteri. Vazduni prevoz je odavno postao osnovno sredstvo za putovanje. Najvea
efikasnost i vrijednost vazdunog saobraaja dobija se kada je u pitanju premoenje velikih
razdaljina, kao to je interkontinentalni prevoz putnika i tereta, kada je neophodno brzo
ispuniti neke prijeke potrebe, ili kada konfiguracija terena ne dozvoljava lako kretanje,
odnosno u krajnjem sluaju znaajno poveava troskove prevoza. Iako postoji znaajna uteda
vremena i trokova tek kako se preena distanca smanjuje, vazduni saobracaj je nerijetko
isplativ ak i za relativno kratke relacije. Vazduni saobraaj takoe omoguava
komunikacionu ili medicinsku vezu to je ponekad od vitalnog znaaja izmeu razliciti
grupa ljudi koji se nalaze na teko prisutupanim teritorijama.
Obezbjeivanje, neprekidnost i unapreenje vazdunog saobraaja svih vrsta, zahtijeva
sloeni integrisani sistem ije su glavne komponente: operateri letova, proizvoai
vazduhoplova, aerodromski terminal i sistem kontrola vazdunog saobraaja.
Operater letova obezbjeuje osnovnu uslugu leta i prevoza putnicima i klijentima,
obino se stara o odravanju letilica i takoe nudi neophodne pratee usluge, kao to je prevoz
prtljaga i tereta za komercijalne klijente.
Proizvodnja aviona je sloen proces i iskljuuje saradnju vie proizvoaa, obino
onih koji se bave idejnim projektnim rjeenjima i sklapanjem aviona i nerijetko posebno
proizvoae motora koji opet skupa zajedno sarauju u procesu razvoja, ispitivanja
karakteristika, konane izrade aviona, proizvodnje rezervinih djelova i u obezbjeivanju
kontinuirane tehnike podrke nakon to je avion stupio u upotrebu. Projektovanje, razvoj i
proizvodnja jednog velikog aviona predstavlja ogroman projekat i ogromne novane izdatke,
koji se nerijetko mjere milijardama dolara ili evra, stoga nije rijedak sluaj da u cijelom
procesu ponekad sarauje vie zemalja.10

10https://sr.wikipedia.org/sr/%D0%92%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D1%83%D1%88%D0%BD
%D0%B8_%D1%81%D0%B0%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%9B%D0%B0%D1%98

21

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

LITERATURA
[1] Pecelj R. Milovan, Pecelj Milica, Milanovi Miko; Saobraajna geografija; Doboj
2007.
Internet sajtovi:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)

http://www.znanje.org/i/i26/06iv02/06iv0206/privreda.html
https://sh.wikipedia.org/wiki/Rusija
https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra%C4%87aj_u_Rusiji
https://sh.wikipedia.org/wiki/Geografija_Rusije
http://transportrobe.com/transport-robe-rusija/
http://transportrobe.com/avio-transport-robe/
http://www.russia.hr/rusija/uvod/
https://hr.wikipedia.org/wiki/Stanovni%C5%A1tvo_Rusije
https://sh.wikipedia.org/wiki/Spisak_gradova_u_Rusiji_po_broju_stano
vnika
10) http://maturski.weebly.com/rusija.html
11)
http://www.ekodom.me/index.php?
option=com_content&view=article&id=10&Itemid=9
12) http://www.zakonrf.info/vozdushniy-kodeks/14/
13) http://www.aviaport.ru/directory/aviafirms/767/
14) http://base.garant.ru/10200300/6/
15) http://vozkod.ru/glava-2/st-14-vzk-rf
16) http://fotografersha.livejournal.com/171679.html
17)
https://hr.wikipedia.org/wiki/Zra
%C4%8Dna_luka_Domodedovo
18) https://www.google.ba/search?
q=zastava+rusije&espv=2&biw=1366&bih=623&source=nms&tbm=is
ch&sa=X&ved=0CAYQAUoAWoVChMI8anA9JqYyQIVa_xyCh3B_Q
Ro
19) https://www.google.ba/search?
espv=2&biw=1366&bih=623&tbm=isch&sa=1&q=grb+rusije&oq=grb
+rusije&gs_l=img.3...117034.118366.0.118514.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0....0..
.1c.1.64.img..0.0.0.bKd5a-u07PQ#imgrc=g6-qa7jno88z7M%3A)
20) https://sh.wikipedia.org/wiki/Geografija_Rusije#/media/File:Avachinsk
y_Volcano.jpg
21) https://sh.wikipedia.org/wiki/Geografija_Rusije#/media/File:26_swiatoi
nos.jpg
22) https://www.google.ba/search?
q=moskva&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0CAgQ_AUoAWoV
ChMIrYqoo9KayQIVRHByCh2p6w9H&biw=1366&bih=667#imgrc=
A15mOfbVjuEcUM%3A
23) https://www.google.ba/search?
biw=1366&bih=667&tbm=isch&sa=1&q=sankt+peterburg&oq=sankt+
22

VAZDUNI SAOBRAAJ U RUSIJI

peterburg&gs_l=img.3...384780.389616.0.389776.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0....
0...1c.1.64.img..0.0.0.hzuRxbPniak
24) https://sh.wikipedia.org/wiki/Rusija#/media/File:Oil_pump_Bashneft.jp
g
25) https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra
%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Russia_Rail_Map.png
26) https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra
%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:M7morning.jpg
27) https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra
%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Nizhny_Novgorod_The_spring_Strel
ka.jpg
28) https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra
%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Svo_terminal_2.jpg
29) https://sh.wikipedia.org/wiki/Saobra
%C4%87aj_u_Rusiji#/media/File:Airport_terminal_Sochi.jpg
30) https://www.google.ba/search?q=domodedovo
31) https://www.google.ba/search?q=domodedovo

23