Gii thut di truyn

ThS. Trn Nguyn Hng

GII THIU

Trong mt khu nh b trng c nhiu mo v

chut. Ban u chut c hai loi: lng trng hoc
en. Sau thi gian sng vi mo ban m chut en
t b mo nhn thy nn sng lu hn v sinh
thm do pht trin, trong chut trng ngy
cng tuyt ging v b mo n tht v khng c
nhiu sinh thm.

Trong thc t ch c nhng sinh vt bit tin ha

thch nghi vi hon cnh s tn ti v pht trin

GII THIU

Genetic Algorithms tm dch l Thut gii di

truyn (ngn gn gi l GA) bt ngun t nim
tin ha tn ti v pht trin trong t nhin.

GA l phng thc gii quyt vn bt chc

li hnh x ca con ngi tn ti v pht
trin. N gip tm ra gii php ti u hay tt nht
trong iu kin thi gian v khng gian cho
php.

GII THIU

GA xt n ton b cc gii php, bng cch

xt trc nht mt s gii php sau loi b
nhng thnh phn khng thch hp v chn
nhng thnh phn thch nghi hn to sinh
v bin ha nhm mc ch to ra nhiu gii
php mi c h s thch nghi ngy cng cao

H s thch nghi dng lm tiu chun nh

gi cc gii php.

GII THIU
Cu trc d liu + gii thut di truyn = chng
trnh tin ha.

Thut ng chng trnh tin ha trong cng

thc trn l khi nin dng ch cc chng
trnh my tnh c s dng thut ton tm kim
v ti u ha da trn nguyn l tin ha t
nhin

Cc bc chnh ca GA
1.

Chn m hnh (model) tng trng cho

cc gii php. Cc m hnh c th l dy
(String) nhng s nh phn: 1 v 0, thp
phn v c th l ch hay hn hp gia ch
v s.

2.

Chn hm s thch nghi dng lm tiu

chun nh gi cc gii php.

3.

Tip tc cc hnh thc bin ha cho n khi

t c cc gii php tt nht hoc n
khi thi gian cho php chm dt.

Thut gii di truyn

Cc thnh phn c bn ca thut gii

di truyn

Thut gii di truyn

Cc thnh phn c bn ca
GA

Qu trnh lai ghp (php lai)

Chn ngu nhin hai (hay nhiu) c th

bt k trong qun th. Gi s cc nhim
sc th ca cha m u c m gen.
To mt s ngu nhin trong khong t
1 n m-1 (ta gi l im lai).
a hai c th mi ny vo qun th
tham gia cc qu trnh tin ha tip
theo.

Cc thnh phn c bn ca
GA

Qu trnh t bin (php t bin)

Chn ngu nhin mt c th bt k cha

m trong qun th.
To mt s ngu nhin k trong khong
t 1 n m, 1 k m.
Thay i gen th k v tr c th ny v
qun th tham gi qu trnh tin ha
tip theo.

Cc thnh phn c bn ca
GA

Qu trnh sinh sn

Tnh thch nghi ca tng c th trong qun th

hin hnh, lp bng cng dn cc gi tr thch
nghi (theo s th t gn cho tng c th). Gi s
qun th c n c th. Gi thch nghi ca c
th th i l Fi, tng dn th i l Fti, tng thch
nghi ca ton qun th l Fm.

To mt s ngu nhin F trong on t 0 n Fm.

Chn c th th k u tin tha mn F Ftk a

vo qun th ca th h mi.

Qa trnh sinh sn (tip)

Mi cp b m sinh hai con theo mt

trong hai phng php sau

V tnh
Mi u nhi l mt bn sao chnh xc t cha
Mi u nhi l mt bn sao chnh xc t m

Hu tnh (giao nhau)

Mt vi bits c sao t m, vi bits c
sao chp t cha
C tip tc sao t mt cp b m cho n
chng no im giao nhau, th sao chp t
cp b m khc.

Sinh sn hu tnh
Giao nhau mt na

0 0 0 0 0 0 0 0

1 1 1 1 1 1 1 1

u nhi 1 0 0 0 0 1 1 1 1

u nhi 2

1 1 1 1 0 0 0 0

Sinh sn hu tnh
Giao nhau 3 im

0 0 0 0 0 0 0 0

1 1 1 1 1 1 1 1

u nhi 1 0 1 1 0 0 0 1 1

u nhi 2

1 0 0 1 1 1 0 0

Cc thnh phn c bn ca
GA

Qu trnh chn lc

Sp xp qun th theo th t thch

nghi gim dn.

Loi b cc c th cui dy ch gi li
n c th tt nht. y, t gi s qun
th c kch thc c nh n.

Cu trc gii thut di truyn

tng qut
Bt u
t = 0;
Khi to P(t);
Tnh thch nghi cho cc c th thuc P(t);
Khi (iu kin dng cha tha mn) lp
t = t+1;
Ti sinh P(t) t P(t);
Lai Q(t) t P(t-1);
t bin R(t) t P(t-1);
Chn lc P(t) t P(t-1) U Q(t) U R(t) U P(t);
Ht lp
Kt thc.

v d 1

Tm p s cho phng trnh X*X= 64 (*) (tc l tr s ca

X X*X = 64).
H thp phn

...

H nh phn 00001 00010 00011 00100 00101 00110 00111 01000 ..

Chn 4 s trong s nhng p s c th cho bi ton (mu

th ban u y n = 4).

v d 1
Th t

Nh phn

Thp phn

00100

10101

21

01010

10

11000

24

v d 1

Chn hm s thch nghi f(x)= 1000|X*X 64|

v quy nh p s no c h s thch nghi bng
1000 hay gn 1000 nht s l p s ca bi ton.

v d 1
Th t
(1)

Nh phn
(2)

Thp phn
(3)
tr 64

Bnh phng ca
h s ct (3)

Thch nghi

00100

- 48

952

10101

21

377

623

01010

10

36

964

11000

24

512

488

Bng 2.

v d 1
Chng ta thy theo th t 10 v 4 c h s
thch nghi cao hn do chng s c chn
to sinh v bin ha, ng thi s 21 v 24
c h s thch nghi thp nht s b loi.
001 | 00 (4)
8)

010 | 00 (hay

010 | 10 (10)
(hay 6)

001 | 10

v d 1
Th t
(1)

Nh phn
(2)

Thp phn
(3)

Bnh phng ca
h s ct (3)
tr 64

Thch nghi

00100

- 48

01010

10

36

964

01000

1000

00110

- 28

968

Bng 3.

952

v d 2

Mt du khch mun thm mi thnh ph anh quan

tm, mi thnh ph thm qua ng mt ln ri tr v
im khi hnh. Bit trc chi ph di chuyn gia
hai thnh ph bt k. Hy xy dng mt l trnh tha
cc iu kin trn vi tng chi ph nh nht.

Khng th dng m hnh biu din nh phn biu

din cc gii php.

Ta dng vect v = <i1, i2, ..., in> biu din cc

gii php.

v d 2

Khng th dng php lai thng

thng thc hin php lai.

V d: cha < 1 2 3 4 5 6 7 8 9 >

m < 7 3 1 4 2 9 8 5 6 >

Khc c chn l (4 5 6 7) th con l:

con < 3 1 2 4 5 6 7 9 8 >

V d 3: p dng gii thut di

truyn vo bi ton lp lch
Bi ton:
Cho s lng lp l K. Mi lp c
mt s mn hc. Ta c D gio vin,
mi gio vin c th dy c mt
s mn nht nh. S mn thc t
c a bi V.
Yu cu lp lch cho nm ngy trong
tun, v 6 gi mi ngy.

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)
tng: da vo thut ton di truyn
c in
Cu trc d liu: Mt lch l mt ma
trn vi 30 ct v K dng (s lp).
Mi phn t ca ma trn ch ra rng
gio vin dy lp ny ang dy mn
no .

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)
Minh ha cu trc d liu

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)

Rng buc cng:

Mt gio vin ch dy c mt lp trong cng

mt qung thi gian.
Cc lp ch c mt mn hc trong cng mt
qung thi gian
Tt c cc bi hc ca mt mn no dy ti
mt lp phi c dy bi cng mt gio vin.
Mt gio vin khng th dy qu 20 gi mi tun.

Rng buc mm:

Mt lp c th c cc gi trng
Mt lp c th c cng mt mn nhiu ln trong
mt ngy
Tt c cc gio vin c cng s lng gi dy nh
nhau.

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)
Gii thut:
- hm thch nghi
- chn lc
- lai
- t bin

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)

Hm thch nghi: gn mt s nguyn cho

mi c th, c c o bng s vi phm
cc rng buc

Mi mt rng buc cng c gn mt s

trong on t 0 n 1000000 cho hm
thch nghi. Vi mi rng buc mm c
gn gi tr trong on 0 n 200000

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)

Vic chn lc l mt tin trnh tng i nhy

cm. pht trin qun th, chng ta cn la
chn c th khe mnh ti sinh.

Vic la chn c thc hin theo 2 pha:

la chn trc bng u loi

la chn hin thi ngu nhin

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)

V d chn lc

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)

Vi mi tin trnh lai, gen ca 2 c

th c i ch cho nhau

Hu ht cc php lai u theo chiu

hng thay i v tr ca cc lp

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)

t bin: i ngu nhin mt mn

hc v bo m rng s khng c
vic t bin trn cng mn mt
ln na. Nhng, vi mi gio vin
tng ng, chng ta s chn mt
gio vin hp l vi mn hc

p dng gii thut di truyn

vo bi ton lp lch (tip)

V d:

Thut ton di truyn tng tc

(IGC Interactive Genetic
Algorithms)

L thut ton di truyn m gi tr thch

nghi ca cc c th c xc nh trn
s tng tc vi ngi s dng.

L cng c hu ch vi nhng bi ton m

tiu chun lng gi rt phc tp v/hoc
thng tin khng y , khin cho
khng xy dng mt hm thch nghi

V d nh bi ton lin quan n hnh

nh, m thanh, gi lp th gii thc, ...

Thut ton di truyn tng tc

(IGC Interactive Genetic
Algorithms)

Cc bc thut gii di truyn tng tc

Bc 1: Khi to qun th (ngu nhin), th
hin kt qu cho ngi s dng.
Bc 2: Ngi dng chn mt s kt qu m cm
thy ng.
Bc 3: Thc hin tin ha vi s th h nht
nh, vi hm thch nghi da trn nhng kt
qu ngi dng chn, trong nhng nhim
sc th c chn thng c gi tr thch nghi
tt nht
Bc 4: Hin th kt qu sau khi tin ha.
Bc 5: Quay li bc 2 nu ngi s dng cha
chp nhn kt qu

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn

dung quan st

Bi ton
Mt v n xy ra, th phm trn thot. Nh
chc trch c nhu cu phc ha li chn
dung ca th phm t nhng nhn chng c
mt ti hin trng. Qu trnh c tin hnh
nh sau
1.
Ly li khai ca nhn chng (m t li
chn dung th phm)
2.
Tng hp cc li khai phc ha chn
dung. Qu trnh c tip tc cho ti khi tt
c cc nhn chng thng nht vi nhau
mt (hoc mt s) chn dung th phm"

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn
dung
quan
st
c trng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0

M
Cm
Hnh dng khung mt
Chiu di lng my
m lng my
V tr lng my
Chiu cao lng my
Hnh dng lng my
V tr mt
Kch thc mt
Khong cch gia hai mt
T l chiu cao mt/chiu
rng mt
Kch thc ng t
Chiu di mt
Chiu rng mi
Hnh dng mi
Chiu rng ming
V tr ming
dy mi trn
dy mi di

HeadCheek
HeadChin
HeadShape
EyeBrowLength
EyeBrowStrength
EyeBrowPosition
EyeBrowHeight
EyeBrowShape
EyePosition
Eyeize
EyeDistance
EyeHWRation

HChk
HCh
HS
EBL
EBStr
EBP
EBH
EBS
EP
ES
ED
EHWR

PupilSize
NoseLength
NoseWidth
MouthShape
MouthWidth
MouthPosition
MouthThicknessOfUpper
Lip
MouthThicknessOfLower
Lip

PS
NL
NW
MS
MW
MP
MTUL
MTLL

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn

dung quan st
M ha c trng

- Biu din nhim sc th bng

chui nh phn 0,1
- Xem mi thuc tnh nh mt gen
- Nhim sc th l mt chui tuyn
tnh cc gen, mi gen c v tr xc
nh trong chui

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn
dung
quan
st

M ha c trng

- Qui c cho mi gen mt v tr c nh

trong nhim sc th,
- Gi s HeadCheek (HChk) v tr s 1,
HeadChin (HCh) v tr s 2, HeadShape (HS)
v tr s 3 ... MouthThicknessOfLowerLip
(MTLL) v tr s 20, ta c biu din ca mt
nhim sc th nh sau:

HChk.HCh.HS.EBL.EBStr.EBP.EBH.EBS.EP.ES.
ED.EHWR.PS.NL.NW.MS.MW.MP.MTUL.MTLL

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn

dung quan st
Php ton ti sinh

- Ta s dng phng php ti sinh nh

trong thut gii di truyn thng th
ng,
- Dng nguyn tc quay bnh xe
Roulette vi cc rnh c nh
ngha da trn thch nghi

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn

dung quan st
Php ton lai

- i vi mi cp khun mt c ghp i,
pht sinh ngu nhin mt s nguyn pos
{1,
,m-1} (m l tng s bit biu din
nhim sc th). S pos cho bit v tr lai
- Thay hai khun mt
(a1a2 ... aposapos+1 ... am) v (b1b2 ... bposbpos+1 ... bm)
Bng hai khun mt mi:
(a1a2 ... aposbpos+1 ... bm) v (b1b2 ... bposapos+1 ... am)

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn
dung quan st

VD php ton lai

pos l 17, 8, 15

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn

dung quan st

VD php ton lai

pos l 10, 17

Thut ton di truyn tng tc

cho bi ton phc hi nh chn

dung quan st
Php ton t bin

- t bin trn c s tng bit. Gi p m l

xc sut t bin, vi mi khun mt F i
trong qun th:
Vi mi bit trong nhim sc th biu
din Fi, pht sinh ngu nhin mt s r
[0,1]
Nu r<pm th tin hnh t bin: Nu
bit c gi tr 0 th gn thnh 1 v ngc li.

Xin chn thnh cm n