KORIJEN

-u evoluciji je nastao kod biljaka koje su prele iz vodene sredine na ivot na kopnu
(u vrijeme silura ili devona)
-za izlazak biljaka na kopno i njihov opstanak u toj sredini, od presudnog
znaaja su bili:- pojava korjenovog sistema pomou koga su biljke mogle
da se privrste za podlogu i da prime vodu sa mineralnim materijama i
-pojava vaskularnog (provodnog) sistema za brzo odvoenje materija na
mjesto gdje je potrebno
(prvo se javlja kod paprati, kao organ sporofita)

- po pravilu je radijalne simetrije, nalazi se najee u zemlji, rjee u vazduhu

(vazduni korjenovi), raste neogranieno vrhom i nikada ne nosi listove

-glavne funkcije korjena

-privrivanje za pologu

-upijanje vode sa rastvorenim mineralnim materijama iz zemljita

-korijen koji se razvija direktno iz korijenka klice naziva se GLAVNI KORIJEN

(ovo je uglavnom sluaj kod dikotila, dok kod monokotila obino izbija
istovremeno vie korjenia tako da se ne istie glavni korijen)
-poveanje povrine korjenovog sistema vri se grananjem (grananjem glavnog
korijena postaju boni korijeni; oni boni korjeni koji izbijaju direktno iz glavnog
korjena predstavljaju bone korijene prvog reda; na bonim korjenima prvog reda
grabanjem postaju korjeni drugog reda...tako se obrazuje gust splet korjena koji
zajedno ine korjenov sistem)
-ali, grananje korijena se vri drugaije nego
grananje stabla
-boni korjeni se ne zainju na povrini-egzogeno,
na bokovima vegetacione kupe, kao to je sluaj
sa bonim izdancima
-oni nastaju endogeno, odnosno u unutranjosti
korijena; po pravilu vegetacine kupe bonih
korijena kod golosjemenica i skrivenosjemenica se
stvaraju u periciklu, ije elije lako dobijaju
sposobnost da se dijele
-grupa elija nastala diobom elija pericikla raste ka periferiji, probija se kroz tkiva kore i
izbija napolje kao vegetaciona kupa bonog korijena
- ovaj proces se najee dogaa na primarno graenom dijelu korijena iznad zone
apsorpcije gdje se vie ne nalazi funkcionalan rizodermis

-pored glavnih i bonih korjena kod velikog broja biljaka javljaju se korjeni koji postaju
od stabla i lia
-svi ovi korjeni koji, koji ne postaju iz glavnog korjena, odnosno ne vode porijeklo
od korijenka klice nazivaju se ADVENTIVNI KORIJENI
-obino se i oni zainju endogeno
-oni poveavaju korjenov sistem, a tamo gdje nema glavnog i bonih
korijena potpuno ih zamjenjuju
-npr kod u monokotila (izuzev palmi) glavni korijen rano izumire i ne
razvija se, a cio korjenov sistem se sastoji od adventivnih korjena koji
se razvijaju iz donjeg dijela stabla
-mogu se razviti i iz lista kod begonije; iz stolona; iz podzemnih
izdanaka (rizoma i lukovica); biljke nastale iz sadnica i reznica pri
vjetakom vegetativnom razmnoavanju imaju samo adventivne
korjene...

-OBLIK korjenovog sistema moe biti veoma

raznovrstan, ali je za svaku vrstu stalan i
karakteristian
-postoje 2 osnovna tipa korjenovog sistema:
-osovinski i
-ilasti

-osovinski korjenov sistem

-se odlikuje time to je glavni korijen, koji se razvija iz korijenka
klice, jako razvijen i jasno se izdvaja po duini i debljini od
ostalih bonih i adventivnih korijena
-zastupljen je kod veine golosjemenica i dikotiledonih biljaka

-ilast korjenov sistem

-se karakterie veim brojem korijena uglavnom tankih
koji se ne granaju ili se slabo granaju
-zastupljen kod veine monokotila
-u veini sluajeva nastaju iz donjeg dijela stabla ili iz
hipokotila ili mezokotila na ranim etapama razvia
klice

- zemljite oko korjenovog sistema je pod njegovim velikim uticajem usljed

nagomilavanja njegovih izumrlih djelova, posebno luevina korijena..., razlikuje se od
okolnog zemljita po mikrobiolokom sastavu, hemizmu...
-razvijenost korjenovog sistema zavisi od biljne vrste i uslova pod kojima biljka ivi
-npr korijen kupusa moe ii do 1,5 m dubine, a u irinu do 1,2 m
-korijen lucerke u dubinu i preko 5 m; jabuke, trenje, ljive do oko 2 m; kruke do
oko 4m
-osovinski korijen Propolis i Tamarix i do 53 m dubine

-ukupna duina svih korjena jedne biljke je ogromna

npr ukupna duinasvih korijena tikve dostie 25 km (dnevni prirast oko 300m)
- za ra je izraunato da ima oko 143 glavna korijena, 35 000 korijena drugog
reda, 2 333 000 treeg i 11 500 000 etvrtog reda13 800 000 korijena sa oko
14 000 000 000 korijenskih dlaka stvara ogromnu povrinu koja stupa u vezu
sa esticama zemljita----zbog toga se biljne vrste sa iliastim korjenovim
sistemom upotrebljavaju za vezivanje tla strmih terena da bi se sprijeila erozija

-to se tie korjenovog sistema drvenastih biljaka, do skora je vladalo miljenje da je

jednak povrini nadzemnog dijela (kruni), ali detaljnim mjerenjem je pokazano da
korjenov sistem oko 5 puta nadmauje nadzemne djelove (kod mladih drvenastih
biljaka na otvorenom prostoru ovaj odnos moe biti jo i vei)
-u naem klimatu naroito dugake korjene razvijaju neke vrste borova; po duini
bonih korjena istie se topola, dud
-mnoge biljke koje ive u vodenoj sredini ili zabarenim terenima smanjuju ili uopte ne
razvijaju korjenske dlaice (primaju vodu cijelom povrinom tijela)
-takoe, dlake se ne razvijaju kod parazitskih biljaka i kod onih kod kojih je
zastupljena mikoriza

Ceratophyllum demersum
Utricularia vulgaris

-po svojoj razvijenosti korjenovi sistemi mogu biti

-dubinski pruaju se do znatne dubine odnosno do slojeva zemljita natopljenog
podzemnom vodom i
-povrinski razvija se neposredno ispod povrine zemljita i znaajan je za
primanje vode od rijetkih kia ije voda brzo ponire (npr neki kaktusi imaju korjenov
sistem koji se nalazi do svega 2.3 cm dubine, ali zauzimaju povrinu prenika nekiloko
kvadratnih metara)

-po svojoj monosti korjenski sistemi mogu biti

-ekstenzivni prodire kroz veliku zapreminu zemlje, ali po jedinici te zapremine ne
prua se u velikom broju i gustini i
-intenzivni suprotan sluaj, obuhvata malu zapreminu zemljita, ali je u njoj jako
razvijen
-vrlo su este kombinacije ova dva tipa korjenovog sistema

KVRICE NA KORIJENU u korijenu fam Fabaceae ive naroite bakterije (rod

Rhizobium), koje prodiru iz zemljita kroz korjenske dlake
-one izazivaju pojaano razmnoavanje parenhimskih elija i poveanje
razmjera periferijskih djelova korijena
-tako se u korijenu formiraju kvrice, koje se mogu vidjeti i golim okom, i u
elijama kvrica ive bakterije
- te bakterije imaju sposobnost da fiksiraju slobodni N iz vazduha, to znai
da se leguminoze indirektno hrane na raun atmosferskog N, to je za druge
biljke nemogue
- osim toga, iz korjena leguminoza, jo za vrijeme vegetacije, izdvaja se dio
azotnih jedinjenja u zemlju, to koriste druge biljke koje rastu
- poslije etve dio atmosferskog N, vezanog kvrinim bakterijama, ostaje u
zemljitu, u korjenovom sistemu legominoza, poslije njihovog truljenjatako
se zemljite obogauje N
- leguminoze se obavezno uvode u plodored, jer se prinos ita posijanih
nakon njih poveava ak vie od 100%

MIKORIZA simbioza hifa gljiva sa korjenovima viih biljaka

- vrlo je rasprostranjena kod viih biljaka, i prema podacima sa kojim se
danas raspolae uopte je nema kod predstavnika fam Cyperaceae i
Brassicaceae i svih vodenih biljaka bez obzira na taksonomsku
pripadnost
- u veini sluajeva se javlja kao fakultativna neobavezna, dok je samo kod nekih
obligatna- obavezna (Ericaceae, Orhidaceae)

-moe biti:
-ENDOTROFNA kada su hife rasporeene iskljuivo unutra, u korijenu i
samo mali broj izlazi napolje i nalazi se u zemljitu (javlja se kod obavezne
mikorize, kao i kod velikog broja prvenstveno zeljastih biljaka gdje je
fakultativna) i
-EKTOTROFNA micelije gusto obavijaju vrh korijena i otuda odlaze u
zemljite brojne slobodne hife, koje zamjenjuju korjenske dlake
(meutim, neke hife prodiru u unutranjost korijena, gdje se ire kako po
intercelularima korinog parenhima tako i u samim elijama, to je
karakteristino za veinu drvenastih vrsta)

ANATOMSKA GRAA KORIJENA

- UZDUNI PRESJEK
-na samom vrhu se nalazi korjenova kapa
(kaliptra) sastavljena od trajnih parenhimskih
elija
-titi vegetacionu kupu pri prodiranju korijena
kroz zemlju
-povrinske elije kaliptre su mrtve, a esto i
gelificirane, tako da smanjuju trenje korijena o
estice zemlje pri njegovom rastenju
-ostale elije korjenske kape su ive,
parenhimske, a esto imaju u sebi skrobna
zrna koja se troe i nadoknauju
-kod veine magnoliopsida korjenova kapa
postaje periklinim diobama protoderma,
spoljanjeg sloja apikalnog meristema (kod
trava meutim korjenova kapa nastaje
diobama posebnog elijskog meristemskog
sloja koji je oznaen kao kaliptrogen- kalyptra
gr-veo, poklopac; gennao-raam )

-zona u kojoj se vri diferenciranje elija

oznaava se kao ZONA DIFERENCIRANJA
-uporedo sa prelaskom embrionalnih elija u
elije trajnih tkiva, vri se i izduivanje korijena
(ta zona je veoma kratka i iznosi najvie 5-10
mm, kod stabla nekoliko-10 cm); kratka je da bi
se lake odupirala nepovoljnim mehanikim
uticajima u zemljitu
-na rastojanju 1, 2-3 mm od vrha nalazi se ZONA
KORJENOVIH DLAKA, a iznad nje starija mrka
zona korijena u kojoj su korjenove dlake izumrle
-SAMO ZONA KORIJENA KOJA NOSI
KORJENOVE DLAKE JE AKTIVNI DIO
KORIJENA tj. DIO KOJI UPIJA IZ ZEMLJITA
VODU SA MINERALNIM MATERIJAMA
- zona koja se nalazi iznad zone sa korjenovim
dlakama samo provodi materije

Zona provoenja

Zona apsorpcije

Zona izduivanja
Zona diobe

calyptra

PRIMARNA ANATOMSKA GRAA KORIJENA

-tipino je izraena u zoni korjenovih dlaka

-mladi korjeni su izgraeni samo od primarnih
trajnih tkiva kao i stabla
-razlikuju se 3 osnovne zone:
-epiblem-rizodermis
-primarna kora
-centralni cilindar

rizodermis

primarna kora

centralni cilindar

-RIZODERMIS- spolja pokriva mlade djelove

korijena
-to je primarno pokorino tkivo koje topografski
odgovara epidermisu lista i stabla, ali se od
epidermisa razlikuje, jer rizodermis predstavlja
apsorpciono tkivo, prije svega po tome:
-a) to su spoljanji zidovi rizodermisa tanki
-b) to nema kutikulu
-c) to u rizodermisu nema stoma
-na rizodermisu, se meutim razvijaju korjenske
dlake koje predstavljaju izrataje elija rizodermisa
i njima se apsorpciona povrina korjena uveava i
do 12 puta

PRIMARNA KORA zauzima znatno vei dio

korijena u poreenju sa primarnom korom stabla
-Prvi sloj koji se nalazi neposredno ispod
rizodermisa oznaen je kao EGZODERMIS ije
su elije relativno krupne i meu sobom vrsto
spojene (po tome se razlikuju od elija koje se
nalaze dublje u primarnoj kori)
-Za vrijeme izumiranja korjenskih dlaka i
rizodermisa, elije egzodermisa oplutnjavaju (ili
zidovi lignificiraju) i kada rizodermis sa dlakama
iezne, egzodermis preuzima zatitnu ulogu (kao
epidermis stabla i listova)
-Ispod egzodermisa nalazi se osnovna masa primarne kore od elija koje su esto
rasporeene u radijalnim nizovima, i meu njima ima dosta intercelulara (naroito
dosta intercelulara ima kod biljaka iji se korjenovi razvijaju u zemljitima siromanim
kiseonikom)
-Veliina elija od egzodermisa ka sredini primarne kore obino raste, a odatle prema
endodermisu opada
-U elijama ovog tkiva, koje se zbog poloaja naziva mezodermis, esto se nalaze
skrobna zrna, a ima i idioblasta, smolnih rezervoara i kanala
-Kod vazdunih korjenova u primarnoj kori ima hloroplsta (fotosinteza)

-posljednji sloj primarne kore je ENDODERMIS

-elije endodermisa u svom ontogenetskom razvitku
mogu da preu jedan, dva ili tri stadijuma
diferenciranja
-u prvom stadijumu diferenciranja na poprenim i
uzdunim radijalnim zidovima nalazi se jedna
neelastina traka, koja opasuje endodermsku eliju
sa etiri strane (oblik endodermske elije je
prizmatian); taj dio zida suberinifikuju i lignifikuju;
na raznim presjecima kroz korijen zbog ove trake,
zidovi endodermskih elija su raznog izgleda
- sekundarnom stadijumu (kod starijih endodermskih
elija) obrazuje se sa unutranje strane zida
suberinska lamela
a kasnije
- u tercijernom stadijumu preko suberinske lamele obrazuju se novi celulozni i
lignifikovani slojevi koji imaju na zidu neravnomjeran raspored; na unutranjoj i bonim
stranama zidova slojevi su debeli dok su na spoljanjoj relativno tanki; najdeblji su na
unutranjoj strani; zbog takvog zadebljanja na poprenom presjeku, elije su u obliku
slova U i sa jasnom slojevitou

-dok mnogih paprati javlja se samo prvi stupanj

diferenciranja endodermisa, kod pinopsida i mnogih
magnoliopsida drugi, a kod veine liliopsida i izvjesnih
magnoliopsida trei stadijum diferenciranja
-po zavretku treeg stadijuma diferenciranja
endodermske elije izumiru, oplutnjavaju i postaju
nepropustljive za vodu i gasove
-neke elije endodermisa, ne pretrpljuju navedene
promjene, ve ostaju ive, neoplutnjale i propustljive
pa se nazivaju ELIJE PROPUSNICE---obino se
nalaze prema ksilemskim ploama radijalnog
provodnog snopia korijena, tako da voda iz
parenhima primarne kore kroz elije propusnice dolazi
u elemente ksilema

-CENTRALNI CILINDAR poinje slojem

parenhimskih elija oznaenim kao PERICIKL
(perikambijum)
-elije pericikla su ive, sa tankim celuloznim
zidovima, koje su rasporeene u jednom rjee u
vie slojeva (jednoslojan kod mnogih dikotila i
nekih monokotila, a vieslojan kod golosjemenica
i samo nekih skrivenosjemenica)
-znaaj elija pericikla je naroito vaan pri
stvaranju bonih korjenova i za sekundarno
debljanja korijena
- u centralnom cilindru se nalaze provodni elementi, gdje su svi provodni elementi
korijena grupisani u jedan provodni snopi RADIJALNOG TIPA (broj ksilemskih i
floemskih ploa je razliit kod razliitih biljaka)

283

1 ksilemska i 1 floemska ploa snopi monoarh

2 ksilemske i 2 floemske ploe snopi diarh
3 ksilemske i 3 floemske ploe snopi triarh
4 ksilemske i 4 floemske ploe snopi tetrarh
Vie ksilemskih i floemskih ploa snopi poliarh
(vie ploa kod liliopsida nego kod magnoliopsida)

-ui djelovi ksilemskih ploa nalaze se prema periferiji i predstavljaju protoksilem

(prstenaste i spiralne traheide),
a
-iri se nalaze prema centru i nazivaju se metaksilem (ljestviaste, mreaste i jamiave
traheje)
-esto se ksilemske ploe u centru spajaju, a ponekad sam centar korijena zauzima
jedna krupna traheja
- umjesto ksilema u centralnom dijelu korijena moe da se nae parenhim sa
zadebljalim zidovima ili sklerenhim
- i u floemskim ploama (sitaste cijevi) razlikujemo protofloem na periferiji i metafloem
blie centru ali razlika nije ba jasna
- izmeu ksilemskih i floemskih ploa nalaze se tankozidne parenhimske elije

SEKUNDARNO DEBLJANJE KORIJENA

-u nekih dikotila i skoro svih monokotila primarna graa korijena ostaje do kraja
ivota biljke, dok golosjemenice i veina dikotila imaju sekundarno debljanje
korijena
-Kambijalni prsten pripada sekundarnom tvornom tkivu, odnosno sekundarnom
meristemu (u radijalnom provodnom snopiu koji je zatvoren nema primarnih
tvornih tkiva)
-kambijum nastaje na sledei nain:
-parenhimske elije, rasporeene sa
unutranje strane floemskih ploa, oinju da
se dijele tangencijalno; tako se ispod svake
floemske ploe obrazuje kambijum koji ima
izgled lune ploe
-skoro istovremeno, poinju da se dijele
tangencijalno i elije pericikla iznad
ksilemskih ploa
-ova dva kambijuma se spajaju kambijumom koji nastaje radijalnim diobama
parenhimskih elija koje razdvajaju ksilemske od floemskih ploa
- tako nastaje kambijalni prsten koji na poprenom presjeku ima izgled zvijezde ili
talasaste linije

-sada kambijum prema centru korijena produkuje

sekundarno drvo a prema periferiji sekundarnu
koru
-u poetku sekundarno drvo nastaju uglavnom
ispod floemskih ploa tako da se slojevi
kambijuma ispravljaju i kambijum korijena dobija
na poprenom presjeku oblik prstena kao kod
stabla
-procesom debljanja graa korijena postaje sve
vie slina grai stabla
-sekundarno debljanje korijena je manje proueno jer se tee dolazi do takvog materijala a
drvena masa korjena je od manjeg znaaja za ovijeka od stablove
-godovi su kod korijena uzani, granica je slabo izraena i jesenje drvo je
slabije razvijeno
- sekundarno drvo je bogato parenhimom, parenhimske elije su krupne i
preko zime se u njima nalazi znatna koliina skroba
- traheje i treheidi se nalaze u velikom broju, membrane su im tanke, i u njima dolazi
do obrazovanja tila poslije mehanikih povreda, smrzavanja ili infekcije
- u korijenu ima relativno malo libroforma
- jedrac nije jano izdvojen
ovakva graa sekundarnog drveta korijena je uslovljena njegovim poloajem u zemljitu (slinu
grau pokazuju i djelovi stabla zatrpani zemljitem)

-istovremeno sa promjenama koje se deavaju u centralnom cilindru korijena, dolazi i do

promjena u primarnoj kori
-pod pritiskom novih tkiva, parenhimske elije primarne kore trpe pritisak u
radijalnom pravcu, to ima za posljedicu njihovo istezanje u tangencijalnom pravcu i
najzad raskidanje elija
-ali, prije nego to doe do raskidanja obrazuje se sekundarno pokorino tkivo
periderm
-periderm postaje u periciklu centralnog cilindra i usljed toga itava
primarna kora korijena izumire i odbacuje se
(kod veine biljaka u peridermu korijena NE postoje lenticele)

Salix sp.

KRETANJE VODE I MINERALNIH MATERIJA KROZ KORIJEN

-po fizikom zakonu osmoze, korijenska dlaka
upija vodu koja se nalazi oko djelia zemlje
-im dlaka pone da crpi vodu, poremeti se
ravnoteadlaka djeluje kao crpka i u tom
pravcu poinje da struji voda
-kada je voda ispunila korjensku dlaku, ona je
istovremeno i razblaila koncentraciju rastvora u
elijskom soku
-iza korijenske dlake nalaze se elije kore, i u njima je koncentracija elijskog soka
vea nego u korijenskoj dlacipo istom principu po kojem je voda ula u korijensku
dlaku ui e i u elije primarne kore na isti nain voda e prelaziti od elije do elije
primarne kore sve dok ne doe do endodermisa (potpuno nepropustljivi zidovi za vodu
i gasove)
-ali, u endodermu na mjestima iznad ksilemskih ploa nalaze se elije propusnice
-ovako graen endodermis ima zadatak da onemogui odlazak materija iz provodnog
snopia a takoe i da usmjeri protok vode sa mineralnim materijama kroz elije
propusnice u pravcu pericikla....odakle ulazi pravo u drveni dio provodnog snopia
(ksilem) zatim kroz ksilemske elemente stabla dolazi do listova!!!

ANATOMSKA GRAA VAZDUNIH KORIJENA

-anatomska graa vazdunih korjena mnogo se razlikuje
od grae normalnih korijena (kod Orhidaceae i Araceae
tropa)
-na svojoj povrini imaju posebno apsorpciono tkivo
VELAMEN RADICUM, koji predstavlja spoljanji omota
od 2-18 slojeva elija; njegove elije brzo izumiru a
zadravaju se samo elijski zidovi; na zidovima se nalaze
pore preko kojih su u vezi sa spoljanjom sredinom i
meusobno
-VELAMEN RADICUM slino suneru upija vodene kapi
odnosno kapi kie (providne su, kroz njih se vidi zelena
boja parenhima primarne kore)
-Kada su elije ispunjene vazduhom, slue kao zatitni
omota od nonog zahlaivanja (srebrnasto bijele boje)
- prvi sloj primarne kore ispod velamen radicuma je egzodermis ije elije veoma brzo
gube protoplast, debelih i oplutnjalih su zidova i nepropustljive za vodu i mineralne
materije; kroz elije propusnice materije koje je apsorbovao velamen radicum odlaze u
parenhim primarne kore

-elije parenhima primarne kore su ive, tankih zidova, sadre hloroplaste

-posljednji sloj primarne kore je endodermis, tipine je grae i u njemu su elije
propusnice postavljene prema ksilemskim ploama provodnog snopia
-centralni cilindar poinje periciklom
-provodni snopi je radijalnog tipa
-izmeu ksilemskih i floemskih ploa je parenhim, a u centru su krupne
parenhimske elije izmeu kojih se nalaze uzani intercelulari ispunjeni vazduhom

METAMORFOZE KORIJENA
-osim funkcije privrivanja za podlogu i upijanja vode i mineralnih materija iz
zemljita, korijen moe da preuzme i druge funkcije
-u vezi sa novom funkcijom dolazi do promjene njegovog oblika i grae i kae
se da je metamorfoziran
-jedna od estih funkcija metamorfoziranog korijena je magacioniranje
(rezervisanje) hranljivih materija
-u vezi sa tim korijenovi su soni i zadebljali
-u rezervoare hranljivih materija mogu da se metamorfoziraju i glavni i boni
korijeni
-ako se magacioniranje vri u glavnom korijenu, tada nastaje
organ koji se naziva REPA
(po pravilu monokotile nemaju glavni korijen pa je repa
karakteristika dikotila)

-repe su este kod dvogodinjih biljaka

-nagomilavanje materija vri se u prvoj godini ivota, kada
se nad zemljom razvija samo lisna rozeta na veoma
skraenom stablu; na raun ovih rezervnih materija u
drugoj godini se razvija nadzemno stablo koje nosi
cvjetove i plod

-u grai repe moe da uestvuje samo korijen (mrkva, perun) ili jo i manji ili vei
dio stabla
-tako, kod cvekle najvei dio repe je od stabla,
-kod eerne repe glavni dio je od stabla ali je uee korijena vee nego kod
cvekle, a
-kod stone repe samo jednim malim dijelom u grai repe uestvuje stablo a
glavnu masu ini korijen

Beta cicla

Daucus carota subsp. sativus

-ako se nagomilavanje hranljivih materija vri u bonim ili

adventivnim korijenovima onda se takvi zadebljali organi
nazivaju KORIJENSKE KRTOLE (npr kod georgine,
kauna, ledinjaka...)
-slue za preivljavanje vremena nepovoljnog za
vegetaciju (zima, sua)
-kod nekih biljaka slue i za vegetativno
razmnoavanje

KORIJENOVI ZA DISANJE VENTILACIONI KORIJENOVI slue za

rezervisanje vazduha
-javljaju se kod nekih tropskih biljaka mangrove vegetacije, koje ive na muljevitim
terenima
-poto u mulju nema dovoljno vazduha odnosno kiseonika, iz podzemnih organa se
razvijaju korijenovi koji izbijaju iznad povrine mulja i kao bijeli stubovi stoje oko
biljke
-ovi korjenovi sadre mnogo aerenhima u ijim intercelularima se nalazi vazduh, a
odatle sprovodi do podzemnih organa to znai da je njihova glavna uloga
snabdjevanje podzemnih organa kiseonikom

-VAZDUNI KORIJENOVI- se razvijaju u vazduhu i gotovo uvijek su adventivni

-rastu pozitivno geotrpno, ukorenjuju se i slue biljci kao podupirai, a i za upijanje
hrane
-ako se desi da glavno stablo biljke istruli, onda vazduni korijenovi preuzimaju funkciju
-najee se javljaju kod biljaka koje ive u blatnim lagunama ili deltama velikih rijeka
pri utoku u more

DASKASTI KORIJENOVI u obliku dasaka vire iznad zemlje, pregraujui

ispod stabla itave komore (do obrazovanja ovih korijena dolazi usljed
nejednakog debljanja); postie se vrstoa i otpornost visokih stabala
natovarenih liem i plodovima (tropske vrste Ficus i Sterculia)

KORJENOVI ZA PRIHVATANJE primjer brljana koji razvija dvije vrste korijenja:

-prvi su u zemlji i privruju biljku i usvajaju vodu i mineralne materije
-drugi- nastaju adventivnim putem iz stabla i slue iskljuivo da privrste
stablo za podlogu, zid, drugu biljku i sl.
(oni nijesu u stanju da upijaju vodu sa solima
ako stablo odsjeemo od korijena, nadzemni dio se sasuuje iako na sebi ima
veliki broj adventivnih korjenova)

ASIMILACIONI KORIJENOVI - postoje kod nekih epifita, koji pored ostalog

imaju spoljnu stranu zelenu i u vezi sa tim vre fotosintezu
(kod nae vodene biljke oraak Trapa natans)

KONTRAKTILNI KORJENOVI dolazi do skraivanja kontrakcije korijena 4070% ukupne duine

-oni neprekidno povlae u zemlju nadzemne djelove biljke
(rozeta im se stalno nalazi pri zemlji npr kod jagorevine, maslaka,
krasuljka...jer je kontraktilno korijenovi stalno povlae u zemlju)
-takoe, rizomi i lukovice se odravaju na skoro istim dubinama, ako klijaju
iznad zemlje ovi korijenovi ih dovode na odgovarajuu dubinu
-uzrok kontrakcija moe biti izduivanje parenhimskih elija u irinu ili
smanjivanje njihovog obima, troenjem rezervnih materija i vode i dejstvom
nekih drugih faktora

-METAMORFOZA KORJENA U TRN kod

amerike palme Acanthorhiza aculeata neki
korjenovi se preobraaju u trnove
- to su negativno geotropni korijenovi
koji nastaju adventivnim putem
- trnje je okrenuto navie i nalazi se
oko stabla kao kakav omota
- ono je debljine i jaine ice, vrlo
vrsto i prelazi postepeno u otar vrh, a
na njima se razvijaju boni trnovi koji
predstvljaju ogromnu zatitu palmi
- trnje nikada nema korijenskih dlaka
i kape, a sastoji se od debelozidnih
sklerenhimskih elija