Povi. pil. 181. 198, ‘Zagreb, 208. UK 325.11(497.5 Palsy (uns 161s/1817" Izvor zransiveai rad Primljeno: 13. 3. 2000. Puljske mati¢ne knjige kao izvor za povijest migracija: doseljenici iz sredi8nje Hrvatske, Ugarske i slovenskih zemalja pod austrijskom vla8éu_(1613.-1817.) Seven Bertoia Filozofski fakultet, Pula, Hrvatska Na temelju detaljne analize puljskih maticnih knjiga - pohranjenih u DrZavnom athiva w Pazinu - autor je analizirao nazognost doseljenika iz stediénje Hrvatske, Ugatske i slo- venskih zemalja pod vlaséu Austrije od 1613. do 1817, Istaknuo je da su njihove migracije prema Pali, iako malobrojne, dragocjen i vazan doprinos boljem poznavanju veza izmedu tih pokrajina i najvaznijeg juznoistarskog stedista 1. Uvodni dio U sklopu prouéavanja selidbenih kretanja izmedu udaljenijih pokrajina istakauto mijesto zauzimaju migracije iz srediinje Hrvatske, Ugarske i slovenskih pokrajina pod viaiéu Austrije prema Pull. IsteaZivanje opseZnoga gradiva matiénih knjiga grada Pole - koje se Eavaju u Degavnom arhivu u Pazinu! -neprijepotno pokazuje da su dolasci iz tih poktajina bili viéestoljetni, ali u vecini shuéajeva pojedinaéni i nekontinuirani, U analizi je koristena izvorna grada iz matiénih knjiga kestenih, vjenéanih, umrlih, te iz popisa krizmanika od poéetka XVIT. do pogetka XIX. stolieca, a obuhvaceno je vise od 18,000 upisa, Isteazivacku pozornost najvise valja svmnuti na intenzitet iseljavanja iz spomenutih pokrajina prema Puli te na natin biljeZenja doseljenika u vrelima. Doseljenici iz stedisnje Hrvatske, juéne Ugarske i slovenskih zemalja pod austrijskom vlaééu upisivali su seu puljske matice na isti nacin kako se to i inaée Ginilo u matignim knjigama. Jedan od vaznih pokazatelja njihova podrijetla bilo je prezime. Iako je za razdoblje XVI. stoljeéa, a posebice za njegovu prvu polovicu, karaktetistiéno nespominjanje prezimena doseljenika, nego samo navodenje oéeva imena, spomenuti su se doseljenici i tada u veéini sluéajeva biljezili punim imenom. i ptezimenom. Spomen prezimena postupno je potpuno zamijenio podatak 0 po- drijettu. Matiéne knjige kritenih svjedote o broju keétenja tiekom godine, a vjerodostojan su pokazatelj i broja rodenih, jer su praktiéno sva rodena djeca (pa i izvanbraéna djeca) bila krStena, Iz njih se moze doznati i broj rodenih u pojedinim obiteljima, te ! Popis matiénih knjiga u spomenutom arhivu objelodanio je Drazen Viahov, Matizne kajige u Povi- jesnom arhivu u Pazinu, [esnik Isarskog arhiva (dalje: W-), sv. 2-3, Pazin, 1994., str. 277-309 (pul- jske matice 7a razdoblje koje se spominje w avom radu nalaze se na ste. 299.300), 181S. BERTOSA, Puljske matiéne knjige... Povij. prl. 19,, 181.-198, (2000) vaini podaci o zanimanjima (ako su navedena). Spominje sei ime (jli imena) krstene osobe, njezinih roditelja, mjesto podrijetia te imena kumova. Matiéne knjige vjenéanih biljcze obayljene napovijedi prije sklapanja braka ili djelomiéno oslobadanje od njih. U njima nailazimo na podatke o tome tko je i kada obavio obred, ime i prezime buduéih supruga, njihovo zanimanje, a velo esto i podatke o njihovim roditeljima i mjestu podrijetla, Dob buduéih supruga navodena je tek od 1814. godine, Do tada ju je moguée izraéunati usporednim uvidom u knjige krStenib ili umelih. Matiéne knjige umrlih spominju ime i prezime umrlog, esto njegovu dob, mjesto podrijetla te mjesto vkopa. Za muza se esto navodi ime Zene, a za Zenu ime mua, Ako osobe nisu bile u braku ubiljezeno je ime jednog ili oba roditelja. U popisima krizmanika nalazimo ime i prezime krizmanog, éesto ime oca ili oba roditelja, te ime kuma ili kume. Upisano je i koji je biskup obavio obred i kada. Za sve se spomenute osobe éesto navodi i mjesto podrijetla. Matiéne knjige pisane su talijanskim, au manjem broju sluéajeva latinskim_ jezi- kom, U vige su zapisa uz osnovni tckst na talijanskom ubaéeni dijelovi retenice na latinskom. Pula je kao vazna istarska luka na mletaékom putu prema Dalmaciji i Levanta bila grad s vrlo snaznim useljavanjima novog stanovnistva, pa je, pogodena raznim nedaéama, samo zahvaljujuci tome i uspjela opstati kao gradsko srediste®. Valja na poéetku naglasiti da su spomenute pokrajine u ondagnjim relacijama bile velo udaljene od Pule, sto je svakako znaéajno utjecalo na intenzitet useljavanja s tog podrugja. II, Popis mjesta A) Sreditnja Hrvatska Iz stediinje se Hrvatske u puliskim maticama spominju samo doseljenici iz Karlovea. 1. Karlovac - u vrelima: Kraovaz (sic !), Carlovaz, Carolovaz (siel) ‘Znamenita twedava i grad koji je ime dobio po nadvojvodi Karlu Habsburskom, izgradeni su 1578. na najslabijoj crti hrvatske obrane od turskih napada koja se protezala od Ogulina do Steniénjaka’. Doseljenika iz Karlovca u Puli je bilo malo. Kao Kraovaz, Carlovag i Carolovay naselje se spominje samo tri puta: jednom u XVIL. stoljecu, te dva puta tijekom Bernardo Benussi, Spigolarure polesane, Atti ¢ memore della Sacets di ancholeia e storia pasria, vol. XXILL, Parenzo, 1908, str, 362-445 Miroslav Bertosa, Etniéka struktura Pule od 1613, do 1797. s posebnim osvrtom na smjer doseljavanja njezina stanovnistwa, Mjesnik historiskib arbina w Rijec i Para (dalje: VTARP), sv. XV., Rijeka - Pazin, 1970., str. 55-58. 3 Usp. Milan Kruhck, Postanak i rizvoj twedave i prada Karlovea, Karlorae 1579-1979, Zbomite nadeva, Karlovac, 1979., stt. 82-834 isti, Kraitthe utvrde é obrana Flnvatskog Kraljestea tiekom 16, sobjeéa, Zageeb, 1995,, passim, a posebice str. 290-3025 Alexander Bucvynski, Gradori Wajne keajine, sv. 1,-2., Zagreb, 1998., passim. 1828. BERTOSA, Paljske matigne knjige. Povii. pril. 19,, 181-198, (2000,) XVIIL stoljeca. Bila su to tri razligita doseljenika iz tog vadnoga grada u stedisnjoj Hrvatskoj: jedan se spominje u Knjizi umrlih, a dvoje u Knijizi krstenih. U Pali jc, u erkvi Sv. Tome, 1. rujna 1647. pokopan Vid, sin mecsend! Grge iz Kar- lovea. Iz velo ktatkog upisa doznajemo jos samo da je djeéak umro u dobi od dvije godine’ Karlovéani se zatim opet spominju stotinjak godina kasnije, U Knjigu krétenih upisan je 5. rujna 1740. Ivan, sin wessera Pere Semiéa, sina pokojnog Mateja iz Karlovea, te njegove zakonite supruge Anice. Sukladno spomenutim pravilima 0 upisu u knjige rodenih ubiljczeno je da se dijete rodilo u zakonitom braku, te da ga je krstio kurat puljske karedrale Niccold Pianella, koji je obavio i upis u knjigu. Kao kumovi na obredu zapisani su messer Piero Vio i donnd! Giustina, supruga messera Bastiana Beltramea’. Cetrdesetak godina kasnije u Knjizi krétenih spominje se 13. srpnja 1784. (faksimil br. 1.) krstenje Ivana Antuna, sina Ivana Steviéa, sina pokojnog Jurja i njegove suptuge Jelene, kéeri Mile Jurkoviéa iz Karlovea. Zapisano je da su mus i Zena bili Cigani, te da se dijete rodilo 12. srpnja naveéer iw na gradskoj rivi (obali). Krstio ga je Zupnikov zamjenik kurat Pasqualin Moscarda. Na obredu su kao kumovi upisani Zuanne Bassetto, podvornik-poshuzitely poreznog ureda (Kante delle Commitd®, te Gaspato Dragogna, Nakon teksta nalazi se potpis kuraca ( punim imenom i prezimenom, te kraticama za oznaéavanje crkvene fankeije koju je obavljao) kojim se potvrduje da je on viastoruéno obavio upis u knjigu.” B) Ugarska Ugarska se u maticama Pule spominje dva puta: jednom za doseljenika iz Novog Sada, a drugi put 22 osobu rodenu u Ugarskoj. 4 Messer ilt_messer (elo se esto koristla i kratica se jest oznaka 7a gospodina (aries) iz poktovanja) Giulio Rezasco, Disgonario del lingua. italiana slric © anminictratvo, Bologna, 1881., str. 628). 5 Vido de anni 2 fighiolo de messer Gergo da Kraovar fu sepolto in San Tomaso (Drgatnd arin « Paz: ‘nn (dalje: DAP), kurija 28,, Knjiga umslih (1 ber Mortuoruns, dale: LM), 1X.1.9., 1. rujna 1647, © Donna je ins koji je oxnagavao: Zensku osobu opéenito, neéijy suprugu, stuskiaju, ai se rabio i kao intiéaj iz postovanja da se osobu ne nazove samo imenom (usp. Kntico Rosamani, | ccabolario ginkano dei dialeti parlati nella regione ginliano-dalmata, Bologna, 1958, stx. 326-327). 7 Zoanne figlio di messer Piero Semich quondam Mattio da Carolovar et di donna Aniza sua legittima consorte, navo di legittimo matrimonio, battezzato al Sacro Poste da me Don Niceol6 Pianella Cu- rato della Cattedrale. Padrini furono messer Pieto Vio, et donna Giustina moglie di messer Bastian Beltrame (DAP, kuti 26., Kniiga keStensh (I ber Bapeizatorum, dalje: LB), IX.1.3., 5. rujna 1740). * Entico Rosamani, Vecuholario, n.d. ste. 355-356, * Zuanne Antonio figho di Zuanne Stevichi quondam Zorei ¢ di Ellena Bglia di Mille Jurcovich da Carlovar. ambi cingari sua consorte (nato jeri sera in tiva di questa Cietd), fu batterzato da me sot- toscritto Vice Parroco Curato. Padtini furono al Sacro Fonte Zuanne Bassetto Fante di questa Co- munita ¢ Gasparo Dragogna. Io Padre Pasqualin Moscarda Vice) (Parroco) C(urato) M(anu) PGopria) (DAP, kuti 26., LB, IX. L4,, 13. sepnja 1784, 183S. BERTOSA, Puljske matiéne knjige Poxij, pril.19., 181-198. 2000) 1. Novi Sad (Neusat) Novi Sad, grad u juznoj Ugarskoj, spominje se u puljskim maticama samo jednom, ito u njemackom obliku Newsat. $ obzirom na njegovu veliku udaljenost od Pale, svakako je neobiéna zanimljivost da je u puljskoj Knjizi_keStenih 11. listopada 1807. kao kum upisan Carlo Mastan, rodom iz Novog Sada, za koji se navodi da se nalazi u Ugarskoj. Radilo se o osobi koja je u Pulu dosia kao vojnik cara i kralja Napoleona. Tog je dana kriten Francesco Teodoro, sin pokojnog Teodora Kujice i njegove zakonite supruge Domenike. Djeéak se rodio 9. listopada u 8 sati, a krstio ga je, dopustenjem Zupnika, sveéenik Srecko Dobrovié, konventualac Sv. Franje Osim spomenutog Mastana kao kuma je upisana i donna Angiola, supraga nessera Domenica Demorija". 2. Uparslea (Ungheria) Ugarska se spominje u Knjizi umslih 23. veljaée 1773. Prethodne no¢i u sedam sati, u dobi od oko 60 godina, u puljskoj je vojarni umro Nicola Scultretti, rodom iz Ugarske (Ongaro di nascita), inaée vojnik druzine kapetana Girolama Vidalija. Kao uzrok smiti navedena je bolest grudiju (male di pett). Vz relativno dugog, upisa 0 smrti (Dokument br. 1: Upis 0 smrti vojnika rodom iz Ugarske) doznajemo da je primio sljedeée sakramente: ispovjedio se kanoniku i kuratu Antoniju Leonar- delliju, a bolesnigko pomazanje i priéest, te papin blagosloy primio je od vicekurata Niccoloa Leonardellija, koji se uz njega nalazio u trenutku smcti i koji ga je i upisao u Knjigu umrlih, Niccolé Leonardelli je, zajedno s tri druga sveéenika i dva klerika, pokojnikovo tijelo otpratio do katedrale, gdje je ukop obavijen besplatno!'. ©) Slovenske xembje Slovenske se zemlje u puljskim matiénim knjigama spominju znatno éeSée od sredignje Hevatske i Ugarske. Osobito je vrijedan manji popis mjesta s tog podrue- ja, a iztijekom se od pokrajina spominju Stirija, Koruska i Ktanjskal2. 1, Ajdovitina (Jdussena) Ajdoviéina je gradié sjeverozapadno od Postojne. Spominje se u Knjizi keStenih 29, odujka 1813. Tada je krsten Giorgio Domenico, sin Antonija Mainardija iz talijanskoga grada Roviga, i Tereze, rodene Stibel iz Ajdovitine, njegove zakonite © Francesco Teodoro figlio postumo del ora defunto Teodoro Cuizza ¢ di donna Domenica sua le gittima consone, nato Li 9 sudeito alle ore 8 antemeridiane. Battezzato dal Reverendo Padre Felice Dobrovich Conventuale di San Francesco de licenza parochi. Paden al Sacro Fonte furono il signor Carlo Mastan nativo da Neusat in Ungheria di servigio Miliare di S(ua) M(aesta) I" Imperatore ¢ Re Napoleone ¢ donna Angiola moglie di messer Domenico Demori (Isto, 11. listopada 1807). Isto, kutija 29., LM, IX.1.11., 23, veljage 1773 2 Usp. Krayeoni lksikion Lndske Republike Slovenie. Osnovwi podathi prebivalstes, stn, xdrarsi, pata, Selegnithib postaiah, s sesnamom kalastarskib obin, planinskib postojank in abecedni imenikom zasikoe it raselj, Ljubljana, 1954,: Krapeoi lesion Slovene. Repertori ¢ aradrini, tepogrfskini, eomiepisni, eodo- inskine, Rulturnins, gospadarskini in turisticniwi pedatki aseh krajev Slovene. Kaige: Zabodi del Stovenije Ljubljana, 1968 ; Slovenske defele na remferidth od 16, do 18. stolga, Ljubljana, 1969. / | 184S. BERTOSA, Puljske matiéne kniige.. Povij. pril. 19., 181.-198, (2000,) supruge. Navedeno je da se djeéak rodio 7. oZujka u ponoé. Krstio ga je kanonik Giacomo Demori. Kumovi pri obredu bili su Jure Mandusié 1 Domenica, supruga Pietra Artusijal?. Poznato hrvatsko prezime Mandusié spominje se u Krnici, a saguvano je i u narodnoj poeziji, knjizevnosti i tradiciji, Piguéi o znamenitom hajduku Vaku Man- dudiéu, Andelko Mijatovié naghSava da su upravo u Kenici Manduéici bili najbo- gatiji i da su tamo imali svoju palaéu i svoje posjede s kolonima. Izgradena 1747., palaéa je izgorjela 1947,, as njom je unisten i vrlo vrijedan arhiv. Osim u Kenici, Mandusiéa je bilo i u Mutvoranu, Puli, Siganu, Loboriki i Barbanu. Izvan Istre bilo ih je u Katunima kod Splita, Opatovcu kraj Nove Gradiske, Rupama kod Sibenika, u Splitu iu Zagrebu'*, 2. Celie (Cilla) Celje, gradié u Sloveniji, spominje se u puljskim maticama tijekom XVI i XVIII. stoljeéa nekoliko puta. U Knjizi_ vjenéanih iz mjeseca kolovoza 1686. (to¢an datum nije uopée upisan) naveden je gospodin Anzolo Sansa, Nijemac iz Celja (Tedesco da Gillé), koji se tada vjenéao u Puli. U upisu stoji da je biskup Bernardino Corniani buduée supruznike, iz opravdanih razloga, oslobodio triju uobiéajenih. napovjedi jer se ustanovilo da su prethodno obavijene u Fazani. Vienéanje je, uz prethodnu suglasnost zaruénika, obavio biskupski kanonik i kurat Francesco Maure. Zabilje- eno je da se zaruénica zvala Marta i da je bila kéi Francesca Maesttija iz. Venecije. Zaruénici su bili Zitelji Pule, a vjenéali su se u Marijinoj kuéi u nazognosti pozva- nih syjedoka, Zitelja Pule, Francesca Marije Costantinija, franjevea Male braée, te mistra!® Michiela, njegovoa brata (Dokument br. 2: Vjenéanje Anzola Sanse iz Cela). Marta Maestri Sansa spominje se 4, srpnja i 28. studenoga 1688. kao kuma na krStenjima. U prvom je sluéaju kriten Alessandro, éiji je otac bio messer Demostene del Bello, a majka njegova zakonita supruga dona Eufemia. Obred je obavio kanonik Nadalin Razzo, a osim spomenute gospode (ovdje navedene kao Sanza!) kum je bio i Patron!” Basilio Roditti"®. Drugi sluéaj spominje kritenje Agnese, kéeri ' Giorgio Domenico figlio del signor Antonio Mainardi da Rovigo ¢ della signora Teresa sata Stibel a Jdussena di lui legittima consorte, nato li 7 del suderto alla mezza notte. Battezzato da me sot- toscritto, Padrini furono alla Sacra Fonte il sipnor Giorgio Mandussich ¢ la signora Domenica moplie del signor Pietro Artusi (DAP, kutija 26., LB, IX.1.4., 29. o7ujka 1813, 4 Andelko Mijatovié, Uskoo ¢ Argiinc, Zagreb, 1974, str. 93. O Mandutigima usp. takoder: Slaven BertoSa, Gospodarska povijest u notarskim knjigama Puljitine u prvoj poloviei XVI stoljeéa, Pett Jesni priosi, 17., Zapecb, 1998., 2009; ist, Etsigka struktuea Pole i njevinih sela u prvoj poloviei XVI. stoljeéa, 177A (u tiskuy. 1 Mittra je naziv za obrinika (Giuseppe Boerio, Digionarin del diaeto veneziano, Venezia, 1856., 418) 1 DAP, kutija 27, | dber Capalatormy, dale: LC, IX.1.6., kolovora 1686. " Patron je naziv 2a viasnika ii prvog govjeka (upravitelja) na brodu (Giulio Rezaseo, Dixjonario, 0. dj, str. 776,). 1 Alessandto figliolo di messer Demostene del Bello e di donna Kufemia sua legittima consorte, fu battezzato dal signor Canonico Dos Nadatin Razzo, ¢ tenuto al Sacro Fonte dai Pateon Basilio Ro- 185S$. BERTOSA, Puljske maténe kniige Pov pril. 19, 181.-198, 2000) mistra Antonija Caluccija, postolara iz Rovinja, i domme Eufemije, njegove zakonite supruge. Prilikom rodenja procijenjeno je da se djevojéica nalazi u_smrtnoj opasnosti, pa ju je tada kod kuée kestila primalja. Kanonik i kurat Francesco Maure keestio ju je hasnije - 28. studenoga 1688. - sub conditione!”. Osim spomenute gospo- de Marte kao kum spominje se Patron Zorzi Varin. Sam Anzolo Sanza bio je, uz gospodu Gaiolu (ime, koje joj potinje slovom V nije moguée proditatil), kum na krStenju Domenike, kéeri pokojnog Roka Kujice i njegove zakonite supruge Mariete, ZabiljeZeno je da se dijete rodilo 30. sijeénja te da ga je 2. veljaée 1689. krstio kurat Francesco Maure?! Stotinjak godina kasnije doseljenici iz Celja spominju se opet. U Kajizi krStenih a tri je navrata kao kuma upisana Margarita Kermanié. Kada je 25. svibnja 1778. keéten Pier Zuanne, éiji je otac bio Patron Zuanne Sbisa, sin pokojnog Giacoma, a majka njegova zakonita supruga Margarita, kuma je bila _vtlo mlada. Doznajemo da jo} je otac bio pokojni Lovro iz Celja na austrijskom posjedu (Stato austriace). Drugi je kum bio isto Antonio Fragiacomo, a obted je obavio kanonik Zan Battista Bradamante?, Matia Antonia, kéi Giuseppea Forlana, sina pokojnog Francesca i njegove zakonite supruge donne Giustine, krétena je 26. rujna 1780. Upisano je da se rodila 23. rujna, te da ju je krstio kanonik Cristoforo Bonifacio. Osim Margarite Kermani¢ iz Celja (navedeno je da se grad nalazi u Stajerskoj) kum je bio i Francesco Ambrosio, sin pokojnog Biasija” did ¢ dalla signora Marta moglie del signor Anzolo Sanza Todesco da Cilla, padtini (DAP, kutia 25., LB, 1X.1.2,, 4 stpnja 1688), 19 Kada je prlikom rodenja primalja (babiea) procijenila da je dijere koje se rodilo w opasnosti da umre morila ga je odmah krstiti da ne bi umrlo nekrsteno, Ako je ipak uspjelo previvjeti (a puljske matiéne knjige powwrduju da je to bilo éesto!) nosila se kasnije svecenikw na nadopumu obreda Medutim, ako je svecenik ocijenio da primalja nije ispravno obavila gin, tada se to krstenje drial neveijedeéim, pa se naknadno obavijalo uv crkvi. U ovom je slucaju zabiljezeno babigino krétenje no- vorudeng, a izriéaj sub conditione - pod wvjetom (da keenje nije (ispravno) obavlieno - odinosi se na to da svcéenik nije to€no znao sto je j kako babica udinila. Za tek rodeno dijete koje se nalazilo w smrtnoj opasnosti kod krStenja se katkada savodila napomena per exorciomum (usp. Slaven Bertota, Nevakonita djeca w puljskim matigaim knjigama krétesih od 1613. do 1678., Croatica Christiana Pa odtica, br. 42., Zagreb, 1998., st. 46.). 2” Agnese figlivia di mistro Antonio Calucei calzolare da Rovigno ¢ di donna Bufemia sua legittima consorte, fu battezzata da me Francesco Maure Canonico € Curato sub conditione per esser stata battezzata in casa ob periculum dail’ ostetsice. Padrini furono i signor Zored Vasini ¢ la signora Marta consorte del signor Anzolo Sanza Todesco da Cilla (DAP, kutija 25. 1.8, IX.1.2., 28, studenoga 1688), 21 Denuenica et Rochina ( figtiols de! quondam messer Rocco Covirza # di donna Marietta sua le: gittima consorte nata li 30 del spicato, fa battezzata da me Curato et tenuta al sacro Fonte dal signor “Anzolo Sanza Todesco e da donna V... Gaiola pactrini (Isto, 2. veliage 1689. 2 Pier Zuanne figlo del Patron Zuanne Sbisi quondam Giacomo ¢ di doana Margarita dt lui legit- tima consorte. Fu battezzato dal Reverendissimo signor Canonico Don Zan Battista Bradamante. Pa- dkini al Sacro Fonte farone mistro Antonio Fragiacomo ¢ la giovane Margarita Chiermanich quon- dam Lorenzo da Cilla Stato austriaco (Isto, kutija 26., 1B, IX.1.4,, 25. svibnja 1778) 23 Maria Antonia figlia di Giuseppe Forlan quondam Francesco e di donna Giustina di lui legittima consorte, nata li 23 del corrente. Fu battezzata dal Reverendissimo signor Canonico Don Cristofforo 186S. BERTOSA, Puljske matiéne knjige... Povij. pril. 19., 181.198. (2000) Puljska Ziteljka Margarita Kermanié iz Celja posljednji se put kao kuma na krétenju spominje 5. veljaée 1781. KrStena je tada Chiara Maria, nezakonita izvanbraéna kei Giacome, kéeti Bernardina Caluzzija iz Rovinja, inaée Zitelja Pule. Vrlo je za- nimljive da se za dijete koje se rodilo izvan braka, suprotno crkvenim pravilima 0 upisivanju izvanbraénih u knjige, navodi ogevo ime: bio je co Bortolo Scocco, sin pokojnog Francesca rodom iz ‘Trsta, a Zitelj Pule. Dijete se rodilo 2. veljaée, a krstio ga je kanonik i vikar Giovanni Battista Bradamante. Osim spomenute Slovenke, kum je bio i Ctistoforo Lazarini 3. Golac (Gollaz) Golae je selo sjeveroistoéno od Buzeta, na sjevernim obroncima slovenskog dijela Cigarije, na nadmorskoj visini od 644 m. Nalazi se na strate3ki vaznom prometnom praveu izmedu Vodica i Obrova’*. Zbog vaznosti oznageno je na mnogobrojnim zemljovidima iz tog vremena: primjerice, kao Golz spominje se na zemljovidu catsko-kraljevskog inZenjera Giovannija Antonija Capelarisa iz 1797.2 Golac je odigrao vaznu ulogu tijekom tzv. uskoékog rata. Naime, koncem listopada 1616. opljackan je i spaljen - zajedno s drugih sedam sela na tom podrugju - od zajedni¢ke vojske u kojoj su se nalazili Hrvati i Albanci, motnari s naoruzanih lada pod zapovjednigtvom gubernatora Anzola Giustiniana i kapctana Marka Bragi¢a, te konjanici i musketiti iz buzetske posade koje je vodio kapetan Marco. Verzi Epizoda je vazna jer predstavlia sijetki primjer udruzenog djelovanja mornara s naoruganih barki i vojnika iz buzetske posade. Naime, kod podjele plijena dvije su se strane posvadile: kada su mosnari svu stoku otjetali u Kopar, vojnici. su izjavili da vike nege sudjelovati s njima u zajednickim pothvatima’”. U paljskim se maticama navodi samo jednom i to u Knjizi vjenéanih 10. kolovoxa 1794, (faksimil br. 2.. Tog se datuma u Puli udala Marija, kei pokojnog Antuna Maglice iz Golea. Suprug Matin Zufié, sin pokojnog Ivana bio je iz Zminja, kaitela u stednjoj Istri, za koji je navedeno da se nalazi_ na austrijskom dijelu trééanske biskupije. Ubiljezeno je da su, sukladno zakonskim odredbama, bili oslobodeni triju uobiéajenih napovjedi, kako | stoji u ovlastenju biskupske kurije sastavljenom 29. sepnja, koje postoji kod Zupnika. Brak je, nakon usmene suglasnosti izregene od strane buduéih supruga, sklopljen kod oltara Blazene Djevice od Krunice u Bonifacio, Padtini al sacro Ponte furono Francesco Ambrosio quondam Biasio ¢ Margarita Ciarmani da Cilla nella Stitia (Isto, 26, rujna 1780). % Chiara Maria figlia naturale ed illegitima di Giacoma Caluz7i di Bernardin da Rovigno abitante in ‘questa Citta procreata con Bortolo Seoceo quondam Prancescr nate in ‘Trieste commorante pur esso in questa parrocchia, naque li due del corrente. Fu battezzata da Monsignor Revetendissimo Can- conico Vicario Giovanni Battista Bradamante. Padtini al Sacto Fonte sono stati Domino Cristoforo Lazarini ¢ Margarita Ciarmani da Cilla nella Stiria, abitante in questa Citta (Isto, 5. veljaée 1781) 2 Za smjestaj i opis naselja usp. Dario Alberi, Livia. Storia, are, enti, Trieste, 1997., ste. 199-202. 2 Carta dell Istria. Rivedata ed aumentaia dal Cesareo Reggio Inggnere Giovanni Antoni Capelaris, 1! arena 1797., Sveuéilisea knjinica Pula # Miroslav Bertoba, Lira: Doba Veneaje (XV/I-XVII, stofete), Pula, 1995,, 2. preradeno i dopunjeno iadanje, str. 368, 187S. BERTOSA, Puljske matine kajige... Povij, pel. 19., 181.-198. (2000,) jie P katedrali, Obred je bavio svecenik kurat. Kao svjedoci na obredu zapisani sa Simon Santolin (ime njegova pokojnog oca nije upisano) te Mate Belusic®, 4. Korutka (Carintia) Korugka se u puljskim maticama spominje u Knjizi umrlih 14. rujna 1751. U Puli je tog dana, u dobi od oko 40 godina, umsla Ustula Bubie iz Rieke, a muz joj je bio misiro Blaz Kolenac iz Koruske™. 5. Kranjska (Carniola) Doseljenike iz Kranjske puljske matiéne kajige navode nekoliko puta. U Knjizi vjenéanih zapisana je 21. rujna 1673. Marija, ket Antuna Varolaha iz Keanjske, koja se tada udala za Grguta Cerneku iz Roéa (pradiéa u sjevernoj Istei). Vjenéanje je, u ctkvi Sy. Matije Formoze (Chiesa dell! Abbatia)®, dopustenjem visih vlasti, obavio kanonik i kurat Domenico de Piazza, koji je izvesio upis u knjigu. Zupnik iz Rijeke - Gije se ime ne navodi - potvedio je da su u Rijeci (gdje je Marija vjerojatno Zivjela, jako se to izrijekom ne spominje) i Rocu prethodno uéinjene tri uobiéajene napovjedi tijekom kojih nisu otkrivene prepreke za sklapanje braka. Obred je obavljen u nazoénosti svjedoka: bili su to Zuanne Razzo i Salamon (de) Conti, Zi- telj Pule (Dokument br. 3. Vjenéanje Marije Varolah iz Kranjske)™!. Knjiga umelih spominje Jericu Ksanjicu (= doiljakinju iz Kranjske) (donna Jerizza Cragnizza), koja je 19. listopada 1688. umrla u Pali. Imala je 45 godina i bila je slugkinja kanonika Fecriciolija. Zapisano je da je na poéetku bolesti primila sve po- trebne saktamente. Pokopana je na groblju Sv. Tome, a procesiju su obavili kurat, sakristan i ncki klerici. U knjigu ju je upisao kurat® U Puli je 31. sepnja 1703. pokopan Kranjac Primuz Krt (Premus Chert Cranzo), sluga u kuéi poznate i u maticama velo éesto spominjane obitelji Tallioni (inage po- drijetlom s podrugja Bergama u Milanskom Vojvodstvu). Ket je umro u dobi od ‘oko 40 godina, Zabiljezeno je da je primio samo sveto ulje, a od ostalih je sa- 28 Marin Suffich quondam Zuanae da Gimino Pfarte) A(ustriaca) Diocesi di Trieste ¢ Maria figlia del guondam Antonio Maglizza da Gollaz. dispensati dalle trine solite publicazioni (..}, come consta dal mandato di questa Vescovile Curia segnato sotto il di 29 hugho gua presente, che per buon ordine si conserva in filza, prestato avendo prima il mutuo loro espresso consenso, per verba de presenti, sono stati congiunti in SAnto Matrimonio da me infrascritty Parroco Carato nella Chiesa Cattedrale ap- presso all Altare della Beata Vergine de! Rosatio alla presenza di Simon Santolin quondam .. € Matteo Belusich ‘Testes (DAP, kutija 27., LC, 1X.1,7,, 10. kolovoza 1794), % Orsola Bubichi da Fiume moplie di misteo Biasio Collenaz dalla Carintia in etta d’ anni quaranta circa (Isto, kutija 29, LM, IX.1.11., 14, eujna 1751.) ™ Sv, Masia Formora bila je star benediktinska opatija, pa onwla i rakav naziv, Mletacki je izvori esto spominju i kao Santa Maria del Canto, a ranimnijive je progitati i pod kakvim se jo8 aazivom spominje w puljskim maticama (usp. DAP, kuuja 27., IC, 1X.1.7,, 29. travnja 1784, gdje stoji: Chiesa della Beata Vergine di Canedo detta te Baza). 31 DAP, kugja 25., LC, IX.1.1,, 21. rujna 1673. 8% Morse donna Jerizaa Cragnizza fu serva del signor Canonico Perticioli, hebbe tutti li santissimi sacramenti nel principio ci sua infermica, fu sepoita nel sagrato di San Tomaso, accompagnata da me Curato e dal Reverendo Sagrestano et altsi Chierici alla sepoltura; in et’ d anni 45 in cizea (Isto, kutija 28,, LM, IX.1.10., 19. listopada 1688). 1888. BERTOSA, Puljske matiéne knjige... Povij. pril. 19., 181.-198. (2000, kramenata osloboden sub conditione. Pokopan je kod franjevaca Male brace, a obred je vodio kanonik i kurat Porporino (Cipriotto, iako ovaj zapis ne spominje prezi- mel), koji je obavio i upis u knjigu. Katarina, izvanbraéna kéi Jelene Kranjice, umrla je dan nakon rodenja, a pokopana je 15. studenoga 1719. u puljskoj katedrali. Obred je vodio kurat koji ju je i upisao u knjigu** Jelena Kranjica (H/tna Craniza) umela je nekoliko dana poslie, a pokopana je 18. studenoga 1719. Zapisano je da je od kurata (koji ju je i upisao u knjigu) primila sve potrebne sakamente: jedino se ispovjedila kanoniku Marzariju (iz drugih upisa znamo da se 7vao Ottavio, iako se u ovom upisu ime ne navodil). Zanimljiva je bi- Ijeska da se ispovjediti morala ba’ njemu, jer se tadilo 0 osobi koja nije znala talijanski: stoji da je bila di digua lirica (skeaéeno od ilirica!). Kurat i dio klera tijelo su otpratili do katedrale, gdje je ukop obavijen besplatno jer se vjerojatno radilo o siromaénoj osobi*. Iz nesto opsimnijeg upisa od 28. odujka 1800. doznajemo o smrti Mateja Kubjangiéa iz Kranjske, sluge gospode Rose Cattaro. Ubiljezeno je da je umro prethodne nog u ponoé, i to od bolesti grudiju, od koje je bolovao osam dana. Imao je oko 40 godina. Navedeni su sveti sakeamenti koje je primio: ispovjedio se kanoniku i vikaru Skerbiéu (iz drugih upisa znamo da se zvao Antun!); posljednju je prigest primio od kanonika Demotija (Giacoma, kako navode drugi upisil), a bolesniéko je pomazanje dobio od kurata koji ga je upisao u knjigu (ime mu nije navedeno!). Kurat je u trenutku smrti bio uz njega i udijelio mu apostolski blagoslov. Zajedno sa sakristanom odnio je tijelo do katedrale te ga pokopao na tamosnjem groblju (Dokument br. 4.: Upis 0 smrti Mateja Kubjanéiéa)™, Jako se u vecini spomenutih sluéajeva sa sigurnoséu moze tvrditi da je rijeé 0 do- seljenicima iz spomenute slovenske pokrajine, valja naglasiti da se naziv Kranjd na lubinskom podruéju rabio za doseljenike s podruéja Ucke. U tim se, dakle, sluéajevima, radilo o Hevatima, a ne Slovencima. Gradske je podruéje Labina bilo omedeno trima kontradama od kojih se jedna, upravo prema tim doseljenicima, zvala Kranj?’. ert Cranzo farniglio della Casa Tallioni pass da questa & mighor vita in etti d’ anni 40 circa, fu assolto (sub conditione), hebbe I oglio santo e fu sepolto nella Chiesa de Padti Minori Con- ventuali accompagnato alla sepoltura da me Porporino Canoaico ¢ Curato (Isto, 31, sepnja 1703). “ Volo al Cielo I" anima di Cattarina figliola di Blena Craniza ed Ignotto Patre de giomi uno, fu ac- compagnata alla Chiesa Cathedraie da me sudetto Curato, et fu sepolta nel Sacrario (Isto, 15. stude- noga 17199, % Passo & meglior vita Blena Craniza premonita di tutti i santissimi sacramenti necessarij administrati da me sottoscritte Curato, eccetto il sacramento della penitenza che fa il Revctendissimo signor Can- ‘onico Marzati, per esser di lingua lisiea, fu accompagnata alla Cathedrale da me Curato et d! altri del Clero et fu sepolta nel Sacratio per Casita (Isto, 18, studenoga 1719). 8 Isto, kutija 29,, IX.1.12,, 28, ofujka 1800. ¥ Mijo Mirkovig, Marja Viati¢ Virik, Djela JAZU, knj. 30., Zagreb, 1960,, str. 10; Miroslav Bertoka, Puganstvo Labina u Vlatiéeve doba ( prilozima labinskoj onomastici XVI i XVII stoljeéa) (prema gradi starog Kaptolskog arhiva u Labinu), VHARP, sv. XX., Rijeka, 1975.-76., str. 113-114, 128, 189 fo5, BERTOSA, Pulske matiéne knjige... Pov pri. 19,, 181-198. 2000) 6. Ljubljana (Lubiana) Ljubljana se u puljskim maticama spominje nekoliko puta. Najprije je u Knjizi umelh zapisana Beta, kéi Pere Markoviga iz Liublane, sluskinja kanonika Bona- rellija (Giacoma, kako navode brojni upisi iz tog vremena). Primila je sve potrebne sakramente, a kaptol ju je na posljednji pocinak otpratio do katedrale. Nije navedena njezina dob, nego je samo upisana u knjigu 5. kelovoza 1652. Mnogo godina kasnije u tri se navrata spominje Barbara Berzin, kéi pokojnog Franca iz Ljubljane. Zabiljezena je najprije u Knjizi vjenéanih 25. rujna 1785., kad je sklopila svoj prvi (i vjerojatno jedini) brak. Muz je bio Capo” Antonio Orsini Rosa, a tada se o¥enio po treéi put. Antonio Artusi, sin pokojnog Giovannija Battiste, i Zuanne Paraguna, sin pokojnog Zuanneta bili su im kumovi na obredw®. Iz dosta neéitkog upisa u Knjizi krStenih 4. o3ujka 1785, doznajemo da je Barbara Berzin iz Ljubljane tada bila sluskinja kanonika i skolastika Balbija‘’. Uz Domenica @ Simonela, sina pokojnog Mattija, bila je kuma na krStenju Tome @), sina Antuna Bariéa (), sina Loonarda @) i njegove zakonite supruge Fufemije, kéeti upravo spomenutog Antonija Orsinija Rose. Djeéak se rodio 1. odujka, a krstio ga je kano- alk Niccolo Leonardelli®. Barbara Berzin pokopana je u Puli i u Knjigu je upisana 21. sepnja 1802. Nave- deno je da je umrla prethodne noéi u pet sati, u dobi od oko 50 godina, Ispovjedila se kuratu koji ju je i upisao u kajigu, a od njega je primila i posliednju priest. Ostale svete sakramente nije primila zbog nemara ukucana, Isti je kurat, zajedno s dva svecenika, tijelo otpratio do katedrale, gdje je obavljen ukop®. 38 Passo di questa 4 miglior vita donna Betta figliola de Piero Marcovich da Lubiana, serva del Can- conico Bonarelli, alla qual gli forono administrat i santissimi sacrament, fur sepolta nella Chiesa de Domo, accompagnata dal molto Reverend» Capitolo (DAP, kutija 28, LM, [X.1.9., 5. kolovera 1652). © Navivom «apo ornagavan se pevi éovjek po bijerarhiji u nekoj skupini Giuseppe Boeti fn. dj, str. 134), glaved sluzbenik u- magistraturi, udruzenju, dnisivu, vojami, selw Rezasco, Digionario, n.d, ste. 151-152). 41 signor Capo Antonio Orsini Rosa in terz0 voto, € la signora Barbara Berzin quondam domino Francesco da Lubiana in primo voto (..) presenti domiso Antonio Artusi quondam Giovanni Bart. sta e Zuanne Faraguna quondam Zuanne Testi (Isto, kutija 27., LC, 1X1.7., 25. rua 1785). # Paliske matiéne knjige Balbija spominju od 1765. do 1793. Usp. Slaven Bervoia, Novigradani a Puli: doseljenici, privremenici, prolaznici (1613.-1816,), Zbomik medanarodnag zansivenog skupac Novi grad ~ Cittanova 599-1999. (a tisk). ‘2 Tomaso () figlio dl Antonio Barich @) di Leonardo @) ¢ di Eufemia figlia del signor Cappo Anto- rio Orsini Rosa sua legjttima consorte (aato il primo corrente di legittimo matrimonio), fu battezzato dal Reverendissimo signor Canunico Don Nicvolt Leunardelli G.) alla miscricordia @), Padrini fu rono al Sacro Fonte Domenico (?) Simonel quondam Mattio ¢ la signora Barbara Berzin da Lubiana serva del reverendissimo signor Canonico Scolastico Balbi (Isto, kutija 26., LB, IX.1.4,, 4. ofujka 1785). © La signora Barbara Berzin da Lubiana nella scorsa notte alle ore 5 passé da questa all altra vita nella sua etti di anni 50 circa, Premonita de Santissimi Sacramenti cio Penitenza ed Eucaristia da me sot- toscritto, non avendo avuto altro per mancanza de domestici. Il suo cadavero accompagnato alla Cattedrale da me sotioscritto, un teligioso, ed un chierico, Fu seppelita nel Cimiterio delia Cartedrale sto, kutija 29., LM, 1X.1.12, 21. sepaja 1802). Digionari, . Guilio 190S. BERTOSA, Puljske matiéne kojige Pow pril, 19., 181.-198, (2000) 7. Podgrad (Castelnove de Imperio) Podgtad je slo sjeverno od Muna, na 582 m nadmorske visine i na vaznom prometnom praveu izmedu Rijeke i ‘Trsta, Stotinjak metara iznad naselja (675 m nadmorske visine) nalaze se rusevine statoga kastela. Do 1463. Podgrad je pripadao gorickim grofovima, a od 1463, do 1521, Mletackoj Republici. Mirom u Wormsu 1521. definitivao je dospio u austrijske ruke4. Austrijski su ga izvori nazivali New aus, a na Capelarisovoj je karti oznaéen talijanskim nazivom Castelnnva!. U drugoj polovici XV. stoljeéa Podgrad su opljagkali Turci, koji su tuda profazili tijekom svojeg prvog prodora prema tr8éanskom podruéju godine 1470. Dvadeset je godina kasnije kastel naseljen hevatskim kolonistima’®. Kao i Golac, i Podgrad je tijekom tzv. uskoékog tata imao vaznu ulogu. Nakon zauzimanja Zmi- nja od mletaéke vojske u sijeénju 1617. austrijski je general Adam von Trau- tmansdorf u Pazinsku knediju uputio Spanjolske musketire koje je vodio general Baldassat Maradas. Ta je vojska do Knezije stigla u svibnju iste godine, i to upravo preko Podgrada®, Nakon uspostave okrugja 1800, godine bio je srediSte istoimene gospoitije u sastavu Vojvodine Kranjske, a nakon usttojstva Hirskih Provineija i Istarske Inte- ndance 1813. godine ostao je u sastavu Kranjske Intendance®. U puljskim se maticama spominje samo u Liber Mortuorum 12. rujna 1645. Tada je umro Grgur Retina iz Podgrada. Zabiljezeno je da je od kurata primio sve presvete sakramente te da je pokopan uetkvi Sv. Franje*! Ovaj Castelaoro (Castelawove) ne tecba mijesati s Rakljem ili Herceg Novim (koje su mletaéki izvori takoder nazivali Castelnuore). Cesto je razliku lako prepoznati jer je poblize oznageno gdje se mjesto nalazi, U suprotnom se toéna ubikacija mjesta moéda mote otkriti iz. prezimena doseljenika. 8.Trnovo (Terrova) ‘Trnovo ob Soti mjesto je sjeverno od slovenske Gorice, u blizini Kobarida. Poznato je i pod talijanskim nazivom Ternova d’ Isongo, a buduéi da sc nalazilo na # Danilo Klen, Prodaja Ratpora Veneciji (1402. god.), VHARP, sv. XVLL, Rijeka, 1972, ste. 12, Za des snjiopi nana wap, Davo Alber i es 86-189 4 Daniela Juricié Cargo, Gespadarski razooj Inpoglarckega gospartia 1 16. stole r Ine urbarjen in rbarialti apson 1523-1573 (z objavo urbarger iz kt 1523 in 1573), Liublana, 1999. ste. 89 i passim, & Carta del Iori 1d + Miroslav Berto¥a, Isira, n. dj, str. 61 #8 Isto, str. 63. # Isto, ste, 373-374. & Goran Crnkovie, Administrativno-teritorijalno ustrojstvo upravnih i sudbenih oblasti w Istei w vri- jeme njene politike integracije 1797.-1825., Problem sivereg Jadruna, sv. 6., Rijeka, 1988,, str. 199, 213. 5! Morse Gregorio Retina da Castelnovo de Imperio al qual io sopradetto Curato gli administrai li santissimi sacramenti et accompagnato alla sepoltura a Sa Francesco (Isto, kutija 28, IX.1.9., 12. sryjna 1645). 19tS$. BERTOSA, Puljske matiéne kniige. Povij. pri, 19., 181.-198, (2000) austrijskom posjedu i pod njemaékim nazivom Termen*® Postoji, medutim, i ‘Tenovo istoéno od Gorice, te je nemoguée utvrditi o kojem se ovdje mjestu radi. Zapisano je u Knjizi_umrlih 30. studenog 1754. U debi od oko 50 godina u Puli je fada umro Ivan Petresié iz Trova, za koje je navedeno da se nalazi_u “austrijskoj driavi". Upisano je da je primio sve presvete sakramente te da je pokopan na groblju katedrale, Tijelo su na ukop otpratili kanonik j kurat Giacomo Demor, koji je obavio upis u knjigu, te dvojica svecenika®. 9.Villach (Villa di Quas) _Quas je vjerojatni naziv za gradié Villach (slov. Beljak) u Korusko), a ime je nastalo prema starom rimskom nazivu Villa ad Aquas*, Spominje se u Knjizt vjenéanih 20. lipnja 1680. U brak je tada stapio messer Domenico Morand iz Beljaka, Supruga se zvala Franceschina i bila je udovica pokojnog Marca Valentea iz Pule. Obred je, nakon dobivene obostrane suglasnosti i sukladno odredbama Svete Rimske Crkve, w ctkvi Sv, Marka obavio kurat Giorgio Bortoluzzi. Kumovi na vjenéanju bili su ‘messer Andrea Perotich i nesser Domenico Lando iz Pale’. IIL Zakljntak, Kako je spomenuto, istrazivanje o doseljenicima iz stedignje Hevatske, Ugarske i slovenskih pokrajina pod vlaiéu Austrije u Puli provedeno je na temelju podataka iz sijededih matiénih knjiga pohranjenih u DrZavnom athivu u Pazinu: Knjige krStenih, pei éemu valja naglasiti da je bro} kestenih pokazatelj broja rodenih, Popisa krizmanih, najéeSée djece, ali i odraslih osoba, Knjige vjenéanth i Knijige umslih, odnosno pokopanih osoba. U popisima ktizmanika doseljenici iz spome- nutih krajeva uopée se ne spominju, a u ostalim knjigama ima ih ukupno 22. Kako su rasporedeni prema mjestima pokazuje sljedeéa tablica, pri Gemu treba uzeti u obzir da se nekoliko osoba spominje u vise vista izvora, pa ih stoga u tablici ima ukupno 25: 52 Slovenske dejele dh 53 Zuanne Petresich da ‘Terrova del Stato Eusteiaco () de anni 50 circa, passé ad miglior vita munito i eatti Santissimi Sacramenti della Chiesa, qualle fu sepolto nel Sucrario di questa Cattedrale, accom- pagnato da me Canonico Curae de Moi, et duc Sacerdoti (DAP, lutija 29., LM, IX.LTL, 30. stode snoga 1754.) M Miroslav Bertosa, Hénitha struktura, 1. dj., stt. 74 55 Congionssi in Santo Matrimonio io Don Giorgio Bortolurzi Curato messer Domenico Morandi della Villa di Quas con donna Franceschina relitta del quondam Marco Valente di questa Citta, ¢ da me sopradetto sono stati congionti loro .. per verba de presenti quanto della Santa) R(omana) Chiesa) viene comandato da me .. il derto celebrato & nella Chiesa di San Marco, presenti messer [Andea Perotich et messer Domenico Lando di questa Citth (DAP, kutija 25. LC, PX.1.1., 20. lipnja 1680}. 192Fo S. BERTOSA, Puljske matiéne kajige... Povif pril. 19, 181-198, (2000), VRSTA IZVORA Naselje ili LB EC LC LM | Ukupno | Postorak pokrajina od ukupnog broja Ajdovseina 1 0 0 0 1 [4,76 Celje 4 0 1 0 5 | 23,80 Golac 0 0 1 0 1 [476 Koruska 0 0 0 1 1 [476 Keanjska 0 0 1 5 6 | 28,57 Ljubljana 1 0 1 2 4 | 19,04 Podgrad 0 0 0 1 1 | 476 Trnovo o 0 0 1 1 | 476 Villach 0 0 1 0 1 [47% Ukupno: 6 0 4 i 21 | 100,00 slovenske zemlje Karlovac 2 0 0 1 3] 100,00 Ukupno: 2 0 0 1 3 | 100,00 sredisnja Hrvatska Novi Sad 1 0 0 0 1 50,00 Ugarska 0 0 0 1 1__| 50,00 Ukupno: 1 0 0 1 2 | 100,00 Ugarska UKUPNO 9 0 4 13 25 | 100,00 Legenda: LB - Liber Baptizatorum (Knjiga ke8tenih) EC - Bknco Cresimati (Popis krizmanih) LC - Liber Copulatorum (Kajiga vjenéanih) LM - Liter Mortuorum (Knjiga umtlih) Tz navedene se tablice vidi da je najvige bilo doseljenika iz slovenskih pokrajina pod vlaséu Austrije. Uz par pojedinaénih slutajeva (doseljenici iz Ajdov8éine, Golca, 193,$8. BERTOSA, Puljske matiéne knjige.. Povij, pel, 19., 181-198. 2000) Koruéke, Podgrada, Trnava i Villacha) valja je istaknuti nekoliko doseljenika iz Celja, Kranjske i Ljubljane, Dosljaci iz slovenskih pokrajina spominju se najvige a kajigama umrlih. Stedignja je Hrvatska u puljskim matiénim knjigama bila velo sla- bo zastupliena. Spominje se samo ackoliko osoba koje su se doselile iz Karlovea. Isto vrijedi i 2a Ugarsku, iz. koje se u Puli navode samo dvojica doseljenika. Razmatrajuci sva tri podrugja zajedno uogava se da je najvise doseljenika bilo upi- sano u matice umtlib, te nesto manje u matice krétenih, a bili su to Zitelji naselja ili pokrajina koji su se priveemeno ili trajno doselili u Pulu ili u nju stigli samo da bi bili kumovi na nekom vjenéanju ili krizmanju. lako ih je pomalo bilo gotove tijekom ditavog razmatranog razdobija, ipak se uotava njihova ne’to veéa kon- centracija u maticama od 1645. do 1652., od 1680. do 1689. te od 1773. do 1794. Prvi se put spominju: u Knjigama umelih 1645., u Knjigama vjenéanily 1673. te u Knjigama krStenih 1688. godine. Jako slabo zastupljene - a u mnogim sluéajevima, kako je reéeno, eck pojedinaéne - migracije iz spomenutih podruéja prema Puli svakako su zanimljiv doprinos znatno boljem poznavanju vera izmedu stediénje Hrvatske, Ugatske i slovenskih zemalja pod austrijskom vlaiéu i najznagajnijeg iscarskoga gradskog sredista, Upuéaju na zakljuéak da izmedu Pule i sredignje Hrvatske i Ugarske gotovo i nema dodira. Je li prepreka tome bila dréavna granica, medusobna udaljenost ili obiljezja gospo- darstva (ii sve to zajedno) ostaje za diskusiju i istrazivanie PRILOG 1.: Dokumenti Dokument br. 1.: Upis 0 smarti vojnika rodom ix Ugarske All ore sette della passata notte né Quartieri di questa Publica Rappresentanza in eti d’ anni 60 citca per male di petto passé all! immortal vita un soldato di questo Distaccamento per nome Nicola Sculteetti, Ongato di nascita, della Compagnia del Capitanio Girolamo Vidali. Fu perd munito de necessarj Santissimi Sactamenti, quello della Penitenza amministratoli dal Reverendissimo signor Canonico ¢ Curato Don Antonio Leonardelli, ¢ quelli dell’ Bucatistia ed Estrema Unzione da me Don Nicol Leonardelli Vice Curato, da cui li fu conferita pure la Papal Benedizione, ed assistito, usque ad extremum. II di lui Cadavete accompagnato alla Cattedrale da me sudetto Vice Curato Leonardelli, con altri numero 3 Sacerdoti, € due Chierici, fu seppellito nel Cemeterio, € la Funzione ecclesiastica fu eseguita titulo charitatis, Dokument br. Omesse le solite denunciationi per giuste cause dispensate da Monsignor Ilus- trissimo e Reverendissimo Bernardino Corniani Vescovo di questa Citta, come appar per date in Fasana, che si conserva per me Francesco Maure Canonico Curato Episcopale sono stati congionti ip matrimonio, havendo prima il lor mutuo consenso il signor Anzolo Sansa Tedesco da Cilla con la signora Marta figliola del signor Francesco Maestri da Venezia tutti habitanti in questa Citta nella casa della : Vientanje Angola Sanse iz Celia 194| S$. BERTOSA, Puljske matigne knjige. Povij. pril. 19., 181.-198, (2000) sposa alla presenza del ... Francesco Matia Costantini Minor Conventuale, € di mistro Michiel suo fratello habitanti in questa Citta, testimonij chiamati. Dokument br. 3.: Vjentanje Marie Varolah ix Kranjoke Furono congionti nel santo matrimonio nella Chiesa della Abbatia di questa Citta € de licenza da me Domenico de Piazza Canonico ct Curato Gtegorio Cerneca da Rozzo et Maria figliola di Antonio Varolach da Carniola, come per fede del signor Pievano di Fiume, essendo passate le tre publicationi, cosi in questa Citta, come a Rozzo, senza aleuna contraditione, alla presenza del signor Zuanne Razzo e del signor Salamon Conti abita in questa Citta. Dokument br. 4.: Upis 0 smrti. Mateja Kubjanéita Mattio Cubiancich dal Cragno fu famiglio della signora Rosa Cattaro, jer sera alle ore mezzo pass6 da quest! all’ altra vita con male di petto in termine di giorni 8 nella sua etta di anni 40 citca, premonito dei sacramenti della Santa Chiesa, cioé quello della Penitenza dal Reverendissimo signor Canonico Vicatio Scherbich, quello dell’ Eucaristia dal Reverendissimo signot Canonico Demori e quello dell" Esttema Unzione da me sottoscritto come pure gli impart’ I’ Apostolica Benedivione in articulo mortis, e fu da me assistito usque ad obitum. Il suo cada- vero accompagnato alla Catredrale da me sottoscritto in compagnia del signor Sacristano. Fu seppellito nel Cimiterio della Cattedrale. PRILOG 2.: Geloviti popis doseljenika ix sredisnje Hrvatske, Ugarshe i slovenskib zemalja pod austrijskom vlatiu u Pulu + abecedninn redosljedom mijesta (sastavijen prema podacima iz matiinih knjiga) Ajdovitina La signora Teresa nata Stibel da Jdussena (LB 1813) Cele Il signor Anzolo Sansa Tedesco da Cilla (LC 1686, LB 1689) La signora Marta moglie del signor Anzolo Sansa Todesco% da Cilla (LB 1688) La giovane Margarita Ciarmani” quondam Lorenzo da Cilla nella Stitia, abitante in questa Citta. (LB 1778-1781) Golac Maria figlia del quondam Antonio Maglizza da Gollax. (LC 1794) Karlovac Vido ... figliolo de messer Gergo da Kraovaz (ILM 1647) Zuannne figlio di messer Piero Semich quondam Mattio da Carolovaz (IB 1740) Ellena figlia di Mille Jurcovich da Carlovaz cingara (LB 1784) 56Tako zabiljezeno u izvorniku, 5 Osim navedenog, oblka, previme je, kako je spomenuto u tekstu, upisano i kao Chierueanch 195§, BERTOSA, Puljske matiéne koajige... Povij. pril 19., 181.-198, (2000) Koruska Mistro Biasio Collenaz dalla Carintia (LM 1751) Kranjska Maria figliola di Antonio Varolach da Carniola (LC 1673) Donna Jetizza Cragnizza fu setva del signor Canonico Ferticioli (LM 1688) Premus Chert Cranzo famiglio della Casa Tallioni (LM 1703) Cattarina figliola di Elena Craniza ed Ignotto Padre (LM 1719) Elena Craniza (LM 1719) Mattio Cubiancich dal Cragno fu famiglio della signora Rosa Cattaro (1M 1800) Ljubljana Donna Betta figliola de Piero Marcovich da Lubiana serva del Canonico Bonarelli (LM 1652) La signora Barbara Berzin quondam Domino Francesco da Lubiana serva del Reverendissimo signor Canonico Scolastico Balbi (LC 1785, LB 1785, LM 1802) Novi Sad II signor Carlo Mastan native da Neusat in Unghetia di Servigio Militare di Sua Maesta I' Imperatore ¢ Re Napoleone (LB 1807) Podgrad Gregorio Retina da Castelnovo de Imperio (LM 1645) Trnovo Zuanne Pettesich da 'Terrova del Stato Eustriaco (LM 1754) Ugarska Un soldato di questo Distaccamento per nome Niccola Scultretti, Ongaro di nascita, della Compagnia del Capitanio Girolamo Vidali (LM 1773) Villach Messer Domenico Morandi della Villa di Quas (LC 1680) 1965, BERTOSA, Puljske matiéne kajige Povii pril. 19., 181-198, (2000) Pula books of registry as a source on the history of migrations: Immigrants from Central Croatia, Hungary and Slovenian lands under Austrian rule (1613-1817) Within studies of the migration movements beeween more distant districts, migrations from central Croatia, Hungary and Slovenian districts under the Austrian tule towards Pula have an outstanding place. The research of more extensive subject matter of registry books of the town of Pula — which ate kept in the State Archives in Pazin — doubtlessly shows that arrivals from those districts were present through several centuries, but mostly individual and not continuous. In the analysis was used the original material from registers of the baptisms, marriages, deaths, and from the list of confirmands from the beginning of the 17 century until the beginning of the 19% century, and more than 18,000 entries were comprised. As an important Istrian port on the route of Venice towards Dalmatia and Levant, Pula was a town with very strong immigration of new population, so that, struck by many troubles, it managed to survive as a town center exclusively thanks to that. It should be pointed out that the mentioned districts were very far from Pula in the sense of those times, which certainly had a considerable influence on the intensity of immigration from that territory In lists of confirmands, immigrants from the mentioned parts ate not mentioned at all, but in other books there ate 22 of them in all. Most of the immigrants were from Slovene districts under the Austrian rule. Along with several individual cases {immigrants from Ajdovséina, Golac, Koruska, Podgrad, Trnovo and Villach), several immigrants from Celje, Kranjska and Ljubljana should be pointed out. The hewcomers from Slovenian districts are mentioned most in registers of the deceased. Central Croatia was very poorly represented in Pula registry books. Only a few persons which moved in from Katlovac are mentioned. The same goes for Hungary, from which only two immigrants are stated in Pula. Considering all three territories together, it is noticed that most immigrants were entered in registers of the deceased, and somewhat less in registers of baptisms, but those were inhabitants of settlements and districts which settled in Pula temporarily or permanently of which came to Pula only to be godfathers at a wedding or a confirmation. Although there were some of them almost throughout the whole observed period, a somewhat bigger concentration of them is still noticed in registry books from 1645 to 1652, from 1680 to 1689, and from 1773 to. 1794, They are first mentioned: in Registers of Deaths in 1645, in Registers of Marriages in 1645, in 1673, and in Registers of Baptisms in 1688. Although weakly represented — and in many cases, as it is said, only individual — migrations from the mentioned territories towards Pula, they certainly represent an interesting contribution to a considerably better knowledge of connections between central Croatia, Hungary and Slovenian countries under the Austrian rule 1978, BERTOSA, Puljske matigne kojige... Pov‘ pril. 19., 181-198, (2000) and the most important Istrian town centee. They lead to the conclusion that here there are practically no touching points between Pula and central Croatia and Hungary. Was an obstacle to that the state border, mutual distance or characteristics of the economy (or all that together) remains to be discussed and researched. 198