Cedomil Veljacié AVESTA — KULT MUDROSTI U IRANUAVESTA — KULT MUDROSTI U IRANU 1, Plemensko porto! povod Zarathutrine reforme Poreibeniprkaz Avest,zbirke nasi vesib hima (ama) Traoaca, mogao bi bit dodatak popln iesme (gdh) ise pretetno irr tena jedoogsoiuiog een Felornatora,Zarathstre, dae ta reforma nije rari u Bopato Feisjskomorainy knjevnost adic oj epresijela do danas ao religja Pens Pars) Koj su pred islam. progonima Labjeg tz svoje domovine u India Polovinom 20, vk jek se Zajednica Pars prema novo) vast) proj, sstojala “ed ake 120000 jodi © elom seta, a pretne w ombeys ‘kot ops poten slebenii Zarabusrna ena Posted ‘jy preislamaudinastju Saanida u Peri cbocl su arapakh on Jaci €82. godine. Poznato je i anskih 1 iz beleskin powesih SNledofansts das temetnitkstow™ (a to zai Ties veto) fore zbirke barem nekolito sala star od datuma vadavine pesistop cars Dara (21-485 pn. e). Ost na njihow uc} a ranu belenky losoijy of posshne je vaznost. SIsdbenict Zarathtrina lta modo” (macde-yama) syst st jesja fvoje kulture” Batine, iz vrement. pig Aleksandra Velkog, na Platona, a poseboo na Aristotelovaetiku U tokunoviih powesnih ‘strativania Job ide se istieu raioalne prednost pred MBIskin relgiama (idovskem, kranskom 1 musimanskom) na Ko} si "Song of Zarate 7 thar Trandate (om the Avesta by ‘esr Fama Ard hoe and Piso Nanay Londo, Alen nd Una, 182 Si 1S) U moe ova tnygu tram pd hasoiom Sons soseposredno ajc osmolos i teolotki pojmovi mapdaizma po- evsi od vemena babilnskog suanjstva ir koeg je Zdove oslo ‘klutio u interes sles perish cv dale, Na powieone okolnosttanskog ugeaj rnootsitsho Kultur na Tazmedina miu Kontinenata ovge Ge bil mogus tak Prigodn! oer w veri s prikazom tekstova ‘Uavesihim telstovima prec iuaskh Persiacanazivsju wojy pradomoviny airyana vatdah zemlja Anaca™ .n8 postan Favnicama slvovaeka Oxus | Jaxartes, Ir toa'su we podruta fm ever aajedmics prec indodranaih Arica spo» pode rlekeTnda(indiski Sindhu), nakasnije potetkom 2. mien pr he, trad se, jd na apad. na iansku visoravan oda 5 dowel do Sie, drugi na Hstok mmo Koja fe po Miho- ‘Yom pobjednigkom plemenu dobia ime Bhat, kako se) 1 ‘ana nai India wmaterinskim jescimasvogstanovasva, Geo fafski nani zombje Tein potjece od plemenekog ina oshvaea, ‘ano. Car Dare se na hadgrobnom spomeniku nazva Para Pras putira, Arya. Arya Cihra™ (Perse, persis si ‘Ain, ash potomak’) Te usporedbe avesiCkih himni (samo) » r-vodekima jana se vidi 2 Upiéne opreke do Yat je doveo antagonizam powjesne poluizace, da je ivorjednih | dria. 1jentno | sadrtajno ‘Avetghjeik ako lle tnepotpunie satan, mnogi mata Sari of vedskop, Joke sadrajno himne koje ryedose 0 Za. ‘athustingjreformatorso}djelatnost w projek daira kno lade od vedshi Problem datiranja tkstova owe 2avs od datranin ‘arathutrina Zvota, Dok fg edskih hin alent “birkama ima 1017 i 103, swstanh 10 eklusa, avestikih se spominje sega 72, a telstov koje sjbenis smatraja autem Zarate hhutinim propowjedima i razgovorima obunvacaju 17 nova (ha) stove (eath). 1 10 yaya (hime) 28-34, 4846, 47-50, 511 53. To sainjava$tematshih celina ir Zarathstring 2ivota | ena. ‘Na osovu tkowane ,unutraine evidence" osobito astro- pomskihpodataks wv revedskint himoama, bee obaia ta evr ~T Rela we 0 tome ¥. mojo) Fils ietnhmarde Hd, frm 4 1 Gok neste) Ln Remedi flow. Se Uap Heel, on the Ancient as, Oued 1941, 190, 1B. K. Gh, The Ong of the Ids 0 The Cll Here fin, Clea T958 Vl .e, 508 popentristihe predrasude za koje je danas notomno da su peut Fet"aveement indiskisrajac 4 sKlont da datas tematike ‘kim od th hirnt pomjere U5. pa iu 6. male) pron. €. Na ‘Srugo) tani, avesticha we Uadija'ne mode pomint i $2 00- enim’ isa elenskim datiranjemn Zarathusina2vota. Vee A Stotel spomije Zarathusieu kao mudracs iz legendatsit vremena Prema tas Beleistekim podacina on je vio neo vite od 280 godina pie Aleksandra Vlitog Na onsova detlnihpodataka iz Zarathustina vote u veal s maaskom hronolopjom, weaCunat Je verojat datum negova rodena oko 630. ppm. Pe ‘hemenidake dias sHojom potine pouzdara pcsska hronolo= Bia. Novja arheolotka otknce upuctje medutim na to da fei taj datum prenizak.Jedan spomenik ask Kralja Sargona i 8 viipe ne. potwrdae rasprostronenoet kala Ahura Mszde u to do. Prema’ nekim novjm hipotezama natant datum Zarathie String tivo sete do12 pen € ‘rv evropski prijevod avers tkstova, na osnovu kasi komentafa and) objnio Je 177. Fancur Angueti do Perron pod naslovom Zend Avesta (3 knjge). U potragh 2a tim sietim Kejigama_on je potso u Indy, ple Je dois na moghelskom ‘ors ofim avekihtekstova nasa | pouzdan pandiaktpijevod indijioh apaniadh na perajek fie, tga preveo nt nist U {o au dabe Hosoi predsavmic evopskog prosyjetiejstva, med Kojima se eis Monteguicy | Volulre, vee bit zunteresovani ‘osobio 2 utene 0 pravu tdfavi Kod istotmh narode, @ posebno 1 strom persiskom east.” ‘eeu prim singenjima s osnovnim avesikim telstovina cvropeki sb 8810 prime da Zarathusra im rjedoeansvma Nao le tome ¥. 8 Rasminn anki si (naan Recmega) a, pos > Probien dtr " inie ptetad We ee I Darmete, Le Zener doe nouelE nce. commenai isterq’«phioloigePais Haoi3) Otnig Nenattpejeod” Che Batholomae ie Gatar (dea, Zrihsrs Verdin Sbenett.Susure 1905. Fran: ‘Sai Decne Gallemin, Zvi, eae aig sve te action ‘Smee de Cathe Paw 180k Od enpsth pier for som ‘SE popularny kit veers dd Lebo bmbayke anine dane Ghanove Retaume Marinas, Sathe (93) Loe er komenate 1 ‘doves np pried sada vga kt wasters rom Bchrmpore Tehmuryp Anka The Hol Gah of Zarate ‘Tramataon tnd Tanai a Eapsh ith Prolog 0s{stupa kao vanredno jasno profiirana individual liznost vjersog Taruttenog reformsiors, Potetkom 20. veka nema estrutejak ‘mt ovom pode, Christian Barholomae ebjavio u Suassburgu bile Je tade bio jan od najnaznighcenary 0 stude indo: frropeke lingvstike 1 ndovranske Hite kulre, sto) peeved Svesithi ath encklopeis fetnikzairanisticke stdie Negov je ienik nartavje Hons Reiclet nolo godin hase objavo ‘Awestisher Elementarback, Kot danas, w novom iadanja 1967, ‘abt ao standardov ud2benk za. gramatiki, tehsiove | osnovne Istriografite | bibliografske podathe™ Slued se tim prirtaikom prewzea sam i sjedece podutke z Barholomacovis dela “Zante je bio torte ens U ihe on supe rod nat loo Yue etweu sarah dreads [Neovo toematrt lo jo ju pvin potsina.Pedbin ‘ata bro ids dt meds Rona Se mite Kner Visage SS att drge rane pada ae vere sprostnaje estk ‘por stom kode pork Sai inane hema dB Sop moet da iw oe maa Zeus wf ae Za ljtvo jk, gy wren 1 eed Sih) 9° ‘i du priv emadeeaplomeneotnog Iria eth hott tim uve taco eporadne 1 starsva Pada Geta roa apd rae) ‘aio (.") akang ma moto poreo, w pra Jeers Himoe, Ni ako resume da efoto tapos) 2, fir amo mye nasa naon,'s mobia Je ot prey on punt Tako Je mogate raza | apove mano sapaseane ‘Proved nai, spade an nsamijio bo ea wm seers Prirednoe oa ego Ot Ke bo oslo od ealackon im oa Zarate sur bl al do tpn lage ‘tne wens eritenh odnom u oj dmovin pagoda ‘roe damon Nie proms tome ko sal dae ViEasp Eno ‘Ristorlan ssarapave fet raclog, bo lon ds pope eo povedma Wop ma je dee Le vane Kakvaje bila moralno-eigska pozadina ove drustvene forme i spora Kot inazala? ii, podatnk @ megowu prievode gash vw bi. * Id €. Winter Univeritoverag Holey, Sted ata s20i23 st Bistogdla * 506 Spomenuo sam zajedicho porieklo avesihih i resedekih hii Tos zajedniivoyet'u Tormalnam.poxedu. OGtue ne samo w usko} jeaen) srodnost, nego 1 U metre Jok je vac bile pri tome upozorit, vsadrsjnom pogled, na tpenon opreka o_o je doveo antagonizam povijeane poarzaie vedskog i aventfkog pogleda na svijet. Verjem da se povijesnom razvojy iitolothog mijenja, a osobito u procesu negove dinamigke po- lnrizacie prema flsofskom, nigde » poznate) povjesno) dob. ‘ntact je tako.izzaato ponovio prmjer formirana vaya dalek supotstavjenihtabore kto u vedsko-avestithom spory ‘oo dosed wehunacteolote aaosuenosu Zaraihutring form (© ome zommo sjedos vee Zarathusiin Hvotopi. Leinart TE votopia u setskim razmierime pov katate iso okolnest dts) 2ivotopis u svojo} powjesno} osnow nije hagio satin “Monis je najuputnie onjentat se prems ovo) posijedjo) konsiataeij. Kako | valto se 2votopis ,provoka Zarathusre”aje preworio u miolotky bagografju? ‘Negove satha su pretno stilzowane obiku razgovora + Mum Gorpeden", Ahura Mazdah. Tucnije razmotren! 8 axgover sass egzstencjalna pitanja uputena tom »Gospods™ (au), ako im se formalno u pesickom irara ssao testo ‘spline retorskim hvalospevina hima § Mosofkop slano ‘ita "Bit, “dake, potredno nach wating analiraZarat hustind pian Levon. pobuda th pitanja nije blo tka ‘ekaegeiso}knjideynost interpreta kao mesitatvno dvoumbenje Drovoka dok je kao 1 si ostallproroctraniih | kasnih vremena Boravio u osami na obalama rieka Daedi i Veb-Daiya,Poaivom ‘a slau eksepetku Kajdevost jedan urate novi ole | 2 divat gtiAd 2a verske potebe Pars? razjatnjva smisao med tauisnog 2ota, ja se Vatost ite na vie mest gach, ovako: "Now mia S rane spomensth tematic sree Mines aha (Yaa 284), meu: 7-9 dogo (nat da {Yama 13a), ears 47 ogo ‘Shamma tha Fama 47S), ea 447 dog Plaine path (Yona St), tat 7 igo Vana phe (Yara 3), tars 7-317 og "BT Ankles, op ct (bil. 3 54Red a je Zarathtr eagovaao Ahura Mazo ne anti tort a je Manan poprinso rn ik ep ft ee © duhoved)egauac ae mote Sow od emanate, megs pute doce media Def mnt etanjah ri EMicttva na pati jr,” pie ate dre Zarthore {ead udabnage | Dotan spamaje kat Je oto ek ‘Drei Ven Parga 19) au ku Veh perm sor fat ame) U himat jaime 4915 Zarathustra cieni iby mesitaci (ruta mats) ova: Stine tat Janiah, Mode Gospe, aa me Dok ‘haze Dub's potas ‘am doe Ba tien eo, tom je sista meditative isla (¢inavteko w Buddhin} struktur’dkdnom: epohé w Pythonow) erick interpretaci ite te miaronti hoje je upozag W Indi") 4 majaniie obljedje Zarathutina napora da sole utele’ © mudrom duke” Ahura Mande kao vont demi sla /emaispona)demitaloniaje brit crtu po extuantropomoriih bia dja urora ida madres (mazda. ‘Evo Kako. neki evropeki srufnjcgledaju na ta) problem polovicom 20. vijea 1 na ranije predrasue evropocenrizma koje fu tna ovor podrugju spetavalejasan uvid injenno stane ie pevobine dekumentace™ Zarusa edbscyje We Bogor os Jlooe, a ao me otoacu orm a Sab poset spoymovt= Ko ua? ba eran Ts pojmowi 2 apsrukce ne du 0b Duotone) ‘Gils adi Zarabuion wn upujen aptraktnin ‘miso | narra Ta) pov ne poaye ied taba, ne {ts botansm csobume At Mandih dh " Rapdoble dinate Sasi, 236-651. " Dokemenace tome, Rismedio, If do. Dalian", og 2. shogta, 1 sUteme Gotume Badd’ pop 1 /Dhtnuy een 7 Suc nav su react moje kaise Flbofie on made 1: ba 08 veto Hs ro edn od aja Kl tim (0. vn Wendt) ‘Mezootja prema waa da tks pov pial vee ‘ako dronom semen coma neta pedu. a dopm prem pw eri pj mle posto ota om lie ok Srtpsralcjeneninores prised nape wechseln nosh remem 1B. Geer) ‘Ovo prenleje absent of bogora ma makoce prea Jelan bi orotrvae eons” Poet jedi mkonom tok seta Yosh postpak Ena i tox od tn, ‘She o nem, Snjenno sani Helos rie lea mam lao prived predbokih pores. + da bmo Se nine nog rian etoncuisdseropte re 1. Dachene le ‘ako nas evidencia prima facie posta pred pitas: Kakei ‘su pon aziz navel Zarathatrw na taka postpak primjeny Inetode sumnj, i epahé w spomienoiam izvornom zatenj, formula pitanja Koja nose se eet ovog verjaino POR pokutja sstematske izrudne elke? nasiavdu ovog poeta pokusa éu da clea tu proble- mat raziobim ovako! 2) Dokumentacia amapontma veike J aves milo, epee tj pay ah () Zaraustinn easter snc tom spor, ora es haoeae (©) Karoo 2arthtrih rato meni Se ‘Ad (a) — Prvobitni nazi indoiranskin Ariaca 24 bopove, sacavan usvom punom zaageaju'u Vedas, 21 8 kant hin: ‘inickim” reipjama ve do danas, bo je deyah wv sombrtsKom, daze u avesitkom jeiku. Karabtersitng je rzjslajenje KO Uwzetimolotko anutene te ret dae | mlesom poviesnom pordekha feb na eng rene Par, oe go hi Wve "HT Antlers opt ste XXVILputin ein om All tl mn a a et ta anne ame eee ee, eer en cae Se Rice en oc SRST cites nutes ee EO epee foes ree cna, SSPE Se spe a a Se a ace Pa Soe eines eo ete rat Si ipehy | cov oi re rece eat date a ga ae ine ae fam cik tie Ries hurd (hoju kao naslov Ahura Maze tkstovima pre- vim sn Gospod") jest avec obi vedskog asuah. U taj ‘Sari e Weds ekStovima swab atribut bogova Koi posed hatpritodins moe maya" (zazianje te) U dba kad previadata Kat Indre (gromovnika) {. u dobs arske invade w podroce fieke Sindhu, are se smatra sadam herojona sh pallm ande- lima koje je Indra pobijedio da bi Se domogao vrhowne vast mad ogovima. Na tj atin asure od dobrih postu 2 bogovi vet 1 ranom rardobijevedske relipje. —U.Teanu se je dopodilo fos mitoloskin bina dvd) Botanskim bicma Koj 80 ‘dan ids trans pod lndeinim vodstwom pom ple- fmenu Bhdraah 1 ajhovim Saveznicma, Gh ravadaju onejenom zzaljom. pot Mohd-bhiatam opisuje brtoublacke rtove w vedi tim dopidaima, U himeama Rede rails aa apse Kojima fe spominje Bhsrtef nhovionajck rato all se smatra da Si trrvtovi Bil mnogo strep datums nego pos, az th Se ‘pis mode zak da 40 ta indo} strani aiska plemen ‘iti untaajue u svom nadiranj, sk pomoe Tndre, pear ultima sedista | dave, ulazla u sivezes nekima od ih sa ‘ih Kultur narod edu Lojima su werojtno tsa Izv ‘atove. Prednst je Oh berbarsih osvajaca bila da su Wall made tovea sedstia orbe, Zhe | Konj,dok su stra sadn Kltre bin do tada tsticenajedino bedemima svoh utwdenih pradova (Motendo-dare, Harappa) 1 obranbenim mjedeit orate. Bila W.Oldenbur. De Region des Vad. Stag 1928.3, St 18 °S li med. ae fora tema oto opine zens otamentina pojeodine sto Je to kultura isowrsna i istoradna = onom opssnom u sumer ‘hom epost 0 Gilgimes,iako na testo vem tkasnjem sepena ‘oja — pred propaie. Na Glo proobitnog arikog pantheona nalazi se skupina od sedam bogovs adtnah U naisanie vedsko doba glavnt je medo tjma bio Varunab. Kod Irgeaca Varun odgovara Ahura-Mardah, Kojema je podredeno sext dobrin dubova tt tina. U Helensko} iitologi fom vrhovaoabozanstv odgovara Uranos. Med ade Spada Mitra, U Revd on ima sporedan i neodeden poled) (et mat pia), dok wv iansko} regi postepeno. dolar nia prio mieito E10 suncano bozanstvo. Varuna Je Kod educa beaumatvo Nesta I vode, ae Sunea i yatre kao Ahuro w kash- Jem mada ‘U predgoveru hina yam 43, kojusmatea ,patetkom véenja Zarate velte nove rlgiew devo prodlous, BT” Ankle: Sara s avesichog stanoista ogenjuje pred | pad and u vedsko} mitologi ovako sera na pra Veda wu nao da dott da wate em nda seeks knjdeeno ane amatae Sosa poe: ‘aj oboaran desu vehi tet uso eke oe tata mide ie prena arama. To ona ot Sotarom sede doktine™ Pose Zemthusen sins Abore ture pete joimog Bop t oa) dio Araca Ko po. "a aaa oe A eee ‘aura Magi Ko ne atin pono srbunso Boy U tom syetta Zarathustra pikanuje spor svojihsledbenika sa svetensvem stare relieve, Hierarhija Zarathostni jeden [en del se na Us stepena’ smal duow™ (Ahnata),saradnie (eresin) patel (clam). Sveceni stare relgie aziaju Sa'Kao"t jovi ogo daévo™. ‘Taj kastnsh nav metnckim | prepevima prevodi sa .22ee, U pve die ste se Beet Op ci tr. «8 Ua vennacn et rahmon, ei ienca maton sreeig rds, oa sbetavaonop one ie odo a ataendet ‘poly Same, neks engin previo panna du pede Brazam “ane, eo Kad fy batch ceca rgnikn seen “etnias hse Talay w preva ota i sarten) no jt ole edgvara telothm mate aves ie at. sumolitvama wtjéu novom bozansv Ahuri Mand, all 3, tof Zarathustra razothsive jn optic novo lcemersivo. Ont ‘Ss potomstvo palit bogova, tvoreaja Zlog Duha fakat manaih) (Ness moi satan, dh ‘Std un pte 8 Sree eho) namie Flt most Muro Gosads “pai tli Froese fe dutmane 2) A sions Matti Gonpod ‘o's Dob Dakor Maes Hearne ‘dao a eost Sonu | bets ena, ‘aka bide att” (0) Ai tre eto povd ate Zlogs Dak Ro‘naje pote rats [dost pvarenot ‘ee fla leven, Sea Soe se U kasi) razradi nt pala jerk, w dtu Denker, ove je posbedajt sto interprerana ovako: Nove, lonani doo smrdjive tame! Vi pee Ziska (Adan, Abinan 9 Hunip) milo) od Youre Inde oj se bri eet enon ea duh Arora. itt sete vate fae Tome Sa je dob 2h | bes apeday nant da marge dah ako da (0 vale, ops) paras modo ponsea ramet U pastas Zarmthuitea prokaze poimence soi. dusmane (Ric imu je avetfka hao glagoska osova dan zai ‘nangeiavatl (stove sme) 20") ‘Ad (6) U sofa 81S. yaona 32. Zarathustra napada oaj- ‘rie mifolotke protinike mop kala, polubogove, pace pra Bret covjesansten ir sedske mitolope, a z2 tim svoj ligne plemenske nepriatele, pa zakjucje u sto 16 ovako ery Moist Mud Gospade ‘angst te moje bana i proty mara ogame omer ‘args va a! Pros so ma oar legendaeni osivaci vice i kul, Yim in Vivahvana (vedsi Yarab, sin Vivasvat) 1 Mand (ves Mani) Prem vedsko) mitlogYamab 1 Manu subi braca™ ‘Yamab je we boga Varupu bio laderpreminalhIuceih pede je Poloda slekao kao smrtanGovjek,pesik neki rpvedskih poito je bogu Inde pomogao da" oslobodi svetlos uma i tame hacen. Mah je kod ‘breda 1 autor prion Hudshog Zakonika. U avewko trad te dug osobe ne tao posted ‘ezaze, # Yin Je kao mutsko bike dalek cuvenji ako da ase pik se nakon Zaratusrne rcionalno se" tao sinonim sbeamrtnsti= marta) nko od. va nk Se dob Tu stra stro persisko Komentarako dla. Zan ‘Vehtan Yasn taiaiajava ovako: Zaranca moh Abure Masde a dug Hot i bets, 4 Abira Manlihelgovar: -Ne! Bat Gon to dae ina Anklesain primate da od)4tog adgovorsnalasimo a dru gm mjstima u parhna, gee Kade du Abra Maat wlio “arathusr mad a ste spozna,svenaaje poracu kox Je MeO dda get u buduénost, Zbog toga se je Zarahutra cdrekao Pele 2a ‘dogim tvotom na ovom Yelesnom sje" Maguti w cano} SoM paona 44, Koja treba aba kao plod Kasaleg azn, ‘Zarthuita Kade Ahura’ Maud da je Spreman du ajegowu dela poset ojelo svoj blagostane i Besmetnost (koje se odie), sve ‘no Sto Je sicko svojom ovdgnoteu, ako 22 nagrady za tu riya bie dsr seadnih Kobia I eve. Drupim rec, spremun e da Seog 2018 radi dt woje djlo Postel Sieju stein eka 7 Uap. move rch JS. Tarnporeala, objine oko 1980 0 Bombay, Koj ciaj prevodi Sones of Zara, eas privedom bea na 78 V. op oe se 7, 84-8, 10h 11415, ste (mantra) Ahura Mazde ako 7a to doi vo dragocenu ngrad, bindu da ma je bia osujeéena proobina Zell za brsmrtnot, Tato je bila legendarma zivotna stuaia iz koje je tzikta Zaratustina phlosophua perenas i egastencansh pila je- fgovih medica Sistem te elke lako je prikuzti 50) Mes0v0) Facinslng)jtnodi | aaokrudenoet. Znaino je te uputal se 8 Ssematsku analiza bith pobuda nesovihYeverih pita Yama 46" potinje segistencijlnim ptanjem Kojeprozia ie nepotejnest sth proce U koju zemlju da se poundam? (Il: — Gije detain tite? Ta se pera sofa zvriava zabtatom do metafithog dna elithog peobemna: Kako Ga sade madvolo ‘woj) Modest, Goode Siijedeéastrofa polar od ida: eam ong po Some sm bsp, 1 7. srofiZarathuites pita igs, Mote rea es a Pepe) ‘eto neal ma mene? Nastavak trate sade ogovor il odlku na kraju meta, «4a att! pomoe potrat kod Kneza Vliiepe kod aegovih von nike iz bite Hs 9s0, of koh je jedan, Frabaira, bio Zarathu- Strn tas, Po to) se hstorisko} ous! yamna 46 podadaras ranie ravedenom Aa 32 Yama 48 ide dle od topa i formulra problem caves, Tu Je izabna stmnja da I ée-w kosmicko} orb! pabjeditt Dobro ti Zi, U egasencialnom smislusumaja saves prod | le do pau pied cle peme x dada orom dia 9(2) Rec mi ta soa o tome, Abu, [ego me pha sume Sa Zar orem ne obi sanamern {To fe pans tar dobrops vo! (8 Su je dows, © Mud toe Done Visti? (08 hj engrade St Jeo) wa” (9) Kad domati, Maan | Pav, ‘rh vad ie? jee te Smme otoren! (0 Kade Ma fsbom postion boenom paste ‘ni un namprt Doo Duka? U kratkom odgovoru ne stats pitanja hima zavSava obu’s- rien da Se dist ovo bi zemlje budutsh Spas O sp ‘Sajine™ fsatyand) se w Aves uvgek gover! u modi lako be sumnjan du je kreansvo (a i rane 2dovska relive pod Irani ajecsina potev od bublonskog tanita) prevmelo tj ‘moti i Fanske trae, ipak kranska analogia na Pv pogled ingade manje adekvatna od istorodnog motva + pojma anotna Uvindjsko} tradi, osobro poslje Bhagenadgie gdje avetdrah (Coma) Kot sila") KrSoab deca sige vere avatar rtima Kad god praia soups eu pra pave dae J Se tad preprada. (V. 7) je 22 usporedba keiansvom karaleistisan ules ‘wvieiak poslenje 53. hime: “Tj. Musi, je caro u Kjem ou eto uh somata bom trttin | pouminn. Zanimivs je ri ome mapomena da sna ovom mesa (53. 9) 4 jos na jednom (34.8) Hao ysromasan duhom, krotak 1 ponizan”™ ‘bllctava dhl. onobs koja u daovnom fedu edgovocs (prema ‘timolodkom razjainjenju neki prevodaea ® (buddhsikom redov riky bhi (oa pa jerk) tod. 'v usporedby» krcenskim Fe inaisim pormaniem spas". u rigjama spasenja meds koje sped} Zarathtin, azdaizam, moda je prednot 0 older ds doseyieaia Dobre Nade e pens! az on} sjet fego do tna ostje doled Kosmo- Proma 2. Mico pv flsoti* Dexartor oj cope baa nse, ch ea, BOS, aac | Usp. cf woth marae 1 | Rams, 26 Muss, Gosos to Suge St ‘als abo da in est oreme atom Uda bode postin co) Yaana 47,2 aaa nabrajani ving wrdnjom da je, Modtost odie) Hpravnost zbog. Cistoce (st)™ umtog wide ‘Ostcl rane zac! kasnjep mitologizovana Zarathutrine stike Meo Veli osjentavay leh ov) raion itm Iaganim velom monoteitichog verovanj koje ce snes) ma rub tar nach u dogmaiskom autokratzm Bibi, odale se ‘du ‘aa prvom mest surnja'u Gospodova .Mudrost™ ij Je simbol preobrazen mij, To j sumnj w mudrostkou je, Kako ‘ato vdjl, goad Nictache, U antropomortnom hiposaras ‘besmenibvlina (anata spanta) vv. miademavestckomrazdoblj pablav telstora gubi se dra? 4 prilacnost Zarathasrne eke Fumanizaceapstrakinih via, Ta} je proses opadaaia medi | spo. fotnostfstog uma soaloganostabenu reigkog misicama Kod ovoplatoncra, je Akadema peed kreanskim pogonima ail ‘oje posiednjeutotite na prsjskom dvors $29. Kade zatvorena ‘Ateaska skola, dok je'u Par Pato Jot wee bio ijenjen kao ‘preporodeni Zarathustra” (prema atima njegovaneposredna etka | Assiotelova Kolege w Akidemij, Endoksa iz Kaida) 2. Magi | magia Potetkom posing tia pr. ne, mlarimo Medie na agranicama asskog | haldeskog casa, UT vp 8. ©. Medic ‘Sree spostais moéa reas na rotvinama prastarh carsava {adataje redex Tsioka. Pers su dosi u fram kao vazalno leme’ Medic, 4 svoju su vlast iret najprije ba jugoanpad fruna. S38 god. pen. . ptopada Babilon 1 haldesko carsivo, 7 0 um sam poi odes pao nto view (eabiatena) serait Kemparativnoprovexane nds | eopse Floste". a Unive Zagre 19s. a ene Hes I im mt malt © Tea exo va aka ao XL be 1 Skope 196 3688 sn1 prssha dinastja Abemenida dost na vast w Medi. Osniae te'dinasije Kir (Kambis) 1 jegov sin Darie, utomejiteli per shog casiva, proiraju svoju dréave preko Haligje 1 Medje do FEgipia Inde: Darjeva ddava ukjudye {podrae rete Sindhu (ranski. Indu) U" Dargeva rat priv Helecs. 480. pr. n. cy bore se u"penisko) vj | ind ered Absmendsto cart 4 oborio Alcksandar Veliki 331. pr. ne. a 23 tim je produtio $9} voi pohod na Indi, Medic st kao i kasnje pridot Pers bill indoceronsko pleme. Posebao meisko pleme i asta bil su Magi ii May, fvetench od Glee imena pode see mali Aves oblic tz fmnove maga sh magavane, prevode to uorodokanoj knjie oat! (upravo da bi se ibjegno spomnen na Mage Kot 0 postal fvetenc palihbogova, dar maga) erazima sfodnimnasor oc i mopusnik"™ U anskrtaje haz maghaa eptet boga Inte inajskog Zeus, uzugpatora vist eda onim bogovima kojh se Zarathatea odie (data) peslanjau esuprotnom tabora burs (an arwah). Ta) prevrat © botanskom ears dovodi se. ‘aioogi vez s osvaackim prodorom Indoinnteh w podratie ‘eke Sindhu U tim eratovima Feds bi zastituk eds Indias. athena reforme bila ranje od ahemenidskog castva {Sarva je sukobemagiskom tadigjom. U doa Siren shemenid stogeasiva moe e Mebigea u past. Dol td pokusaa pobune Imagiskog dvorskog svcensrs 1 preotimana viet od viadareke taste. Voda te newpile pobune in je May Gaumnita. U vez» tim razdorom Masi adi svladanog mediskogplemsts, pots ‘dase povlace pt zapadne rubove cast, get mihovuljca) na Hetensku Kultura postaje sve to sna © toky slpia, Tl st Magi bi prenostc Kltovapotisuth Zarathustraom elrtom, ‘ovohito Kev 2rtava indoiranskom bogs Mithr. Propast meds ‘haldeske dpa pogodovala je 2L2uvanju mipiskog | balked ‘vegeta. Haldejt natopaja-na zapadaim rubovina Aue a0 ™ Acari, in jnom mj pra ko es ape 18 mage ne reve apres pees meno Hag MOP tego Bh nee tobias tae pega abating pieods Jal $1, Tate jest o Zarate) pus Mappa, i aon ‘Fel soa ssomenare asin ene pa ‘edu Mapa Heda se pte aan boos “toga Aiea os thy tara he se -renesiocspasielistarebubilonske kulture, dok Mage ens e- Aleanata_priesaju, osobto u kasnjem eleisickom razdobie, Wodoxojnin potomeima i sjedbenkima.Zaratmsuina ween ‘Tako Pinje stom opsimom prkaru -magie" (Hfst-nat_ XXX 2:4) spomie ,Heraipa koje marivo piso o clo msgisko) etn | Komentiao dest hijadsZoroasronn ative ‘Aletsindisk) je bibliotespod Zarathustrinkn inenom bie kat tBzovare oko dva miiona reds, 'U nepregledno maotivo sjedocantava 0 istotnim utjecjina na puso} helenae kulture, pod og Herodots, «osbito Plat sticky | arstotclovsku sofia, one nije mogue ala” ‘Za su uzajamnoss ot razvoaindshe | inane Hutton tude Simptomaténo jeuporortina praelam kastinskog prea, parse Haar prema jem sjedbanie Zarathustie rele are U ove wim osu aoderantagonizam Koji movi pote of te ‘remena tastinski bore rtodokanih mands iho aurske Feligje” pros sve (o dekadertnin kultov am, palihbogova aura 19.1 spomine ti drasvena sala: Sten ranch, Zemijoradnit | obi. Svecenik Koy eens vedskim propising fdreava vet vat nazva se atharvon. On 3© brite | 2a pipet ‘sbrednog oponog pica somah U avestidho) rei te we obrede ‘rsh svecenik aitravan 4 io se Prtveno PIE MARNE apm 9. yasna 97. ipak ss indie strane ince da fe nai brat 73 Secenicku kas, Kao obijeyje zee ween, poipune spec tan skljsio ins. posednjo samsku Klass, rapa, ko 4e ona Indijskom kastinskom povetku nska, mada vlo dicen Sirana smatiauespojvom + inaskom elvtom hasiom sada Il sug. tran se ponos:s nepstoanjem nepremostivi Kastnskih raviks prima a } nari helenst pte krjgn 0 Ti inuey jedinstvenost indiskog kastinskog poeta ber wsporedbe s| Perso Vip atone navn Bi 3. Tels omer sapored anit tai sda sazraie poran nd batorar, Damodar Dhamnanond Kosta “ie rucion 0h Sud of Indio Hr. ae) plone og Ser 85 fap Boot Dept, Bomb 19). ani fis ot aie ae orn se Srsventh nous moa porcoce,aedednn objet emg Seesnoy ramet antntoy stoma Inve fcane Eeney ‘amo Tenor erenehcjeTastugpntana, Med sagen tir poscbo so ab er te a ee 9Zanimijivo je u tom stlopy socjalno-moralaih antagonizama azote Zaatbaen prsobitn stv prema mono kat Magiaca 4 polaze je vadnost ta) odnow da Zarathustra nasa dn predoije Mage, onto dvondo sees, 20) reformist poet Yasna 45, 14 sx ite: Zari Koj ren peste tel alae o vito supe Mass? Visio. Yama 51,16 ise vpled sto Vadara asinika medu Mag Zab mos piesmama Dobro) Ma, Ia je Kaek Vans Sspravoog since U prethodno} sof (S1, 15) spominje se ram (li nebesko bazenstto) kom je Zarathuiia obiano. Mage Na kraj jusne 28, 11 Zarathustra zaiva Mudrop Gospoda i negove besmrine wiine da przna | pomogne zajedicu veikih Maines U yumm $3, 7 Zarahoitra iaratava tops da se uz possoe Ispravnatt 1 Dobre Misi jegova abjava prose | izvan Krups “Magica, Doista, pomosu Vistispe Zarathustra je Bao de propo- vila voju obj sve do Kine, lako maja predaja to hte, asm je maadatam, a osobito rej Parsa Ind, posto poput brihmanskerelge na jedn) strana aidovske na dogo, aatvorena ‘eligi edne nacionalne mann. {enidbenim vrata sioviercna feligia se Para u Ind stalno smanjue sw 4 Kasia ovesicka kidemost Spomenuto je da se of satuvane 72 avesticke hime (sas) sega TT teposredno odnose na Zaathurin Zivot i nauk. Pik BT iekstova, posdnih 19, 4} jedan vel do lzmedu toga (Aa 35-42), odnowe se na obvede | yerovanjasrodna gees i inagijhin, a pretetno s tava uz. mladem avestickom sae Kio wet bro sta sbks Hoje satniavaju Kanonizovana ke ost mazdaisske elie Ta je kanonska celina avesteki tek ‘Sow prema trad pestoala vee u ahemeridko dob, t. pre Aleksandra Velikog, lt najkasnje posetkom 4. v. pr. n. €y 8 Glia se jew 21 skupiu i svetan, mask, tekstova, kup 1000 pogitvja. U'doba imazie Aleksandra Veikog ta Je pera ‘eras rads, 2 nent su sacovantostacs ponowno sree ne pian tek u 3. ¥. me. Sada) probitnog elitog Aveie™ re. Exrovan jeu jodnom od najvainiih kasmijih dele Denar, bahia jnku. Djelo je bilo u upotiebi ee potetkom nate ere, Si prema medernio Kiki teorjama satevana redakeia Den. Karta poiete iz 9. o. . Knyjige 8 19. Dénkarta sadrbe liste probit diclova avesiog Karont, a iz mih se vii da ono Roe sacuvano u kasi vtemenima sade oko jdm Setcting ahemenidskog vlog Aves. U nov) su edake ekstow svstan weet ja: 1. Gack il sthovi ise najsarii dilow u himnama yame tvdnose‘oa Zaruthuirin ot 1 nauk, 7: Yat, kasije hire bogovin, yasve, megu koje spadajy i pesonifizovane wine u kasniem rvoju relipie pod aieeaem Prethodnog sloja indosrenskog pasthona 5, Vader, rig vakona, ge su normirane sank prot davai otpadngish, oncom’ poganskh kultova. Ta Je Laiga ‘akona prvobine sainjavala 19. nase Aves °E Bargie dela 1 mole, Meda tskstovime stedneg rand poschno misto zzina Yasnohapranat i ,Saona usedan diel, preteen peo, vi sstemashi prka mazdaistckog utenja prilagodenog sac hima # svehamatradiconane rele. "Mazdastika religia mladeg avestishog razdobaiamicegra- nicama.zatvorene hijerarhiske strulture Zarathuftina monote sikog rctonalzma, Prvobine prednost! stogo racionalnogdeizma Stattéei obnovii tek ,zoroasttomska teologja" modernog wre mena pod uyecajima evropakog prosvetitelstva, na koje éu 5 ‘ost na kraja ovog powiesnog prikaza. U razdobju © koje Ps suJe sada see avenioha se relia maga Jdne strane na tad Kula fithin pote seca (Loja Se rino} vedsko-panisadso} Kjitevnost pottja kao devah ozsnstva"),Zaruhuirine vox ‘eve, azate, besmrinin sunjara” famaa span) naknadno Se power dena sa pint prototipavima obozavana Drirode, oe je Zarathustra nastojo da potine | da zimjent ule fekahsnaga moraaim vena. Dobea Miso (so monah)postae pri svjetik Ahura Mazde i dobiva najvadije mjesto u jez0v0) vad kao ratiik domadih 2ivoun dew poljoprivrednog porch Tspravnost (ai) posta boPansvo ware na domaem ogni ‘Mot kate alas #0) simbobki igrar w bobansko} sas fad kosinam, ufo rime We kao zalitno nego Ka djelovorn0 botanswvo, Prilgodliva odanost (Gemsiti) poxtje simbol kita zemlje, Potpunost dabrobit (howd) Koja prozim)e plodo pale {vo pokelo Yode, dak Besmrinot fumeratat) ‘moralo}iterretacjiostae wna Dzsnca ‘emijradnitkop kal. bozansivo biog svijet “Tako su od onovnog histoisikog Kuta obaovijena prapo- Gla vate, zemlje vode yee u okvia We Zarthusrine shame “beamtnih wi". Osiaiak hlocistckog ponorna proirje Gate droge sae’ walnim 1 moral rednotama proto “anjoke religie hoja nije ‘ils hloziigkog porgekla xo religie razvienih protokulura koe su unl barburskeInvaije Anica rig ZarauStina vremena. Usvajnjem th kalo tei tl Seg aventitkog randoblja se vas popular politeiza, Tu s¢ fajpje teu Kullowt arjskih bogown Mitte 1 Home (vedshi ‘Mita i Somab), koje Zarathstes nije priptio » pantheon seit ‘hira (eds asa). Po svoj pont abijedjia Mithra Je Sundevo Dobanstve i zabitnik isin | verost, Zevovanje goveds (Giks) Mitr, zbog kojg ga Je Zarathustra odbac, obnavia sew ‘mapiskim Michi misterjima itorodnim s hronkim kultovima 1 tnd (osoito w relight bogs Sie) I u svi heleasim mist ‘skim Kultovima koje so w kasnijem helensickom saadoblu, Ssobito u Rimskom carstvu,potsmule Mirine misterde. U doba imskog ostajania severe | tapadne Evrope, nu pretaau iz stare ‘wma cru, Mithnn Kut postaje koro nkjtiva eliia voine ase, a negov postedns takmac osiaereligia robo | platen rates Hoja, kreansvo, hoje konatno pobledilo, ne oe sn -maso¥nost svoj podloge u suktur obovlasnishog pore, nego ponipnie zahvaluut historiskim okalnostima propa) Rinskor ‘Kult krvoih 2rava bio je kao i kod vedskih India. pric Zarathtcnerelorme vezan ws bahansksobred pipreme w2ivan| ‘Spojnog pita Azoma(eansk. sah). Zazoroat sveenikih ask (oven tim mistenjama™ ivrgnota je rapa vee-u Re-ved kao Fa Avest irate Swananm magi noth gov pose exe dah ei ‘aoa Dolan do ron formancom ame 6 Wo ‘Rave cvenog hasten 2ukon, Kosnologn | abtlogie 36 ‘ode names tem ‘Ta az) telotko-moraloe sistematiucil mazdaiicke make rmotemo pratt, ako podemo od studja yersih him yal, po- ‘Sieenih Bogovima jazata Meda nasa | njaim}ijim tke Slovima 2brke Yast ssey se ait &. posveten Eee sajatici Tura (Sirus) kao. bo- Jans koje fe sabia. protiy meteors | ete suse Yair 10, posetea tog Mihai Yait 13, poseien Kult fraval, hovima premioull predaka 4 osobito ruta, Koj stu ziti potomsva Yair 19 je hvalospev ysinju hero Ravadm Klvarend. Ried var ili Hvar madi Sune, U ovom tekst aureolasundevog sini pripinuje enajprje Ahura Mazdi, a za tim njegovim Bes: minim Vrlinama | ogovima yacaia wr nih save skim ‘daria. Opiiran opt istog simboia Sjnogs toa isravaost Xj pecthos orvajackim potodima univeralnog viadara ye Sar sive obulvaéa eh porn shit i mish oobinent™ (Tei (4 istoene do mipadne skeaeske bale), saan je weojno na) bole w neki Baddhinim povoran ie zie dus govora (Dighe “nikay, 26, koi jerino i sisk spadas 6 najaraieae pa tk ove Za obnomiha tog legendarnog Urors syeshogs carta poretka pravde prieat Je v poriesnom raadobly u Iai addi Ski viadar Atoka GL v. pr ne) Vidi (plant Ved) tjneno je nekolkotekstova ‘nab antlogiskh hor. Za te Je tekstove oso Karaktrisino TH Rekhet, decker Elmont, C, Wier Universe veveg. Medelorg 1967 Str 27-8 90 3