MAMOGRAF

Yrd. Do. Dr. Cem Cahit

Bark
stanbul Medipol
niversitesi
Tp Fakltesi

MAMOGRAF
Mamografi; younluklar ve atom numaralar

birbirine yakn olan kas, ya ve memenin

glandler yaplarn ve memenin patolojik
deiikliklerini incelemek iin kullanlan bir
yumuak doku radyografisidir.
Mamografide; dk dozajl X-n, yksek
kontrastl ve yksek younluklu filmler ve zel
olarak dizayn edilmi rntgen cihazlar kullanlr.
Hastaln erken evrede yakalanmas ile tedavi
baars ve yaam oran artar. Mamografi meme
kanserinin erken tansnda nemli rol oynar.
2

MAMOGRAF
Meme kanserinde erken tan prognozu

etkileyen en nemli etkendir.

Mamografi meme kanserinde tarama ve
tan amacyla kullanlr.
Kontrol amal mamografi, herhangi bir ikayeti

olmayan kadnlarda, olas meme kanserlerinin

erken tehis edilmesinde kullanlr. Dzenli
olarak yapldnda, erken tan olasln
arttrarak tedavinin baarya ulamasn salar.
40 yan akn her kadnn ylda bir kez
mamografi ektirmesi tavsiye edilir.
3

Tan amal mamografi, kitle bulunmas,

meme aknts gibi meme ile ilgili ikayeti

olanlar ve kontrol amal patoloji iin
uygulanan bir yntemdir. Patolojik
durumlardaki mamografi, kukulu
dokunun tam yerini, boyutunu belirlemek
ve evre dokuyla lenf bezlerini
grntlemek amac ile yaplr. Tan
amal mamografi ile gs deiik
alardan grntlenebilir.
4

Mamografi ileminde incelenen blgedeki

yaplarn kontrast farkllnn dk, X

nn absorbe etme zelliklerinin yakn
olmas nedeniyle kontrast farknn iyi
ortaya konmas ve rezolsyonun ok iyi
olmas gerekmektedir.

MAMOGRAF
Mammografi tekniinde, balca konu nemlidir.
Meme kompresyonu ve hastaya doru pozisyon

verilmesi. (Yksek kalitede mamografiler elde edilmesini

salar.)
Dk kilovoltaj uygulanmas. (Aralarndaki kontrast
farkll dk olan meme yaplarnn ayrt edilebilmesi
ve meme kanseri tansnda nemli rol olan
mikrokalsifikasyonlarn tans iin dk kilovoltaj
uygulanmaldr.)
Kanser riski tayan memeye mmkn olduunca dk
doz verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle radyolojik
inceleme yaplrken en iyi grntleme salamaya
allrken bir yandan da hastann ald doz dk
tutulmaldr.
6

MAMMOGRAF CHAZININ
TANIMI
Mamografi

cihazlar memeyi oluturan dokular

incelemek ve memedeki patolojik deiiklikleri
tespit etmek iin kullanlan rntgen tan cihazlardr.
Mamografi cihaz; X- n tp, kompresyon sistemi
ve kumanda masasndan oluur.
Cihazn tp, kaset tutucusu ve kompresyon
plakas kraniokaudal, lateral ve oblik pozisyonlarda
rahatlkla
grntleme
salayacak
ekilde
dnebilir.
Bu cihazlarda, memenin sktrlarak daha iyi
grntlenmesini salayan kompresyon niteleri
bulunur.
7

Bu

amala
gelitirilmi
olan
otomatik
kompresyon sistemlerinde meme belli bir
basnta skr.
Mamografi
cihaz,
memenin
sktrlma
iddetini meme dokusuna gre ayarlar ve
sktrmay ideal dzeydeyken otomatik
olarak durdurur.

Klasik mamografi cihaz

9

Klasik mamografi cihaz ve tpn hareketini salayan

dmeler
10

Klasik mamografi cihaz tpnn cranial-caudal grnt (CC)

mediolateral oblik (MLO) ve lateral pozisyonu
11

Cihazda; bir adet 18x24 cm, bir adet 24x30 cm bucky, kompresyon
tablas, magnifikasyon aparat, magnifikasyon kompresyon
plakas,18x24 cm ve 24x30 cm kompresyon plakas, 2-D biyopsi iin
delikli bask plaka, esneyebilen bask plakas, aksiler bask plakas ve
spot bask plakas aparatlar vardr.
12

Mamografi cihaz aparatlar

13

Mammografi aygtlarnda voltaj, 25-50 kVp

arasndadr.
25-100 mA ve 0,1-0,2 snlik sreler kullanlr.
100 mA kadar yksek akmlarn kullanld
tplerde, dner anot bulunmaktadr.
Genellikle 0,1 mm ile 0,6 mmlik fokal spotlar
kullanlr.
Meme incelemelerinde, yeterli rezolsyonun
salanabilmesi iin dk kilovoltaj snrlarnda,
dar spektral band olan x-n kullanlmaldr.

14

Bu zellikteki x-nn retebilmek iin,

anotta hedef madde olarak molibden

kullanlr.
Molibden anottan kan radyasyonun
neredeyse
tamam
karakteristik
radyasyondur.
Tpe 30-50 kVp uygulandnda K
yrngesindeki etkileime bal oluan
radyasyonun enerjisi, 17,9-19,5 keV
deerleri
arasnda
karakteristik
15

16

Bu enerji, yumuak doku detayn

gstermek iin idealdir.

Tpn penceresinde x-n
absorbsiyonunu en aza indirmek iin
berilyum filtre kullanlr.
Dk enerjili nlar, molibden ya da
alminyum filtreler kullanlarak filtre
edilir.
Radyografik ekspojur sresi en iyi
otomatik ekspojur sistemiyle belirlenir.
Bu amala genellikle memenin arkasna

17

GRNT KAYDI
Mammografi aygtlarnda tip grnt

kayd vardr.
Bunlar;
1. Direkt ekspojur film
2. Ranforsatrl film
3. Kseromamografidir.

18

Direkt ekspojur filmler

Hastann

ald dozu arttrdklarndan

gnmzde kullanlmazlar.

19

Ranforsatrl filmler
Tek emlsiyonludur.
Burada ilem, direkt radyografide olduu

gibidir.
Yksek hzl ve yksek rezolsyonlu filmler,
tek ranforsatrl kasetlerle kullanlmaktadr.
Tek ranforsatr, tpe bakan taraftadr.
retilen yksek hzl film ve ranforsatrlerle
radyasyon dozu, olduka drlmtr.
Bu sayede, grid kullanm bile mmkn
olmaktadr.
20

DER
MAMOGRAF
CHAZLARI
21

Kseromamografi
Kseromamografi yumuak dokularn daha

iyi grntlenmesi amacyla gelitirilmi

radyolojik bir yntemdir.
X-n, imaj reseptr olarak rntgen filmi
yerine zeri selenyum tabakas ile kapl ve
elektriksel olarak arj edilmi alminyum
plaka zerine drlr.

22

Kseromammografi
X-nlaryla

ya da grlebilir kla
etkileime
girdiinde
iletken
zellik
kazanan bir madde olan selenyum kapl
metal levhada memeyi geen x-nlarnn
miktaryla orantl olarak, x-nnn fazla
dt yerlerde selenyum dearj olur.
Karanlk ortamda zel bir cihazn iinde bu
levhann zerine ters ykl ince bir toz
(toner) pskrtlr.
Toner dearj olmayan ksmlarn zerine
yapr.
Bylece elektriksel olarak levhaya tutanan
toz zerreciklerinden bir grnt oluturulur.23

Bu grnt, zel bir kada aktarlr.

Selenyum, karanlk ortamda arj

edilerek

tekrar tekrar kullanlabilmektedir.

Bu yntemin en nemli avantaj grnt
kalitesi yumuak doku rezolsyonunun yksek
oluudur. Yaplarn d izgilerinin mamografiye
gre daha net ve daha iyi grlmesini salar
Grntnn kontrast dktr.
Bu yntemin tek dezavantaj, hastann ald
dozun yksek olmasdr.

24

25

GRNT KALTES
Grntnn

kenar keskinlii, x-n

tpnn fokal spotunun boyut
ve
ekline baldr.
Ayrca foks-obje ve obje-film mesafeleri
de nemlidir.
Tetkik srasnda memenin sktrlmas
da grnt kalitesini arttran nemli bir
faktrdr.
26

DJTAL
MAMOGRAF

27

Dijital mamografi cihazlar, mmkn olan

en dk X-n dozu ile meme

hastalklarnda erken tan orann artrmak
amacyla gelitirilmitir.
Rntgen nlar zel olarak tasarlanm

dedektr plakalar zerine der, elektronik

sinyal haline dntrlr, daha sonra bu
elektronik sinyaller bilgisayara aktarlarak
grnty oluturur.
28

Analog grntlerin (normal rntgen filmini

oluturan gri skala bilgilerinin) dijital bilgiye

evrilmesi 3 yntemle yaplr.
Dz radyografilerin dijitalizasyonu, (film
digitizer kullanm)
Computed radyografi, (CR)
Dijital radyografi. (DR)

29

Dz radyografilerin dijitalizasyonu:

Konvansiyonel dz radyografilerin, digitizer

kullanlarak dijital veriye evrilmesidir.
Verimli bir yntem deildir. Byk
departmanlarda filme dayal sistemden
PACS'a (picture archiving and
communication systems: Grnt
arivleme sistemi) gei aamasnda
yararldr; ancak mamografilerdeki detay
kayb fazla olacandan rutin kullanmda
tercih edilmez.
30

CR (Kompterize Radyografi):
Dijital veri elde etmek iin konvansiyonel

radyografi ekipmann kullanan bir tekniktir.

X n konvansiyonel film yerine, ykl bir
plaka zerine der.
Bu plakadan okutucular ile dijital grnt
oluturulur.

31

Dijital Radyografi (DR):

Hastay geen radyasyonu direkt olarak dijital

bilgiye eviren elektronik detektrlerin

(alclarn) kullanld bir yntemdir.
ndirekt ve direkt dijital detektrler kullanlabilir.
ndirekt dijital detektrler: Kaset teknolojisi kullanlr.

Meme dokusunu geen x nlar stimule edici fosfor

bir ekrandan geerek nce k fotonlarna, daha
sonra elektrik sinyallerine evrilir.
Direkt dijital detektrler: Meme dokusunu geen x
nlar dorudan elektronik sinyale dnr.
32

Dijital Mamografi Cihaznn yaps

Grntnn elektronik olarak elde edilmesini

salar.
Dijital mamografi nitesinde analog cihazda
memenin yerletirildii ve komprese edildii
apareyin karsnda yer alan kaset taycs ve
kaset yerine imaj reseptr olarak grev yapan
fotoreseptr tabakas bulunur.
X- n memeyi getikten sonra yksek
znrlkl elektronik detektrler tarafndan
alglanr ve grntler dijital ortamda elde edilir.
33

zellikleri
Mamografi ve bilgisayarlar birlikte kullanlr.

Grntler direkt olarak bilgisayara aktarlr ve

gerekirse bu grntler film kdna baslr.
En nemli avantaj, bilgisayar aracl ile pheli
bir blgenin daha iyi incelenmesine ve
gerektiinde bu grntlerin CDye aktarlmasna
olanak salar.
nternet aracl ile grntler paylalabilir.
Memenin sktrlma iddetini meme dokusuna
gre ayarlar. Bu da hastann daha az ar
duymasn salar.
34

Dijital mamografinin
avantajlar
Konvansiyonel mamografide grnt bir kez

oluturulduktan sonra deitirilemez;

Dijital mamografide grnt saysal veriler olarak
bilgisayar ortamndadr. Grnt bilgisinde kayp
olmakszn daha dk dozla elde edilebilir.
Tekrarlama gerekmez.
Grntler filme baslabilir, (elde edilen saysal
veriler daha sonra analog sinyallere dntrlebilir)
TV monitr ya da laser printerlere aktarlabilir.
Grntleme ve filme kaydetme ilemi daha hzldr.
Hastaya, rahat ve kolay pozisyon verilir.

35

Dijital mamografinin dezavantajlar

Uzaysal znrll snrldr.
Birbirine komu ve kontrast fark ok olan

yaplarn grntlenmesinde artefaktlar

(yalanc grntler) oluabilir.
Elde edilen bilgilerin grntye
dntrlmesi aamasnda ya da grnty
izlediiniz ekrann teknik zelikleri yetersiz ise
grnt verilerinde bilgi kayb olabilir.

36

TOMOSENTEZ
boyutlu incelemeyi salayan

mamografik inceleme yntemidir.

Teknik olarak X ray tpnn farkl alarla
hareketi ile 1 mmlik kesitler eklinde 28
grnt alnarak rekonstrksiyon (yeniden
yaplandrma) yaplr.
Bir pozisyon elde edilmesinde kullanlan
total doz klasik mamografide bir pozisyon
iin verilen doza yaklak olarak eittir.
37

Daha az kompresyon yaplr. Sperpoze

dokular arasnda kanseri daha kolay saptar.

Dens memede lezyon grnrl artar.
Kitlelerde mikrokalsifikasyondakinden daha
baarldr.

38

Memenin sktrlmas
(Kompresyon)
Memenin hareketsizletirilmesi-kompresyonu

ile kenar bulanklnn nne geilir.

Doku kalnlnn azaltlmasna bal salma
azaltlr.
Doku kalnlnn her seviyede eitlenmesi
sayesinde memenin hem n, hem de arka
kesiminde, dansitenin eitlenmesi salanr.
Meme ii yaplarn birbirine sperpoze olma
olasl azaltlr.
Radyasyon dozu azaltlr.
39

Kompresyon sistemi, kompresyon pla ve

kontrol mekanizmasndan oluur.

Kompresyon pla ince, sert plastikten yaplr.
Grnt alcsnn dzlemine paralel dz alt
yzeyi vardr.
Kompresyon plann grnt asnn
dzlemine dik olan kenarlar, meme
dokusunun gs duvarndan uzaklatrlarak
grnt alanna girmesini salar.
40

Kompresyon plaklar

Memenin cihazda yer alan plakalar arasnda sktrlmas

ile filmlerin ekilmesi
41

TEMEL PROJEKSiYONLAR
Mamografide memeye uygun pozisyonu

vermek grnt kalitesini nemli derecede

etkiler, olabildiince ok dokunun
grntlenmesini salar.
Yanl pozisyonlama yaplmas, grntde
belirgin doku kaybyla sonulanr ve kitleler
grnt dnda kalarak atlanabilir.
Memeye uygun pozisyon verilebilmesi iin
meme anatomisi ve hareket yeteneinin
anlalmas gerekir.
Memenin lateral ve inferior blmleri
hareketli, medial ve sperior blmleri
hareketsizdir.

42

MAMOGRAFK
PROJEKSYONLAR
Tan ve tarama amal mamografik incelemelerde

standart olarak kullanlan iki temel projeksiyon

vardr.
Bunlar,
cranio-caudal
(CC)
ve
mediolateral- oblik (MLO) projeksiyonlardr.
Bu iki projeksiyon, semptomu olan olgularda
uygulanmas gereken temel projeksiyonlardr.
Asemptomatik olgularda tarama amacyla yaplan
incelemelerde, bazen her iki projeksiyon yerine
tek bir oblik projeksiyon kullanlabilir.
Baz merkezlerde de tarama yaplrken hastann
ilk geldiinde iki grafi, sonraki kontrollerde tek
grafi alnmaktadr.

43

PROJEKSYONLAR
TEMEL PROJEKSYONLAR

1. Mediolateraloblik
2. Kraniokaudal
TAMAMLAYICI
PROJEKSYONLAR:
Temel projeksiyonlarda herhangi bir
pheli
grnm
saptanrsa
bu
grnmn daha detayl aratrlabilmesi
iin bu pozisyonlara bavurulur.
1. Rotasyonda kraniokaudal
2. Ayakta lateral
3. Al kraniokaudal
44

HASTA HAZIRLII
Radyasyondan koruyucu nlemler alnr.
Bu nlemler, teknisyenin kendine ynelik

nlemler ve hastaya ynelik nlemlerdir.

Hasta, ismi okunarak hastaya, bilgi formu
doldurtulur.
ekilecek radyografiyle ilgili bilgi verilir.
Hasta radyografi odasna alnr.
Hastann, vcudunun st ksmndaki giysileri
ve grnty engelleyici eyalar karttrlr.
45

MEDOLATERAL OBLK
PROJEKSYON
Memenin glandler

yaps, alt-i kesimden

st-d kesime
uzanmaktadr.
Mediolateral oblik
projeksiyon, memenin
uzun aksna dik al
n verilmesini salar.
Bylece glandler
yaplarn birbirine
sperpozisyonu en aza
indirilmi olur.

46

Bu pozisyonda grntye mmkn olan en

fazla dokunun alnabilmesi iin pektoralis

kasnn yeterli grntlenebilmesi gerekir.
Uygun alnan bir MLO radyografide pektoral
kas yaklak meme ba dzeyine kadar gen
eklinde grntlenmelidir. Derin ve yzeyel
meme dokular birbirinden ayrt edilir. Ayrca
memede en sk karlalan kanser yerleim
yeri olan st d kadran ve aksiller kuyruk,
dier pozisyonlara gre daha iyi grntlenir.
47

POZSYON TEKN
Hasta, ayakta mamografi cihaznn nne

alnr.
Klasik mamografi cihazlarnda, hastann
meme yapsna gre 18x24 cm veya 24x30
cm ebadndaki kasetler kullanlr. Kasetin sa
tarafna R veya sol tarafna L iareti konur.
Kaset, kaset tutucuya yerletirilir.(Baz
mamografi cihazlarnda iaret kaset tutucunun
zerindedir.) Kaset, kaset tutucuya
yerletirildikten sonra iaret koyulur. (R CC, R
ML, R MLO gibi) Kompresyon aparat alr.
48

Cihazn konumu sabit olduu iin merkezi n

otomatik olarak ayarlanr. Hastann meme

yapsna gre Kv ve mAs ortalama deerleri
tablodaki gibi ayarlanr.
Manuel
Teknikler

Flm
Ebatlar
(cm)

Bucky

kV
mAs
(ortalama (ortalama
deer)
deer)

Kk
memeler

18x24 cm

Evet

23-25

16-40

Byk
memeler

24x30 cm

Evet

26-29

80-175

49

Kaset tutucu, pectoral kasa paralel olacak

ekilde, yatay eksene gre 30-60 derece

arasnda alandrlr.
Verilen a vcut yapsna gre deiir.
Genellikle 40- 45 derece a yeterli olmaktadr.
MLO pozisyonda, en ok doku miktarn
grntlemek iin her zaman kasetin as
pektoral kasa paralel olmaldr.
Pektoral kasa paralel olmayan bir ada
grntleme yaplmas, daha az dokunun
grntlenmesine neden olur.
50

Kaset tutucuya a verilmesi

51

Dokularn sperpoze olmasn nlemek iin meme,

gs kafesinden uzaa, da ve yukar doru

hareket ettirilir. Kompresyon uygulamaya balanr.
Kompresyon pla sternumu getikten sonra hasta,
kalas ve ayaklar mamografi nitesine bakana
kadar dndrlr. Kompresyon plann st kesi
klavikulann hemen altnda olmaldr. Meme bann
santral noktada olmas salanr. Teknisyen, elini
grnt alanndan ekerken, memeyi bu pozisyonda
tutacak yeterli kompresyon oluana kadar memenin
anteriorunu desteklemeye devam eder. Bu kombine
el hareketlerine da ve yukar manevras denir.
52

Da ve yukar manevrasnn nemi ok

fazladr. Eer memeyi destekleyen el ok

erken braklrsa meme decek ve dokular
sperpoze olacaktr.
Kompresyon band ile meme yeterince
sktrlr. Meme kompresyon band ile
yeterince sktrldnda, meme alt katlant
blgesinden aksillaya kadar kasetin ortasnda
konumlandrlr ve hastann omuzu geriye
alnarak, ba yana evrilir.
Film banyo ve bask ilemlerinden sonra
radyogram elde edilir.

53

Memenin kompresyon
band ile sktrlmas

Erkek hastada mediolateral- oblik

pozisyon

54

Mediolateral-oblik pozisyonda
elde edilen mamogramlar

55

KRANO-KAUDAL
PROJEKSYON
Memenin temel

projeksiyonlarndan
ikincisidir.
Supero-inferior
olarak vertikal xn kullanlr.
Oblik filmle birlikte
kullanldnda,
meme ii
lezyonlarn
lokalizasyonu

56

Cranio-caudal radyografi subareolar blge,

santral ve medial meme dokusunun

grntlenmesi amac ile ekilir.
Posteriorda pektoralis kasnn grntlenmesi
yeterli posterior meme dokusunun
grntlendiini gsterir.
Uygun pozisyonlama, memenin arka
dokularndaki lezyonlarn grlmesini salar.
Oblik filmle birlikte kullanldnda, meme ii
lezyonlarn lokalizasyonunu kolaylatrr.
57

Hasta, ayakta mamografi cihaznn nne alnr.

Klasik mamografi cihazlarnda, hastann meme

yapsna gre 18x24 cm veya 24x30 cm

ebadndaki kasetlerden uygun olan seilir.
Kasetin sa tarafna R veya sol tarafna L
iareti konur.
Kaset, kaset tutucuya yerletirilir.
Kaset, kaset tutucuya yerletirildikten sonra
iaret koyulur. R CC, L CC, R ML, R MLO gibi.
Kompresyon aparat alr.
58

Kasetin kaset tutucuya yerletirilmesi

Kasetin sa tarafna R veya sol tarafna L iaretinin

koyulmas
59

Hastann meme yapsna gre Kv ve mAs

deerleri tablodaki gibi ayarlanr.

Manuel
Teknikler

Flm
Ebatlar
(cm)

Bucky

kV
mAs
(ortalama (ortalama
deer)
deer)

Kk
memeler

18x24 cm

Evet

23-25

16-40

Byk
memeler

24x30 cm

Evet

26-29

80-175

60

Memenin kompresyon band Erkek hastada cranio-caudal

pozisyonda mamografi ekimi
ile sktrlmas

61

Cranio-caudal pozisyonda elde

edilen mamogram

62

TAMAMLAYICI
PROJEKSYONLAR
Bu projeksiyonlar, temel projeksiyonlarda

herhangi bir pheli grnm saptanrsa bu

grnmn daha detayl aratrlabilmesi
iin kullanlan projeksiyonlardr.
Tamamlayc projeksiyonlar;
Rotasyonda kranio- kaudal projeksiyon,
Ayakta lateral projeksiyon ve
Al kranio-kaudal projeksiyonlardr.
63

ROTASYONDA KRANOKAUDAL PROJEKSYON

(Laterale ynlendirilmi CC)

Memenin

medial ve lateral arka

blmlerini grntlemek amac ile
kullanlr.
Memenin arka snrn oluturan gs
duvarnn eimli olmasna karlk filmin
kenarnn dz olmas nedeniyle, hasta
mediale
evrilirse
lateral,
laterale
evrilirse medial kesimi daha iyi
grntlenir.

64

Medial

Lateral
rotasyon

pozisyonu

65

Lateral Rotasyon pozisyonda elde

edilen mamogram
66

AYAKTA LATERAL
PROJEKSYON
Mediolateral

ya da lateromedial olarak

alnabilir.
Mediolateral projeksiyonda memenin d
kesimi
iyi
grlrken
lateromedial
projeksiyonda i kesimi iyi grlmektedir.
Bu
projeksiyonda,
horizontal
n
kullanldndan
sv
seviyelerinin
de
gsterilmesi mmkndr.

67

AILI KRANOKAUDAL
PROJEKSYON
st d kadran incelemek iin kullanlan bu

projeksiyonda,
kraniokaudal
ve
oblik
projeksiyonlar arasnda bir a kullanlr.
Hasta kolunu kaldrr. Elini bann arkasna
koyar. Kasete doru dner ve geriye doru
450 eilir.
Teknisyen bu projeksiyonda hastaya destek
olmaldr.
In st d kadrana santralize edilir.
Bu pozisyon, Kleopatra pozisyonu olarak
da adlandrlmaktadr.
68

Al kranio-kaudal projeksiyonla mamografide pozisyon

verilmesi
Al kraniokaudal
projeksiyonla
elde edilen
mamogram

69

YARDIMCI TEKNKLER
Spot grafi teknii,
Konla kompresyon teknii
Magnifikasyon teknii

70

Spot Grafi Teknii

Spotgrafi sk uygulanan basit bir tekniktir.
lgilenilen alanda (meme alan) kalnln

daha fazla azaltlmasn ve bylece meme

dokusunun daha ok ayrlmasn salar.
Kalnlkta daha fazla azalma, ilgilenilen
alana yaplan kolimasyon ile birletii iin
spot kompresyonda kontrast artar ve
bulgularn deerlendirilmesi kolaylar.

71

Spot grafi teknii ile mamografi, dens

meme dokusu alanlarnda saklanan ya da

kukulu olan bulgular daha iyi
deerlendirmek iin kullanlr.
Memede snrl bir alan komprese edildii
iin lezyon ile evre meme dokusu ayrm
iyi bir ekilde yaplabilir.

72

Spot kompresyon

73

Spot kompresyon balnn taklmas

CC ve lateral kompresyon uygulanmas

74

Mamografide parankim ile

sperpoze pheli lezyon ve spot
kompresyon uygulandktan sonra
lezyonun ortaya k

75

KONLA KOMPRESYON
TEKN
Standart pozisyonlarda pheli alann

snrlar
eer
iyi
gsterilememise
kompresyon konu kullanlarak bu kesim
sktrlarak incelenir.
Bu ekilde dier yaplar grnt
alanndan karlarak sperpoze olmalar
nlenir ve lezyonun gerek snrlar
gsterilir.
Bu teknik, pheli lezyonun saptand
projeksiyonda uygulanmaldr.

76

MLO grafide saptanm pheli blgenin konla

kompresyon teknii ile elde edilen mamogram

77

MAGNFKASYON
TEKN
Mikrokalsifikasyonlarn

daha
gerekli

iyi
bir

gsterilebilmesi
iin
tekniktir.
Bu tekniin baarl olabilmesi iin
0,15 mm apn altndaki fokal spot
kullanlmaldr.
Bu teknik, mammografi cihazlarnda
zel olarak retilmi olan ve meme ile
kasetin
arasna
yerletirilen
magnifikasyon kutular kullanlarak

78

Kitle konturunun deerlendirilmesi, yapsal

zelliklerinin daha iyi gsterilmesi ve

mikrokalsifikasyonlarn morfoloji dalm ve saysnn
daha iyi tanmlanabilmesi iin kullanlan bir
tekniktir.
Magnifikasyon tekniinde, zellikle
mikrokalsifikasyonlarn daha iyi gsterilebilmesi iin
magnifikasyon platformu ve magnifikasyon sonras
oluabilecek geometrik bulankl giderebilmek iin
kk fokal spot kullanld iin expojur uzun srer.
Hastann uzun expojur sresince hareketsiz kalmas
nemlidir.
79

Memenin grnt reseptrnden uzak olmas

nedeniyle oluan hava boluu, salan

radyasyonun filme ulamasn nler. Bu
nedenle magnifikasyon incelenmesinde grid
kullanmna gerek yoktur.
Spot kompresyon ile birlikte veya tek bana
kullanlr.

80

Magnifikasyon aparat ve aparatn

taklmas

Spot kompresyon pla veya

magnifikasyon bask plakasnn
taklmas

Kasetin kaset
tutucuya
yerletirilmesi
81

Kompresyon bask plakas ile

memenin sktrlmas

82

CC radyografide tespit edilen pheli blge

ve magnifikasyon tekniiyle elde edilen
mamogram

83

MAMOGRAFK
GRMLER
Mamografi eliinde yaplan giriimsel ilemler balca

iaretleme, biyopsi ve duktografidir.

aretlemenin amac preoperatif dnemde operatre yol
gstermektir.
Bu amala mamografi aygtlarnn zel lokalize edici
niteleri vardr.
Ayrca bu cihazlara monte edilebilen stereotaksik biyopsi
ve iaretleme nitesi vardr.
Stereotaksik biyopsi ve iaretleme nitesi ile birbirinden
hafif farkl alarda olmak zere iki ayr projeksiyonda
alnan grafiler zerinde yaplan hesaplamalarla lezyonun
derinlii ve ciltteki giri noktas belirlenerek biyopsi ya da
iaretleme yaplabilir.

84

85

ARETLEME
aretleme, erken evrede saptanan ve olduka

kk olan kitle ya da kirelenme eklindeki

pheli lezyonlarn normal meme dokusuna zarar
vermeden karlmasn salamak amac ile
yaplan ilemdir.
Memedeki lezyona, ameliyat ncesi ultrasonografi
ya da mamografi eliinde ince metal bir tel taklr
ve lezyonun yeri tam olarak belirlenir.
Tel ile iaretleme denen bu yntem ile ameliyat
annda pheli lezyon isabetli bir ekilde ve
normal dokuya zarar vermeden karlr.
86

Memedeki lezyonun yerine gre hastaya CC, oblik

veya 90 derece tam lateral pozisyonlarndan biri

verilir. zel delikli, iaretleme pla lezyonu
kaplayacak ekilde yerletirilir. Lezyonun yerine
uygun ekilde iaretleme pla yerletirilir.
Hastann ba, radyografisi ekilen tarafn aksi
ynne evrilir. Meme, kompresyon band ile
sktrlr. lk kontrol grafisi alnr.
Dr. lezyonun yerini belirler ine sabitlenir,
radyografi ekilerek lezyonun ierisinde olup
olmad kontrol edilir. Dr. neyi sabitler ve hasta,
operasyona gnderilir.
87

Tel ile iaretleme yntemi ve dokunun

karlmas ilemi

Dokunun karlmas ilemi

88

aretleme pla ve cihaza taklmas

aretlemeden nce
sonra

Mdahale sonras
spesmanin kontrol
radyografisi

89

Duktografi
(St Kanallarnn Grntlenmesi)
Meme kanallarnn grntlenmesidir.

(duktografi; galaktografi) .
Meme bandan kendiliinden kanl aknts
olan hastalarda, akntnn nedenini tespit
etmek amac ile uygulanr.
Uygun olan kanaln meme bandaki az zel
aletlerle geniletilir ve buradan kanal iine
yerletirilen ince bir kateter aracl
radyoopak madde verilir ve mamografi ekilir.

90

Duktografi ile verilen radyoopak madde, ana kanal ve tm

dallarna yaylarak kanallarda papillom ya da kanseri
dndrebilecek dzensizliin olup olmadn gsterebilir.

91

BYOPS
Herhangi bir doku ya da organda saptanan

pheli bir oluumdan rnekler alnarak

incelenmesi ilemidir.
Baz durumlarda pheli oluumun tamam
karlarak incelenebilir.
Biyopsi trleri;
ine biyopsileri
nce ine aspirasyon biyopsileri
Kesivi kaln ine biyopsileri.
cerrahi biyopsiler.
92

nce ine biyopsisi

nce ine biyopsisi, sadece tan koymak amac

ile memede kukulu alana ince bir enjektr

yardm ile ulalp kk rnekler alnmasdr.
Kistik bir meme kitlesine yapld takdirde kistin
iindeki sv aspire edilir ve bu sv sitopatolojik
inceleme amac ile patolojiye gnderilir.
Eer kitlenin ii meme parankimi dokusundan
oluuyor ise yine alnan rnekler tan
konulabilmesi amac ile mikroskopik inceleme
iin patoloji blmne gnderilir.
93

Kaln ine (core/tru-cut)

biyopsi
Kaln ine biyopsisinde ince ine biyopsi

inesinden daha byk apta ine kullanlr

Bu inenin doku kesici zellii vardr.
nce ine biyopsisinden farkl olarak hcre yerine
doku rneklenir ve daha doru tan konma ans
artar.
Meme ine biyopsileri ultrason, mamografi veya
MR eliinde yaplabilir.
Mamografi altnda yaplan biyopsiye, sterotaktik
meme biyopsisi denir. Gnmzde sterotaktik
biyopsi teknii ultrasonografi ve MR ile de kullanlr.
94