Professional Documents
Culture Documents
Beehaz32 I (Ch'4t'aah: (1a'ii G0ne' Biyi' Yisdzoh7g77
Beehaz32 I (Ch'4t'aah: (1a'ii G0ne' Biyi' Yisdzoh7g77
[preamble]
Bila'ashda'ii t'11 a[tsoh yin7k'ehgo bidizhch8h d00 ahee[t'eego 7l99go bee baah0ch8'. E77
h1n7' d00 h1n7tshakees hwiihdaasya' e77 binahj9' ahidin7[n1hgo 1l7leek'ehgo k'4 bee ahi[
niidl9.
Ts7d7 t'11 1j7t'4 beeh1haz'2' haah0ch8'go d00 yin7k'ehgo nijigh1o kod00 bee hoo'a'7g77
bik'ehgo t'1adoo bee' a['32'1t'4h4g00. J0 d77 d0one'4 idl7n7g77, hak1g7 anoolnin7g77, asdz1n7
d00 din4 7dl9h7g77 d00 nihizaad 11d00 nihe'oodla' 11d00 nihiw11shindoon baa
nitsiikees7g77 11d00 bee ndahsiidzin7g77, d00 nihik4yah d00 nihi'dizhch98hj9' bee
nihaah0chi'.
Kod00 nasg00 doohaadeet'44godah bee ahantsiikeesda dool44[ nihiw11shindoon 1t'4h3g77
d00 nihi[ haz'1n7g77 doodaii' t0w1n1an7g00 k4yah adahoot'4h7g77 doodaii' k4yah
nijigh11d66' aza1sh99 t'11sahdii bi[haz32ndi, 11d00 nan1[a'b7g0 bik11' k4hojit'98go azh3sh99
doo t'11 bi adahnahat'1ada ndi doodai7' t'11h0 1dahnahwiijit'1h7g77 t'11bi'oh ndi.
Ts7d7 t'11 1j7t'4 bee h1haz'3 iin1'1zhdool77[go 11d00 'a[d0 t'11 yin7 k'ehgo ho[dzilgo
ho[haz'32doo.
{a'dah 47 doo naalteeh'4 doolee[da d00 dooh1ida y1 naal a'7 doolee[ da d00 doo naalteh'4
adoolnii[go doo bee haz'32da.
T'11 he77da 47 doo at7dooln7i[da 11d00 'a[d0' doo t'11 na'n7le'dii din4 doo 7dl99go baa
tsehodidookosda.
Tsi'd7 T'11 1j7t'e h1 bee haaz'3 haa'akowhiindzingo t'11 a[tsohj8' b7la'ashdla'ii j7l98go bee
haz'11nii yeehas'3.
Ts7'd7 t'11 1j7t'e ahej7[t'4 bee haz'aanii binahj9' d00 doo ho'doolch'99h da doolee[ ahee[t'4ego
haah0ch8' bee haz'1anii binahj8' t'11 aji[tsoh 47 hak'4sti' haah0ch8'go binahj9 doo
hodoolch'99 da d77 doo bi[ adodzih da. Kwe'4 bee ha'oodz7h7g77 doo ooch'99d habizhdiyoo[
[aa[ da.
Ts7'd7 t'11 1j7[tsoh bee h1haz'3 t'1a doole'4 h1 hasht'e dooln7i[go w11shindoon 11j7 y1
'44h0sin7g77 1k0t'4ego bee haz'1anii bee h1'ahoot'7' y65 bi[aszihgo.
T'11 h1ida 47 biniinaanii 1dingo doo bi'didool tsoo[da d00 doo yah'adoolt'ee[ da d00 doo
ch'i din0ol chee[ da.
1. T'11[1'7. Ts7d7 t'11' aji[tsoh hak'ihodiit'1n7g77 doo ajit'99go hanits1h1kees nl47 bee
has1anii bee hahwinist'iin doo indah t'11' aan77' a1j7t'99go beehw44hozingo bee
ach'aah hazhdoodzih7g77 1[tso 1j77laago.
2. Naaki. T'11 h1iidah doo t'11'an771j7t'98go bee hak'iho doot'ah da doo 1j7t'99go. T'11
doo ajiit'99go bee hak'4hest'ahgo k4yah t'11 nahwiiz'1and66' d00 t0wonanid7
bibeehaz1anii k'izhn7ti' ho'di'n7igo 1hoodzaa y65d33'. !1d00 a[d0' bee haz'1anii
yee nihodoo'1a[7g77 doo bil1ahgo yee h1 ni'hodoo'11[ da.
T'11 h4iida bi[ haz'1n7g77 b1' 1[ch7n77n7 dah bighan dah doo h1ii t'1aodah 477 baa
t99'dood1a[dah. T'11 aji[tsoh bee haz'32nii bik'ehgo bee h1h0ch9.
1. {1a'ii. T'11 aji[toh 47 t'11 hozhnizing00 nijigh1ago d00 haghan azhool77[go bee h1
haz3.
2. Naaki. T'11 aji[tsoh 47 k4yah bii' h1jin4ehgo bee h1 haz3 11d00 t'11 hohak4yah b77'
yah'an7j7neehgo a[d0' beeh1haz3.
1. {1a'ii. T'11 aji[tsoh n11na[ahj9 k4yah biish d7n0och4e[go doo atihodoon7i[go bee
h1 haz3.
2. Naaki. !kondi d77 b4ehaz32n7g77 47 doo choidoo'99[ da aw1alyahji naazt'i'7g77
bik'eezhooch44[go. !1d00 1[do' k4yah t'aasi'33nd66 beheehaz32nii bi[iisihgo 47
doo choii' doo'99[da.
1. {1a'77. Din4 d00 s1anii neey1n7g77 1d0one'4 nil7g77 d00 be'oodl2' 577 doo
bich'32hgo adooyehgo b1haz3. A[ts'33j7 ahee[t'4ego 1h4'eskeh beehaz'33nii
bik'4sti' 11d00 ba'1[chin7 hoodoo[eelgo bee b1haz3 11d00 1[ts'1'7t'aashgo bee b1
ahoot'8''.
2. Naaki. Ahidii' aash7g77 1[ts'22ji t'11biniik'ehgo 1[haadoot'ash.
3. T11'. Hooghan haz33doo 47 iin1 hadahaazt'i' din4tahj9 d00 beehaz32nii baanch8'.
1. {1a'ii. T'11 1j7[tsoh k4yah t'11 adiighah1g0 hweehodoolee[go bee h1haz'3 doodaii'
d7kw7j7lt'4egodah k4yah daj0t2'go beeh1haz'3.
2. Naaki. H677dah 47 t'1adoo biniinaan7g0 k4yah doo bighah doot'11[ dah.
T'11 1j7[tsoh bee ba'ah00t'i' t'11 h0 adahnahojit'1ago d00 nitsijikeesgo d00 hwe'oodl2'
h0l0ogo d77 bee h1'ahoot'i'7g77 naan1[ahj9' hwe'oodl2'7g77 bee'izhdidoo'g1a[go bee haz'3.
Din4tahj9 hwe'oodl2'7g77 bee hw44hoz7n doo 11d00 bee nazhnitin doo. !1d00 a[d0' 11j9 b1
hozhd7sin doo.
T'11 1j7[tsoh t'1adoole'4 baa nts7j7keesgo bee hazdoodzihgo bee h1haz'3. D77 baa
nts7j7kees7g77 47 h47dah doo h1ni' iidool77[da. !1d00 bikah nazhnit1ago d00 n7zhdiil1ago
bee hadeesdzih jinizingo b44sh halne'4, naalkid7dah doodaii' naaltsoos biyi'j9' bee
hazdoodzihgo bee h1haz'3.
T'11 aji[tsoh din4 bitah j7l7n7g77 bee h1 ah00t'7' bee haa'ahay32 doolee[7g77 d77 t'11 1t'4
k4yah dahsi'1n7g77 doo nahasdz11n yee 1[k1h 1n1jah7g77 b1 b0honeedz1n7g77 h1'at'77sh99
bee h0lon7g77 yee adoolwo[ b4eso dah, 11d00 bee a'doon7[7g77 binahj9' yee 7l99go
1daants7kees doolee[ t'11 bi siz7n7g77 yee h1didoo'n77[.
Naadiin T11' G0n4 Biyi' Yisdzoh7g77
1. {1a'77. T'11 aji[tsoh ndazhdoolnishgo bee hahaz'3, t'11 h0 naanish jin7z7n7g77, t'11
h0 naanish ho[ y1'1t'6eh47g77 d77 naanish adin7g77 bits'22 1h1t'9.
2. Naaki. T'11 aji[tsho t'1adoo ho'dool chi'9d9 ahee[t'4ego hach'8'n7'iily4edoo
naanish7g77 b77ghahgo.
3. T11'. T'11 aji[tsoh ndajilnish7g77 bee h1 ahoot'i bee[t'eego hach'8' ni'iily'4ego
binahji' t'11h0 d00 h1 1[chini yee hin1adoo bil1' ashdla'ii b22h ilin7g7' 1t'1o 11d00
bi'0hjin4el1n7g77 h1 biidoot'11[ 1h0t'44d22' din4 bee b7k1h an1'1wo' ad66'.
4. D99'. T'11 aji[tsoh 47 bee h1 ah00t'i' naanish yee da'ah0t2'7g77 atah hazhdidoolii[go
d00 bee atah jidoogh11[go t'11h0 jizin7g77 bee adaa'1hojily32 doo biniy4.
T'11 aji[tsoh bee h1 ah00t'i' haazhdooly8hgo d00 n77k'eh njigh1adoo 11d00 naanish
ahee'iikeed7g77 bee ha'haz11n7g77 1t'1o niji[nishdoo d00 [a' aj9dah doo na'anishgo bee hoo'
aahgo t'11 biniy4 hach'9' azl1adoolee[.
1. {1a'ii. T'11 1ji[tsoh bee h1 ah0ot'i' bik'ehgo' iin1 azhdoo[77[7g77 t'11 h0 hats'77s
yineel3n7g77 d00 ha'1[chin9 t'11 hoolt2'go. J0 47 ch'iy11n l1, 44' l1, hooghan l1, d00
azee' 1l'99j7 bee aa'1h1y1n7g77 l1 d00 din4 bee b7ka'1nawo' d66 11d00 bee h1 ahoot'i'
h1adidah naanish 1sdiingo n1t'33 bee aa' 1h1y1n7g77 t'11 h0l0odoo, azh3sh99
dajitsaah ndi d00 hach'8'an1hoot'i' ndi, bi[ hijiin1anii h22 '1din sil99goda 11d00 s3
jizhl88go doodaii' hwe'iina' bi'oh sil99go t'1adoole'4 bits'33doo t'11 h0 hwe'iina' doo
bee h0h0ln88h da sil88go dah.
2. Naaki. Am1 jil99go d00 1[ch7n7 jil99go bee h1 ahoot'i' haa' ahay33doo 11d00 h1k1
ana'1wo'doo. ![ch7n7 t'11 aji[tsoh bim1 d00 bizh4'4 aheesk4ego bi'dizhch7n7g77
doodai bim1 d00 bizh4'4 doo aheesk4ego bi'dzhch7n7g77 da t'11 aji[tsoh 47
din4tahg7 haa hastihgo bee 1k'i hozhdoodl99[.
1. {aa'ii. T'11 aji[tsoh 77zhdoo[tahgo bee ha'ahoot'i'. A[ch7n7 t'00 ha' a[t11doo
t'11jiik'e '7idoo[tah. A[ch7n7 y1zh7 47 t'11 7yis7 t'11 77doo[tah. Naanish b0hoo'aah baa
da'0lta' dah0l-- doo 11d00 h0dahgo da'o[ta'7g77 dah0l-- doo t'11 a[tson7b1 11d00
hodahgo 0lta7g77 a[do' bizhneel3 n7gi 1t'1o iizhdoo[tah.
2. Naaki. Olta' 47 h0l==doo bila' asdla'ii yee hadidoon7[7ji' 11d00 yee bidziildoo
binahj7' bee h1 adahazt'7'7g77 y1 hodisin doo. D77 47 yee ak'i'diit33doo bee
ha'j0ln77doo t'aa 1[tsoj7' k'eh bijin77 doo n11n1[a' d0one'4 d00 0odl1n7 danilin7g77.
D77 binahj9 t'47 y1 k4yah 1[hii' sinil7g77 t'1adoo iits'1'7 a[yi[ dandl99 doo.
3. T11'. !m1 d00 1zh4'4 47 1[ts4 al33j9' bee b1 ahoot'i' b1' 1[ch7n7 yaa iidoo[tah7g77
yee y1h hadoozih.
Naadiin Tsostsid G0ne' Biyi' Yisdzoh7g77
1. {aa'ii. T'11 aji[tsoh bee h1'1hoot'i' t'11 h0zhnizinj9' atah bi[keehojit'9in7g77 bi[ iin1
azhdool77[, bina' ach'22h d00 [ahd00 bee 1zhdoolwo[ bee naas bee idahwiidoo'
1[7g77 bee 1k'ihwiizhdoodl77[
2. Naaki. T'11 aji[tsoh bee h1 1hoot'i' doo 1l99nii d00 1'['in7g77 bee aa'1hy22go 47
heish77 i[77shj1n7 77yiilaa7g77 bizhi' bik1adoo.
T'11 aji[tsoh beeh1 1hoot'i' din4 1[33 1t'4go d00 nahasdz11n t'11 si'11nd44
bibeehaz3 d77 kw4'4 bee ha'oodz7'7g77 t'11 1t'4 bee baa' 1kohoniidz77 doo.
D77 kwe'4 ha' oodzi'7g77 47 heit'1o dah n11n1 [a' k4yah da si'3n77g77 dooda77' dahjookah7g77
doodaii' [a'jiz9 47 doo heit'1o dah ha'oodz7g77 jidoo[ch--[da.