KOLEGJI FAMA

Punim seminarik
Roli i teknikes kriminalistike ne luftimin dhe
hetimin e krimit

Mentori: Dr. Xhemajl Ademaj

Studentet: Destan Memeti dhe Ramiz

Maliqi

Permbajtja:

Roli i teknikes kriminalistike

Ndarja e teknikes kriminalistike
Problemet me te cilat merret teknika
kriminalisitke
Metodat e teknikes kriminalistike
Pajisja teknike kriminalistike
Teknologji te reja ne tekniken kriminalistike
Fundi

Teknika kriminalistike sht deg e kriminalistiks q merret me

gjetjen, studimin, prshtatjen dhe perfeksionimin e metodave
dhe t mjeteve m t prshtatshme shkencore teknike pr
luftimin e kriminalitetit nga fusha e shkencave natyrore dhe
teknike, e me qllim t zbulimit, t sigurimit, t fiksimit dhe t
interpretimit t gjurmve pr qllime prove.
Me an t metodave dhe t mjeteve shkencore dhe teknike
zbulohen dhe sqarohen gjurmt dhe sendet e rrethanat e veprs
penale q jan t rndsishme pr zbulimin dhe sqarimin e
veprs penale, identifikimin e kryesit, t objektit t sulmuar dhe
t objekteve t tjera, n procedurn parahetuese dhe hetuese.

Ndarja teknikes
kriminalistike

Pr arsye didaktike, teknika kriminalistike mund t ndahet n

teknikn
kriminalistike operative, hetuese ose laboratorike.
1.

Teknika

operative

kriminalistike

mjetet

teknike

kriminalistike q
shfrytzohen n t ashtuquajturat masat e intervenimit t par,
q jan primare pr kqyrje dhe kontrollim;
2. Teknika hetuese kriminalistike teknikat, mjetet q
shfrytzohen pr ekzaminimin e bartsve material t informatave
n procedurn e ekspertimit.

Problemet me te cilat
merret teknika
kriminalistike
Problemet q jan objekt i interesimit dhe me t cilat merret
teknika kriminalistike jan:
1. Ligjet dhe mekanizmat e formimit t gjurmve;
2. Metodat dhe mjetet pr gjetjen e gjurmve, sidomos t atyre t
padukshme (latente) dhe t mikrogjurmve;
3. Metodat dhe mjetet pr fiksimin e gjurmve dhe t sendeve,
vemas aservimi i sendeve;
4. Metodat dhe mjetet pr formimin e provave reale.

T dytat pr nga vllimi i rndsis s punve t tekniks

kriminalistike jan punt e identifikimit t personave, t
kafshve, t bimve dhe t sendeve, dhe n kt vshtrim mund
t flitet pr:
1. Teorin e identifikimit,
2. Metodat dhe mjetet e identifikimit kriminalistik.

Teknika kriminalistike merret edhe me gjetjen e metodave dhe t

mjeteve t reja dhe me perfeksionimin e metodave dhe t
mjeteve ekzistuese shkencore teknike.

Metodat e teknikes
kriminalistike
Teknika kriminalistike shrbehet me metodat e disiplinave natyrore dhe
shkencore dhe ua prshtat ato nevojave t shkencs s kriminalistiks
pr zbulimin dhe vrtetimin e veprave penale dhe zbulimin e identifikimin
e kryesve t tyre. Prve ksaj, teknika kriminalistike i zhvillon edhe
metodat e veta. Metodat e tekniks kriminalistike jan:

1. Vrojtimi vshtrimi sistematik, i orientuar dhe i drejtprdrejt i

sendeve dhe i dukurive n mnyr vizuale dhe me an t mjeteve
teknike dhe t veglave;
2. Prshkrimi fiksimi i veorive kualitative dhe kuantitative t
objekteve; fiksimi me an t procesverbalit ose fiksimi gojor i
veorive t vrejtura grupore dhe individuale t objektit t
vshtruar;
3. Matja njohja e madhsive t ndryshme hapsinore dhe kohore
me an t teknikave dhe t veglave t matjes.

4. Krahasimi metoda e tekniks kriminalistike ku objektet e

pakotenstueshme ose pjest e objekteve krahasohen me objektet
kontestuese me qllim t konfirmimit ose t moskonfirmimit t
identitetit t tyre; prfshin proceset e analizs individuale,
krahasimet dhe konkludimet;
5. Eksperimenti zbatohet n kushte t caktuara t krijuara m
par;
6. Modelimi metod e verifikimit t disa karakteristikave n baz
t modeleve;
7. Metoda e identifikimit konstatimi i njjtsis s objekteve me
vetveten;
8. Metoda matematikore aplikimi i kritereve objektive pr
vlersimin e karakteristikave identifikuese me qllim t sigurimit
t besueshmris dhe t siguris s konkluzioneve t ekspertve;
shfrytzohen metodat e statistiks matematikore, t teoris s
probalitetit dhe t kibernetiks moderne

Ndarja e tekniks
kriminalistike

Prve ndarjes s prgjithshme, ndarjes didaktike n at

operative dhe hetuese, teknika kriminalistike ndahet edhe
sipas llojit t hulumtimit dhe analizs s gjurmve materiale,
si dhe sipas prdorimit t tekniks kriminalistike me qllim t
zbulimit t veprave penale dhe t kryesve t tyre. Sipas ksaj,
teknika kriminalistike ndahet edhe n teknikn pr:
1. Identifikimin kriminalistik t personave dhe t sendeve;
2. Regjistrimin kriminalistik;
3. Fotografin kriminalistike;
4. Traseologjin;
5. Teknikn operative;
6. Balistikn dhe mekanoskopin kriminalistike;
7. Teknikn hetuese;
8. Hulumtimin dhe ekspertizn e dokumenteve dhe e
dorshkrimeve;
9. Kimin forenzike dhe
10. Biologjin forenzike.

Pajisja teknike
kriminalistike
Pr kryerjen e punve kriminalistike teknike sht e nevojshme
t posedohet pajisja prkatse kriminalistike teknike, e cila n
parim ndahet n:
1. pajisjen pr kryerjen e kqyrjes n vendin e ngjarjes,
2. pajisjen pr prpunimin signaletik t personit dhe t
regjistrimit,
3. pajisjen pr fotografim,
4. pajisjen pr kontrollin dhe prpunimin e gjurmve,
5. pajisjen pr aplikimin e metodave operative kriminalistike dhe
6. pajisjen e tekniks laboratorike.

Pajisja pr kqyrje bn pjes n pajisjen mobile kriminalistike teknike.

sht e sortuar n kofera t veant q profesionalisht quhen neseser.
Se cila pajisje do t shfrytzohet n kqyrje, varet nga ndrlikueshmria
e kqyrjes, prkatsisht nga vepra penale, gjurmt dhe procedurat q
jan t nevojshme pr fiksimin e tyre. Ekzistojn pra, disa lloje t pajisjes
s specializuar, por edhe t shtrenjta kriminalistike teknike q mund t
ndahen
n universale dhe t veanta. Prmbajtja e neseserve universal sht
e atill q n to gjendet pajisja e nevojshme minimale q t kryhet
kqyrja m e thjesht.
Nesesert universal prmbajn pajisjen pr kryerjen e aktiviteteve m
t
llojllojshme nga fusha e tekniks kriminalistike n vendin e ngjarjes.
Pjes prbrse e ktij neseseri sht pajisja pr shnimin e gjurmve
dhe t sendeve, pajisja pr matje, pr zbulimin dhe paketimin e
gjurmve, pr zbulimin, vizualizimin dhe fiksimin e gjurmve t vijave
papilare (t dukshme dhe latente), pr mulazhimin e gjurmve t
mjeteve dhe t veglave, pr daktiloskopi, e deri te pajisja pr punimin e
skicave. Gjithashtu pjes prbrse e pajisjes kriminalistike teknike pa t
ciln nuk mund t
bhet kqyrja sht neseseri me pajisjen e fotografimit, q prve dy
foto aparateve prmban pajisjen ndihmse, burimet e ndriimit, si dhe

Nj nga nesesert e unifikuar sht edhe neseseri pr kryerjen e

kqyrjes n rastet e aksidenteve t komunikacionit, q prmban
pajisjen specifike pr kryerjen e kqyrjes n rastet e aksidenteve
t komunikacionit. sht i pajisur me pajisje t veant lvizse
pr shnimin e gjurmve n trashe, me shenja dhe shkums pr
shnim, me veglat e nevojshme, me pajisjen pr mulazhim,
pajisjen pr matje (shiritat e matjes, stabilimentet optike) dhe me
pajisjen e gjithmbarshme pr skicim.
Pajisja e domosdoshme pr pun n kushte t nats dhe n vend
t ngjarjes sht edhe pajisja pr ndriim, q gjithashtu gjendet
n neseser.

Neseseri pr daktiloskopim

Teknologji t reja n
teknikn kriminalistike
AFIS (angl. Automated Fingerprint Identification Systems)
Fjala sht pr sistemet kompjuterike pr ruajtjen dhe krkimin e
bazs s t dhnave t gjurmve papilare dhe krahasimin e
gjurmve t vijave papilare me gjurmt nga datotekat e cekura.
AFIS teknologjia njeh disa sisteme:
(1) Sistemet e indeksit. Kto sisteme mundsojn ruajtjen e t
dhnave si jan modus operandi, prshkrimi personal, klasifikimi
i gjurmve t gishtrinjve dhe t dhnat e tjera. Kto sisteme n
radh t par shrbejn pr sortimin e t dhnave t arritshme
pr kriminalistin forenzikun, para krkimit manual t bazs s t
dhnave t gishtrinjve, me t cilin disa dosje mund t
prjashtohen.

(2) Sistemi i ruajtjes s t dhnave mbi lakimet dhe kndet e

vijave papilare. N formulart pr gjurmt e t dhjet gishtrinjve,
ruhen t dhnat mbi kndet e lakimit, rrjedhn e vijave papilare
dhe pikat e caktuara. Kto t dhna, me t dhnat e ruajtura mbi
klasifikimin, bjn t mundshme krahasimin dhe krkimin e
bazave referente t t dhnave.
(3) Sistemet e shnimit t minucioneve. Formulart (kartelat
daktiloskopike) me gjurmt e dhjet gishtrinjve ose gjurmt e
fiksuara nga vendi i ngjarjes skanohen dhe zbulojn minucionet
(detajet e imta t vijave papilare). do rezultat mund t
kontrollohet dhe nse sht e nevojshme mund t rregullohet.
Pastaj gjurmt mund t krahasohen me gjurmt e ruajtura n
bazn e t dhnave.

Prve prpunimit t automatizuar, klasifikimit dhe ruajtjes,

prdorimi i sistemit AFIS mundson:
(1)krkimin dhe krahasimin e gjurmve t t dhjet gishtrinjve
me gjurmt nga baza e t dhnave t kryesve t paidentifikuar,
(2) krkimin dhe krahasimin e gjurmve t t dhjet gishtrinjve
me gjurm,
(3) krkimin dhe krahasimin e gjurmve latente me kryesit e
njohur dhe t
panjohur n bazn e t dhnave,
(4) ruajtjen e gjurmve t paidentifikuara n bazn e t dhnave,
(5) prforcimin e figurave t vijave papilare duke pasur parasysh
bazn,
gjithashtu edhe faktort e tjer q mund t zvoglojn zbulimin
dhe krahasimin e detajeve t vijave papilare.

Mikroskopia skanuese elektronike me

shtes energjetike dispersive me X-rreze
(SEM/EDX)
Mikroskopia elektronike e skenimit me shtes energjetike
dispersive, ose shkurtimisht SEM/EDX sht metod e ndrlikuar
q mbshtetet n dy faza t puns. N fazn e par caktohet
forma morfologjike e mostrs s vshtruar me prdorimin e
mikroskopis skanuese elektronike (SEM), kurse n fazn e dyt
me shtesn energjetike me X-rreze prcaktohet prbrja kimike e
mostrs s njjt t vshtruar. Kjo metod prdorimin e vet m
t gjer n teknikn kriminalistike forenzik e ka gjetur n
ekspertimet laboratorike t gjurmve t armve t zjarrit, q jan
specifike pr produkte t formuara me rastin e shkrepjes s
predhs nga kapislla iniciale. Kto gjurm si dhe grimcat e barutit
mund t gjenden n shpin t shuplaks s kryesit q ka shtn
nga arma e zjarrit.

Grimcat q detektohen me an t metods SEM/EDX, e q lindin

nga elementet nga kapislla iniciale e fishekut q paraqiten me
rastin e shkrepjes nga arma e zjarrit, quhen grimca GSR (angl.
Gunshot residues) ose grimca n form t barutit.
Prshkruar shkurtimisht SEM/EDX metoda e identifikimit t
personit q ka shtn nga arma e zjarrit n baz t grimcave
GSR zhvillohet sipas ktij rendi:
(1) mostra hiqet nga shuplaka
(2) n mostr me an t mikroskopis skanuese elektronike
(SEM) bhet identifikimi morfologjik i grimcave t detektuara
GSR,
(3) Grimcat GSR q paraqiten me rastin e shkrehjes s arms s
zjarrit kan form specifike morfologjike dhe nuk mund t
zvendsohen me grimcat e tjera GSR q nuk lindin me
prdorimin e arms s zjarrit,
(4) Funksioni themelor i mikroskopis elektronike skanuese sht
krijimi i fotografis tredimensionale t siprfaqes s objektit t
mostrs,

(5) Fotografia paraqitet n ekran,

(6) Me mikroskopin skanues prfitohet rritja deri n 300.000
her,
(7) Pastaj me shtesn disperzive me X- rreze (EDX) caktohet
prbrja kimike e grimcave GSR,
(8) Me bashkimin e dy provave, provohet se grimca GSR sht
formuar me
rastin e shkrepjes s fishekut nga arma e zjarrit.
Prve tek prova e dors q ka shtn nga arma e zjarrit,
metoda SEM / EDX mund t shrbej pr:
(1) Prcaktimin e materies mikrokristalore inorganike t
shtresave t shprndara t shiritave vetngjits, ose t grimcave
t ktyre materieve t ngjitura n siprfaqe t shiritit,
(2) Identifikimin e materies inorganike n mostrn e dheut,
(3) Prcaktimin e siprfaqes burimore metalike t sendeve t
salduara,
(4) Analizn e mostrave t ngjyrave dhe t llaqeve,
(5) Prcaktimin dhe identifikimin e gjurmve t mjeteve
shprthyese dhe t eksplozivit.

FUND
Teknika kriminalistike, u shrben organeve t drejtsis n luftn e
tyre kundr kriminalitetit. Zbatimi i metodave e mjeteve teknikoshkencore kriminalistike zgjeron mundsit pr t njohur thell
faktort e brendshm q veprojn n dukurit e veprave penale,
ndikon pr t hetuar e gjykuar n mnyr t gjithanshme e t
shpejte t tyre dhe pr ti parandaluar ato. Teknika kriminalistike
nuk mund t kuptohet pa ndjekur hap pas hapi prparimin
tekniko-shkencor. Si dihet, do deg e re e tekniks sjell me vete
nj sr ndryshimesh n shume deg t tjera. Kto ndryshime
ndikojn edhe n zhvillimin e mtejshm t tekniks kriminalistike
dhe n nj shkalle m t madhe n procesin e t provuarit.

Referenca:
EKSPERTIZAT KRIMINALISTIKE (Teknika operative dhe hetuese
kriminalistike)
SARAJEV / PRISHTIN 2007 FSK/S - 16/06 Nebojsa Bojanic