Safsata Kılavuzu

Safsata Klavuzu
Alev Alatl
NSZ
Koordinatrn nsz,
Yazar Alev Alatlnn, internette kendi adn tayan bir tartma ortam, yani
alevalatli@egroups.com adresli e-posta grubunu kurmasnn zerinden iki aylk bir sre
gemiti ki, grup yeleri arasnda tartmalar, yanl anlamalar ve nyarglar nedeniyle giderek
verimsizleti. Kart grler etrafnda gruplamalar balad. Sylenenlerle onlardan
anlalanlar arasnda giderek bir uurum oluuyordu. Tartmalar, neredeyse, sylenenlere
deil, syleyenlere kar olma eklinde srdrlyordu ve dolaysyla salkl bir dnce
alverii gerekleemiyordu. Ne syleyen sylediini anlatabiliyor, ne de okuyan syleneni
anlyordu. Tam bu srada, e-posta grubunun posta kutularna Alev Alatlnn eksikli ve
mahzun konulu mektubu dt:
Bu duyguyu tanyacaksnz: Siyaset Meydann ya da benzer bir program seyrettikten,
basnda bir haber okuduktan ya da politikaclarn, rnein nkleer santral, rnein enflasyon,
konularndaki konumalarn dinledikten sonra insann iinde kalan duygu. Argmanlarn
sonusuz, sorularn cevapsz, hkmlerin havada kald duygusu. Tuhaf bir umarszlk
duygusu. Umarsz, nk meselenin bir de (yllar yl susturulmu insanlarn doal karlanmas
gereken tepkisi olsa gerek) sylenene muhalefet etmenin demokratik konuma hakkn ihlal
anlamna geliyor olmas gibi yaygn bir anlay var. Vardn sonuca deil, sonuca var ekline
karym alk olduumuz bir murakabe mekanizmas deil.
Korkarm, akl yrtmenin,
muhakemenin, bir takm kurallar olduuna, bu kurallarn matematik kurallarna benzediine
arkadalar ikna edemedim. Nasl ki, matematik kurallarna uymayan bir matematiki
dnlemez, mantk kurallarna uymayan bir iddia/bir argman sahibi de dnlemez - bu
hususu aklamakta da yetersiz kaldm, besbelli.
Alev Alatl, daha sonra, hatal akl yrtmenin tartmalar geersiz, tutarsz baz
sonulara gtrdne iaret etti. Hatal karmlar sonucu ortaya kan sonulara bo,
temelsiz, aslsz szlerin Bat dnce dnyasnda Fallacy, safsata olarak nitelendirildiine ve
dlandna dikkat ekerek, bu konuda yaplm bir sitenin grup iinde incelenmesini nerdi.
Bir sre sonra grup, bu sitedeki safsatalar Trkeye evirmeye karar verdi. O gnlerde
Cahit Aknn yapt iblmyle, ad geen sitedeki 38 safsata, Sinan Canan, ve Aye ule
Eriok ve Aylin zden ktem tarafndan Trkeye evrildi. Hulusi nar, Mehmet Slk,
Mehmet Yasak, Bar Poyrazolu, Gnl Demez, Fatma Kl, M. Akn Ylmaz'n katklaryla
ortaya kan projeyi Mehmet Saym Karacan dzenledi ve baz gncel rnekler ekledi. Proje bu
haliyle Alev Alatlnn web sitesine kondu (www.alevalatli.com). Daha sonra Nurcan Karacan,
internetteki, safsata ile ilgili btn web sitelerini tarayarak, yaygn safsata trlerini belirledi,
mevcut almaya yeni safsata trlerini ekledi, ve bu safsatalar, anlamay kolaylatracak
ekilde, st balklar halinde gruplandrd. nceleme aamas, konuyla ilgili kitaplar da
kapsayarak geniletildi.
M.Akn Ylmaz, Mehmet Yasak, Aye ule Eriok, Taner Akba, Mehmet Saym Karacan,
Bar Poyrazolu, Nurcan Karacan, Yonca Hancolu, Hakan Erdil, Koray Aydn ve Emin Grbz
tarafndan gruba gnderilen rnek safsatalar, Mehmet Saym Karacan, Bar Poyrazolu ve
Taner Akba tarafndan, grupta yaplan tartmalar da dikkate alnarak, trlerine gre
dzenlendi, bu dzenlemeyle ilgili aklamalar yapld. Mehmet Saym Karacan tarafndan

metne eitli karikatrler yerletirildi. Son olarak, ortaya kan metin, Cahit Akn ve Alev Alatl
tarafndan gzden geirilerek elinizdeki kitabn ieriine ulald.
Kitapta yer verilen metinler, herkesin ulaabilecei kaynaklardan, toplumun her
kesiminden insanlarn okuduu yaynlardan seilmeye alld. Ortak zellikleri, gncel
safsatalara iyi rnekler iermeleridir. Zaten ama, herhangi bir kiinin yazarln ya da
kiiliini yermek deil, meselenin e-grubumuzun yeleri ve bu kitapn okurlar tarafndan
daha iyi anlalmasn salamaktr. leriki sayfalarda greceiniz zere bazen bir metin birden
fazla safsata tr de ierebilmektedir. Byle durumlarda saptanan rnekleri ncelikle en iyi
temsil ettikleri dnlen safsata tr kategorisine yerletirildi. Bazen de ayn metin birden
fazla safsata bal altnda incelendi.
Son olarak, bu almann herkesin ayn dncede birlemesini salamak gibi bir
amac olmadn vurgulayalm. Hedefimiz, hem kendi sylediimiz szlerdeki trl mantk
hatalarn, hem de bakalarnn sylediklerini hatasz anlama yetimizi gelitirmek, deyi
yerindeyse, doldurua gelmekten korunmaktr. Bylece zellikle de sanal iletiim
ortamlarn ve de tartma ortamlarn verimsiz klan nedenlerin ortadan kalkmasna katkda
bulunmay umuyoruz.
Mehmet Saym KARACAN

4A evresi, Safsata alma Grubu Koordinatr
Alternatif nsz
Bu kitap herkesin, serbest bir ekilde safsata yapabilmesi iin gerekli bilgiyi salamak
amacyla yazlmtr. Kitap hangi safsatann nasl, nerede ve ne zaman yaplaca hakknda da
ipular iermektedir;-)).
Okurun baz gazete ke yazarlarna bakp ta bir safsata bile yapamadm eklinde i
geirmesine artk gerek yoktur.
Bu safsata projesi e-posta grubunda ilk baladnda ngilizceden Trkeye eviri
eklinde balamt. Yal ve sakall olduunu henz o zamanlar bilmediimiz, ismi lazm deil
biri tarafndan grev dalm yapld. O zamanlar szlk elde, felsefi terimler ieren metinleri
evirmek bana biraz zor geldiinden biraz uzak durdum. 3 arkada 38 tane safsatay evirdi
dier bazlar da bunlara Trke isimler buldu, metinlerde dzeltmeler yaptlar. Yorgun bir
arkada tarafndan bu almalar birletirildi. O birletirme iinden de son derece
yorulduundan bu arkada epeyce bir sre grupta gzkmediJ. Ancak Safsata Projesi
msvedde halinde Alev Alatlnn web sayfasnda bir sre bekledi. Daha sonra ben bu ekliyle
devraldm, ihalede rakiplerin okluu nedeniyle sren uzun pazarlklar sonucu biraz zor aldm
da araya hatrl kiileri koyup dier adaylar bertaraf etmeyi de bildim . o da olmasayd ihale
mafyasndan yardm talep edecektim! e ne de olsa hayat bilgisi..
Aradan geen zaman iinde nurcan, bar ve tanerle bizim evde yaptmz mnakaalar
sayesinde Alev hanmn web sayfasnda yaynlanan hale soktuk. Bu mnakaalar bazen
nurcan, bazen taner, bazen de bar kazand ve ben genelde kaybettim hi benim dediim
olmad, hatta bu durumy gren eren bile fikir serdetmeye balad . Bu alma sresinde 4
veya 5 oturum yaptk. Bu oturumlara erenin de katlmas zorunluydu. ( nereye gitsin 6
yandaki ocukcaz). Ama o da bu toplantlara katlmaktan ok ey rendi. Sabahlar
-hadi olum acele et derse yetieceiz, dediimizde
-bu da bir okul safsatas
diyerek evin havasndan suyundan etkilendiine dair emareleri ortaya koyarken gelecei
hakknda da baz ipular vermeye balad J. 3 ay kadar askda bekleyen safsatalarn hkm
dolduundan yenilemeye karar verdik. O zaman bunun bir kitap haline gelebileceini
dndk.
Yaz boyu tatile gitmeyen karacan ailesi kendisini bu ie vakfetti, evde nurcan yeni
safsatalar buldu (icat etti demiyorum, ya da kendi potansiyelini ortaya koydu hi demiyorum),
web sayfalarndan safsata devirdi, bir gzel de gruplara ayrd.
Ondan sonra ben bu haliyle safsatalara gazetelerden safsata rnekleri toplamaya
baladm. E-gruptan da safsata rnekleri gelmeye balad. Bizim evde yaptmz toplantlarda
bunlar gruplandrdk, safsata trlerini belirledik, burada en ok 3 kii olup karar vermeye
dikkat ettik. 4. kii demokrasiye fazla geliyordu ;-)).
Safsata almalar esnasnda biz de safsata yapmayalm diye birbirimizle konumaz
hale geldik, hatta bir ara iaretle anlamay bile denedik :-)) . lk konuan 2, 3 tr safsata
analiziyle kar karya kalyorduJ. Az konuup ok dndmz iin bu safsata ilerini bu

raddeye getirmeye muvaffak olabildik.
Bu film burada bitmeyecek, bu safsata kitabnn peynir ekmek gibi okunacandan adm
gibi emin olduumdan 2. ve 3. basklar iin rnek toplamaya imdiden baladm.
Sayg ve sevgilerimle
Mutlu ve yorgun, Safsatatr, Koordinatr,

Mehmet Saym Karacan
GR
Kendi dncelerimizi geerli olarak ifade etmemizi, bakalarnn dncelerini ise
doru anlamamamz salayan, akl yrtme, muhakeme, dnme, ispat ve karm yapma
metoduna mantk diyoruz. Mantk hatalar ya da bir dier deyile hatal karmlar sonucu
ortaya kan bo, temelsiz, aslsz ahkma ise safsata. Safsatalar, insanlar aras iletiimin
nndeki en nemli engelleri tekil ediyorlar.
Dnrken ya da konuurken, acele karar vermek, nyargl davranmak,
syleyeceklerimizi yeterince tartmadan sylemek, ok genel ifadeler kullanmak, yeterince bilgi
sahibi olmadmz konularda bakalarna ahkm kesmek, nl kiilerin szlerini kendi
iddialarmzn doruluunu kantlamak amacyla kullanmak, fikrimizi kabul ettirmek iin
karmzdakini aalamak, bask altna almak, statmz veya poplaritemizi ileri srmek, bir
bakasnn fikrini laykyla anlamadan savunmaya gemek veya saldrmak... Bu davranlarmz,
tartmalarmz yetersiz, tutarsz sonulara yani safsatalara gtrr ve iletiim ortamn
ekilmez hale getirir.
BAZI TEMEL KAVRAMLAR
MANTIK NEDR?
Meraklsna: (ngizce; logic),
[Latince;logic],
{Osmanlca; mizan-l akl}
Gnlk hayatta ok sayda iddia veya ahkm (hkmn oulu) duyar veya okuruz.
Ancak bunlarn ou mantk rgsnden yoksun olduu iin hem iddia sahiplerinin meramn
anlatmaktan uzaktrlar, hem de muhataplarn yok yere yanl anlamalara, hatta fkeye
srklerler. Zaman zaman kavgalara neden olduklar bile olur. Bir insann, gnlk hayatnda
bakalaryla iletiimi srasnda okuduklarndan ya da dinlediklerinden doru sonular karmak
iin, mantk bilimi uzman olmas gerekmez elbette; ama geerli bir argman oluturmak,
meramn daha anlalr klmak iin az da olsa mantk bilgisi arttr. Hemen belirtelim ki,
hatal karsama her zaman bilgisizlik ya da dikkatsizlik sonucu da olumaz. nsanlar,
karlarndakileri yanltmak iin konumalarnda veya yazlarnda bilerek isteyerek hatal
karsama yapabilirler.. Meramlarn net olarak anlatmaktan kandklar zamanlarda da hatal
karmlara bavurabilirler. Byle durumlarda, doru ve geerli akl yrtme kurallarnn tm
olarak adlandrlan mantk, yazl veya szl ifadeleri doru deerlendirmemizi, nutuklar,
sylemler, metinler hakknda doru yarglara varmamz salar.
Akl yrtme, muhakeme, dnme, ispat ve karm yapma bilimidir, mantk.
Bir argmann geerli olup olmadn saptayabilmek iin baz kavramlarn bilinmesi
gerekmektedir, aada bunlar sralyoruz.
nerme
Meraklsna: (ng.; proposition),
[Lat.; propsito] ,
{Osm.; kaziye}
Trkenin sz dizimine uygun olarak ifade edilen hkm cmlelerine, nerme ad verilir.
nerme, bir saptamann, bir verinin, bir yargnn ya da inancn Trk dilinin kurallarna uygun
olarak ifadesidir. Aadaki cmlelerden ilki doru nermeye, ikincisi ise yanl nermeye
rnek olarak verilmitir:
Ankara, Trkiyenin bakentidir.
Alev Alatlnn son kitab olan Schrdingerin Kedisi kedilerin davranlarndan yola
kan bir romandr.
Bir cmleyi oluturan kelimelerin sadece yerleri deitirilerek elde edilen yeni bir cmle, ayn
anlam veriyorsa, farkl bir nerme olarak kabul edilemez. Aadaki iki cmle, ayn nermenin
iki farkl ekilde ifadesidir
Burada, ikiden byk ift saylar bulunmaktadr.
kiden byk ift saylar, burada bulunmaktadr
Argman
Meraklsna : (ng.; argument),
[Lat.; argumentum],
Bir iddiay, bir tezi, bir gr desteklemek, dorulamak veya glendirmek amacyla, bir ya
da daha fazla sayda ncl ya da kabulden belli bir sonucun karsand kantlama tarz ya da
formuna argman denir.
Bir argman geerli ya da geersiz olabilir, gl ya da zayf olabilir ama bir argmann kesin
olarak doru ya da yanl olduu sylenemez. Argmanlarn, ancak bileenlerinin yani
ncllerinin, karmnn ya da sonucunun ayr ayr doru veya yanl olduundan
bahsedilebilir. nk; argman, bir nerme veya bir gr ileri srmek iin oluturulan
birbirine bal bir dizi ifade olarak tanmlanmaktadr.
Aada bir argman rnei verilmitir
Evrenin bir balangc vardr. (ncl)
Her balang bir olaydr. (ncl)
Her olayn bir sebebi vardr.(ncl)
Evrenin balangc bir olaydr.(karm)
Evrenin oluumunun bir sebebi vardr.(sonu)
Bir argmann bileeni olur: nclleri (premises), karm (deduction) ve sonucu

(conclusion). imdi bu bileenleri gzden geirelim.
ncl
Meraklsna: (ng.; Premise),
{ Osmn.; mebdeden (temel, esas) mukaddem}
Akl yrtmeyi belli bir sonuca ulatrmada temel alnan veya bir karm iin esas alnan
nermeye ncl ad verilir. Bir argmann sonuca varabilmek iin, genellikle birden ok
ncle gereksinimi olur. Bu nermelerin, argmann sonucuna mantk kurallarna uygun
olarak varlmasn salayacak aklkta olmas istenir nk, nclleri ifade etmedeki
baarszlk, argmann kuku ile karlanmasna neden olur ve kabul edilmesini gletirir. te
yandan, bir argmanda ncl grevi gren bir nerme, bir baka argmanda sonu yerine
geebilir.
karm
Meraklsna: (ng.; Deduction)
Doru olduu kabul edilen ncllerden elde edilen sonutur. Bir veya daha ok ifade,
hkm yada nermeden baka bir ifade hkm ya da nermenin karsanmas ilemine
karm denir. karm tek bir nclle olabilecei gibi birden fazla nclle de olabilir.
Aadaki rnekte olduu gibi, tek bir nclden sonuca gidilen yani bir ncl ve bir sonu
nermesinden oluan dorudan karm denir.
Su kaynadnda scakl 100 dereceyi bulur.
Kaynayan suya giren el yanar.
En az iki ncl ve bir sonu nermesinden kurulan yani en az nermeden oluana ise,
dolayl karm.
Tenceredeki su kaynamtr.
Tenceredeki suya elini sokarsan yanarsn.
karmda bulunmak iin kabul edilmi bir veya daha fazla ncl gerekir. Yukarda belirttiimiz
gibi bir karm yeni bir nerme oluturmakta kullanlabilir. Argman ilerledike karm iin
gerekli ifade says artar.
Tenceredeki su kaynamtr.
Elini sokarsan yanarsn.
Kaynayan suya elini sokmamalsn.
Vb.vb.
Vb.vb. Argman daha da uzayabilir.
Sonu
Meraklsna; (ng.; conclusion) ,
{Osm.; matlup}
Sonu, bir argman oluturan ncllerden doru bir akl yrtme ile karsanan vargdr.
Varg, bir argmann son nermesidir, genel olarak o halde, yleyse, sonu olarak,
bundan dolay , bu nedenle gibi balalarla balar. Bir argmandaki son karm olarak,
ispatlamaya allan iddiay ierir. Yukardaki kaynar su argmannda grld gibi, bir
argmandaki sonu (kaynayan suya sokulan elin yanaca iddias) baka bir argmanda
(kaynayan suya elin sokulmamas gerektii iddias) ncl olabilir.
karsama
Meraklsna: (ng., inference),
[Lat., illatio],
{Osm.; istinta}
Bir dnceden dier bir dnceye gei. Dncede bir inantan ya da nermeden dier
bir inan ya da nermeye gemek. karsama, tmdengelimsel ve tmevarmsal olmak zere
ikiye ayrlr. Tek tek olgulardan genel bir sonuca gitme veya gzlemlenen , aratrlan olaylar
arasnda kurallar yada sistem bulmaya alan akl yrtmeye tmevarmsal karsama denir.
Genel hallerden elde edilmi kural ve sonular zel hallere yada rneklere uygulamak eklinde
oluan akl yrtme trne ise tmdengelimsel karsama.
Geerlilik & Geersizlik
Meraklsna: ( ng.; validity, invalidity),
{ Osm.; meriyet, malliyet]
Bir argmanda ncl ya da ncller sonucu kanlmaz klyorsa, o argmann geerli olduu
sylenir. Geerlilik karmda nclleri doru klan sebeplerin sonucu da doru klmas halidir.
skambil bir deste kat ile oynanr.
Bir deste kadmz yok.
O halde iskambil oynayamayz.
Ancak, mantkta geerlilik ile doruluk birbirinden farkl eylerdir. Doruluk nermelerin
ieriiyle ilgilidir (iskambilin bir deste kt ile oynanp oynanmamas), geerlilik ise akl
yrtmenin mantk kurallarna uygun olup olmadna (kadmz yoksa iskambil

oynayamayz).
Yukardaki rnekte olduu gibi, sonucun ncllerden karld bir argman, geerli olarak
nitelenirken, sonucu ncllerden zorunlu olarak karlmayan, nclleri sonucu
desteklemeyen veya dorulamayan karm ya da argman geersiz olarak nitelenir. rnekte
grld gibi ncller teker teker doru, ama karm geersiz olduu iin argman da
geersiz olabilir.
skambil bir deste kat ile oynanr.
Annem kuafrden henz dnmedi.
O halde iskambil oynayamayz.
Bir de gncel rnek verelim.
Yeni dnya anlay, yeni deerleri yakalama abas diplomasideki btn bu

anlamsz kurallar kaldrp bir tarafa frlatt.
Bugn dnyann en gl liderleri uluslararas bir sorunu zmek amacyla gerektiinde

binlerce kilometre uuyorlar, kck bir lkenin liderinin ayana gidip dil dkyorlar.
Hibiri Byle bir davran bizi kltr diye dnmyor.
Ama biz iin zn bir yana braktk, sorunu Sezer Eceviti aramal, hayr Ecevit Sezeri
aramal inatlamasna indirgedik.
(Tufan Tren, 14.8.2000, Hrriyet)
Yazarn birinci ncl Genelletirme ierdiinden, doruluu tartmaldr.

kinci nclndeki kk lke tanm, lkeden beklenenlerin de kck olmas anlamna
gelmez. Ecevit ve Sezer, ayn lkenin insanlardr. Trkiyenin zelindeki bu tartmann

inatlama dolaysyla zlmedii hatal bir karsamadr.
Yarg
Meraklsna: (ng.; judgement),
{Osm.; hkm}
Bir cmlenin ya da nermenin doruluk veya yanlln belirleme ilemine yarg diyoruz.
Yarg, aklmzn belirli bir ierii herhangi bir konuda tasdik ya da inkar etme ilemidir.
Akl Yrtme
Meraklsna : (ng.; reasoning),
{Osm.; muhakeme}
Dnceleri bilinli, tutarl olarak ve belli bir amala bir araya getirme ilemi. ncl olarak
alnan nermelerden mantksal karm kurallarna uygun olarak sonu karma ilemi. Zihnin,
hazr ya da verilen baz bilgi ya da nermelerden yola karak, verilmeyen baka bir eyi sonu
olarak kartmas.
Tmdengelimsel Argmanlar & Tmevarmsal Argmanlar
karsamann tmdengelimsel ve tmevarmsal olmak zere ikiye ayrldn grmtk.

Ayn ayrm argmanlar iin de sz konusudur. Tmdengelimli (deductive) argmanlarda
genel ncllerden zele doru gidilerek kesin bir sonuca varmak hedeflenir. Sonucun doru
olmas iin ncllerin doru olmas gerekir. Ancak, bir tmdengelimli argmann geerli ya
da geersiz olmas ncllerinin doru ya da yanl olmalarndan daha farkl bir durumdur.
nclleri yanl olan bir tmdengelimsel argman, sonuca karsama kurallarna uygun
olarak varmsa, geerli saylr.
Yanl ve Geerliler, Doru ve Geerlilere kar
Yanl ve Geerli tmdengelimsel argman tanmak iin aada verdiimiz u rnee

bakalm:
Yanl ve Geerli
Btn insanlar yeildir. (ncl)
Sokrat bir insandr. (ncl)
Sokrat yeildir. (sonu)
Birinci ncl istisnasz herkesin yanl olduunu bildii bir ncldr. Buna ramen argman
geerli, yani o ncl balamnda mantksz deildir. Ancak, tmdengelimsel argmanlarda
kullanlan ncllerin doru ya da yanl olduklar her zaman bu kadar ak deildir. Gnlk
hayatta ou zaman doruluunu bilmediimiz, emin olmadmz, ya da dpedz yalan olan
pek ok nclden yola kan tmdengelimsel argmanlar srf karsama kurallarna uygun
olduklar iin mantkl grnebilirler.
Kendi e-grubumuzda karlatmz Yanl ve Geerli
bir rnee yer verelim:
TPAO kaytlarna gre bir milyon dolarlk christmas tree alnm.
Christmas tree bir noel ssdr.
TPAO lkenin parasn korkun bir ekilde savurmaktadr. (veya)
TPAO birilerini zengin etmektedir.
Tmdengelimli argmanlarda sonuca ncllerden yola karak varldna gre, buradaki

mesele geersizlik deildir. Mesele, ikinci ncln doru olmamasndan kaynaklanmaktadr.
Christmas tree petrolclkte sondaj aletinin ucuna taklan parann addr. Bunun byle
olduunu bilmiyorsanz, geerli olduu kadar yanl olan bu argmandan etkilenmeniz
kanlmazdr.
Geerli olduu kadar da doru bir tmdengelimsel argman rnei aadaki gibidir.
Doru ve Geerli
Btn insanlar lmldr. (ncl)
Sokrat bir insandr. (ncl)
Sokrat lmldr. (sonu)
Laf Ola Beri Gele
Sonuca ncllerden yola karak varlamayan, sonucunun nclleriyle balants olmayan

tmdengelimsel argmanlar, geersizdirler. Geersiz tmdengelim argmanlar lf ola beri
gele dediimiz trden iddialardandr. Mantkta Biimsel Safsata olarak snflandrlrlar.
Btn kpekler memelidir.
Hibir kedi kpek deildir.
O halde hi bir kedi memeli deildir.
Yoncann paras varsa, o otomobili alr.
Yonca o otomobili almad.
O halde Yoncann paras yok.
te yandan, Tmevarmsal Argmanlar gzlem ve deneylere dayanr. Gzlem ve deneysel

verilerden yola klarak genel bir sonuca varlmaya allr. Ancak, sonu Tmdengelim
Argmanlarnda olduu gibi kesin deildir, nk ihtimaliyete/olasla dayanmaktadr.
ncllerin doru olduklar kabul edilirse, sonucun da doru olduu varsaylr.
Ne zaman kzl bir gn batm grsem, ertesi gn hava gzel olur.(ncl)
Bugn kzl bir gn batm var(ncl)
O halde yarn hava ok gzel olacaktr.(sonu)
Trkiyedeki kpeklerin ou sokak kpeidir. (ncl)
omar Trkiyedeki bir kpektir.(ncl)
O halde omar bir sokak kpeidir.(sonu)
Bir de gncel rnek:
... Burada da, Amerika'da da... imdi kp da Katmandu edebiyat yapmalarna biz
azmzla glmeyiz. Hele gnmzde buna hi gerek yok, nk genlik artk bol ve kolay
uyuturucu da bulabiliyor, ehirli ve paral kesimi tavanlar gibi hababam da iftleebiliyor...
Yani bir nevi kk Amerika olduk bile... Haa, sanayi toplumunun getirdii zel sorunlardan
bunalmak istiyorsanz, nce o sanayiyi kurun da skntsn ondan sonra yaarsnz!
(Engin Ard 11-10-2000 Star )
Amerikada genlik kolay ve bol uyuturucu bulabilir.(ncl)
Amerikada genlik tavanlar gibi hababam iftleebilir.(ncl)
Trkiyede de ehirli ve paral kesim tavanlar gibi hababam iftleebiliyor...(ncl)
Trkiyede de...genlik artk bol ve kolay uyuturucu da bulabiliyor,(ncl)
SONU: Yani bir nevi kk Amerika olduk bile.
ehirli ve paral genlik Trkiye yi temsil etmeyeceinden yaplan karm geersizdir.
Tmevarm Argmanlarnda istatiki verilerin doruluu nem kazanr. Doru verilerden

yanl sonu karma bir hatadr ve statistiksel Hatalar balyla Serbest Safsatalar altnda
incelenecektir.
Argmanlar Tanma
Argmanlar her zaman yukardaki sray izlemezler. Bazen nce sonu verilir, sonra
ispatlanmaya allr. Baz argmanlarda sonu ve nclleri birbirinden ayrmak zordur.
Bazen de ifadeler argmana benzer, fakat deildir. rnein,
Eer ncil doru ise, sa ya mecnun, ya da Tanrnn olu olmaldr.
Bu bir argman deil bir art cmlesidir. Bu ifadede sonucu destekleyecek bir ncl mevcut
deildir. Ya da,
Tanr seni yaratt; o nedenle Tanrya kar grevlerini yapmalsn.
Buradaki Tanrya kar grevlerini yapmalsn ifadesi de bir art cmlesidir. art cmleleri
nerme olarak kabul edilmezler.
Arabam almad; nk motorunda bir problem var.
Bu da bir argman deil bir aklamadr. Burada arabann niin almad izah edilmektedir.
Bu ifade geerli bir argmana yle dntrlebilir:
Arabamn motorunda bir sorun var: nk almad.
SAFSATA
Meraklsna: ( ng: Fallacy)
{Osm; Kyas- batl)
Bir dnceyi ortaya koyarken ya da anlamaya alrken yaplan yanl
karsamalarn tamamna safsata denir. Safsatalar,
ilk anda geerli ve ikna edici
gibi gzken ancak yakndan bakldnda kendilerini ele veren sahte argmanlardr.
Gnmz Trkesinde safsata
kelimesi
kusurlu akl yrtme anlamn
kaybetmi, yanl inan manasnda kullanlr olmutur. Oysa, safsata, insann muhakeme
yetisinin yanl
ynde kullanmdr ve ou kez
inanlar, duygusallk, yersiz gndermeler,
nyarg,
eksik bilgi, batl
acelecilik, zensizlik, genelleme, duygu
smrs, Trkeyi kt kullanma gibi sebeplerden kaynaklanr.

Safsatalar biimsel (formal, suri) ya da serbest (informal) olurlar.
Biimsel Safsatalar
Bir argmann yapsndan kaynaklanan, bir argman teknik olarak geersiz klan
hatalardr.
Bir argmann teknik olarak
geersiz olmas,
sonucunun ncllerini
izlememesi anlamndadr. Yukarda da deindiimiz gibi, Biimsel Safsatalarda mesele,

sonucun doru veya yanl olmas deil,
karsamann
doru ncllere
dayanmamasdr. Aadaki ilk rneimiz, Yanl ve Geersiz bir argman olarak, Biimsel
Safsatadr:
nk,
ilk ncl yanltr ve bu yanl ncl
gerektii gibi lf ola beri gele bir sonu dourmutur.

Baz insanlar yeildir.
Sokrat bir insandr.
Sokrat yeildir.
Sokratn yeil olmas
br taraftan, ikinci rnekte varlan Sokrat lmldr sonucu, dorudur ama bu

da tesadfen dorudur. Birinci ncln yanl olmas, bu argman da Doru ve
Geersiz, yani Biimsel Safsata snfna koyar.
Baz insanlar lmldr.
Sokrat bir insandr.
Sokrat lmldr.
Bir kez daha vurgulayalm: Yukardaki argmanlarda karmlarn geersiz olmalarnn
nedeni ncllerin birinin doru, dierinin yanl olmasndan kaynaklanmaktadr. Bu
nedenle, sonu tesadfen doru veya yanl olabilir. Aadaki rnekte biimsel safsatay
inceleyelim.
ahsen ben, demokrasiyi bir trl sevemiyordum. nancmn demokrasiye ihtiya
duyacana inanmyordum. Demokrasi yokken, biz, ktaya 7 denize hkimdik. imdi
emperyalistlerin klesi durumuna dmtk
(Hseyin zmez, 9.10.2000, Akit)
Demokrasi yokken, biz, ktaya 7 denize hkimdik. (ncl)
imdi emperyalistlerin klesi durumuna dmtk.(ncl)
Sonu: Demokrasi, lkeleri emperyalistlerin klesi durumuna drr..
Geerli ama yanl
Ortaya konan ncllerden bu karm ve sonu geerli olmasna ramen ncllerin
yanll nedeniyle yanl bir argman.
unu da syleyelim ki, Biimsel Safsatalar pek ilgin olmadklar gibi, matematik
formllerine benzeyen sembollere indirgendirilebildiklerinden elenceli de deildirler.
Gelelim Serbest Safsatalara.
Serbest Safsatalar, ou zaman gerekten
de elencelidirler. Zaman zaman anlamsz hatta dzeysiz olmalarna karn, sonular

itibariyle insan
hi olmayacak
inanlara ve durumlara gtrebilirler.
Masum
muhataplarn hayatta kt seimler yapmaya hatta iddete ynlendirebilirler. Eer bir

politikac aday iseniz, geleceiniz iin yapacanz en iyi yatrm bu kitapktaki safsatalar
hatmetmek ve mmkn olduunca sk kullanmaktr. Ama politikac deil de, politikac
muhatab olacaksanz,
Serbest
Safsatalara ilikin
kandrlmamak iin kullanmak durumundasnz.
farkndalnz
bu defa
kolay
Her ne kadar gncel rnekler
gazetelerden alnmsa da, gazeteci olmak iin safsata yapmay biliyor olmak da gerekli
deildir.
Serbest Safsatalar
Biimsel Safsatalar argmann ekli,
urarlar.
Serbest Safsatalar ise anlam ile
Serbest Safsatalar, kullanlan Trkedeki belirsizlik, kelime veya gramerin
yanl kullanm, bir fikrin veya olayn yanl ifadesi, bir tahminin vurgulanmas, yanl
anlama, konu dna kma gibi kusurlar nedeniyle ortaya kar. Sylediimiz gibi, ou
zaman komik, aptal hatta saygszdrlar.
Batl inanlarn temelinde de safsatann bu
cinsi yatar.
Doru
bir
muhakeme
iin
ifadenin
ak
olmas
gerekir.
Oysa
Serbest Safsatalarda ifadeler anlalr gibi deillerdir. leriki rneklerde greceiniz

gibi
Serbest
belirtelim:
fallacynin
Safsatalar kullanlan Trkenin anlam ile urarlar.

Serbest
informal
Safsatann
ngilizce
karl
olan
unu da
informal
kelimesi kalitesiz, adi, geliigzel, uygun olmayan manasnda
deildir, Biimsel Safsatalar gibi argmann ekli (mazrufu) yerine anlam (zarf) ile
megul olunduunu anlatr.
Trkedeki Serbest Safsatalarn tamamlanm bir listesi yoktur. Bununla
beraber, biz, gnlk hayatta yaygn olarak karlatmz 50 Serbest Safsata
trn yle sraladk.
SERBEST SAFSATA TRLER

Serbest Safsatalar
BELRSZLK SAFSATALARI
nformel fallacies
Cinasl Safsata
Fallacy of Equivocation
ok Anlamllk Safsatas
Fallacy of Amphiboly
Vurgulama Safsatas
KIYASLAMA HATALARI
Fallacy of Accent
zelletirme Safsatas
Fallacy Of Accident
Genelletirme Safsatas
KATEGOR HATALARI
Fallacy of Converse Accident
Btnleme Safsatas
Fallacy of Composition
ndirgeme Safsatas
KONUNUN ZN KAIRMA SAFSATALARI
Fallacy Of Division
Ksr Dng Safsatas
Begging The Question,
Alakasz Sonu Safsatas
Irrelevant Conclusion
ddiay Zayflatma Safsatas
Fallacy of the Straw-Man
Alakasz Ama Safsatas
Fallacy of rrelevant Purpose
Konuyu Saptrma Safsatas

SALDIRI SAFSATALARI
Fallacy of Red Herring
Adam Karalama Safsatas
Argument Against the Man
Niteliksel Adam Karalama
Circumstantial Ad Hominem
Sen de Safsatas
Fallacy Of You Also
Doldurua Getirme Safsatas

AIRTMA SAFSATALARI
Poisoning The Well
Devede Kulak Safsatas
Fallacy Of The Beard
Ya Siyah Ya Beyaz Safsatas
Black And White Fallacy
spatlama Mecburiyeti Safsatas
Argument From Ignorance
Felaket Tellall Safsatas
Fallacy of Slippery Slope
mal Soru Safsatas
Complex Question
ok Sorulu Safsata
Fallacy Of Many Questions
Snrl Seenek Safsatas

TARTIMALI SEBEP SAFSATALARI
Fallacy of Limited Alternatives
Yanl Sebep Safsatas
Fallacy of False Cause
ncesinde Safsatas
Fallacy of Previous This
Mterek Etki
Joint Effect
hmal Edilebilir Neden Safsatas
Genuine but Insignificant Cause
Yanl Yn Safsatas
Wrong Direction,
Karmak Nedenler Safsatas

STATSTKSEL HATA SAFSATALARI
Complex Cause
Yetersiz rnek Safsatas
(Fallacy of Insufficient Sample)
Temsil Etmeyen rnek Safsatas
Unrepresentative Sample
Yanl Benzetme Safsatas
False Analogy
Yok Sayma Safsatas

Smen Alt Safsatas
Slothful Induction
Kumarbaz Safsatas
OTORTEYE BAVURMA SAFSATALARI
Gamblers Fallacy
Bir Bilen Safsatas
Argument To Authority
rrasyonel Otorite Safsatas
Fallacy Of Unqualified Source
nanca Bavurma Safsatas
Appeal to Belief
Ortak Tutuma Bavurma Safsatas
Appeal To Common Practice
Grup Basks Safsatas
Bandwagon, Peer Pressure
Faydac Safsata
Pragmatic Fallacy
Beendirme Safsatas
Appeal To Personal nterests
Dayatma Safsatas
Fallacy Of s To Ought
Mazruf Deil Zarf Safsatas
Style Over Substance
Genetik Safsatas
DUYGULARA BAVURMA SAFSATALARI
Genetic Fallacy
Tehdit Safsatas
Argument From Force
Duygu Smrs
Argument To Pity
nyargl Dil Safsatas
Prejudicial Language
Mazeret Safsatas
Fallacy Of Special Pleading
Fallacy of Slanting
Safsata Trleri ve Gncel rnekler-1

Cinasl Safsata
(Fallacy of Equivocation)
Bir cmlede kelimelerin veya ifadelerin ak olarak kullanlmamasndan doan
hatalara belirsizlik safsatalar ad verilir. Trkeyi iyi kullanamamaktan kaynaklanan
safsatalar grubudur. ki trl ortaya kar: (1) Kelime veya ifade ok anlaml olabilir. Bu
durumda birden ok anlam ortaya kar. (2) Kelime veya ifadede belirsizlik vardr. Bu
durumda kesin bir anlam ortaya kmaz. Cinasl Safsata Ayrca Vurgulama Safsatas ve ok
anlamllk Safsatas bu gruba girer.
Tanm: Ayn kelimenin, ifadenin iki farkl ksmnda, iki farkl anlamda kullanlmasndan doan
hatal karm.
rnek: Kanuna kar gelenler hapse atlr. Sen yerekimi kanununa kar geldin. O halde hapse
atlman lazm!
Yarime bir gl dedim, bir gl verdi bana.
ocua bu masal okuduktan sonra yat dedim o da amura yatt.
Gncel rnek 1:
Yalanmann nedeni vcuttaki serbest radikallermi, nsanolu ne ekiyorsa radikalden
ekiyor.
(lker Sarer, 10.6.2000, Sabah)
Yazar , radikal kelimesinin birinci kulland anlamdan farkl bir anlamda karm
yapyor.
ok Anlamllk Safsatas
(Fallacy of Amphiboly)
Belirsizlik Safsatas grubundandr.
Tanm: Birden fazla yoruma msait olan ifade veya cmleden karlan yarg.
rnek 1:
Koskoca broda bir daktilo bile yok.
1-(Koskoca broda bir yaz makinesi bile yok.)

2-(Koskoca broda bir sekreter yok.)
rnek 2:
Ali, Ayeyi Ahmet ile yakalad.
1-(Ali, Ayeyi Ahmetle beraber uygunsuz bir vaziyette grd.)

2-(Ali, Ahmetin yardmyla Ayeyi kovalamacada yakalad.)
3-(Ali , Ahmetle birlikte Ayeyi derken yakalad.)
rnek 3:
Aye, yalnz kaldnda annesini ard.
1-(Aye yalnzd, annesini ard)

2-(Annesi yalnzd, Aye annesini ard)
rnek 4: Trafik polisi bir milletvekilinin arabasn durdurur. Milletvekili hemen cam aarak
Sen benim kim olduumu biliyor musun? diye sorar. Polis elindeki telsizi kullanarak amirine
sorar: Amirim, bir arac durdurdum, srcs kim olduunu bilmiyor, bana soruyor. Ne
yapaym?
Gncel rnek 1:
Gelin yldznn parlad bu an ziyan etmeyelim ve Trkiyenin yalnz futboluyla deil
her eyiyle vnelim.
(Zlf Livaneli, 19.5.2000, Sabah)
Yazar burada fikrini birden farkl anlamlarda anlalr belirsizlik iinde sunuyor.
1- Aslnda trkiyede hibir ey bahsedildii kadar kt deil. Futbolda olduu gibi
baka alanlarda da baarl sonular alyoruz. Artk sadece futboldan deil, dier baarl
olduumuz alanlardan da bahsedelim
2- u anda trkiye futbol konusunda baar elde etmiken olmuken, gelin, alp
didinip dier baka alanlarda da futbolda olduu kadar baarl olalm.
Gncel rnek 2:
Michael Jackson, ar derecede alkol alan biri kendisine zarar verebilir diye kald
otelde iki servisini yasaklatt.
(20.5.2000, Sabah)
Yazar burada fikrini iki anlama gelebilecek bir ekilde ifade ediyor.
1- Michael Jackson birisi kendisine hakim olamayp ok ier, ok ierse de kendi
kendisine zarar verir diye iki servisini yasaklatyor.
2- Michael Jackson birileri ok ier de sonra bana zarar verir diye iki servisini
yasaklatyor.
Gncel rnek 3:
Karakol yaptran, polis evi yaptran, ehit polislerin ailelerine yardm eden sabkal
kiilere, mafya babalarna plaketler verildiini grdm. yle ki, bana bir muhabbet
tellalna plaket verme grevi de nerildi. Ben neriyi kaba bir biimde geri evirdim:
Bu plaketi ancak bir sermaye verebilir! Alnmadlar bile!.. Plaketi, bir iadam verdi!...
(Orhan Tahsin, 5.9.2000, Ortadou)
Yazar, bu cmlede sermaye kelimesini, hem fahie hem de sermaye sahibi insan olarak
anlalabilir ekilde kullanyor.
Vurgulama Safsatas
(Fallacy of Accent)
Belirsizlik Safsatas grubunun nc ve son yesi.
Tanm: Bir kelime veya ifadeye vurgu yaparak farkl bir anlam elde etme veya anlam
kaydrma hatas.
rnek 1:
al baban gibi eek olma.

1-(al baban gibi, eek olma)
2-( al, baban gibi eek olma)
rnek 2:
Bu kk bir felaket.
1-(Olay kk bir felaket)
2-(Bu ocuk bir felaket)
rnek 3: Ali, daha baka bir Kemal Sunal filmi grmek istemediini syledi.Bu yzden ona
baka bir Kemal Sunal filmi gstermeyeceiz; Zbk filmini tekrar tekrar seyrettireceiz.
Gncel rnek 1:
Sayn Cumhurbakan, laik, demokratik cumhuriyeti ve lke btnln koruyucu
yaptrmlar daha etkili klmak amacyla hazrlanan KHKy geri yollamtr.
( 11.8.2000, Radikal Gazetesi)
Blent Ecevit, fikrini iki farkl vurgu yapldnda iki farkl anlalacak ekilde ifade
etmitir.
amacyla kelimesine vurgu yaparsak, laik, demokratik cumhuriyeti ve lke
btnln koruyucu yaptrmlar daha etkili klmak cumhurbakannn amac, hazrlanan
kelimesine vurgu yaparsak bu KHKyi hazrlayanlarn amac olarak anlalyor.
zelletirme Safsatas
(Fallacy Of Accident)
[A Dicto Simpliciter Ad Dictum Secundum Quid ]
Az rastlanan olaylardan genel kurallar karmak kyaslama hatalar (fallacies involving
statistical syllogisms) olarak adlandrlr. zelletirme Safsatas ve Genelletirme Safsatas
olmak zere iki tr vardr.
Tanm: Genel ilke veya ifadenin istisnai durumlar iin de geerli olduunu dnme
hatas.
rnek 1:
Kural, nsanlara vurmak yanltr. O halde saldrya uradnda karlk
vermemelisin.
rnek 2: Kural, Hi kimse yalan sylememelidir. Bir katil, ileyecei baka bir cinayet iin
bilgi almak iin seni zorlasa bile.yalan sylememelisin.
rnek 3: Trafik kurallarna gre, ehir iinde saatte 70 km den daha hzl gitmek yasaktr, Ar
yaral birini hastaneye yetitirmeye alsan bile.
rnek 4: dn aldn bir eyi geri vermek gerekir. Bu nedenle dn aldn bu otomatik
tfei akl hastasna geri vermelisin.
rnek 5: Hristiyanlar genellikle ateistleri sevmez. Sen de Hristiyansn, o halde ateistleri
sevmezsin.
Gncel rnek 1:
Cumhurbakannn koltuu neden ne konur? nk o devleti temsil ediyor da onun
iin. Yani devlet her zaman ndedir. Cumhurbakannn koltuu nde olursa, baka yerlerde
de en kk kademesine kadar devlet grevlerinin koltuu nde olur. Bu ise, Devlet her
eydir, birey ise hibir ey diye dnen, devletl anlaynn bir yansmasdr.
(Oral allar, 21.5.2000, Cumhuriyet)
Yazar, cumhurbakannn nde oturmasnn sebebi devleti temsil etmesidir
dolaysyla devlet her zaman ndedir diyor, bu genellemenin en kk kademeler iin bile
geerli olaca karmn yapyor.
Gncel rnek 3:
Kemal Sunal'n lm ihmaldenmi.
Sanki Trkiye'de her yl benzer ekilde len binlerce Trk vatandann lm, ar
ilgiden ve insan hayatna verilen deerdenmi gibi. Trk dediin byle lr.
(Fatih Altayl, 5.7.2000,Hrriyet)
Yazar, Trkiyede lenlerin byk bir ounluunun ihmal nedeniyle ld genel
ilkesinden karak Kemal Sunaln da ihmalden lmesi zel durumunun doal olduu
karmn yapyor.
Genelletirme Safsatas
(Fallacy of Converse Accident)
[A dicto secundum quid ad dictum simpliciter]
Tanm: zel durumlardan, zellii olan istisnai haller iin geerli olan kurallardan genel
ilkelere ve ifadelere srama yanl.
rnek 1: Meru mdafaa iin adam ldrmek yanl deildir. O halde adam ldrmek
yanl deildir.
rnek 2: Srt aryan kiiler, srt st yatt zaman daha rahat uyurlar. Tm insanlar srt
st yatsalard daha rahat uyurlard.
rnek 3: Narkoz amacyla hastalara uyuturucu verildiine gre btn insanlara uyuturucu
kullanma izni verilmelidir..
Gncel rnek 1:
mzalamazsa devlet krizi kar. Dnya zerinde hibir babakan, kendi devletinin
bakann bylesine tehdit etmemitir. Siz ettiniz. Gene imzalamad.
(Hncal Ulu, 23.8.2000, Sabah)
Yazar, kendi bilgisi dahilindeki lkelerde hi bir babakann kendi devlet bakann
byle tehdit etmedii iddiasndan yola karak Trkiye Babakann eletiriyor. Burada
yazarn byle bir genelleme yapabilmesi iin btn dnyadaki babakanlarla
cumhurbakanlar arasndaki ilikileri ve gemi ilikileri istatistikleri ile biliyor olmas gerekir.
Gncel rnek 2:
Kim ne derse desin, kaderin akas yoktur. ocuklukta bir kere gazeteci rolne girdik
diye, bizi oraya prangalamad m?
(Mustafa Kaplan, 24.8.2000, Akit)
Yazar, ocuklukta oynanan roln byynce de insan etkileyeceini ve bunun
btn insanlar iin geerli olduunu syleyerek genelleme yapyor. Halbuki ocuklukta
herhangi bir meslein roln yapan herkes byynce de o meslekten olmaz.
Gncel rnek 3:
Kresellemenin ve Yeni Dnya Dzeninin sahibi dnyann tek efendisi ABD
insanln yararna tek bir projeye sahip deildir.
(Mjdat ztrk, 5.9.2000, Ortadou)
Yazar, ABDnin dnyann yararna hibir proje retmediini syleyerek genel bir
karm yapyor.
Gncel rnek 4:
te insana verilen deer ! ABD de 5,5 aylk doan bebei yaatmak iin onlarca insan
seferber oldu 300 milyar harcand.
(13.5.2000,Sabah)
Yazar, ABD de 5.5 aylk doan bebei yaatmak iin harcanan abann btn insanlar
iin de harcanaca varsaymyla genelleme yapyor .
Gncel rnek 5:
Yeni dnya anlay, yeni deerleri yakalama abas diplomasideki btn bu anlamsz
kurallar kaldrp bir tarafa frlatt. Bugn dnyann en gl liderleri uluslararas bir sorunu
zmek amacyla gerektiinde binlerce kilometre uuyorlar, kck bir lkenin liderinin
ayana gidip dil dkyorlar...
(Tufan Tren, 14.8.2000, Hrriyet)
Yazar, diplomasideki tm kurallarn atlm olduunu sylemekle genelletirme yapyor.
Ayn ekilde dnyann en gl liderlerinin kck lkelerin liderlerine dil dktklerini
sylerken de yle.
Gncel rnek 6:
Epeyi eskilerde kald, bir zamanlar, taksi ofrleri kamu hizmeti yapar idiler. ofr
denilen kii kendisine her ynden inanlan ve itimat edilen kii demek idi. Mesel benim
dedem Bursada 18 yl taksi ofrl yaptktan sonra imamla balam ve stanbulun nce
Akemseddin ve sonra da Cerrahpaa Camilerinde grev yaparak oradan da Allahn
rahmetine kavumutu
(Atilla zdr, 31-8-200, Akit)
Yazar, dedesinin ofrlkten sonra imamlk yapm olmasndan, ofrlerin eskiden
ok itimada ayan insanlar olduu karmn yapyor.
Gncel rnek 7:
Hep byklkler peinde koan bu toplumu artk iki arada bir derede kstramaz,
oralara hapsedemezsiniz. Bakmayn siz 68li kytrklara ve eski tfek bartlara. Trkiye
sratini kazanmtr. Dev oktan uyanmtr. nanmazsanz, u Galatasarayn yaptklarna bir
bakn.
(Grbz Azak, 30.8.2000, Trkiye Gazetesi)
Yazar sadece Galatasarayn baarsndan yola karak Trk toplumunun artk ok daha
baarl olacan iddia ediyor.
Btnleme Safsatas
(Fallacy of Composition)
Bir btnn, kendisini oluturan paralarn toplamndan baka bir ey olmadn
varsaymaktan oluan hatalara Kategori Hatalar diyoruz. Gerekte bir btn, kendisini
oluturan paralarn zelliinden farkl bir zellie sahip olabilir.
Bu
gruptaki safsatalar, Btnleme ve ndirgeme Safsatalardr.
Tanm: Bir btnn her paras ya da baz paralar iin geerli olann, btnn kendisi
iin de zorunlu olarak geerli olacan varsaymaktan oluan hata.
rnek 1:
Eim ocuumuzu bir kez olsun parka gtrmez. Sakn bir Trk erkei ile
evlenme. Trk erkekleri ocuklaryla ilgilenmezler.
rnek 2:
Televizyonda sunuculuk yapan kzlar birbirinden bakml. Trk kadnlar
kendilerine ok iyi bakyor olmallar.
rnek 3: Bizim futbol takmnn ok sayda yldz oyuncusu var. Bu, onun ok iyi bir takm
olduunu gsterir.
rnek 4:
Eve gelen boyac ortal berbat etti. Trkiyede zenaatkr kalmad.
rnek 5: Bizim fakltedeki retim elemanlarnn bu sene toplam 71 makaleleri yaynland,

demek ki bizim fakltedeki akademisyenlerin hepsi ok baarl bilim adam.
ndirgeme Safsatas
(Fallacy Of Division)
Tanm: Btn iin doru olan bir ifadenin btnn her paras veya baz paralar iin
de geerli olacan varsaymaktan oluan hata.
rnek 1:
Trkiyenin taraf denizlerle evrili, Afyonun iklimi de yumuak olmal.
rnek 2:
Hamsiyi en iyi Karadenizliler bilir, a Karadenizli deilse, o balk
lokantasnda hamsi yemeyeceksin.
rnek 3: Kayserililer ilerlerini bilirler, Turgut da , Kayseriliridir, parasz kalm olmas
mmkn deil."
rnek 4:
Kuduz, kpeklerden bular, eve kpek sokmayacaksn.
rnek 5:
Erkekler, kadnlardan daha fazla yksek eitim yaparlar. O halde Dr. Aye,
Dr. Erdaldan daha az eitimlidir.
rnek 6:
Sofra tuzu insanlar iin zararl deildir. O halde onu oluturan sodyum ve klor
elementleri de insana zarar vermez.
rnek 7:
Olunu pahal bir kolejde okuttuuna gre sen de zengin olmalsn.
rnek 8:
Almanlar militan bir millettir. O halde, Yeiller de militandrlar.
Gncel rnek 1:
Soru: Organ sat caiz midir?
Cevap: ... nsann kendisinin satlmas caiz olmad gibi, onun bir cznn, organnn
satlmas da caiz deildir. nk bu alverite insana ve paraya hakaret, onun erefini
drme vardr.
(Mehmet Talu, 24.8.2000, Milli Gazete)
Yazar, btn iin doru olan bir ifadenin, yani insann kendisini satmasnn yanl
olmasnn, btn oluturan paralar, yani organlar iin de geerli olduu dnlerek
karm yapyor.
Ksr Dng Safsatas

(Begging The Question)
[Petitio Principii]
Ksr Dng Safsatas, Konunun zn Karma Safsatalar dediimiz gruba girer. Alakasz
Sonu Safsatas, ddiay Zayflatma Safsatas, Alakasz Ama Safsatas, Konuyu Saptrma
Safsatas da ayn grupta yer alrlar.
Tanm: Sonucun kendisinin veya bir ksmnn nermelerin iinde bulunmas durumu. Birinci
nermenin ikinci bir nermeye atfta bulunularak desteklenmesine ramen ikinci
nermenin de zaten birinci nerme ile destekleniyor olmas hali.
rnek 1:
Tanr vardr nk ncil yle diyor. ncilin doru olduunu nasl m biliyorum?
nk onu Tanr yazdrd, O asla yalan sylemez.
rnek 2: Arkadam beni sevdiini syledi. Ona inanrm, nk onun, sevdii insanlara kar
yalan syleyebileceini zannetmiyorum.
rnek 3:
Btn cinayetler yanltr. Krtaj bir cinayettir. O halde krtaj doru deildir.
(Varg, ikinci nermenin iindedir. Krtajn bir cinayet olduu kabul edilmise, sonu
da dorudan kabul edilmi demektir.)
rnek 4:
O tembeldir, nk almay hi sevmez.
rnek 5:
Yalanc deilim. O nedenle, btn sylediklerim dorudur.
rnek 6:
Sudan hafif maddeler yzer, nk bu tr cisimler suda batmazlar.
rnek 7:
Eer bu hareket yasad deilse, kanunlar tarafndan yasak edilmemelidir.
rnek 8:
Gazeteci: zgemiiniz ok etkileyici, fakat yine de baka bir referans gerekir.

Aye: Ali bana referans verir.
Gazeteci: Gzel, ama Alinin gvenilir bir kii olduunu nasl bileceim?
Aye: Onun iin kefil olabilirim.
rnek 9:
Hkim, Mehmet amcadan doum tarihini sorar:
- Babam ld gnden iki gn sonra domuum hkim bey...

- Baban ne zaman lm?
- Ben dogmadan iki gn nce...
- Mehmet efendi, ben senden babann lm tarihini, senin doum tarihini
soruyorum...
- Anlyorum hkim bey... Amma 2 gnlk ocuk okuryazar olmaz ki? Ne bilsin
babasnn doum veya lm tarihini...
- Peki ya senin doum tarihin?
-Allah Allah!... Ne bileyim hkim bey, doar domaz tarih yazacak durumda
deilim ya...
rnek 10:
retmen derste sormu:
-Kuzeyim Karadeniz, Gneyim Akdeniz, Batm Ege... Bilin bakalm ben ka yandaym...
Arkadan bir renci parmak kaldrm:
-44 yandasnz retmenim...

-retmen akn:
-Doru..Peki nasl bildin?
- Benim yar manyak bir aabeyim var. 22 yanda. Onu ikiyle arptm sizin yanz
buldum.retmenim..
Gncel rnek 1:
Cihet-i askeriyenin benden farkl hissettiini de sanmyorum. Kk bir ihtimalle,
farkl hissediyorsa eer, onlar da yanl bakyor ve yanl dnyorlar demektir.
Yazar, askeriyenin kendisiyle paralel eyler hissettiini kendi doruluuna delil olarak
sunuyor. kinci cmlesi de birinci cmleyi destekler mahiyette yani yine benim dediim doru
benimle ayn dnmyorsa zaten yanltr diyor.
Gncel rnek 2:
Bana bir Cumhurbakanl gerekesinden ok Anayasa Mahkemesi'nin yazd
gereke izlenimi verdi. Zaten gerekenin yazl slubu ve biimi de ankaya gerekesinden
ok mahkeme zaptn hatrlatyor. Bu gerekeyi okuyan Anayasa Mahkemesi yelerinin de
ayn izlenimi alacaklarn tahmin ediyorum.
(Erturul zkk, 22.8.2000, Hrriyet)
Yazar, ilk cmlede, gerekeli kararn slubunun Anayasa Mahkemesi slubunu
andrdn sylyor. kinci cmlede de, gerekenin zaten mahkeme tarznda yazldn
anlatyor. Yani ikinci cmle birinciye delil olarak sunuluyor.
Alakasz Sonu Safsatas

(Irrelevant Conclusion),
[gnoratio Elenchi]
Tanm: ddia edilen eyle alakas olmayan bir sonu karlmasndan doan hata .
rnek 1:
Hkmet enflasyonu drmeye niyetli ama Cumhurbakan KHKyi
imzalamayarak hkmeti engelliyor.
rnek 2:
renciler ok not istediine gre, hocann notu kt olmal.
Gncel rnek 1:
Metnin hukuki yan beni ilgilendirmiyor, dnrlerden, edebiyatlardan seilen
metinler yorum alanma giriyor. Sami Selukun alntlar dnrlerden, airlerden. Demek ki
bakan roman ve yky pek sevmiyor ya da az okuyor.
(Doan Hzlan, 8.9.2000, Hrriyet)
Yazar, Yargtay Bakannn airlerden ve dnrlerden alnt yapmasn roman ve
yky sevmedii ya da az okuduu eklinde yorumluyor. Halbuki alnt yapmamak roman ve
yky sevmemek anlamna gelmez.
Gncel rnek 2:
Konumamzn bu noktasnda, evlenme yldnm davetinde kendisinin anlatt,
yaanm bir olay hatrladm bu kez.
Ei Sevin nn mutfaktan baryor;
- Erdaal, abuk yeti!
Erdal nn rahata oturduu koltuundan cevap veriyor;

"Ne var, neden baryorsun?"
- Fare var, ko. nn'nn cevab;
- Neden geleyim, ben kedi miyim?
Ayn mentalite diye dnyorum. Orada einin yardm arsn kedi olmad iin
reddediyor, burada onursal bakanln kabul ettii partiye (ve lkeye) katkda bulunmay
siyasette olmad iin..
(Ruhat Mengi, 10.10.2000, Sabah)
Yazar, Erdal nnnn fareyi kedi olmad iin kovalamad fikrinden yola karak
siyasette olmad iin partiye katkda bulunmay reddettii karmn yapyor.
Gncel rnek 3:
Kara bulutlar kara dalarn arkasndan gelerek semay kaplamaya balad... Kara bir
ka hazrlanyoruz.. Karanla mahkm olacamza dair almetler var. nk Karaolan
bamzdaki...
(Abdurrahim Karako, 9.10.2000, Akit)
Yazar, olacan varsayd olaylarn nedeni olarak Karaolan gsteriyor.
ddiay Zayflatma Safsatas

(Fallacy of the Straw-Man)
Tanm: Kendi iddiasn glendirmek iin, kar tarafn gerek iddias yerine iddiann
en zayf ve duygusal ynn bularak buna hcum etme durumu. Samandan yaplm bir
korkuluu devirmek gerek bir adam yere sermekten daha kolay olduu iin bu
safsataya Korkuluk Safsatas da denilmektedir
rnek 1: Askere gitmeliyiz. nsanlar rahat bulmadklar iin orduya girmek istemezler. Fakat
unu bilmeliyiz ki rahatlktan daha nemli eyler de var.
rnek 2:
Aye: Ali ardiyeyi temizlemelisin. ok dank ve kirli.
Ali: Geen sene temizlemitim. Bu kadar sk temizlemeye gerek var m?

Aye: Btn vr zvr eyalar ardiyede tutmak isteyen sensin, asl gereksiz olan bu.
rnek 3: Bazlar, nkleer santralin gereksiz olduunu savunuyor. Bizleri enerjisiz brakmaya
kimsenin hakk yok.
rnek 4:
Bazlar nkleer santralin gerekli olduunu savunuyor. evreyi katletmeye
kimsenin hakk yok.
rnek 5: Ateist olmak iin, Tanrnn olmadna mutlak bir kesinlikle inanmalsn. Kendini
mutlak kesinlie inandrabilmek iin de, Tanrnn bulunabilme ihtimalinin olduu btn yerleri
ve evreni incelemelisin. Bunu yapamayacana gre hakl veya mazur grlemezsin.
rnek 6:
Temel ve Dursun kahvenin nnde oturuyorlarm.

Bir turist gelmi ve Temel'e ngilizce konuarak yolu sormu.
Temelde ses yok. Turist bu defa Almanca konuarak sormu.

Temelde yine ses yok. Turist bu defa Franszca konumu.
Yine ses yok. spanyolca, yine ses yok.
Turist kzm; barp ardktan sonra ekip gitmi.
Bunun zerine Dursun, Temele
-Bir lisan renmemizin zaman geldi galiba? demi.
Temel ise Dursun'a dnerek:
-Bo ver, ne gerek var? Adam 4 lisan biliyor. Bir meramn anlatabildi mi?
Gncel rnek 1:
Yardm, Trkiyeyi Tantma Fonundan verilmeliymi. Allah akna abartmayn,
elbette Galatasarayn futbol takm baars Trkiye iin ok gzel, ok deerli bir olaydr ama,
Arsenal man seyreden ka bin turist, hemen Trkiyenin yolunu tutup, u Trk takmnn
man seyredelim, bu takm yetitiren memlekette tatil yapalm diye yola dmlerdir.
(Hasan Pulur, 25.5.2000, Milliyet)
Galatasarayn baarlarnn Trkiyenin tantmn balamndaki en zayf
noktas, Trkiyeye gelen turist saysnnda birden bire hissedilir artlarn olmayacadr.
Yazar, argmann glendirmek iin en zayf noktay vurguluyor
Gncel rnek 2:
Nitekim, Krkkalede geen Cuma, Cumartesi ve Pazar gnlerinde 300e yakn polis
dnlerde grev yapm, havaya bir tek kurun bile sklmam. yi gzel de... Benim
vergilerimle emniyeti salasn diye maa verilen, hrsz, uursuzu kovalamas gereken polis,
neden dnlere zaptiye gibi dikilsin..Neymi, dnde birka maganda sevinle galeyana
gelip havaya ate edermi... Bana ne?.. Ederse etsin... Dnlere de polis dikmeye balarsak,
vay halimize... O zaman, otoyollarda her kamyonun, her otobsn ve hatta zel srcnn
yanna bir polis koyalm, kazalar nleyelim.. Bunun mant var m Tanr akna... Krkkale
emniyetinin bu tebdiri, bence, insanlar sokaklara mmasn diye her keye bir polis dikmeye
benziyor..Brakn, macaklarsa msnlar...
Yazar, polisin dnlerde bulunarak silah atlmasn engelleme iinde kullanlmas
fikrine kar kan argmann, konuyu en zayf noktasndan, sokaklara manlarn bana
da polis konmas gerekecei noktasndan ele alarak hcum ediyor.
Gncel rnek 3:
rticaclar, blcler, eteler...
Ancak hedef kitle bunlarla snrl deil. KHK'nin 4. paragrafn aynen aktaralm: ''Ykc
veya blc veya cumhuriyetin niteliklerinden herhangi birisini deitirmeye veya ortadan
kaldrmaya ynelik veya bunlara aykr eylem ve dier faaliyetlerde bulunan veya bu suretle
kurumlarn huzur, skun ve alma dzenini bozan veya boykot, igal, engelleme, ii
yavalatma, grev, toplu olarak greve gelmemek gibi eylemlere katlan, bunlar tahrik ve
tevik eden veya yardmda bulunanlar... istihdam edilemezler.'' Bu maddeye gre, sabah ok
hapran bir kii iyerinin huzurunu bozduu ve mikrop sat iin iten atlabilir!
(Mustafa Balbay, 24-8-2000, Cumhuriyet)
Yazar, KHKnn kabul edilemez olduunu gstermek iin iddiaya kar argman
gelitirmek yerine KHK.nn kurumlarn huzur, skun ve alma dzenini bozan ksmna
abartl bir rnek veriyor.
Alakasz Ama Safsatas

(Fallacy of Irrelevant Purpose)
Tanm: Bir eye kar, yle bir amac olmad halde, amaca ulalmadna dayanarak
karm yapmak.
rnek 1:
lahiyatlara gvenmiyorum. Binlerce yldr Allahn varln ispatlayamadlar.
rnek 2: Basndan hayr kmaz, kendi aralarndaki hrszlar bile temizleyemediler.

Gncel rnek 1:
Mill diktatr nn, 27 Mays htillinden sonra Babakan yaplnca, ky ve kasaba
isimlerini deitirmeyi mrifet sanmt. Yzlerce senelik kymzn Belvar olan ismini
Kayadz yaptrmt. Byle bir deiikliin bizim kye ne faydas oldu yni? Hangi
problemimiz bununla hallldu?
Yazar smet nnnn kasaba isimlerinin kasabann problemlerinin hallolmas amacyla
deitirdii varsaymndan yola karak, isim deitirmeyle problemlerin hallolmadn
sylyor.
Konuyu Saptrma Safsatas

(Fallacy of Red Herring)
Tanm: Savunulan ey hakkndaki bir eletiriyi konuyu baka bir yere ekerek gz ard
etmekten oluan hata.
rnek 1: lm cezalarnn su ilemeye kar caydrcl yetersizdir diyorsunuz. Peki,
sulular hakknda ne dnyorsunuz? Olu ldrlen bir anne ne hissedecektir? Olunu
ldren katilin hapishanede beslenmesi ve barnmas iin vergi vermesi doru mudur?
rnek 2: Evin taksitlerini zamannda demelisin, aksi takdirde buradaki komularmz
grmeye devam edemeyeceiz, zaten kar komu beni hi sevmedi.
Gncel rnek 1:
inde Atatrk ismi gemeyen namaz, namazdan saylr m, saylmaz m? Haydi bakalm
kn iin iinden kabilirseniz? 30 Austos Ordu Gn, Cottarelli hazretleri Ankaraya geliyor,
elinde 300 milyon dolarlk bir yardm ve destek eki ile birlikte!
(Atilla zdr, 1.9.2000, Akit)
Yazar, inde Atatrk ismi gemeyen namazn namazdan saylp saylmayacan soruyor,
akabinde de 30 Austosta Ordu Gnnde Cotarellinin 300 milyon dolarlk ekle gelmesini
anlatyor. Birbirinden bamsz ki konu arasnda alaka kurmaya alyor
Gncel rnek 2:
Konu dinle ilikili olduu iin FP lideri Recai Kutana da sormular: Dinen kadn
dvme doru mudur deil midir diye tartlyor, siz ne dersiniz? Kutann yant tarihe
geecek bir ey: Ben konunun uzman deilim, demi! Kadnlara dayak atmann bir uzmanlk
ii olduunu ilk kez iitiyorum.
(Trker ALKAN, 6.8.2000, Radikal)
Yazar, Recai Kutann kadn dvme hakkndaki soruya verdii ben konunun uzman
deilim, cevabn saptrarak kadn dvmenin uzmanl eklinde karm yapyor.
Adam Karalama Safsatas

(Argument Against the Man)
[Argumentum Ad Hominem]
Adam Karalama Safsatas, Saldr Safsatalarndandr. Bu balk altndaki safsatalarda
neri yerine, neriyi yapan kii tartma konusu edilerek, iddialara kar kmak suretiyle
yaplr. Saldr Safsatalar, Adam Karalama Safsatas, Niteliksel Adam Karalama Safsatas, Sen
de Safsatas, Doldurua Getirme (nyarg Oluturma) Safsatas olmak zere drt tanedir.
Tanm: Bir kiinin nerileri yerine, nerinin reddedilmesini salamak iin, kiiye
svg mahiyetinde yaplan saldr.
rnek 1:
Tanrnn olmadn m tartyorsun? Sen bir delisin.
rnek 2:
Bar:Hkmetin enflasyonu drmede baarl olduunu dnyorum.
Taner: Ne o, hkmetten kemik mi bekliyorsun?

rnek 3: Senin mdr hakknda sylediklerini duydum. Nankr adam, sen mdrn o kadar
ekmeini yedin!
Gncel rnek 1:
Kksal Toptan, Mehmet Niyazolundan 10 milyar dolar alrken bu parann
kaynann ne olduunu hi merak etmez mi? Bu parann vergisi denerek kazanlm bir gelir
olup olmadn hi aklna getirmez mi? Etmez. Ve getirmez... nk hortlak... Hortlaklar
hortlarlar... Asla merak etmezler.. 10 milyar ceplerine koyarlar.
(Necati Doru, 15.8.2000, Sabah)
Yazar, Kksal Toptana, Mehmet Niyazoludan ald parann kaynan merak
etmeden kullanmas iddiasn hakaretle perinlemeye alyor..
Gncel rnek 2:
Mrs. Merwe o gn Genel Kurul salonuna Nazl ablasnn kolunda, refakatte giriyor.
O ablas ki, gemi yaamn herkes ok iyi biliyor. Yalsnda dzenlenen partiler, verilen ikili
davetler, arap ve raknn su gibi akt grkemli sofralar, sauna partileri.. Ve kocasn
mektupla Demirele ikyet etmekten utanmam, en sonunda kapa Fazilet Partisine atp
milletvekili olmay baarm bir vatandamz!
(Emin laan, 30.8.2000, Hrriyet)
Yazar, Fazilet Partisi milletvekili olan Nazl Ilcakn gemiiyle, u anda bu partide
olmasn badatramyor. Bunun gerekelerini de muhatabn aalayarak anlatyor.
Gncel rnek 3:
Biz; yerine gre efendi de oluruz, nazik de!.. Hak edene kabalk yapmaktan
da ekinmeyiz. Ama; Lp-menlerin cirit att, gariban halkn kann emdii, iliklerini
smrd ve yetim hakk yiyip domuzlar gibi semirdii bir lkede, gerekirse kabaday da
oluruz! Soyguncularn, vurguncularn, dinsiz ve donsuzlarn, lezbiyen ve
homolarn egemen olmaya alt ve de kendilerinden olmayanlar ayak takm gibi
gren aalk soysuzlarn borusunun tt bir lkede, gerekirse ayak takm olur,
bozarz hepsinin fiyakalarn! Uymayz onlarn toplu seks partilerine!..Bu yzden
uyumsuz grnmekten de asla rahatszlk duymayz!
(Hasan Karakaya, 2.9.2000, Akit)
Yazar, adaletsizliin olmad yerde kibarln gerei yoktur karmn glendirmek
amacyla, adaletsizlik yaptn dnd kiilere hakaret ediyor...
Gncel rnek 4:
Fakat anlama zrl bir retmen, ad hi nemli deil, kendisinin ne kadar faist
ve merhametten uzak bir zihniyete sahip olduunun farknda bile olmadan, savunduum teze
deil de ahsma yklenen bir e-mail gndermi.
Yazar, kendisini eletiren kiinin fikrine deil, kendisine saldrdn syledii ahsn
fikirlerine deil kendisine saldrarak ayn safsataya dyor.. .
Gncel rnek 5:
Evet! Limited akllarnca pek ince hesaplarla dokuduklar yazlar, gnl ve mide bayla
bal olduklar hazretlere alenen hizmet etmektedir. Ama bunlarn asl ilevi, yllardr enseye
tokat olduklar ok Mhim Zevat'a bir telefonla i hallettirebilmeleri. te milyon dolar,
savclara dosyalarn varln unutturabildikleri iin, polislere kstebeklik vs. hizmetleri
verdirebildikleri iin, icabnda pek gerekli bir KHK'y rptrtrabildikleri iin byle ciddi bir
anahtar grevini grdkleri iin hak ediyorlar. Bir de bunlar her be on ylda bir, bir mhim
gazeteden dierine transfer olurlar. O zaman ortalk yklr. Sanki bir halt oldu! Bu transferlerin
de g simsarl liginde mhim karlklar var tabii. Yoksa cidden, bunlar gazete deitirse ne
yazar; o can skc formllerle ileyen kelerini yazsa ne yazar, yazmasa ne yazar.
(Perihan Maden, 14.10.2000, Radikal)
Yazar burada, baz gazetelere transfer edilen ke yazarlarn tavrlarn hakaret
ederek eletiriyor.
Gncel rnek 6:

emperyalistlerin klesi durumuna dmtk. Hindistana gitsem, inein nnde nm
dmelerdim. Geri bu bana zor da gelmezdi. Zira nice kzlerin karsnda nmz
iliklemeye zten almtk
Yazar, birilerinin karsnda sayg gstermek zorunda kaln mecburen sayg
gsterdiklerini aalayarak anlatyor.
Gncel rnek 7:
Dolaysyla, bizim serserilerin Katmandu zlemi bile, ok gereksiz bir Amerikan zentisi
olabilmiti ancak... 'Ulan, elin Amerikals'nn sorunu o, bizi balamaz, biz istediimiz zaman
gider herhangi bir torbacdan alveririz plakay da diyemiyorlard salaklar... Sonra ne mi oldu?
Kimi gen yanda sebil oldu, ziyan oldu gitti, kimi topluma dnp oluk ocua kart...
Burada da, Amerika'da da... imdi kp da Katmandu edebiyat yapmalarna biz azmzla
glmeyiz. Hele gnmzde buna hi gerek yok, nk genlik artk bol ve kolay uyuturucu
da bulabiliyor, ehirli ve paral kesimi tavanlar gibi hababam da iftleebiliyor... Yani bir nevi
kk Amerika olduk bile... Haa, sanayi toplumunun getirdii zel sorunlardan bunalmak
istiyorsanz, nce o sanayiyi kurun da skntsn ondan sonra yaarsnz! Katmandu ha?.. Hadi
yryn
be
emeklilii
gelmi
kart
zibidiler
(Engin Ard 11-10-2000 Star )
Yazar, muhataplarn eletirirken, eletirilerini hakaretleriyle destekleme gayreti
gsteriyor.

Niteliksel Adam Karalama (Circumstantial Ad Hominem)
Tanm: Bir kimsenin grlerinin yanl olduuna dair delil sunmak yerine, o kimsenin
niteliklerine (kiiliine, karakterine, niyetlerine, vasflarna vs) saldrarak, reddetmek veya
kar iddiada bulunmak.
rnek 1:
Bakan bu konuda hakl olamaz. nk kannn son damlasna kadar liberal.
rnek 2: Onun vergi orannn artrlmasyla ilgili kanun hakknda sylediklerine inanmayn.
nk vergi artndan o zarar grmez.
rnek 3:
Onun nerisini kabul edemeyiz. nk o kar partiden.
rnek 4:
Bu bilim adamnn teorisinin herhangi bir geerlilii olduunu sanmyorum. Bu
teoriyi deneini kaybetmemek ve iini kurtarmak iin ortaya atyor.
Gncel rnek 1:
Bunlar (Avrupallar) kattan kaplandr. Bunlar sra kklerde, kristal kaselerde yaarlar.
Balarna en ufak bir ey geldiinde elleri ayaklarna dolar. Ama bizim bamza nice belalar
aldnda nutuk atar, nasihat verirler.
Yazar, Avrupallarn Trkiyeye kar tutumlarn eletirirken, onlarn korkak ve
beceriksiz olmakla sulayarak, lkemize
ynelttikleri eletirilerin kale alnmamas
gerektii karmn yapyor.
Gncel rnek 2:
Yeni Bin yl gazetesinde dedikodular yazan bir yazar var. eriatl ile tannan bu
yazarn daha nce Yeni afak Gazetesinde kesi vard. Ad, Krat Bumin. Ses tonu etin
Altana benziyor, herhalde o nedenle kendini entelektel snfna koyuyor.
(Can Atakl, 18.8.2000, Sabah)
Yazar, muhatabn eletirirken onun bir dedikodu yazar olduunu, olsa olsa ses
tonundan dolay entelektel saylaca karmn yapyor.
Gncel rnek 3:
Kzmasn ama bence Erdal nn babasna fiziksel benzerlik dnda hi benzemiyor.
Onun olumlu ynlerini almam. smet nn iyi bir devlet adam, siyaseti ve askerdi.
Dinamizmi ve son nefesine kadar Trkiye siyasetine katkda bulunma abalaryla hep sevgi ve
takdir toplad.
Herhangi bir konuda iyi tanmn hak etmek iin iyi bir eyler yapm olmak gerekir.
Kendinden baka kimseye bir yarar dokunmayanlara ise ancak zararsz denebilir. Bilmem
anlatabiliyor muyum?
(Ruhat Mengi, 10.10.2000, Sabah)
Yazar, Erdal nnnn yanl bulduu tutumlarn belirtmek yerine babasyla
kyaslamak suretiyle zararsz olduuna hkmediyor.
Gncel rnek 4:
Ama Mumcu'nun bu konuda anlayamad, gremedii o kadar ok ey var ki! Tm
geen hafta boyunca Trkiye'nin en yobaz ve eriat gazeteleri kendisini neden desteklediler,
bir oturup dnsn! Bu hafta kime, hangi dnceye hizmet eder duruma dt, dnsn.
Trkiye'nin bir Amerika olmadn, dinin reformdan gemediini, bu lkede Anayasa'y yok
ederek lkeyi demokrasinin yok olduu bir eriat rejime geirmeye alanlarn saysnn
aymazlklar sonucu milyonlara ulatn bir gzden geirsin. Bir cmle arasnda talayarak
harcamaya alt TSK'nn istese elli kere demokrasiyi kesintiye uratacak 'hakl gerekeler'i
nnde bulduunu, tam tersine zgr dnce ortamnn sonsuza dek yaamas iin dikkatli
tavrlarn srdrdnn farkna varsn.
(Bedri Baykam 11-10-2000. Akam)
Yazar; Mumcunun sylediklerini eletirirken, destekleyenlerin niteliinden ve
onlarn iine yaradndan dolay sylediklerinin yanl olduu karmn yapyor.
Gncel rnek 5:
Ordu nedir? Trk ulusunun nemli bir paras. Yaamsal bir paras!.. Asker, bugn
en iyi biimde yetitiriliyor, subaylarmz sivil okul ve niversitelerden ok daha dzenli, ok
daha stn bir eitim gryor. Gerici takmna kalsa, subaylar, generaller btn ktlkleri,
gerilikleri grmezden gelmeli, meydan eriatl her frsatta gerekletirmek amacn
gdenlere kalmal!... Olacak ey mi bu? (Oktay Akbal 5-9-2000, Cumhuriyet )
Yazar; ordunun elemanlarnn iyi yetimesinden gericilerin rahatsz olacan iddia
ederek suluyor.
Gncel rnek 6: Bizce T.C. Cumhurbakanna yakr bir ekilde gitmeyi tercih etmeli. GAP
ua yatarken onun birka bin gariban vatandan aferinini alacak, ama kendisini de
Amerikaya turist gibi indirecek bir uaa binmesi ok yanl bir tercih olur.
Poplizm uruna makam harcamak olur. Tasarruf deil, itibar savurganl olur.
Devletin Cumhurbakanna verdii ua kullanmamak tevazu deildir.
(Gngr Mengi, 30.8.2000, Sabah)
Yazar, Cumhurbakannn Amerikaya giderken GAP ua yerine tarifeli uakla
gitmesinin poplizm olacan bunu da birka bin gariban vatandaa yaranmak iin yaptn
sylyor.
Sen de Safsatas
(Fallacy Of You Also, You Too Fallacy)
[Ad Hominem Tu Quoque ]
Tanm: Bir iddiaya cevap vermek yerine, iddia sahibinin syledikleri ile davranlar
tutarllk iinde olmad savyla kar iddiada bulunmak.
rnek 1:
ki imemem gerektiini sylyorsun, ama seni de hi ayk grmedim.
rnek 2:
Sinan: Hayvanlar beslenme ve giyim amacyla ldrmek yanltr.
Aylin: yi ama, sen hem deri ceket giyiyor, hem de biftek yiyorsun. Byle bir eyi nasl
sylersin?
rnek 3: Vergi gelirlerinin yeni spor salonu iin kullanlmasna kar olmanz makul bir tutum
deil. Yeni senfoni binas iin lehte oy kullanmtnz ve onun maliyeti de vergi gelirleriyle
karlanmt
Gncel rnek 1:
Yine televizyonlarda Hakan krn dedikodular yaplyor. kyor Hncal Ulu,
Hakan mthi paragz diyor. Bir bakas apayr eyler konuuyor. Grn ite, bunlar spor
yazar! Halbuki Hakan krn Galatasaraya neler kazandrdn sar sultan bile biliyor.
Para canls olmayan kald m memlekette? Hakana paragz diyenler, adeta bedava deil
yazarlk yapmak, selm verirler mi insana? nsan biraz dnr, hele yan ban alm
adamlarn biraz daha yutkunmas lzm konuurken. ocuk gitmi talyaya, kendini ispatlama
peinde, rahat brakn garibi.
(Sami zey, 29.8.2000, Akit)
Yazar, Hakan kr para canls olarak sulayan Hncal Uluun bu fikrine kar, bir
fikir ileri srmek yerine, Hncal Ulua sen de para canlssn diyor.
Doldurua Getirme Safsatas

(Poisoning The Well)
Tanm: Bir insan hakknda nceden olumsuz bilgiler (doru veya yanl) ileri srerek,
onun sonradan syleyeceklerini gzden drmeye ve bir nyarg oluturmaya alma.
Adam karalama safsatasnn zel bir eklidir.
rnek 1:
Biz onun cemaziyel evvelini biliriz.
rnek 2:
Hasan nl bir avukat olmu, yle mi? Ayol, o iki lf bir araya getiremezdi.
Gncel rnek 1:
Grdnz gibi, gericilerin sevinten neredeyse kr kr oynamalar bouna
deil!.. Siz, bir tarikat liderinin tutuklanma karar karsnda zldn syleyen bir
babakann ynettii, fikriyle zikri hibir zaman birbirine uymayan bir partinin ortak olduu,
mmetilerin oylarna gz krpan milliyeti partinin bulunduu koalisyonun byle bir yasay
karacana inanyor muydunuz yoksa?.. yleyse ok safsnz!..
(mit Zileli, 24.8.2000, Cumhuriyet)
Yazar koalisyon orta partilerin kt zelliklerini sayarak sz konusu yasann neden
kmayacana dair okur zerinde bir nyarg oluturmaya alyor.
Gncel rnek 2:
Amerikan delegesi sfatyla katlaca o toplantda binbir yalanla birlikte Trkiyeyi
ktleyecek, amur atacaktr. Bu olay, adna Birlemi Milletler denilen kuruluun
ciddiyetsizliini de ortaya koyuyor. yle ya, dinler zirvesinde bula bula bu Merweyi bulup
konuturan bir rgte Ciddi demek mmkn mdr? Dinimizi temsil etmek, ayakstnde
yalan syleyen Merweye mi kalmtr?
Yazar daha toplant gereklemeden hem Birlemi Milletler hem de Merve Kavak
hakknda olumsuz bir nyarg oluturmaya alyor.
Gncel rnek 3:
Deprem, KHK derken gndem biraz seyrelecek ve gzn sevdiim lkemin, gzne
vurgun olduum medyasnda, beynine ak olduum tiplerin servisleri yaplacak, davalar
alacak, iddialar 'sav'lanacak, haberler frlecek.
(Ferhat Bar , 20.8.2000, Zaman)
Yazar, medyann tavrn alayc bir slupla eletirerek, verecei haberlerin gvenirlii
hakknda okuru artlandrmaya alyor.
Gncel rnek 4:
On be yl nce Turgut zal kinci Atatrk, Tansu illeri demir leydi olarak
gsteren bizim medya bugn Fatih Terimi vatan kurtaran aslan diye ba tac ediyorsa, bilin
ki yakn bir gelecekte ayaklar altna alp ezecektir...
(Hikmet etinkaya, 25.4.2000, Cumhuriyet)
Yazar, medyann bir gn gklere kardklarn gelecekte yerin dibine soktuunu
syleyerek medyann gvenilirlii hakknda bir nyarg oluturmaya alyor.
Gncel rnek 5:
Tarih Kltrnde ne byk deha(!) olduklarn gsteren Sabahlar, ada
Kltr
Gazetesi
ile
birlikte
VCD
Seti
veriyor!
VCDlerde Macera ve Keif Ruhu anlatlyormu! Bence; bu VCDleri almak bir macera
olur!.. Zira; Nasl bir keif ruhuna sahip olduklar, nceki gnk eklerinde grld!..
En az 1930lu yllara ait fotoraf, 1870li yllar diye kakaladlar millete!..
Allah bilir, maceralar nasldr?
(Hasan Karakaya 09.10.2000 Akit)
Yazar, Sabah Gazetesinin ekinde yapt yanllktan dolay Gazetenin dier verecei
eylerin de kt olaca ve dolaysyla Gazetenin gvenilmez olduu nyargs oluturmaya
alyor.
Devede Kulak Safsatas

(Fallacy Of The Beard)
Bir iddiay, konuyu saptrma ve karsndakini artacak ekilde sunmak
suretiyle yaplan hatal karmlara artma Safsatalar deniyor. Bu grupta da yedi deiik
safsata var: Devede Kulak Safsatas, Siyah/ Beyaz Safsatas, spatlama Mecburiyeti
Safsatas, Felaket Tellall, mal Soru Safsatas, ok Sorulu Safsata, Snrl Seenek Safsatas
Tanm: Bir iddiann kabuln salamak iin iddiaya uymayan ayrntlarn hi bir farkllk
yaratmayacan ve en kk bir nem tamadn iddia etmekten oluan hatal
karma Devede Kulak Safsatas diyoruz.
rnek 1:
Sigara iilmesi, Ankarada hava kirliliine etki edecek deil ya..
Gncel rnek 1:
Anayasa bir kez inenmekle bir ey olmaz.- Turgut zal
Turgut zal anayasann bir kere ihlal edilmesinin nemsiz olduunu ve nemli
problemler yaratmayaca karmn yapyor.
Gncel rnek 2:
Yrmekle yollar anmaz. - Sleyman Demirel
Sleyman Demirel yrmenin yollarn anmasna etkisinin nemsiz olduunu ne
srerek yrmekle bir eyin deimeyecei karmn yapyor.
Ya Siyah ya Beyaz Safsatas

(False Dilemma, Black And White Fallacy)
Tanm: Gerekte ok seenek olmasna ramen, kardakini iki seenek arasnda
brakmak suretiyle yaplan hata.
rnek 1:
Beni sevmiyorsan, benden nefret ediyorsun demektir.
rnek 2:
Ya bana karsn ya da benim yanmdasn.
rnek 3:
nsanlar ya melektir ya da eytan.
rnek 4:
lkeni ya sev ya da terket.
rnek 5:
Hakan: Ben Liselere din dersinin konulmasn destekliyorum.

Koray: Ben byle bir eyin faydasna inanmyorum.
Hakan: Sen ateist misin yoksa Koray?
Gncel rnek 1:
Komnist-Kapitalist atmas nasl ald, alyor?
zellikle son 2 yzyl kapsam olan bu atmann temeli, u 2 sorunun deerlendirilme
biiminde yatar:
1. nsan beyni Doann, yahut Kainatn, yahut Evrenin, yahut Kozmosun genel btn
iinde ve onun bir paras olan bir olgu mudur?
2. nsan beyni Doann, yahut Kainatn, yahut Evrenin, yahut Kozmosun genel btn
dnda ve kendine zg ayr bir olgu mudur?
Birinci soruya evet diyenler, Monist bir deerlendirmenin dnrleridir; ikinci

soruya evet diyenler ise, Dalist bir deerlendirmenin.. Bu 2 ayr deerlendirme
yznden son 2 yzylda milyonlarca ve milyonlarca insan ld...
(etin Altan, 28.8.2000, Sabah)
Yazar son iki yzyl kapsayan Komnist-Kapitalist atmasn iki tr deerlendirmeden
kt yorumunu yaparak insanlarn birine evet dierine hayr cevabn vermek zorunda
olduklar karmn yapyor.
Gncel rnek 2:
Devlet klmez... Ya anaristlerin dedii gibi havaya uurulur, ya Engelsin dedii
gibi vakti geldiinde eriyip, tkenip gider.
Memur atarak, tuttuunu yaparak, her bulduunu zelletirerek olmaz.
(Kurthan Fiek, 5.9.2000, Hrriyet)
Yazar, aradaki kararlar iki seenekten birine indirgeyerek iddiasn kantlamaya
alyor.
Gncel rnek 3:
Bu lkede Peyami Safa isminde bir adam yaam. Onu biraz tanyan her gn ne
yazlr? diyemez. unu, yadrganacan bildiim halde, inanarak sylyor ve iddia ediyorum
ki, Peyami Safann ke yazlar, romanlarndan daha nemlidir. Vaktiyle genlere
romanlarn deil, nce objektif serisini tavsiye ediyordum. Belki mnasebetini ilk bakta
grebilmek zordur; ama, burada bir slm liminin bir szn hatrlatmak istiyorum: Ya her
eyi biliyorum, ya da hibir ey bilmiyorum. Bir cmleyle vuzuhlandrmaya alaym:
Btn bilmeyen parann btn iindeki yerini bilemez.
(Ahmet Selim, 9.10.2000, Zaman)
Yazar, her eyi bilmeyenin hibir eyi bilemeyeceini ne sryor.
spatlama Mecburiyeti Safsatas

(Argument From Ignorance, Burden Of Proof,
[Argumentum Ad Ignorantiam)
Tanm: Bir eyin yanllnn ispatlanamam olmas nedeniyle doru olduunu ya da
doruluunun ispatlanamam olmas nedeniyle yanl olduunu ileri srmek. Bu Siyah-
Beyaz Safsatasnn zel bir eklidir. Bu safsata Bir ey aksi ispatlanamad srece
dorudur varsaymna dayanr.
rnek 1:
Allahn varl kimse tarafndan kantlanmamtr. yleyse Allah yoktur.
rnek 2:
UFOlarn olamayacaklar ispat edilemediine gre, UFO lar mevcuttur.
rnek 3:
Hayaletlerin olmad kantlanamadna gre, hayaletler vardr.
rnek 4: Bilim adamlar kresel snma nn varln ispat edemediklerine gre, kresel
snma yoktur.
rnek 5: Mehmet, Bartan daha yakkl olduunu syledi. Fakat bunu ispat edemediine
gre, demek ki deil.
rnek 6:
Peki, uzayllarn hkmette kontrol ele geirdiine inanmyorsun. Bunu
ispatlayabilir misin?
rnek 7:
Emin: Baz insanlarn telepati gcne sahip olduunu dnyorum.
Akn: Delilin var m?

Emin: Hi kimse insanlarn telepati gcne sahip olmadn ispatlayamaz.
Gncel rnek 1:
Muhabir telefonda haberi Erbakana ok yakn kaynaklardan aldn ileri sryor,
Erbakan Ailesinden yalanlama gelmemesini de haberin doruluuna kant olarak
gsteriyordu. Ahmet Hakan ise birincil kaynann kendisi olmas gereken haberin tamamen
yalan olduunu ne sryordu.
(3.9.2000, Hrriyet)
Muhabir, haberin yalanlanmamasn haberin doruluuna kant olarak ne
srmektedir.
Felaket Tellall Safsatas

(Fallacy of Slippery Slope)
Tanm: nermenin kabul edilemez olduunu gstermek iin, bu nermeyi bir dizi olaylarn
takip ettiinin gsterilmesi suretiyle bir olay dierinin takip edeceine kesin olarak
inanmaktan doan hatadr.
rnek 1:
Pompal tfeklerin yasaklanmas ile ilgili kanunu kabul edersek, ok gemeden
btn silahlar yasaklayan kanunlar kabul etmek zorunda kalrz, ve bunu dier haklarn
snrlandrlmas izler, ve sonunda komnist bir lke oluruz. Bu nedenle pompal tfekleri
yasaklamamalyz.
rnek 2: Programna radikal islamc birini davet edersen, nce radikal islamc sempatizan,
sonra radikal islamc olursun.
rnek 3:
Asla kumar oynama.Bir kere balarsan, durmas zordur. ok gemeden btn
paran kumarda kaybedersin ve sonunda geimini temin etmek iin su ilemek zorunda
kalrsn.
rnek 4: Ahmet Necdet Sezer Cumhurbakanlna seildiine gre, artk demokrasi rayna
girecek, insan haklar ihlal edilmeyecek, ekonomi dzelecek
Gncel rnek 1:
Gazetecilerin klk kyafetleri Sayn Cumhurbakanmzn houna gitmemi olabilir.
Kimi meslektalarmz yerine gre giyinme konusunda biraz hatal davranyor olabilirler. Ama
demokrat cumhurbakanlar, bu ii ynergeyle dzenlemeye kalkmazlar. Demokrat
cumhurbakanna yakan, Gazeteciler Cemiyetine bu yndeki dilei belirten bir yaz
yollamaktr. Bu konuda bir gelenek, bir slup olumasna nclk etmek bakadr, parti
gazetesi alanlarna emir verir gibi ynerge hazrlamak baka. Bu kafayla, yarn Kk nnde
trnak kontrol yaplrsa hi amam. Sonra sra belki de i amar rengimize kadar uzanr.
(Fatih Altayl, 20.5.2000, Hrriyet)
Yazar; Cumhurbakannn gazetecilerin kyafetlerine karmasnn kabul edilemez
olduunu kantlamak iin bir dizi olayn (trnak kontrol, i amarnn rengine karma) bunu
takip edebilecei iddia edilmi.
Gncel rnek 2:
Halbuki, slmsz bir hayat ehvetle dolar. ahsi menfaat ve gayeleri hkmran
eder. Faiz doar. Hrszlk, meslek haline gelir. efkat ve merhameti ortadan kaldrr. inin
gzn patronun kasasna, patronun gzn iinin aln terine musallat eder. Fert ve
cemiyetlerdeki sevgi ve saygy ortadan kaldrp itaatsz bir toplum oluturur. Anari alr ban
gider. Dorunun a kalaca inanc cemiyete slk gibi yapr. Kimsenin kimseye itimad
kalmaz.
(Mevlut zcan, 25.8.2000, Milli Gazete)
Yazar slamsz hayatn kabul edilemez olduunu gstermek iin bir dizi kt olayn
gerekleeceini iddia ediyor.
Gncel rnek 3:
Hele kadnlar, imdi allanp, pullanp, sslenip daldan dala konup gnl elendiriyorlar.
Ya yarn? Orta yalarnda, paralar varsa, evli deillerse jigololarla gnl elendirebilirler. Ya
daha sonra? Yapayalnz ve sevgisiz ne yapacaklar? ki ve zillet. Ya intihar ya da bir huzur
evinde tevehhrler iinde geecek acl bir mr.
(Abdurrahman Dilipak, 9.10.2000, Akit)
Yazar, kadnlarn evlenmemelerinin kabul edilemez olduunu gstermek iin
gelecekte kendilerini bir dizi kt olayn beklediini ne sryor.
mal Soru Safsatas,

(Complex Question)
Tanm:Genellikle sorann kabul veya nyarglar ile bir uyumluluk ortaya karmak zere
cevap vereni, evet veya hayr demesi durumunda sulu duruma drecek sorular
sorulmasndan doan hata.
Alakasz iki nokta birletirilerek tek bir nerme gibi sunulur. Karsndakinin her ikisini
de ya kabul veya reddetmesi beklenir. Gerekte biri kabul edilebilirken dieri edilemez.
rnek 1:
Karn dvmekten hala vazgemedin mi? (Ne zaman dvdm ki?!!!)
rnek 2:
Korsan kitap satn durdurdun mu? (Ne zaman korsan kitap sattm ki?!!!)
rnek 3:
Muhafazakarlar bu konuya ne zaman arlklarn koyacaklar?
rnek 4:
Diyelim ki ben ndistim. Okula plak gelsem bu sizi rahatsz etmez deil mi?
Gncel rnek 1:
dnyas, medya ve sair dnce odaklar, aydnlar, sanatlar
vatan haini mi ki Sezer onlarla grmesin?
Yazar, Sezerin baz gruplarla grmek istememesini byle bir soruyla gndeme
getirerek Sezeri zor duruma drmeye alm. Soruya olumlu yant verildiinde bu
gruplarn vatan haini olduklarn kabul edilmi olacak, olumsuz cevap verildiinde Sezerin
onlarla grmesi gerektii sonucu kacak.
Gncel rnek 2:
nk Haydar Kutlu, szlerini yle bitiriyor: imdi bana komnizmin yerine neyi
koyuyorsun diye soranlara, yine komnizm diyorum. Ben de diyorum ki, Komnizm, yerine
konulacak hibir ey bulunmad zaman konulan bir ey midir?
Yazar, muhatabn zor durumda brakmak iin byle bir soru sormu. Muhatab
evet dese komnizmi kmsemi olacak, hayr dese kendi dediini yalanlam olacak.
Gncel rnek 3:
Blc ve irticai eylemlere kar devleti savunmasz brakmakla sulanan bir
Cumhurbakan veya hukuku bile bile inemekle sulanan bir hkmet ile mi Avrupa
Birliine gireceiz veya enflasyonu yeneceiz.
(Gngr Mengi, 23-8-2000, Sabah)
Yazar, burada evet yada hayr diye cevaplandnda, hkmet veya Cumhurbakan
hakknda sulayc ifadelerini kabul ettirecek ekilde soru soruyor.
Gncel rnek 4:
Bu kimi rahatsz eder? ran, diktatr Saddam, hanedan ynetimindeki Arap
lkeciklerini... Rahatsz olsunlar, olmallar. Kald ki kimdir bunlar? Dnya bilimine, sanatna,
retimine ne katklar vardr? slamiyet gnei btn bir evreni aydnlatmaya yetecek enerjiyi
z kaynaklarnda tutarken neden kendilerine slam lkesi denilen kabileleri aydnlatmyor?
MOSSAD m engelliyor, CIA m yasaklyor, Siyonizmin glgesi mi gneimizi
sndryor?
(Nuh Gnlta, 21.7.2000, Zaman)
Yazar, slamiyetin btn dnyay aydnlatabilecek potansiyeli olduu halde, slam
lkelerini aydnlatmamasnn gerekesinin darda aranmamas gerektiini sorular sorarak
ima ediyor. MOSSAD m engelliyor, CIA m yasaklyor, Siyonizmin glgesi mi gneimizi
sndryor? sorusuna evet dense bu defa da bahis konusu lkelerin dier nitelikleri
tartma konusu olabilecek..
ok Sorulu Safsata
(Fallacy Of Many Questions)
[Plurium Interrogationum]
Tanm: Tek ve basit bir cevap talep edermi gibi sunulan bir sorunun aslnda birden fazla
cevap ihtiyac yaratmas durumudur.
rnek 1:
nsanlarn kendi inanlarna gre ocuklarn yetitirmesini ve evde eitimi
destekliyor musun?
rnek 2:
Sizce yksek vergiler i hayatn etkiliyor mu?
rnek 3:
Nkleer santraller sizce istenir eyler mi?
Gncel rnek 1:
Blc ve irticai eylemlere kar devleti savunmasz brakmakla sulanan bir
Cumhurbakan veya hukuku bile bile inemekle sulanan bir hkmet ile mi Avrupa
Birliine gireceiz veya enflasyonu yeneceiz.
Yazar, soruyu evet ya da hayr eklinde cevaplama gerektirecek ekilde soruyor,
halbuki bunun aklamas birden fazla cevaba ihtiya gsterir. Bu konuda Cumhurbakannn
sulanmas , hkmetin sulanmas, Avrupa birliine girilmesi, enflasyonun yenilmesi
hakknda cevaplar verilebilir.
Snrl Seenek Safsatas

(Fallacy of Limited Alternatives)
Tanm: Tam bir inceleme aratrma ve delil ortaya koymadan, bir hareket seyrinin
baka seenekleri yok sayd veya dlad konusunda srar etme yanll.
rnek 1: Vergi yasalarnda reform yaplmas iin hkmeti drmeliyiz. Baka seeneimiz
yok, nk iktidardaki hkmet gemite vergileri indirmemiti.
rnek 2:
Microsoftun yazlm endstrisine hakim olmasna memnunum. Eer onlar
olmasalard u anda sahip olduumuz bilgisayar verimlilii olmayacakt.
rnek 3:
Eer Demireli yeniden Cumhurbakanla semezsek istikrar bozulur.
Gncel rnek 1:
Bir niversite, hemirelik okulunu durup dururken niin kapatr?.. nk orada
gen kzlara trbanl eitim veriliyordu. YK, bu okulun eitime byle devam edemeyeceini
Fatih niversitesine defalarca ve szl olarak bildirmiti. Bunun zerine kapatld.
Yazar ortaya delil koymadan sanki okulun kapatlmasna tek sebep trbanl eitim
verilmesiymi gibi karmda bulunuyor .
Gncel rnek 2:
Saytayn 12 milyon dolara mal olan ve 9 ylda ancak bitebilen lks binas; nce
sen kapacaksn... Hayr ben kapacam... ekimesinin kurban olmutur. Plajdaki bo
ezlonga kim erken gelir, havlusunu kim nce atarsa ezlong onun oluyorya...
te onun gibi...
Binay nce kapmak iin kskanlk krizine girdiler. Saytayn st ynetiminin binaya
oturma izni almadan ariv yerletirmesinin baka aklamas yoktur.
(Necati Doru, 31.8.2000, Sabah)
Yazar ortaya bir delil koymadan Saytay st ynetiminin binaya oturma izni
almadan ariv yerletirmesinin tek sebebinin binay sahiplenmek istemesi olduunu iddia
ediyor.
Yanl Sebep Safsatas

(Fallacy of False Cause)
[Non causa pro causa]
Yanl Sebep Safsatas, ortak noktalarnn argmanlarn sonucunda bir eyin dierinin
nedeni olarak kabul edildii Tartmal Sebep Safsatalar grubuna dahildir. Bu gruptaki
safsatalarda neden-sonu ilikisi olduka karmak olup, kolayca hata yaplabilir. Yanl
Neden Safsatasndan baka ncesinde Safsatas, Mterek Etki Safsatas, nemsiz Etki
Safsatas ve Karmak Nedenler Safsatas bu gruba dahil safsatalardr.
Tanm: ki olayda, yeterli delil olmakszn birinin dierinin meydana geliine neden
olduu eklindeki akl yrtme.
rnek 1:
Televizyon seyretmek iddete neden olmaktadr. nk televizyonun evlere
girmesinden sonra toplumdaki iddet oran artmtr.
rnek 2: Torun sahibi olmak kalp krizi olasln arttrr. nk torun sahibi kiilerde kalp
krizi geirme oran yksektir.
rnek 3: Nine: Evlenmek insann boyunu uzatyor. nk ben evlendikten sonra boyum ok
uzad.
Torun: Ka yanda evlendin?
Nine: 13 yanda.
rnek 4:
5 Maysta gezegenler ayn hizaya geleceinden deprem olacakm.
Gncel rnek 1:
Ama biz iin zn bir yana braktk, sorunu Sezer Eceviti aramal,hayr Ecevit
Sezeri aramal inatlamasna indirgedik. Bunu bir onur meselesi haline getirdik. Sanrm
genlerimizdeki arkllk kompleksinden bir trl kurtulamamzdan kaynaklanyor bu komik
durum.
(Tufan Tren, 14.8. 2000, Hrriyet)
Yazar Ecevitle Sezer arasndaki olayn bir onur meselesi haline gelmesinin nedenini
ortaya
delil
koymadan
arkllk
kompleksinden
kurtulamamza
balyor.
Gncel rnek 2:
Sahann profesyonellerine bakyorsunuz, rol deitike kar veya koca deitiriyorlar.
Nikh ve talkn dince akas olamayaca iin, gerek hayatlar da ekseriya kimin elinin kimin
cebinde olup olmad mehul bir ekle brnyor. Irzlar yol geen hanna dnm sanat
yldzlar (!) kimsenin malumu deil mi yoksa? Kh Mslman kh gvur rollerine
brnenlerin, ahsiyetleri de ou zaman orbaya benzemiyor mu?

Yazar sanat yldzlarnn, kah Mslman kah gavur rollerine
brnmeleriyle ahlakszlatklarn iddia ediyor.
Gncel rnek 3:
Bu dediimiz trden olanlar dostluk, mostluk grubu deil sadece birtakm
uyank milletvekillerinin bedavadan yurtd gezisi yapmalar iin uydurulmu formllerdir.
Nitekim Amerikallar kimseye bedava gazoz bile ikram etmedikleri iin
olsa gerek milletvekillerimiz ABD iin dostluk grubu kurmamlar.
(Oktay Eki, 18.8.2000, Hrriyet)
Yazar millet vekillerimizin ABD iin dostluk grubu kurmamalarna neden olarak
Amerikallarn kimseye bedava gazoz bile ikram etmediklerini gsteriyor
Gncel rnek 4:
Deve srs kadar Arap lkesi, aralarnda kalm bir avu srailliyle ba edemiyor.
nk; bu ada artk ilkellik saylan savalar kazanmak iin bile ada ve uygar olmak
gerek. retime katlmayan, kara rtlere hapsedilmi kadnlarla... Hurafe-yalan
ezberletilerek bytlen ocuklarla... Bin yl nceden kalma bir hukukla... Yasaa ve korkuya
dayal bir ilkel sosyal yapyla, ne ada olunur, ne de gl...
Sava da kazanlmaz...
Bar da...
(Bekir Cokun, 14.10.2000, Hrriyet)
Yazar, Araplarn sraille ba edememesini kara rtl kadnlara, hurafeyle
bytlm ocuklara ve bin yl nceden kalma hukuka balyor. Halbuki, srail de teokratik
bir lke olduundan, Bin yl nceden kalma bir hukukla ynetilir
Gncel rnek 5:
Siz hi olimpiyat ampiyonu oldunuz mu? Ben olmadm. Olmay ok isterdim ama
olamadm. ounuz da olmamsnzdr. O yzden de Naim'i eletirmeyelim.
(Fatih Altayl, 18.9.2000, Hrriyet)
Yazar, Naimi eletirmememiz gerektii sonucuna, oumuzun olimpiyat ampiyonu
olamamamz nclnden yola karak varyor.
ncesinde Safsatas
(Fallacy of Previous This )
[Post Hoc Ergo Propter Hoc]
Tanm: Bir olayn olmasnn, belli bir zaman sonra baka bir olaya neden olduu sonucuna
balamaktan doan hatal karm. Yanl neden safsatasnn zel bir eklidir. Batl itikatlarn
temelinde bu safsata yatar.
rnek 1:
Btn araba kazalarnn ncesinde kavakta siyah bir kedi grlmt. Yani,
kavakta bir daha siyah bir kedi grdmzde kesinlikle bir kaza olacak.
rnek 2:
O, milletvekili seildikten sonra, enflasyon azald. Demek ki Onun seilmesi
enflasyonun dmesine neden oldu.
Gncel rnek 1:
Diyeceim u ki, adna rol denen ey, hakikat noktasnda hi aka kaldrmyor. Eninde
sonunda insan o role uygun bir ahsiyetle noktalanyor. Ehl-i hakikat bir bymz, Ebu
Cehil rolne karlan bir gencin, sonradan tam bir inansz olup ktn ibretle aktarmt
yle ise, evltlarmz o tehlikeden mmkn olduu kadar uzak tutmakta fayda var. Oyundur
canm, bunda ne var? gevekliine dmeye gelmez.
Yazar Ebu Cehil roln oynayan gencin, sonradan inansz birisi olmasnn nedeni
olarak oynad rol gstererek, insann rol yapmasyla kiiliinin deitii karmn yapyor.
Gncel rnek 2:
emperyalistlerin klesi durumuna dmtk.
Yazar, Demokrasi yokken 7, denize hakim olduumuzu , demokrasi geldii iin artk
emperyalistlerin klesi durumuna dtmz karmn yapyor.
Mterek Etki
(Joint Effect)
Tanm; Her ikisi de tek ve gizli nedenin sonular olduu halde birinin dierinin nedeni
olduunun sanlmas durumu.
rnek 1: Ateiniz var, bu nedenle vcudunuzda krmz lekeler olumu. (Gerekte, kzamk
hastal ate ve krmz lekelere neden olmutur.)
rnek 2:
sizliin artmas gelir dalmnn daha da bozulmasna neden
olmutur. (Oysa, her ikisinin de nedeni retim azldr.)
hmal Edilebilir Neden Safsatas

(Genuine but Insignificant Cause)
Tanm: Bir oluumun birden fazla nedenlerinden
daha ok nemliymi gibi sunulmas durumu.
birisinin dierlerinden
rnek 1:
Ankarann ukurda kurulmu olmas hava kirliliine neden oldu.
rnek 2:
Beton binalarn artm olmas, ehirlerin ikliminin deimesine neden oldu.
Gncel rnek 1:
Bugn dnyay kasp kavuran engellenemez bir ak var: KRESELLEME. Ve
Trkiyede bu rzgarn nnde durabilecek tek set var: Trk Milliyetilii. Dnyann egemen
efendileri bu yzden korkmaktadr milliyetilikten.
(Mjdat ztrk, 5.9.2000, Ortadou)
Yazar kresellemeye kar kabilecek ok sayda unsur(rnein, antikapitalist
akmlar) olduu halde, milliyetilii kresellemeyi durdurmak zere tek engel olarak
sunuyor.
Gncel rnek 2:
Bizim laiki bayanlar, karnlar imesin, karn derileri genilemesin diye hamile
kalmak istemiyorlar. Bir de ocukla kim uraacak. ocuk ayak ba onlar iin. Kpek
beslemek daha iyi. Zaten onlar da yle yapyor. Doum kontrol kampanyalar sonunda
adalarn nesillerinin kurumasna yol at. Geni halk kitlelerini yalanlarna inandramadlar.
(Abdurrahman Dilipak, 9.10.2000, Akit)
Yazar, laiki bayanlarn ocuk yapmamasna neden olarak vcutlarnn bozulmamas
istemlerini ileri sryor., ekonomik vb. nedenleri yok sayyor.

Yanl Yn Safsatas
(Wrong Direction, Confusing Cause And Effect)
Tanm: Etki ve tepki arasndaki ilikinin ters evrilmesi hatas.
rnek 1:
Liselerdeki seks eitimi, AIDSin artmasna neden olmutur.
rnek 2:
Erozyon olduu iin aa dikmiyorlar.
Karmak Nedenler Safsatas

(Complex Cause)
Tanm: Sonuca pek ok olay etki etmesine ramen, sonucun tek bir etkiye balanmas
hatas. Pek ok nedenden birisinin etkisini abartmak hatas ile kartrlmamaldr.
rnek 1:
Reklam tabelasnn yanl yere konulmas kazaya neden oldu.
(Doru, fakat srcnn alkol almas ve/veya uykusuz olmas, bir yayann yola
frlamas, vs. dikkate alnmamaktadr.)
rnek 2:
Orman yangnlarna scak havalar neden oldu.

(Sabotaj, dikkatsiz ate yaklmas vs dikkate alnmaldr.)
rnek 3: Su oranlarndaki art, sitelerde yaamak isteyenlerin saysn arttryor. (Stat,

gelir, sitelerin sosyal tesisleri vb. etkiler dikkate alnmamtr)
Gncel rnek :
En arpc rneklerden biri ise, mesleki eitim ad altnda heba edilen trilyonlar. ada
meslek alanlar yerine modas gemi meslekleri retme konusunda srar eden ve bu yzden
yzde 30, 40 kapasite ile alan meslek okullar, en byk israf kaplarmzdan biri...
(Abbas Gl, 10.10.2000, Milliyet)
Yazar mesleki eitim kurumlarnn %30-40 kapasite ile almasnn birok nedeni
olabilecei halde sadece modas gemi meslekleri retmek konusundaki srar olduunu
sylyor.
Yetersiz rnek Safsatas

(Fallacy of Insufficient Sample)
statistiksel yorumlar, rnek ile btn arasnda bir benzerlik olduu kabulne dayanr.
Benzerlik ne kadar fazla ise karmlar o kadar gvenilir olur. Dier taraftan, rnek btne
benzemiyorsa karm yanltr.
nermelerin doru olmas halinde
bile,
sonu yanl olabilir. statistiksel Hata Safsatalardiye bilinen bu blmdeki safsatalar
olaslk teorisinin yanl uygulamalarndan kaynaklanrlar. Bu gruptaki safsatalar
unlardr: Yetersiz rnek Safsatas, Yanl Benzetme Safsatas, Yok Sayma Safsatas, Smen
Alt Safsatas, Kumarbaz Safsatas
Tanm: Az sayda rnek ile abuk genelleme yapma hatas.
Bu safsata ou kez Genelletirme Safsatas ile kartrlr. Genelletirme Safsatasnda
istisnai durumlar iin geerli olan eyler, genele uygulanmak istenmesine karn acele sonu
kartma safsatasnda az sayda rnekle genelleme yaplr..
rnek 1:
Bir feminist olan Leyla erkeklerden nefret eder. O halde btn feministler
erkeklerden nefret eder. (Tek bir Leyla rnei ile feministlerle ilgili bu sonuca varlamaz.)
rnek 2: Kyn giriinde iki tane cce grdm. Demek ki bu kyn insanlarnda kaltmsal
anormallik var. (ki ccenin grlm olmas btn bir ky iin kaltmsal anomali olarak
genelletirilemez.)
rnek 3: Bizim ailenin erkeklerinin tm ok hzl araba kullanrlar. Demek ki, btn erkekler
hzdan holanr.
rnek 4:
Sava tanklar arabalardan daha fazla yakt harcar. O halde dnya petrol
tketiminin byk ksm tanklar tarafndan yaplyor.
Gncel rnek :
Ama laf aramzda ayr evlerde yaamak isteyen bir kadnla evlenmeyi de hibir
erkek istemiyor. Mesela, evlenelim" diyorlar, ayr yaayalm ama" denince, ne diye
evlenelim o zaman" diyorlar. Hakllar aslnda! Hem evli olup hem de evdeki yemekten, tden
yine kendileri sorumlu olunca, niye evli olsunlar ki!
(Duygu Asena, 10-9-2000, Milliyet)
Yazar btn erkeklerin evlilii sadece hayat kolaylatracak birtakm ilerin kadnlar
tarafndan yaplmas salamak iin istedii genellemesini yapyor. Baz erkekler byle
dnebilir ama bu tamamn kapsamaz.
Temsil Etmeyen rnek Safsatas

(Unrepresentative Sample)
Tanm: rnek ile btn arasnda bir benzerlik yoktur. rnek, temsil ettii btnden
farkl olduu iin, yaplan karm da hatal olur.
rnek 1: Metallica konserinde statta ine decek yer yoktu, heavy metal Trklerin en
ok sevdikleri mzik tr. (Stattaki genlerin Trk genliini temsil eden bir rnek olduklar
kukulu).
rnek 2: nmzdeki seimde ANAP kesin iktidar. Rizede yaptm ankette
halkn %80i ANAP tercih etti.
(Rize halk Trkiyenin btnn temsil edemez.)
Gncel rnek 1:
Defalarca belirttiim Trkiyede en ok taraftar olan kulp Fenerbahedir
gerei, geenlerde yaplan bir anket sonucu resmen aklanmt. Bu ankette Akl banda
olanlarn Sar-Lacivertli kulb destekledii, Galatasarayn ise Yeni yetmeler tarafndan
sevildii ortaya kmt. te bu zellik, Fenerbaheli taraftarlarn daha kaliteli, futboldan
anlayan, sadece galibiyeti deil iyi oyunu da grmek isteyen bir kitle oluturduunu ortaya
koyuyor. Bu taraftar kurallar da hakemler kadar bildiini ve yaplan hatalar annda tesbit
ettiini her frsatta gsteriyor. Nitekim stanbulspor manda Anderssona yaplan penalt
pozisyonlarnda Muhittin Boat, Ankarada da Mustafa ulcuyu slklamalar bunun en
arpc kantdr.
(Necati Bilgi, 1.9.2000, Fanatik)
Yazar , ankette tespit edilen tiplemeler, sanki Trkiye futbol severlerine rnek tekil
ediyormu gibi bunu btn Trkiyeye uyguluyor.
Gncel rnek 2:
Bir baka internet anketinde yine sorulmu: KHKnn kmasna taraftar msnz?
Cevaplar yle: Evet: Yzde 18.6, Hayr: Yzde 81.4 Bu sonular, aa-yukar; halkn
hkmete olan desteini ya da gvensizliini de gsteriyor.
Yazar internet kullanan belirli bir ya ve mali durumdaki kitlenin , KHKnn kmasna
taraftar olan halk temsil ettiini iddia ediyor.
Yanl Benzetme Safsatas
(False Analogy)
Tanm: A ve B arasna bir benzerlik kurulmas, Ann zelliklerinin Bde de olmas
gerektii eklindeki yanl karm durumu.
rnek 1: i ivi gibidir. iviyi akmak iin bana vurmak gerekir. ilere de ayns yaplmal.
rnek 2: Yunanllarla benzer yemekleri yiyoruz, benzer mzikten holanyoruz. Neden biz
de onlar gibi Noel kutlamas yapmayalm?
Gncel rnek 1:
Bizim millet, ifrat ve tefrit arasnda bir trl ly bulamad iin, gitti canavar
dediimiz kollu makinelere oluunun ocuunun nafakasn yatrd... ok evler ykld, ok
ocaklar snd. Ama kapattm demekten kolay yok. -Kapattm.. yi yaptn... Eitimi idare
edemeyenler de okullar kapatsn... rticaya mani olamayanlar da camileri kapatsn, vesselam.
(Rauf Tamer, 22.8.2000, Sabah)
Yazar, kumarhanelerin kapatlmasn, kumarhanelerin sorun olmasna retilmi
bir zm olarak sunulmasn eletirmek iin sadece problemli olma ynyle benzeyen
olaylara dikkat ekecek ekilde karm yapyor.
Gncel rnek 2:
Sayn Baheli dn Malazgirtteydi. Haneresini yrtarcasna baryordu. Malazgirt
ruhunu biz koruyacaz... Ah keke bu sz yerine getirecek cesarete sahip olsayd. Kendisini
biz de alklardk. Sultan Alparslan Malazgirt ovalarnda 30 bin kadar mcahitle 300 bini akn
Bizans ordusunu hezimete uratmt. Son yaplan genel seimlerde milletimiz solun
karsndaki partilere 550 milletvekili olan Mecliste tam tamamna 412 milletvekillii
vermiti. Bu netice Sayn Baheliye Malazgirt ruhunu koruyacak yreklilie sahip olduunu
ispat etmek iin tarihi bir frsat idi. Kendisi Babakan olabilir Malazgirt ruhuna sahip bir
koalisyon oluturabilirdi. Ama bunu yapamad ne yazk ki gitti Ecevite muavin oldu.
(Sleyman Arif Emre, 28.8.2000, Milli Gazete)
Yazar, Meclisteki sa partileri Alparslann ordusuna, sol partileri de dmanlarna
benzetiyor. Ve bu benzetmesine dayanarak mecliste sol partinin bakanna babakanln
verilmesi sebebiyle Malazgirt ruhunun kaybedildii karmn yapyor.
Gncel rnek 3:
stanbulda baz zel ambulans firmalar bu aralar zaman zaman hasta tamak
iin deil, bir yere acele yetimek isteyen kimseler iin taksi olarak kullanyorlarm. Biz bir
hasta hastaneye yetiecek diye sol eridi aceleyle boaltrken mesela bir iadamn
havaalanna yetitiriyorlarm meer. Aln ite bir salk ve merhamet istismar. imdi
yetkililer ne yapacaklar? Din istismarn nlemek iin din ve vicdan hrriyetini kaldrdklar gibi
ambulanslarn istismarn nlemek iin tmyle ambulans sistemini mi kaldracaklar? Sakn

kaldrmazlar demeyin, bu kafa onu da yapar.
(M. Akif Aydn, 14.10.2000, Yeni afak)
Yazar, ambulanslarn trafii istismar ile, din istismarn benzeterek ambulanslarn
kaldrlmas gerektii karmn yapyor.
Yok sayma Safsatas

(Slothful Induction)
Tanm: statiksel verilerle ile elde edilen sonucun muhatabnn aleyhinde olmas
nedeniyle yoksaylmas.
rnek 1: Ali son 6 ayda 12 kaza yapt ve halen bunlarn bir hata deil tesadf olduunda
srar ediyor.
(Deliller onun hatal olduunu gsterdii halde.)
rnek 2:
Pek ok anket sonucu, DYP nin karaca milletvekili saysnn 50den fazla
olmayacan gsterdii halde, Parti lideri hala iktidar olacaklarn sylyor.
Smen Alt Safsatas

(Fallacy of Slanting)
Bir eyi savunurken hesaba katlmas gereken belirli noktalar bilinli bir ekilde
atlayarak, yetersiz veya ar vurgulayarak, bir sonuca varlmas konusunda nem arz eden,
sonula alakal delillerin saklanmas
rnek 1:
kazand.
Vanspor bu ma byk bir ihtimal kazanacaktr. nk son 10 mandan 9unu
(Son 10 ma ikinci lig takmlaryla oynamtr, imdiki rakibi ise birinci ligdendir.)
rnek 2: Eski Sovyetler Birliinden bir gazete maneti. Sovyet Rusya spor msabakasnda
ikincilik ald. Birleik Devletler ise sondan nc oldu.
(Yarmaya sadece lke katlmtr, ABD birinci, Sovyetler Birlii ise ikinci
olmutur.)
Gncel rnek :
Devlet baba, daha dorusu Cumhuriyeti kuran kadrolar adna hareket ettikleri
iddiasnda bulunanlar benim trbemden milyonlar, milyarlar, trilyonlar kesiyorlar, bunun
karlnda da benim kzmn, benim kardeimin, benim ablamn ve benim komumun
bandaki rtye el atyorlar.
(Atilla zdr, 09.10.2000, Akit)
Yazar, devletin ya da Cumhuriyeti kuran kadrolarn bugnk temsilcilerinin trbelere
girerken para almasna ramen bartsne kar olmasnn bir tutarszlk olduu karmn
yapyor. Ancak yazar burada devletin
trbelerin deil mzelerin ziyaret edilmesi
karlnda para ald gereini saklyor.Baz mzelerin iinde trbelerin olmas trbelerden
para alnd anlamna gelmez
Kumarbaz Safsatas
(Gamblers Fallacy)
Tanm: Bir olayn gemite nadir geeklemi olmasna dayanarak, gelecekte daha yksek
ihtimalle ortaya kabileceini kabul etme yanlgs. Olaslk teorisinde, her olay ya da
oluumun bir ncekinden bamsz olduu kabuln reddederek, rnein madeni parann on
kez tura geldikten sonra, on birincide yaz geleceini iddia etmekten oluan hata.
rnek 1: Zar atma masasna yine gitmelisin. Yedi atma ans altda bir, zarlar be kez attn
halde yedi tutturamadn. Elin mahkum, imdi yedi atacaksn.
rnek 2: Yaknda zengin olacam. Nasl bu kadar eminsin? Biliyorsun, her hafta Spor Loto
oynuyorum. imdiye kadar hi kazanmadm. Bu nedenle kazanma ihtimalim gittike artyor.
Bir Bilen Safsatas

(Argument To Authority, Appeal To Authority)
[Argumentum Ad Verecundiam]
Bu blmdeki safsatalarda ortak olan nokta, iddiay kabul ettirmek iin, bir otoriteye
veya geleneklere, adetlere v.s. bavurulmasdr. Otoriteye Bavurma Safsatalar ad verilen
grupta u safsatalar yer alrlar: Bir Bilen Safsatas, rrasyonel Otorite Safsatas, nanca
Bavurma Safsatas Ortak Tutuma Bavurma Safsatas, Grup Basks Safsatas, Faydac
Safsata, Beendirme Safsatas, Dayatma Safsatas, Tavr Etkisi Safsatas, Genetik Safsatas
Tanm: Bir Bilen Safsatas, bir iddiann kabul iin otoriteye (kii, rf, adet, kurumlar
vs.) veya bunlara duyulan sayg, hrmet veya korkuya bavurmak. Kiinin kendi tercih ve
sorumluluklaryla ilgili kararlarn denetimini, kendisinden daha iyi bildii inancyla baka
birinin otoritesine brakmas
rnek 1: Tarih hocam aya iniin bir hile olduunu syledi. Ona inanyorum, nk o benden
daha fazla tahsil yapm biri.
rnek 2:
sylyor.
Senin fikrini kabullenmem mmkn deil, nk gazetenin bayazar aksini
Gncel rnek 1:
FP Lideri Recai Kutan partisinin kongresine 3 gn kala Erbakan kozunu ileri srd.
Kutan, Erbakann Abdullah Gle Senin aday olman iin erken, daha gensin, biraz bekle
dediini syledi.
(11.5.2000, Posta)
Kutan, Abdullah Gle kongrede aday olmamaya ikna etmek iin somut neden
gstermek yerine Erbakann szn aktaryor.
Gncel rnek 2:
Gorbaov diyor ki; problem, problem, problem... yleyse...Gerekli olan ne? Ve
sonra kendi sorusunu yantlyor: -Gerekli olan ibirliidir... Diyalogdur. Evet gerekli olan
ey diyalog.
(Yavuz Donat, 12.8.2000, Sabah)
Yazar, diyalogun neden gerekli olduuna kant olarak Gorbaovun szn gsteriyor
Gncel rnek 3:
Tansu'yu lkenin bana ben bel ettim, demi Demirel. Cneyt Arcayrekin
kitabnda yazyor. Bekleyen Adamn Gerekleen D adl kitap. Vaktiyle emaneti olarak
partiyi teslim ettii Cindoruk iin de hasta demi Demirel... Adam Meclis Bakan yaptk
demi ve tarafsz kalamamasndan yaknm... Hem de Oktay Ekinin yazdklarna hak
vererek.
Demi mi dememi mi diye hi tereddt geirmedim. nk Cneyt aabey, byle bir
ey uydurmaz. Belli ki demi.
(Rauf Tamer, 19.9.2000, Sabah)
Yazar kitapta yazlanlarn doruluunu sadece Cneyt Arcayrekin kiiliine bakarak
iddia ediyor.
rrasyonel Otorite Safsatas (Fallacy Of Unqualified Source)

Bir iddiay desteklemek iin, o konuda bilgi sahibi olmayan kiileri uzman olarak
gstermekten doan hatal karm.
rnek 1:
Hlya Avar bu sene enflasyonun deceini syledi, Ben de yatrmlarm ona
gre deerlendirdim.
rnek 2: Annem, ocuun alamasnn iyi olduunu, alarken cierlerinin istiini syledi,
ben de braktm alasn.
rnek 3: Komu mide arsna kekik suyunun birerbir geldiini syledi, ben de kaynattm.
rnek 4: Hamdi Amca, otomobilin tekerleklerine tekmeledi, lastiklerin idare
edeceklerini syledi, ben de deitirmedim.
nanca Bavurma Safsatas
(Appeal to Belief)
[Consensus Gentium]
Tanm: Bir fikir ya da iddiann doruluunu, insanlarn ok byk ounluunun ona
inandn ya da tm insanlarn onu btn zamanlar boyunca benimsediini savunarak iddia
etmekten doan hata
rnek 1:
UFOlarn baka gezegenlerden geldiine inanmyor musun? Neden olmasn?
UFOlarla ilgili son kamuoyu aratrmalar insanlarn ounluunun UFOlara inandn
gsteriyor.
rnek 2:
Tanr vardr. nk insanlarn byk bir ksm onun varlna inanyor.
Ortak Tutuma Bavurma Safsatas

(Appeal To Common Practice)
Tanm: neriyi kabul ettirmek iin, byk ounluunun ortak bir davran olduu
dncesine bavurarak doru olduunu iddia etme.
rnek 1:
rnek 2:
yapar.
Ne olmu kopya ektiysem yani? Kopya ekmeyen var m?

Yemek yapmak erkeklerin grevi deildir. nk evlerde hep kadnlar yemek
Gncel rnek 1:
Yine televizyonlarda Hakan krn dedikodular yaplyor. kyor Hncal Ulu,
Hakan mthi paragz diyor. Bir bakas apayr eyler konuuyor. Grn ite, bunlar spor
yazar! Halbuki Hakan krn Galatasaraya neler kazandrdn sar sultan bile biliyor.
Para canls olmayan kald m memlekette? Hakana paragz diyenler, adeta bedava deil
yazarlk yapmak, selm verirler mi insana? nsan biraz dnr, hele yan ban alm
adamlarn biraz daha yutkunmas lzm konuurken. ocuk gitmi talyaya, kendini ispatlama
peinde, rahat brakn garibi.
(Sami zey, 29.8.2000, Akit)
Yazar Hakan kr paragzlkle sulayanlara kar savunurken, memlekette zaten
para canls olmayan da kalmad diye Hakann paraya dknlnn normal olduu
karmn yapyor..
Grup Basks Safsatas

(Bandwagon, Peer Pressure)
Tanm: Bir neriyi kabul ettirmek iin deliller ne srmek yerine bir grubun basksn
veya beenisini ne srme hatas.
rnek 1: Ali: Aye, sen okuduun o kitab pek beenmediini syledin ama , bizim grubun
baucu kitabdr o.
Aye: Yok canm, beendim.
rnek 2:
Ahmet: Bana gre, herkes lkesini sevmeli ve milliyeti olmal.
Elif: Sen bir faistsin. Biz byle dnmyoruz.

Ahmet: Tamam,tamam. Szm geri aldm.
rnek 3:
Raky sevmelisin. Her Trk erkei raky sever.
rnek 4: Medeni kanunun deitirilmesi ile ilgili almalar konusunda baz tereddtlerim
vard, ama herkes beendiine gre benden de okey.
Gncel rnek 1:
Trkiyenin en az 75 yldr laik yneticileri var.
Deil slmclar, dini grnrl belirgin ekipler dahi Trkiyeyi ynetmedi bu kadar
zamandr. Hemen Refahyol hkmetine atfta bulunanlar olacak. Bu koalisyon hkmetinin
bir kanad dindarln gizlemeyen particilerden oluan bir partinin mensuplar idi. Fakat bu
partinin ne tznde, ne programnda bir din, dindarlk imas dahi yoktu. craatnda var
myd? Bu partinin -eer byle bir niyet tayorsa- koalisyon dneminde dini bir icraat
yaptn sylemek ok g... yleyse? Trkiyede hrriyet yoksa, adalet yoksa, kirlilik varsa,
yolsuzluk varsa, smr dzeni varsa... Bunlarn olduunu herkes sylyor.
(Asm Yenihaber, 9.10.2000, Akit)
Yazar, Trkiyede hrriyet olmad, adalet olmad, kirlilik olduu, yolsuzluk

olduu, smr dzeni olduu eklindeki iddialarna delil olarak herkesin de bunu sylediini
gsteriyor.
Faydac Safsata
(Pragmatic Fallacy)
Tanm: Bir eyin baz insanlar zerindeki yararl etkilerinden dolay doru olacan
varsaymak.
rnek 1: Fenerbahenin 6 yabanc oynatmasndan dolay ceza grmemesi Fenerbahenin
menfaatinedir. Kulp menfaatlerini gzetmekle ykml federasyonun Fenerbaheye ceza
vermesi yanltr.
rnek 2: Trolle avlanmay yasaklamak, balklar a brakmak demektir.
rnek 3: Fndk taban fiyatn arttrmak gerekir, yoksa fndk reticileri perian olurlar.
rnek 4: Emeklilik ya 40a indirilmelidir, yoksa memurlar madur olurlar.
Gncel rnek 1:
Bu arada, unutmadan ekleyelim, Suriyeye yeni atanan bykelimiz de frtnalar
yaratt. Hadi, kolu krp yenin iinde tutalm ve frtnann nedenini yazmayalm.. Bilen bildii
ile kalsn.. Ne de olsa, son tahlilde Dileri Bakanlnn, Trkiyenin gzbebei bir bakanlk
olmas lazm. Diplomatlarmzla 25 yl akn sre birlikte olunca, ister istemez yerleiyor bu
duygu..
(Sedat Sertolu, 18.8.2000, Sabah)
Yazar, Trkiyenin Suriye Bykelisinin hakknda bildii baz eyleri aklamamann
Trkiyenin faydasna olduu gerekesiyle aklamyor.
Beendirme Safsatas
(Appeal To Personal Interests)
[Argumentum Ad Personam]
Tanm: Bir neriyi kabul ettirebilmek iin bakalarnn tercihlerine, kiisel eilim ve
karlarna ba vurma.
rnek 1:
Sen Tansu illeri beenirsin. O halde onun ekonomi politikasn desteklemek
zorundasn.
rnek 2: Senin gibi klasik mzik seven bir insann, o konseri karmamas lazm.
rnek 3: Sen zaten liberal adamsn, karn gece eve ok ge gelmise ne olmu?
rnek 4: Emeklilik yann ykselmesiyle ilgili yasa tasarsn neden destekliyorsun, tasar
meclisten geerse, emekli olmak iin 4 yl daha fazla alman gerekecek.
Dayatma Safsatas
(Fallacy Of s To Ought)
Tanm: Tanmlayc anlamlar ieren terimlerin dayatlmas suretiyle, bunlarn
kabullenilme zorunluluunu ortaya koyma iddias
rnek 1:
Kapitalizm en iyi ekonomik sistemdir. Dolaysyla, tm toplumlar
kapitalizmi benimsemelidir.
rnek 2:
Trkiyeyi eteler ynetiyor. Bir eteye ye olmazsak kesinlikle yaayamayz.
rnek 3: Sleyman Demirel aralarndaki en tecrbeli adamdr. Ona oy vermek lzm.

rnek 4: Arkada bizdendir. ini ona gre gr.
Gncel rnek 1:
Bana dnyanzdan ey sevdirildi: 1. Gzel koku.2. Kadn 3. Gzmn nuru
namaz. (Hadis sahihtir.) Hadisi erifte sralanan ey vardr. Gzel koku, kadn ve namaz.
Kadn, gzel koku ile namazn arasnda zikredilmitir. Elbette ki bunun bir hikmeti vardr.
nk kadn, koklanarak kendisiyle ferahlk duyulacak ve namaz gibi kutsal bir varlk olarak
anlalacaktr. Bu zellik ve hususiyetlerle donatlm bir kadn ile evlilik yapp da huzurlu
yaamamak akl ve mantk ddr.
(Abdullah Byk, 25.8.2000, Akit)
Yazar, Hadisten yola karak tanmlad kadnlarla evlilik yapp huzurlu yaamamann
akl ve mantk d olduunu sylyor/dayatyor,
Gncel rnek 2:
Japonlarn tarifiyle temel forml u: nce Japonya, sonra irketim, sonra ailem,
sonra da ben!.. Demek ki bizim iin de tartlmaz forml belli: nce Trkiye, sonra irketim,
sonra ailem, sonra da ben.
Yazar Japonya iin geerli olan formln bizim iin de geerli olduunu ve bunun da
tartlamayacan dayatyor.
Mazruf Deil Zarf Safsatas

(Style Over Substance)
Tanm: neriyi yapan kiinin tavrlarnn, nerinin kabulnde ikna edici rol oynamas.
rnek 1:
O efendi klkl adam hrsz olamaz.
rnek 2:
Ali kalabalkta nasl davranlacan bilir, kavgay o balatm olamaz.
rnek 3: Berna Ylmaz kibar bir kadn, kocasnn yerine AB kongrelerine onu yollamal.
rnek 4: Ahmet tuttuunu koparr, dernek bakan olmak onun hakk.
Genetik Safsatas
(Genetic Fallacy)
Tanm: Bir eyi; kayna, kkeni veya balangc asndan deerlendirmek, aklamak veya
reddetmekten doan hata. Bir iddia veya eyin kaynanda bulunmu bir kusuru, delil kabul
ederek iddiann veya eyin gzden dmesine neden olma.
rnek 1:Trkler Gebe Bir Toplumun ocuklardrlar, iyi Mimariden Anlamazlar.

rnek 2: O resimden ne anlarm, alt taraf bir kapcnn olu.
rnek 3:Hrszn olu da hrsz olur.
Tehdit Safsatas
(Argument From Force)
[Argumentum Ad Baculum]
ddiay kabul ettirmek iin birtakm duygulara hitap eden safsata trleri pek
yaygndr. Bunlardan bazlar Tehdit Safsatas, Acndrma Safsatas, Yaygn Kabul Safsatas,
nyargl Dil Safsatas, Mazeret Safsatas
Tanm: Tehdit Safsatas, bir iddiann kabul edilmesi iin, korkutmak, kzmak, tehdit etmek,
g kullanmaya kalkmaktan doan hatal karmdr.
rnek 1:
rnek 2:
etmelisin.
Doru sylediimi dnmyorsan, senin kafan kopartacam!

ini kaybetmek istemiyorsan, irketin yeni politikasnn iyi olduunu kabul
rnek 3: Hocam, dersinizden 85 almaya ihtiyacm var. Bu durumu konumak iin 1 saat
sonra odanza geleceim. u anda babamn yanna gidiyorum. Aklma gelmiken, babam
fakltenin dekandr. Grmek zere.
Gncel rnek 1:
Erbakan, kendisine itaat etmelerini istedii FPlilere Uhud savandan rnek verdi;
Uhudda peygamberimizi dinlemeyenler bozguna urad.
(11.5.2000, Posta)
Erbakan kendisine itaat etmeyenlerin itaat etmesini salamak iin Uhud Savanda
peygamberimizi dinlemeyenler yznden bozguna uradn sylyor.
Gncel rnek 2:
Konuyu fazla amak istemiyorum ama damarma baslrsa hepsini tek tek aklarm.
u anda zellikle trafik kazalarnn bol olduu Geliboluya ambulans tahsis edilmesi benim iin
en nemlisi... Gerisini gerekirse tekrar yazarm.
(Ahmet Vardar, 15.8.2000, Sabah)
Yazar Geliboluya ambulans tahsis edilmezse bildiklerini aklayacan syleyerek
yetkilileri tehdit ediyor
Gncel rnek 3:
Yanl yoldasnz. Amacnz Kadirizmi kertmekse ikinizin yann toplamndan
fazla yeeni vardr Kadir'in.
(Pakize Suda, 12.9.2000, Hrriyet)
Yazar, muhataplarnn neden yanl yolda olduunu anlatmak yerine Kadir nanrn
yeen saysyla gzda vermeye alyor.
Duygu Smrs
(Argument To Pity)
[Argumentum Ad Misericordiam]
Tanm: Argman karsndakine kabul ettirebilmek iin, onun acma hissinden
yararlanma durumu.
rnek 1: Hakim
bey ltfen, beni adam ldrmekten hapse atmayn! Beni hapse atarsanz ocuklarm a
kalacak.
rnek 2:
Umarm nerimi kabul edersiniz. Son aym bunun zerine alarak geirdim.
rnek 3:
Hocam, bu dersten A almak zorundaym. Eer alamazsam bursum kesilecek.
Gncel rnek 1:
O ahvalde de polis pislik yaparsa, adam dvmeye, ikence yapmaya balar ve hl
rvete bularsa, o zaman biz onun yakasna yapacaz, grecek hanyay konyay... Yanl
m konuuyorum Sayn ileri Bakanm!.. Bu sylediklerimde, toz zerresi kadar yanllk veya
eksiklik var m? Yok ama hani hareket?.. Evde bebeler st beklerken, bu adamlar daha ne
yapsn?..
Yazar polisin yeterince iyi alt iddiasn daha ikna edici hale getirebilmek iin
evdeki st bekleyen bebeklerden bahsediyor.
Gncel rnek 2:
Evet, byle derim... Ama bir trl aramyor!.. Herhalde, Erdal Bilallarn banda
olduu stanbul Konseyinde olmadmz iin! Oysa biz, sadece stanbulla snrl deiliz...
Ufkumuz geni... Biz, tm Trkiyeyi iine alan Anadolu Konseyinin iindeyiz. tilen,
horlanan, aalanan, gariban Anadolu insannn yannda ve onlarn sesiyiz!

Yazar, stanbul Konseyine ye olmad iin birileri tarafndan aranmadn
sylyor. Kendisinin Anadolu Konseyi iinde yer ald ifadesini kuvvetlendirmek iin baz
acndrc sfatlar kullanyor.
Gncel rnek 3:
Belediye otobslerini kullanan ofrler bitmi durumda! Bilmiyor olamazsnz ki,
bu insanlar 1997den beri szleme yapmadlar ve zam alamyorlar...150-200 milyon lira
arasnda maalarla, srnme noktasndalar, bor iinde yzyorlar... Ruhsal olarak fel olmu
durumdalar. Bu insanlar, koca koca otobslerle vatanda tayorlar, trafie kyorlar...
stanbulun belki de en ar iini yapyorlar...Ayptr, gnahtr, yazktr. Bir anlamazlk varsa,
bakan gibi araya girin ve sorunu zn! nk bu insanlar, binlerce can tayorlar, akl ta
deil... Durum kritik, sylyorum! Sonra, ok cannz sklr... zlrsnz!..
Yazar belediye bakann belediye otobs ofrleriyle szleme yapmaya zorlamak
amacyla onlar acndrmak gibi bir metot izliyor.
nyargl Dil Safsatas (Prejudicial Language)

Tanm: Fikri kabul ettirmek iin, neride duygu veya anlam ykl terimlerin kullanlmas.
rnek 1:
Her akl banda insan, Trkiyedeki gelir dalmnda byk bir adaletsizlik
olduunu kabul eder.
rnek 2:
Trkiyenin aydnlk insanlar, size Cumhuriyet okumak yakr.
rnek 3; Kebapla viski ien magandann dik alsdr.

Gncel rnek 1:
Clintonun deyimi ile 21. Yzyln kaderini belirleyecek lkenin Cumhurbakan, byle
bir zirveye turist gibi gitmemeli.
Yazar, fikri kabul ettirmek iin 21. yzyln kaderini belirleyecek lke gibi duygu
ykl bir sfat kullanm.
Gncel rnek 2:
Batan hemen sylemeliyim. Tabii ki Kemal Alemdarolu bu konuda sonuna kadar

haklyd. Hatta ortada 'hakl-haksz' diye tartacak bir sorun bile yok. Yobazlara, eriatlara,
'Ilml slamc' (!) ve 'saf demokratlar'a kar Aydnlanma Trkiyesi'nin kalelerinden biri olan
stanbul niversitesi'nin cesur, kararl ve dnsz Atatrk Rektr Alemdarolu, en doal
hakkn kullanarak, niversitenin al konumasnda 'demokrasiyi klf yaparak onu yok
etmeye kalkanlara kar' sade bir uyar yapyor, demokrasinin de her rejim gibi varln
srdrmesi iin kendisini korumaya ihtiyac olduunu anlatyordu.
(Bedri Baykam ,11.10.2000,Akam)
Yazar, Kemal Alemdarolu nun haklln ispatlamak iin, saf demokrat, Aydnlanma
Trkiyesi'nin kalesi, cesur kararl ve dnsz Atatrk gibi nyarg ieren ifadeler
kullanyor.
Mazeret Safsatas
(Fallacy Of Special Pleading)
Tanm: Kiinin, bakalarna tatbik edilen standart, ilke, kural vb. eyleri, geerli bir
neden olmakszn kendisi iin geerli olmadn savunmas. Acndrma Safsatasnn zel
bir halidir.
rnek 1: Cinayet ileyen birisinin cezalandrlmas gereini kabul ediyorum. Ama ben katil
olmay hi istemedim, beni oraya gndermeyin.
rnek 2:
Ali: Akam yemeini hazrlar msn? Karnm ok ackt.
Aye: Sen niye hazrlamyorsun? Eve birlikte geldik, benim de karnm ok a.

Ali: Ama ben erkeim, ve yemek yapamayacak kadar yorgunum.
rnek 3; Mvekkilimi tahliye etmelisiniz, nk o hamile, cezaevi koullarna dayanamaz.
Gncel rnek 1:
Verdiysem ben verdim.
(Sleyman Demirel)
Demirel bakalar iin uygulanan kurallarn, kanunlarn kendisine uygulanamayaca
karmn yapyor.
Gncel rnek 2:
TRK KAMU-SEN Genel Bakan Resul Akay, bu kanunun KHK olarak kmasna kar
kmtr. Tabii tabanyla birlikte. Bundan sonra Mecliste kanunlatrlacaktr. MHP
milletvekillerinin bu taslan kanunlamasnda ok titiz davranmas gerekmektedir. Zira iki
mfetti raporuyla grevine son verilecek memurlarn iinde mrn Trk milletinin
mutluluuna ve Trkiye Cumhuriyetinin blnmez btnlne adam lkc memurlar da
olabilir.
(Bura Bakurt, 5.9.2000, Ortadou)
Yazar, KHKya ve de bunun yasalamasna sadece kendisine yakn bir siyasi gre
sahip memurlara da uygulanabilecei iin kar kmaktadr.
Gncel rnek 3:
Emin laan gnlerdir yazp duruyor. Bir gazeteciye anta dolusu dolar getiriliyor.
Olay, ileri Bakan doruluyor. Alan gazeteci susuyor! Bir de bakyorsunuz, neredeyse Emin
laan sulu saylacak: - Belgesi yoksa neden aklyor, meslek ahlakna sar m? Eyvallah!..
Peki, toplum ahlakpislie bulamken biz meslek ahlakn nasl koruyacaz arkada?
Meclis kulislerinde imdi gazetecilerin nasl ve ne kadar para aldklar konuuluyor. Meslei
dile deil, ayaa drdk.
(smet Solak, 14.10.2000, Hrriyet)
Yazar, Emin laann bir gazeteci hakknda rvet ald iddialarna kar belgesi yoksa
niye aklyor, meslek ahlakna sar m sorularna kar toplum ahlak bozulmuken meslek
ahlak kalr m diye mazeret ne sryor.

Safsata Kılavuzu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Safsata Kılavuzu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Safsata Klavuzu

dzenlendi, bu dzenlemeyle ilgili aklamalar yapld. Mehmet Saym Karacan tarafndan

Mehmet Saym KARACAN

analiziyle kar karya kalyorduJ. Az konuup ok dndmz iin bu safsata ilerini bu

Mutlu ve yorgun, Safsatatr, Koordinatr,

{Osmanlca; mizan-l akl}

Meraklsna: (ng.; proposition),

Ankara, Trkiyenin bakentidir.

Burada, ikiden byk ift saylar bulunmaktadr.

kiden byk ift saylar, burada bulunmaktadr

Meraklsna : (ng.; argument),

Aada bir argman rnei verilmitir

Evrenin bir balangc vardr. (ncl)

Her balang bir olaydr. (ncl)

Her olayn bir sebebi vardr.(ncl)

Evrenin balangc bir olaydr.(karm)

Evrenin oluumunun bir sebebi vardr.(sonu)

Bir argmann bileeni olur: nclleri (premises), karm (deduction) ve sonucu

Meraklsna: (ng.; Premise),

{ Osmn.; mebdeden (temel, esas) mukaddem}

Meraklsna: (ng.; Deduction)

Su kaynadnda scakl 100 dereceyi bulur.

Kaynayan suya giren el yanar.

Su kaynadnda scakl 100 dereceyi bulur.

Tenceredeki suya elini sokarsan yanarsn.

Su kaynadnda scakl 100 dereceyi bulur.

Elini sokarsan yanarsn.

Kaynayan suya elini sokmamalsn.

Vb.vb. Argman daha da uzayabilir.

Meraklsna; (ng.; conclusion) ,

Meraklsna: (ng., inference),

Geerlilik & Geersizlik

Meraklsna: ( ng.; validity, invalidity),

{ Osm.; meriyet, malliyet]

skambil bir deste kat ile oynanr.

Bir deste kadmz yok.

O halde iskambil oynayamayz.

yrtmenin mantk kurallarna uygun olup olmadna (kadmz yoksa iskambil

skambil bir deste kat ile oynanr.

Annem kuafrden henz dnmedi.

O halde iskambil oynayamayz.

Bir de gncel rnek verelim.

Yeni dnya anlay, yeni deerleri yakalama abas diplomasideki btn bu

Bugn dnyann en gl liderleri uluslararas bir sorunu zmek amacyla gerektiinde

Hibiri Byle bir davran bizi kltr diye dnmyor.

(Tufan Tren, 14.8.2000, Hrriyet)

Yazarn birinci ncl Genelletirme ierdiinden, doruluu tartmaldr.

gelmez. Ecevit ve Sezer, ayn lkenin insanlardr. Trkiyenin zelindeki bu tartmann

Meraklsna: (ng.; judgement),

Meraklsna : (ng.; reasoning),

Tmdengelimsel Argmanlar & Tmevarmsal Argmanlar

karsamann tmdengelimsel ve tmevarmsal olmak zere ikiye ayrldn grmtk.

Yanl ve Geerliler, Doru ve Geerlilere kar

Yanl ve Geerli tmdengelimsel argman tanmak iin aada verdiimiz u rnee

Btn insanlar yeildir. (ncl)

Sokrat bir insandr. (ncl)

Sokrat yeildir. (sonu)

TPAO kaytlarna gre bir milyon dolarlk christmas tree alnm.

Christmas tree bir noel ssdr.

TPAO lkenin parasn korkun bir ekilde savurmaktadr. (veya)

TPAO birilerini zengin etmektedir.

Tmdengelimli argmanlarda sonuca ncllerden yola karak varldna gre, buradaki

Btn insanlar lmldr. (ncl)

Sokrat bir insandr. (ncl)