I UVOD

Cilj ovog rada je da jo jednom apostrofira krucijalnost debate kao oblika dijaloga u
okviru poslovne komunikacije. No, dijaloga nema tamo gdje nema tolerancije, i to tolerancije
u smislu odgovornosti za drugog, to je takoe bio povod da se samim izborom teme, tj.
njenim naslovom, ukae i na meuzavisnost ova dva fenomena. Autor ovog rada e pokuati
da ukaze na teorijske definicije fenomena debate.

I TEORIJSKI PRISTUP PROBLEMU

1.1.

ta je debata?

Debata je strukturisana argumentovana rasprava. Debata kao strukturisana rasprava

podrazumijeva da je unaprijed dogovoreno koliko govornika uestvuje u debati, kojim
redosledom oni nastupaju i koliko vremena imaju za svoje govore. Rije je o sueljavanju
dvije suprostavljene strane: afirmacijska (treba dokazati zadatu tezu, nudei za nju vrstu
argumentacijsku liniju) i negacijska (treba osporiti zadatu tezu svojim argumentima i pobiti
argumente afirmacije nudei kontraargumente) sa tano definisanim zadacima. Dakle, za
razliku od rasprava kakve obino vodimo u svakodnevnom ivotu, u debati govornici ne
upadaju jedni drugima u rije, ne dre duge monologe, ne mijenjaju temu o kojoj govore i
slino. Stoga nam debata omoguuje da na organizovan i civilizovan nain raspravljamo o
odreenim idejama.
Debata je argumentovana rasprava u njoj svoje stavove trebamo na racionalan nain
obrazloiti. Pritom se ne oslanjamo na nae vlastite stavove i vjerovanja, ve ono
to govorimo moramo potkrijepiti logiki odrivim razlozima i provjerenim informacijama.
To nam omoguuje da u debati raspravljamo objektivno te da svoje stavove branimo na to
kvalitetniji nain. Naravno, da bismo kvalitetno debatovali, nuno je za debatu se unaprijed
pripremiti proitati relevantnu literaturu, potraiti potrebne informacije, konsultovati
strunjake za podruje o kojem e u debati biti rije. To debatu ini zabavnim i kreativnim
nainom uenja novih sadraja.
Za razliku od drugih vrsta rasprava, u debati ne zastupamo nuno vlastiti stav strana
koju emo u pojedinoj debati zastupati odreuje se bacanjem novia nekoliko minuta prije
poetka same debate. Stoga tokom pripreme debate moramo jednako dobro pripremiti i
argumente u prilog i argumente protiv odreene teze. Time preispitujemo vlastite stavove i
saznajemo da stvari nijesu tako crno-bijele kako se ine, odnosno da se razliiti stavovi mogu
dobro argumentovati. I na kraju, u debati postoje sudije. Oni na kraju svake debate odluuju
ko je u debati pobijedio, a ovu odluku temelje samo na onome to je izneseno u debati i prema
nainu na koji je to izneseno.
2

1.1.Osnovni formati debate

Postoje razliite vrste debata u zavisnosti od njihove forme. Debate mogu biti:
-

Karl Popper-ova vrijednosna debata KP debata

Karl Popper-ova policy debata (debata sa planom) KPP debata
World schools debata (svjetski format) WS debata
British Parliamentary Debate BP debata
Oxford Debate
Lincoln-Douglas Debate
Impromtu Debate
Paris-style debating.
Najee se koristi KP debata odnosno Karl Popper debatni format i to je debata u

kojoj uestvuju dva tima po tri lana, tri do pet sudija i mjeritelja vremena. Karl Popper
debatni format, prije svega, ima za cilj da mlade ljude naui zajednikom radu kako u
pripremanju debatnog materijala tako i javnoj prezentaciji, vjetinama promiljanja i
govorenja, kritikom i logikom miljenju. Smatra se da su dobre voe i dobri govornici,
dobri advokati, psiholozi... ali oni takoe, moraju, to je jednako vano biti dobri sluaoci.
Kada se neko slua on se onda eli uti jasno i razgovjetno, bez upotrebe argona, bez
gestikulacije (koja najvie odlai panju auditorijuma), ali ne treba zaboraviti da i sluatelj
esto moe biti sluan ( barem od najbliih) pa zato treba uvijek imati u vidu ta je to to kod
drugog smeta.
Bitna karakteristika Karl Popper debate je zajedniki rad. On se ispoljava u
organizaciji rada tima, pronalaenju materijala kao i zajednikim nastupom prilikom
debatovanja.

Tok Karl Popper debate

Svaka debata ima svoju strukturu, pa tako i Karl Popper debata.

A1 (6 minuta)
CX - N3 - A1 (3 minute)
N1 (6 minuta)
CX - A3 - N1 (3 minute)
A2 (5 minuta)
CX - N1 - A2 (3 minute)
N2 (5 minuta)
CX - A1 - N2 (3 minute)
A3 (5 minuta)
N3 (5 minuta)
Vrijeme za pripremu 2x8 minuta.
OBAVEZE GOVORNIKA
A1
-

Pozdravlja, predstavlja lanove svoje ekipe

Afirmie tezu
Definira kljune termine teze
Uspostavlja kriterij tj. cilj za koji se zalae kroz argumente
Daje prvo izlaganje dokaznog postupka (u kratkim crtama)
Iznosi prvi, drugi (sa podargumentima A i B) i trei argument
Zakljuuje sa jasnom vizijom afirmacijske strane
Na kraju kae:sada sam spreman za unakrsno ispitivanje

CX - N3 - A1
-

N3 poziva na unakrsno ispitivanje lana A 1

Moe traiti definisanje pojmova
Debatanti se ne smiju konsultovati za vrijeme unakrsnog ispitivanja
Pitanja moraju biti logina
Pitanja treba da budu kratka i duboka i ne treba da poinju sa Zato
Lina pitanja ne postavljati, jer ona ne mogu, ni na koji nain odrediti debatu, a i

debata nije rasprava o linim stavovima

Pitanja fokusirati na bitne stvari

N1
4

Pozdravlja i predstavlja ekipu

Definicije moe, ali i ne mora prihvatiti
Moe ponuditi alternativne definicije teze
Predstavlja argumentacijsku liniju svoje ekipe
Prihvata kriterijum ili nudi alternativni
Pobija argumentacijsku liniju afirmacijskog tima, slijedei strukturu afirmacijskog

tima
U debatu uvodi negativnu konstruktivnu tezu, iznosi prvi, drugi itd. argument
Zavrava obavjetavajui da je spreman za unakrsno ispitivanje

CX - A3 - N1
-

lan A3 poziva N1 na unakrsno ispitivanje

Ponovo uspostavlja afirmacijski kriterijum

Ponovo uspostavlja afirmacijski koncept sa podargumentima, prati originalnu

A2

strukturu koncepta, uvodi novi dokazni materijal, navodi kritike aspekte ve

-

iznesenog materijala
Direktno se osvre na N-strategiju (slijedei negacijski tok izlaganja)
Pobija N-argumentacijsku liniju
Zavrava svoje izlaganje obavjetavajui da je spreman za unakrsno ispitivanje

CX - N1 - A2
-

Unakrsno ispitivanje

Ponovo uspostavlja N-strategiju

Pojanjava osnovne razlike afirmacijske i negacijske pozicije
Ako je N1 ponudio alternativne definicije podrobnije ih objanjava, a samim tim i

alternativni kriterij ukoliko je i on postavljen

Razrauje N-poziciju
Objanjava propuste afirmativnih stavova razraujui ih taku po taku, onim redom

kojim su izreene
Daje obavezne dokaze i primjere

N2

A1 - N2

Unakrsno ispitivanje

Rezimira tok debate svog tima

Fokusira na najbitnije stavove svog tima koji definitivno treba da ubijede sudije kako

su njihovi argumenti jai

Slijedei redosljed iznesenih teza razmatra najvanije argumente radi utiska na sudije
Podsjea na kriterijum i vezu argumenata i kriterijuma
Izlae nedostatke N-casea (N- argumentacijske linije)
Ne smije uvesti nove argumente

Izlae sudijama presudne stavove svoje ekipe

Razmatra svako neslaganje slijedei raspored afirmativnih stavova kao orijentira svog

izlaganja
Fokusira panju na najvanija pitanja debate
Podsjea na kriterijum i vezu sa argumentima
Uporeuje A i N argumentacijsku liniju kako bi istakao jo jednom prednosti svoje

ekipe
Opovrgava svaki napad kako bi se svi jo jednom uvjerili da svi stavovi negacijskog

tima zaista stoje

Ne smije uvesti nove argumente

A3

N3

Nakon svakog izlaganja timovi mogu traiti predvieno vrijeme za konsultacije. Da li

e odmah utroiti svih 8 minuta predvienih za konsultacije svakog tima (ukupno 16 minuta)
ili ne, zavisi o situaciji i potrebi timova.
UESNICI U KARL POPPER DEBATI
1. Dvije ekipe (Afirmacijska i Negacijska) sa po tri lana
2. Tri sudca (na takmienjima moe biti i vei broj sudaca, samo je bitno da je neparan)
3. Mjeritelj vremena i voditelj debate
4. Publika
Ekipe

1. Svaki lan ekipe ima podjednaku odgovornost tokom debatiranja

2. Debatanti treba da ubijede snagom argumenata sudije, oponente i publiku u ispravnost
svoje pozicije
3. Zbog efektnijeg nastupa govornici govore stojei, a to je ujedno, i znak potovanja prema
ostalim prisutnim u debati
4. Timovi nastupaju po utvrenom slijedu
Sudije
-

Sude realno i nepristrasno

Trebaju biti upueni u pravila debate
Lini stav sudije ne smije uticati na konanu odluku
Paljivo sluaju
Snaga ponudjenih argumenata je najjaa
Za uvjerljivost argumenata dobijaju se individualni bodovi
Debatanti se boduju od 1 do 10 (u tri razliita segmenta, dakle, ukupno mogu imati 30

bodova)
Na osnovu cjelokupnog utiska sudije se opredjeljuju za bolji tim
Sudija reaguje iskljuivo ukoliko je neki debatant krajnje agresivan i ugroava drugog
Sudija MORA voditi biljeke koje predstavljaju materijalni dokaz sudske odluke i
ocjena.
Mjeritelj vremena i voditelj debate

Mjeri vrijeme i oznaava poetak i istek vremena predvienog za izlaganje, unakrsno

ispitivanje ili pripremu

Proziva govornike
Pazi na red u prostoriji gdje se odvija debata. Teze Karl Popper debate treba da u svom

sadraju imaju neku definiciju, mogunost, opravdanost. Npr. :

Debata treba biti uvedena u kolski sistem
Naunik treba da je emocionalno nezainteresovan
Mukarci su bolji kuvari od ena
Smrtna kazna je opravdana.1

http://www.scribd.com/doc/223755939/Pravila-KP-Debate
7

Zakljuak:

Najvaniji i najprisutniji metodiki postupak debate jeste iskustveno, aktivno i

participatorno uenje koje se realizuje uglavnom kroz: istraivanje; timski rad; kroz
simulacije; kroz rjeavanje problema putem modela; kroz saradnju sa relevantnim subjektima
kao to su ljudski resursi i institucije. Sve to podstie razvoj komunikacijskih vjetina kroz
praktikovanje tri najrasprostranjenija i najfunkcionalnija svjetska formata debate (KP, KKP;
WS) sa naglaskom na javno govorenje, demonstraciju tolerancije, kulture dijaloga i prednosti
timskog rada.
Razvoj sposobnosti uoavanja prioriteta za drutvenu reakciju i shodno tome
ovladavanje vjetinom izgradnje i artikulisanja argumentacijske podrke. Takoe kod
uesnika debate dolazi do razvoja senzibiliteta i osposobljavanja za temeljan pristup sloenim
drutvenim fenomenima i objektivno sagledavanje i struktuiranu analizu konkretnog
injeninog stanja.
Vano je to debata podstie i profilisanje kritikog preispitivanja datog problema, to
dolazi do proirivanja saznanja o mnogim aspektima drutvenog ivota i vrijednosnim
pozicijama na svim nivoima formalnog i neformalnog drutvenog djelovanja (socijalna
patologija, stratifikacija, politike i druge institucije, norme u naelu i praksi, drutveni
aktivizam, ekologija, nauka-tehnika-tehnologija, globalizacija...).

Podizanje graanske svijesti i definisanje aktivne uloge po pitanju obaveza, dunosti i

odgovornosti u graanskom drutvu.
Sve to uesnici debate postiu jer poznaju i praktikuju: osnovne principe
komunikacije, posjeduju elemente kultivisanog govora, vode kulturan dijalog sa adekvatnim i
valjanim argumentima, inei to na javnim nastupima sa ispravno i koncizno formulisanim
pitanjima i potujui kompletna pravila i tehnike osnovnih formata debate.

LITERATURA:
1.
2.
3.
4.

Debata, Zavod za kolstvo, Podgorica, 2009.

http://www.scribd.com/doc/223755939/Pravila-KP-Debate
http://www.ckdbih.com/dokumenti/BROSURA%20VRSTE%20DEBATE.pdf
http://www.azoo.hr/images/razno/I.Lukic.pdf