Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 252

HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG

--------------------

KHOA VIN THNG 1

BI GING

PT

IT

C S K THUT
MNG TRUYN THNG

NGUYN TIN BAN

H Ni 2013

Mc lc

MC LC
MC LC ................................................................................................................... 1
DANH MC HNH V ............................................................................................... 6
DANH MC BNG.................................................................................................. 12
LI NI U ........................................................................................................... 13
CHNG 1. GII THIU CHUNG ....................................................................... 14
1.1

Cc loi mng truyn thng ......................................................................... 14

1.1.1 Mng cc b ............................................................................................ 14


1.1.2 Mng th ............................................................................................. 16
1.1.3 Mng din rng ....................................................................................... 17

IT

1.1.4 Mng khng dy ...................................................................................... 19


1.1.5 Kt ni lin mng .................................................................................... 22
1.2

Nguyn l hot ng chung ca mng truyn thng ..................................... 23

1.2.1 S phn lp giao thc .............................................................................. 23

PT

1.2.2 Thit k chc nng cho cc lp ................................................................ 23


1.2.3 Dch v hng kt ni v phi kt ni ....................................................... 24
1.2.4 S tng tc gia dch v v giao thc .................................................... 25

1.3

Cc m hnh phn lp mng ........................................................................ 28

1.3.1 M hnh OSI ............................................................................................ 28


1.3.2 M hnh TCP/IP ...................................................................................... 33
1.3.3 So snh OSI v TCP/IP ............................................................................ 36

1.4

Mng Internet .............................................................................................. 37

1.4.1 S ra i v pht trin .............................................................................. 37


1.4.2 Cc thnh phn ca mng ........................................................................ 38
1.5

Xu hng hi t ca cc mng vin thng ................................................... 39

1.5.1 S hi t gia cc mng cc b v din rng ........................................... 40


1.5.2 S hi t gia cc mng thoi v s liu .................................................. 40
1.5.3 S hi t gia cc mng c nh v di ng ............................................. 40

Mc lc
1.6

Tng kt ...................................................................................................... 41

1.7

Cu hi n tp ............................................................................................. 42

CHNG 2. LP VT L V LIN KT D LIU............................................. 43


2.1

Lp Vt l .................................................................................................... 43

2.1.1 Truyn tn hiu lp Vt l ...................................................................... 43


2.1.2 ng b v nh thi ............................................................................... 50
2.1.3 Cc giao thc v c t lp Vt l............................................................. 53
2.2

Lp Lin kt d liu .................................................................................... 56

2.2.1 Cc chc nng ca lp lin kt d liu ..................................................... 56


2.2.2 nh khung .............................................................................................. 58
2.2.3 Kim sot li ........................................................................................... 61

IT

2.2.4 iu khin lung ..................................................................................... 62


2.2.5 iu khin truy nhp ng truyn .......................................................... 63
2.2.6 Cc chun lp lin kt d liu .................................................................. 67
2.3

Cng ngh Ethernet ..................................................................................... 69

PT

2.3.1 Gii thiu ................................................................................................ 69


2.3.2 Quan h gia m hnh phn lp Ethernet v m hnh tham chiu OSI ...... 70
2.3.3 Cu trc khung Ethernet .......................................................................... 71
2.3.4 Qu trnh truyn v nhn khung ............................................................... 72
2.3.5 Cc chun Ethernet .................................................................................. 73
2.4

Cng ngh truy nhp khng dy .................................................................. 75

2.4.1 Cc phng thc truy nhp khng dy ..................................................... 75


2.4.2 Mng v tuyn t bo............................................................................... 76
2.4.3 Mng v tuyn v tinh ............................................................................. 77
2.4.4 Xu hng pht trin cc mng v tuyn ................................................... 79
2.5

Mt s cng ngh lp lin kt d liu khc .................................................. 80

2.5.1 Gii thiu ................................................................................................ 80


2.5.2 Giao thc PPP ......................................................................................... 80
2.5.3 ATM........................................................................................................ 81

Mc lc
2.5.4 MPLS ...................................................................................................... 85
2.6

Tng kt ...................................................................................................... 88

2.7

Cu hi n tp ............................................................................................. 89

CHNG 3. LP MNG ...................................................................................... 91


3.1

Chc nng v hot ng ca lp Mng ........................................................ 91

3.1.1 K thut lu v chuyn gi ....................................................................... 91


3.1.2 Thc thi dch v hng kt ni v phi kt ni .......................................... 91
3.2

nh tuyn .................................................................................................. 92

3.2.1 Nguyn l chung ca nh tuyn ............................................................... 92


3.2.2 Phn loi k thut nh tuyn .................................................................... 96
3.2.3 nh tuyn tnh v nh tuyn ng ......................................................... 98

IT

3.2.4 nh tuyn vect khong cch ............................................................... 101


3.2.5 nh tuyn trng thi lin kt ................................................................. 107
3.2.6 nh tuyn lai ghp................................................................................ 112
iu khin tc nghn ................................................................................. 113

3.4

Cc giao thc lp mng trong Internet ....................................................... 113

PT

3.3

3.4.1 Giao thc IP .......................................................................................... 113


3.4.2 Giao thc ICMP .................................................................................... 132
3.4.3 Giao thc ARP v RARP ....................................................................... 134
3.4.4 Giao thc nh tuyn RIP....................................................................... 137
3.4.5 Giao thc nh tuyn OSPF ................................................................... 150
3.4.6 Giao thc nh tuyn BGP ..................................................................... 164

3.5

Tng kt .................................................................................................... 178

3.6

Cu hi n tp ........................................................................................... 179

CHNG 4. LP GIAO VN ............................................................................. 180


4.1

Cc dch v giao vn ................................................................................. 180

4.2

Chc nng lp giao vn ............................................................................. 184

4.2.1 nh a ch .......................................................................................... 185


4.2.2 Thit lp kt ni ..................................................................................... 187

Mc lc
4.2.3 Gii phng kt ni ................................................................................. 188
4.2.4 iu khin lung v b m .................................................................. 192
4.2.5 Khi phc kt ni .................................................................................. 195
4.3

Giao thc TCP .......................................................................................... 195

4.3.1 Truyn thng tin trnh-ti-tin trnh...................................................... 196


4.3.2 Phn on TCP ...................................................................................... 198
4.3.3 iu khin lung (flow control) ............................................................. 200
4.3.4 iu khin li ........................................................................................ 202
4.3.5 Cc b nh thi ca TCP ...................................................................... 203
4.3.6 Thit lp v gii phng kt ni ............................................................... 204
4.4

Giao thc UDP .......................................................................................... 206

IT

4.4.1 Cng UDP ............................................................................................. 206


4.4.2 nh dng UDP datagram ...................................................................... 207
4.4.3 Dch v phi kt ni ca UDP ................................................................. 208
Tng kt .................................................................................................... 208

4.6

Cu hi n tp ........................................................................................... 208

PT

4.5

CHNG 5. CC LP TRN ............................................................................. 210


5.1

Lp Phin .................................................................................................. 210

5.1.1 Cc dch v ............................................................................................ 210


5.1.2 Giao thc ............................................................................................... 216
5.1.3 Cc chun .............................................................................................. 219
5.2

Lp trnh din............................................................................................ 219

5.2.1 Cc dch v ............................................................................................ 219


5.2.2 K hiu c php tru tng ASN.1 ........................................................ 222
5.2.3 Giao thc ............................................................................................... 224
5.2.4 Cc chun .............................................................................................. 225
5.3

Lp ng dng ............................................................................................ 225

5.3.1 Gii thiu .............................................................................................. 225


5.3.2 Kin trc Client/Server .......................................................................... 225

Mc lc
5.3.3 Kin trc ngang hng ............................................................................. 226
5.3.4 Cc dch v lp ng dng ...................................................................... 227
5.4

Tng kt .................................................................................................... 228

5.5

Cu hi n tp ........................................................................................... 228

CHNG 6. K THUT V THIT B MNG IP .............................................. 230


6.1

K thut mng cc b................................................................................. 230

6.1.1 Cc thnh phn mng............................................................................. 230


6.1.2 Kin trc mng ...................................................................................... 231
6.2

Cc thit b mng cc b ........................................................................... 231

6.2.1 B lp .................................................................................................... 232


6.2.2 Cu ni .................................................................................................. 233
Thit b nh tuyn IP ................................................................................ 234

IT

6.3

6.3.1 Hot ng ca b nh tuyn trong mng ............................................... 234


6.3.2 Cc thnh phn ca b nh tuyn .......................................................... 235
6.3.3 Cc ch lnh ..................................................................................... 237
Cng ni ................................................................................................... 238

6.5

Tng kt .................................................................................................... 239

6.6

Cu hi n tp ........................................................................................... 239

PT

6.4

THUT NG VIT TT........................................................................................ 240


TI LIU THAM KHO ........................................................................................ 251

Danh mc hnh v

DANH MC HNH V
Hnh 1.1: Hai dng cu trc ca mng LAN: Bus v Ring......................................... 14
Hnh 1.2: Mng th xy dng trn c s mng truyn hnh cp ............................. 16
Hnh 1.3: Quan h gia my trm, LAN v phn mng ............................................. 17
Hnh 1.4: Dng gi tin t my gi truyn qua mng ti my nhn ............................ 19
Hnh 1.5: (a) Kt ni Bluetooth. (b) LAN khng dy................................................. 21
Hnh 1.6: Quan h gia dch v v giao thc ............................................................. 26
Hnh 1.7: Chng giao thc truyn thng .................................................................... 27
Hnh 1.8: M hnh tham chiu OSI............................................................................ 29
Hnh 1.9: Cc giao thc trong m hnh TCP/IP ......................................................... 36

IT

Hnh 1.10: M hnh TCP/IP v OSI........................................................................... 37


Hnh 2.1: Sng hnh sin ............................................................................................. 43
Hnh 2.2: Bin , tn s v pha ca sng hnh sin .................................................... 44

PT

Hnh 2.3: M dch pha............................................................................................... 45


Hnh 2.4: Sng vung................................................................................................ 46
Hnh 2.5: C cu truyn tn hiu sng s ................................................................... 46
Hnh 2.6: Tn hiu s v tng t vi tn hiu tng t v s .................................... 47
Hnh 2.7: Cc giao din song song v ni tip ........................................................... 50
Hnh 2.8: Khun dng k t truyn d b ................................................................... 51
Hnh 2.9: Chun lp vt l EIA-232-E ....................................................................... 54
Hnh 2.10: Khuyn ngh X.21 ca ITU ...................................................................... 55
Hnh 2.11: Cc gi c ng khung lp lin kt d liu ....................................... 56
Hnh 2.12: ng truyn thng o v ng truyn thc s gia hai trm ................ 57
Hnh 2.13: Lp lin kt d liu truyn gi tin cho lp mng...................................... 57
Hnh 2.14: nh khung bng cch m k t.............................................................. 59
Hnh 2.15: nh khung s dng byte c vi k thut byte stuffing ............................. 60
Hnh 2.16: K thut bit stuffing.................................................................................. 61
6

Danh mc hnh v

Hnh 2.17: Th tc truyn khung trong CSMA/CD .................................................... 65


Hnh 2.18: Cc chun LAN ph bin ......................................................................... 68
Hnh 2.19: M hnh phn lp Ethernet v quan h vi OSI ........................................ 71
Hnh 2.20: Cu trc khung Ethernet ........................................................................... 72
Hnh 2.21: Kt ni gia 2 trm trong mng 10Base-T ................................................ 74
Hnh 2.22: Mng 100Base-TX ................................................................................... 74
Hnh 2.23: Cu hnh h thng GSM ........................................................................... 77
Hnh 2.24: Phm vi ca thng tin v tinh ................................................................... 78
Hnh 2.25: Cc dch v Vinasat 1 cung cp ................................................................ 78
Hnh 2.26: Lch s pht trin di ng ti 3G .............................................................. 79

IT

Hnh 2.27: ng gi d liu PPP ............................................................................... 81


Hnh 2.28: T bo ATM............................................................................................. 82
Hnh 2.29: ng gi d liu vo cc t bo ti nt mng ATM.................................. 82
Hnh 2.30: M hnh phn tng ATM .......................................................................... 83

PT

Hnh 2.31: Tiu t bo UNI v NNI ...................................................................... 84


Hnh 3.1: B nh tuyn s dng phn a ch mng nh tuyn d liu ................ 93
Hnh 3.2: Lin mng c chia thnh nhiu h t tr.................................................. 95
Hnh 3.3: Tuyn tnh trnh c cp nht nh tuyn qua lin kt WAN.................... 99
Hnh 3.4: Kh nng thay th tuyn hng ca nh tuyn ng.................................. 100
Hnh 3.5: Cc giao thc nh tuyn duy tr v phn phi thng tin nh tuyn ......... 101
Hnh 3.6: Giao thc vct khong cch gi nh k cc bn sao ca bng nh tuyn
v tch lu cc vct khong cch ............................................................................ 102
Hnh 3.7: Cc B nh tuyn vct khong cch khm ph ng i tt nht n ch
t cc hng xm....................................................................................................... 102
Hnh 3.8: Cp nht nh tuyn tin hnh tng bc, t b nh tuyn ny ti b nh
tuyn khc ............................................................................................................... 103
Hnh 3.9: B nh tuyn A cp nht bng nh tuyn phn nh s bc nhy mi
nhng khng ng ................................................................................................... 103
Hnh 3.10: Vng lp nh tuyn tng vct khong cch.......................................... 104
7

Danh mc hnh v

Hnh 3.11: Gii hn khong cch ti a................................................................... 105


Hnh 3.12: Khi nim phn chia ranh gii (split horizon) ........................................ 106
Hnh 3.13: Gii thut trng thi lin kt cp nht thng tin tp ca tt c cc b nh
tuyn khc ............................................................................................................... 107
Hnh 3.14: Trong nh tuyn trng thi lin kt, tt c cc b nh tuyn cng tnh
ton ng i ngn nht ti ch ............................................................................. 108
Hnh 3.15: Tin trnh cp nht trng thi lin kt ..................................................... 109
Hnh 3.16: Cp nht khng ng b v ng i khng nht qun dn n s khng
th ti c mng ................................................................................................... 110
Hnh 3.17: Giao thc nh tuyn lai chia s cc thuc tnh ca nh tuyn vct
khong cch v trng thi lin kt ........................................................................... 112

IT

Hnh 3.18: Tiu IP datagram ............................................................................... 114


Hnh 3.19: V d v phn mnh ............................................................................... 119
Hnh 3.20: Gi tr ca cc trng khi datagram c phn mnh ............................ 120
Hnh 3.21: nh dng tng qut ca mt ty chn trong tiu IP .......................... 121

PT

Hnh 3.22: Biu din thp phn du chm ............................................................... 122


Hnh 3.23: Cc lp a ch IP .................................................................................. 123
Hnh 3.24: Mng vi hai mc phn cp (cha phn mng con) ............................... 128
Hnh 3.25: Mng vi ba mc phn cp (phn mng con) ......................................... 128
Hnh 3.26: Hot ng ca ARP ............................................................................... 136
Hnh 3.27: Hot ng ca RARP............................................................................. 137
Hnh 3.28: V d cc bng nh tuyn RIP ban u ................................................. 139
Hnh 3.29: V d cc bng nh tuyn RIP cp nht cui cng ................................ 140
Hnh 3.30: nh dng bn tin RIP ........................................................................... 140
Hnh 3.31: Bn tin RIP yu cu ............................................................................... 141
Hnh 3.32: Bn tin RIP tr li.................................................................................. 142
Hnh 3.33: B nh tuyn a thng tin v cc mng kt ni trc tip vo bng nh
tuyn, metric ti mng mng ny l 0 ...................................................................... 144
Hnh 3.34: B nh tuyn nhn thng tin t hng xm v cp nht bng nh tuyn 144
8

Danh mc hnh v

Hnh 3.35: nh dng gi RIPv2 .............................................................................. 145


Hnh 3.36: Mc u tin ca gi RIPv2 c s dng cho chng thc .................... 148
Hnh 3.37: Tuyn thay th ch c khi cp nht xong nh tuyn ............................... 148
Hnh 3.38: m v hn xy ra nu c vng lp nh tuyn ...................................... 149
Hnh 3.39: S bc nhy ti a l 15 ....................................................................... 149
Hnh 3.40: H thng thut ng OSPF....................................................................... 152
Hnh 3.41: Cc kiu mng OSPF ............................................................................. 155
Hnh 3.42: B nh tuyn ch nh v ch nh d phng.......................................... 155
Hnh 3.43: Tiu gi OSPF ................................................................................... 157
Hnh 3.44: nh dng dng gi Hello....................................................................... 158

IT

Hnh 3.45: Cc b nh tuyn thit lp mi quan h gn k...................................... 159


Hnh 3.46: Qu trnh bu DR v BDR ch c thc hin trn mng a truy nhp ... 160
Hnh 3.47: Cc bc trao i n c trng thi Full ........................................ 161
Hnh 3.48: Tuyn tt nht c chn v a vo bng nh tuyn ........................... 162

PT

Hnh 3.49: H t tr.................................................................................................. 164


Hnh 3.50: H t tr n kt ni ............................................................................... 165
Hnh 3.51: H t tr a kt ni khng chuyn tip .................................................... 166
Hnh 3.52: H t tr a kt ni chuyn tip............................................................... 167
Hnh 3.53: Ch s dng BGP khi chnh sch nh tuyn khc vi ISP ...................... 168
Hnh 3.54: ng i AS .......................................................................................... 169
Hnh 3.55: Thit lp phin hng xm ....................................................................... 169
Hnh 3.56: Cp nht nh tuyn ch cha nhng thay i ......................................... 170
Hnh 3.57: Rt li tuyn khng hp l ..................................................................... 170
Hnh 3.58: Tiu BGP........................................................................................... 171
Hnh 3.59: nh dng gi Open ............................................................................... 171
Hnh 3.60: nh dng gi Update ............................................................................ 172
Hnh 3.61: nh dng gi Keepalive ........................................................................ 173
Hnh 3.62: nh dng gi Notification .................................................................... 174
9

Danh mc hnh v

Hnh 3.63: My hu hn trng thi BGP ................................................................. 174


Hnh 4.1: Lp mng, giao vn v ng dng ............................................................. 180
Hnh 4.2: M hnh ca TPDU, gi v khung ........................................................... 183
Hnh 4.3 S chng trnh qun l kt ni n gin............................................. 184
Hnh 4.4: (a) Mi trng ca lp lin kt d liu (b) Mi trng lp giao vn ....... 185
Hnh 4.5 TSAPs, NSAPs, v kt ni giao thng ...................................................... 186
Hnh 4.6 thit lp mt kt ni vi mt my ch thi gian trong ngy trong my trm 2
................................................................................................................................ 187
Hnh 4.7 Ngt kt ni t ngt vi mt d liu ........................................................ 189
Hnh 4.8 Vn hai i qun .................................................................................. 190
Hnh 4.9 Bn kch bn giao thc cho gii phng mt kt ni................................... 191

IT

Hnh 4.10: (a) b m kch thc c nh. (b) b m kch thc thay i. (c) b m
quay vng cho mi kt ni ...................................................................................... 194
Hnh 4.11: Cu trc tiu TCP.............................................................................. 199

PT

Hnh 4.12: Ca s trt ........................................................................................... 201


Hnh 4.13: Qun l ca s ....................................................................................... 202
Hnh 4.14: Th tc bt tay ba bc ......................................................................... 205
Hnh 4.15: Th tc gii phng kt ni bn bc ...................................................... 206
Hnh 4.16: nh dng ca UDP datagram................................................................ 207
Hnh 5.1: Kch bn mu ca cc dch v phin ........................................................ 214
Hnh 5.2: Vai tr ca lp phin ............................................................................... 215
Hnh 5.3: Bn cch biu din d liu ca mt mu RGB ......................................... 220
Hnh 5.4: Vai tr ca cc loi c php khc nhau .................................................... 221
Hnh 5.5: Kin trc khch ch (client/server) .......................................................... 226
Hnh 6.1: Cc kiu kin trc LAN ........................................................................... 231
Hnh 6.2: B lp hot ng ti tng vt l trong m hnh OSI ................................. 232
Hnh 6.3: Cu ni hot ng ti hai tng thp nht trong m hnh OSI .................... 233
Hnh 6.4: B nh tuyn hot ng ti 3 tng thp nht trong m hnh OSI ............. 235
10

Danh mc hnh v

Hnh 6.5: Thng tin cu hnh b nh tuyn c th n t nhiu ngun .................... 236
Hnh 6.6: Cc thnh phn cu hnh bn trong b nh tuyn .................................... 236

PT

IT

Hnh 6.7: Cng ni hot ng c 7 tng trong m hnh OSI .................................. 238

11

Danh mc bng

DANH MC BNG
Bng 3.1: So snh nh tuyn trng thi lin kt v vct khong cch ................... 111
Bng 3.2: Gi tr MTU i vi cc mng khc nhau ................................................ 116
Bng 3.3: Cc a ch c bit ................................................................................. 125
Bng 3.4: Tin t CIDR v s lng lp C tng ng ......................................... 131
Bng 3.5: Bng nh tuyn vect khong cch ........................................................ 138
Bng 3.6: 5 loi gi OSPF ....................................................................................... 152
Bng 3.7: Mt s thuc tnh ng i hin ang s dng ........................................ 177
Bng 4.1: Cc khi nim c bn ca dch v giao vn n gin.............................. 182
Bng 4.2: Cc cng TCP thng dng....................................................................... 197

IT

Bng 4.3: Cc cng UDP thng dng ...................................................................... 207


Bng 5.1: Cc dch v nguyn thy lp Phin ......................................................... 210
Bng 5.2: Cc nhm chc nng dch v phin ......................................................... 215

PT

Bng 5.3: Cu trc tng qut ca SPDU .................................................................. 218


Bng 5.4: Cc dch v nguyn thy lp trnh din ................................................... 221
Bng 5.5: Cc kiu n gin trong ASN.1 ............................................................... 223
Bng 5.6: Cc kiu c cu trc xy dng sn trong ASN.1 ...................................... 224

12

Li ni u

LI NI U
Ti liu trnh by nhng kin thc c bn v k thut mng truyn thng. Mi
mi trng mng c nhng c tnh ring vi nhng yu cu khc nhau v thit k v
vn hnh. Mng vin thng c th c phn loi theo nhiu quan im: phm vi a
l, cng ngh v phng thc chuyn giao thng tin, loi hnh dch v cung cp, cc
giao thc s dng, ... Ty vo c im v tnh cht ca dch v cung cp m mt
mng vin thng c th s dng cng ngh ny hay cng ngh khc thc hin vic
trao i thng tin. Song d s dng cng ngh no th mc ch cui cng ca mng
vin thng l cung cp dch v vin thng cho khch hng vi cht lng cao nht v
gi thnh r nht. Ni dung ti liu c thit k gm 6 chng vi nhng ni dung
chnh nh sau.

IT

Chng 1 gii thiu khi qut v cc loi mng truyn thng hin nay nh mng
cc b, mng th, mng din rng, gii php mng khng dy v vn kt ni lin
mng. M hnh phn lp v nguyn l hot ng chung ca mng truyn thng c
gii thiu lm c s cho cc ni dung chi tit tip theo. Chng 2 trnh by cc vn
c bn ca lp Vt l v lp Lin kt d liu. Cc k thut truyn tn hiu lp Vt
l, kim sot li, iu khin lung cng nh iu khin truy nhp c cp. Mt

PT

s cng ngh lp lin kt d liu in hnh cng c gii thiu. Chng 3 trnh by
hot ng ca lp Mng, cc k thut nh tuyn, iu khin tc nghn cng nh cc
giao thc lp mng trong Internet c cp mt cch chi tit.
Chng 4 trnh by v chc nng, cc th tc, dch v v chun ca lp Giao
vn, sau i su vo gii thiu nguyn l hot ng v c im ca hai giao thc
giao vn in hnh l TCP v UDP. Chng 5 trnh by nhng nguyn l hot ng v
c im k thut ca cc lp trn trong m hnh giao thc, bao gm lp Phin, Trnh
din v ng dng. Chng 6 tp trung vo gii thiu v cc k thut v thit b ca
mi trng mng ph bin v nhiu trin vng nht hin nay l mng IP. Nhng vn
k thut lin quan n bi ton thit k, vn hnh v khai thc mng c cung
cp gip ngi hc lin h nhng kin thc l thuyt cp cc chng trn vi
vn trin khai mng trong thc t.
Ti liu c bin son trong thi gian tng i ngn nn khng trnh khi cn
nhiu thiu st. Tc gi rt mong nhn c nhiu kin ng gp t pha c gi v
cc ng nghip.

13

Chng 1. Gii thiu chung

CHNG 1.

GII THIU CHUNG

1.1 Cc loi mng truyn thng


1.1.1 Mng cc b
Mng cc b, thng c gi l LAN (Local Area Network), l mng ring
trong mt ta nh hoc khun vin c phm vi ln n vi km. Chng c s dng
rng ri kt ni my tnh c nhn v my trm trong vn phng cng ty hay t chc
chia s ti nguyn (v d nh my in) v trao i thng tin . LAN c phn bit
vi cc loi mng khc bi ba c im: ( 1 ) kch thc , (2) cng ngh truyn dn, v
(3) cu trc lin kt. Mng LAN b hn ch v kch thc, do vy thi gian truyn dn

v qun l mng .

IT

c m bo trong gii hn. iu ny to ra nhng thun li nht nh trong thit k

Mng LAN c th s dng cng ngh truyn dn gm mt ng cp m tt c


cc my c ni ti. Mng LAN truyn thng chy tc t 10 Mbps n

PT

100Mbps , c tr thp (micro giy hoc nano giy ) , v rt t li . Gn y mng


LAN c th hot ng vi tc ln n 10 Gbps ( y qui c 1 Mbps l 1,000,000
bit/giy v 1 Gbps l 1,000,000,000 bit/giy).

Hnh 1.1: Hai dng cu trc ca mng LAN: Bus v Ring

C rt nhiu cu trc lin kt c th c s dng cho mng LAN. Hnh 1.1


cho thy hai cu trc trong s . Trong mng dng bus, ti mt thi im cho php
nhiu nht mt my tnh truyn d liu . Tt c cc my khc khng c gi. Mt c
14

Chng 1. Gii thiu chung

ch iu khin l cn thit gii quyt xung t khi hai my hoc nhiu hn mun
truyn d liu ng thi. C ch iu khin c th tp trung hoc phn tn. V d,
chun IEEE 802.3, thng c gi l Ethernet, l mt chun mng da trn bus vi
iu khin khng tp trung, thng hot ng tc t 10 Mbps n 10 Gbps. My
tnh trn mt mng Ethernet c th truyn d liu bt c khi no mun. Nu c hai hay
nhiu gi va chm, mi my tnh ch ch i mt thi gian ngu nhin v th li sau
.
Dng cu trc mng th hai l vng (ring). Trong mng ny , mi bit truyn
xung quanh vng m khng phi ch phn cn li ca gi tin m n thuc v. Thng
thng, mi bit chy ht mt vng trong khong thi gian c vi bit c a vo
vng, cho n khi ton b gi tin c truyn i. Ging nh vi cc h thng truyn
khc, mt s quy tc cn c thit lp iu khin s truy nhp ng thi vo

IT

vng. C nhiu phng php khc nhau c th c s dng , chng hn nh cc


my thay phin nhau truyn d liu . IEEE 802.5 (IBM Token Ring) l chun LAN
da trn cu trc vng hot ng tc 4 v 16 Mbps. FDDI cng l mt v d ca

PT

mng hot ng theo cu trc vng.

Mng qung b c th c chia thnh tnh v ng, ty thuc vo vic knh


c phn b nh th no . C ch phn b knh tnh in hnh phn chia thi gian
thnh cc khong thi gian ri rc v s dng thut ton quay vng (round-robin), cho
php mi my truyn khi n lt khe thi gian ca mnh. C ch phn b knh tnh
khng hiu qu gc s dng bng thng khi mt my khng c g truyn trong
khe thi gian c phn b. V vy hu ht cc h thng u c gng phn b knh
ng (theo nhu cu).
Phng php phn b knh ng c th l tp trung hoc phn tn. Trong
phng php phn b knh tp trung, c mt thc th duy nht, v d n v iu
khin bus, xc nh ngi truyn tip theo. N c th lm iu ny bng cch chp
nhn cc yu cu v a ra quyt nh theo mt s thut ton ni b. Trong phng
php phn b knh phn tn, khng c thc th trung tm, mi my phi t quyt nh
khi no thc hin truyn ti. C th ngh rng iu ny s dn n s hn lon, nhng
khng phi nh vy. Chng ta s nghin cu cc thut ton c thit k trnh s
hn lon ny sau.
15

Chng 1. Gii thiu chung

1.1.2 Mng th
Mt mng khu vc th, cn c gi l MAN, c phm vi trong mt thnh
ph. V d ni ting nht ca MAN l mng truyn hnh cp c sn nhiu thnh ph.
H thng ny pht trin t h thng ng-ten cng cng trc . Trong cc h
thng ny, mt ng-ten ln c t trn nh ca mt ngn i gn v tn hiu sau
c truyn n cc thu bao.
Ban u l nhng mng c thit k ni b v ring bit. Sau , cc cng ty
bt u tham gia kinh doanh v nhn c hp ng t chnh quyn xy lp mng
cho ton thnh ph. Bc tip theo l thit k chng trnh cho cc knh truyn hnh.
Thng th nhng knh ny c nhiu ni dung, chng hn nh tin tc, th thao, nu n,
...

IT

Bt u t khi Internet thu ht c mt lng quan tm ln, cc nh khai thc


mng cp truyn hnh bt u nhn ra rng vi mt s thay i i vi h thng, h
c th cung cp dch v Internet hai chiu trong phn di tn cha s dng. Vo thi
im , cc h thng truyn hnh cp bt u bin hnh t phn phi truyn hnh cho

PT

mt khu vc th thnh phn phi mng th. Trong Hnh 1.2 chng ta thy c hai
tn hiu truyn hnh v Internet c a vo u cui tp trung phn phi tip n
h gia nh. Truyn hnh cp khng phi l gii php MAN duy nht. S pht trin ca
cc cng ngh truyn dn quang v khng dy tc cao trong thi gian gn y
to ra nhiu gii php MAN khc v chng ta s xem xt chi tit hn nhng vn
ny trong cc phn sau.

Hnh 1.2: Mng th xy dng trn c s mng truyn hnh cp

16

Chng 1. Gii thiu chung

1.1.3 Mng din rng


Mt mng din rng, cn c gi l WAN (Wide Area Network), c phm vi
trong mt khu vc a l rng ln, thng l mt quc gia hay lc a. N cha mt
tp hp cc my tnh chy cc chng trnh ng dng cn c gi l my trm (host).
Cc my trm c ni vi nhau bi mt phn mng hay mng con (subnet). Cc my
trm thuc s hu ca khch hng (v d, my tnh c nhn ca ngi dn), trong khi
cc phn mng thng c s hu v iu hnh bi nh cung cp dch v Internet.
Chc nng ca mt mng con l chuyn bn tin t my trm n my trm. Tch cc
kha cnh truyn thng ca mng khi kha cnh ng dng c th gip n gin ha
qu trnh thit k mng.
Trong hu ht cc mng din rng, mt mng con bao gm hai thnh phn khc

IT

nhau: ng dy v phn t chuyn mch. ng dy vn chuyn cc bit gia cc


my. Chng c th c lm bng dy ng, cp quang, hoc thm ch lin kt v
tuyn. Cc phn t chuyn mch l cc my tnh chuyn dng kt ni ba hoc nhiu
ng truyn. Khi d liu trn mt ng gi n, cc phn t chuyn mch phi

PT

chn mt ng i trn chuyn tip chng. Nhng my tnh chuyn mch c


gi bng tn khc nhau trong qu kh, hin ti chng thng c gi l b nh
tuyn (router).

Hnh 1.3: Quan h gia my trm, LAN v phn mng

Trn Hnh 1.3, mi my trm c kt ni vi mt mng LAN ri t kt ni


ti mt b nh tuyn , tuy nhin trong mt s trng hp my trm c th c kt
ni trc tip vi mt b nh tuyn . Tp hp cc ng truyn v thit b nh tuyn
(nhng khng phi cc my ch) hnh thnh nn cc phn mng.
17

Chng 1. Gii thiu chung

Ban u, ngha duy nht ca thut ng phn mng l tp hp cc thit b


nh tuyn v ng truyn vn chuyn cc gi tin t trm ngun n trm ch.
Tuy nhin, sau khi nim phn mng c mt ngha th hai lin quan n vic
nh a ch mng (chng ta s tho lun sau).
Trong hu ht cc WAN, mng c nhiu ng truyn, mi mt ng kt ni
mt cp b nh tuyn. Nu hai b nh tuyn khng c ng truyn trc tip mun
trao i thng tin vi nhau, chng phi lm iu ny mt cch gin tip thng qua cc
b nh tuyn khc. Khi mt gi tin c gi t mt b nh tuyn ny n b nh
tuyn khc thng qua mt hoc nhiu router trung gian, cc gi tin s c b nh
tuyn trung gian nhn, lu tm cho n khi u ra theo yu cu ri, v sau
c chuyn tip i. Mt phn mng t chc theo nguyn tc ny c gi l lu v
chuyn tip (store-and-forward) hay phn mng chuyn mch gi (packet-switched).

IT

Hu nh tt c mng din rng (tr khi s dng cc v tinh) c cc mng con lu v


chuyn tip. Khi cc gi c kch thc nh v u nhau, chng thng c gi l cc
t bo.

PT

Nguyn tc ca WAN da trn chuyn mch gi rt cn c nhn mnh. Mt


cch khi qut, khi mt my trm c mt bn tin cn gi n mt s trm khc, trm
gi u tin ct bn tin thnh cc gi tin, mi gi mang s theo trnh t. Cc gi d
liu sau c chuyn vo mng lin tip nhau theo tng gi mt . Cc gi d liu
c vn chuyn qua mng theo nhng cch ring v ti cc my trm tip nhn, ni
chng c tp hp li thnh bn tin ban u v chuyn cho qu trnh tip nhn. Dng
gi tin thu c t mt s bn tin ban u c truyn qua mng nh minh ha trn
Hnh 1.4.

18

Chng 1. Gii thiu chung

Hnh 1.4: Dng gi tin t my gi truyn qua mng ti my nhn

Trong hnh v trn, tt c cc gi i theo tuyn ng ACE, ch khng phi l


ABDE hay ACDE. Trong mt s mng tt c cc gi t mt bn tin phi i theo mt
con ng nht nh, cn trong nhng mng khc cc gi tin c th c chuyn tip

IT

theo nhng tuyn ring. Tt nhin, nu ACE l con ng tt nht, tt c cc gi d


liu c th c gi i theo ng ny ngay c khi mi gi c nh tuyn ring.
Vic la chn ng i c thc hin ti b nh tuyn . Khi mt gi tin n

PT

b nh tuyn A, A cn a ra mt quyt nh chuyn gi ny trn ng B hoc


ng C. A dng gii thut nh tuyn a ra quyt nh ny . Chng ta s nghin
cu mt s gii thut nh tuyn chi tit hn trong cc phn sau.
Khng phi tt c WAN u da trn chuyn mch gi. Mt gii php khc cho
mng WAN l h thng truyn dn v tinh. Mi b nh tuyn c mt ng-ten
thng qua c th gi v nhn tn hiu . Tt c cc b nh tuyn c th nhn d liu
t cc v tinh, v trong mt s trng hp, chng cng c th nhn bit c vic
truyn d liu ln v tinh t cc b nh tuyn ng cp vi chng. i khi cc b
nh tuyn c kt ni vi mt mng con im-im , v ch c mt s b nh tuyn
c trang b ng-ten v tinh. Mng v tinh ph hp vi cc trng hp khi vic
truyn thng tin mang tnh qung b.
1.1.4 Mng khng dy
Thng tin lin lc k thut s khng dy khng phi l mt tng mi. Ngay
t nm 1901, nh vt l ngi Guglielmo Marconi cho thy mt con tu c th

19

Chng 1. Gii thiu chung

gi in bo vo b khng cn qua dy dn bng cch s dng m Morse (du chm


v du gch ngang l nh phn).
H thng k thut s khng dy hin i c hiu sut tt hn, nhng tng c
bn l nh nhau.
Mt cch khi qut, cc mng khng dy c th c chia thnh ba loi chnh:
1. H thng kt ni.
2. LAN khng dy.
3. WAN khng dy.
H thng kt ni bao gm tt c cc thnh phn kt ni ca mt my tnh s
dng sng radio trong khong cch ngn. Hu ht cc my tnh c mn hnh, bn

IT

phm, chut, my in v kt ni vi khi x l chnh bng dy cp. Nhiu ngi mi s


dng gp phi kh khn khi mun cm tt c cc dy cp vo ng cc l cm cn
thit. Do , mt s cng ty cng nhau thit k mt gii php mng khng dy tm
ngn gi l Bluetooth kt ni cc thnh phn ny m khng cn dy. Bluetooth

PT

cng cho php my nh k thut s, tai nghe, my qut v cc thit b khc kt ni vi


mt my tnh bng cch ch c a trong phm vi bt sng. Khng c cp, khng
cn ci t trnh iu khin, ch cn t v bt thit b ln, v chng lm vic. i vi
nhiu ngi, kh nng hot ng d dng ny l mt li th ln.
hnh thc n gin nht, h thng kt ni s dng m hnh master-slave
(ch/th) nh trn Hnh 1.5(a). Khi h thng thng l ch, lin h vi thit b chut,
bn phm, nh th. Ch ni vi nhng ngi th s dng a ch g, khi no c th
pht sng, thi gian truyn ti l bao lu, c th s dng tn s no? Chng ta s tho
lun v Bluetooth chi tit hn phn sau.

20

Chng 1. Gii thiu chung

Hnh 1.5: (a) Kt ni Bluetooth. (b) LAN khng dy

Bc pht trin tip theo trong mng khng dy l WLAN (Wireless LAN).
y l h thng trong mi my tnh c mt modem khng dy v ng-ten m nh

IT

n c th giao tip vi cc h thng khc. Thng c mt ng-ten t trn trn gip


cc my lin lc vi nhau, nh th hin trn Hnh 1.5(b). Tuy nhin, nu cc my
gn, chng c th giao tip trc tip vi nhau trong mt cu hnh peer-to-peer. Mng
LAN khng dy ang tr nn ngy cng ph bin trong cc vn phng nh v gia

PT

nh, cng nh trong cc ta nh vn phng, phng hi ngh v nhng ni khc. C


mt tiu chun cho mng LAN khng dy l IEEE 802.11 ang tr nn rt ph bin v
c ng dng trong hu ht cc h thng thc tin. Chng ta s tho lun v n trong
chng 2.

Loi th ba ca mng khng dy c s dng trong cc mng din rng.


Mng v tuyn dng cho in thoi di ng l mt v d ca h thng khng dy bng
thng thp. H thng ny tri qua mt vi th h. Th h u tin l tng t v ch
truyn ting ni. Th h th hai l k thut s v ch truyn ting ni. T th h th ba
tr i l k thut s v cho php truyn c thoi v d liu. Theo mt ngha no ,
cc mng di ng cng ging nh l mng LAN khng dy, ngoi tr cc khong cch
ln hn nhiu v tc bit thp hn. Mng LAN khng dy c th hot ng tc
ln ti 50 Mbps vi khong cch hng chc mt. H thng di ng hot ng vi tc
thp hn, nhng khong cch gia trm c s v cc my tnh hoc in thoi c
o bng km ch khng phi l bng mt.

21

Chng 1. Gii thiu chung

Ngoi cc mng tc thp, mng khng dy din rng bng thng cao cng
ang c pht trin. Cc h thng ny tp trung h tr truy nhp Internet khng dy
tc cao t gia nh v doanh nghip thay v in thoi. Dch v ny thng c
gi l dch v phn phi a im. Mt tiu chun cho n l IEEE 802.16 (Wimax)
cng c pht trin.
Hu nh tt c cc mng khng dy u kt ni vi mng c dy ti mt s
im cung cp kh nng truy nhp vo cc tp tin, c s d liu, v Internet. Ty
theo hon cnh, c rt nhiu cch thc hin nhng kt ni ny. Hin nay, rt nhiu
ngi tin rng khng dy s l ln sng ca tng lai.
1.1.5 Kt ni lin mng
Nhiu mng tn ti trn th gii, thng vi phn cng v phn mm khc

IT

nhau. Ngi kt ni vi mt mng thng mun giao tip vi mi ngi kt ni vi


cc mng khc. Vic thc hin mong mun ny i hi cc mng khc nhau (thng
khng tng thch c v phn cng v phn mm) c kt ni vi nhau, i khi
thng qua phng tin k thut c gi l cng kt ni (gateway) to kt ni v

PT

cung cp cc s tng thch phn cng v phn mm cn thit. Mt tp hp cc mng


kt ni vi nhau c gi l mt lin mng hay internet. Thut ng ny c s dng
trong ngha rng, phn bit vi khi nim mng ton cu Internet (thng c vit
hoa) ch mt lin mng c th.

Hnh thc ph bin ca lin mng l mt tp hp cc LAN kt ni bi mt


mng WAN. Trong thc t, nu chng ta thay th cc nhn ''phn mng'' trong Hnh
1.3 bi ''WAN'' th s khng c g khc phi thay i minh ha cho kt ni lin
mng . S khc bit k thut gia mt phn mng v WAN trong trng hp ny l s
c mt ca cc my trm. Nu h thng ch cha cc b nh tuyn th n l mt phn
mng, cn nu n c cha c cc b nh tuyn v my trm th n l mt WAN. S
khc bit thc t y lin quan n quyn s hu v s dng.
Phn mng , mng, v lin mng thng b nhm ln. Phn mng th hin c
hu ht ngha trong ng cnh ca mt mng din rng, khi n cp n tp cc b
nh tuyn v ng truyn thuc s hu ca nh iu hnh mng . S kt hp ca

22

Chng 1. Gii thiu chung

mt phn mng v cc my trm ca n to thnh mt mng. Trong trng hp LAN,


cc ng cp ni v my trm to thnh mt mng. Khi khng c phn mng.
Mt lin mng c hnh thnh khi cc mng khc nhau c kt ni vi nhau.
Theo quan im ca chng ta, kt ni mng LAN v WAN hoc kt ni hai mng
LAN to thnh mt lin mng. Mt nguyn tc nh l nu cc t chc khc nhau xy
dng v s hu cc phn khc nhau ca mng, chng ta c mt lin mng. Cn nu
cc phn mng khc nhau s dng cc cng ngh khc nhau th cng c th coi l
chng ta c hai mng.
1.2 Nguyn l hot ng chung ca mng truyn thng
1.2.1 S phn lp giao thc
gim phc tp trong thit k, hu ht cc mng c t chc theo m

IT

hnh phn lp . S lng cc lp, tn ca mi lp, ni dung v chc nng ca mi lp


vi cc mng l khc nhau. Mc ch ca mi lp l cung cp cc dch v nht nh
cho lp cao hn. C th hiu, mi lp l mt loi my o, cung cp dch v nht nh
cho cc lp trn. Khi nim ny thc s quen thuc trong qu trnh s dng my tnh,

PT

ni n c bit n bi nhiu cch gi khc nhau nh l n thng tin, cc loi d liu


tru tng, ng gi d liu, v lp trnh hng i tng. tng c bn y l
mt thc th (phn mm hay phn cng) cung cp dch v cho thc th khc s dng
nhng n i cc chi tit v cc trng thi hay gii thut s dng bn trong.
1.2.2 Thit k chc nng cho cc lp

Khi thit k chc nng cho cc lp mng truyn thng thng ngi ta tun th
mt s nguyn tc sau y:
-

S lng cc lp khng nhiu qu n gin ha vic thit k mng, song


cng khng c t qu v khi cc bi ton cn gii quyt trn mi lp
li tr nn qu phc tp;

To ranh gii cc lp sao cho s tng tc v m t cc dch v gia chng


l ti thiu;

Chia cc lp sao cho cc chc nng khc nhau c tch bit vi nhau; cc
lp s dng cc loi cng ngh khc nhau cng c tch bit;

23

Chng 1. Gii thiu chung

Cc chc nng ging nhau c t vo cng mt lp; cc chc nng c


nh v sao cho c th thit k li lp m nh hng t nht n cc lp k
n;

To ranh gii cc lp sao cho c th chun ha cc giao din tng ng v


theo kinh nghim c chng t l thnh cng;

Khi d liu c x l mt cch khc bit th cn phi to mt lp mi;

Cc thay i v chc nng hoc giao thc trong mt lp khng c nh


hng n cc lp khc (m bo tnh trong sut gia cc lp);

Mi lp ch c cc ranh gii (giao din) vi cc lp k trn v di n.

C th chia mt lp thnh cc lp con khi cn thit; nguyn tc chia lp con


c p dng tng t nh trn; khi khng cn thit cc lp con c th hy
b.

1.2.3 Dch v hng kt ni v phi kt ni

hng kt ni v phi kt ni.

IT

Mi lp c th cung cp hai loi hnh dch v cho cc lp pha trn chng:

Dch v hng kt ni c xy dng theo tng ca h thng in thoi.


Khi mun ni chuyn vi ai , bn nhc in thoi, quay s, ni chuyn, v sau tt

PT

my. Tng t nh vy, s dng mt dch v hng kt ni mng, ngi s dng


dch v u tin thit lp mt kt ni, s dng kt ni, v sau kt thc kt ni. Mt
cch n gin, kt ni hot ng nh mt ci ng: ngi gi y cc i tng (bit)
vo mt u ng, v ngi nhn ly chng ra u kia. Trong hu ht cc trng hp,
th t cc bit c gi ng nh khi chng c gi.
Trong mt vi trng hp khi kt ni c thit lp, bn gi, bn nhn v phn
mng tin hnh m phn v cc thng s c s dng, chng hn nh kch thc
bn tin ti a, cht lng dch v yu cu , v cc vn khc. Thng thng, mt bn
a ra ngh v bn kia c th chp nhn, t chi, hoc a ra mt xut thay th.
Ngc li, dch v phi kt ni c phng theo hot ng ca h thng bu
chnh. Mi bn tin (th) mang y a ch ch v c chuyn tip thng qua h
thng mt cch c lp. Thng thng, khi hai bn tin c gi n cng mt ch,
bn tin c gi trc s n ni trc. Tuy nhin, c th xy ra trng hp bn tin
u tin b tr v cho bn tin th hai n trc.

24

Chng 1. Gii thiu chung

Mi dch v c th c c trng bi cht lng dch v. Mt s dch v ng


tin cy c ngha l chng khng bao gi b mt d liu. Thng thng, dch v tin cy
c m bo bng th tc my thu xc nhn rng gi tin n. Qu trnh xc nhn
thng gy ra thi gian tr, v i khi khng nh mong mun.
Khi ch s hu ca tp tin mun chc chn rng tt c cc bit n mt cch
chnh xc v theo th t chng c gi th la chn dch v hng kt ni tin cy l
thch hp. Rt t khch hng mun s dng mt dch v m i khi nhng tp tin mt
mt vi bit, ngay c khi n l nhanh hn nhiu.
Nh cp trn, i vi mt s ng dng, s chm tr trong truyn ti l
khng th chp nhn. Mt trong nhng ng dng nh vy hin nay l thoi gi. Ngi
s dng in thoi c th chp nhn mt cht ting n trn ng dy hn l phi ch

IT

mt lc lu nghe cu tr li. Tng t nh vy, trong mt phin hi ngh truyn


hnh, khng c vn g ln khi c mt vi im nh b sai, nhng dng hnh nh do
tr l mt li rt kh chu.

Khng phi tt c cc ng dng u cn phi thit lp kt ni. V d, th in t

PT

ngy nay ang tr nn ph bin, ko theo l th in t rc cng tr thnh ph bin


hn na. Ngi gi th rc c l khng mun gp phi s phc tp thit lp v sau
gii phng mt kt ni ch gi mt bc th. Cng khng nht thit phi yu cu
phng thc gi tin cy, c bit l nu chi ph b nhiu ln. Tt c nhng g h cn l
cch gi mt tin nhn vi kh nng n ch cao (nhng khng c bo m). Dch
v phi kt ni khng tin cy (c ngha l khng c xc nhn) thng c gi l
dch v lc d liu (datagram), vi tn gi ly tng t nh dch v in tn
truyn thng, khi khng cn gi xc nhn cho ngi gi.
1.2.4 S tng tc gia dch v v giao thc
Dch v v giao thc l nhng khi nim khc nhau, mc d chng thng b
nhm ln. S phn bit ny rt quan trng. Dch v l mt tp hp cc hot ng
nguyn thy m mt lp cung cp cho lp trn. Dch v xc nh nhng hot ng m
mt lp thc hin nhng khng ni g v vic cc hot ng ny c thc hin nh
th no . Mt dch v lin quan n mt giao din gia hai lp, trong lp thp hn
l lp cung cp dch v, lp trn l lp s dng dch v.
25

Chng 1. Gii thiu chung


lp k+1

lp k+1
Dch v cung cp
bi lp k

lp k

Giao thc

lp k-1

lp k

lp k-1

Hnh 1.6: Quan h gia dch v v giao thc

Giao thc, ngc li, l mt b cc quy tc qun l nh dng v ngha ca

IT

cc gi tin hay bn tin c trao i bi cc thc th ngang hng trong mt lp. Cc


thc th s dng giao thc thc hin cc ngha v ca chng. Chng c quyn thay
i cc giao thc theo mun, min l chng khng lm thay i cc dch v m cc
thc th s dng chng nhn thy. Theo cch ny , dch v v giao thc l hon ton

PT

tch ri.

Ni cch khc, dch v lin quan n giao din gia cc lp, nh minh ha trn
Hnh 1.6. Ngc li, giao thc lin quan n cc gi tin gi gia cc thc th ngang
hng trn cc my khc nhau. iu quan trng l khng nhm ln gia hai khi nim
ny.

C mt s tng t nu so snh vi ng cnh ca cc ngn ng lp trnh. Dch


v ging nh mt kiu d liu tru tng hay mt i tng trong ngn ng hng
i tng. N nh ngha cc hot ng c th c thc hin trn mt i tng
nhng khng xc nh bng cch no cc hot ng ny c thc hin. Giao thc lin
quan n vic thc hin cc dch v v nh vy khng hin th cho i tng s dng
dch v nhn thy.
Tp hp cc lp v cc giao thc ca mi lp gi l chng giao thc. Chng
giao thc ny c t chc m bo c vic giao tip gia cc nt trong
mng. truyn thng thnh cng, hai my tnh phi s dng chnh xc cng mt
chng giao thc. Mi lp s tun theo chng giao thc ny vi cng mt tiu chun
chi tit.
26

Chng 1. Gii thiu chung


Phn mm My ch A
ng dng
Tng n

My ch B
Giao thc tng n

Phn mm
Tng n ng dng

Tng 5
Tng 4
Tng 3
Tng 2

Giao thc tng 4


Giao thc tng 3
Giao thc tng 2
Giao thc tng 1

Tng 5
Tng 4

Truyn thng vt l
gia tng 4 ca my
ch A v B

Tng 3

Dch v cung cp
bi tng 3

Tng 2

Giao in gia tng


2 v tng 3

Tng 1

IT

Tng 1

Giao thc tng 5

Truyn thng o
gia cc thc th
ngang hng ti tng
4

Mi trng vt l

Hnh 1.7: Chng giao thc truyn thng

PT

Hnh 1.7 minh ha cc khi nim v giao thc, giao din v chng giao thc ca
h thng mng my tnh. y chng giao thc gm c n lp, mi lp trn mt my
tnh thc hin mt cuc i thoi vi lp tng ng ca my tnh khc. Cc lut v
cc quy c c s dng trong cuc i thoi ny c bit n nh l giao thc ca
lp ny. Chng ta c th ni rng giao thc ch r ngha, nh dng ca thng tin m
mt lp gi xung lp di. Thng tin ny c nhn v c hiu bi lp tng ng
ti pha bn kia nu nh cng s dng cng giao thc ny.
Nh c giao thc, mi lp bn di cung cp cc dch v cho lp trn n. i
khi cc c t dch v c tch ri khi cc c t giao thc. Chng ta c th ni dch
v ca mt lp xc nh lp nh th no theo cch nhn ca lp trn n. V d, nu
mt lp cung cp dch v truyn d liu c hoc khng c ch tm li, th lp trn
c th s dng dch v ch c tm li hay khng l tu . Vic cc dch v
c thc hin nh th no trong mt lp c ch r trong c t giao thc.
Cc giao din gia cc lp c nh ngha cng n gin, cng r rng cng
tt v mi lp thc hin mt tp hp c th cc chc nng.

27

Chng 1. Gii thiu chung

1.3 Cc m hnh phn lp mng


1.3.1 M hnh OSI
Vo cui thp nin 70 ca th k 20, t chc tiu chun ho quc t (ISO) lp
ra mt tiu ban nhm pht trin mt khung chun cho kin trc mng my tnh,
chnh l m hnh tham chiu cho vic kt ni cc h thng m (OSI). Mc ch ca m
hnh ny l gim thiu s khng tng thch gia cc h thng my tnh. Nm 1982,
ISO pht hnh bn d tho cc tiu chun quc t mang tn ISO 7498. Ti liu ny ch
a ra khung chun cho vic thit k cc giao thc truyn thng ch khng a ra cc
c tnh k thut chi tit cn thit cho tnh tng thch. CCITT v ITU-T pht hnh
ti liu ny trn khuyn ngh X.200.

IT

Ban u OSI c thit k cho truyn thng my tnh. Ngy nay d liu v thoi
khng nht thit phi c tch ra thnh cc mng khc nhau. Nhiu khi mng khng
bit v khng quan tm ti vic d liu ang truyn cha thng tin g. ISO v ITU-T
nh r tt c cc h thng v mng mi theo nguyn l phn lp ca OSI. Tuy nhin
c mt vi h thng ton cu khng c thit k theo OSI, tiu biu nht l Internet.
Internet da trn cc chun sn c, nhng khng c ph chun bi ISO hoc ITU-T.

PT

Tn OSI xut pht t mc ch lm cho cc h thng tr thnh m vi h


thng khc trong vic truyn thng. Cc nh sn xut c t do s dng cc c tnh
k thut m ny. Tuy nhin vn tn ti nhiu h thng truyn d liu c quyn,
cc c tnh k thut ca h thng ny l c quyn ca nh sn xut. Do vy chng
khng th s dng c cho cc h thng khc.
Trong m hnh OSI, h thng truyn thng c chia thnh 7 lp (Hnh 1.8).
Khi chng ta xem xt n cc chc nng mi lp thc hin, chng ta s nhn thy
cc lp cng thp cng c nhiu chc nng lin quan n cng ngh mng s dng cho
truyn d liu thc s. Cn cc lp cng cao cng c nhiu chc nng phc v cho cc
ng dng phm mm chy trn cc my ch.
Trong m hnh OSI, tt c cc lp t 4 n 7 c thc hin ch trong truyn
thng cc my trm, chng khng thc hin qu trnh truyn d liu u-cui thc
s. Qu trnh ny thuc v cc lp t 1 n 3. Mc ch ca cc lp cao nht l tr
gip cho cc ng dng phn mm, v thc hin c iu ny cc lp cao nht
cung cp cc dch v phc tp hn ch khng ch n gin l mt lung d liu.
Lung d liu ny c lp mng cung cp v c th cha li. Trong trng hp dch
v phc hi li khng c giao thc lp giao vn cung cp th cc nh thit k phn
mm ng dng phi thit k mt lc phc hi li trong ng dng ca mnh.
28

Chng 1. Gii thiu chung


Phn mm
ng dng

My ch A
Giao thc tng ng dng

Tng 7 Application

Session

Tng 4

Transport

Tng 3

Network

Tng 2

Data link

Tng 1

Physical

ng dng

Giao thc tng trnh din

Tng 6 Presentation
Tng 5

My ch B

Trnh din

Giao thc tng phin

Phin

Giao thc tng giao vn


a)
b)
c)

Mng truyn thng cp di


Network
Mng
Data link

Lin kt d liu

Physical

Vt l

Giao vn
a)
b)

Mng
Lin kt d liu

c)

Vt l

Mi trng vt l

IT

a) Giao thc tng mng


b) Giao thc tng lin kt d liu
c) Giao thc tng vt l

Phn mm
ng dng

Hnh 1.8: M hnh tham chiu OSI

1.3.1.1 Lp vt l

PT

Lp vt l lin quan n qu trnh truyn dn tn hiu qua mt knh truyn


thng. Vn chnh ca vic thit k l m bo khi mt bn gi bit 1 th bn kia
cng phi nhn c bit 1 ch khng phi bit 0. Cc c tnh k thut in hnh
ca lp vt l gm: tc bit, gi tr in p (hay cng dng in) c s dng
biu din bit 0 v bit 1, s chn cm v loi b ni (connector) s dng. Lp
vt l trong cc h thng c thit k gim thiu li khi hot ng. Trong trng
hp c li th cc lp trn s b nh hng.
Cc c t ca lp vt l lin quan n cc giao din in, c v phng tin
truyn dn vt l. Phng tin truyn dn c hiu l di lp vt l, nhng cc
c tnh n yu cu c cha trong c t ca lp vt l.
1.3.1.2 Lp lin kt d liu
Lp lin kt d liu c nhim v to lp cc khung, gi chng ti knh truyn
thng vt l thng qua lp vt l; nhn khung, kim tra li v chuyn khung khng c
li ln lp mng. Lp lin kt d liu pha nhn gi tn hiu xc nhn cho lp lin kt
d liu pha truyn. Pha truyn c th truyn li khung nu trong mt khong thi
gian nht nh pha nhn khng gi tn hiu xc nhn.
ISO nh r lp lin kt d liu cho cc mng LAN v chia cc c t thnh 2
lp con:
29

Chng 1. Gii thiu chung

Lp con iu khin truy nhp phng tin (MAC Medium Access Control)

Lp con iu khin lin kt logic (LLC Logical Link Control)

Do tnh cht phc tp ca lp lin kt d liu trong cc mng LAN m s phn


chia ny l cn thit. Trong mng LAN, cc my tnh c ni ti cng mt dy cp,
chng chia s kh nng truyn dn ca mt knh qung b (a truy nhp hoc truy
nhp ngu nhin). Lp con MAC lin quan n cc chc nng ph thuc phn cng
mng. Hai v d ph bin nht ca cc cng ngh truy nhp mng LAN l CSMA/CD
(Ethernet) v Token Ring. Lp con LLC quan tm nht n kha cnh ton vn d liu
nh: truyn li d liu, xc nhn vic nhn d liu. i vi cc lin kt im-im n
gin hn th khng cn phi tch lp MAC. Trong trng hp ny, ch mt c t giao
thc lp lin kt d liu cng c th bao ph ton b lp lin kt d liu.

1.3.1.3 Lp mng

IT

Trong mng LAN, mi my tnh c ring mt a ch MAC (a ch phn cng).


a ch ny c s dng xc nh ngun v ch ca mi khung trn knh qung
b. Nh c a ch MAC, cc my tnh c th c mt kt ni im-im thng qua mt
knh qung b c chia s bi nhiu kt ni im-im. Cn ch rng a ch MAC
ch c s dng bn trong mng LAN ch khng c truyn ti cc mng khc.

PT

Cc lp bn di lp mng ch quan tm n cc kt ni im-im gia 2 nt.


Lp mng c nhng kin thc v kin trc mng v cng vi lp mng ca cc nt n
phc v, cc gi d liu c nh tuyn thng qua mng ti ch. Mi nt c ring
mt a ch ton cc (lp mng). Vn chnh yu l xc nh c bao nhiu gi tin
c nh tuyn t im ngun ti im ch. Vic nh tuyn c th da trn cc
bng nh tuyn c nh ti lp mng v chng him khi thay i, hoc cc tuyn c
th thay i phn nh ti trng hin thi ca mng.
Khi c nhu cu, cc my ch ca mng c th t do gi cc gi tin. Chng
thng khng c bit g v mt lu lng ca cc my ch khc hoc ca cc kt
ni trn mng. Tnh c, nu c nhiu my ch cng trao i thng tin ti mt thi
im v c qu nhiu gi c truyn th s to ra cc khu vc d b tc nghn trn
mng. Vic iu khin tc nghn cng thuc v lp mng.
Trong cc mng d liu cng cng, chc nng tnh cc thng c xy dng
bn trong lp mng. Phn mm trong lp mng phi m xem c bao nhiu gi tin
hoc k t m mi khch hng gi a ra thng tin tnh cc. Trong mt mng
qung b bit lp (chng hn Ethernet) vic nh tuyn n gin n mc c th khng
cn n lp mng. a ch MAC c th nhn dng cc my ch. Tuy nhin nu cc
mng ny c ni ti cc mng khc, th bt buc phi c cc a ch mng. Ch
rng cc a ch MAC s dng trong lp lin kt d liu l khng quan trng bn ngoi
mng LAN.
30

Chng 1. Gii thiu chung

1.3.1.4 Lp giao vn
Lp giao vn l lp u-cui thc s u tin. Cc giao thc t lp giao vn tr
ln ca cc trm s dng mng nh mt kt ni im-im truyn thng. Thng
ip ngun trn ng i c th c lp mng tch ra v lp phin bn nhn s l ni
u tin cc gi nh thuc cng mt thng ip gp li nhau.
Lp giao vn hot ng nh mt lp giao din gia cc lp thp (dnh cho vic
kt ni mng) v cc lp cao (dnh cho cc dch v ng dng). Nhim v ca lp ny
l m bo thng xuyn vic truyn dn t u cui n u cui khng c li v cc
gi tin khng b mt trong qu trnh truyn thng. thc hin iu ny trong lp giao
vn c th bao gm cc th tc truyn li hoc th tc xc nhn.
Lp giao vn thng cung cp 2 lp dch v c s cho lp phin:
Truyn cc thng ip v gi d liu ring bit qua mng. Cc thng ip c
truyn c th ti ch theo th t khc nhau v li c th xut hin. V d giao
thc UDP User Datagram Protocol ca Internet (khng thuc v cc giao thc
OSI) v giao thc giao vn, lp 1 (TP1) ca OSI (IS 9072).

Knh truyn im-im khng li s chuyn cc thng ip theo cng mt th


t nh khi chng c gi. V d giao thc iu khin truyn thng (TCP) ca
Internet (khng c trong chun giao thc OSI) v TP4 ca OSI (IS 8072/8073)

PT

1.3.1.5 Lp phin

IT

Lp giao vn m bo cho s thnh cng trong truyn thng u-cui gia cc


my tnh. Thc t, qu trnh truyn thng c thc hin bi 4 lp bn di lp phin.
Ba lp cao nht khng cn thit cho qu trnh truyn d liu, nhng chng to s
tng thch cho cc ng dng v do vy cc chng trnh ng dng chy trn cc my
c th hiu c nhau. Lp phin cho php s dng trn cc my khc nhau thit lp
cc phin lm vic vi nhau. V d, n cho php ngi s dng truy nhp vo mt h
thng chia s thi gian xa hoc cho php truyn tp gia 2 my tnh.
Lp phin cho php truyn thng cc d liu bnh thng, ging nh lp giao
vn thc hin, nhng n cn cung cp mt s dch v m rng hu ch cho cc ng
dng. Chng hn dch v qun l iu khin m thoi. Cc phin lm vic c th cho
php truyn thng 2 hng hoc 1 hng ti mt thi im. Nu truyn thng mt
hng c cho php, lp phin c th cho bit hng no ang s dng. Lp phin
cn cung cp chc nng qun l th bi, v vi s tr gip ca chc nng ny ch c
my no nm th bi mi c th thc hin mt thao tc nguy cp.
Mt dch v khc ca lp phin l dch v truyn thnh cng cc tp kch thc
ln. Nu khng c dch v ny th ch cn mt li n gin trong qu trnh truyn
thng cng c th ph hy c mt tp v do phi truyn li c tp. hn ch iu
31

Chng 1. Gii thiu chung

ny, lp phin cung cp cch chn cc im kim tra vo trong lung d liu, v do
vy nu c li th ch cn truyn li d liu t im kim tra cui cng.
1.3.1.6 Lp trnh din
Nh chng ta thy, cc lp thp ch yu lin quan ti qu trnh truyn c th
t cc bit hoc d liu t ngun n ch. Thay vo , lp trnh din lin quan n
dng thng tin c truyn i. Mi my tnh c th c cch biu din d liu ni ti
ring ca n, do vy nhng tho thun v chuyn i l cn thit cc my tnh c
th hiu c nhau.
Nhim v ca lp trnh din l m ha d liu c cu trc theo cc nh dng
ca my tnh thnh lung d liu ph hp cho truyn dn. Chng hn nh vic nn d
liu. Lp trnh din pha nhn gii m d liu c nn thnh dng biu din c
yu cu. Lp trnh din gip c 2 my tnh hiu c ngha ca lung bit nhn c
theo cng mt cch.

PT

IT

Cc my tnh khc nhau c cch biu din d liu ni ti khc nhau. Tt c cc


my tnh ln IBM u s dng m trao i thp phn c m ho nh phn m rng
(EBCDIC Extended Binary-Coded Decimal Interchange Code), m k t 8 bit; trong
khi thc t tt c cc my khc u s dng m ASCII 7 hoc 8 bit. Cc chp Intel
nh s cc byte ca n t phi sang tri, trong khi cc chp Motorola th li nh s t
tri qua phi. Do cc hng sn xut my tnh him khi thay i cc quy c ca ring
mnh nn cc chun ton cu cho vic biu din d liu ni ti s khng bao gi c
chp nhn.
Mt gii php m bo tnh tng thch l nh ngha mt chun cho dng
biu din mng ca d liu. Nh vy bt k my tnh no cng c th truyn thng
c vi cc my tnh khc nu n chuyn i nhng biu din d liu ni ti thnh
dng mng c chun ho ny.
1.3.1.7 Lp ng dng

Lp ng dng bao hm cc ng dng truyn thng s dng dch v ca cc lp


thp hn. Cc ng dng ca ngi s dng thc hin cc cng vic trn my tnh
khng thuc vo lp ng dng, nhng chng trao i thng tin nh s tr gip ca
giao thc lp ng dng. Chng trnh x l vn bn l mt v d v ng dng ca
ngi s dng.
phc v cc ng dng ngi s dng, cc ng dng truyn thng cn thit
nh truyn tp hoc mt u cui ASCII thng c nh ngha nh cc giao thc
lp ng dng. ng dng truyn thng cung cp cho cc ng dng ngi s dng
nhng dch v khng ph thuc nh sn xut. Cc dch v lp ng dng thng sn c
i vi cc lp trnh vin ging nh cc dch v khc cu h iu hnh. Vi s tr gip
32

Chng 1. Gii thiu chung

ca cc dch v ny, nh lp trnh phn mm ng dng khng phi lo lng g v qu


trnh truyn thng d liu thc t. H c th s dng tt c cc dch v ca chng giao
thc c thc hin trn mi trng pht trin phn mm ca h.
Th in t (Email) l mt v d v cc giao thc ng dng. Trong v d ny,
ngoi cc chc nng ging vi cc chc nng ca giao thc truyn tp, n cn cung
cp cc chc nng vit sn nh xo, gi v c th. V d, nhng c tnh k thut ca
lp ng dng nh ngha nh dng ca trng a ch v trng thng ip.

IT

phn bit gia chng trnh ng dng v lp ng dng c xc nh bi


mt giao thc, chng ta hy ly th in t lm v d. Chng ta c th c mt ng
dng chy bn trn lp ng dng. Chng trnh ny c th cung cp mt trnh son
tho thn thin ngi s dng, cc ca s nh a ch v nh ni dung thng ip.
N cng c th cung cp mt phng php nh a ch thn thin ngi s dng,
chng hn nh khi chng ta nh mt a ch ch l kvt@ptit.edu.vn th a ch ny
s c phn mm chuyn i thnh dng m lp ng dng hiu c.
Cn ch rng dch v lp ng dng cung cp cho chng ta cc dch v truyn
thng nhng chng ta c th phi nng cao cc dch v ny cng vi mt phn mm
ng dng s dng n cho cc mc ch ca mnh.

PT

1.3.2 M hnh TCP/IP


1.3.2.1 Gii thiu

TCP/IP l mt b giao thc c pht trin bi cc cc d n nghin cu cp cao


(ARPA) ca b quc phng M. Ban u n c s dng trong mng ARPANET.
Khi cng ngh mng cc b pht trin, TCP/IP c tch hp vo mi trng iu
hnh UNIX v s dng chun Ethernet kt ni cc trm lm vic vi nhau. n khi
xut hin cc my PC, TCP/IP li c chuyn sang mi trng PC, cho php cc my
PC chy DOS v cc trm lm vic chy UNIX c th tng tc trn cng mt mng.
Hin nay, TCP/IP c s dng rt ph bin trong mng my tnh, m in hnh l
mng Internet.
Chng giao thc TCP/IP c chia thnh bn tng: Truy nhp mng (Network
Access), Lin mng (Internet), Giao vn (Transport) v ng dng (Application). V
TCP/IP ra i v pht trin trc khi c m hnh tham chiu OSI nn TCP/IP hon
ton khng tun theo m hnh OSI. Tuy nhin, hai m hnh li c nhng mc tiu
tng t nhau, v c s nh hng ln nhau gia cc nh thit k cc tiu chun ny
nn chng c a ra vi tnh tng thch no . M hnh OSI rt c nh hng
trong s pht trin ca cc giao thc, v hin nay thut ng OSI p dng cho TCP/IP
l kh ph bin.
33

Chng 1. Gii thiu chung

Hnh 1.10 ch ra mi quan h gia m hnh TCP/IP v m hnh OSI. Tng ng


dng trong m hnh TCP/IP tng ng vi ba tng trong m hnh OSI l ng dng,
trnh din v phin. Tng ny cn c gi l tng x l (process). Tng giao vn
tng ng vi tng giao vn trong m hnh OSI v cn c gi l tng trm-ti-trm
(host-to-host). Tng lin mng tng ng vi tng mng trong m hnh OSI. Tng truy
nhp mng mng tng ng vi tng lin kt d liu v vt l trong m hnh OSI. Tuy
nhin, trn thc t th TCP/IP khng hon ton tng ng vi m hnh OSI nh minh
ha trn hnh v. S tng ng hon ho gia hai m hnh l mt vn c tranh
lun nhiu trong cc cuc tho lun v cng ngh mng.
1.3.2.2 Tng Truy nhp mng
Tng Truy nhp mng cung cp mt giao tip vi mng vt l, kh nng kim
sot li cho d liu phn b trn mng vt l. Cc nh dng d liu cho mi trng
truyn v cc a ch d liu cho mng con (subnet) c da trn cc a ch vt l.
Tng ny bao gm c cc cng ngh LAN v WAN.

1.3.2.3 Tng Lin mng

IT

Cc chc nng ca tng Truy nhp mng bao gm: nh x a ch IP sang a ch


vt l v ng gi d liu IP vo khung. Da trn kiu phn cng v giao din mng,
tng giao din mng s xc nh kt ni vi phng tin vt l ca mng.

PT

Mc ch ca tng Lin mng l chn ng i tt nht qua mng cho cc gi


tin. Cng vic xc nh ng i tt nht v chuyn gi c thc hin nh s tr
gip ca cc giao thc. V d mt s giao thc hot ng tng ny l:
o IP: cung cp dch v chuyn d liu n lc ti a (best-effort) v phi kt
ni. Chc nng chnh ca IP l nh a ch logic (a ch IP) v nh
tuyn d liu.
o ICMP: cung cp kh nng thng bo li v kim sot.
o ARP: xc nh a ch vt l (a ch MAC) tng ng vi mt a ch
IP.
o RARP: xc nh a ch IP tng ng vi mt a ch MAC.
Giao thc chnh hot ng ti tng ny l giao thc IP.
1.3.2.4 Tng giao vn
Tng giao vn cung cp dch v truyn ti t trm ngun n trm ch. Tng ny
thit lp mt kt ni logic gia hai im cui ca mng l trm gi v trm nhn. Cc
giao thc giao vn phn mnh v ghp d liu ca cc ng dng tng trn vo trong
mt lung d liu gia cc im cui.
34

Chng 1. Gii thiu chung

Ti tng giao vn c hai giao thc chnh l TCP v UDP. TCP l giao thc hng
kt ni. kim sot lung cui-cui, TCP s dng c ch ca s trt. Ngoi ra, n
cn s dng s xc nhn v s trnh t cung cp tnh tin cy. Khc vi TCP, UDP l
mt giao thc phi kt ni v khng tin cy.
Mt s dch v tng giao vn cung cp gm:

C TCP v UDP

Phn mnh d liu ca ng dng tng trn.

Gi cc phn on d liu t thit b u cui ny ti thit b u cui kia.

Ring TCP

Thit lp kt ni cui-cui.

iu khin lung bng c ch ca s trt.

Cung cp tnh tin cy bng cch s dng s trnh t v s xc nhn.

1.3.2.5 Tng ng dng

IT

Tng ng dng cung cp cc dch v di dng cc giao thc cho ng dng ca


ngi dng. Mt s giao thc tiu biu ti tng ny gm:

PT

FTP (File Transfer Protocol): y l mt dch v hng kt ni v tin cy, s


dng TCP cung cp truyn tp gia cc h thng h tr FTP.
Telnet (TERminaL NETwork): Cho php cc phin ng nhp t xa gia cc
my tnh. Do Telnet h tr ch vn bn nn giao din ngi dng thng
dng du nhc lnh tng tc. Chng ta c th nh lnh v cc thng bo tr
li s c hin th.
HTTP (Hyper Text Transfer Protocol): Trao i cc ti liu siu vn bn h
tr WEB.
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): Truyn th in t gia cc my tnh.
y l dng c bit ca truyn tp c s dng gi cc thng bo ti mt
my ch th hoc gia cc my ch th vi nhau.
POP3 (Post Office Protocol): Cho php ly th in t t hp th trn my ch.
DNS (Domain Name System): Chuyn i tn min thnh a ch IP. Giao thc
ny thng c s dng khi ngi dng s dng dng tn ch khng dng a
ch IP.
DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol): Cung cp cc thng tin cu
hnh ng cho cc trm, chng hn nh gn a ch IP.
35

Chng 1. Gii thiu chung

SNMP (Simple Network Management Protocol): c s dng qun tr t


xa cc thit b mng chy TCP/IP. SNMP thng c thc thi trn cc trm
ca ngi qun l, cho php ngi qun l tp trung nhiu chc nng gim st
v iu khin trong mng.
Hnh 1.9 cho ta thng tin chi tit hn v m hnh TCP/IP vi cc giao thc
thng dng trn cc lp.
Application layer
Ping

SMTP

FTP

Telnet NNTP

Transport layer

NFS

etc...

RPC

TCP

DNS

TFTP BOOTP etc...

UDP

OSPF ICMP IGMP BGP

Internet layer

RIP

IP

Network
Access layer

RARP

IT

ARP

Data link

PT

Media
(physical)

Hnh 1.9: Cc giao thc trong m hnh TCP/IP

1.3.3 So snh OSI v TCP/IP

TCP/IP c pht trin trc m hnh OSI. Do , cc lp trong TCP/IP khng


tng ng hon ton vi cc lp trong m hnh OSI. Chng giao thc TCP/IP c
chia thnh bn lp: giao din mng (network interface), lin mng (internet), giao vn
(transport) v ng dng (application). Hnh 1.10 cho thy lp ng dng trong m hnh
TCP/IP tng ng vi ba lp trong m hnh OSI l lp ng dng, lp trnh din v lp
phin. Lp ny cn c gi l lp x l (process). Lp giao vn tng ng vi lp
giao vn trong m hnh OSI. Lp ny cn c gi l lp trm-ti-trm (host-to-host).
Lp lin mng tng ng vi lp mng trong m hnh OSI. Lp giao din mng tng
ng vi lp lin kt d liu v vt l trong m hnh OSI.

36

Chng 1. Gii thiu chung

1.4 Mng Internet

IT

Hnh 1.10: M hnh TCP/IP v OSI

PT

Internet l mt mng thng tin ton cu c th c truy nhp cng cng gm


cc mng my tnh c lin kt vi nhau. Mng ny truyn thng tin theo kiu
chuyn gi d liu da trn mt b giao thc c chun ha (TCP/IP). Mi trng
lin mng ca Internet bao gm hng ngn mng my tnh nh hn ca cc doanh
nghip, cc vin nghin cu v trng i hc, cc chnh ph cng nh l ngi dng
c nhn trn ton cu.

1.4.1 S ra i v pht trin

Nm 1969, mng ARPAnet ca b Quc phng M c thnh lp. (ARPA l


vit tt ca cm t Advanced Research Projects Agency - C quan cc d n nghin
cu cao cp) vi mc tiu l:
- L mt mng my tnh c kh nng chu ng cc s c (v d mt s nt mng
b tn cng v ph hu nhng mng vn tip tc hot ng).
- Mng cho php mt my tnh bt k trn mng lin lc vi mi my tnh khc.
Nm 1982, b giao thc TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet
Protocol) c a ra. y l giao thc gip cho cc my c th d dng truyn thng
vi nhau v cng chnh l giao thc chun trn Internet cho n ngy nay.
Nm 1983, ARPAnet s dng b giao thc TCP/IP v sau , Qu khoa hc
quc gia ca M (National Science Foundation - NSF) ti tr cho vic xy dng
NSFnet thay th cho ARPAnet.
37

Chng 1. Gii thiu chung

Nm 1986 NSFnet lin kt 60 trng i hc M v 3 trng i hc Chu u.


im quan trng ca NSFnet l n cho php mi ngi cng s dng.
Nm 1991, ti trung tm nghin cu nguyn t Chu u CERN, Tim Berners
Lee trin khai thnh cng dch v World Wide Web (WWW). Chnh nh dch v ny
m ngi s dng tm thy mng my tnh ton cu c nhiu iu hp dn.
Nm 1993 NSF lp InterNIC cung cp nhiu dch v mi, khi nim Internet,
mng thng tin ton cu c hnh thnh.
Ngy nay Internet thc s l mng my tnh ca ton cu vi vic cho php mi
ngi u tm thy dch v m mnh cn n
Thng 12 nm 1997, Vit Nam chnh thc tham gia kt ni vo mng li ton
cu Internet. Cho ti 2/2010 c trn 23 triu ngi s dng Internet chim khong
27% dn s.

PT

IT

Internet c xy dng trn nn k thut chuyn mch gi, k thut ny ang


c pht trin chp nhn c mc cht lng dch v i vi cc ng dng thi
gian thc nh video v thoi. Chng ta mong i mng Internet s p ng cc ng
dng thng tin thi gian thc vi cht lng tt nh cc dch v ang c thc hin
trn cc mng s dng cng ngh chuyn mch knh.
1.4.2 Cc thnh phn ca mng

Internet l mng ca cc mng, n kt ni cc mng my tnh thng qua thit b


kt ni s dng cc giao thc kt ni. Cc thnh phn ca Internet bao gm:
Cc h thng u cui (end system) kt ni vi nhau to thnh mng, c th l
cc my tnh c nhn, my ch hoc cc thit b khc. Hin nay ngy cng
nhiu cc loi thit b c kh nng kt ni vo mng my tnh nh in thoi di
ng, PDA, TV,...
Mi trng truyn (media) m cc thao tc truyn thng c thc hin qua .
Mi trng truyn c th l cc loi dy dn (cp ng hoc cp quang), sng
in t (i vi cc mng khng dy).
Cc thit b kt ni trong mng: switch c chc nng phn cch cc mng my
tnh thnh cc phn on (segment) ring bit gim hin tng ng ,
gim truyn qung b (broadcast) hay thc hin chc nng bo mt; hub c
chc nng nh mt b lp c nhiu cng, thng tin cng vo s c a ti
tt c cc cng ra, b nh tuyn c chc nng kt ni cc mng my tnh hay
38

Chng 1. Gii thiu chung

kt ni cc ngi s dng vi mng my tnh cc khong cch xa vi nhau


thng qua cc ng truyn thng nh in thoi, ISDN, T1, X.25,
Giao thc truyn thng (protocol) l cc quy tc quy nh cch trao i d liu
gia cc thc th.
1.5 Xu hng hi t ca cc mng vin thng
S hi t thoi, video v d liu cng vi s m rng th trng v xu hng
ton cu ha dn ti vic cnh tranh cc mc khng th lng trc trong th
trng truyn thng. p lc cnh tranh ang ngy cng to ra khi nhiu cng ty ang
s dng hiu qu ca cc mng a dch v chuyn mch gi hay cn gi l cc mng
th h sau (NGN).

IT

S pht trin mng vin thng c c l da trn s pht trin ca cc cng


ngh trong cc lnh vc tin hc, in t v vin thng cng vi s gia tng v cht
lng v s a dng dch v theo yu cu ca khch hng.
V cng ngh vin thng, xu hng pht trin tp trung vo ba lnh vc c bn:

PT

Cng ngh truyn dn: Cng ngh quang ang khng nh c kh nng
c v cht lng truyn dn v bng thng. Mng truyn dn ang c
quang ha p ng tt hn nhu cu ngy cng cao ca khch hng
(phc v c dch v yu cu tc cao, bng thng rng, cht lng...)

Cng ngh chuyn mch: tch hp vi mch, k thut s cng vi cng


ngh thng tin, ATM: vi xu hng kt hp knh v gi, a dch v, a
tc , chuyn mch quang.
Cng ngh truy nhp: Kt hp truyn thng v tin hc; phng thc truy
nhp a dng nh quang, cp ng (ADSL, HDSL), v tuyn (WiFi,
Wibro, Wimax)...

V cc dch v vin thng, cc xu hng pht trin l:


Bng rng
nh ng, a phng tin
Truyn hnh cht lng cao HDTV
Mi mng vin thng ring l ch c kh nng p ng cc nhu cu pht trin
mt mc nht nh do kh nng hn ch v k thut sn c ca mng cng nh kh
nng m rng c gii hn. Khi thit k cc mng vin thng, cc nh cung cp thng
39

Chng 1. Gii thiu chung

xy dng mng ti u theo loi hnh dch v c bn ca mng (c v truyn dn,


chuyn mch v cc phn mm h tr hot ng). V vy khng mng no c th p
ng c hu ht nhng nhu cu v dch v mi, ng thi khi xy dng mt mng
hi t mi p ng nhu cu, ngi ta vn phi phc v nhng dch v ca cc mng
c sn. Hi t mng th hin theo mt s xu hng: gia cc mng cc b v din
rng; gia cc mng thoi v s liu; gia cc mng c nh v di ng.
1.5.1 S hi t gia cc mng cc b v din rng
Hin nay mng my tnh c xu hng hi t, th hin s hi t gia cc mng
cc b v din rng.
Gn nh ngi s dng khng cn phn bit c ranh gii khong cch gia

IT

cc mng cc b v din rng cng nh kh nng trao i thng tin, qun l thit b
ca hai mng ny, iu ny t c ch yu nh vo cng ngh truyn dn tc rt
cao s dng si quang hin nay.
1.5.2 S hi t gia cc mng thoi v s liu

Cc mng thoi v s liu l nhng mng vin thng c bn nht v lu i nht.


Trc y, vic xy dng cc mng ny l hon ton c lp v ch tp trung vo dch
v c bn ca chnh mng . Mng thoi c xy dng truyn thoi v mng d

PT

liu c xy dng ring cho mc ch truyn d liu. Nu c s tch hp th cht


lng cng nh kh nng p ng dch v b sung cng rt hn ch do c tnh k
thut c hu ca mng. V d trc y mun truyn d liu qua mng thoi truyn
thng PSTN (truyn fax hoc truy nhp Internet) th tc truyn b gii hn
ngng 56 kb/s, cn nu mun truyn thoi qua mng d liu hay my tnh th cht
lng cuc gi rt thp do c tr cao v hay bin ng, hay b gin on (mt ting
hoc ting lc to lc nh ty thuc vo trng thi mng).
Ngy nay, cc mng vin thng ang c xu hng hi t v c th cung cp
ng thi cc dch v ca mng thoi v s liu. Nhng mng mi hin nay nh NGN
hay cc mng 3G c kh nng cung cp ng thi dch v in thoi v truyn d liu
vi tc v cht lng cao, hn na vn c kh nng kt ni vi cc mng c trc
y m bo s duy tr dch v cho ngi s dng.
1.5.3 S hi t gia cc mng c nh v di ng
Xu hng hi t gia cc mng c nh v di ng ngy cng c th hin r
trong cc mng hin nay. Cc mng di ng v c nh c th kt ni mt cch trong
sut khin ngi s dng khng th phn bit c s khc bit gia dch v thun
trn mng c nh hay trn mng di ng hay trn c hai mng.
40

Chng 1. Gii thiu chung

Mng c nh nh in thoi hay mng my tnh c th c cc phn truy nhp


khng dy v c kh nng di ng mt gii hn nht nh, gii hn ny ngy cng
c m rng v linh hot ti mc cho php ngi s dng c th mang thit b u
cui c nh i xa.
1.6 Tng kt
Mng truyn thng cho php trao i thng tin hay qung b thng tin gia cc
i tng (ngi vi ngi, ngi vi my mc hay vi cc h thng thng tin, )
cc dng khc nhau nh ting ni, hnh nh, d liu v cc v tr khng gian khc
nhau. Vic trao i thng tin ny c thc hin nh vo cc h thng truyn dn (cp
kim loi, cp quang, vi ba, v tinh, khng dy) thng qua cc mng cng cng nh cc
mng in thoi, mng pht thanh truyn hnh hay mng my tnh. Nh vy, c th ni
c s h tng thng tin ang c hnh thnh da trn cc thit b c kt ni vi
nhau thng qua mng truyn thng.

PT

IT

Chng 1 gii thiu nhng kin thc c bn v cc loi mng truyn thng nh
mng cc b, mng th hay mng din rng. Cc gii php mng khng dy v vn
kt ni lin mng cng c gii thiu mt cch khi qut. Qua nhng ni dung
trnh by trong chng ny ngi c c th nm c nguyn l hot ng c bn ca
mng truyn thng, cc m hnh phn lp in hnh nh OSI v TCP/IP, phn tch
nhng c im c trng cho cc m hnh ny .
Chng giao thc TCP/IP c chia thnh bn tng: Truy nhp mng, Lin mng,
Giao vn v ng dng. V TCP/IP ra i v pht trin trc khi c m hnh tham
chiu OSI nn TCP/IP khng hon ton tun theo m hnh OSI. Tuy nhin, hai m
hnh li c nhng mc tiu tng t nhau, v c s nh hng ln nhau gia cc nh
thit k cc tiu chun ny nn chng c a ra vi tnh tng thch no . M
hnh OSI rt c nh hng trong s pht trin ca cc giao thc, v hin nay thut ng
OSI p dng cho TCP/IP l kh ph bin.
Chng ny cng gii thiu ngn gn v Internet nh l mt mng din rng
in hnh vi qui m ton cu. Trong tng lai cc mng vin thng c xu hng hi
t c th truyn c cc loi hnh thng tin trn mt nn mng duy nht v c
th d dng cung cp cc dch v vin thng phong ph a dng n ngi s dng.
Trong ni dung chng cng gii thiu khi qut v xu hng hi t ny ca cc
mng vin thng hin ti v tng lai.

41

Chng 1. Gii thiu chung

1.7 Cu hi n tp
1. Nu v phn tch cc khi nim mng cc b, th v din rng.
2. Trnh by nguyn l hot ng chung ca cc mng truyn thng.
3. Phn bit v so snh c im ca cc dch v hng kt ni v phi kt ni
4. Phn bit cc khi nim dch v v giao thc, phn tch s tng tc gia
dch v v giao thc.
5. V hnh v nu tng xy dng m hnh kt ni cc h thng m (OSI).
6. Phn tch chc nng cc tng trong m hnh kt ni cc h thng m (OSI).
7. V hnh v nu khi qut v m hnh giao thc TCP/IP.
8. Phn tch chc nng cc tng trong m hnh TCP/IP.

IT

9. Gii thiu cc thnh phn c bn ca mng Internet .

PT

10. Trnh by v phn tch xu hng hi t ca cc mng vin thng.

42

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

CHNG 2.

LP VT L V LIN KT D LIU

2.1 Lp Vt l
Mi h thng truyn thng qua mt mng th vic cn thit u tin l phi kt
ni c hai im (v d l im A v im B). Nhim v ca lp vt l l cung cp
mt knh truyn cc bit thng tin gia hai im (trng hp truyn thng imim) hoc gia nhiu im (trng hp truyn thng im-a im). V th, lp vt l
ng mt vai tr rt quan trng trong vic chun ha cc vn n gin song li l
sng cn l la chn mi trng vt l c th no, nh du v biu din bit trn
mi trng ra sao, chun kt ni cho giao din c th v nhng vn hnh c th
cc bit thng tin c truyn qua cc giao din.

IT

2.1.1 Truyn tn hiu lp Vt l

PT

Truyn tn hiu ch ra phng php chnh xc truyn thng tin trong mi


trng vt l. Cc k thut truyn tn hiu c th c nhm vo 2 loi chnh: bng
rng (broadband) v bng c s (baseband). Truyn tn hiu bng rng tng ng vi
bn cht tn hiu tng t thng thng, cn truyn tn hiu bng hp th c th coi l
tng ng vi tn hiu s.
2.1.1.1 Truyn tn hiu tng t

Truyn tn hiu tng t (hay tn hiu analog) da trn vic s dng cc sng
bin i lin tc truyn thng tin trn knh truyn thng. Nhng sng thay i lin
tc ny thng c biu din thng qua hm sin v c gi l sng hnh sin. Hnh
2.1 minh ha sng hnh sin v cho thy hai trong ba c im c bn ca sng ny.
Cc cao

im gia

Cc thp
Tn s

Hnh 2.1: Sng hnh sin

43

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Trn hnh v ta thy sng hnh sin c th coi l bt u mt im gia no


trong hai cc (v d l hai cc hiu in th). Theo thi gian, sng hnh sin s tin ti
gi tr cc i ri s gim dn n im gia v tip tc xung im cc tiu v qu
trnh c th tip tc. Mi chu k sng hnh sin bao gm: im gia im cc i
im gia im cc tiu im gia. S lng chu k (cycle) trong 1 giy c
gi l tn s (frequency) ca sng hnh sin. Th nguyn (thang o) tn s l chu k
trn giy hay Hz (Hertz).
c im quan trng th hai ca sng hnh sin l bin (amplitude), n lin
quan ti khong cch gia cc im cc ca sng. Trong lnh vc m thanh, tn s
tng ng vi cao (pitch), cn bin ng vi ln (loudness).

ti im m nht.

IT

c im th ba ca sng hnh sin kh din t hn, l pha (phase). Pha ca


mt sng hnh sin c o tng quan vi mt sng hnh sin khc (tham chiu) v
c din t l s sai khc v gc gia hai sng. Hai sng hnh sin c coi l lch
180 khi cng thi im mt sng tin ti im dng nht trong khi sng kia tin

Hnh 2.2 minh ha mi quan h gia cp sng hnh sin theo tng c im: bin
, tn s v pha. Cp sng hnh sin u tin c bin khc nhau. Cp sng gia

PT

hnh c tn s khc nhau. Cp sng cui cng bn phi hnh c pha khc nhau (khc
180 ), cp sng cui ch khc nhau v pha, hai c im cn li (tn s v bin )
l ging nhau.

Hnh 2.2: Bin , tn s v pha ca sng hnh sin

Vi sng hnh sin, ch c ba c im l c o vi mc ch truyn thng tin


qua cc knh truyn thng. V th, nu knh truyn thng yu cu s dng truyn
tn hiu bng rng v thng tin c chuyn di dng s (0 v 1) th cn thit k c
cu gn thng tin s vo sng hnh sin. Thit b thc hin vic truyn thng tin s
trn knh truyn tng t l modem. Modem ly mt trong ba (hoc kt hp) c im
ca sng hnh sin vo tn hiu biu din bi 0 v 1. Trc y, cc modem bin i
44

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

bin (kha dch bin), tn s hay pha. Ngy nay hu ht cc modem bin i c pha
v bin bng k thut iu bin cu phng (Quadrature Amplitude Modulation QAM).
Hnh 2.3 minh ha tn hiu iu ch kha dch tn. Knh truyn thng tng t

IT

trong v d ny l ng dy in thoi. ng dy ny ch c th chp nhn di tn


xp x t 300 n 3400 Hz. truyn thng tin s trn knh ny, u tin ta cn phi
chn hai tn s ri rc nm trong knh (v d 800 Hz v 2400 Hz). Sau ta gn mt
tn s (tn s thp hn trong hnh) biu din tn hiu s 0 v tn s cn li (tn s
cao hn) biu din tn hiu s 1.

Hnh 2.3: M dch pha

PT

Bng cch chuyn gia hai tn s, ty thuc vo vic cn chuyn s 0 hay s 1


ti bn thu m bn pht s iu ch dng bit u vo tng thch vi bn tnh tng
t ca knh. Bn thu trong qu trnh gii iu ch s nhn tn hiu di dng hai tn s
trn v chuyn tn s ngc v 0 hay 1 tng ng. V nguyn tc iu ch bn pht v
gii iu ch bn thu phi nh nhau cho d modem bin i tn s, bin hay pha.
K thut c bit c s dng trong thc t c xc nh thng qua di tn ca knh
v tc d liu yu cu.
2.1.1.2 Truyn tn hiu s
Truyn tn hiu s (hay tn hiu bng c s) da trn vic s dng cc trng thi
ri rc truyn thng tin trn knh truyn thng. Nhng trng thi ri rc ny thng
c biu din bng cc xung (v d nh hiu in th) v v th thng c gi l
sng vung. Hnh 2.4 cho thy sng hnh vung vi hai trng thi ri rc (0 v 1) c
th biu din bng gi tr hiu in th khc nhau (cng v tr 12 vn).

45

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Hnh 2.4: Sng vung

Rt nhiu phng thc truyn tn hiu s khc nhau c pht trin trong
nhiu nm qua. Hnh 2.5 cho thy mt s phng thc ph bin. Trong hnh, phn trn
cng l c cu truyn tn hiu n cc (unipolar) trong tn hiu s 1 c biu din

PT

IT

bng +5 vn v tn hiu s 0 c biu din l trng thi khng c in th (ni t).


C cu ny c s dng rng ri trong thi k dng mch cng logic transitortransitor (TTL).

Hnh 2.5: C cu truyn tn hiu sng s

gia hnh l c cu truyn tn hiu lng cc (bipolar) vi tn hiu s 1 c


biu din l trng thi -12 vn v tn hiu s 0 c biu din l trng thi +12 vn.
Ngy nay, c cu ny c dng rng ri trong giao thc lp vt l EIA-232-E. Phn
di cng l c cu lng cc tr v khng (BPRZ) trong cc tn hiu s 0 biu
din bng trng thi khng c hiu in th (t) v tn hiu s 1 biu din bng cc
xung 3 vn hon i lin tc. C cu ny c gi l m o du lun phin (AMI),
da trn cc nh cung cp v khch hng s dng cc ng truyn T-1.
Mt yu t quan trng la chn s dng mt c cu bng c s trn mt c
cu khc l k thut ny cho php nh thi d dng v ng b.
46

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.1.1.3 Bng rng vi bng c s v tng t vi s


Ti gi chng ta s dng thut ng bng rng v bng c s cp ti k
thut truyn tn hiu tng t v s trn knh truyn thng. V vy, mt ng dy
in thoi c th c coi l mt knh bng rng v mt ng truyn T-1 c th c
coi l knh c s. Ni dung thng tin truyn i qua mt knh truyn thng cho trc
c th phn bit theo cc ng dy nh nhau cho d n da trn tng t hay s.
S phn bit ny tin ti mt khi nim quan trng trong lp vt l, c gi l
DTE vt l hay DCE vt l. Mt DTE (thit b u cui d liu) to thng tin di dng
d liu truyn trn knh truyn thng. Ni dung thng tin do DTE to ra c th l
tng t hoc s. Mc ch ca DCE (thit b kt cui mch d liu) l nhn d liu t
DTE theo dng c to ra v chuyn i d liu ny thnh khun dng tng
thch vi knh truyn thng.

IT

Hnh 2.6 l ma trn 4 khi qut v cc thut ng ny. Trong mt phn t tri
trn cng, thng tin c dng tng t v phi chuyn trn knh truyn bng rng. Hin
nhin l khng th chuyn i thng tin ngay trong trng hp ny m a phn cn c
s bin i thng tin trc khi truyn i. V d, thng tin tng t ca ging ni con
ngi cn phi chuyn i trn ng dy in thoi (knh bng rng). Thng tin n

PT

di dng sng m thanh, song knh li yu cu biu din bng in cc sng v th


mt chic microphone s lm thit b chuyn i (transducer) gia ngun tin tng t
v knh bng rng.

Hnh 2.6: Tn hiu s v tng t vi tn hiu tng t v s

47

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Trong mt phn t tri bn di, thng tin s cn truyn qua mt knh truyn
bng rng. y l v d in hnh cho my tnh s dng ng dy in thoi
truyn thng tin. Trong hnh cn c mt modem (DCE) thc hin vic chuyn i
ny. Trong mt phn t trn bn phi, dng thng tin analog cn phi chuyn qua knh
bng c s. V d in hnh cho trng hp ny l thit b T-1 (bng c s) mang
tn hiu video tng t. y, thit b codec (vit tt ca coder-decoder) c chc nng
nh DCE.
Cui cng, phn t bn phi di cng l trng hp thng tin s cn truyn
trn knh truyn thng bng c s. Vic chuyn i y l cn thit v c cu truyn
tn hiu s dng DTE khng tng thch trc tip vi c cu do knh yu cu. V d
nu DTE s dng c cu truyn tn hiu phn cc nh chun EIA-232 v knh li yu
cu mt c cu khc nh BPRZ trn knh T-1 th bt buc phi c s chuyn i.
DCE loi ny c gi l n v dch v knh /n v dch v d liu (CSU/DSU).

IT

Tm li, DCE ng mt vai tr sng cn trong vic thc hin knh vt l. Mc


d c nhiu dng s dng DCE khc nhau, thng tin s hay tng t c th lm tng
thch vi knh truyn thng bng c s hoc bng rng.
2.1.1.4 Nhng gii hn ca vic truyn tn hiu v dung lng knh

PT

Mt knh truyn thng cho trc c dung lng truyn tin gii hn, mc d
trong mt vi trng hp (nh si quang n mt), dung lng vn cn cha xc
nh. Dung lng mang thng tin ca knh c mi lin h vi bng tn (bandwidth) v
t l tn hiu trn nhiu (S/N) trn knh.
Yu t u tin quyt nh n lng thng tin m mt knh cho trc c th
truyn l tc truyn tn hiu ti a ca knh . Vic truyn tn hiu c th con
l vic chuyn tn hiu cho d l tn hiu bng rng hay bng c s. Vi cc h thng
bng rng, vic chuyn t mt tn s ny sang tn s khc hoc chuyn t bin ny
ti bin khc u c gi l cc s kin truyn tn hiu (signaling event). Trong h
thng bng c s, vic chuyn t mt trng thi ri rc ny ti mt trng thi khc (v
d t +12 vn n -12 vn) cng l s kin truyn tn hiu. Thc t, mi s kin
truyn tn hiu nh th u c mt ci tn c bit: baud. V th, tc truyn tn hiu
cc i ca mt knh t l vi tc baud ti a ca knh .
Nm 1924, Harold Nyquist, lm vic Phng th nghim in thoi Bell-M,
khm ph ra mi quan h c bn gia bng thng ca mt knh v tc t baud ti a
m knh c th cung ng. Nyquist ch ra l tc baud khng th vt qu hai ln
bng thng ca knh. V th, vi knh thoi 3000 Hz, tc baud khng th vt qu
48

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

6000 baud. Vi knh truyn hnh tng t (6 MHz) th tc baud khng th vt qu


12 Mbaud.
Trong nhiu c cu truyn tn hiu, mi ln chuyn tn hiu trn knh li tng
ng vi vic chuyn mt bit thng tin t bn pht n bn nhn. Vi cc c cu 1
bit/baud th tc bit v baud l bng nhau. Rt nhiu c cu truyn tn hiu, c bng
rng v bng c s, u c kh nng truyn nhiu bit trong mt s kin truyn tn hiu.
Nhng c cu truyn a bit/baud c th truyn tn hiu vi tc vt qu tc
baud. Cc c cu truyn tn hiu nh vy c phn loi theo thut ng c bao nhiu
bit thng tin c truyn trong mt ln truyn tn hiu. V th thng hay gp nht l
dibit (2 bit/baud), tribit (3 bit/baud) v quadbit (4 bit/baud). Chng ta s ly v d v
c cu m hai bit thng gp gi l DPSK (Differential Phase Shift Keying).

IT

Nu mt b gii iu ch (demodulator) c th phn bit c hai pha ca sng


hnh sin, th n ch c th truyn 1 bit thng tin vi mi ln chuyn dch pha. to
nn nhng modem nh th, chng ta c th gn cc gi tr s ty nh s 0 vo mt

PT

pha (v d 0 ) v gi tr s 1 vo pha cn li (v d 180 ). Mi khi modem chuyn


dch gia 0 v 180 , th 1 bit thng tin c truyn i. Gi s cng mt b gii
iu ch nhy phn bit pha v tr trung gian (90 v 270 ), c th phn
bit c 4 pha ca sng hnh sin chng ta cn gn cho mi pha mt gi tr dibit (hai
bit). V d, 0 dch pha c th dng gi tr s l 00, 90 dch pha c th s dng
gi tr 01, 180 s s dng gi tr 10 v 270 s dng gi tr 11.
Tng t, c th m rng ra l nu mt b gii iu ch c th nhn ra 8 pha
khc bit th ta c th m ha thng tin s 3 bit vi mi ln dch pha hoc nu nhn ra
16 pha khc bit th s bit tng ng cn cho mi pha l 4. Ch l bng cch tng
cng nhy ca b gii iu ch, chng ta c th tng tc d liu m khng phi
tng tc baud. Dng nh tin trnh ny c th tip tc gia tng nu nh khng c
gii hn nh hng rt ln l nhiu trn knh.
Vo nm 1948, Claude Shannon, cng lm vic Phng th nghim Bell, ch ra
bc tin tip theo ca l thuyt thng tin. Shannon gim st thy l thuyt Nyquist ch
c p dng vi knh khng c nhiu. Trong thc t th khng th c nhng knh
nh vy. Tt c c knh u c nhiu, v nhiu s a ra mt gii hn, khng phi ln
tc baud trn giy m l s lng bit c th m ha cho mt s kin truyn tn hiu
c th.
L thuyt Shannon cho thy, vi mt ng dy in thoi in hnh (vi t l tn
hiu trn nhiu khong 30 dB) th s lng bit ti a c th m ha cho mt s kin
truyn tin l 5. V th, s bit ti a t c trong iu kin ny l 30 Kb/s (6000 baud
49

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

nhn vi 5 bit/baud). Nhng ngc nhiu l cc modem c th hot ng tc bit


cao hn (vi modem V.90 l 56Kb/s) l nhng modem c coi l chng li l thuyt
Shannon u tin. Tuy nhin, nhiu ngi khng nh l nhng modem khng ph
hp vi cng vic ca Nyquist v Shannon. Hn na, nhng modem ny s dng cng
ngh nn d liu v sa li hng i tng tc bit vt qua nhng gii hn m
hai nh khoa hc Phng th nghim Bell ch ra.
2.1.2 ng b v nh thi
pha pht tn hiu, lp vt l nhn khung t lp trn v pht tn hiu ln mi
trng truyn dn truyn d liu. pha nhn tn hiu, lp vt l kim tra qu trnh
ng b bit v t chui bit nhn c vo vng m. Sau thng bo cho lp Data
Link d liu c nhn.

IT

Vi vic truyn thng chnh xc thc hin lp vt l, bn pht v bn thu phi


ng b vi nhau, ngha l bn thu phi bit khi no th ly mu knh pht hin s
kin tn hiu chnh xc. Nu bn thu ly mu qu sm hoc qu mun th s dn n

PT

vic nhn sai tn hiu. Trong nhng trng hp nh vy c th nhn nhm tn hiu 0 l
1 v ngc li. Phn tip theo s tho lun v vn nh thi trong c mi trng vt
l song song v ni tip. Hnh 2.7 cho thy s khc bit trong kiu truyn song song
(parallel) v ni tip (serial) lp vt l.

Hnh 2.7: Cc giao din song song v ni tip

2.1.2.1 nh thi trong cc giao din vt l song song


Vn ng b trong mi trng lp vt l song song kh l n gin. Trong
Hnh 2.7, ta thy l trong cc ng truyn thng gia bn pht v bn thu, ng
mang thng tin ng h nh thi (clock) c dng ng b hai bn truyn thng.
S dng mch ng h, bn pht ch r cho bn thu khi no d liu c truyn trn
mch. Nu tc d liu v khong cch giao din nm trong gii hn m bo khng
50

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

xy ra mo th thng tin do mch ng h cung cp s trnh vic ly sai mu d


liu.
2.1.2.2 nh thi trong cc giao din vt l ni tip
Khi ch c mt ng truyn thng duy nht gia bn pht v bn thu, vn
ng b s tr nn phc tp hn. C hai cch c bn ng b gia bn pht v bn
thu trong mi trng ni tip. Mt cch l da vo nh thi ngm gia hai bn truyn
thng, c gi l truyn thng d b. Cch khc l da vo vic chuyn thng tin
nh thi ngm gia cc bn truyn thng, c gi l truyn thng ng b.
2.1.2.3 Truyn thng d b

IT

Thut ng d b (asynchronous) miu t sp xp nh thi gia bn pht v


bn nhn m khng trao i thng tin nh thi ngm th kh ri ro. chuyn i
thng tin chnh xc, mi cp pht-thu phi lun c ng b ln nhau. Thut ng d
b cp ti khong thi gian lin quan m hai bn bn pht v thu nh thi vi
nhau, trong mt mi trng d b trong khong thi gian rt ngn (thng l mt k t
trong mt bng m nh ASCII). V vy, thut ng nh hng k t (characteroriented) th m t t hn trng hp truyn thng d b ny.
Hnh 2.8 cho thy phng thc truyn mt k t (ch hoa Z trong bng m

PT

ASCII) trong mi trng d b. Trong nhng mi trng ny, c c t bng ngi


g bn phm. nh thi gia vic truyn k t thnh cng (khong cch gia cc k t)
l thay i, v th mi c thut ng l d b (khng ng b). Tuy nhin, mt khi
nhn phm th d liu pht t bn phm s l mt thc th 10 bit (1 bit khi ng, 7 bit
d liu, 1 bit chn l v khong ngng). nhn m khng c li 10 bit ny phi c
ly mu chnh xc bn thu. Ni cch khc, trn c s k t m rng, bn pht v bn
thu phi c ng b. L tng nht l bn thu s ly mu chnh xc vo gia cc bit
t c dng ln nht.

Hnh 2.8: Khun dng k t truyn d b

51

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Vi tc tn hiu l 1200 b/s (tc thng thng cho truyn d b) th mi bit


xut hin trn knh trong khong 830 micro giy (1/1200 b/s). V th, ly mu bit
chnh xc, khong thi gian ly mu phi vo khong 830 micro giy. Vn lc ny
l bao gi bt u tin trnh ly mu. Bit khi u (start bit) s cung cp thng tin ny.
Vic bt u bit khi u c bo hiu thng qua vic thay i ng dy t trng
thi in p dng song trng thi khng c in p (ni t). Cch d nht suy
ngh v bit khi ng l coi n nh cuc gi nh thc n bn thu. Khi bn thu thy
s thay i ny, n hiu l bit khi ng ang ti v n ch n gin lm cng vic
m ti khong gia bit (415 micro giy) v ly mu u tin. c c 9 bit cn
li, bn thu c m ht mt khong 830 micro giy l ly mu. Trong trng hp ny
bn pht v thu c ng b trong khong thi gian truyn k t m khng phi trao
i thng tin nh thi cng khai.

lp vt l.

PT

2.1.2.4 Truyn thng ng b

IT

D nhin l phng php d b ph thuc vo mt mc chnh xc va phi


vi mi ng h chy t do bn thu v pht. Ngoi ra, truyn thng d b ch hot
ng tt vi tc d liu thp khi khong cch gia cc bit l ln. Vi tc d liu
l 45 Mb/s th mi bit ch xut hin trong 0,002 micro giy. Vi khong cch bit nh
nh th th k thut d b vi c cu nh thi n s lm truyn thng kh th chnh xc

Khi s lng bit c truyn d bn pht v thu n mt gi tr no (v d 10


bit) th yu cu vi cc bn truyn thng l phi trao i thng tin nh thi chnh xc
ng b. Trn lin kt ni tip, ch c mt ng truyn thng tin, v vy thng tin
nh thi phi c nhng trong d liu. Truyn thng nh vy, trong khi phi duy
tr mi quan h nh thi trong thi gian di (v d vi khong thi gian truyn nhiu
bit) v khi bn pht cung cp thng tin nh thi nm nh mt phn ca dng d liu,
c gi l ng b.
Quay li Hnh 2.5, chng ta c th thy l cc c cu truyn tn hiu bng c s
c th s dng truyn khng ch d liu m cn c thng tin ng b gia bn gi
v bn nhn. Cha kha cho vic s dng cc tn hiu bng c s vi mc ch ng
b l m bo rng thng xuyn c s chuyn dch (1 thnh 0 v ngc li) xut hin
trong dng d liu. Thc t, m hnh ng b tt nht l hon i lin tc 1 v 0.
Trong trng hp ny, mi bit trong dng d liu cung cp thng tin ng b cho bn
thu.
Vn nm ch trng thi chuyn dch duy tr ng b l trong mt vi
trng hp cc chui tn hiu ch ton 0 hoc ton 1. Nhn vo c hai c cu truyn tn
52

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

hiu n cc hoc song cc trong Hnh 2.5, chng ta thy l nu chui ch ton 0 hoc
ton 1 th s khng c s thay i bn thu nhn bit ng b. Ch c c cu lng
cc tr v khng l c u im trong vn ny. Trong BPRZ, bit 1 c lun phin
o cc nn nu c nhiu bit 1 i lin nhau th vn c th chp nhn c. Nhng nu
cc bit 0 li i lin nhau thnh chui di th li xy ra vic khng th truyn c tn
hiu ng b. V vy cn phi trnh chui 0 khi s dng c cu truyn tn hiu ny.
Nh cp trc y, BPRZ c s dng trong cc mch T-1 v chun T-1
ch r l khng th xy ra trng hp chui c hn 15 s 0 lin tip. Nu vt qu con
s ny, ng truyn s d b mt ng b. Cc c cu c pht trin m bo
l khng xy ra chui c hn 15 s 0 trn ng T-1.
2.1.3 Cc giao thc v c t lp Vt l

IT

Lp Vt l nh ngha cc qui cch v in, c, th tc v cc c t chc nng


kch hot, duy tr v dng mt lin kt vt l gia cc h thng u cui. Lp vt l
trong cc h thng c thit k gim thiu li khi hot ng. Trong trng hp c
li th cc lp trn s b nh hng. Phng tin truyn dn c hiu l di lp
vt l, nhng cc c tnh n yu cu c cha trong c t ca lp vt l.
Mt s cc c im trong lp vt l ny bao gm:
Mc in th.

PT

Khong thi gian thay i in th.

Tc d liu vt l.

Khong ng truyn ti a.

Cc u ni vt l: chn cm, s chn cm, loi b ni v cp ni.

C hng trm chun lp vt l c pht trin trong nhiu nm qua. C th


k n nh RS-232, X.21, V.35, V.34, Q.911, T1, E1, G.703, 10BASE-T, 100BASETX, ISDN, POTS, SONET, DSL, 802.11b, 802.11g . Chng c nhng c im
chnh sau:
-

Mt giao thc lp vt l phi c t mi quan h c hc gia cc bn tham


gia truyn thng (t DTE ti DCE hoc ngc li). V d: Loi kt ni
c dng v v tr u dy.

Cc chun phi c t c tnh in ca mt giao din. Tha thun hiu in


th (hoc tn s, bin v pha) c s dng biu din 0 v 1.

Tc chuyn i d liu v khong cch hot ng ti a ca giao din


c c t c bit mt s phng thc.

Cc c tnh chc nng ca giao din, nh l nh ngha u dy no ca b


kt ni (connector) chu trch nhim thc hin chc nng.
53

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Cc c tnh mang tnh tin trnh ca giao in phi c c t. V d, nu mt


giao thc lp vt l c thit k h tr hot ng theo kiu quay s (dial-up) th
phi c t trnh t yu cu quay s in thoi xa.
Thng tin chi tit trn, thm ch l mt vi giao thc lp vt l thng dng, cng
chim n vi trang giy. V th, mc ch phn trao i tip theo y v hai chun
lp vt l thng dng nht l biu din cc c tnh chung ca cc giao thc ny.
2.1.3.1 EIA-232-E
c bit n nh RS-232-C, chun lp vt l EIA-232-E c cng nhn l
chun ph cp trong nhiu nm. EIA-232-E c dng trong c mi trng ng b
ln d b vi tc d liu khng vt qu 20 kb/s (ch l qua mt khong cch

IT

ngn, EIA-232-E c th truyn tc ti 56 kb/s). Mt giao din DTE-DCE thng


c s dng gia cc u cui d liu tc thp (nh cng COM ca my tnh c
nhn PC) v cc modem cho truyn thng trn cc ng dy in thoi.
Mc d khng c c t theo thut ng khong cch, song khong cch cho

PT

php ti a gia DTE v DCE ch khong 15 mt s dng EIA-232-E (vic dng cp


dung lng thp c th ko di khong cch ra ng k). EIA-232-E c t vic
dng b kt ni DB-25 (cng kt ni 25 chn) v c th h tr ti 25 dy trn giao
din, tuy nhin rt him khi c 25 u dy u c dng trong cc ng dng. Thc t,
IBM thng dng cng ni DB-9 (cng ni 9 chn) h tr EIA-232-E trong cc sn
phm PC ca mnh. Cc u dy ph bin v chc nng ca n c trong Hnh 2.9.

Hnh 2.9: Chun lp vt l EIA-232-E

Chc nng ca u dy truyn (transmit) v nhn (receive) l ty ng cnh. Ch


l s dng thut ng gi (send) v nhn (receive) l t kha cnh ca DTE. u dy
54

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

u cui d liu sn sng v sn sng thit lp d liu dng ch ra theo hai


hng l thit b pha bn kia ca giao din ang hot ng. Cn yu cu gi v
xa gi c dng vi cc ng dy trong mi trng bn song cng (halfduplex). DTE bo hiu ch bng cch truyn ln u yu cu gi. Nu phng tin
vt l sn sng cho vic truyn dn th DCE ch ra iu kin ny bng cch truyn trn
u xa gi.
Ch l mi u trn giao din EIA-232-E c tham kho vi mt u ni t
chung (hiu in th bng khng). V l do ny, EIA-232-E c gi l giao din
khng cn bng. Mt chun lp vt l khc l EIA-422-A c t vic vn hnh cn
bng vi mi u lin quan ti u dy t tch bit ring. V th, EIA-422-A c th

IT

cung cp tc d liu cao hn vi khong cch xa hn EIA-232-E. Cu hnh EIA232-E trong Hnh 2.9 dng cho truyn thng trn ng dy thu d b. Khi c s
dng trong mi trng ng b, nhng u khc c dng h tr ng b gia
DTE v DCE.

PT

Ch l EIA-232-E c gi l giao din lp vt l ngoi bng (out-of-band) v


ch c tn hiu chy trn u gi v nhn l tn hiu s. Cc tn hiu iu khin c
a trong u ring ca chng, cc tn hiu iu khin khng bao gi i ln u gi v
nhn d liu.
2.1.3.2 ITU Recommendation X.21

Chun vt l X.21 thng dng khp ni ngoi tr Bc M trong cc mng


CSDN (mng d liu chuyn mch knh). Chun X.21 c t giao din song song
ng b gia DTE v DCE vi 8 u ni. Vic kt ni DTE v DCE qua giao din
X.21 c th hin trong Hnh 2.10.

Hnh 2.10: Khuyn ngh X.21 ca ITU

55

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

X.21 c thc thi s dng b ni 15 chn. N c coi l giao din lp vt l


trong bng (in band) v cc u truyn v nhn c th mang c thng tin iu khin v
tn hiu d liu ngi s dng. Trng thi ca u iu khin v ch dn xc nh tn
hiu trn u truyn v nhn s c phin dch l thng tin iu khin hay d liu ca
ngi s dng. V d, khi u iu khin trong trng thi hot ng, thng tin trn u
truyn l thng tin quay s (nh s in thoi). Khi u iu khin trng thi i lp
(khng hot ng) th thng tin trn u dy truyn l d liu ca ngi s dng.
2.2 Lp Lin kt d liu
2.2.1 Cc chc nng ca lp lin kt d liu
Lp lin kt d liu c mt s chc nng cn thc hin, c th l:
Cung cp mt giao din dch v c nh ngha r vi lp mng;
Kim sot v x l cc li ng truyn;
iu khin lung d liu tng thch c tc ca my pht v
my thu.

IT

PT

thc hin c cc chc nng ny, lp lin kt d liu nhn cc gi tin gi


xung t lp mng v ng chng v cc khung (frame) truyn i. Mi khung cha
phn tiu (header), ti trng (payload) v phn ui (trailer) nh trn Hnh 2.11.
Vic qun l v iu khin truyn khung thc cht l nhng vic m lp lin kt d
liu phi lm.

Hnh 2.11: Cc gi c ng khung lp lin kt d liu

Chc nng ca lp lin kt d liu l cung cp dch v cho lp mng. V nguyn


tc, dch v c truyn t lp mng ca my pht n lp mng ca my thu. Tuy
nhin ng truyn thc s s phi c thc hin thng qua lp lin kt d liu
(Hnh 2.12).

56

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Hnh 2.12: ng truyn thng o v ng truyn thc s gia hai trm

Dch v phi kt ni khng bo nhn


Dch v phi kt ni c bo nhn
Dch v hng kt ni c bo nhn

PT

IT

Lp lin kt d liu c th c thit k cung cp mt s loi dch v nh:

V d v vic lp lin kt d liu cung cp dch v truyn gi tin cho lp mng


c th c minh ha nh trn Hnh 2.13.

Hnh 2.13: Lp lin kt d liu truyn gi tin cho lp mng

57

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.2.2 nh khung
cung cp dch v cho lp mng, lp lin kt d liu phi s dng dch v
c cung cp bi lp vt l. iu mt lp vt l cn lm l nhn dng bit t lp lin
kt d liu v truyn cc bit ny n my ch. Dng bit ny c th b li trong qu
trnh truyn dn n gi tr nhn c b sai, thm ch s bit nhn c c th nhiu
hn hay t hn so vi s bit truyn i. Lp lin kt d liu c trch nhim pht hin v,
nu cn, sa cc li ny.
Phng php thng dng nht l lp lin kt d liu s chia dng bit thnh cc
khung ri rc v tnh tng kim tra (checksum) cho mi khung. Khi mt khung n
ch, tng kim tra s c tnh li. Nu kt qu tnh tng kim tra khc vi gi tr
tng kim tra cha trong khung nhn c th lp lin kt d liu s cho rng c li
xy ra v thc hin cc bc x l li (loi b khung li v c th truyn ngc cho
my pht mt thng bo li).

m k t
S dng cc byte c vi k thut byte stuffing
S dng c bt u va kt thc vi k thut bit stuffing
S dng cc c im m ha lp vt l

PT

sau:

IT

Vic chia dng bit thnh cc khung c th c thc hin theo mt s cch nh

Phng php nh khung u tin (m k t) s dng mt trng trong tiu


ch ra s k t trong khung. Khi lp lin kt d liu my thu nhn thy s m k
t ny, n s bit c c bao nhiu k t ca khung theo sau v s xc nh c v tr
kt thc khung. K thut ny c minh ha trn Hnh 2.14.

58

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

IT

Hnh 2.14: nh khung bng cch m k t

Mt vn ca gii thut ny l s m k t c th b sai do li trn ng


truyn. Khi my thu s mt ng b v khng c kh nng xc nh c v tr bt
u ca khung k tip. Vic gi mt khung ngc tr v my pht yu cu truyn
li khung cng khng thc hin c v my thu khng bit cn phi b qua bao nhiu

PT

k t n v tr bt u truyn li. V nhng l do ny m phng php m k t


ngy nay t khi c s dng na.
Phng php nh khung th hai lin quan n k thut ti ng b khung bng
cch s dng cc byte c cu trc c bit t u v cui khung. Trc y cc
byte bt u v kt thc ny khc nhau, nhng ngy nay a s cc giao thc s dng
cng mt byte, gi l byte c (flag), cho c hai mc ch: nh v bt u (starting
delimiter) v nh v kt thc (ending delimiter) khung nh trn Hnh 2.15.

59

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Hnh 2.15: nh khung s dng byte c vi k thut byte stuffing

IT

Mt vn t ra i vi phng php ny l khi trong dng bit truyn i xut


hin t hp bit c cu trc ging ht nh byte c. Khi my thu c th lm tng
rng y l du hiu c v s nh khung sai. Bin php khc phc vn ny l

PT

lp lin kt d liu ca my pht s chn mt byte ESC ngay trc mi byte d liu c
cu trc ging byte c trong dng d liu. Ti u thu, lp lin kt d liu ca my thu
s loi b byte ESC ny trc khi chuyn d liu ln trn cho lp mng. K thut ny
c gi l n byte (byte stuffing). Vi k thut n byte ny byte c nh khung
c th c phn bit vi byte d liu c cu trc ging byte c bi s vng mt hay
hin din ca byte ESC ngay trc.
Mt tnh hung c th xy ra l trong dng bit truyn i xut hin byte d liu c
cu trc ging byte ESC. Khi cch gii quyt l ta cng n mt byte ESC ng
trc byte ny. Mt s trng hp n byte c minh ha trn Hnh 2.15. Trong mi
trng hp, chui d liu nhn c sau khi gii n s ging chnh xc nh chui
ban u.
S n byte ni trn l s n gin ha mt phn ca s c s dng
trong giao thc PPP m hu ht cc my tnh gia nh s dng truyn thng vi nh
cung cp dch v Internet (ISP). Bt li ch yu ca phng php ny l n rng buc
ta phi s dng cc k t 8 bit. Khng phi tt c cc b m k t u s dng k t 8
bit (v d Unicode s dng k t 16 bit). Hn ch trong vic s dng m k t vi chiu
di cng nhc thc y s pht trin mt s mi cho php cc k t c kch
thc thay i.
60

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

K thut mi ny cho php cc khung d liu cha mt s ngu nhin cc bit v


cc m k t c kch thc bt k. Nguyn tc lm vic ca n nh sau: mi khung s
bt u v kt thc bi mt t hp bit c cu trc c bit l 01111110 (thc cht y
cng l byte c). Mi khi my pht nhn thy nm bit 1 lin tip theo sau bit 0 trong
dng d liu th lp lin kt d liu ca n s t ng n thm mt bit 0 vo. Vic
n bit (bit stuffing) ny nhm trnh s xut hin ca t hp su bit 1 lin tip
trong dng d liu c th gy nhm ln vi t hp c.
Khi my thu nhn thy nm bit 1 lin tip v theo sau l mt bit 0 th n s t
ng gii n bng cch xa b bit 0 ny. Cng ging nh k thut n byte, k thut
n bit l hon ton trong sut i vi lp mng c hai u thu/pht. Hnh 2.16

IT

minh ha mt s v d v k thut n bit.

PT

Hnh 2.16: K thut bit stuffing

Phng php nh khung cui cng da trn c im m ha ca mi trng


vt l. V d, mt s mng LAN m ha mt bit d liu bng cch s dng hai bit vt
l. Bnh thng bit 1 c m ha bi cp cao-thp (high-low), cn bit 0 c m ha
bi cp thp-cao (low-high). Cc t hp cao-cao (high-high) v thp-thp (low-low)
khng xut hin trong d liu nn c th c s dng xc nh gii hn cc khung
trong mt s giao thc.
2.2.3 Kim sot li
Sau khi gii quyt c vn nh du v tr bt u v kt thc ca khung, bi
ton tip theo l lm th no m bo rng tt c cc khung cui cng phi n
c lp mng ca my thu theo ng th t.
Phng php thng dng m bo vic truyn khung tin cy l bo li cho
my gi mt thng tin phn hi v kt qu nhn c u kia ca ng truyn.
in hnh l, giao thc c th yu cu my thu gi tr v my pht cc khung iu
khin c bit phn nh v kt qu nhn khung my thu. Cc phn nh ny c th l
dng (positive) hay m (negative). Nu my pht nhn c mt phn hi dng v

61

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

mt khung, n hiu rng khung ny n ch an ton. Ngc li, mt phn hi m


c ngha l iu g xy ra v khung cn c truyn li mt ln na.
Mt tnh hung xu c th xy ra l v l do g khung b mt hon ton. Khi
my thu s khng c phn ng g v my pht c ch phn hi mi dn n s c
b treo. Tnh hung ny c x l bng cch a cc b nh thi (timer) vo lp lin
kt d liu. Khi my pht gi i mt khung n cng khi ng b nh thi. B nh
thi c thit lp sao cho s kt thc hot ng sau mt khong thi gian lu
khung ny i n ch, c x l v c mt phn hi truyn ngc tr v my
pht.

IT

Trong trng hp bnh thng, khung s c nhn ng v thng tin phn hi


s v n my pht trc khi ht thi gian nh thi, khi b nh thi c b qua.
Cn trong trng hp khung hoc phn hi b mt th khi ht thi gian nh thi my
pht s cho rng c s c xy ra. Gii php cho trng hp ny l truyn li khung
mt ln na. Tuy nhin, khi cc khung c truyn li nhiu ln c th xy ra nguy c

PT

l my thu s nhn c lp li cng mt khung hai hay nhiu ln v chuyn ln lp


mng. ngn chn iu ny, ngi ta c th gn cc s trnh t (th t) cho cc
khung, sao cho my thu c th nhn bit c cc khung truyn ln u v khung
truyn li.
Ton b vn qun l cc b nh thi v cc s trnh t vi mc ch m bo
rng cc khung c chuyn n lp mng ca my ch mt cch y v chnh
xc l nhim v quan trng ca lp lin kt d liu.
2.2.4 iu khin lung

Mt chc nng quan trng khc ca lp lin kt d liu l iu khin lung. Vn


iu khin lung t ra khi tc truyn khung ca my pht nhanh hn tc
nhn khung ca my thu. My pht c th duy tr vic y cc khung ra vi tc cao
cho n khi my thu hon ton b qu ti. R rng phi c mt c ch no khc
phc hin tng ny.
C hai phng php c th c s dng. Trong phng php th nht, iu
khin lung c thc hin da trn thng tin phn hi (feedback-based flow control).
My thu gi tr thng tin n my pht cho php my pht truyn tip d liu hoc
bo cho my pht bit tnh trng nhn d liu ra sao. Trong phng php th hai, s
dng k thut iu khin lung da trn tc (rate-based flow control), c mt c ch
gii hn tc my pht c th gi m khng cn phi s dng thng tin phn hi
t my thu.
62

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

lp lin kt d liu thng s dng cc s iu khin lung da trn thng


tin phn hi. C nhiu s iu khin lung da trn thng tin phn hi c bit
n, song hu ht cc s ny cng s dng mt nguyn tc c bn. Trong giao thc
c cc qui lut r rng v thi im my pht c th truyn khung k tip. My pht s
b cm truyn khung cho n khi nhn c s cho php t pha my thu.
2.2.5 iu khin truy nhp ng truyn
2.2.5.1 Cc loi ng truyn
Tn hiu gia cc my tnh trong mng c truyn thng qua phng tin
truyn dn. Cc tn hiu biu th gi tr d liu di dng cc xung nh phn. Tt c
cc tn hiu c truyn gia cc my tnh u thuc mt dng sng in t no ,
tri t cc tn s radio ti sng vi ba v tia hng ngoi. Tu theo tn s ca sng in
t m c th dng cc phng tin truyn dn khc nhau truyn tn hiu.

IT

Hin nay trong mng cc b c hai loi ng truyn hu tuyn (dng cp) v
v tuyn (khng dng cp) u c s dng.
ng truyn hu tuyn gm:
- Cp ng trc (coaxial cable)

PT

- Cp xon i (Twisted-pair cable)


- Cp si quang

ng truyn v tuyn gm:


- Radio

- Sng vi ba

- Tia hng ngoi

i vi cc cu trc lin kt dng BUS v vng Ring, ch c mt ng truyn


duy nht ni tt c cc trm vi nhau, do cn c cc qui tc chung cho tt c cc
trm ni vo mng m bo rng ng truyn c truy nhp v s dng mt cch
tt p. C nhiu phng php truy nhp ng truyn vt l, c phn thnh hai
loi: c iu khin v ngu nhin.
Truy nhp c iu khin:
- Chuyn th bi (Token Passing)
- u tin theo yu cu (Demand priority)
Truy nhp ngu nhin:
63

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

- a truy nhp cm nhn sng mang (CSMA)


- a truy nhp cm nhn sng mang c trnh xung t (CSMA/CA)
- a truy nhp cm nhn sng mng c pht hin xung t (CSMA/CD)
2.2.5.2 a truy nhp cm nhn sng mang c pht hin xung t (CSMA/CD)
Phng php truy nhp ngu nhin ny c s dng cho cc mng c cu trc
dng BUS, trong tt c cc trm ca mng ni trc tip vo BUS. Mi trm u c
th truy nhp vo BUS dng chung (a truy nhp) mt cch ngu nhin do c th
dn n xung t (hai my cng truyn ti mt thi im).
phng php truy nhp ny, mi my tnh trn mng kim tra lu lng
mng trn cp (cm nhn sng mang). Khi mt my tnh cm thy cp ang thng,

IT

ngha l khng c d liu no ang truyn trn cp, n c th gi d liu. Nu c d


liu truyn trn cp th khng mt my tnh no c truyn cho n khi d liu ang
truyn n c ch v cp thng tr li. Nu hai my tnh tnh c gi d liu ti
cng thi im th xung t s xy ra. Khi xung t xy ra, cc my tnh lin quan
ngng truyn trong mt khong thi gian ngu nhin ri s th truyn li.

PT

Nu tt c cc nt u truyn li ngay lp tc khi xung t kt thc, th chc


chn s tip tc xy ra xung t. Do vy cn c mt th tc m bo ch c mt kh
nng rt nh s truyn li cng lc. Phng php CSMA/CD s dng khong thi
gian li ngu nhin, mi nt chn mt s ngu nhin v i trong khong thi gian
bng s ngu nhin ny nhn vi khe thi gian (51.2 s) trc khi truyn li.
Qu trnh truyn mt khung c minh ho Hnh 2.17.

64

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu


Gi khung

N:=0
Ch (Rx51,2s)

Cm nhn
sng mang

Bn

Chn s nguyn ngu nhin R


trong tp {0,1,...,2K-1}

Ch
K:=N

Ri

K:=10

N10

Truyn

N10?

N>10

khung
N<15
Xung t

N++

Kim tra N

N=15

Khng
B khung

IT

Kt thc

Hnh 2.17: Th tc truyn khung trong CSMA/CD

2.2.5.3 Chuyn th bi

PT

Trong phng php chuyn th bi (Token passing) c mt loi gi c bit gi


l th bi (Token) lun chuyn trn vng cp, t trm ny sang trm khc. Th bi c
mt bit biu din trng thi s dng ca n (bn hoc ri). Khi trm bt k trn vng
cp cn gi d liu ln mng, n phi ch c c mt th bi ri. Khi my
tnh s i bit trng thi ca th bi thnh bn v truyn mt n v d liu cng vi
th bi theo chiu ca vng. Lc ny khng cn th bi ri trn vng na nn cc
trm c d liu truyn phi i. D liu n trm ch s c sao chp, sau cng
vi th bi i tip cho ti khi quay v trm ngun. Trm ngun s xo b d liu, i
bit trng thi tr v ri v cho th bi lun chuyn tip trn vng cc trm khc c
th nhn c quyn truyn d liu.
S quay v li trm ngun ca d liu v th bi nhm to mt c ch xc nhn
t nhin: trm ch c th gi thng tin v kt qu tip nhn d liu ca mnh vo phn
tiu ca khung. Trong phng php ny, c hai vn c th dn n ph v h
thng. Mt l vic mt th bi lm cho trn vng khng cn th bi lun chuyn na.
Hai l th bi bn (d liu) lun chuyn khng ngng trn vng. gii quyt cc vn
ny, cc phng php chuyn th bi s dng gii php:
i vi vic mt th bi, c th qui nh trc mt trm iu khin ch ng
(active monitor). Trm ny s pht hin tnh trng mt th bi bng cch s dng c
65

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

ch ngng thi gian v khi phc bng cch gi li mt th bi ri mi. i vi


vn th bi bn lun chuyn khng ngng, trm iu khin ch ng s dng mt
bit trn th bi (bit monitor) nh du (t gi tr l 1) khi gp mt th bi bn i
qua n. Nu gp li mt th bi bn vi bit monitor nh du th c ngha trm
ngun khng nhn li c d liu ca mnh gi v th bi bn ny s lun
chuyn khng ngng trn vng. Khi , trm iu khin ch ng s g b d liu,
chuyn th bi v trng thi ri v chuyn tip n trn vng.
2.2.5.4 Phng thc truy nhp ngu nhin ALOHA/Slotted-ALOHA

gi.

IT

tng ca ALOHA l trong mng mi khi nt gi c gi d liu cn gi th


ngay lp tc n gi ton b gi tin vo knh truyn dng chung. Nu gi tin c
truyn xung t vi gi tin t nt khc th ngay lp tc nt s truyn li gi tin
vi xc sut p. Nu vic tnh xc sut xc nh n khng c truyn th nt i trong
khong thi gian truyn mt gi tin v li truyn tip gi tin vo knh truyn dng
chung vi xc sut p. Li im ca ALOHA l khng cn ng b thi gian ti cc nt

SLOTTED-ALOHA: tng chnh ca Slotted-Aloha l chia thi gian thnh


cc khong c di bng thi gian truyn mt gi tin. Tt c cc nt c gi tin cn

PT

truyn u ch truyn gi tin ti u mi khong thi gian. Nu c xung t th tt c


cc nt s pht hin xung t ngay trong khong thi gian v mi nt s truyn li
gi tin vi xc sut p hoc ch cho ti u khong thi gian sau. Vi phng thc ny
cn phi ng b thi gian gia cc nt trong mng.
2.2.5.5 DAMA (Demand Assigned Multiple Access) - a truy nhp theo nhu cu
Phng php ny da trn tng chnh l Aloha nhng c khc phc nhc
im gi gi tin bt k lc no c gi tin cn gi ca mt nt bng cch yu cu mt
nt mun gi d liu i th phi t ch trc (reservation time slot). Mi nt trong
mng s ng k vi h thng DAMA mt time-slot trong tng lai m n mun gi
gi tin ca n ti thi im . Khi h thng cp time-slot cho nt tng ng (nu c
nhiu nt cng t mt time-slot th c th da vo u tin cp quyn s dng,
v d First Come First Serve) th ti time-slot xc sut nt tng ng gi thnh
cng gi tin ca n rt cao vi bng thng gn nh ln nht ca knh truyn. Do c
im l mi nt ch c truyn trong khong thi gian t trc nn cho d ti
khong thi gian a no nt c quyn s dng khong thi gian khng c gi tin
gi i nhng n vn c cp quyn, trong khi mt nt c gi tin mun gi i
khng c quyn s dng khong thi gian . c im ny lm tng tr trong
mng. H thng DAMA thng s dng cho lin kt vi v tinh (satellite links).
66

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.2.6 Cc chun lp lin kt d liu


Bn cnh vic chun ho cho cc mng ni chung, dn n s ra i ca m
hnh tham chiu OSI, vic chun ho mng cc b ni ring cng c thc hin t
rt sm p ng s pht trin khng ngng ca mng cc b. Do c trng ring,
vic chun ho mng cc b ch dnh cho hai tng thp nht l tng vt l v tng lin
kt d liu.
Cc chun nh ngha phng tin vt l v cc b ni c s dng kt ni
cc thit b ti phng tin. Cc chun cng nh ngha cch lin lc ti tng lin kt
d liu ca cc thit b. Tng lin kt d liu nh ngha cch d liu c truyn ti
qua phng tin vt l. cung cp cc chc nng ny, Vin k thut in v in t
(IEEE Institute of Electrical and Electronic Engineers) chia tng lin kt d liu
thnh hai tng con.

IT

Tng con MAC (Media Access Control) nh ngha cch truyn cc khung trn
phng tin vt l. Tng con ny iu khin nh a ch vt l gn vi mi thit b,
nh ngha tp mng v cu hnh ng dy.

PT

Tng con LLC (Logical Link Control) c trch nhim nhn dng lgc cc loi
giao thc khc nhau v sau ng gi chng. S hiu im truy nhp dch v hoc
mt m loi s thc hin vic nh danh lgc.
Cc chun LAN ph bin gm (Hnh 2.18):
IEEE 802.3: Mng cc b Ethernet;

IEEE 802.5: Mng cc b Token Ring;


IEEE 802.11: Mng v tuyn (Wireless LAN);
IEEE 802.12: Mng cc b truy nhp u
(100VG-AnyLAN);

tin

theo

yu

cu

ANSI X3T9.5: Mng cc b FDDI.

67

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu


Tng con
LLC

FDDI

100VG-AnyLAN/802.12

Token Ring/802.5

Tng vt l

100BaseT

IEEE 802.3

Tng con
MAC

IEEE 802.2

Ethernet

Tng
lin kt
d liu

Hnh 2.18: Cc chun LAN ph bin

2.2.6.1 Chun Ethernet


Ethernet l cng ngh mng LAN bng c s c pht trin bi trung tm
nghin cu Palo Alto ca hng Xerox. Ethernet ban u hot ng tc 10 Mb/s,
phng tin truyn dn l cp ng trc v phng php truy nhp ng truyn l

IT

CSMA/CD.

n nm 1980 th chun IEEE 802.3 c pht trin da trn cng ngh


Ethernet. IEEE 802.3 c t cc chun 10Base5, 10Base2 s dng cp ng trc,
10BaseT s dng cp xon i v chun 10BaseFL s dng cp quang. Ban u cp

PT

ng trc l cp c s dng ph bin nht trong Ethernet, nhng dn dn cp xon


i thay th cp ng trc trong Ethernet, v chun Ethernet thng dng nht chnh
l 10BaseT. Tc chun ban u ca Ethernet l 10 Mb/s, tuy nhin cc ci tin v
cng ngh sau ny cho php Ethernet c tc ln ti 100 Mb/s, 1000 Mb/s v
thm ch hn na. Phn sau s trnh by chi tit hn v cng ngh mng cc b thng
dng nht ny.
2.2.6.2 Chun Token Ring

Mng Token Ring u tin c IBM pht trin vo nhng nm 1970. N l


cng ngh LAN chnh ca IBM v v tnh ph bin th n ch ng sau Ethernet v
IEEE 802.3. Chun IEEE 802.5 gn nh ging ht v hon ton tng thch vi IBM
Token Ring.
Trong Token Ring, tt c cc trm cui c gn vi mt thit b c tn MSAU
(MultiStation Access Unit), ngha l c cu trc hnh sao. Tuy nhin, thc cht Token
Ring li c cu trc Ring v bn trong MSAU cc cng c u ni to thnh mt
Ring. Phng php truy nhp ng truyn s dng trong Token Ring l chuyn th
bi (Token passing).

68

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.2.6.3 Chun FDDI (Fiber Distributed Data Interface)


FDDI l k thut dng trong cc mng cu trc vng, chuyn th bi tc cao
(100 Mb/s) bng phng tin cp si quang. K thut ny do U ban ANSI X3T9.5
pht trin v ban hnh nm 1986. FDDI c thit k cho cc my tnh c ln khng
tho mn vi bng thng trong kin trc Ethernet 10 Mb/s hoc Token Ring 4 Mb/s.
FDDI s dng h thng chuyn th bi trong c ch vng kp (dual ring), h tr
500 nt qua khong cch 100 Km. Phng php truy nhp ng truyn s dng trong
FDDI cng l chuyn th bi, nhng c ci tin so vi chuyn th bi ca Token Ring.
Lu thng trn mng FDDI bao gm 2 lung ging nhau theo hai hng ngc nhau.
Vi Token Ring, khi mt nt ang c quyn gi d liu, n s khng gii phng

IT

th bi khi cha c xc nhn d liu n ch an ton v nh vy cc nt khc


khng th gi d liu v th ang bn. Tuy nhin, vi FDDI, mt nt s gii phng th
bi ngay sau khi truyn khung d liu cui cng. Do vy, cc nt khc trn vng Ring
c th truyn d liu khi nhn c th bi. iu ny c ngha l ti mt thi im c
th c nhiu khung c truyn trn vng Ring.

PT

FDDI cung cp kt ni tc cao cho nhiu loi mng khc nhau. FDDI c th
s dng cho mng th (MAN) kt ni cc mng trong cng thnh ph bng cp
quang tc cao. Cc mng LAN i hi tc truyn d liu cao v di thng ln
cng c th s dng FDDI.
2.3 Cng ngh Ethernet
2.3.1 Gii thiu

Nh trnh by trn, Ethernet l mt cng ngh mng LAN s dng phng


php truy nhp ng truyn CSMA/CD ra i t rt sm t mt th nghim kt ni
mng bng cp ng trc ca hng Xerox. Thnh cng ca th nghim ny dn n
s ra i ca Ethernet 1.0 vi tc 10 Mb/s. Tip theo, chun mng cc b IEEE
802.3 ra i da trn cng ngh ny. Chun ny a ra 3 loi tc truyn d liu
trn cp quang v cp xon i, l:
10 Mb/s: 10Base-T Ethernet.
100 Mb/s: Fast Ethernet.
1000 Mb/s: Gigabit Ethernet.
Hin nay, c mt s cng ngh mng LAN khc c nghin cu v ra i
nhm thay th cho Ethernet. Tuy nhin, Ethernet vn tn ti nh mt cng ngh mng
69

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

LAN chnh (chim khong 85% cc mng LAN trn ton th gii) nh mt s u im
sau:
D xy dng, qun l, v bo tr.
Chi ph xy dng v bo tr thp.
Cu trc mng mm do.
D kt ni v tch hp vi cc h thng chun khc.
Mt mng Ethernet bao gm cc nt mng v cc phng tin kt ni. Cc nt
mng c chia lm 2 loi:
Thit b u cui d liu (DTE Data Terminal Equipment): L cc thit b
ng vai tr l ngun hoc ch ca cc khung d liu. DTE thng l my tnh, my
trm, my ch, v.v., thng c gi l trm cui.

IT

Thit b truyn thng d liu (DCE Data Communication Equipment): L


cc thit b mng trung gian c nhim v nhn v chuyn tip cc gi tin trong mng.
DCE c th l cc thit b c lp nh hub, switch, b nh tuyn hoc cc giao din
truyn thng nh card mng, modem, v.v.

PT

Cc phng tin kt ni thng dng trong Ethernet l cp xon i (bc hoc


khng bc) v mt s loi cp quang.
2.3.2 Quan h gia m hnh phn lp Ethernet v m hnh tham chiu OSI
Hnh 2.19 cho thy m hnh phn lp ca Ethernet v quan h ca n vi m
hnh tham chiu OSI. Trong mi quan h ny, tng lin kt d liu ca m hnh OSI
tng ng vi 2 tng con ca Ethernet l MAC v MAC-client. Tng vt l ca
Ethernet tng ng vi tng vt l ca m hnh OSI.

70

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Hnh 2.19: M hnh phn lp Ethernet v quan h vi OSI

Tng con MAC-client c th l:

IT

iu khin lin kt logic (LLC Logical Link Control), nu nt l DTE.


Tng con ny cung cp giao din gia tng con MAC ca Ethernet v cc tng cao hn
trong chng giao thc ca nt.
Thc th cu ni (Bridge entity), nu nt l DCE. Tng con ny cung cp cc

PT

giao din LAN - LAN gia cc mng LAN (cng hoc khc giao thc, v d Ethernet
Ethernet hoc Ethernet Token Ring).
Tng con MAC c nhim v:

ng gi d liu, bao gm ng khung d liu, phn tch khung, pht hin


li, v.v.
iu khin truy nhp phng tin, bao gm khi to qu trnh truyn khung,
khi phc nu gp s c truyn dn.
2.3.3 Cu trc khung Ethernet
Chun Ethernet nh ngha cu trc khung c bn cho cc hot ng tng
MAC cng vi mt s la chn m rng bao gm 7 trng nh trn Hnh 2.20.

71

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Th t truyn dn: tri qua phi, theo chui bit


Vng pht hin li FCS
Vng tnh FCS
PRE

SFD

DA

SA Length/Type
6

Data

PAD

46-1500

FCS
4

Hnh 2.20: Cu trc khung Ethernet

ngha ca cc trng trong cu trc khung nh sau:

PRE (Preamable): Gm 7 bytes, l 1 chui cc bit 0 v 1 nh du

im u khung v ng b khung.

IT

SFD (Start-of-Frame Delimiter): Gm 1 byte, l 1 chui cc bit 0 v 1,


kt thc bng 2 bit 1 lin tip, cho bit bit tip theo l bit ngoi cng bn tri trong
byte ngai cng bn tri ca trng a ch.

PT

DA/SA (Destination Address/Source Address): a ch ch v a ch


ngun. Mi trng c rng 6 bytes.

Length/Type: Gm 2 bytes. Nu gi tr ca trng ny ln hn hoc


bng 1500 th l s byte d liu trong phn Data. Nu gi tr ln hn 1536 th n
l 1 gi tr cho bit kiu ca khung.

Data: Cha d liu ca khung (<= 1500 bytes). Nu s byte d liu nh


hn 46, mt phn b s c thm vo kch thc tng ln thnh 46 bytes.

Frame Check Sequence (FCS): Gm 4 bytes. Trng ny cha 1 m


kim tra li CRC c to bi bn gi. Gi tr ny s c tnh li bi bn nhn v
khp vi gi tr trn xem cc khung c b li trong qu trnh truyn hay khng. Gi tr
ny c to ra t cc trng DA, SA, Length/Type, v Data.
2.3.4 Qu trnh truyn v nhn khung
2.3.4.1 Truyn khung
Khi tng con MAC ca mt trm cui nhn c yu cu truyn khung cng vi
cc thng tin v a ch v d liu cn truyn t tng con LLC, tng con MAC bt u
qu trnh truyn bng cch chuyn i cc thng tin t LLC vo vng m khung
MAC.
72

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Gi tr ca cc trng PRE v SOF c chn vo v tr tng ng.


a ch ch v ngun c a vo cc trng DA, SA.
S byte d liu LLC c tnh ton v a vo trng Length/Type.
D liu LLC c chn vo trng Data. Nu s byte d liu <46, phn b
c thm vo s byte thnh 46.
Gi tr kim li CRC c tnh ton da trn cc trng DA, SA,
Length/Type, Data v c chn vo trng FCS ngay sau trng Data.
Sau khi khung c ng gi, n s c truyn i theo phng thc nh ni
phn trc (thng l s dng phng php truy nhp ng truyn CSMA/CD).
2.3.4.2 Nhn khung

PT

IT

Khi trm ch nhn c khung gi ti cho n, u tin n s kim tra xem a


ch ch ca gi tin c trng vi a ch ca n khng (hoc c th trng vi a ch
nhm hay a ch qung b) xc nh xem n c nhn gi tin khng. Nu trng
mt trong cc a ch , n s kim tra di khung, tin hnh tnh ton m kim li
CRC v khp vi m thu c t khung. Nu di khung l ng v 2 gi tr kim
li khp vi nhau, n s xc nh kiu ca khung da trn kch thc trng
Length/Type. Cui cng, khung c phn tch v chuyn cho giao thc ph hp
tng trn.

2.3.5 Cc chun Ethernet

Cc c t tng vt l ca Ethernet bao gm:


10Base-T

10Base-T l chun Ethernet bng c s, s dng cp xon i CAT3 hoc


CAT5, tc ti a l 10 Mb/s. Hnh 2.21 minh ha mt kt ni gia 2 trm trong
mng 10Base-T.

73

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Hnh 2.21: Kt ni gia 2 trm trong mng 10Base-T

10 Base-T l phin bn u tin ca Ethernet v n nay c th coi l li thi.

100 Mb/s Fast Ethernet

IT

Tuy nhin, trong cc ti liu v Ethernet u nhc n chun ny v n l nn tng cho


cc phin bn tip theo. Ngoi ra, hin ti cng vn cn nhiu mng 10 Base-T ang
hot ng.

PT

Tc 10 Mb/s ca 10Base-T khng p ng c cc yu cu truyn d liu


tc cao. Fast Ethernet ra i nhm gii quyt vn ny. Fast Ethernet bao gm
mt s chun ring bit li tng vt l, trong c mt s chun ng ch , bao gm:
100Base-TX, 100Base-T4, v 100Base-FX.

100 Base-TX l chun thng dng nht ca Fast Ethernet, hot ng trn 2 i
dy ca cp xon i CAT5. Phn on mng ca 100 Base-TX c di ti a l
100m. to thnh mt mng LAN 100 Base-TX, cc trm cui (my tnh, my in,
v.v.) s c ni ti cc switch hoc hub to thnh mt mng hnh sao (Hnh 2.22).
Ngoi ra, hai trm cng c th kt ni trc tip thng qua cp cho.

Hnh 2.22: Mng 100Base-TX

74

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

100 Base-T4 l mt chun c hn so vi 100 Base-TX. Chun ny s dng c 4


i dy cp, tuy nhin ch cn loi cp CAT3 l , khng yu cu CAT5 nh TX.
iu ny cho php cc mng 10 Base-T c th nng cp ln thnh 100 Base-T m
khng cn phi thay cp xon i CAT3 bng CAT5.
100 Base-FX l mt chun ca Fast Ethernet chy trn cp quang. Phn on FX
c di ti a ln ti 400m.
1000 Mb/s Gigabit Ethernet
Gigabit Ethernet l mt phin bn ca Ethernet c tc truyn dn ln ti 1000
Mb/s, bao gm 2 chun l 1000 Base-T v 1000 Base-X.
1000 Base-T s dng c 4 i dy cp xon i CAT5, khong cch phn on
mng ti a 100m. Mng ny thc hin truyn dn song cng trc tip 2 chiu trn c
4 i, do tc c th ln ti 1000Mpbs.

IT

1000 Base-X l chun s dng cp quang (hoc cp ng STP). Chun ny li


gm 3 chun nh l 1000 Base-SX, 1000 Base-LX, v 1000Base-CX. 1000 Base-SX
s dng cp quang, khong cch mng ti a t 220 n 500m ty thuc loi cp.
1000 Base-LX cng s dng cp quang vi khong cch c th ln ti 2km (mt s
nh sn xut cn cho bit c th m bo khong cch ln ti t 10 n 20km). 1000

PT

Base-CX l chun chy trn cp STP, c khong cch ti a 25m.


2.4 Cng ngh truy nhp khng dy

2.4.1 Cc phng thc truy nhp khng dy


Trn mng khng dy s c nhng phng thc truy nhp ng truyn khc
nh SDMA, FDMA, TDMA, CDMA,... v cc phng thc kt hp.
FDMA (Frequency Division Multiple Access)
a truy nhp phn chia theo tn s. Trong phng php truy nhp ng truyn
ny mi ngi s dng trong mt cell s c phn cho mt di tn s (bng tn) nht
nh. Cc bng tn s dng ca cc ngi dng khc nhau (ti mt thi im) s
khng chng ln nhau (non-overlap). Ngi s dng ch s dng bng tn c cp
php v th nhiu ngi trong cng mt cell c th cng truyn mt lc m khng gy
nhiu cho nhau.
Tuy nhin v s lng ngi s dng mng nhiu nn vic s dng li bng tn
c th din ra ti cc cell khc nhau. Nu 2 cell A v B gn nhau th vic s dng li
bng tn c th gy nhiu.
75

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

TDMA (Time Division Multiple Access)


a truy nhp phn chia theo thi gian. Vi cch truy nhp ng truyn ny mi
ngi dng c phn chia cho mt khong thi gian trong bng tn c gi l cc
time-slot. Tc l trong mi khong thi gian (rt ngn) mt ngi dng s c s
dng ton b bng tn ng truyn.
CDMA (Code Division Multiple Access)
a truy nhp phn chia theo m. Trong phng thc truy nhp ny th cc ngi
dng u c truyn trong cng mt thi gian v c th trn cng mt tn s. Mi
ngi s dng c gn cho mt m (code) ring bit v khng c ngi dng no
trong cng t bo dng chung m . M ny c dng m ha d liu trc khi

IT

gi vo knh truyn dng chung. Ti ni thu tn hiu s s dng m ca ngi dng


tng ng lc bt (khng hon ton) nhng tn hiu t ngi dng khc. iu ny
cng lm tng thm phc tp ca b lc tn hiu ti cc thit b thu tn hiu.
SDMA (Space Division Multiple Access)

a truy nhp phn chia theo khng gian. Phng php ny s dng cc khong
khng gian gia nhiu ngi s dng trong mt cell. Trm gc (Base Station) khng
truyn tn hiu n ton b cell m n s tp trung hng tn hiu vo vng khng gian

PT

ca ngi dng cn phc v v gim cng sut tn hiu ti cc vng ca thu bao
khc. lm c vic ny th yu cu BS phi c h thng Antenna ln v c kh
nng kh nhiu.
2.4.2 Mng v tuyn t bo

GSM l h thng thng tin di ng s ra i Chu u v c ETSI tiu


chun ho. Bng tn s dng trong h thng GSM gm mt bng tn hng i (890
915 MHz) v mt bng tn cho hng v (935 960 MHz). Ngoi ra nhng bng
1800 MHz v 1900 MHz cng c s dng cho php nhiu nh khai thc GSM
hn.
GSM s dng k thut chuyn mch knh, cng ngh a truy nhp phn chia
theo thi gian (TDMA) vi cu trc khe thi gian hp l cho vic truyn thoi, s liu
v thng tin iu khin. Ngoi cc dch v thoi thng thng, GSM cn cung cp mt
s dch v truyn s liu tc thp nh:
-

Dch v tin ngn (SMS): l dch v s liu cho php truyn nhng bn tin
ngn hoc thng bo ngn c di ti a 160 k t t/n MS.

76

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Dch v s liu chuyn mch knh GSM: cho php truyn s liu v tc
cc i l 9.6 kb/s (v d truyn FAX).

Mng GSM c chia thnh c chia thnh phn h chuyn mch (SSS), phn
h trm gc (BSS) v phn h khai thc bo dng (OMC). Mi phn h ni trn cha

Trung tm chuyn mch di ng (MSC)


B ng k v tr thng tr (HLR)
B ng k v tr tm tr (VLR)
Trung tm nhn thc (AuC)

PT

IT

mt s module ring bit thc hin cc chc nng ca h thng (Hnh 2.23).

Trm thu pht gc (BTS)


B iu khin trm gc (BSC)
B ghi nhn dng thit b (EIR)
MSC cng (GMSC)

Hnh 2.23: Cu hnh h thng GSM

2.4.3 Mng v tuyn v tinh

c im ni tri ca h thng thng tin v tinh l phm vi ph sng rng ln,


c th ni l ton cu, nh trn Hnh 2.24. Phng thc truyn thng ny l cu ni
quan trng thit lp cc mng qui m quc t.

77

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Hnh 2.24: Phm vi ca thng tin v tinh

IT

VINASAT-1 l v tinh vin thng a tnh u tin ca Vit Nam c phng


vo v tr lc 22 gi 16 pht ngy 18 thng 4 nm 2008 (gi UTC). D n v tinh
Vinasat-1 khi ng t nm 1998 vi tng mc u t l khong hn 300 triu
USD. Vit Nam tin hnh m phn vi 27 quc gia v vng lnh th c c v
tr 132 ng trn qu o a tnh.

PT

H thng thng tin v tinh VINASAT-1 cung cp hai loi hnh dch v l cho
thu bng tn v tinh v cung cp cc dch v trn gi (Hnh 2.25).

Hnh 2.25: Cc dch v Vinasat 1 cung cp

78

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.4.4 Xu hng pht trin cc mng v tuyn


Do nhu cu truyn d liu ngy cng tng v nhu cu khai thc dch v mi ngy
cng nhiu. ITU a ra tiu chun ho h thng thng tin di ng th h 3 (3G) vi
tn gi l ITM-2000 vi cc yu cu sau:
-

Tc truy nhp cao m bo cc dch v bng rng nh truy nhp


Internet tc cao hay truy nhp a phng tin.

Linh hot m bo cc dch v mi nh: nh s c nhn ton cu, in


thoi v tinh nhm m rng ng k vng ph sng ca thng tin di ng,

Tng thch vi cc h thng hin c pht trin lin tc v ton din h


thng thng tin di ng.

1G 1980s
Analog

2G 1990s
Digital

GSM

PT

AMPS

IT

Cc i hi trn l vt ra ngoi kh nng ca mng GSM. N i hi cc h


thng thng tin di ng th h hai (2G) bao gm GSM, DCS1800, CDMA IS95 ...
tng bc hi t ti th h 3G. S qu trnh pht trin cc h thng thng tin di
ng trong Hnh 2.26.

TAC
S

NMT

Others

CDMA
IS-95
TDMA
IS-136
PDC

3G
IMT-2000

UMTS
WCDMA

CDMA2000

TD-SCDMA

Hnh 2.26: Lch s pht trin di ng ti 3G

Cng ngh 3G c nhc n nh l mt chun IMT-2000 ca T chc Vin


thng Th gii (ITU), thng nht trn th gii. Tuy nhin, trn thc t cc nh sn xut
thit b vin thng ln trn th gii xy dng thnh 4 chun 3G thng mi chnh
l:
-

W-CDMA;

CDMA 2000;

TD-CDMA;

TD-SCDMA.
79

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.5 Mt s cng ngh lp lin kt d liu khc


2.5.1 Gii thiu
Mi kt ni WAN s dng mt giao thc tng 2 ng gi d liu trc khi
truyn qua lin kt WAN. m bo giao thc ng gi d liu thch hp c s
dng, cn phi cu hnh kiu ng gi ti tng 2. Vic la chn giao thc ng gi d
liu no ph thuc vo cng ngh WAN v thit b truyn thng. Cc giao thc ng
gi ph bin bao gm:
Point-to-Point Protocol (PPP): PPP ban u c thit k nh mt giao thc ng
gi truyn d liu IP qua cc kt ni im-im. PPP cng thit lp mt chun
cho vic nh a ch v qun l a ch IP, ng gi d liu khng ng b v
ng b hng bit, v.v. PPP h tr cc chc nng ny thng qua mt giao thc
iu khin lin kt (LCP Link Control Protocol) v mt h cc giao thc iu
khin mng (NCP Network Control Protocols).

High-level Data Link Control (HDLC): HDLC l giao thc ng gi d liu mc


nh trn cc cng ni tip ng b ca Cisco. y l mt giao thc ng b
hng bit ti tng lin kt d liu. HDLC l mt chun m, do vy c kh nhiu
phin bn ca HDLC. Khi giao tip vi mt thit b khng phi Cisco, giao thc
PPP ng b l mt la chn ph hp hn.

Frame Relay: L mt giao thc chuyn mch gi tc cao hot ng ti tng


vt l v tng lin kt d liu. Ban u, Frame Relay c thit k s dng
trn cc giao din ISDN. Ngy nay, n c s dng trn nhiu loi giao din
mng khc nhau, c bit l hot ng trn cc thit b mng din rng cho php
cung cp cc dch v c tin cy cao hn.

Asynchronous Tranfer Mode (ATM): L mt chun quc t cho chuyn tip t


bo, trong cc loi dch v khc nhau (d liu, m thanh, video, ) c
truyn ti di dng cc t bo c kch thc c nh (53 byte). Vic cc t bo
c kch thc c nh cho php cc x l c thit lp trong phn cng, v nh
vy c th lm gim tr trong qu trnh chuyn tip.

PT

IT

2.5.2 Giao thc PPP


PPP l giao thc ng gi d liu chun quc t c s dng cho cc kiu kt ni
sau:
Kt ni ni tip khng ng b
ISDN
Kt ni ni tip ng b
80

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Kt ni bng rng
PPP cung cp mt phng php ng gi d liu chun cho cc giao thc tng
cao hn khi truyn qua cc kt ni im-im. PPP s dng h giao thc NCP ng
gi d liu a giao thc v s dng LCP tha thun v thit lp cc la chn iu
khin trn cc lin kt d liu WAN. Hnh 2.27 cho thy mt v d v ng gi d liu
PPP.

IT

Hnh 2.27: ng gi d liu PPP

Mt s c im chnh ca PPP LCP bao gm:

Xc thc: Qu trnh nhn din mt ngi dng, thng da trn tn ngi


dng v mt khu.

PT

Nn d liu

a lin kt: Mt m rng ca PPP, cho php nhiu kt ni vt l gia 2 im


c th kt hp thnh mt kt ni lgic.
PPPoE (PPP over Ethernet) l mt giao thc mng cho php ng gi cc khung
PPP trong cc khung Ethernet. N cung cp y cc tnh nng ca PPP nh xc
thc, nn d liu, m ha, v.v. PPPoE l mt giao thc ng hm, cho php ghp
giao thc IP (hoc cc giao thc khc chy trn PPP) vo mt kt ni gia 2 cng
Ethernet, nhng vn gi cc c im ca mt lin kt PPP. Do vy, n c s dng
quay s o ti mt my Ethernet khc v to mt kt ni im im vi n. Sau
, n c dng truyn cc gi tin IP, da trn cc c im ca PPP.
Tng t nh vy, PPPoA (PPP over ATM) cng l mt giao thc mng cho php
ng gi cc khung PPP trong cc khung ATM. N cng cung cp y cc tnh
nng ca PPP nh ni trn v c cc c im nh PPPoE, nhng trong mng
ATM.
2.5.3 ATM
2.5.3.1 T bo ATM
ATM l mt cng ngh mng hng kt ni tc cao c kh nng tch hp nhiu
81

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

loi dch v nh d liu, m thanh, video, v.v. Tng t nh X.25 v Frame Relay,
ATM cng l mt mng chuyn mch gi, tuy nhin cc gi tin trong ATM c kch
thc c nh l 53 byte v cn c gi l t bo ATM (Hnh 2.28).

Hnh 2.28: T bo ATM

IT

Do c kch thc c nh, cc t bo c th c truyn vi tc cao hn so vi


cc gi tin c kch thc thay i. y l mt trong nhng l do lm cho ATM c tc
cao hn cc mng ni trn. Trong mng ATM s dng mi trng truyn ti
cp quang tc c th ln ti 622 Mb/s.

PT

Cc loi thng tin nh d liu, m thanh, video, ... c nhiu c im khc nhau,
cn c thao tc theo nhng cch khc nhau bi cc thit b v giao thc tng trn.
Do vy, mng ATM c th hot ng c, nt ATM cn c h tr kh nng
ng gi cc loi d liu khc nhau ny. Hnh 2.29 cho thy ATM chia cc lung d
liu khc nhau thnh cc t bo c kch thc c nh v truyn vo mng WAN nh
th no.

Hnh 2.29: ng gi d liu vo cc t bo ti nt mng ATM

2.5.3.2 M hnh giao thc ATM


M hnh giao thc ATM c 3 tng nh trn Hnh 2.30.

82

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Cc dch v mng tng trn


(d liu, m thanh, video .v.v.)

Tng thch ng ATM


Tng ATM
Tng vt l

Hnh 2.30: M hnh phn tng ATM

Chc nng cc tng nh sau:


Tng thch ng ATM (ATM Adaption Layer AAL): Nm gia nt ATM v cc
giao thc tng trn (cc thit b v giao thc c chc nng gi v nhn cc loi
thng tin qua mng ATM). Tng ny nhn thng tin di cc nh dng khc
nhau, chuyn cho cc dch v tng ng ng gi thng tin thnh cc gi 48
bytes v chuyn chng xung tng ATM tip tc qu trnh ng gi t bo.

Tng ATM (ATM Layer): Tng ny s gn cc tiu vo cc gi 48 bytes c


chuyn xung t tng thch ng ATM. Tiu ny cha cc thng tin v ng
o v knh o m cc gi tin ny s i qua, gip cc thit b nh chuyn mch
ATM c th chuyn gi tin ti ch mt cch chnh xc. Sau , tng ATM
chuyn cc t bo xung tng vt l truyn i.

Tng vt l (Physical Layer): Tng ng vi tng vt l trong m hnh tham


chiu OSI. Tng ny c nhim v chuyn cc t bo 53 bytes ti cc phng tin
truyn dn truyn i

PT

IT

Khi gi tin c chuyn ti ch, qu trnh nhn v phn tch cc t bo din ra


ngc li. Tng ATM s chuyn t bo nhn c cho cc dch v thch hp tng
thch ng ATM. Ti y, t bo s c phn tch v dng ban u ri chuyn cho cc
thit b hoc giao thc thch hp tng trn.
2.5.3.3 Giao din mng ATM
Mng ATM bao gm 1 tp cc chuyn mch ATM (ATM switch) c kt ni vi
nhau bi cc lin kt hoc giao din ATM im - im. Cc chuyn mch ATM h tr
2 loi giao din chnh l UNI (User - Network Interface) v NNI (Network - Network
Interface). UNI kt ni cc h thng ATM cui ti 1 chuyn mch ATM, cn NNI kt
ni 2 chuyn mch ATM.
83

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Cc giao din UNI hay NNI li c th c phn loi thnh ring (private) hay
chung (public). Mt chuyn mch c gi l ring nu n nm pha ngi s dng,
v c gi l chung nu n nm pha nh cung cp dch v. Mt UNI ring kt ni
trm cui vi mt chuyn mch ring. Trong khi , UNI chung kt ni trm cui
hoc chuyn mch ring ti mt chuyn mch chung. Mt NNI ring kt ni 2 chuyn
mch ATM ca cng mt mng ring bit, trong khi NNI chung kt ni cc chuyn
mch gia cc mng khc nhau.
2.5.3.4 Khun dng tiu ATM

IT

Tiu ca t bo ATM c th 1 trong 2 dng: UNI hoc NNI. Hnh 2.31 cho
thy cu trc tiu ca cc dng t bo ny.

Hnh 2.31: Tiu t bo UNI v NNI

PT

Chc nng ca cc trng trong tiu ATM nh sau:


-

GFC (Generic Flow Control): H tr mt s chc nng iu khin chng hn nh


nh danh cc trm cng chia s mt giao din ATM. Trng ny t c s dng
v thng c thit lp gi tr mc nh l 0 v ch c mt trong t bo UNI.

VPI (Virtual Path Identifier): Cho bit nhn dng ng o ca t bo trn hnh
trnh i ti ch qua chui cc chuyn mch.

VCI (Virtual Channel Identifier): Cho bit nhn dng knh o ca t bo trn hnh
trnh i ti ch qua chui cc chuyn mch.

PT (Payload Type): Bit u tin ca trng cho bit t bo cha d liu hay thng
tin iu khin (0: d liu, 1: thng tin iu khin). Bit th 2 cho bit tnh trng tc
nghn (0: khng tc nghn, 1: tc nghn). Bit th 3 cho bit t bo c phi l t bo
cui cng ca khung c truyn i hay khng (1: t bo cui cng).

CLP (Cell Lost Priority): Cho bit t bo c b hy khi gp tc nghn hay khng.
Nu gp tc nghn, cc t bo c CLP = 1 s b hy trc cc t bo c CLP = 0.

HEC (Header Error Control): Dng kim sot li cho 5 byte tiu theo phng
php CRC.
84

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.5.4 MPLS
2.5.4.1 Nhu cu pht trin MPLS
p ng nhu cu pht trin mng li, xu hng ca cc ISP l thit k v s
dng cc thit b nh tuyn chuyn dng vi dung lng chuyn ti ln, h tr cc
gii php tch hp, chuyn mch a lp cho mng ng trc. MPLS l gii php
nhm lin kt nh tuyn lp mng v c ch hon i nhn thnh mt gii php n
nht t c cc mc tiu sau:
Ci thin hiu nng nh tuyn;
Ci thin tnh mm do ca nh tuyn trn cc m hnh xp chng truyn
thng;
Tng tnh mm do trong qu trnh a v pht trin cc loi hnh dch v mi.

PT

IT

Ch trong vng vi nm MPLS tr thnh giao thc c la chn n gin


ho v tch hp gii php trong mng li. N cho php cc nh khai thc gim chi ph,
n gin ho vic qun l lu lng v h tr cc dch v Internet xp chng. MPLS
s dng ch tch hp, bi vy n c c c nhng im mnh ca ATM nh tc
cao, QoS, iu khin lung cng nh mm do v kh nng m rng ca IP.
MPLS khng nhng gii quyt c rt nhiu vn ca mng hin ti m cn h tr
thm nhiu chc nng mi. Chnh v th, n c coi l gii php c s cho IP th h
tip theo vi vic cung cp kh nng p ng bng thng v QoS theo yu cu ca
ngi s dng.
2.5.4.2 Kh nng ca MPLS

Bc ci tin c bn ca MPLS l thay i cc thit b lp 2 trong mng nh


chuyn mch ATM thnh cc b nh tuyn chuyn mch nhn. Cc b nh tuyn ny
c th c xem nh mt s kt hp gia h thng chuyn mch ATM vi b nh
tuyn IP truyn thng. Cc giao thc MPLS c s dng lin lc gia nhng b
nh tuyn chuyn mch nhn trong min MPLS. Ti bin ca min MPLS l cc b
nh tuyn bin c thit k thch ng vi cng ngh IP truyn thng.
Trong MPLS, nhn c s dng truyn cc gi tin qua mng. Cc nhn ny
gn vo cc gi tin IP v cho php b nh tuyn chuyn tip lu lng theo nhn m
khng cn a ch IP ch. MPLS da trn m hnh ngang cp, v vy mi thit b
MPLS chy mt giao thc nh tuyn, trao i thng tin nh tuyn vi cc thit b ln
cn, v ch duy tr mt khng gian cu hnh mng vi mt khng gian a ch.
MPLS chia b nh tuyn lm hai phn chc nng ring bit l chuyn tip gi
tin v iu khin. Phn chc nng chuyn tip gi s dng c ch hon i nhn. K
thut hon i nhn v bn cht l vic tm chng k tip cho gi tin trong mt bng
chuyn tip nhn, sau thay th gi tr nhn ca gi ri chuyn ti cng ra ca b
85

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

nh tuyn. Vic ny n gin hn nhiu so vi vic x l gi tin thng thng lp


mng v do vy ci tin c nng lc ca thit b. Phn chc nng iu khin ca
MPLS bao gm cc giao thc nh tuyn vi nhim v phn phi thng tin nh tuyn
gia cc b nh tuyn, v th tc gn nhn chuyn thng tin nh tuyn thnh bng
chuyn tip nhn. MPLS c th hot ng c vi cc giao thc nh tuyn Internet
nh OSPF v BGP hay PNNI ca ATM.

IT

Khi cc gi tin vo mng MPLS, b nh tuyn khng chuyn tip theo tng gi
m thc hin phn loi chng thnh cc lp chuyn tip, sau lin kt cc lp ny
vi cc gi tr nhn. Mt giao thc phn b nhn s c s dng n nh v phn
b cc lin kt nhn vi lp chuyn tip. Khi giao thc phn b nhn hon thnh
nhim v ca n, mt ng dn chuyn mch nhn s c thit lp t li vo ti li
ra. Vi mi gi tin vo mng, b nh tuyn li vo kim tra cc trng trong tiu
gi xc nh xem n s thuc v lp chuyn tip no. Nu c mt lin kt nhn
vi lp chuyn tip th b nh tuyn gn nhn cho gi v nh hng n ti giao
din u ra tng ng. Sau gi c hon i nhn qua cc nt mng cho n khi
n n b nh tuyn li ra. Ti nhn b loi b v gi c x l tip lp 3.

PT

Nh vy, hiu nng t c trong MPLS l nh vic a qu trnh x l lp 3


ti bin ca mng v ch thc hin mt ln ti thay cho vic x l ti tng nt trung
gian nh trong IP. Ti cc nt trung gian vic x l ch l tm s tng quan gia nhn
trong gi vi thc th tng ng trong bng chuyn tip v sau hon i nhn. Qu
trnh ny c th c thc hin bng phn cng nn t tc rt cao.
Cc kh nng c bn ca MPLS c lit k sau y:
- H tr lin kt im-im v multicast;

- Lm vic vi hu ht cc cng ngh lin kt d liu;


- Tng thch vi hu ht cc giao thc lp mng v cng ngh khc lin quan
n Internet;
- Hot ng c lp vi cc giao thc nh tuyn v c kh nng tm ng i
linh hot da vo nhn cho trc;
- H tr nh tuyn hin;
- C kh nng to cc lung bng thng c nh tng t nh knh o ca
ATM hay Frame Relay;
- Cung cp kh nng iu khin lu lng v QoS;
- H tr vic cu hnh qun tr v bo tr h thng (OAM);
- H tr truy nhp my ch v VPN;
- C th hot ng trong mng phn cp.

86

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.5.4.3 ng dng ca MPLS


Nhng u vit ca MPLS tng cng kh nng cnh tranh ca cc nh khai
thc dch v. Cc sn phm MPLS c trin khai v ng dng rng ri trn phm
vi ton cu. Sau y l mt s ng dng c bn ca MPLS xt t gc cc gii php
mng.

IT

ng dng u tin ca chuyn mch nhn l iu khin lu lng (TE Traffic


Engineering), trong mt s trng hp cn c gi l nh tuyn vi vic dnh trc
ti nguyn. Vic iu khin lu lng ban u c thc hin theo cu hnh tnh. iu
ny c ngha l ngi qun tr phi cu hnh tt c cc bc mt lung lu lng
no c th truyn qua mng. B sung sau cho vic iu khin lu lng l cu
hnh ng khi s dng giao thc nh tuyn trng thi lin kt. Ngi qun tr khng
phi cu hnh iu khin lu lng theo tng bc. Giao thc nh tuyn theo trng
thi lin kt truyn nhiu thng tin hn, ng hm c th to ra theo nhiu cch
thc khc nhau. Do gim c s lng cng vic cho ngi vn hnh, v iu ny
lm cho iu khin lu lng trong MPLS tr nn ph bin hn.

PT

Trc khi xut hin MPLS-VPN, chuyn mch nhn vn cha c ph bin
rng ri. Khi phin bn phn mm iu khin b nh tuyn h tr cho MPLS-VPN
u tin c pht hnh, n thnh cng ngay lp tc bi v nhiu nh khai thc ang
mong mun nhanh chng cung cp dch v mng ring o trn nn MPLS cho khch
hng ca h. Ngy nay, MPLS-VPN l ng dng ph bin nht trong tt c cc ng
dng ca MPLS.
ng dng to ln tip theo ca MPLS l AToM (Any Transport over MPLS). Gii
php AToM u tin a ra trong phin bn Cisco IOS 12.0(10)ST vo nm 2000, h
tr truyn ATM AAL-5 qua mng ng trc MPLS. Sau nhiu thnh phn khc
c thm vo AToM. V d, ti lp 2 cc thnh phn c th truyn qua mng
AToM l Frame Relay, ATM, PPP, HDLC, Ethernet v 802.1Q. c bit, vic truyn
Ethernet qua mng MPLS ng trc ngy nay thu c nhiu thnh cng. Tuy
nhin, AToM b hn ch khi n truyn khung Ethernet qua mng ng trc MPLS
trong kiu truyn im-im.
Dch v LAN ring o VPLS (Virtual Private LAN Service) cho php truyn cc
khung Ethernet theo kiu im-a im. Thc cht, VPLS l mt dch v lp 2 m
phng LAN qua mng MPLS. Phin bn Cisco IOS u tin b sung VPLS c a
ra vo u nm 2004 trn nn b nh tuyn 7600 l 12.2(17d)SXB.
Nh vy, c th thy MPLS kt hp c nhng u im ca c Frame Relay,
ATM v cng ngh trn nn IP. Gii php truyn gi mi ny m ra cc lnh vc
ng dng mang li nhiu thnh cng ln nh l MPLS-VPN, MPLS-TE, AToM v
VPLS.
87

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

2.6 Tng kt
Trong chng ny trnh by nhng vn c bn nht lin quan n chc nng
v hot ng ca hai lp: Vt l v Lin kt d liu .
Lp Vt l l lp thp nht trong m hnh lp OSI. cng l lp duy nht cn
thit v cho vic truyn thng im-im kt ni gia cc h thng. Trong
chng ny gii thiu mt s kha cnh v lp vt l v giao thc ca n, tp trung
vo cc nguyn l chung cho rt nhiu tiu chun lp vt l nh sau:
-

Truyn tn hiu lp vt l;
ng b v nh thi;
Cc giao thc v c t lp vt l.

Cung cp mt giao din dch v c nh ngha r vi lp mng;


Phn khung v tch khung ti u pht v u thu;
Kim sot v x l cc li ng truyn;
iu khin lung d liu tng thch c tc ca my pht v
my thu;
iu khin truy nhp ng truyn.

PT

IT

Chc nng ca lp Lin kt d liu l cung cp dch v cho lp mng. V


nguyn tc, dch v c truyn t lp mng ca my pht n lp mng ca my thu.
Tuy nhin ng truyn thc s s phi c thc hin thng qua lp lin kt d liu.
Nhng chc nng ca lp lin kt d liu c cp y l:

Trong ni dung chng cng cp n cc chun lp lin kt d liu c bn


nh Ethernet, Token Ring v FDDI, sau i su vo phn tch nhng c im ca
chun Ethernet l chun ph bin nht hin nay.
Cc cng ngh truy nhp v tuyn c gii thiu nh mt hng pht trin
ang c ph bin rng ri, trong GSM cng ngh ph bin hn c. GSM l h
thng thng tin di ng s ra i Chu u v c ETSI tiu chun ho. Bng tn s
dng trong h thng GSM gm mt bng tn hng i (890-915MHz) v mt bng tn
cho hng v (935-960MHz). Ngoi ra nhng bng 1800MHz v 1900MHz cng
c s dng cho php nhiu nh khai thc GSM hn.
GSM s dng k thut chuyn mch knh cng ngh a truy nhp phn chia
theo thi gian (TDMA) vi cu trc khe thi gian hp l cho vic truyn thoi, s liu
v thng tin iu khin. Ngoi cc dch v thoi thng thng, GSM cn cung cp mt
s dch v truyn s liu tc thp nh: dch v tin ngn (SMS) v dch v s liu.
88

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

Bn cnh GSM th thng tin v tinh cng ang l mt phng thc truyn thng
v tuyn ph bin hin nay. Thng tin v tinh c nhng u im m khng mt h
thng no c c, l kh nng ph sng ton cu v khng chu nh hng ca a
hnh, a l.
Ngoi ra, mt s cng ngh lp lin kt d liu khc cng c gii thiu khi
qut nh PPP, ATM hay MPLS.
2.7 Cu hi n tp
1. Trnh by cc c im ca truyn tn hiu tng t lp Vt l.
2. Trnh by cc c im ca truyn tn hiu s lp Vt l.
3. Trnh by nhng gii hn ca vic truyn tn hiu v dung lng knh.
4. Trnh by ngha ca vn ng b v nh thi lp Vt l.

IT

5. Trnh by cc c im chnh ca phng thc truyn thng d b.


6. Trnh by cc c im chnh ca phng thc truyn thng ng b.
7. Gii thiu v cc giao thc v c t lp Vt l.

PT

8. Nu cc chc nng ca lp Lin kt d liu.

9. Trnh by nguyn l nh khung lp Lin kt d liu.


10. Trnh by nguyn l kim sot li lp Lin kt d liu
11. Trnh by nguyn l iu khin lung lp Lin kt d liu
12. Gii thiu c im ca cc loi ng truyn trong mng cc b
13. Trnh by c im ca phng thc truy nhp CSMA/CD
14. Trnh by c im ca phng thc truy nhp theo hnh thc chuyn th bi
15. Trnh by c im ca chun LAN Ethernet
16. Trnh by c im ca chun Token Ring
17. Trnh by c im ca chun FDDI
18. Trnh by quan h gia m hnh phn lp Ethernet v OSI.
19. Trnh by cu trc khung Ethernet.
20. Trnh by qu trnh truyn v nhn khung Ethernet.
21. Gii thiu cc c t lp Vt l Ethernet.
89

Chng 2. Lp Vt l v Lin kt d liu

22. V v gii thiu cu trc mng v tuyn t bo GSM.


23. Phn tch xu hng pht trin cc mng v tuyn hin nay.
24. Trnh by c im ca giao thc PPP
25. Trnh by nhng c im chnh ca cng ngh ATM

PT

IT

26. Trnh by nhng c im chnh ca cng ngh MPLS

90

Chng 3. Lp Mng

CHNG 3.

LP MNG

3.1 Chc nng v hot ng ca lp Mng


3.1.1 K thut lu v chuyn gi
Chc nng ca lp mng lin quan n vic chuyn cc gi tin t ngun ti ch
qua mi trng lin mng. Vic chuyn tip gi tin n ch c th c thc hin
thng qua nhiu bc nhy ti cc b nh tuyn trung gian dc theo ng truyn. C
th ni, lp mng l lp thp nht x l vic truyn t u cui ti u cui (end-toend).
Trong hu ht cc WAN, mng c nhiu ng truyn, mi mt ng kt ni
mt cp b nh tuyn. Nu hai b nh tuyn khng c ng truyn trc tip mun

IT

trao i thng tin vi nhau, chng phi lm iu ny mt cch gin tip thng qua cc
b nh tuyn khc. Khi mt gi tin c gi t mt b nh tuyn ny n b nh
tuyn khc thng qua mt hoc nhiu router trung gian, cc gi tin s c b nh

PT

tuyn trung gian nhn, lu tm cho n khi u ra theo yu cu ri, v sau


c chuyn tip i. Mt phn mng t chc theo nguyn tc ny c gi l lu v
chuyn tip (store-and-forward) hay phn mng chuyn mch gi (packet-switched).
Hu nh tt c mng din rng (tr khi s dng cc v tinh) c cc mng con lu v
chuyn tip. Khi cc gi c kch thc nh v u nhau, chng thng c gi l cc
t bo.

Nguyn tc ca WAN da trn chuyn mch gi rt cn c nhn mnh. Mt


cch khi qut, khi mt my trm c mt bn tin cn gi n mt s trm khc, trm
gi u tin ct bn tin thnh cc gi tin, mi gi mang s theo trnh t. Cc gi d
liu sau c chuyn vo mng lin tip nhau theo tng gi mt . Cc gi d liu
c vn chuyn qua mng theo nhng cch ring v ti cc my trm tip nhn, ni
chng c tp hp li thnh bn tin ban u v chuyn cho qu trnh tip nhn.
3.1.2 Thc thi dch v hng kt ni v phi kt ni
Nh ni trn, mng chuyn mch gi truyn d liu qua cc tuyn khc nhau
di dng cc gi tin. Cu hi t ra l lm th no cc mng ny to c kt ni
gia trm gi v trm nhn? Trm gi khng th n gin gi thit rng gi tin c
91

Chng 3. Lp Mng

truyn i s i ti ch cn thit. Do vy, cn phi c mt s lin kt no gia


trm gi v trm nhn. Lin kt ny c th da trn mt trong hai kiu dch v hng
kt ni v phi kt ni, ph thuc vo loi mng chuyn mch gi.
Trong dch v phi kt ni, khng c lin kt no c to ra gia trm gi v trm
nhn trc khi cc gi tin c gi i. Mi gi tin c gi i c xem nh mt n
v c lp, khng lin quan vi cc gi tin khc. V nh vy, cc gi tin c phn
chia t bn tin ban u s c chuyn theo cc tuyn khc nhau ti ch.

3.2 nh tuyn

IT

Trong dch v hng kt ni, mt lin kt truyn thng c to ra trc khi cc


gi tin c chuyn i. Bi v lin kt c to ra trc khi qu trnh truyn thng bt
u, tt c cc gi tin c phn chia t bn tin ban u s c chuyn theo cng mt
tuyn ti ch. Mt dch v hng kt ni c th s dng mt trong hai loi knh o l
knh o chuyn mch (SVC - Switched Virtual Circuits) v knh o c nh (PVC Permanent Virtual Circuits). Vic s dng knh o chuyn mch c th c so snh
vi vic gi in thoi. Ngi gi kt ni ti ngi nghe, trao i thng tin v ngt kt
ni. Vic s dng knh o c nh c th c so snh vi vic s dng mt knh thu
ring, theo , knh ny vn kt ni thng xuyn k c khi khng c qu trnh truyn
thng no din ra.

PT

hon thnh c nhim v chuyn cc gi tin n ch, lp mng phi bit


c cu trc lin kt (topology) ca mng v la chn cc ng i thch hp cho gi
tin qua mng. Chc nng ny c gi l nh tuyn (routing), v c th ni y l
chc nng quan trng nht ca lp mng. Vic tm hiu nguyn l hot ng ca lp
mng phn ln gn lin vi vic tm hiu cc k thut nh tuyn. Sau y ta s tp
trung vo cc kha cnh k thut ca bi ton nh tuyn mt cch tng qut. Cn v
cc gii thut cng nh giao thc nh tuyn c th s c trnh by su hn trong
cc phn sau, khi nghin cu v mi trng mng ph bin nht by gi l mng IP.
3.2.1 Nguyn l chung ca nh tuyn
3.2.1.1 nh tuyn l g?
nh tuyn l s la chn mt con ng truyn mt n v d liu (mt gi
tin chng hn) t trm ngun n trm ch trong mt lin mng. Chc nng nh
tuyn, c thc hin tng mng, cho php b nh tuyn nh gi cc ng i sn
c ti ch. nh gi ng i, nh tuyn s dng cc thng tin tp mng. Cc
thng tin ny c th do ngi qun tr thit lp hoc c thu lm thng qua cc giao
thc nh tuyn.
92

Chng 3. Lp Mng

Tng mng h tr chuyn gi t u cui-ti-u cui n lc ti a (best-effort)


qua cc mng c kt ni vi nhau. Tng mng s dng bng nh tuyn IP gi
cc gi t mng ngun n mng ch. Sau khi quyt nh s dng ng i no,
b nh tuyn tin hnh vic chuyn gi. N ly mt gi nhn c giao din vo v
chuyn tip gi ny ti giao din ra tng ng (giao din th hin ng i tt nht ti
ch cho gi).

PT

IT

Trong mt lin mng, mi mng c nh danh bi mt a ch mng v b


nh tuyn s dng cc a ch mng ny nhn bit ch. B nh tuyn s dng a
ch mng nhn dng mng ch ca mt gi tin trong lin mng. Hnh 3.1 minh ha
ba a ch mng IP c dng nhn din cc phn on kt ni ti b nh tuyn.

Hnh 3.1: B nh tuyn s dng phn a ch mng nh tuyn d liu

3.2.1.2 Qu trnh nh tuyn


Khi nh tuyn d liu t ngun n ch, b nh tuyn thng chuyn tip gi t
mt lin kt d liu (mng) ny n mt lin kt d liu khc, s dng hai chc nng
c bn:
-

Xc nh ng i (path determination)

Chuyn mch (switching)

Chc nng xc nh ng i chn ra mt ng i ti u n ch theo mt tiu


ch no (chng hn chiu di ng i). tr gip cho qu trnh xc nh
ng i, cc gii thut nh tuyn khi to v duy tr bng nh tuyn, bng ny
cha thng tin v cc tuyn ti ch.
93

Chng 3. Lp Mng

Khi ng i ti u c xc nh, bc nhy tip theo gn vi ng i ny cho


b nh tuyn bit phi gi gi i u n c th n ch theo ng i ti u .
Chc nng chuyn mch cho php b nh tuyn chuyn gi t cng vo ti cng
ra tng ng vi ng i ti u chn.
Trong qu trnh nh tuyn, phn a ch mng c s dng xc nh ng i,
cn phn a ch trm c b nh tuyn cui cng trn ng i (b nh tuyn ni
trc tip ti mng ch) s dng chuyn gi ti ng trm ch.
3.2.1.3 Giao thc c nh tuyn v giao thc nh tuyn
Do hai thut ng giao thc nh tuyn v giao thc c nh tuyn kh ging
nhau, nn thng xut hin s nhm gia chng. Sau y l mt s im phn bit:
Giao thc c nh tuyn (routed protocol): L mt giao thc mng bt k,
cung cp thng tin trong a ch tng mng ca n cho php gi c
chuyn tip t trm ny ti trm khc da trn lc nh a ch. Giao
thc c nh tuyn s dng bng nh tuyn chuyn gi. Giao thc IP l
mt v d v giao thc c nh tuyn.

Giao thc nh tuyn (routing protocol): L giao thc h tr cho mt giao


thc c nh tuyn bng cch cung cp cc c ch chia s thng tin nh
tuyn. N cho php cc b nh tuyn lin lc vi nhau cp nht v duy tr
cc bng nh tuyn. Mt s v d v cc giao thc nh tuyn l RIP, OSPF,
BGP, v.v.

PT

IT

3.2.1.4 H t tr

Ngy nay, mt lin mng c th ln n mc mt giao thc nh tuyn khng th


x l cng vic cp nht bng nh tuyn ca tt c cc b nh tuyn. V l do ny,
lin mng c chia thnh nhiu h t tr (AS - Autonomous System). H t tr l mt
nhm cc mng v b nh tuyn chu s qun l chung ca mt t chc. N i khi
cn c gi l min nh tuyn (routing domain).
nh tuyn bn trong mt h t tr c gi l nh tuyn trong. nh tuyn gia
cc h t tr c gi l nh tuyn ngoi. Mi h t tr c th chn mt giao thc nh
tuyn trong thc hin nh tuyn bn trong h thng. Tuy nhin, thng ch c mt
giao thc nh tuyn ngoi c chn thc hin nh tuyn gia cc h t tr.

94

Chng 3. Lp Mng

AS1

AS2

R1
R2

R4
R3

AS4

AS3

Hnh 3.2: Lin mng c chia thnh nhiu h t tr

3.2.1.5 Metric nh tuyn

IT

Cc bng nh tuyn cha thng tin c s dng bi phn mm chuyn mch


chn tuyn tt nht. Nhng cc bng nh tuyn c xy dng nh th no? Cc
thng tin lu tr trong n l g? Cc gii thut nh tuyn da trn ci g chn tuyn
tt nht.

PT

Cc gii thut nh tuyn s dng nhiu metric xc nh tuyn tt nht. Cc


gii thut phc tp c th chn tuyn da trn nhiu metric bng cch kt hp chng
thnh mt metric phc hp. Cc metric c s dng ph bin gm:
o Chiu di ng i
o tin cy
o tr

o Bng thng
o Ti

o Gi truyn thng
Chiu di ng i: l metric nh tuyn ph bin nht. Mt s gii thut nh
tuyn cho php nh qun tr mng tu gn gi tr cho mi lin kt mng. Trong
trng hp ny, chiu di ng i l tng cc gi c gn cho cc lin kt trn
ng i. Mt s gii thut khc s dng tng s bc nhy (hop count) lm
metric chn tuyn ti u. Tng s bc nhy l s lng b nh tuyn m mt
gi d liu i qua trc khi n ch.
tin cy: trong phm vi ca cc gii thut nh tuyn, tin cy thng l t l
bit li ca mi lin kt mng. tin cy thng do ngi qun tr gn.
tr: ch khong thi gian cn thit chuyn gi d liu t ngun n ch qua
95

Chng 3. Lp Mng

lin mng. tr ph thuc vo nhiu nhn t, bao gm: bng thng ca cc lin
kt mng trung gian, cc hng i cng ti mi b nh tuyn dc ng i, tc
nghn mng trn tt c cc lin kt mng trung gian, v khong cch vt l phi i
qua. Do tr l s kt hp nhiu bin s quan trng nn n l mt metric ph
bin v hu ch.
Bng thng: ch kh nng lu lng sn c ca mt lin kt. Mt lin kt Ethernet
10 Mb/s c th c a thch hn ng thu ring 64 Kb/s. Mc d bng thng l
cp thng lng c th t c trn mt lin kt, nhng tuyn qua cc lin kt c
bng thng ln khng phi lc no cng tt hn tuyn qua cc lin kt chm. V
d, nu mt lin kt nhanh hn nhng li thng xuyn bn th thi gian yu cu
thc s gi mt gi d liu n ch c th ln hn.
Ti: ch mc bn ca ti nguyn mng, chng hn b nh tuyn. Ti c th
c tnh ton bng nhiu cch, bao gm thi gian s dng CPU v s lng gi
c x l trong thi gian mt giy.

PT

IT

Gi truyn thng: l mt metric kh quan trng, c bit do mt s cng ty c th


khng quan tm nhiu ti hiu sut bng ph tn vn hnh. Mc d tr trn
ng truyn c th ln hn, nhng h thch gi d liu qua nhng ng truyn
ca ring h hn l gi qua cc ng truyn cng cng v khi h phi tr tin
s dng.
3.2.1.6 Hi t mng

Gii thut nh tuyn l c s cho k thut nh tuyn. Mi khi tp mng thay i


do s tng trng mng, s cu hnh li hay hng hc, c s tri thc mng cng phi
thay i theo. Tri thc (knowledge) cn phn nh ci nhn nht qun v chnh xc v
tp mi. Ci nhn hay trng thi ny c gi l s hi t.
Khi tt c cc b nh tuyn trong mt lin mng ang hot ng vi cng mt tri
thc, th lin mng c ni l hi t. S hi t nhanh l mt c tnh mng lun
c mong mun v n lm gim khong thi gian trong cc b nh tuyn tip tc
c quyt nh nh tuyn khng chnh xc sau khi tp mng thay i.
3.2.2 Phn loi k thut nh tuyn
C nhiu cch phn loi cc k thut nh tuyn, sau y l mt s cch phn
loi ph bin:
-

nh tuyn tnh v nh tuyn ng

nh tuyn n ng v a ng

nh tuyn phng v nh tuyn phn cp

nh tuyn trm thng minh v nh tuyn b nh tuyn thng minh


96

Chng 3. Lp Mng

nh tuyn trong v nh tuyn ngoi

nh tuyn vc t khong cch v nh tuyn trng thi lin kt

nh tuyn tnh v nh tuyn ng

nh tuyn tnh l k thut nh tuyn khi m cc tuyn c thit lp th cng


bi ngi qun tr. Cc thit lp ny khng thay i tr khi ngi qun tr thay i
chng. nh tuyn tnh d thit lp v hot ng tt trong mi trng mng m lu
lng c th d bo trc v thit k mng tng i n gin.
Do nh tuyn tnh khng phn ng li nhng thay i mng nn chng thng
khng ph hp vi cc lin mng ln ngy nay, nhng mng thng xuyn thay i.
Gii thut nh tuyn ph bin nht l nh tuyn ng. nh tuyn ng iu chnh

IT

theo s thay i mng bng cch phn tch cc cp nht nh tuyn nhn c. Nu
gi cp nht cho bit c thay i tp mng, phn mm nh tuyn s tnh ton li
tuyn v gi i cp nht nh tuyn mi bo cho cc b nh tuyn khc.
nh tuyn n ng v a ng

PT

Mt s giao thc nh tuyn phc tp h tr nhiu ng i ti cng ch, trong


khi mt s khc ch cho php mt ng i ti ch. Cc giao thc h tr a ng
cho php lu lng c chuyn trn nhiu tuyn ng thi. Tnh nng ny c gi
l cn bng ti. u im ca nh tuyn a ng l cung cp bng thng v tin cy
tt hn.
nh tuyn phng v nh tuyn phn cp
Mt s giao thc nh tuyn hot ng trong h thng phng, trong khi mt s
giao thc khc hot ng phn cp. Trong h thng phng, cc b nh tuyn c vai
tr ngang hng nhau. Trong h thng phn cp, mt s b nh tuyn hnh thnh mt
vng ng trc. Cc gi thuc vng khng ng trc c gi n ng trc ri
mi gi n cc vng khc n ch.
Cc h thng nh tuyn thng c thit k thnh cc nhm nt, c gi l
min nh tuyn, h t tr hay vng. Trong h thng phn cp, mt s b nh tuyn
trong min c th lin lc vi cc b nh tuyn min khc, trong khi mt s khc
ch lin lc vi cc b nh tuyn trong min.
u im chnh ca nh tuyn phn cp l n bt chc t chc ca hu ht
cng ty v do h tr tt cho iu hnh v qun l lu lng. Hu ht cc truyn
thng mng xut hin bn trong min v cc b nh tuyn bin ca min bit cn
97

Chng 3. Lp Mng

nh tuyn lu lng i u. iu ny lm gim ng k lu lng cp nht nh


tuyn.

nh tuyn trm thng minh v nh tuyn b nh tuyn thng minh

Mt s gii thut nh tuyn gi s rng nt ngun s quyt nh ton b tuyn.


C ch ny c gi l nh tuyn ngun. Trong cc h thng nh tuyn ngun, b
nh tuyn n thun hot ng nh mt thit b lu tr v chuyn tip, gi gi n
im tip theo.
Mt s gii thut khc gi s trm ngun khng bit g v tuyn. Trong cc gii
thut ny, b nh tuyn xc nh ng i qua lin mng da trn tnh ton ca ring
n. Trong h thng u tin trm l thit b thng minh, cn trong h thng th hai th
b nh tuyn l thit b thng minh.

nh tuyn trong v nh tuyn ngoi

IT

Mt s giao thc nh tuyn ch hot ng bn trong min nh tuyn (h t tr),


trong khi mt s giao thc khc c th hot ng bn trong v gia cc min. Mc
ch s dng ca cc giao thc ny l khc nhau. Do , mt giao thc nh tuyn
ngoi ti u khng nht thit phi l mt giao thc nh tuyn trong ti u.
nh tuyn vect khong cch v nh tuyn trng thi lin kt

PT

nh tuyn trng thi lin kt, cn c gi l ng i ngn nht trc, trn


ngp thng tin nh tuyn ti tt c cc nt trong lin mng. Tuy nhin, mi b nh
tuyn ch gi mt phn bng nh tuyn, phn m t trng thi lin kt ca b nh
tuyn. Trong gii thut nh tuyn trng thi lin kt, mi b nh tuyn xy dng mt
bc tranh v ton b mng trong bng tp.
Gii thut vect khong cch buc cc b nh tuyn gi ton b bng nh
tuyn, nhng ch gi n hng xm (b nh tuyn kt ni trc tip). V bn cht, gii
thut trng thi lin kt gi cc gi cp nht nh i khp ni, trong khi gii thut vect
khong cch gi cc gi cp nht ln ti ch hng xm.
3.2.3 nh tuyn tnh v nh tuyn ng
Trong k thut nh tuyn tnh cc tuyn c thit lp v qun l th cng bi
ngi qun tr. Trong trng hp tp mng thay i, tuyn khng c t ng cp
nht m thay vo ngi qun tr phi cp nht li tuyn mt cch th cng. nh
tuyn ng hot ng khc vi nh tuyn tnh. Sau khi ngi qun tr nhp cc lnh
cu hnh khi to nh tuyn ng, thng tin v tuyn s c cp nht t ng mi
khi nhn c mt thng tin mi t lin mng. Cc thay i v tp mng c trao
98

Chng 3. Lp Mng

i gia cc b nh tuyn.
3.2.3.1 Ti sao s dng nh tuyn tnh
Mc d phi thit lp th cng v khng t ng cp nht tuyn, nhng nh
tuyn tnh vn hu ch trong mt s trng hp:
o Do nh tuyn ng c khuynh hng truyn t tt c cc thng tin v mt
lin mng nn trong trng hp chng ta mun che du mt s phn ca
lin mng (v l do an ton) th s dng nh tuyn tnh l ph hp nht.

PT

IT

o Trong trng hp ch c mt ng i duy nht ti mng, th ch cn mt


tuyn tnh ti mng l . Loi mng ny c gi l mng ct (stub
network). Cu hnh nh tuyn tnh cho mt mng ct trnh c lu lng
cp nht nh tuyn ng. iu ny c bit hu ch i vi cc kt ni
quay s (Hnh 3.3).

Hnh 3.3: Tuyn tnh trnh c cp nht nh tuyn qua lin kt WAN

3.2.3.2 S cn thit ca nh tuyn ng

Mng Hnh 3.4 s thch ng khc nhau i vi cc thay i v tp mng, tu


thuc vic n s dng nh tuyn tnh hay nh tuyn ng.
nh tuyn tnh cho php cc b nh tuyn nh tuyn gi tin t mng ny ti
mng khc da trn cc thng tin c cu hnh th cng. Trong v d ny, b nh
tuyn A lun gi lu lng c ch l b nh tuyn C qua b nh tuyn D. B nh
tuyn A tham chiu ti bng nh tuyn ca n v da theo cc thng tin tnh
chuyn tip gi ti b nh tuyn D. B nh tuyn D cng thc hin cc cng vic
tng t v chuyn tip gi ti b nh tuyn C. B nh tuyn C chuyn gi ti trm
ch.

99

Chng 3. Lp Mng

Nu ng i gia b nh tuyn A v b nh tuyn D b li, b nh tuyn A


khng th chuyn gi ti b nh tuyn D thng qua tuyn tnh thit lp ny. Nh
vy, truyn thng vi mng ch khng th thc hin c cho n khi b nh tuyn
A c cu hnh li chuyn gi qua b nh tuyn B. y chnh l mt nhc im
ca nh tuyn tnh.

IT

Hnh 3.4: Kh nng thay th tuyn hng ca nh tuyn ng

PT

nh tuyn ng hot ng linh hot hn. Theo bng nh tuyn ca b nh tuyn


A, gi c th ti ch ca n qua b nh tuyn D. Tuy nhin, cn c mt ng i sn
c khc ti ch, l i qua b nh tuyn B. Khi b nh tuyn A nhn ra rng lin
kt ti b nh tuyn D b li, n iu chnh bng nh tuyn v ng i ti mng
ch s qua b nh tuyn B. Khi lin kt gia b nh tuyn A v D c khi phc,
b nh tuyn A c th mt ln na thay i bng nh tuyn chuyn ng i ti
ch l qua b nh tuyn D.
Cc giao thc nh tuyn ng cng c th chuyn lu lng t cng mt phin
lm vic qua nhiu ng i khc nhau trong mng c hiu sut cao hn. Tnh cht
ny c gi l chia s ti (load sharing).
3.2.3.3 Hot ng ca nh tuyn ng

S thnh cng ca nh tuyn ng ph thuc vo hai chc nng c bn ca b


nh tuyn:
-

Duy tr bng nh tuyn,

Chia s thng tin cho cc b nh tuyn khc di dng cc cp nht nh


tuyn.

nh tuyn ng da vo cc giao thc nh tuyn chia s thng tin gia cc b


nh tuyn (Hnh 3.5).

100

Chng 3. Lp Mng
Giao thc nh tuyn

Giao thc nh tuyn

Bng
nh tuyn

Bng
nh tuyn

Hnh 3.5: Cc giao thc nh tuyn duy tr v phn phi thng tin nh tuyn

Giao thc nh tuyn nh ngha mt tp lut m b nh tuyn s dng khi lin lc


vi cc b nh tuyn hng xm. Chng hn, mt giao thc nh tuyn m t:
Cch gi cp nht,

Thng tin no cha trong cc cp nht,

Khi no th gi cp nht,

B nh tuyn no nhn cp nht.

IT

PT

Khi mt gii thut nh tuyn cp nht bng nh tuyn, mc ch chnh ca n l


xc nh u l thng tin tt nht lu trong bng nh tuyn. Mi gii thut nh
tuyn xc nh thng tin tt nht theo cch ca ring n. Gii thut to ra mt s, l gi
tr metric, cho mi ng i qua mng. Thng th gi tr metric cng nh th ng
i cng ti u. Cc metric c th c tnh ton da trn mt c tnh n l ca
ng i, hoc cng c th c tnh phc tp hn bng cch kt hp nhiu c tnh.
3.2.4 nh tuyn vect khong cch
3.2.4.1 Cp nht nh tuyn

Giao thc nh tuyn vect khong cch gi nh k cc bn sao ca bng nh


tuyn t mt b nh tuyn ti cc b nh tuyn hng xm (b nh tuyn ni trc
tip). Nhng cp nht u n ny gia cc b nh tuyn truyn t cc thay i v
tp mng. V d, trong Hnh 3.6 b nh tuyn B nhn thng tin t b nh tuyn A.
B nh tuyn B tng vect khong cch v chuyn bng nh tuyn mi ny ti
nhng hng xm khc ca n (B nh tuyn C). Mt qu trnh tng t s xy ra
trong tt c cc hng gia cc b nh tuyn hng xm.
B nh tuyn tch lu cc khong cch mng v duy tr mt c s d liu v thng
tin tp mng. Tuy nhin cc gii thut vect khong cch khng cho php mt b
nh tuyn bit chnh xc v tp ca mt lin mng.
101

Chng 3. Lp Mng

Bng nh
tuyn

Bng nh
tuyn

Bng nh
tuyn

Bng nh
tuyn

3.2.4.2 Trao i bng nh tuyn

IT

Hnh 3.6: Giao thc vct khong cch gi nh k cc bn sao


ca bng nh tuyn v tch lu cc vct khong cch

PT

Mi b nh tuyn s dng giao thc vect khong cch bt u hot ng bng


cch xc nh cc hng xm ca mnh. Trong Hnh 3.7, cc mng ni trc tip ti b
nh tuyn c ch ra vi khong cch bng 0. Khi tin trnh khm ph mng bt u,
cc b nh tuyn khm ph ng i tt nht ti mng ch da trn cc thng tin
chng nhn c t mi hng xm. V d, b nh tuyn A hc cc mng khc da
trn thng tin n nhn c t b nh tuyn B. Mi mc trong bng nh tuyn c
mt vect khong cch tch lu ch ra khong cch ti mng ch trong mt hng
nht nh.
X

Bng nh tuyn

Bng nh tuyn

Z
C

Bng nh tuyn

Hnh 3.7: Cc B nh tuyn vct khong cch khm ph ng i


tt nht n ch t cc hng xm

102

Chng 3. Lp Mng

3.2.4.3 Truyn lan thay i v tp trn mng


Khi tp trong mng s dng giao thc vect khong cch thay i, cp nht bng
nh tuyn phi c thc hin. Vi tin trnh khm ph mng, cc cp nht thay i
tp tin hnh tng bc, t b nh tuyn ny ti b nh tuyn khc, nh minh ha
Hnh 3.8. Cc giao thc vect khong cch yu cu mi b nh tuyn gi ton b
bng nh tuyn ti cc hng xm. Cc bng nh tuyn cha nhng thng tin v gi
ng i tng cng (c nh ngha bi cc metric) v a ch lgic ca b nh
tuyn u tin trn ng i ti mi mng cha trong bng nh tuyn.
X l
cp nht
bng nh
tuyn ny

X l
cp nht
bng nh
tuyn ny

Router A
gi ra
bng nh
tuyn
c cp
nht ny

IT

Thay i
c s d
liu tp
dn n
cp nht
nh tuyn

PT

Hnh 3.8: Cp nht nh tuyn tin hnh tng bc, t b nh tuyn ny ti b nh


tuyn khc

3.2.4.4 Vng lp nh tuyn

Vng lp nh tuyn (routing loop) c th xut hin nu mng hi t chm, dn n


cc mc nh tuyn khng nht qun. Hnh 3.9 minh ho qu trnh xut hin vng lp
nh tuyn.

Khng th ti mng 1

E
1

D
Tuyn thay th:
Mng 1; Khong cch 3

Mng 1 hng
Tuyn thay th:
Mng 1; Khong cch 4

Hnh 3.9: B nh tuyn A cp nht bng nh tuyn phn nh


s bc nhy mi nhng khng ng

103

Chng 3. Lp Mng

Trc khi c li mng 1, tt c cc b nh tuyn c mt thng tin nht qun


v cc bng nh tuyn ng n. Mng c gi l hi t. Gi s ng i
ti u t b nh tuyn C ti mng 1 l i qua b nh tuyn B v khong cch
t b nh tuyn C ti mng 1 l 3.

2.

Khi mng 1 li, b nh tuyn E gi mt cp nht cho b nh tuyn A. B nh


tuyn A ngng vic nh tuyn gi ti mng 1, nhng b nh tuyn B, C v D
vn tip tc v chng cha c thng bo v li ny. Khi b nh tuyn A gi
i cp nht ca n, b nh tuyn B v D ngng nh tuyn ti mng 1. Tuy
nhin, b nh tuyn C vn cha nhn c cp nht. i vi b nh tuyn C,
mng 1 vn c th ti thng qua b nh tuyn B.

3.

By gi b nh tuyn C gi nh k cc cp nht nh tuyn ti b nh tuyn


D, ch ra ng i ti mng 1 thng qua b nh tuyn B. B nh tuyn D thay
i bng nh tuyn ca mnh phn nh thng tin mi nhng khng chnh
xc ny, v truyn thng tin ti b nh tuyn A. B nh tuyn A truyn thng
tin ti b nh tuyn B v E, v.v. V lc ny, tt c cc gi c ch l mng 1 b
lp vng t b nh tuyn C ti B ti A ti D v quay tr li C.

IT

1.

3.2.4.5 Vn m v hn

PT

Tip theo v d trn, cc cp nht khng hp l v mng 1 tip tc lp vng n


khi c mt tin trnh no ct b vng lp. Tnh trng ny, c gi l m v hn,
tip tc lp vng cc gi quanh mng bt chp mt thc t l mng 1 khng hot
ng. Trong khi cc b nh tuyn ang m v hn, cc thng tin khng hp l cho
php tn ti mt vng lp nh tuyn.

Nu khng c bin php i ph ngng tin trnh ny, vect khong cch
(metric) ca s bc nhy tng ln mi khi qua mt b nh tuyn (Hnh 3.10). Cc
gi ny lp vng quanh mng do cc thng tin sai trong bng nh tuyn.
Mng 1; Khong cch 6

Mng 1; Khong cch 7


B

E
1

D
Mng 1; Khong cch 5

Mng 1 hng
Mng 1; Khong cch 4

Hnh 3.10: Vng lp nh tuyn tng vct khong cch

104

Chng 3. Lp Mng

3.2.4.6 Cc gii php trnh vng lp nh tuyn


Gii php nh ngha s ti a
Cc gii thut nh tuyn vct khong cch l gii thut t hiu chnh, nhng
vn v vng lp nh tuyn c th dn n tnh trng m v hn. trnh tnh
trng ny ko di, cc giao thc vct khong cch nh ngha mt s ti a, v cc b
nh tuyn s ngng m khi metric t ti s ti a ny.
Vi cch ny, giao thc nh tuyn ch cho php vng lp tn ti khi metric cha
vt qu gi tr ti a cho php. Hnh 3.11 cho thy gi tr metric l 16 bc nhy, gi
tr ny vt qu gi tr ti a mc nh l 15 bc nhy, v do b nh tuyn s b
gi. Trong mi trng hp, khi gi tr metric vt qu gi tr ti a, mng 1 c xem
nh khng th ti.
Mng 1; Khong cch 13

IT

Mng 1; Khong cch 14

PT

Mng 1; Khong cch 12

B i

E
1

Mng 1 hng

Mng 1; Khong cch 15

Bng nh tuyn

Metric ti a l 16
Khng th ti mng 1

Hnh 3.11: Gii hn khong cch ti a

Gii php phn chia ranh gii


Mt phng php lm gim vng lp nh tuyn v tng tc hi t l s dng k
thut phn chia ranh gii (split horizon). Nguyn l ca k thut ny l: mt b nh
tuyn khng bao gi gi thng tin v mt tuyn theo hng m b nh tuyn cp
nht tuyn ny.
Nu b nh tuyn gi thng tin v mi tuyn theo mi hng th vng lp nh
tuyn c th xut hin. Sau y l mt v d:
1. B nh tuyn A chuyn mt cp nht nh tuyn cho b nh tuyn B v b
nh tuyn D, ch ra rng khng th ti mng 1. Tuy nhin, b nh tuyn C
li chuyn mt cp nht ti b nh tuyn B ch ra rng c th ti mng 1 vi
105

Chng 3. Lp Mng

khong cch l 4 v i qua b nh tuyn D.


2. B nh tuyn B kt lun mt cch khng chnh xc rng b nh tuyn C vn
c mt ng i hp l ti mng 1, mc d khong cch ln hn. B nh
tuyn B gi mt cp nht cho b nh tuyn A thng bo mt tuyn mi
ti mng 1.
3. Lc ny b nh tuyn A xc nh rng n c th ti mng 1 bng cch i qua
b nh tuyn B, b nh tuyn B xc nh rng n c th ti mng 1 bng
cch qua b nh tuyn C, v b nh tuyn C xc nh rng n c th ti
mng 1 bng cch qua b nh tuyn D. Khi s xut hin vng lp v bt
k gi tin no cng b lp vng gia cc b nh tuyn.
K thut phn chia ranh gii c th trnh c tnh trng trn. Nh ch ra Hnh
3.12, nu mt cp nht nh tuyn v mng 1 n t b nh tuyn A, th b nh tuyn

IT

B hoc D khng bao gi gi thng tin v mng 1 li cho b nh tuyn A. Phn chia
ranh gii lm gim lng thng tin nh tuyn khng chnh xc v gim lu lng cp
nht nh tuyn.
Khng gi cp nht v
tuyn ti mng 1 cho A

PT

Khng th ti mng 1

Khng gi cp nht v
tuyn ti mng 1 cho A

E
1
Mng 1 hng

Hnh 3.12: Khi nim phn chia ranh gii (split horizon)

Gii php b nh thi gi (hold-down)


Cc b nh thi gi c s dng ngn cc thng bo cp nht khi thit lp
li khng ng n mt tuyn c th b hng. Chng ta c th trnh c tnh trng
m v hn bng cch s dng cc b nh thi gi. Hot ng ca chng nh sau:
1. Khi b nh tuyn nhn c mt cp nht t hng xm ch ra rng khng th
truy nhp ti mt mng m trc y vn c th truy nhp, b nh tuyn
nh du tuyn l khng th truy nhp v khi ng b nh thi gi. Nu
trc khi b nh thi ny ht hn m b nh tuyn nhn c mt cp nht
t chnh hng xm ny bo rng li c th truy nhp mng, b nh tuyn s
nh du tuyn l c th truy nhp v g b b nh thi gi.
106

Chng 3. Lp Mng

2. Nu mt cp nht n t mt b nh tuyn hng xm khc vi tuyn ti


mng c metric tt hn tuyn trong bng nh tuyn, b nh tuyn thay
th tuyn trong bng nh tuyn, nh du mng c th truy nhp v g b b
nh thi gi.
3. Nu trc khi b nh thi gi ht hn, b nh tuyn nhn c cp nht c
metric km hn t mt hng xm khc, b nh tuyn s b qua cp nht ny.
Vic b qua cp nht c metric km hn khi ang thit lp b nh thi gi
cho php c nhiu thi gian thng tin v tuyn li truyn lan trn ton b
mng.
3.2.5 nh tuyn trng thi lin kt

PT

IT

Gii thut c bn th hai c s dng cho nh tuyn l gii thut trng thi lin
kt (link state). Cc gii thut nh tuyn trng thi lin kt, cn c gi l gii thut
ng i ngn nht trc (SPF), duy tr mt c s d liu phc tp v thng tin tp
(Hnh 3.13). Trong khi gii thut vct khong cch khng c thng tin c th v cc
mng xa v khng bit v cc b nh tuyn xa, th gii thut nh tuyn trng thi
lin kt duy tr cc thng tin y v b nh tuyn xa v cch chng c kt ni
vi nhau.

Trao i cc qung co trng thi lin kt

CSDL tp

Bng
nh
tuyn

Gii thut
SPF
Cy SPF

Hnh 3.13: Gii thut trng thi lin kt cp nht thng tin tp
ca tt c cc b nh tuyn khc

Gii thut trng thi lin kt s dng:


-

Qung co trng thi lin kt (LSA)

C s d liu tp

Gii thut SPF v cy SPF kt qu


107

Chng 3. Lp Mng

Bng nh tuyn v cc cng ti mi mng.

3.2.5.1 Trao i thng tin nh tuyn


Cc c ch khm ph mng trng thi lin kt c s dng to mt bc tranh
chung v ton b mng. Tt c cc b nh tuyn trng thi lin kt chia s bc tranh
ny v mng. iu ny cng ging nh vic c nhiu bn ging nhau v mt th
trn.
X

W
A

Bng nh tuyn

Bng nh tuyn

Bng nh tuyn

SPF

CSDL
tp

SPF

Bng nh
tuyn

CSDL
tp

SPF

Bng nh
tuyn

PT

Bng nh
tuyn

IT

CSDL
tp

Hnh 3.14: Trong nh tuyn trng thi lin kt, tt c cc b nh tuyn


cng tnh ton ng i ngn nht ti ch

Trong Hnh 3.14 bn mng W, X, Y v Z c kt ni bi 3 b nh tuyn trng


thi lin kt. Vic khm ph mng cho nh tuyn trng thi lin kt s dng cc tin
trnh sau:
1. Cc b nh tuyn trao i cc qung co trng thi lin kt (LSA) vi nhau.
Mi b nh tuyn bt u vi cc mng ni trc tip vi n.
2. Mi b nh tuyn ng thi xy dng mt c s d liu tp bao gm tt c
cc LSA n t lin mng.
3. Gii thut ng i ngn nht trc (SPF) tnh ton kh nng c th ti cc
mng ch. B nh tuyn xy dng tp logic di dng mt cy, vi gc l
chnh n, gm tt c cc ng i c th ti mi mng trong lin mng vect
khong cch. Sau n sp xp cc ng i ngn nht ny.
4. B nh tuyn lit k cc ng i tt nht v cc cng ti cc mng ch
trong bng nh tuyn.
108

Chng 3. Lp Mng

3.2.5.2 Truyn lan s thay i tp


Cc gii thut trng thi lin kt da trn vic s dng cc cp nht trng thi lin
kt. Nh ch ra trong Hnh 3.15, mi khi tp trng thi lin kt thay i, cc b nh
tuyn u tin bit c s thay i ny gi mt LSA mi ti cc b nh tuyn khc
hoc ti mt b nh tuyn ch nh (ni cc b nh tuyn khc c th s dng cp
nht). LSA ny s c trn ngp ti tt c cc b nh tuyn trn lin mng.
Tin trnh cp nht
bng nh tuyn
Tin trnh cp nht
bng nh tuyn

IT

Thay i tp
trong cp nht
trng thi lin kt

Tin trnh cp nht


bng nh tuyn

PT

Hnh 3.15: Tin trnh cp nht trng thi lin kt

t c s hi t, mi b nh tuyn thc hin cc cng vic sau:


-

Lu vt cc hng xm, gm tn, trng thi hot ng, v gi ca lin kt ti


hng xm.
Xy dng mt gi LSA lit k tn ca cc b nh tuyn hng xm v cc gi
lin kt, gm cc hng xm mi, cc thay i trong gi lin kt, v lin kt ti
cc hng xm chuyn sang trng thi khng hot ng.

Gi gi LSA tt c cc b nh tuyn khc u nhn c.

Khi nhn c mt gi LSA, ghi li gi trong c s d liu.

Hon thnh mt bn ca lin mng bng cch s dng d liu ca cc gi


LSA c tch lu, v sau tnh ton tuyn ti tt c cc mng khc s dng
gii thut SPF.

Khi mt gi LSA to nn thay i trong c s d liu trng thi lin kt, gii thut
SPF tnh ton li cc ng i tt nht v cp nht bng nh tuyn.
3.2.5.3 Cc vn lin quan n gii thut trng thi lin kt
Nhng vn lin quan n gii thut trng thi lin kt l yu cu b nh v b
x l, yu cu bng thng, v ng i khng nht qun gia cc b nh tuyn.
109

Chng 3. Lp Mng

Yu cu b nh v b x l

Trong hu ht cc trng hp, chy giao thc nh tuyn trng thi lin kt yu
cu b nh tuyn s dng nhiu b nh hn v thc hin nhiu x l hn so vi chy
giao thc nh tuyn vct khong cch. Ngi qun tr mng phi m bo rng cc
b nh tuyn h chn phi c kh nng cung cp cc ti nguyn cn thit. B nh ca
cc b nh tuyn phi c kh nng lu tr thng tin t nhiu c s d liu khc nhau,
cy tp, v bng nh tuyn. S dng gii thut Dijkstra tnh ton SPF yu cu
nhiu x l phc tp v tn thi gian CPU.

Yu cu v bng thng

IT

Vn th hai ca giao thc nh tuyn trng thi lin kt l bng thng mng b
tiu tn khi hng lot cc gi trng thi lin kt ban u c trao i. Trong qu trnh
khm ph ban u, mi b nh tuyn s dng giao thc nh tuyn trng thi lin kt
gi cc gi LSA ti tt c cc b nh tuyn khc. iu ny yu cu ng k bng
thng mng v tm thi lm gim bng thng sn c dnh cho lu lng d liu ca
ngi dng. Tuy nhin, sau giai on trao i ban u, cc giao thc trng thi lin kt
ch yu cu mt lng bng thng ti thiu gi cc gi LSA mi khi tp mng
thay i.
ng i khng nht qun gia cc b nh tuyn

PT

Mt vn quan trng v phc tp nht ca nh tuyn trng thi lin kt l m


bo rng mi b nh tuyn phi c c tt c cc gi LSA cn thit. Cc b nh
tuyn vi cc tp LSA khc nhau s tnh ton tuyn da trn d liu tp khc nhau.
Do cc mng tr thnh khng ti c do s khng thng nht gia cc b nh
tuyn v mt lin kt (Hnh 3.16).
ng tc chm, cp nht ti sau

Cp nht ng tc chm
Mng 1 khng th ti

Mng 1 khng th ti

OK

Mng 1 ngng
hot ng ri hot
ng tr li

S dng cy SPF no?

ng tc cao, cp nht ti trc


Mng 1 khng th ti
Mng 1 hot ng li

Hnh 3.16: Cp nht khng ng b v ng i khng nht qun dn n s khng th


ti c mng

110

Chng 3. Lp Mng

Sau y l mt v d v thng tin ng i khng nht qun.


1. Mng 1 gia b nh tuyn C v D khng hot ng. C hai b nh tuyn C
v D xy dng mt gi LSA phn nh trng thi khng th ti ny.
2. Ngay sau , mng 1 hot ng tr li, v cn mt gi LSA khc phn nh
s thay i tp tip theo ny.
3. Nu thng bo Khng th ti mng 1 u tin t b nh tuyn C s dng
mt ng i tc chm cp nht, thng bo ny s n ch mun. Gi
LSA ny c th ti b nh tuyn A sau gi LSA Mng 1 hot ng li
ca b nh tuyn D.
4. Vi cc gi LSA khng ng b, b nh tuyn A s ri vo tnh trng khng
bit phi xy dng cy SPF no. N nn s dng ng i cha mng 1, hay
ng i khng cha mng 1?

PT

IT

Nu vic phn phi LSA ti tt c cc b nh tuyn khng c thc hin chnh


xc, nh tuyn trng thi lin kt c th dn n cc tuyn khng hp l. Trong mt
lin mng rt ln s dng nh tuyn trng thi lin kt, vn phn phi gi LSA li
c th tng ln. Nu mt phn ca mng hot ng trc mt phn mng khc, th t
gi v nhn gi LSA s khc nhau. S khc nhau ny c th lm bin i v suy yu
s hi t. Cc b nh tuyn phi hc v nhiu phin bn khc nhau ca tp trc khi
chng xy dng cy SPF v bng nh tuyn. Trong mt lin mng ln, cc phn cp
nht nhanh hn c th gy nn cc s c cho cc phn cp nht chm hn.
3.2.5.4 So snh nh tuyn vct khong cch v trng thi lin kt
Chng ta c th so snh k thut nh tuyn vct khong cch vi nh tuyn
trng thi lin kt theo mt s im nh trong Bng 3.1.
Bng 3.1: So snh nh tuyn trng thi lin kt v vct khong cch

Vct khong cch

Trng thi lin kt

Nhn tp mng t vin cnh ca C c ci nhn ton cnh v lin


hng xm.
mng.
Cng vo vct khong cch t b Tnh ton ng i ngn nht ti tt c
nh tuyn ny ti b nh tuyn cc b nh tuyn.
khc.
Cp nht nh k, hi t chm.

Cp nht ngay khi thay i, hi t


nhanh.

111

Chng 3. Lp Mng

Chuyn bn sao ca bng nh tuyn Chuyn cp nht nh tuyn trng thi


ti cc hng xm.
lin kt ti tt c cc b nh tuyn.
nh tuyn vct khong cch ly d liu tp t thng tin bng nh tuyn ca
cc hng xm. nh tuyn trng thi lin kt c c mt ci nhn ton cnh v tp
ca lin mng bng cch tch lu tt c cc LSA cn thit.
nh tuyn vct khong cch xc nh ng i tt nht bng cch cng thm
vo gi tr metric m n nhn c khi thng tin nh tuyn c gi t b nh tuyn
ny ti b nh tuyn khc. i vi nh tuyn trng thi lin kt, mi b nh tuyn
lm vic c lp trong vic tnh ton ng i ngn nht ti cc mng ch.

nhanh hn khi tp mng thay i.


3.2.6 nh tuyn lai ghp

IT

Trong hu ht cc giao thc nh tuyn vct khong cch, cp nht nh tuyn


v thay i tp mng c gi nh k. Cc cp nht c gi t b nh tuyn ny
ti b nh tuyn khc, dn n mng hi t chm. Vi cc giao thc nh tuyn trng
thi lin kt, cp nht c gi ngay khi tp mng thay i. Cc gi LSA c kch
thc tng i nh c chuyn ti tt c cc b nh tuyn, do thi gian hi t s

PT

Loi giao thc nh tuyn th ba kt hp cc c tnh ca c nh tuyn vct


khong cch v trng thi lin kt, v c gi l giao thc nh tuyn lai cn bng
(balanced hybrid routing protocol). Cc giao thc nh tuyn lai cn bng s dng cc
vct khong cch vi cc metric chnh xc hn xc nh ng i tt nht ti cc
mng ch. Tuy nhin chng khc vi hu ht cc giao thc vct khong cch do s
dng cc thay i tp kch hot cp nht c s d liu nh tuyn (Hnh 3.17).

Chn ng i da trn
cc vct khong cch
nh tuyn lai cn bng
Hi t nhanh s dng cp
nht da trn thay i

Hnh 3.17: Giao thc nh tuyn lai chia s cc thuc tnh ca


nh tuyn vct khong cch v trng thi lin kt

Giao thc nh tuyn lai cn bng hi t nhanh ging nh cc giao thc trng thi
lin kt. Tuy nhin chng khc vi cc giao thc trng thi lin kt v vct khong
cch do s dng t ti nguyn (bng thng, b nh, CPU) hn. Mt v d v giao thc
nh tuyn lai cn bng l giao thc EIGRP (Enhanced Interior Gateway Routing
112

Chng 3. Lp Mng

Protocol) ca Cisco.
3.3 iu khin tc nghn
Bt c mng da trn cng ngh no u phi gii quyt vn tc nghn. Vic
qun l tt c lu lng ca ngi dng ngn chn tc nghn l kha cnh quan
trng ca k thut lu lng. Tc nghn lm gim thng lng, tng tr v nh
hng nghim trng n cc tham s QoS.
Hu ht cc mng cung cp cc quy tc truyn dn cho ngi dng ca n, bao
gm s tho thun v lu lng c th gi ti mng. iu khin lung l mt thnh
phn c trng ngn chn tc nghn trong mng. Cc mng phi cung cp mt vi
k thut thng bo cho cc nt khi tc nghn xy ra v c bin php iu khin
lung trn thit b ca ngi s dng mng. Vic hn ch ti thiu hin tng tc
nghn l mt trong nhng mc ch quan trng nht ca hot ng nh hng ti
nguyn v lu lng.

PT

IT

C hai kch bn xy ra tc nghn. Kch bn th nht n gin l do khng c


ti nguyn cung cp cho lu lng ngi dng. Kch bn th hai phc tp hn,
l khi c ti nguyn mng h tr QoS ca ngi dng nhng cc dng lu
lng li khng c sp xp mt cch hp l khi vo mng. Khi , mt vi phn ti
nguyn mng khng c dng n trong khi cc phn khc th b qu ti bi lu
lng ngi dng.
Vn u tin c th c gii quyt bi vic xy dng cc mng vi bng
thng rng hn. iu ny cng c th c h tr bi vic ng dng cc k thut iu
khin tc nghn nh hot ng iu khin ca s lu lng vi thng bo tc nghn.
Bi ton t ra i vi vic tng cng bng thng rng hn l hiu qu s dng ti
nguyn mng trong khong thi gian c t lu lng. N cng ging nh vic xy
dng mt h thng giao thng chp nhn c lu lng dn dp ca gi cao im
trong khi vo ban m th tt c cc ng u trng rng mt cch lng ph.
Vn th hai lin quan n vic ch nh ti nguyn khng hiu qu v c th
c gii quyt thng qua k thut lu lng. Ti nguyn l c sn trong mng, iu
quan trng l tm chng v hng lu lng ngi dng ti chng mt cch hp l.
Mt trong nhng bin php gim tc nghn do ch nh ti nguyn khng hiu qu
l thc hin cc hot ng x l cn bng ti bng cch hng lu lng ti cc lin
kt v cc nt theo nng lc hiu dng.
3.4 Cc giao thc lp mng trong Internet
3.4.1 Giao thc IP
IP l mt giao thc phi kt ni v khng tin cy. N cung cp dch v chuyn gi
113

Chng 3. Lp Mng

n lc nht. N lc nht y c ngha l IP khng cung cp chc nng theo di v


kim tra li. N ch c gng chuyn gi ti ch ch khng c s m bo. Nu tin
cy l yu t quan trng th IP phi hot ng vi mt giao thc tng trn tin cy,
chng hn TCP.
IP cng l mt dch v phi kt ni, c thit k cho mng chuyn gi. Phi kt ni
c ngha l cc gi c x l c lp v c th i ti ch trn nhng ng i khc
nhau, cng nh chng c th n theo th t bt k. Mt s gi c th b mt hay b
hng trong khi truyn. Khi , IP da vo giao thc tng cao hn x l nhng vn
ny.
3.4.1.1 IP Datagram

IT

Cc gi d liu ti tng IP c gi l datagram. Mt datagram c chiu di


bin thin, gm hai phn l tiu v d liu. Phn tiu c chiu di t 20 n
60 byte, cha cc thng tin cn thit cho nh tuyn v chuyn pht d liu. Hnh
3.18 minh ho nh dng tiu ca mt IP datagram.
Bit 0-3

Bit 4-7

Bit 8-10

Bit 11-15

Version

HL

Precedence

TOS

PT

Datagram ID

Bit 16-19

TTL

Bit 20-23

Bit 24-27

Bit 28-31

Total Length

Fragmentation

Protocol

Checksum

Source Address

Destination Address
Options

Hnh 3.18: Tiu IP datagram

ngha v chc nng ca cc trng trong tiu IP datagram nh sau:


-

Version: Trng 4 bit ny cho bit phin bn IP to phn tiu ny. Phin
bn hin ti l 4. Tuy nhin phin bn IPv6 s thay th IPv4 trong tng lai.

HL Header Length: Trng 4 bit ny cho bit chiu di ca phn tiu IP


Datagram, tnh theo n v t (32 bit). Trng ny l cn thit v chiu di ca
phn tiu thay i (t 20 n 60 byte). Khi khng c phn tu chn
(option), chiu di phn tiu l 20 byte v gi tr ca trng ny l 5 (5 x 4
= 20). Khi phn tu chn c kch thc ti a th gi tr ca trng l 15 (15 x
114

Chng 3. Lp Mng

4 = 60).
-

Precedence: Trng ny c chiu di 3 bit, gi tr nm trong khong t 0 (000)


n 7 (111). N ch r u tin ca datagram trong trng hp mng c tc
nghn. Nu mt b nh tuyn b qu ti v cn loi b mt s datagram, n s
b cc datagram c u tin thp nht.

TOS Type of Service: Trng 5 bit ny c t cc tham s v loi dch v, c


dng c th nh sau:
Type of Service
D

Trong 5 bit ny, c mt bit d phng. Cho d cc bit u c th ly gi tr 0


hoc 1, nhng trong mi datagram ch c mt bit c t l 1.

IT

+ 00000: bnh thng

+ 00010: Gi nh nht

+ 00100: tin cy cao nht

PT

+ 01000: Thng lng cao nht


+ 10000: tr nh nht

Total Length: Trng 16 bit ny cho bit chiu di tnh theo byte ca c
datagram.
Datagram ID: Trng 16 bit ny cng vi cc trng khc (nh a ch ngun
v a ch ch) dng nh danh duy nht cho mt datagram trong khong
thi gian n tn ti trn lin mng. Gi tr ny c tng ln 1 n v mi khi
c datagram c trm gi i. Do vy gi tr ny s quay li 0 mi khi trm
gi 65535 datagram.

Fragmentation: Trng 16 bit ny c s dng khi datagram c phn


mnh (s c trnh by phn sau).

TTL Time to Live: Trng 8 bit ny qui nh thi gian tn ti ca datagram


trong lin mng trnh tnh trng datagram b chuyn vng quanh trn lin
mng. Thi gian ny do trm gi t v b gim i 1 mi khi datagram qua mt
b nh tuyn trn lin mng.

Protocol: Trng 8 bit ny cho bit giao thc tng trn s dng dch v ca
tng IP. IP datagram c th ng gi d liu t nhiu giao thc tng trn,
115

Chng 3. Lp Mng

chng hn TCP, UDP v ICMP. Trng ny ch r n v d liu giao thc m


IP datagram phi chuyn.
-

Checksum: Trng 16 bit ny cha m kim tra li theo phng php CRC
(ch kim tra phn tiu ).

Source Address: Trng 32 bit ny cha a ch IP ca trm ngun.

Destination Address: Trng 32 bit ny cha a ch IP ca trm ch.

Phn mnh d liu


Trn ng ti ch, mt datagram c th i qua nhiu mng khc nhau. Mi b
nh tuyn m IP datagram t khung n nhn c, x l v sau ng gi
datagram trong mt khung khc. nh dng v kch thc ca khung nhn c
ph thuc vo giao thc ca mng vt l m khung va i qua. nh dng v kch
thc ca khung gi i ph thuc vo giao thc ca mng vt l m khung s i

IT

qua. V d, nu b nh tuyn kt ni mt mng Ethernet vi mt mng Token


Ring, n nhn khung theo nh dng Ethernet v gi khung theo nh dng Token
Ring.

PT

Mi giao thc tng lin kt d liu c nh dng khung ring. Mt trong cc


trng c nh ngha trong nh dng khung l kch thc ti a ca trng d
liu. Ni cch khc, khi mt datagram c ng gi trong mt khung, kch thc
tng ca datagram phi nh hn kch thc ti a ny (c xc nh do s hn
ch v phn cng v phn mm s dng trong mng).
Gi tr ca n v truyn ti a (MTU Maximum Transfer Unit) l khc nhau
i vi cc giao thc mng vt l. Bng 3.2 ch ra cc gi tr MTU cho mt s giao
thc lin kt d liu in hnh.
Bng 3.2: Gi tr MTU i vi cc mng khc nhau

Giao thc

MTU (byte)

Hyperchannel

65.535

Token Ring (16 Mb/s)

17.914

Token Ring (4 Mb/s)

4.464

FDDI

4.352
116

Chng 3. Lp Mng

Ethernet

1.500

X.25

576

PPP

296

giao thc IP khng ph thuc vo mng vt l, cc nh thit k quyt


nh ly chiu di ti a ca mt IP datagram bng MTU ln nht c nh ngha
ti thi im (65.535 byte). Khi , vic truyn dn s hiu qu hn nu chng
ta s dng mt giao thc vi kch thc MTU nh vy. Tuy nhin, i vi cc
mng vt l khc, chng ta phi chia nh datagram n c th chuyn qua cc
mng ny. Vic chia nh cc datagram ny c gi l phn mnh (fragmentation).

IT

Khi mt datagram c phn mnh, mi mnh c phn tiu ring. Hu ht


cc trng trong phn tiu c lp li, nhng cng c mt s trng thay i.
Mt mnh li c th c phn mnh tip nu chng gp mt mng c MTU nh
hn. Ni cch khc, mt datagram c th c phn mnh nhiu ln trc khi n

PT

ch. Mt datagram c th c phn mnh bi trm ngun hoc bt k b nh


tuyn no trn ng i. Tuy nhin, vic ghp cc mnh ch c thc hin trm
ch v mi mnh tr thnh mt datagram c lp.
Khi mt datagram c phn mnh, mt s trng trong phn tiu phi c
sao chp cho tt c cc mnh. Trng tu chn c th c sao chp hoc khng
(chng ta s xem xt vn ny phn sau). Trm hoc b nh tuyn thc hin
phn mnh datagram phi thay i gi tr ca 2 trng: Fragmentation v Total
Length. Cc trng cn li c sao chp. Tt nhin, gi tr ca trng Checksum
phi c tnh ton li cho tng mnh.
Cc trng lin quan n phn mnh
Cc trng lin quan n qu trnh phn mnh v ghp mt IP datagram l:
Datagram ID v Fragmentation.
-

Datagram ID: Trng 16 bit ny dng nhn dng mt datagram c gi


i t trm ngun. S kt hp gia Datagram ID v a ch IP ngun phi nh
ngha duy nht mt datagram khi n ri trm ngun. m bo tnh duy nht,
IP s dng mt b m dn nhn cho cc datagram. B m c khi to
l mt s nguyn dng. Khi IP gi mt datagram, n sao chp gi tr ca b
m vo trng s Datagram ID v tng gi tr b m ln 1. Do tnh duy
nht c m bo. Khi mt datagram c phn mnh, gi tr ca trng
117

Chng 3. Lp Mng

Datagram ID c sao chp vo trong tt c cc mnh. Ni cch khc, tt c


cc mnh c cng Datagram ID s thuc cng mt datagram gc. Datagram
ID tr gip trm ch trong qu trnh ghp cc mnh. Trm ch bit rng tt c
cc mnh c cng s Datagram ID phi c ghp vo cng mt datagram.
Fragmentation: Trng 16 bit ny c chia thnh 2 trng con l Flags v
Fragmentation Offset.
+ Flags: Trng ny c chiu di 3 bit, trong bit u tin l bit d phng. Bit
th hai c gi l bit DF (Dont Fragment). Nu gi tr ca bit ny l 1, b
nh tuyn hoc trm ngun khng c phn mnh datagram. Nu cc thit b

IT

ny khng th chuyn datagram qua mng vt l sn c th chng loi b


datagram v gi thng bo li ICMP cho ngun. Nu gi tr ca trng ny
bng 0, datagram c th c phn mnh. Bit th ba l bit M (More fragment).
Nu gi tr ca bit ny bng 1, ngha l mnh ny cha phi mnh cui cng,
cn mnh theo sau mnh ny. Nu gi tr bng 0, c ngha y l mnh cui
cng hoc y l datagram khng b phn mnh.
+ Fragmentation Offset ( dch phn mnh): Trng 13 bit ny cho bit v tr
tng i ca mnh ny so vi ton b datagram (theo n v 64 bit). Ngha l
mi mnh, tr mnh cui cng, phi cha mt vng d liu c chiu di l bi
s ca 64 bit (8 byte). Hnh 3.19 minh ho vic phn mnh mt datagram c
kch thc 4000 byte thnh 3 mnh. Cc byte trong datagram gc c nh s
t 0 n 3999. Mnh u tin mang cc byte t 0 n 1399. Gi tr trng
dch phn mnh cho mnh ny l 0/8 = 0. Mnh th hai mang cc byte t 1400

PT

n 2799. Gi tr trng dch phn mnh cho mnh ny l 1400/8 = 175.


Mnh cui cng mang cc byte t 2800 n 3999. Gi tr trng dch phn
mnh cho mnh ny l 2800/8 = 350.

118

Chng 3. Lp Mng

Hnh 3.19: V d v phn mnh

IT

Cn nh rng, gi tr ca dch phn mnh c tnh theo n v 64 bit. S d


nh vy l do chiu di ca trng Fragmentation Offset ch l 13 bit, trong khi
trng Total Length ca datagram c chiu di 16 bit, ngha l nhiu hn 3 bit. Do
vy, cc trm hoc b nh tuyn khi phn mnh d liu phi chn kch thc ca
mi mnh sao cho s hiu ca byte u tin phi chia ht cho 8 (23).

PT

Hnh 3.20 minh ha chi tit hn vic phn mnh trong v d trn. Ch rng,
gi tr trng Datagram ID l ging nhau i vi tt c cc mnh; v bit M c
thit lp cho mi mnh, tr mnh cui cng. Trong hnh ny, ta thy rng mnh th
hai li tip tc c phn mnh.
Mt iu hin nhin l, thm ch khi mi mnh i theo mt tuyn khc nhau v
ti ch khng ng th t, th trm ch vn c th ghp cc mnh (nu khng mt
mnh no) theo cch nh sau:

1) Mnh u tin l mnh c gi tr trng dch phn mnh bng 0.


2) Chia chiu di phn d liu ca mnh u tin cho 8. Mnh th hai c gi tr
trng dch phn mnh bng vi kt qu ny.
3) Chia tng chiu di phn d liu ca mnh 1 v 2 cho 8. Mnh th 3 c gi tr
trng dch phn mnh bng vi kt qu ny.
4) Tip tc qu trnh ny n mnh cui cng (bit M = 0).

119

PT

IT

Chng 3. Lp Mng

Hnh 3.20: Gi tr ca cc trng khi datagram c phn mnh

Cc trng ty chn IP

Phn tiu ca mt IP datagram c chia lm hai phn: phn c nh v


phn thay i. Phn c nh c chiu di 20 byte v c trnh by trn. Phn
thay i bao gm cc tu chn v c chiu di ti a l 40 byte.
Cc tu chn khng cn c trong tt c cc datagram. Chng c s dng
kim tra mng v g ri. Mc d cc tu chn l phn khng yu cu ca tiu
IP, vic x l cc tu chn li l mt phn yu cu ca phn mm IP. Ngha l tt
c cc chun phi c kh nng x l cc tu chn nu chng c mt trong phn tiu
. nh dng tng qut ca mt ty chn IP c cho Hnh 3.21.

120

Chng 3. Lp Mng

Hnh 3.21: nh dng tng qut ca mt ty chn trong tiu IP

Code: Trng ny c chiu di 1 byte, c chia lm 3 trng con: Copy, Class v


Number.
o Copy: Trng con 1 bit ny iu khin s c mt ca tu chn trong cc
mnh. Khi gi tr trng ny bng 0, c ngha ch phi sao chp tu chn
vo mnh u tin. Nu gi tr bng 1, ngha l tu chn phi c sao chp
vo tt c cc mnh.

IT

o Class: Trng con 2 bit ny nh ngha mc ch chung ca tu chn. Khi


gi tr ca n l 00, ngha l tu chn c s dng iu khin datagram.
Khi gi tr l 10, ngha l tu chn c s dng g ri v qun l. Hai
gi tr 01 v 11 d phng.

PT

o Number: Trng con 5 bit ny nh ngha loi tu chn. Mc d 5 bit c th


nh ngha ti a 32 loi tu chn khc nhau, nhng hin ch c 6 loi tu
chn c s dng. Chng ta s xem xt cc tu chn ny phn sau.
Length: Trng 1 byte ny xc nh chiu di tng ca tu chn. Trng ny
khng c trong tt c cc tu chn.
Data: Trng ny c chiu di thay i ty vo loi ty chn, n cha d liu m
cc tu chn c th yu cu. Ging trng di, trng ny cng khng c trong
tt c cc loi tu chn.
Trong s 6 tu chn ang s dng, c hai ty chn l 1 byte v bn ty chn
nhiu byte. Cc ty chn 1 byte ch c duy nht trng m.
3.4.1.2 a ch IP
mc ng dng, chng ta c th coi lin mng nh l mt mng kt ni cc
trm vi nhau. mt trm truyn thng vi trm khc, chng ta cn mt h thng
nh danh ton cu. Ni cch khc, chng ta cn t tn duy nht cho mi trm. H
thng nh danh ny ch c s dng ti tng ng dng, khng th s dng tng
mng v trn mng cn c cc thc th khc gn ti, chng hn b nh tuyn.

121

Chng 3. Lp Mng

Mt lin mng c to nn t s kt hp ca cc mng vt l (LAN hoc


WAN) kt ni vi nhau qua cc b nh tuyn. Khi mt trm trao i thng tin vi
mt trm khc, gi d liu c th di chuyn t mt mng vt l ny n mng vt l
khc bng cch s dng cc b nh tuyn ny. Ngha l vic truyn thng ti mc ny
cng cn c mt h thng nh danh ton cc. Mt trm c th truyn thng vi mt
trm bt k m khng phi lo lng v mng vt l phi i qua. Ngha l ti tng ny,
mt trm cng phi c nh danh duy nht v ton cc. Hn na, nh tuyn ti
u v hiu qu, mi b nh tuyn cng phi c nh danh duy nht v ton cc ti
tng ny.
S hiu nhn dng c s dng tng lin mng ca b giao thc TCP/IP c
gi l a ch lin mng hay a ch IP. Vi IPv4, n l a ch nh phn 32 bit, c
thc thi trong phn mm, dng nh danh duy nht v ton cc mt trm hoc mt
b nh tuyn trn lin mng.

IT

a ch IP l duy nht theo ngha mi a ch nh danh mt v ch mt thit b


(trm hoc b nh tuyn) trn lin mng. Hai thit b trn lin mng khng th c
cng a ch IP. Tuy nhin, mt thit b c th c nhiu a ch IP nu chng c kt
ni ti nhiu mng vt l khc nhau. Cc a ch IP l ton cc theo ngha h thng
nh a ch ny phi c tt c cc trm mun kt ni ti lin mng chp nhn.

PT

Mi a ch IP gm 4 byte (32 bit), nh ngha hai phn: a ch mng (NetID) v


a ch trm (HostID). Cc phn ny c chiu di khc nhau tu thuc vo lp a ch.
Cc bit u tin trong phn a ch mng xc nh lp ca a ch IP.
d c v d nh, cc a ch IP thng c biu din di dng thp phn
du chm. Trong cch biu din ny, cc byte c tch ring v biu din di dng
thp phn, sau phn tch gia cc byte ny l mt du chm (Hnh 3.22).

Hnh 3.22: Biu din thp phn du chm

Cc lp a ch IP
a ch IP c chia lm 5 lp, k hiu l A, B, C, D v E. Chiu di phn a ch
mng v phn a ch trm ca cc lp l khc nhau. Cc bit u tin ca byte u tin
ca a ch IP c dng nh danh lp a ch (0 - lp A; 10 - lp B; 110 - lp C;
1110 - Lp D v 1111 - lp E). Cu trc ca cc lp c ch ra trong Hnh 3.23.
122

Chng 3. Lp Mng
Lp A

a ch mng
(7 bt)

a ch trm
(24 bt)

Lp B

1 0

Lp C

1 1 0

Lp D

1 1 1 0

a ch multicast
(28 bt)

Lp E

1 1 1 1

Cha s dng
(28 bt)

a ch mng
(14 bt)

a ch trm
(16 bt)

a ch mng
(21 bt)

a ch trm
(8 bt)

IT

32 bt

Hnh 3.23: Cc lp a ch IP

Lp A

PT

Trong a ch lp A, byte u tin c dng nh ngha a ch mng. Tuy


nhin bit u tin phi lun lun bng 0. 7 bit cn li ch nh cc mng khc nhau.
Ngha l s mng c a ch IP lp A rt hn ch. V l thuyt c th c 27 = 128 mng
lp A. Tuy nhin trn thc t ch c 126 mng v c 2 mng c dnh ring cho cc
mc ch c th.
Trong mt mng lp A, 24 bit c s dng nh danh a ch trm. Ngha l v
l thuyt c th c ti a 224 = 16.777.216 trm. Tuy nhin cng c hai a ch c bit
(phn a ch trm gm ton bit 0 hoc ton bit 1) c s dng lm cc a ch c
bit. Ngha l thc t ch c ti a 16.777.214 trm trong mt mng lp A.
Cc a ch lp A c thit k cho cc t chc c s lng my tnh cc ln kt
ni vo mng. Tuy nhin, khng mt t chc no c s lng my ln nh vy do
rt nhiu a ch b lng ph.
Lp B
Trong a ch lp B, 2 byte u c dng nh ngha a ch mng v 2 byte
sau nh ngha a ch trm. Tuy nhin, hai bit u tin trong phn a ch mng
lun lun l 10, nn ch c 14 bit ch nh cc mng khc nhau. Ngha l c nhiu
mng lp B hn so vi lp A. S mng lp B l 214 = 16.384.
123

Chng 3. Lp Mng

Trong mt mng lp B, 16 bit c s dng nh danh trm, ngha l v l


thuyt mi mng c th c ti a 216 = 65.536 trm. Tuy nhin cng c hai a ch c
bit nn thc t mt mng lp B ch c ti a 65.534 trm.
Cc a ch lp B c thit k cho cc cng ty c va, nhng cng ty c s lng
my tnh tng i ln. Tuy nhin cng ging nhng mng lp A, nhiu a ch IP b
lng ph v rt t cng ty c s lng my tnh ln nh vy.
Lp C
Trong a ch lp C, 3 byte u c dng cho phn a ch mng v 1 byte cui
c dng cho phn a ch trm. Tuy nhin, 3 bit u tin trong phn a ch mng
lun lun l 110, nn ch cn 21 bit nh ngha a ch mng. S mng lp C ln
hn s mng lp A, B v bng 221 = 2.097.152 mng.
Mt mng lp C v l thuyt c th c ti a 28 = 256 trm. Tuy nhin thc t ch
c th c ti a 254 trm do c hai a ch c s dng cho cc mc ch c bit.

Lp D

IT

a ch lp C c thit k cho cc cng ty nh, nhng cng ty ch c t trm ni


vo mng.

Lp E

PT

a ch lp D c nh ngha cho truyn a hng (multicasting). Trong lp ny,


khng c phn a ch mng v a ch trm. 4 bit u lun lun bng 1110 nh
ngha a ch lp D. 28 bit cn li ch nh a ch a hng (multicast).

Lp E c d phng s dng cho cc mc ch c bit. Khng c phn a


ch mng v a ch trm. 4 bit u tin bng 1111 nh ngha lp E.
Nh vy, nhn bit lp ca mt a ch IP, ta ch cn nhn vo cc bit u tin
ca a ch.
-

Nu bit u tin l 0 th y l a ch lp A.

Nu bit u tin l 1 v bit th hai l 0 th y l a ch lp B.

Nu hai bit u tin l 1 v bit th ba l 0 th y l a ch lp C.

Nu ba bit u tin l 1 v bit th t l 0 th y l a ch lp D.

Nu bn bit u tin l 1 th y l a ch lp E.

Nu a ch c biu din di dng thp phn du chm, ta c th nhn s u


tin xc nh lp a ch.
-

Nu s u nm trong khong t 0 n 127 th y l lp A.


124

Chng 3. Lp Mng

Nu s u nm trong khong t 128 n 191 th y l lp B.

Nu s u nm trong khong t 192 n 223 th y l lp C.

Nu s u nm trong khong t 224 n 239 th y l lp D.

Nu s u nm trong khong t 240 n 255 th y l lp E.

Sau khi nhn bit c lp ca a ch IP, ta c th nhn bit c u l phn a


ch mng v u l phn a ch trm.
-

Nu l a ch lp A, byte u tin (1 s) l phn a ch mng v ba byte


cui (3 s) l a ch trm.
V d: a ch 10.1.2.3 c phn a ch mng l 10 v phn a ch
trm l 1.2.3

Nu l a ch lp B, hai byte u tin (2 s) l phn a ch mng v hai


byte cui (2 s) l a ch trm.

IT

V d: a ch 129.1.2.3 c phn a ch mng l 129.1 v phn a ch


trm l 2.3
Nu l a ch lp C, ba byte u tin (3 s) l phn a ch mng v mt
byte cui (1 s) l a ch trm.

PT

V d: a ch 192.168.10.3 c phn a ch mng l 192.168.10 v


phn a ch trm l 3

Nu l a ch lp D, khng c phn a ch mng v a ch trm. Ton b


a ch c s dng pht a hng.

Nu l a ch lp E, khng c phn a ch mng v a ch trm. Ton b


a ch c d phng cho mc ch c bit.

Cc a ch c bit

Mt s a ch trong khong a ch lp A, B v C c s dng cho cc mc ch


c bit nh ch ra trn Bng 3.3.
Bng 3.3: Cc a ch c bit

a ch c bit

Phn a ch mng

Phn a ch trm

a ch mng

S c th

Ton bit 0

a ch qung b trc tip

S c th

Ton bit 1
125

Chng 3. Lp Mng

a ch qung b gii hn
a ch loopback

Ton bit 1

Ton bit 1

127

Bt k

a ch mng
Trong cc lp A, B v C, mt a ch c phn a ch trm gm ton bit 0 khng
c dng cho bt c trm no. N c s dng nh ngha a ch mng. Ni
cch khc, mng c xem nh mt thc th v c a ch IP vi phn a ch trm
gm ton bit 0. Ch rng a ch mng khc vi phn a ch mng. Phn a
ch mng ch l mt phn ca a ch IP, cn a ch mng l mt a ch c phn
a ch trm gm ton bit 0. a ch ny khng th s dng nh ngha mt a
ch ngun hoc ch trong mt gi IP.

Lp A: 10.0.0.0

Lp B: 128.1.0.0

Lp C: 192.168.2.0

IT

V d v a ch mng:

PT

a ch qung b trc tip (Direct Broadcast)

Trong cc a ch lp A, B v C, nu phn a ch trm gm ton s 1 th a ch


ny c gi l a ch qung b trc tip. a ch ny c b nh tuyn s dng
gi mt gi ti tt c cc trm trong mt mng c th. Tt c cc trm s chp nhn
gi c loi a ch ny. Ch rng a ch ny ch c s dng nh a ch ch trong
mt gi IP.
V d v a ch qung b trc tip:
-

Lp A: 10.255.255.255

Lp B: 128.5.255.255

Lp C: 192.168.3.255

a ch qung b gii hn (Limited Broadcast)


Nu mt a ch c phn a ch mng gm ton bit 1 v a ch trm cng gm
ton bit 1 th a ch ny c dng nh ngha a ch qung b trong mng hin
ti. Mt trm mun gi mt thng bo ti tt c cc trm khc trn mng c th s
dng a ch ny lm a ch ch trong gi IP. B nh tuyn s chn cc gi c a
ch loi ny khng ch s qung b ch trong mng cc b. Ch rng a ch ny
(255.255.255.255) thuc v lp E. Tt c cc thit b trong mng hin ti u nhn v
126

Chng 3. Lp Mng

x l gi tin.
a ch lp vng (Loopback)
a ch IP vi byte u tin l 127 c s dng lm a ch lp vng, a ch c
s dng kim tra phn mm TCP/IP trn mt my. Khi a ch ny c s dng,
gi s khng i khi my m n s quay tr li phn mm giao thc. a ch ny c
th c s dng kim tra phn mm IP. V d, mt ng dng (chng hn Ping)
c th gi mt gi vi a ch ch l a ch lp vng kim tra xem phn mm IP
c kh nng nhn v x l gi hay khng.
Mt v d khc l a ch lp vng c th s dng bi mt tin trnh khch (mt
ng dng ang chy) gi mt thng bo ti mt tin trnh ch trn cng mt my.
Ch rng a ch lp vng ch c s dng nh a ch ch trong mt gi IP.
a ch ring

IT

Trong mt mng bit lp (khng ni ti Internet), ngi qun tr c th s dng bt


k di a ch no mnh mun. Tuy nhin, trnh s nhm ln gia mt a ch thc
trn Internet v mt a ch dng trong mt mng ring, t chc cp s Internet
dnh mt s khi a ch s dng cho mng ring. Cc khi a ch ny khng c
cp cho cc mng tham gia vo Internet.

PT

Cc a ch dng cho mng ring nh sau:


-

Lp A: 10.0.0.0 (1 mng)

Lp B: 172.16.0.0 n 172.31.0.0 (16 mng)

Lp C: 192.168.0.0 n 192.168.255.0 (256 mng)

3.4.1.3 Phn mng con

Nh ta bit, a ch IP gm hai phn l a ch mng (NetID) v a ch trm


(HostID). Ngha l ta c mt lc nh a ch phn cp. ti c mt trm
trong lin mng, trc tin ta phi ti c mng cha trm bng cch s dng
NetID. Sau ta phi s dng HostID ti c trm trong mng. Ni cch khc,
cc lp a ch A, B, C c thit k vi hai mc phn cp (Hnh 3.24).
141.14.1.2

141.14.1.254

141.14.1.1

Phn cn li
ca Internet

141.14.10.1

Mng

141.14.0.0
R1

141.14.20.254

141.14.10.2

141.14.10.254
141.14.20.2

141.14.20.1

127

Chng 3. Lp Mng
Hnh 3.24: Mng vi hai mc phn cp (cha phn mng con)

IT

Vi lc ny, mng ca mt cng ty b hn ch hai mc phn cp. Cng ty


khng th t chc cc trm thnh nhm m mi trm u cng mt mc. Do ,
cng ty c mt mng vi rt nhiu my tnh. Mt gii php cho vn ny l phn
mng con, ngha l chia mng thnh cc mng nh hn c gi l mng con (subnet),
trong mi mng con c mt a ch ring (Hnh 3.25).

PT

Hnh 3.25: Mng vi ba mc phn cp (phn mng con)

Trong v d trn, phn cn li ca Internet khng bit rng mng c chia thnh
ba mng vt l nh hn. i vi phn cn li ca Internet, ba mng con ny vn nh
l mt mng. Mt gi gi ti my 141.14.2.21 vn ti b nh tuyn R1. a ch ch
ca IP datagram vn l a ch lp B vi NetID l 141.14 v HostID l 2.21.
Tuy nhin, khi datagram ti b nh tuyn R1, s bin dch a ch IP thay i. B
nh tuyn R1 bit rng mng 141.14 c chia thnh ba mng con. N bit rng hai
byte sau trong a ch IP xc nh hai th: phn a ch mng con (SubnetID) v phn
a ch trm (HostID). Do , 2.21 phi c hiu l SubnetID 2 v HostID 21. B
nh tuyn R1 s dng hai byte u l NetID, byte th ba l SubnetID v byte cui
cng l HostID.
Thm cc mng con to ra mt mc phn cp trung gian trong h thng nh a
ch IP. By gi ta c ba mc: NetID; SubnetID v HostID. NetID l mc u tin, n
xc nh mng. Mc th hai l SubnetID, n xc nh mng con. HostID l mc th
ba, n xc nh trm trong mng con.
Qu trnh chuyn gi c chia thnh ba bc: chuyn gi ti mng, chuyn gi
ti mng con, chuyn gi ti trm.
Mt n mng con
128

Chng 3. Lp Mng

Mt n mng con khng phi l mt a ch, nhng n xc nh u l phn a ch


mng v u l phn a ch trm trong mt a ch IP. Mt n mng con cng di 32
bit ging a ch IP. N gm hai phn: phn u gm ton bit 1 cho bit chiu di phn
NetID; phn cui gm ton bit 0 cho bit phn HostID.
C th thc hin cc bc sau xc nh mt n mng con cho mt a ch IP
mng con c th:
Bc 1: Biu din a ch IP mng con di dng nh phn
Bc 2: Thay phn a ch mng v a ch mng con trong a ch bng cc
bit 1
Bc 3: Thay phn a ch trm bng cc bit 0
Bc 4: Chuyn biu din nh phn v dng thp phn

Cc bc phn mng con

IT

Mt n mng con lun i km vi a ch IP phn mng con. i vi cc a ch IP


khng phn mng con, ta dng mt n mng con mc nh. Mt n mng con mc nh
i vi a ch lp A l 255.0.0.0; lp B l 255.255.0.0 v lp C l 255.255.255.0.

PT

Nh ta bit, cc lp A, B, C dnh 8, 16, 24 bit cho phn NetID. phn mng


con, ta phi m rng NetID, ngha l thm SubnetID. Phn SubnetID c to ra bng
cch mn mt s bit trong phn HostID.
Khi phn mng con, ta khng c php s dng cc mng con c phn SubnetID
gm ton bit 0 hoc ton bit 1. Nu ta mn 1 bit th c th chia mng thnh hai mng
con, nhng u khng th s dng. Nu ta mn tt c cc bit trong phn HostID th
khng cn phn HostID na. Nu ta mn ton b, ch tr 1 bit cho phn HostID th
s trm c th s dng trong mi mng con bng 0 v ta khng c dng cc a ch
c phn HostID gm ton bit 1 hoc ton bit 0. Do , s bit ta c th mn khi phn
mng con phi ln hn hoc bng 2 v nh hn hoc bng n 2, vi n l s bit trong
phn HostID.
Nu ta mn m bit th s lng mng con thu c l 2m, v s lng mng con c
th s dng l 2m 2.
Sau y l cc bc phn mng con. tin theo di, ta ly v d v phn mng
192.168.2.0 thnh 5 mng con.
Bc 1: Xc nh s bit cn mn v xc nh mt n mng con
Vic xc nh s bit cn mn da trn s lng mng con yu cu. Trong v d
ny, s mng con yu cu l 5. Do , s bit cn mn phi l 3 v 22 2 5 23 2.
129

Chng 3. Lp Mng

Khi , ta c c 8 mng con, trong c 6 mng c th s dng.


Mt n mng con c xc nh da trn s bit mn. Khi cha phn mng con,
phn NetID di 24 bit (lp C). Khi phn mng con, ta mn thm 3 bit. Do , chiu
di phn NetID v SubnetID l 24+3 = 27. Do vy, mt n mng con s gm 27 bit 1
phn u v 5 bit 0 phn cui. Bin i sang dng thp phn ta c
255.255.255.224.
Nh vy, bc ny ta xc nh c phi mn 3 bit v mt n mng con l
255.255.255.224.
Bc 2: Xc nh cc mng con
Cc mng con c xc nh da trn phn SubnetID. Do ta mn 3 bit nh
a ch mng con, nn cc SubnetID di dng nh phn ln lt l: 000; 001; 010;
011; 100; 101; 110; 111.

Dng nh phn

IT

Khi biu din a ch mng con, phn NetID c gi nguyn v phn HostID gm
ton bit 0. Do vy, ta c 8 a ch mng con nh sau:
Dng thp phn
192.168.2.0

11000000.10101000.00000010.00100000

192.168.2.32

PT

11000000.10101000.00000010.00000000

11000000.10101000.00000010.01000000

192.168.2.64

11000000.10101000.00000010.01100000

192.168.2.96

11000000.10101000.00000010.10000000

192.168.2.128

11000000.10101000.00000010.10100000

192.168.2.160

11000000.10101000.00000010.11000000

192.168.2.192

11000000.10101000.00000010.11100000

192.168.2.224

Mt n mng con chiu di bin thin


Mc d vic phn mng con l mt b sung c gi tr cho kin trc nh a ch IP,
nhng n vn c mt hn ch c bn. l ta phi s dng mt mt n mng con cho
ton b mng. Do , sau khi chn mt mt n mng con, ta khng th cung cp
cc mng con c kch thc khc. Nu c yu cu tng kch thc ca mng con, ta
phi thay i li mt n mng con cho ton b mng. y l mt cng vic phc tp
v tn thi gian.
Mt gii php cho vn ny l cho php mt mng c phn mng con c th c
nhiu mt n mng con. Mi mt n mng con c mt kch thc khc nhau. K thut
130

Chng 3. Lp Mng

mi v phn mng con ny c gi l mt n mng con chiu di bin thin (VLSM


Variable Length Subnet Masking).
VLSM cho php s dng khong a ch IP hiu qu hn bng cch cho php
ngi qun tr mng ty chnh kch thc ca mt n mng con theo cc yu cu c
th ca mi mng con. minh ha, gi s ta c mt a ch gc l 172.16.0.0. y l
mt a ch lp B, ngha l phn NetID di 16 bit. M rng phn tin t mng thm 6
bit, ta c 22 bit cho phn tin t mng. Theo tnh ton, ta c 62 mng con v 1022 a
ch cho mi mng con c th s dng.
Kiu phn mng con ny c tc dng nu cng ty ny cn nhiu mng con vi
khong hn 1000 trm trn mi mng. Tuy nhin, nu cng ty ch c mt s cng ty
con vi hn 500 trm cn li l cc cng ty con vi khong 40 n 50 trm, th phn
ln a ch IP b lng ph.

IT

Trong trng hp ny th VLSM l gii php hp l. Ngi qun tr c th phn


mng con linh hot bng cch s dng cc mt n mng con khc nhau. Mt s cng
ty con c th tip tc s dng tin t mng 22 bit; trong khi cc cng ty con nh hn
c th s dng tin t mng 25 hoc 26 bit. Tin t mng 25 bit cho php to cc mng
con 126 trm. Tin t mng 26 bit cho php to cc mng con 62 trm.
3.4.1.4 CIDR

PT

CIDR (Classless Inter-Domain Routing) l mt lc a ch mi cho Internet,


n cho php s dng hiu qu ti nguyn a ch IP hn l m hnh lc a ch
chia thnh cc lp A, B, C nh c.
CIDR thay th cch phn chia a ch kiu c (theo lp A, B, C) ch cc phn bit
ch nh mng c s dng linh hot hn. Thay v b gii hn phn NetID l 8, 16
hay 24 bit, CIDR hin nay s dng bt k bit no t v tr 13 n 27. V th, c th
thit k cc khi a ch cho mng nh khong 32 trm hoc nhng mng c ln trn
500.000 trm. iu ny cho php s phn chia a ch gn hn vi nhu cu ca cc
mng mi c thit lp.
Mt a ch CIDR cng bao gm 32 bit nh a ch IP chun v thm vo l
thng tin c bao nhiu bit c s dng cho phn NetID. V d, trong a ch CIDR
206.13.01.48/25, th "/25" ch ra rng 25 bit u tin c s dng cho vic xc nh
ra mt mng duy nht, cn cc bit cn li th c s dng nh a ch cc trm
trong mng. Bng 3.4 cho ta mi quan h gia tin t CIDR v s lng lp C tng
ng.
Bng 3.4: Tin t CIDR v s lng lp C tng ng

Tin t CIDR

Tng ng vi lp C

S lng a ch trm
131

Chng 3. Lp Mng

1/8 lp C

32 trm

/26

1/4 lp C

64 trm

/25

1/2 lp C

128 trm

/24

1 lp C

256 trm

/23

2 lp C

512 trm

/22

4 lp C

1,024 trm

/21

8 lp C

2,048 trm

/20

16 lp C

4,096 trm

/19

32 lp C

8,192 trm

/18

64 lp C

16,384 trm

/17

128 lp C

32,768 trm

/16

256 lp C (= 1 lp B)

65,536 trm

/15

512 lp C

/14

1,024 lp C

262,144 trm

/13

2,048 lp C

524,288 trm

131,072 trm

PT

3.4.2 Giao thc ICMP

IT

/27

Nh trnh by trn, IP l giao thc chuyn gi phi kt ni v khng tin cy.


N c thit k nhm mc ch s dng hiu qu ti nguyn mng v cung cp dch
v chuyn gi n lc nht. Tuy nhin n c hai thiu ht l thiu iu khin li v
thiu cc c ch h tr.
Giao thc IP khng c c ch thng bo v sa li. iu g xy ra nu b nh
tuyn phi loi b mt datagram do khng tm thy bc nhy tip theo cho datagram
, hoc khi gi tr trng TTL bng 0? Hay iu g xy ra nu trm ch phi b tt c
cc mnh ca datagram do khng nhn c cc mnh trong mt khong thi gian
nh trc? l nhng v d v tnh trng xy ra li, nhng IP khng c nhng c
ch c xy dng sn thng bo li cho trm ngun.
IP cng thiu c ch truy vn. Mt trm i khi cn xc nh xem b nh tuyn
hoc trm khc c hot ng khng. Mt ngi qun l mng i khi cng cn thng
tin t mt trm hoc b nh tuyn khc.
Giao thc thng bo iu khin lin mng (ICMP Internet Control Message
Protocol) c thit k b p hai thiu ht trn. N c i km vi giao thc IP.
Cc bn tin ICMP c chia lm hai loi: thng bo li (error-reporting) v truy vn
(query). Thng bo li thng bo nhng s c m b nh tuyn hoc trm ch c th
132

Chng 3. Lp Mng

gp phi khi x l IP datagram. Truy vn gip mt trm hoc mt ngi qun l mng
ly cc thng tin c th v mt b nh tuyn hoc mt trm khc.
3.4.2.1 Thng bo li
Nhim v chnh ca ICMP l thng bo cc li xy ra cho ngun. Mc d vi cc
cng ngh mi, nhiu phng tin truyn dn tin cy c gii thiu, nhng li vn
tn ti v cn c x l. Do IP l mt giao thc khng tin cy nn ICMP c thit
k h tr IP trong iu khin li. Tuy nhin, ICMP khng thc hin sa li m n
ch thng bo li. Vic sa li c li cho cc giao thc tng trn. Sau y l cc
thng bo li in hnh.
o Destination unreachable

Source quench

IT

Khi mt b nh tuyn khng th nh tuyn mt datagram hoc mt trm khng


th chuyn pht mt datagram, datagram s b b i v b nh tuyn hoc trm
ch gi thng bo li destination unreachable cho trm ngun.

PT

IP l giao thc phi kt ni. Khng c s lin lc gia trm ngun, b nh tuyn
v trm ch. IP khng cung cp c ch iu khin lung. Vic thiu c ch iu khin
lung c th gy ra tc nghn. Mt ngun khng th bit b nh tuyn trn ng i
hoc ch c x l kp cc datagram n gi i khng?
B nh tuyn hoc trm ch c b m vi kch thc gii hn cha cc
datagram nhn c trc khi chuyn tip hoc x l chng. Nu tc nhn ln hn
tc chuyn tip hoc tc x l, th hng i c th b trn. Trong trng hp
ny, b nh tuyn hoc trm khng c cch no khc ngoi vic loi b mt s
datagram.
Thng bo Source quench ca ICMP c thit k b sung cho IP chc nng
iu khin lung. Khi b nh tuyn hoc trm loi b gi do c tc nghn, chng gi
mt thng bo Source quench ti trm ngun. Thng bo ny c hai mc ch. Th
nht, n thng bo cho trm ngun bit datagram b b. Th hai, n cnh bo trm
ngun v tc nghn v trm ngun cn gim tc gi.
o Time exceeded
Thng bo Time exceeded c gi trong hai trng hp:
-

Khi b nh tuyn nhn c mt datagram c trng thi gian sng


bng 0.

Khi trong mt khong thi gian nht nh trm ch khng nhn c


133

Chng 3. Lp Mng

tt c cc mnh ca mt datagram.
o Parameter problem
S khng r rng trong phn tiu ca mt datagram c th gy nn cc vn
nghim trng khi datagram di chuyn trn lin mng. Nu mt b nh tuyn hoc
trm ch nhn thy c s khng r rng hoc thiu mt gi tr no trong phn tiu
, chng s loi b gi v gi thng bo Parameter problem cho trm ngun.
3.4.2.2 Truy vn
Ngoi cc thng bo li, ICMP cng cho php chn on mt s s c trn mng.
iu ny c thc hin thng qua cc thng bo truy vn.
Echo Request, Echo Reply
Hai thng bo Echo Request v Echo Reply c thit k cho cc mc ch chn

IT

on. Ngi qun l mng hoc ngi dng s dng cp thng bo ny nhn din
cc s c mng. Kt hp hai thng bo ny cho bit hai h thng c th lin lc c
vi nhau khng. Lnh ping s dng cp thng bo truy vn ny.
Timestamp Request, Timestamp Reply

PT

Hai my (trm hoc b nh tuyn) c th s dng Timestamp Request v


Timestamp Reply xc nh thi gian mt vng i gia chng. N cng c s
dng ng b ng h gia hai my.
Mask Request, Mask Reply

Mt trm c th bit a ch IP ca mnh nhng li khng bit mt n i km vi


a ch IP ny. ly c mt n, trm gi thng bo Mask Request ti mt b nh
tuyn trn mng LAN. Khi b nh tuyn nhn c thng bo Mask Request, n p
li bng thng bo Mask Reply. Thng bo tr li ny cung cp mt n cho trm.
Router Solicilation v Router Advertisement
i khi mt trm cn bit cc b nh tuyn c tn ti v hot ng khng.
Thng bo Router Solicilation v Router Advertisement c th tr gip yu cu ny.
Trm c th gi qung b mt Router Solicilation. B nh tuyn nhn c thng bo
s qung b thng tin nh tuyn ca chng s dng thng bo Router Advertisement.
B nh tuyn cng c th gi nh k cc thng bo Router Advertisement.
3.4.3 Giao thc ARP v RARP
Mt lin mng l s kt hp ca nhiu mng vt l c kt ni vi nhau thng
qua cc thit b lin kt mng, chng hn b nh tuyn hoc gateway.
134

Chng 3. Lp Mng

Trm v b nh tuyn c nhn dng ti tng mng bng a ch lgic (a ch


IP). a ch lgic l a ch chung, n phi l duy nht trong ton b lin mng. Tuy
nhin, trn ng ti ch, gi phi i qua cc mng vt l khc nhau. mc vt l,
trm v b nh tuyn c nhn dng bi a ch vt l (a ch MAC). a ch vt l
l a ch cc b v ch cn duy nht trong mng cc b.
a ch vt l v a ch IP l hai s hiu nhn dng khc nhau. Chng ta cn c hai
v mt mng vt l, chng hn mng Ethernet c th c s dng ng thi bi hai
giao thc tng mng khc nhau, chng hn IP v IPX. Ngc li, mt gi thuc mt
giao thc tng mng, chng hn IP, c th i qua nhiu mng vt l khc nhau.

3.4.3.1 Giao thc ARP

IT

Ngha l, chuyn pht gi ti mt trm hoc mt b nh tuyn, cn c hai mc


nh a ch: lgic v vt l. Do vy, chng ta cn c phng php nh x gia hai
a ch ny. Giao thc phn gii a ch (ARP Address Resolution Protocol) chuyn
i a ch lgic thnh a ch vt l. Cn giao thc phn gii a ch ngc (RARP
Reverse Address Resolution Protocol) chuyn i a ch vt l thnh a ch lgic.

PT

Khi mt trm hoc b nh tuyn cn tm a ch vt l ca mt trm hoc mt b


nh tuyn khc trn mng, n gi gi yu cu ARP. Gi ny cha a ch vt l v a
ch lgic ca ngun v a ch IP ca ch. Do ngun khng bit a ch vt l ca ch
nn yu cu ny c gi qung b.
Mi trm v b nh tuyn trn mng u nhn v x l yu cu ARP ny, nhng
ch c trm ch nhn ra a ch IP ca n v gi tr li ARP li cho ngun. Gi tr li
cha a ch lgic v a ch vt l ca ch. Gi tr li ny c gi thng (gi
unicast) ti trm yu cu (ngun) s dng a ch vt l c trong gi yu cu ARP.
Hnh 3.26 minh ha hot ng ca ARP.

135

IT

Chng 3. Lp Mng

Hnh 3.26: Hot ng ca ARP

3.4.3.2 Giao thc RARP

PT

RARP l giao thc chuyn i t a ch vt l thnh a ch lgic. N c s


dng trong trng hp mt my bit a ch vt l ca mnh nhng li khng bit a
ch IP, chng hn mt my khng cng khi ng qua mng.
Khi my c bt, yu cu RARP c to ra v c gi qung b trn mng cc
b. Mt my khc trn mng bit v mi a ch IP s tr li yu cu bng bn tin tr
li RARP. My yu cu RARP phi chy chng trnh RARP khch v my tr li
RARP phi chy chng trnh RARP ch.
Trong Hnh 3.27, khi trm khng cng khi ng, yu cu RARP c to ra v
c qung b ti mi my trn mng. Mi trm trong mng cc b u nhn c
gi ny, nhng ch my ch RARP tr li yu cu. Gi tr li c cha a ch IP ca
my yu cu.

136

IT

Chng 3. Lp Mng

Hnh 3.27: Hot ng ca RARP

PT

3.4.4 Giao thc nh tuyn RIP


3.4.4.1 Gii thiu

RIP l mt giao thc nh tuyn vect khong cch c s dng bn trong h t


tr. Giao thc ny kh n gin, n s dng gii thut Bellman-Ford tnh ton bng
nh tuyn.
L giao thc vect khong cch nn RIP hot ng da trn ba nguyn tc:
Chia s hiu bit v ton b h t tr: Mi b nh tuyn chia s hiu bit v
ton b h t tr vi cc hng xm ca n. Ban u s hiu bit ca mt b nh
tuyn c th rt t. Tuy nhin, chng bit c bao nhiu khng phi l iu
quan trng; chng gi tt c nhng th chng c.
Ch chia s vi hng xm: Mi b nh tuyn ch gi nhng hiu bit ca mnh
cho hng xm. Chng gi tt c nhng th chng bit qua tt c cc giao din
ca chng.
Chia s ti cc khong thi gian u n: Mi b nh tuyn gi hiu bit ca
mnh ti cc khong thi gian c nh, chng hn 30 giy.
3.4.4.2 Bng nh tuyn RIP
Mi b nh tuyn gi mt bng nh tuyn trong cha cc mc tng ng cho
137

Chng 3. Lp Mng

mi mng ch m b nh tuyn bit. Mc ny gm a ch IP ca mng ch, khong


cch ngn nht ti ch (tnh theo s bc nhy) v bc nhy tip theo (b nh
tuyn tip theo). Bc nhy tip theo l ni cn gi gi d liu n c th ti c
ch cui cng. S bc nhy l s mng m mt gi d liu phi i qua ti c
mng ch.
Bng nh tuyn c th cha cc thng tin khc, chng hn khong thi gian tnh
t khi mc c cp nht ln cui. Bng 3.5 ch ra mt v d v bng nh tuyn.
Bng 3.5: Bng nh tuyn vect khong cch

S bc nhy

Bc nhy tip theo

163.5.0.0

172.6.23.4

197.5.13.0

176.3.6.17

189.45.0.0

200.5.1.6

115.0.0.0

Thng tin khc

IT

ch

131.4.7.19

PT

3.4.4.3 Gii thut cp nht RIP

Bng nh tuyn RIP c cp nht khi b nh tuyn nhn c cc thng bo


RIP. Di y ch ra gii thut cp nht nh tuyn c RIP s dng.
Nhn mt thng bo RIP tr li

1. Cng 1 vo s bc nhy tip theo cho mi ch c qung co


2. Lp li cc bc tip theo cho mi ch c qung co:
2.1 Nu ch khng c trong bng nh tuyn
- Thm thng tin c qung co vo bng nh tuyn
2.2 Tri li
2.2.1

Nu bc nhy tip theo ging nhau


- Thay th mc trong bng bng mc c qung co

2.2.2

Tri li

2.2.2.1 Nu s bc nhy c qung co nh hn s bc


nhy trong bng
- Thay th mc trong bng bng mc c qung co
2.2.2.2 Tri li

138

Chng 3. Lp Mng
Khng lm g c

3. Kt thc

Khi to bng nh tuyn


Khi mt b nh tuyn c thm vo mt mng, n t khi to bng nh tuyn
bng cch s dng tp cu hnh. Lc ny, bng nh tuyn ch cha cc mng ni trc
tip vi b nh tuyn v s bc nhy, thng c khi to l 1. Trng bc nhy
tip theo c b trng. Hnh 3.28 minh ho cc bng nh tuyn ban u trong mt h
t tr nh.
14 1 55 1 -

B
Mng 14

14 1 23 1 78 1 -

Mng 55

66 1 55 1 -

IT

78 1 92 1 -

Mng 78

Mng 92

Mng 23

08 1 23 1 -

Mng 08

Mng 66

PT

08 1 66 1 -

Hnh 3.28: V d cc bng nh tuyn RIP ban u

Cp nht bng nh tuyn

T bng nh tuyn ban u, cc b nh tuyn trao i cp nht nh tuyn vi


nhau. Da trn gii thut cp nht nh tuyn va trnh by trn, cc b nh tuyn s
cp nht bng nh tuyn. Bng nh tuyn cui cng l bng c cha mi mng ch.
Hnh 3.29 minh ho cc bng nh tuyn cui cng ca h t tr trn.

139

Chng 3. Lp Mng

08
14
23
55
66
78
92

2
1
1
2
3
1
2

E
B
E
F

08
14
23
55
66
78
92

3
1
2
1
2
2
3

A
A
C
A
A

08
14
23
66
55
78
92

Mng 14

Mng 78

08
14
23
55
66
78
92

3 A
2 A
2 A
3 A
4 A
1 1 -

Mng 55

1
2
1
3
2
2
3

A
A
D
A
A

D
B
D
B
B

C
Mng 92

Mng 23
08
14
23
55
66
78
92

2
2
3
1
1
3
4

Mng 66

Mng 08

08
14
23
55
66
78
92

1
3
2
2
1
3
4

E
E
C
E
E

Hnh 3.29: V d cc bng nh tuyn RIP cp nht cui cng

IT

3.4.4.4 Cc bn tin RIP


nh dng bn tin RIP

nh dng ca bn tin RIP c ch ra Hnh 3.30.


Version

PT

Command

Family

Reserved
Tt c 0

Network Address

Lp

Tt c 0
Tt c 0

Distance

Hnh 3.30: nh dng bn tin RIP

Command: Trng 1 byte ny cho bit loi thng bo: yu cu (1) hoc tr li
(2).

Version: Trng 1 byte ny ch r phin bn ca giao thc RIP (1 hoc 2).

Family: Trng 2 byte ny nh ngha h giao thc c s dng. i vi


TCP/IP, gi tr ny l 2.

Network address: Trng ny nh ngha a ch mng ch. RIP cp pht 12


byte cho phn a ch mng. Nhng hin ti, IP ch dng 4 byte. Phn cn li c
in bng cc bit 0.
140

Chng 3. Lp Mng

Distance: Trng 4 byte ny nh ngha s bc nhy t b nh tuyn qung co


ti mng ch.

Ch : Mt phn ca thng bo c lp cho mi mng ch. Chng ta gi l mt


mc.
Bn tin Yu cu (request) v Tr li (response)
RIP s dng hai loi thng bo: yu cu v tr li.

Yu cu

Mt yu cu c gi bi mt b nh tuyn mi hoc mt b nh tuyn c mt


s mc qu hn. Mt yu cu c th hi v cc mc c th hoc hi tt c cc mc
(Hnh 3.31).
1

Version

Reserved

Tt c 0

Version

IT

a ch mng
Lp

Tt c 0
Tt c 0

Tt c 0

Tt c 0

Tt c 0

Tt c 0

Tt c 0

Tt c 0

b. Yu cu tt c

PT

a. Yu cu mt s

Reserved

Hnh 3.31: Bn tin RIP yu cu

Tr li

Mt tr li c th l khn khon hoc khng khn khon. Tr li khn khon


ch c gi tr li cho mt yu cu. N cha thng tin v cc ch c ch r
trong thng bo yu cu tng ng. Tr li khng khn khon c gi nh k v
cha ton b bng nh tuyn. Hnh 2.5 minh ho mt tr li RIP.

141

Chng 3. Lp Mng
Thng bo RIP
2

Version

Reserved

Family:2

Tt c 0
141.12.0.0
Tt c 0
Tt c 0
5

Family:2

Thng bo hnh thc

Tt c 0
181.12.0.0
Tt c 0
Tt c 0

141.12.0.0

181.12.0.0

97.0.0.0

2
Family:2

Tt c 0
97.0.0.0

Tt c 0
4

IT

Tt c 0

Hnh 3.32: Bn tin RIP tr li

PT

3.4.4.5 Cc b nh thi RIP

h tr cho hot ng ca mnh, RIP s dng 3 b nh thi. B nh thi cp


nht iu khin vic gi thng bo, b nh thi ht hn qun l tnh hp l ca mt
tuyn, v b nh thi xa tuyn qung co li ca mt tuyn.

B nh thi cp nht

B nh thi ny iu khin vic qung co u n cc thng bo cp nht. Mc


d c t giao thc RIP ch r b nh thi ny phi c t l 30 giy, nhng cc
m hnh ang hot ng hin nay s dng mt s ngu nhin trong khong t 25 n
35. Mc ch l trnh tnh trng qu ti trn mt lin mng khi tt c cc b nh
tuyn gi cp nht cng lc.
B nh thi ny c m li. Khi t ti gi tr 0, thng bo cp nht s c
gi v b nh thi c thit lp li.

B nh thi ht hn

B nh thi ny qun l tnh hp l ca mt tuyn. Khi b nh tuyn nhn c


thng tin cp nht v mt tuyn, b nh thi ht hn cho tuyn ny c thit lp l
180 giy. Mi ln c mt cp nht mi v tuyn ny, b nh thi c t li. Trong
trng hp bnh thng, c 30 giy iu ny xy ra mt ln. Tuy nhin, nu c trc
142

Chng 3. Lp Mng

trc trn lin mng v b nh tuyn khng nhn c cp nht v tuyn ny trong
khong thi gian 180 giy, tuyn ny c xem nh ht hn v gi tr trng s bc
nhy ca n c t l 16, ngha l khng th ti ch. Mi tuyn u c b nh thi
khng hp l ca ring mnh.

B nh thi xa tuyn

Khi mt tuyn ht hn, b nh tuyn khng loi b ngay tuyn ny ra khi bng
nh tuyn. Thay vo , n tip tc qung co tuyn vi gi tr metric l 16. Cng lc
, b nh thi xa tuyn c t l 120 giy cho tuyn ny. Khi gi tr ca b nh
thi t ti 0, tuyn b loi khi bng nh tuyn. B nh thi ny cho php cc hng
xm bit v s khng hp l ca mt tuyn trc khi loi tuyn .
3.4.4.6 RIP phin bn 2
Hot ng ca RIPv2

PT

IT

RIP phin bn 2 c thit k khc phc nhng nhc im ca RIP phin


bn 1. Tt c cc th tc vn hnh, b nh thi v chc nng duy tr tnh n nh ca
RIPv1 u c gi li trong RIPv2, ngoi tr vic qung b cp nht nh tuyn.
RIPv2 cp nht nh tuyn bng cch pht a hng. iu ny c thc hin bng
cch s dng a ch a hng lp D 224.0.0.9. u im ca pht a hng cp nht
nh tuyn l nhng thit b khng lin quan n nh tuyn RIP khng phi mt thi
gian x l gi cp nht nh tuyn do cc b nh tuyn gi i. Ngoi ra RIPv2 cn h
tr VLSM v chng thc cp nht nh tuyn.
Chng ta hy xt mt v d hiu v hot ng ca RIPv2. Trong Hnh 3.33 b
nh tuyn A a thng tin v cc mng c kt ni trc tip vi n vo bng nh
tuyn. Do chy RIPv2 nn B nh tuyn A s gi cp nht nh tuyn cho cc b nh
tuyn khc bng a ch a hng 224.0.0.9. B nh tuyn A dng mt khu l pttc1
v cc mng kt ni trc tip vi n c metric l 0.

143

Chng 3. Lp Mng
Hnh 3.33: B nh tuyn a thng tin v cc mng kt ni trc tip
vo bng nh tuyn, metric ti mng mng ny l 0

Trong Hnh 3.34, khi b nh tuyn B nhn thng tin t b nh tuyn A, n cp


nht vo bng nh tuyn. Nhng cp nht ny li c gi ti cc b nh tuyn khc
sau mt khong thi gian nh k. rng lc ny mng 10.10.1.0 c metric l 1 v

IT

RIPv2 cng tng metric thm 1 cho cc tuyn mi khi i qua mt chng.

PT

Hnh 3.34: B nh tuyn nhn thng tin t hng xm v cp nht bng nh tuyn

Khi b nh tuyn C nhn thng tin nh tuyn t b nh tuyn B, n s cp nht


vo bng nh tuyn v thng tin ny cng s c gi ti cc b nh tuyn RIP khc
c kt ni trc tip vi n sau mt khong thi gian nh k. Metric ca mng
10.10.1.0 lc ny l 2. Tng t, b nh tuyn B nhn c thng tin v mng
10.10.5.0 t b nh tuyn C v b nh tuyn A li nhn c thng tin v mng ny
t b nh tuyn B. Lc ny, tt c cc b nh tuyn u hc c thng tin v cc
tuyn trong ton mng, tc l mng t n trng thi hi t.
Nhng tnh nng mi ca RIPv2
Chng thc nh tuyn: RIPv2 h tr chng thc nt ang truyn gi tr
li. Cc gi tr li c s dng truyn b thng tin nh tuyn trong
mng. Vic chng thc nt khi pht gi tr li l loi b nhng thng
tin nh tuyn khng r ngun gc.
Mt n mng con: RIPv2 truyn c thng tin v mt n mng con cho mi
a ch ch. Khi chuyn tip gi tin IP, cc b nh tuyn s dng a ch
ch kt hp vi mt n mng con xc nh chnh xc mng ch. iu
ny cho php nh tuyn gi tin n nhng mng con c th.

144

Chng 3. Lp Mng

a ch bc nhy tip theo: Nh c trng nhn dng bc nhy tip


theo m RIPv2 hot ng hiu qu hn RIPv1 khi loi b c nhiu chng
khng cn thit, c bit l trng hp s dng cng lc nhiu giao thc
nh tuyn trong mng.
Pht a hng gi RIPv2: RIPv1 s dng pht qung b gi cc thng
bo RIP ti tt c hng xm. Do , khng ch cc b nh tuyn trn mng
nhn c thng bo m mi trm u nhn c. Trong khi , RIPv2 s
dng a ch a hng 224.0.0.9 pht a hng cc thng bo RIP. K
thut ny cho php thng bo nhng thng tin nh tuyn cng mt lc cho
nhiu thit b chy giao thc RIPv2 song ch nhng thit b nm trong nhm
a hng mi nhn c thng tin . iu ny gip tit kim bng thng
mng v gim ng k nhng yu cu x l cho cc b nh tuyn v cc
thit b khc trong mng.
nh dng gi RIPv2

PT

v di ti a l 512 Byte.

IT

nh dng gi RIPv2 c minh ha Hnh 3.35. V c bn, gi RIPv2 ging


nh gi RIPv1, tt c cc tnh nng mi ca RIPv2 c c l nh trng Khng s
dng (Unused) trong RIPv1. Tng t nh RIPv1, cc gi RIPv2 c th mang thng
tin cp nht cho 25 tuyn; n cng dng cng 520 ca giao thc UDP vi 8 Byte tiu

Hnh 3.35: nh dng gi RIPv2

ngha ca cc trng trong nh dng gi RIPv2 nh sau:


Command: cng c ngha tng t nh RIPv1, n cho bit gi l yu cu
hay tr li.
145

Chng 3. Lp Mng

Version: Cho bit phin bn RIP. i vi RIPv2, gi tr trng ny l 2.


Nu gi tr trng ny l 0 hoc 1 nhng li khng ng theo nh dng ca
RIPv1 th gi s b loi b v RIPv2 s ch x l gi RIPv2 v RIPv1 hp l
(ng nh dng).
Address Family Identifier - AFI: Cho bit h giao thc c s dng. i
vi TCP/IP, gi tr ny l 2. Trong trng hp yu cu bng nh tuyn y
ca mt b nh tuyn hoc mt trm th trng ny c t l 0.
Route Tag: Cho php phn bit tuyn l tuyn trong hay tuyn ngoi.
Tuyn trong l tuyn c hc bi giao thc RIPv2 bn trong mng hay AS;
Tuyn ngoi l tuyn hc c t giao thc nh tuyn khc bng cch phn
b li vo RIPv2. Trng ny c di 16 Bit ny thng mang s hiu AS
ca tuyn c nhp t giao thc nh tuyn ngoi.
IP Address: Cho bit a ch ch, c th l a ch mng, a ch mng con
hoc a ch trm.

IT

Subnet mask: gm 32 Bit mt n nhn din phn a ch mng v a ch


mng con ca a ch IP. Trng ny l mt trong nhng thay i quan
trng trong nh dng gi RIPv2 so vi RIPv1.

PT

Next Hop: Cho bit a ch IP ca bc nhy tip theo. Trng ny rt hu


ch khi hai h thng t tr chia s mt mng (ng trc). Khi gi c th
nh ngha b nh tuyn (trong cng AS hoc trong cc AS khc) m tip
theo gi phi ti.
Metric: Cho bit bao nhiu bc nhy (b nh tuyn) gi tin phi i qua
n ch. Gi tr trng ny nm trong khong t 1 n 15; nu gi tr ny l
16 th tuyn b coi nh khng th ti.
Kh nng tng thch vi RIPv1

RIPv2 x l cc cp nht nh tuyn mt cch mm do. Nu gi tr trng


Version bng 1 v tt c cc bit trong trng Unused c t l 1 th gi b hu b.
Nu trng Version c gi tr ln hn 1 th b nh tuyn s x l gi m khng cn
quan tm n trng Unused. Do , RIPv2 tng thch vi RIPv1.
RFC 1723 nh ngha bn ty chn tng thch cho php phi hp hot ng
gia RIPv2 v RIPv1:
1. RIPv1: ch pht i nhng gi RIPv1.
2. Tng thch RIPv1: buc RIPv2 pht qung b (thay v pht a hng) gi
cc b nh tuyn chy RIPv1 c th nhn c.
3. RIPv2: pht a hng gi RIPv2 vi a ch ch l 224.0.0.9.
146

Chng 3. Lp Mng

4. Khng: khng cp nht no c gi i.


RFC 1723 khuyn ngh cc ty chn ny phi c cu hnh trn c s tng giao
din. Cc lnh c trnh by trong phn cu hnh RIPv2 s thit lp ba ty chn t 1
n 3. Ty chn 4 c thit lp bng lnh passive-interface.
Ngoi ra, RFC 1723 cn nh ngha 4 ty chn iu khin qu trnh nhn cp nht
nh tuyn:
1. Ch RIPv1
2. Ch RIPv2
3. C hai
4. Khng

IT

Cc ty chn ny cng c cu hnh trn c s tng giao din. Cc lnh trong


phn cu hnh RIPv2 cho php thit lp 3 ty chn u; lnh access list lc cng
ngun 520 cho php thit lp ty chn 4.
H tr nh tuyn khng phn lp

PT

RIPv2 l giao thc nh tuyn khng phn lp, ngha l n truyn thng tin v mt
n mng con trong cc gi cp nht nh tuyn. iu ny gip tn dng c c nhng
a ch mng ton 0 hay ton 1. V d, ta c th phn bit c a ch mng
172.16.0.0/24 v 172.16.0.0/16 cng nh a ch qung b 172.16.255.255/16 v
172.16.255.255/24.
Theo mc nh, Cisco IOS khng cho php cu hnh mng con ton 0, ngay c khi
dng giao thc nh tuyn khng phn lp. Lnh ip subnet-zero c th c s dng
cho php s dng mng ton 0. Mt tnh nng quan trng ca giao thc nh tuyn
khng phn lp l n h tr VLSM v tng hp tuyn.
Chng thc

Trong RIP phin bn 2, chc nng chng thc c thm vo bo v thng


bo. Tuy nhin, khng cn thm cc trng mi vo thng bo. Chng thc gip giao
thc nh tuyn loi b c nhng thng tin nh tuyn tri php tn cng vo mng,
gy mt s s c cho b nh tuyn. RIPv2 cung cp phng thc chng thc ngun
thng tin cp nht nh tuyn nh gi km mt khu chng thc.
Chng thc c h tr bng cch thay i mc tuyn u tin trong gi RIP
(Hnh 3.36). Do s dng mt mc cho chng thc nn s lng mc ti a trong gi
RIP ch cn 24. Du hiu nhn bit c chng thc l: cc bit ca trng Address
Family Identifier c t l 0xFFFF; trng Authentication Type c t l
147

Chng 3. Lp Mng

0x0002 (chng thc mt khu n gin) v 16 byte tip theo cha mt khu (ti a 16
ch ci), nu s ch ci t hn 16 th cc byte cui c lp v 0.

Hn ch ca RIPv2

IT

Hnh 3.36: Mc u tin ca gi RIPv2 c s dng cho chng thc

PT

Mc d ci tin rt nhiu nhng RIPv2 khng th khc phc ton b hn ch


ca RIPv1 v n vn l giao thc trong (IGP) ch yu c dng cho nhng mng
nh. Mt s hn ch ca RIPv2 gm:
Thiu tuyn thay th RIPv2 vn duy tr ch ch c mt tuyn cho mi ch
nn nu tuyn ny b li th s khng c tuyn no thay th. Do , n phi i
n khi cp nht xong thng tin nh tuyn th mi tm c tuyn thay th
(Hnh 3.37). iu ny c th thu nh bng nh tuyn nhng c th dn n tnh
trng mt gi tin do mt tuyn no b li m khng kp thay th.

Hnh 3.37: Tuyn thay th ch c khi cp nht xong nh tuyn

148

Chng 3. Lp Mng

m v hn RIPv2 s tng thm gi tr s bc nhy ln 1 sau khi i qua mt


b nh tuyn, iu ny c th gy li nu c vng lp nh tuyn. Tu thuc vo
khong thi gian nh thi gia hai ln cp nht thng tin nh tuyn m thi gian
ton mng hi t l nhanh hay chm. Thi gian hi t mng cng ln th thi
gian tn ti ca nhng tuyn ng li cng lu nn c th dn n vng lp nh
tuyn (Hnh 3.38).

IT

Hnh 3.38: m v hn xy ra nu c vng lp nh tuyn

PT

Ti a l 15 bc nhy C l gii hn ln nht RIPv2 tha hng t RIPv1 l


s bc nhy ti a m mt tuyn c th i qua l 15 (Hnh 3.39). Nu tng n
16 th coi nh tuyn ny khng c tc dng. iu ny lm gii hn quy m
mng.

Hnh 3.39: S bc nhy ti a l 15

Metric tnh Gi tr metric mc nh l 1 v ch c th thay i bi ngi


qun tr mng. Gi tr ny l c nh nn khng ph hp vi nhng mng
i hi vic la chn tuyn da trn cc thng s v tr, bng thng, ti, v.v.

149

Chng 3. Lp Mng

3.4.5 Giao thc nh tuyn OSPF


3.4.5.1 Gii thiu
Giao thc OSPF (Open Shortest Path First) l mt giao thc nh tuyn trng
thi lin kt da trn cc chun m. Giao thc ny c c t trong nhiu RFC v
c a thch do kh nng nh c (scalability). Giao thc RIP khng th chy trn
mng c 16 bc nhy (hop). N hi t chm v chn tuyn ti u m b qua cc
tham s quan trng, chng hn nh bng thng. OSPF gii quyt c nhng vn
ny v chng t l mt giao thc mnh v c tnh m.

Mt s u im ca OSPF gm:

IT

Do s dng k thut trng thi lin kt, OSPF s chn tuyn i qua kt ni tc
cao. iu ny l tri ngc vi k thut vector khong cch c RIP s dng. RIP c
th chn tuyn i qua kt ni tc thp nu s bc nhy l nh nht. Cc b nh
tuyn OSPF duy tr bc tranh chung v mng v trao i thng tin lin kt lc khm
ph ban u hay khi c thay i v cu hnh mng. Cc b nh tuyn trng thi lin
kt khng qung b bng nh tuyn nh k nh trong k thut vector khong cch.
Trong khi RIP ph hp cho cc mng nh th OSPF c thit k gii quyt nhu
cu cho cc lin mng ln.

PT

Tc hi t: Trong cc mng ln, RIP hi t c th mt n vi pht,


v ton b bng nh tuyn ca mi b nh tuyn c chia s vi cc b
nh tuyn kt ni trc tip. Vi OSPF, thi gian hi t nhanh hn, ch
nhng thay i ch khng phi ton b bng nh tuyn c gi ti tt c
cc b nh tuyn trong mng OSPF.
H tr mt n mng con chiu di bin thin (VLSM): RIPv1 l giao
thc nh tuyn phn lp v khng h tr VLSM. Tri li, OSPF l giao
thc nh tuyn khng phn lp, n h tr VLSM.
Ch : RIP v2 cng h tr VLSM.
Kch thc mng: Trong mi trng RIP, mt mng nm cch xa qu 15
bc nhy c coi l khng th ti. Hn ch ny gii hn kch thc ca
mng RIP. Tri li, OSPF gn nh khng c gii hn v khong cch v ph
hp vi mng c va v c ln.
S dng bng thng: C nh k 30 giy, RIP qung b ton b bng nh
tuyn ti tt c hng xm. iu ny c bit gy cn tr cho cc kt ni
WAN tc thp. Trong khi , OSPF pht a hng mt cp nht nh
tuyn c kch thc ti thiu v ch gi cp nht khi c thay i v tp
mng.
150

Chng 3. Lp Mng

Chn ng i: RIP chn ng i bng cch so snh s bc nhy hay


khong cch ti cc b nh tuyn khc. N khng quan tm ti lng bng
thng sn c ca lin kt v tr mng. Tri li, OSPF chn tuyn ti u
s dng gi. y l mt metric c tnh da trn bng thng.
Nhm thnh vin: RIP s dng tp phng, ngha l tt c cc b nh
tuyn thuc cng mt mng. Truyn thng gia cc b nh tuyn nm hai
u xa ca mng phi di chuyn qua ton b mng. Nh vy, cc thay i
thm tr ch trn mt b nh tuyn s nh hng n tt c cc thit b trong
mng RIP. Tri li, OSPF s dng khi nim vng (area) v cho php
phn on hiu qu mt mng thnh nhiu vng, OSPF gii hn lu lng
bn trong vng v ngn cc thay i trong mt vng nh hng n cc
vng khc. S dng vng cho php mng nh c hiu qu hn.
3.4.5.2 Cc thut ng OSPF

IT

Ging nh cc giao thc nh tuyn trng thi lin kt khc, OSPF hot ng khc
nhiu so vi giao thc vector khong cch. B nh tuyn trng thi lin kt nhn din
v truyn thng vi hng xm thu thp thng tin v cc b nh tuyn trn mng.
H thng thut ng OSPF c th c m t nh sau (Hnh 3.40):
Lin kt (Link): Knh truyn thng mng.

PT

Trng thi lin kt (Link state): Trng thi ca lin kt gia hai b nh
tuyn.
C s d liu tp (topology database) hay cn gi l c s d liu trng
thi lin kt (Link state database): Danh sch thng tin v tt c cc b nh
tuyn khc trong lin mng. N cho bit tp ca lin mng. Mi b nh
tuyn trong vng phi c cng c s d liu tp.
Vng (Area): Tp hp cc mng v b nh tuyn c cng s hiu nhn dng
vng. Mi b nh tuyn trong mt vng phi c cng thng tin trng thi
lin kt. B nh tuyn bn trong vng c gi l b nh tuyn trong.
Gi (Cost): Gi tr c gn cho lin kt. Ngoi s bc nhy, giao thc
trng thi lin kt gn gi cho lin kt da trn tc ca phng tin s
dng.
Bng nh tuyn (Routing table): Cha cc tuyn ti u n ch. Bng nh
tuyn c to ra khi thut ton SPF chy trn c s d liu trng thi lin
kt.
C s d liu gn k (Adjacencies database): Danh sch hng xm m b
nh tuyn thit lp truyn thng hai chiu.
151

Chng 3. Lp Mng

DR (Designated Router) v BDR (Backup Designated Router): n gin


ha vic trao i thng tin nh tuyn gia nhiu hng xm trong cng
mng, cc b nh tuyn OSPF c th bu mt b nh tuyn ch nh (DR)
v mt b nh tuyn ch nh d phng (BDR) lm im trung tm trao
i thng tin nh tuyn.

3.4.5.3 Cc trng thi OSPF

IT

Hnh 3.40: H thng thut ng OSPF

PT

Cc b nh tuyn OSPF thit lp mi quan h hay trng thi vi cc hng xm


chia s hiu qu thng tin nh tuyn. Tri li, cc giao thc vector khong cch, chng
hn RIP, qung b hoc pht a hng mt cch m qung ton b bng nh tuyn ra
tt c cc giao din, hy vng rng mt b nh tuyn no s nhn c. Theo mc
nh, c nh k 30 giy, RIP b nh tuyn gi ch mt loi gi. Gi ny l bng nh
tuyn y . Trong khi , b nh tuyn OSPF da trn 5 loi gi nhn din hng
xm v cp nht thng tin nh tuyn trng thi lin kt (Bng 3.6).
Bng 3.6: 5 loi gi OSPF

Loi gi
Loi 1 Hello

Miu t
Thit lp v duy tr thng tin gn k vi hng xm.

Loi 2 Database Description Miu t ni dung ca c s d liu trng thi lin


Packet (DBD)
kt trn mt B nh tuyn OSPF.
Loi 3 Link State Request Yu cu mt phn thng tin c th ca c s d
(LSR)
liu trng thi lin kt.
Loi 4 Link State Update Truyn ti cc LSA (Link State Advertisement) ti
(LSU)
hng xm.
152

Chng 3. Lp Mng

Loi
5

Link
State Xc nhn vic nhn LSA.
Acknowledgement (LSAck)

Trc khi tm hiu v 5 loi gi ny, ta cn hiu mi quan h hay trng thi pht
trin gia cc b nh tuyn OSPF. Cc giao din OSPF c th 1 trong 7 trng thi.
Mi quan h hng xm tin trin qua nhng trng thi ny theo th t sau:
1. Trng thi Down
trng thi Down, OSPF khng trao i thng tin vi bt k hng xm no. OSPF
ang i chuyn sang trng thi tip theo, trng thi Init.
2. Trng thi Init

IT

B nh tuyn OSPF u n gi gi loi 1 (gi Hello) thit lp mi quan h vi


cc b nh tuyn hng xm. Khong cch gia mi ln gi thng l 10 giy. Khi
mt giao din nhn c mt gi Hello, b nh tuyn s chuyn sang ch Init.
iu ny c ngha b nh tuyn bit c hng xm pha bn kia v ang i
chuyn mi quan h sang trng thi tip theo.

PT

C hai kiu quan h l hai chiu v gn k. B nh tuyn phi nhn mt gi Hello


t hng xm trc khi n c th thit lp bt k mi quan h no.
3. Trng thi Two-Way

Mi b nh tuyn OSPF c gng thit lp trng thi truyn thng hai chiu vi tt
c cc b nh tuyn khc trong cng mng IP bng cch s dng gi Hello. Trong gi
Hello c cha mt danh sch cc hng xm OSPF bit. Khi b nh tuyn thy
chnh n trong gi Hello ca hng xm, n chuyn sang trng thi hai chiu.
Trng thi hai chiu l mi quan h c bn nht gia cc hng xm OSPF, nhng
thng tin nh tuyn khng c chia s trong mi quan h ny. hc v trng thi
lin kt ca cc b nh tuyn khc v cui cng l xy dng bng nh tuyn, mi b
nh tuyn OSPF phi hnh thnh t nht mt quan h gn k. Gn k l mi quan h
cao cp gia cc b nh tuyn OSPF sau khi tri qua mt loi trng thi, khng ch
da trn gi Hello m cn da trn bn loi gi OSPF khc. Cc b nh tuyn ang
c gng tr thnh gn k trao i thng tin nh tuyn vi nhau ngay c khi mi quan
h gn k cha c thit lp hon chnh. Bc u tin n c trng thi gn k
hon ton l trng thi ExStart.
4. Trng thi ExStart

153

Chng 3. Lp Mng

V mt k thut, khi b nh tuyn v hng xm ca n chuyn vo ch ExStart


th hi thoi gia chng th hin mt s gn k, nhng cha hon chnh. ExStart
c thit lp s dng gi miu t c s d liu (loi 2), gi tt l gi DBD.
Hai b nh tuyn hng xm s dng gi Hello m phn xem ai l ch v ai
l t trong mi quan h v s dng gi DBD trao i c s d liu.
B nh tuyn c s hiu OSPF cao hn s thng v tr thnh ch. S hiu b
nh tuyn OSPF s c trnh by phn sau. Khi cc b nh tuyn thit lp vai
tr ch/t, chng chuyn vo ch Exchange v bt u gi thng tin nh tuyn.
5. Trng thi Exchange

6. Trng thi Loading

IT

Trong trng thi Exchange, cc b nh tuyn hng xm s dng cc gi DBD loi


2 gi cho nhau thng tin trng thi lin kt. Ni cch khc, cc b nh tuyn miu
t c s d liu trng thi lin kt cho nhau. Cc b nh tuyn so snh ci chng hc
c vi ci chng c trong c s d liu. Nu b nh tuyn nhn c thng tin v
mt lin kt hin khng c trong c s d liu, b nh tuyn yu cu mt cp nht
y t hng xm. Thng tin nh tuyn y c trao i trong trng thi
Loading.

PT

Sau khi c s d liu c miu t cho nhau, cc b nh tuyn c th yu cu


thng tin hon chnh hn bng cch s dng gi loi 3, gi yu cu trng thi lin kt
(LSR). Khi b nh tuyn nhn c LSR, n tr li bng mt cp nht nh tuyn s
dng gi loi 4, cp nht trng thi lin kt (LSU). Gi loi 4 ny cha cc qung bo
trng thi lin kt (LSA), c trng ca cc giao thc nh tuyn trng thi lin kt.
Gi LSU loi 4 c xc nhn s dng gi loi 5, xc nhn trng thi lin kt
(LSAck).
7. Trng thi Full Adjacency

Khi hon thnh trng thi Loading, cc b nh tuyn tr thnh gn k hon chnh.
Mi b nh tuyn gi mt danh sch hng xm gn k, c gi l c s d liu gn
k. Khng nn nhm ln c s d liu gn k vi c s d liu trng thi lin kt hay
c s d liu chuyn tip.
3.4.5.4 Cc kiu mng OSPF
Quan h gn k cn c thit lp cc b nh tuyn OSPF chia s thng tin
nh tuyn, mi b nh tuyn s c tr thnh gn k vi t nht mt b nh tuyn
khc trong mng n kt ni ti. Mt s b nh tuyn c th c tr thnh gn k vi tt
c cc b nh tuyn hng xm, v mt s khc c th ch c vi mt hoc hai. B
nh tuyn OSPF xc nh nhng b nh tuyn no tr thnh gn k da trn kiu
mng no chng c kt ni n.
154

Chng 3. Lp Mng

Cc giao din OSPF t ng nhn din ba kiu mng: a truy nhp qung b, a
truy nhp khng qung b (NBMA) v im-im (Hnh 3.41). Ngi qun tr c th
cu hnh kiu th t, mng im-a im.

IT

Kiu mng quyt nh cch cc b nh tuyn OSPF quan h vi nhau. Trong mt


s trng hp, ngi qun tr c th phi thay i kiu mng t ng khm ph
OSPF hot ng ng n.

Hnh 3.41: Cc kiu mng OSPF

PT

Mt s mng c nh ngha l a truy nhp v khng th d on trc c bao


nhiu b nh tuyn kt ni vi chng (c th c mt, hai hoc nhiu b nh tuyn).
Rt c th c mt s lng ln b nh tuyn trong mng a truy nhp. Do vy,
trnh lu lng cp nhp nh tuyn qu ln trong trng hp mi b nh tuyn u
c quan h gn k vi nhau, cc nh thit k OSPF pht trin mt h thng nhm
gii hn s lng b nh tuyn tr thnh gn k vi nhau. H thng ny quy nh ra
hai b nh tuyn c bit l b nh tuyn ch nh v ch nh d phng (Hnh 3.42).

Hnh 3.42: B nh tuyn ch nh v ch nh d phng

Chc nng ca cc b nh tuyn ch nh v ch nh d phng nh sau:

155

Chng 3. Lp Mng

B nh tuyn ch nh (Designated b nh tuyn - DR): Trong mi mng


IP qung b, mt b nh tuyn s c bu lm DR. DR c hai chc nng
chnh. Chc nng th nht l tr thnh gn k vi tt c cc b nh tuyn khc
trn mng. Chc nng th hai l hot ng nh ngi i din cho mng. Ngha
l DR s gi LSA ca mng cho tt c cc mng IP khc. Do DR tr thnh gn
k vi tt c cc b nh tuyn khc trong mng nn n l im trung tm
thu lm thng tin nh tuyn (LSA).

B nh tuyn ch nh d phng (Backup Designated Router - BDR): Do


DR c th b li nn mt b nh tuyn khc cn c bu l BDR d
phmg. BDR cng phi tr thnh gn k vi tt c cc b nh tuyn trong
mng v do vy n l im trung tm th hai cho cc LSA. Tuy nhin, khng
ging DR, BDR khng c trch nhim cp nht nh tuyn vi cc b nh
tuyn khc hoc gi LSA mng. Thay vo , BDR gi mt b nh thi i
vi hnh ng cp nht ca DR chc chn rng DR vn ang hot ng. Nu
BDR khng pht hin thy hot ng t DR trc khi b nh thi ht hn,
BDR chim vai tr ca DR v mt BDR khc c bu.

IT

Trong mng im-im, ch c 2 b nh tuyn nn khng cn thit c im trung


tm cp nht nh tuyn. Khi khng c DR hay BDR no c bu m c hai b
nh tuyn l gn k ca nhau.

PT

3.4.5.5 Giao thc Hello

Khi b nh tuyn khi ng tin trnh nh tuyn OSPF trn mt giao din, n gi
i gi Hello u tin sau tip tc gi ti cc khong thi gian u n. Cc lut chi
phi vic trao i gi Hello c gi l giao thc Hello.
a ch tng 3 t trong gi Hello l a ch a hng 224.0.0.5. a ch ny ch tt
c cc b nh tuyn OSPF. B nh tuyn OSPF s dng gi Hello khi to cc
mi quan h gn k mi v m bo rng mi quan h gn k vn c duy tr.
Theo mc nh, c 10 giy gi Hello c gi mt ln trn cc mng im-im v a
truy nhp. Trn cc giao din ni vi mng NBMA, chng hn Frame Relay, gi Hello
c gi 30 giy mt ln.
Mc d c kch thc nh, thng nh hn 50 byte, nhng gi Hello cha ng
nhiu thng tin quan trng. Ging nh cc kiu gi OSPF khc, gi Hello cha mt
tiu gi OSPF, bao gm cc trng c ch ra trn Hnh 3.43.

156

Chng 3. Lp Mng
Version

Type

Packet length
Router ID
Area ID

Checksum

Authentication Type
Authentication Data

Hnh 3.43: Tiu gi OSPF

Chc nng cc trng trong tiu gi OSPF nh sau:


Version: Trng 8 bit ny nh ngha phin bn ca giao thc OSPF. Phin
bn hin s dng l phin bn 2.

Type: Trng 8 bit ny nh ngha loi gi. Nh ni trn, c 5 loi gi


vi cc gi tr t 1 n 5.

Packet length: Trng 16 bit ny nh ngha chiu di tng ca gi k c


phn tiu .

B nh tuyn ID: Trng 32 bit ny nh ngha a ch IP ca b nh tuyn


gi gi.

Area ID: Trng 32 bit ny nh ngha vng thc hin nh tuyn.

PT

IT

Checksum: Trng 16 bit ny cha m kim tra li cho ton b gi tr phn


loi chng thc v chng thc.
Authentication type: Trng 16 bit ny nh ngha phng php chng thc
c s dng trong vng. Hin nay, ch c hai loi chng thc c nh
ngha l 0 (khng chng thc) v 1 (chng thc mt khu).
Authentication data: Trng 64 bit ny l gi tr thc ca d liu chng
thc. Trong tng lai, khi c nhiu loi chng thc c nh ngha, trng
ny s cha kt qu ca tnh ton chng thc. Hin nay, nu loi chng thc
l 0, trng ny c in ton bit 0. Nu loi chng thc l 1, trng ny
cha mt mt khu 8 k t.

Nm sau phn tiu chung l phn tiu ca gi Hello, nh minh ha


Hnh 3.44.

157

Chng 3. Lp Mng
Tiu chung
(24 byte; Loi = 1)
Network mask
Hello Interval

All 0

E T

Router priority

Dead interval
Designated router
Backup Designated router
Neighbor (c th c nhiu neighbor)

Hnh 3.44: nh dng dng gi Hello

Chc nng cc trng trong tiu gi Hello nh sau:


Network mask: Trng 32 bit ny nh ngha mt n ca mng m qua
gi Hello c gi.

Hello Interval: Trng 16 bit ny nh ngha khong thi gian (tnh bng
giy) gia cc gi Hello.

C E: Khi c 1 bit ny c thit lp, c ngha y l Vng Stub (vng ch


c mt kt ni ti vng ng trc).

C T: Khi c 1 bit ny c thit lp, ngha l b nh tuyn ny h tr nhiu


metric.

Router Priority: Trng 8 bit ny nh ngha u tin ca b nh tuyn.


u tin ca b nh tuyn c s dng chn b nh tuyn ch nh.
Sau khi tt c cc b nh tuyn khai bo u tin ca mnh, b nh
tuyn c u tin cao nht c chn lm b nh tuyn ch nh. Nu gi
tr ca trng ny bng 0, ngha l b nh tuyn ny khng mun c chn
l b nh tuyn ch nh hoc b nh tuyn ch nh d phng.

Dead Interval: Trng 32 bit ny nh ngha khong thi gian (tnh bng
giy) trc khi mt b nh tuyn cho rng hng xm ca n khng hot
ng.

Designated Router Address: Trng 32 bit ny l a ch IP ca b nh


tuyn ch nh cho mng m qua gi c gi.

Backup Designated Router Address: Trng 32 bit ny l a ch IP ca b


nh tuyn ch nh d phng cho mng m qua gi c gi.

Neighbor Address: Trng 32 bit ny c lp v ch r cc b nh tuyn


ng l hng xm cu b nh tuyn ang gi. Ni cch khc n l danh
sch hng xm hin thi.

PT

IT

158

Chng 3. Lp Mng

3.4.5.6 Hot ng ca OSPF


Cc b nh tuyn OSPF hot ng qua nm bc phn bit sau:
1. Thit lp mi quan h gn k
2. Bu DR v BDR (nu cn)
3. Khm ph tuyn
4. Chn tuyn ti u
5. Duy tr bng nh tuyn
Bc 1 Thit lp mi quan h gn k

PT

IT

Bc u tin b nh tuyn thc hin l thit lp mi quan h gn k. Trong v d


trn Hnh 3.45, mi b nh tuyn c gng tr thnh gn k vi cc b nh tuyn khc
thuc cng mng IP.

Hnh 3.45: Cc b nh tuyn thit lp mi quan h gn k

tr thnh gn k vi b nh tuyn khc, RTB gi gi Hello qung co b


nh tuyn ID ca mnh. Do khng c a ch loopback no c thit lp, nn RTB
chn a ch IP cao nht 10.6.0.1 l b nh tuyn ID. Gi s rng RTB c cu hnh
ng, n pht a hng gi Hello ra c giao din S0 v E0. Do vy, c RTA v RTC
u nhn c gi Hello. Hai b nh tuyn ny s thm RTB vo trng Neighbor ID
ca gi Hello tng ng v chuyn sang ch Init.
Mt lc sau, RTB nhn c gi Hello ca c hai hng xm v nhn thy ID ca
n, 10.6.0.1, trong trng Neighbor ID. RTB khai bo trng thi hai chiu gia n v
RTA, RTB. Lc ny, RTB quyt nh s thit lp mi quan h gn k vi b nh
tuyn no da trn loi mng m giao din ca n ni ti. Nu mng l im-im, b
nh tuyn tr thnh gn k vi duy nht b nh tuyn pha bn kia. Nu mng l a
truy nhp, RTB chuyn vo qu trnh bu DR v BDR nu cha c DR v BDR no
c bu. Nu khng cn bu DR v BDR, b nh tuyn s chuyn sang trng thi
ExStart, nh miu t phn Bc 3 Khm ph tuyn.
159

Chng 3. Lp Mng

Bc 2 Chn DR v BDR
Do mng a truy nhp c th h tr nhiu hn hai b nh tuyn, nn OSPF phi
bu DR lm im trung tm ca cc cp nht trng thi lin kt v LSA. Vai tr ca
DR l khng th thiu, do vy BDR c bu d phng cho DR. Nu DR li th
BDR s m nhn nhim v.
Ging nh bt k qu trnh bu no, qu trnh bu DR v BDR cng c th c
gian ln lm thay i kt qu. Vic b phiu kn c thc hin nh gi Hello,
cha trng ID v priority ca b nh tuyn. B nh tuyn c gi tr priority ln nht
s thng c v tr thnh DR. B nh tuyn vi gi tr priority cao th hai s c bu
lm BDR. Khi DR v BDR c chn, chng s gi ng vai tr cho n khi mt
trong hai b li, ngay c khi c mt b nh tuyn mi vi gi tr priority cao hn ra
nhp mng. Khi , gi Hello thng bo cho b nh tuyn mi v DR v BDR hin
c.

PT

IT

Theo mc nh, tt c cc b nh tuyn OSPF u c cng priority l 1. Gi tr


priority c th gn cho giao din nm trong khong t 0 n 255. Priority 0 ngn b
nh tuyn thng c trn giao din . Nu gi tr priority bng nhau th trng Router
ID c s dng phn nh. B nh tuyn c Router ID cao hn s thng. Router
ID c th c iu chnh bng cch cu hnh mt a ch trn giao din loopback.
Tuy nhin, cch thng s dng l thay i priority trn giao din.
Trong mng v d Hnh 3.46, RTB v RTC c kt ni bng PPP qua lin kt
im-im. Do khng cn DR trn mng 10.6.0.0/16. V mng 10.4.0.0/16 v
10.5.0.0/16 l mng Ethernet a truy nhp nn c kh nng kt ni nhiu hn 2 b
nh tuyn. Ngay c trng hp ch c mt b nh tuyn kt ni th vn cn bu DR
v rt c th s c thm cc b nh tuyn c ni vo mng. Do , DR phi c
bu trn c 10.4.0.0/16 v 10.5.0.0/16.

Hnh 3.46: Qu trnh bu DR v BDR ch c thc hin trn mng a truy nhp

Lu rng DR v BDR c chn trn tng mng. Mt vng OSPF c th cha


nhiu hn mt mng IP. Do vy, mi vng c th c nhiu DR v BDR. Trong v d
trn, RTA ng c vai tr l DR v BDR v n l b nh tuyn duy nht trn mng
160

Chng 3. Lp Mng

10.4.0.0/16, RTA t ng c l DR. Ngoi ra, RTA c th tham gia bu trn mng
10.5.0.0/16 v do tr thnh BDR cho mng ny. Mc d c RTA v RTB u c
cng gi tr u tin, nhng RTA c b nh tuyn ID cao hn nn thng (10.5.0.2 so
vi 10.5.0.1).
Sau khi bu xong v truyn thng hai chiu c thit lp, cc b nh tuyn sn
sng chia s thng tin nh tuyn vi cc b nh tuyn gn k xy dng bng c s
d liu trng thi lin kt. Qu trnh ny c trnh by bc tip theo.
Bc 3 Khm ph tuyn
Trn mt mng a truy nhp, vic trao i thng tin nh tuyn c thc hin
gia DR hoc BDR vi tt c cc b nh tuyn khc trn mng. L DR v BDR trn
mng 10.5.0.0 /16, RTA v RTB s trao i thng tin trng thi lin kt. C cc b
nh tuyn trn cc lin kt im-im hoc im-a im cng tham gia trao i.
Ngha l RTB v RTC s trao i thng tin trng thi lin kt.

PT

IT

Tuy nhin, cu hi t ra l ai s bt u trc. Cu hi ny c tr li trong giai


on u tin ca qu trnh trao i, trng thi ExStart. Mc ch ca ExStart l thit
lp mi quan h ch/t gia hai b nh tuyn. B nh tuyn ch sp t vic trao i
thng tin trng thi lin kt, trong khi b nh tuyn t tr li yu cu t pha b nh
tuyn ch. RTB tham gia vo qu trnh ny vi c RTC v RTA.

Trng thi Exstart

Bt u trao i, router ny c ID l 10.5.0.1

Khng, router ny c ID ln hn nn n s bt u trao i

Trng thi Exchange

y l thng tin tm tt v c s d liu trng thi lin kt


y l thng tin tm tt v c s d liu trng thi lin kt
Cm n gi thng tin

Trng thi Loading


Cn thng tin chi tit v mng 10.6.0.0/16
y l thng tin chi tit v mng 10.6.0.0/16
Cm n gi thng tin

Trng thi Full

Hnh 3.47: Cc bc trao i n c trng thi Full

Sau khi cc b nh tuyn xc nh c vai tr l ch hay t, chng chuyn sang


ch Exchange. Ch dn dt t thng qua qu trnh trao i cc DBD miu t c s
d liu trng thi lin kt tng qut ca mi b nh tuyn. Cc miu t ny bao gm
161

Chng 3. Lp Mng

loi trng thi lin kt, a ch ca b nh tuyn qung co, gi ca lin kt v s trnh
t.
B nh tuyn xc nhn vic nhn DBD bng cch gi gi LSAck (Loi 5). Mi b
nh tuyn so snh thng tin n nhn c trong DBD vi thng tin chng ang c.
Nu BDB qung co mt trng thi lin kt mi, b nh tuyn s chuyn sang trng
thi Loading bng cch gi gi LSR (Loi 3) v mc mi ny. tr li cho LSR, b
nh tuyn gi thng tin trng thi lin kt y , s dng gi LSU (loi 4). Mi LSU
mang nhiu LSA.
Khi trng thi Loading hon thnh, cc b nh tuyn c mi quan h gn k hon
chnh v chuyn vo trng thi Full. Hnh 3.47 ch ra rng RTB lc ny gn k vi
RTA v RTC. Cc b nh tuyn gn k phi trng thi Full trc khi chng c th
to bng nh tuyn v nh tuyn lu lng. Lc ny tt c cc b nh tuyn hng
xm phi c c s d liu trng thi lin kt ging nhau.

IT

Bc 4 Chn tuyn ti u

PT

Sau khi b nh tuyn c c s d liu trng thi lin kt hon chnh, n xy


dng bng nh tuyn v sau chuyn tip lu lng. Nh cp trc, OSPF
s dng gi tr metric c gi l gi. Gi ny c s dng xc nh tuyn tt nht
n ch, nh ch ra Hnh 3.48. Gi mc nh da trn bng thng ca phng tin.
Ni chung, kt ni c tc cao th gi thp. V d, giao din Ethernet 10 Mb/s c
s dng bi RTB c gi thp hn kt ni T1 v 10 Mb/s nhanh hn 1.544 Mb/s.

Hnh 3.48: Tuyn tt nht c chn v a vo bng nh tuyn

tnh ton gi thp nht ti ch, RTB s dng gii thut ng i ngn nht
(SPF). Mt cch n gin, gii thut SPF cng dn cc gi ca lin kt gia b nh
tuyn cc b, gi l gc, v mi mng ch. Nu c nhiu tuyn ti ch, tuyn c gi
thp nht c chn. Mc nh, OSPF gi 4 tuyn cng gi trong bng nh tuyn
thc hin chia ti.
i khi mt lin kt, chng hn ng ni tip, s up ri down rt nhanh.
Trng thi ny c gi l chp chn (flapping). Nu lin kt chp chn gy ra
vic to LSU th cc b nh tuyn nhn c nhng cp nht ny phi chy li gii
162

Chng 3. Lp Mng

thut SPF tnh ton tuyn. Nu ko di c th nh hng n hiu nng mng. Cc


tnh ton SPF lp i lp li c th lm tn qu nhiu nng lc CPU ca b nh tuyn.
Ngoi ra, cc cp nht khng i c th ngn c s d liu trng thi lin kt hi t.
gii quyt vn ny, Cisco IOS s dng b nh thi gi SPF (SPF hold
timer). Sau khi nhn mt LSU, b nh thi gi SPF xc nh khong thi gian i
trc khi chy gii thut SPF. Lnh timers spf cho php iu chnh khong thi gian
ny, gi tr mc nh l 10 giy.
Sau khi RTB chn c cc tuyn tt nht s dng gii thut SPF, n chuyn
sang giai on cui cng trong hot ng OSPF.
Bc 5 Duy tr thng tin nh tuyn

IT

Khi b nh tuyn OSPF ci t tuyn trong bng nh tuyn, n phi thng


xuyn duy tr thng tin nh tuyn. Khi c thay i mt trng thi lin kt, OSPF s
dng tin trnh trn ngp (flooding) thng bo cho cc b nh tuyn khc trn
mng v s thay i. Trng khong thi gian Dead trong gi Hello cung cp mt c
ch n gin khai bo lin kt khng hot ng. Nu RTB khng nghe c thng
tin t RTA trong khong thi gian vt qu thi gian Dead, thng l 40 giy, RTB
khai bo kt ni vi RTA khng hot ng.

PT

Cng vic tip theo ca RTB l gi gi LSU cha thng tin trng thi lin kt mi.
Nhng vn l gi ti ai?
Trn mng im-im, khng c DR v BDR. Thng tin trng thi lin kt
c gi ti a ch a hng 224.0.0.5. Mi b nh tuyn OSPF u nghe
a ch ny.
Trn mng a truy nhp, DR v BDR tn ti v duy tr quan h gn k vi
tt c cc b nh tuyn trn mng. Nu DR hoc BDR mun gi cp nht
trng thi lin kt, n s gi ti tt c b nh tuyn OSPF a ch
224.0.0.5. Tuy nhin, cc b nh tuyn khc trn mng ch gn k vi DR
v BDR v do ch cn gi LSU n nhng b nh tuyn ny. Do vy,
DR v BDR c a ch l 224.0.0.6.
Khi DR nhn v xc nhn LSU c ch l 224.0.0.6, n gi trn ngp LSU ti tt
c cc b nh tuyn OSPF trn mng ti a ch 224.0.0.5. Mi b nh tuyn xc
nhn vic nhn LSU bng gi LSAck. Nu b nh tuyn OSPF kt ni ti mt mng
a truy nhp khc, n gi trn ngp LSU ti mng khc bng cch chuyn tip LSU
ti DR ca mng . N cng c th gi trn ngp LSU ti mt b nh tuyn gn k
trong mng im-im. DR pht a hng LSU ti cc b nh tuyn OSPF khc trn
mng ny.

163

Chng 3. Lp Mng

Khi nhn c LSU cha thng tin mi, b nh tuyn OSPF cp nht c s d
liu trng thi lin kt. Sau chy gii thut SPF s dng thng tin mi tnh ton
li bng nh tuyn. Sau khi b nh thi gi SPF ht hn, b nh tuyn chuyn sang
bng nh tuyn mi. Trong thi gian gii thut SPF ang tnh ton li tuyn mi,
tuyn c s c s dng nh tuyn d liu.
iu quan trng cn ch l thm ch khng c thay i trong trng thi lin kt
th thng tin nh tuyn OSPF vn c lm ti thng k. Mi mc LSA u c b
nh thi tui, vi gi tr mc nh l 30 giy. Sau khi tui ca mc LSA ht hn, b
nh tuyn to mc ny s gi li LSU ti mng chc chn rng lin kt vn
hot ng.
3.4.6 Giao thc nh tuyn BGP
3.4.6.1 Khi nim h t tr

IT

Lin mng c hnh thnh bng cch kt ni cc mng nh hn, c lp vi nhau.


Mi mng nh ny c s hu v iu khin bi mt t chc khc nhau. Cc t chc
ny c th l mt cng ty, mt trng i hc, mt t chc chnh ph hoc mt nhm
ngi no . Internet chnh l mt v d v mt lin mng.

PT

Cc nh qun l ca cc mng ring l u mong mun s c lp hay s t tr


trn mng ca h. Tuy nhin, cc chnh sch nh tuyn v bo mt ca mi t chc c
th xung t vi cc chnh sch ca cc t chc khc, do lin mng c chia thnh
cc min hay cc h t tr (AS). Mi AS i din cho mt t chc c lp v p dng
cc chnh sch nh tuyn v bo mt ca ring n. Giao thc nh tuyn ngoi s h
tr vic chia s thng tin nh tuyn gia cc h t tr (Hnh 3.49).

Hnh 3.49: H t tr

Mi AS l mt nhm cc b nh tuyn c cng chnh sch nh tuyn v hot


ng trong mt min qun tr n l. Mi AS c th l mt nhm cc b nh tuyn
cng s dng mt giao thc nh tuyn trong, hoc cng c th l tp hp cc b nh
tuyn s dng nhiu giao thc nh tuyn trong khc nhau nhng u thuc mt t
164

Chng 3. Lp Mng

chc. Trong bt c trng hp no, th gii bn ngoi cng ch thy ton b h t tr


nh mt thc th n nht.
Mi AS c mt s nhn dng do c quan ng k Internet hoc mt nh cung cp
dch v n nh. S ny phi l s nm trong khong 1 n 65.535. Cc s AS nm
trong khong 64.512 n 65.535 c dnh ring cho s dng c nhn. iu ny cng
tng t nh i vi cc a ch IP ring. Do s cc s nhn dng AS l hu hn nn
mi t chc phi chng minh c nhu cu ca hc trc khi c n nh mt s AS.

H t tr n kt ni

IT

Hin nay, IANA (Internet Assigned Numbers Authority) ang thc thi chnh sch
cho php cc t chc c kt ni ti ch mt nh cung cp v s dng chung chnh sch
nh tuyn vi nh cung cp c s dng s AS ring, ngha l t 64.512 n
65.535. Cc s AS ring ny ch c s dng trong mng ca nh cung cp v c
thay th bng cc s ng k ca nh cung cp khi ra ngoi mng. V vy, i vi
th gii bn ngoi, mt s mng ring l c coi l mt phn ca mng nh cung cp
dch v. V mt nguyn l, qu trnh ny tng t nh NAT.

PT

Nu AS c duy nht mt im ni ra mng ngoi, n c gi l h n kt ni


(single-homed). Cc h n ni thng c xem l cc mng ct. Mng ct c th
da vo tuyn mc nh x l tt mi lu lng ra mng ngoi. i vi mng c
minh ha trong Hnh 3.50, cc b nh tuyn trong AS khch hng c cu hnh s
dng mt tuyn mc nh n nh cung cp dch v.

Hnh 3.50: H t tr n kt ni

Di y l 3 phng php qung co cc mng ca khch hng ng t pha


nh cung cp:
S dng cu hnh tnh - Nh cung cp lit k danh sch mng khch hng
nh cc mc tnh trong b nh tuyn ca h v qung co cc tuyn ny ln
mng li Internet. Phng php ny hot ng tt nu cc mng ca khch
hng c th tng hp s dng mt tin t CIDR. Tuy nhin, nu AS gm cc
mng khng lin k nhau th vic tng hp tuyn khng thc hin c.
165

Chng 3. Lp Mng

S dng mt giao thc nh tuyn trong (IGP): C khch hng v nh


cung cp s dng mt IGP chia s thng tin v mng ca khch hng.
Phng php ny c c nhng li ch gn vi nh tuyn ng.
S dng mt giao thc nh tuyn ngoi (EGP): phng php ny, ISP
s dng mt EGP, chng hn BGP, hc v qung b cc tuyn ca khch
hng. Trong h t tr n kt ni, chnh sch nh tuyn ca khch hng l
s m rng chnh sch ca nh cung cp. Do , nh cung cp c th gn
cho khch hng mt s AS ring (t 64.512 n 65.535). Nh cung cp s
loi b nhng s ny khi khai bo cc tuyn ca khch hng i vi li
Internet.
Lu rng phng php th ba yu cu b nh tuyn ca khch hng chy
BGP.
H t tr a kt ni khng chuyn tip

PT

IT

Mt AS l h thng a kt ni (multihomed) nu n c nhiu hn mt im ni ra


mng bn ngoi. Mt AS c kt ni vi Internet c th l a kt ni i vi mt
hoc nhiu nh cung cp. AS khng chuyn tip (nontransit) khng cho php lu
lng chuyn tip i qua n. Lu lng chuyn tip l lu lng c ngun v ch
nm bn ngoi AS. Hnh 3.51 minh ha AS a kt ni v khng chuyn tip (AS 24).
AS ny c kt ni ti 2 nh cung cp ISP 1 v ISP 2.

Hnh 3.51: H t tr a kt ni khng chuyn tip

AS khng chuyn tip ch qung co tuyn ca n ti nhng nh cung cp m n


kt ni n. N khng qung co cc tuyn hc c t nh cung cp ny n nh
cung cp kia. iu ny chc chn rng ISP1 s khng s dng AS24 i n cc
ch thuc ISP2 v ISP2 s khng s dng AS24 i n cc ch thuc ISP1. Tt
nhin, ISP1 hoc ISP2 c th buc lu lng nh tuyn trc tip ti AS24 thng qua
nh tuyn tnh hoc mc nh. chng li iu ny, b nh tuyn ti bin ca AS
24 c cu hnh lc lu lng chuyn tip i qua.
166

Chng 3. Lp Mng

H t tr a kt ni chuyn tip
H t tr a kt ni chuyn tip l h c nhiu hn mt kt ni ti mng ngoi v
c th c s dng chuyn tip lu lng ti cc h t tr khc (Hnh 3.52).

Hnh 3.52: H t tr a kt ni chuyn tip

PT

IT

AS chuyn tip c th nh tuyn lu lng chuyn tip bng cch chy BGP
trong, nh vy cc b nh tuyn bin trong cng AS c th chia s thng tin BGP. C
th s dng thm cc b nh tuyn ph chuyn tip thng tin BGP t b nh
tuyn bin ny n b nh tuyn bin khc. BGP c th chy bn trong AS thc
hin vic trao i thng tin ny.
Khi BGP chy bn trong AS, n c gi BGP trong (Internal BGP). Khi BGP
chy gia cc h t tr, n c gi l BGP ngoi (External BGP). Nu vai tr ca
BGP b nh tuyn l nh tuyn lu lng IBGP, n c gi l b nh tuyn
chuyn tip. Cc b nh tuyn nm bin ca AS v s dng EBGP trao i thng
tin vi ISP c gi l b nh tuyn bin.
Khi no khng s dng BGP

Trong nhiu trng hp, chnh sch nh tuyn trong AS nht qun vi chnh sch
ca ISP. Trong nhng trng hp ny, khng cn s dng BGP trao i thng tin
nh tuyn vi ISP. Thay vo , vic kt ni c th thng qua s kt hp gia cc
tuyn tnh v cc tuyn mc nh.
Khng s dng BGP bn trong AS trong cc trng hp sau:
Ch c duy nht mt kt ni ti Internet hoc AS khc.
Chnh sch nh tuyn trn Internet v vic la chn tuyn khng lin quan
n AS.
Cc b nh tuyn khng c RAM v nng lc x l mnh chy
BGP.
167

Chng 3. Lp Mng

Khng hiu r v lc tuyn v qu trnh la chn tuyn BGP.


Tuyn lin kt gia cc h t tr c bng thng thp.

Tuyn tnh

Tuyn mc nh

Qung co mng mc
nh nh mt IGP

Hnh 3.53: Ch s dng BGP khi chnh sch nh tuyn khc vi ISP

PT

3.4.6.2 Hot ng ca BGP

IT

Trong Hnh 3.53, b nh tuyn A qung co mt mng mc nh vo AS thng


qua mt giao thc trong, v d nh RIP. Mt tuyn tnh s to kt ni thng qua b
nh tuyn B ti AS. ISP ang chy BGP v c nhn din bi cc BGP b nh
tuyn khc trn Internet. Ni chung, h t tr ch nn chy BGP khi c chnh sch nh
tuyn khc vi chnh sch nh tuyn ca ISP.

Cp nht nh tuyn BGP

BGP c nh ngha trong RFC 1772. Chc nng ca BGP l trao i thng tin
nh tuyn gia cc h t tr v m bo vic la chn mt ng i khng vng lp.
BGPv4 l phin bn u tin ca BGP h tr CIDR v tng hp tuyn. Cc giao thc
nh tuyn trong ph bin nh RIP, OSPF v EIGRP s dng metric chn tuyn ti
u. BGP khng s dng metric. Thay vo , n a ra quyt nh nh tuyn da trn
chnh sch.
Cc cp nht BGP c truyn i bng cch s dng TCP trn cng 179. Ngc
li, cc cp nht RIP c truyn i bng cch s dng UDP trn cng 520, trong khi
OSPF khng s dng giao thc lp 4. Do BGP dng TCP, nn gia cc BGP b nh
tuyn phi c kt ni IP. Kt ni TCP phi c thit lp trc khi trao i cp nht
nh tuyn. Do vy BGP tha hng c tnh hng kt ni v tin cy t TCP.

168

Chng 3. Lp Mng

Hnh 3.54: ng i AS

Hng xm BGP

IT

m bo vic la chn ng i khng vng lp, BGP xy dng th v cc


h t tr da vo thng tin c trao i gia cc BGP hng xm. BGP coi ton b
mng nh mt th (cy) h t tr. Kt ni gia hai h t tr bt k to nn mt
ng i trong th. Thng tin v ng i c biu din bng mt chui cc s
nhn dng AS v c gi l ng i AS. Chui ny to thnh mt tuyn ti mt
ch xc nh (Hnh 3.54).

PT

Hai b nh tuyn BGP c gi l hng xm hoc ng ng khi c mt kt ni


BGP qua TCP c thit lp gia chng. Cc b nh tuyn hng xm trao i nhiu
gi thit lp v xc nhn cc tham s ca kt ni, v d nh phin bn ca BGP
(Hnh 3.55). Nu c bt k s khng thng nht no gia cc b nh tuyn hng xm,
thng bo li c gi i v kt ni b hy b.

Hnh 3.55: Thit lp phin hng xm

Khi cc b nh tuyn hng xm thit lp thnh cng kt ni, chng trao i vi


nhau tt c cc tuyn hin c. Sau bc trao i ban u ny, bn tin cp nht c
gi i mi khi mng c s thay i (Hnh 3.56). Cp nht gia tng (ch gi nhng
thng tin thay i) hiu qu hn vic gi ton b bng nh tuyn. iu ny c bit
ng vi b nh tuyn BGP v chng c th cha bng nh tuyn Internet y .

169

Chng 3. Lp Mng

Hnh 3.56: Cp nht nh tuyn ch cha nhng thay i

Cc b nh tuyn hng xm qung co cc mng c th ti thng qua n bng


cch s dng gi cp nht nh tuyn. Gi ny cha tin t ca tuyn, ng i AS,
cc thuc tnh ca ng i nh u tin, v mt s thuc tnh khc.
Thng tin v kh nng ti mt mng c th thay i, chng hn khi mt tuyn b

PT

IT

li hoc mt tuyn ti u hn xut hin. BGP thng bo iu ny cho b nh tuyn


hng xm bng cch rt li cc tuyn khng hp l v thm thng tin nh tuyn mi
(Hnh 3.57). Cc tuyn rt li l mt phn ca thng bo cp nht nh tuyn. B nh
tuyn BGP lu tr mt bng cha cc phin bn ca bng nh tuyn nhn c t
mi hng xm. Nu bng nh tuyn thay i, BGP tng gi tr phin bn ln 1 n v.
Vic gia tng nhanh chng s phin th hin tnh trng thiu n nh ca mng, hay c
th do cu hnh sai.

Rt li tuyn 4.0.0.0/8

Hnh 3.57: Rt li tuyn khng hp l

Nu khng c tuyn no thay i, b nh tuyn BGP u n gi cc gi


Keepalive duy tr kt ni. Theo mc nh, c 60 giy, cc gi Keepalive c di
19 byte li c gi i. Do dung lng nh nn cc gi ny chim mt lng bng
thng v thi gian x l ca CPU khng ng k.
Cc loi gi BGP
Giao thc BGP s dng nhiu loi gi khc nhau. Mi gi cha mt tiu BGP
chung nh trn Hnh 3.58.
170

Chng 3. Lp Mng

Masker

Length

Type

Hnh 3.58: Tiu BGP

Chc nng ca cc trng trong tiu BGP nh sau:


Masker: Trng 16 byte ny c d phng s dng cho chng thc hoc
pht hin mt ng b gia cc b nh tuyn hng xm.

Length: Trng 2 byte ny nh ngha chiu di tng ca gi, gm c phn


tiu . Gi BGP nh nht c ln 19 byte (16 +2 +1) v ln nht l 4096
byte.

Type: Trng 1 byte ny nh ngha loi gi. Trng ny c gi tr t 1 n


4, tng ng vi bn loi gi di y.

IT

Gi Open

PT

to mi quan h hng xm, BGP b nh tuyn m (thit lp) mt kt ni


TCP vi hng xm v gi mt gi Open. Nu hng xm chp nhn quan h hng
xm, n tr li bng gi Keepalive, ngha l mi quan h hng xm c thit
lp gia hai b nh tuyn. Hnh 3.59 minh ho nh dng ca gi Open.

Tiu chung

(19 byte; Type = 1)


Version
AS of Router

Hold Time
BGP identifier

Option length
Option
(Chiu di bin thin)

Hnh 3.59: nh dng gi Open

Version: Trng 1 byte ny nh ngha phin bn ca BGP. Phin bn hin


171

Chng 3. Lp Mng

nay l BGP 4.
AS of Router: Trng 2 byte ny nh ngha s hiu AS cha b nh tuyn.

Hold Time: Trng 2 byte ny nh ngha s giy ti a trc khi mt trong


hai pha nhn gi Keepalive hoc gi Update t pha kia. Nu b nh tuyn
khng nhn c nhng gi ny trong khong thi gian gi, n coi nh hng
xm khng cn hot ng.

BGP identifier: Trng 4 byte ny ch r b nh tuyn gi gi Open. B


nh tuyn thng s dng mt trong cc a IP ca n lm s hiu BGP.

Option length: Gi Open c th cha mt s tham s tu chn. Trng 1


byte ny nh ngha chiu di ca phn tu chn. Nu khng c tu chn, gi
tr trng ny bng 0.

Option: Nu gi c cha tu chn, th mi tham s tu chn c hai trng


con: chiu di tham s v gi tr tham s. Hin nay mi ch c mt tham s
tu chn c nh ngha l tu chn chng thc.

IT

Gi Update

PT

Gi Update l tri tim ca giao thc BGP. N c BGP b nh tuyn s dng


rt li cc mng ch qung co trc , thng bo mt tuyn ti ch mi hoc
thc hin c hai chc nng ny. Ch rng BGP c th rt li nhiu mng ch
c qung cp trc , nhng n ch c th qung co mt ch mi trong mt gi
cp nht. nh dng ca gi Update c ch ra trong Hnh 3.60.

Tiu chung

(19 byte; Type = 2)

Unfeasible routes-

length

Withdrawn routes
(Chiu di bin thin)
Path attributes length
Path attributes

(Chiu di bin thin)


Network layer reachability information
(Chiu di bin thin)

Hnh 3.60: nh dng gi Update

Unfeasible routes length: Trng 2 byte ny nh ngha chiu di ca trng


172

Chng 3. Lp Mng

tip theo.

Withdrawn routes: Trng ny lit k tt c cc tuyn phi xo khi danh


sch c qung co ln trc.

Path attributes length: Trng 2 byte ny nh ngha chiu di ca trng


tip theo.

Path attributes: Trng ny nh ngha cc thuc tnh ca ng i ti mng


c qung co.

Network layer reachability information: Trng ny nh ngha mng


c thc s qung co trong gi ny. N c trng chiu di v mt tin t
a ch IP. Chiu di nh ngha s bit ca tin t. Tin t nh ngha phn a
ch mng. V d, nu mng l mng lp B vi phn a ch mng l 153.18 th
gi tr trng chiu di l 16 (16 bit) v tin t l 153.16.
Gi Keepalive

IT

Cc BGP b nh tuyn trao i u n cc gi Keepalive (trc khi thi gian


gi ca chng ht hn) bo cho cc b nh tuyn khc bit rng chng vn tn

PT

ti. Gi Keepalive ch cha phn tiu chung c ch ra trong Hnh 3.61.

Tiu chung

(19 byte; Type = 3)

Hnh 3.61: nh dng gi Keepalive

Gi Notification
Gi Notification c b nh tuyn gi i mi khi c li hoc b nh tuyn

mun ng kt ni. nh dng ca gi ny c ch ra trong Hnh 3.62.

173

Chng 3. Lp Mng

Tiu chung
(19 byte; Type = 4)
Error code
Error subcode
Error data
(Chiu di bin thin)

Hnh 3.62: nh dng gi Notification

Error code: Trng 1 byte ny nh ngha loi li.

Error subcode: Trng 1 byte ny nh ngha thm v cc kiu li trong mi


loi.

Error data: Trng ny c s dng cung cp thm thng tin chun


on li.

Qu trnh tha thun BGP

IT

PT

Qu trnh tha thun BGP gm nhiu giai on, c th c miu t theo khi
nim ca my hu hn trng thi.

Hnh 3.63: My hu hn trng thi BGP

My hu hn trng thi l mt tp hp hu hn cc trng thi ca mt qu trnh, s


kin no gy ra nhng trng thi ny v s kin no s dn n t nhng trng thi
ny. Hnh 3.63 minh ha my hu hn trng thi ca BGP, n cha cc trng thi v
mt s s kin gy ra chng.
Su trng thi ca my hu hn trng thi BGP gm:
174

Chng 3. Lp Mng

Idle: l trng thi u tin ca kt ni BGP. BGP ang i s kin khi


ng, thng l s kin c khi to bi mng hoc ngi qun tr. Khi c
s kin khi ng, BGP khi to ti nguyn v thit lp li b nh thi th
kt ni. Sau , n bt u lng nghe xem c thng bo TCP no yu cu n
tr li trng thi Idle t mt trng thi no trong trng hp c li
khng.
Connect: Trong trng thi ny, BGP i cho kt ni TCP hon thnh. Nu
thnh cng, n chuyn sang trng thi OpenSend. Nu kt ni TCP li, n
chuyn v trng thi Active, v b nh tuyn th kt ni li. Nu b nh
thi Th kt ni li ht hn, trng thi c gi trng thi Connect, b
nh thi c t li v kt ni TCP c khi to. Trong trng hp c
mt s kin khc, c th do mng hoc ngi qun tr khi to, trng thi
tr v Idle.

PT

IT

Active: trng thi ny, BGP c gng c c mt hng xm bng cch


khi to mt kt ni TCP. Nu thnh cng, n chuyn sang trng thi
OpenSend. Nu b nh thi th kt ni li ht hn, BGP khi to li b
nh thi v chuyn sang trng thi Connect. Khi trng thi Active, BGP
vn nghe xem c kt ni no c khi to t pha b nh tuyn khc
khng. Trng thi c th tr v Idle nu mt s s kin khc xut hin,
chng hn s kin dng do h thng hoc ngi qun tr khi to.
Ni chung, trng thi ca mt b nh tuyn chuyn lin tc gia
Connect v Active ch ra rng c li vi kt ni TCP. Li c th do b
nh tuyn khng th ti c a ch IP ca hng xm.

OpenSend: trng thi ny, BGP ang i gi Open t hng xm. Gi


Open nhn c s c kim tra. Trong trng hp c li, chng hn s
phin bn khng tng thch hoc mt AS khng c chp nhn, h thng
gi mt thng bo li v chuyn v trng thi Idle. Nu khng c li, BGP
bt u gi gi Keepalive v khi to li b nh thi Keepalive. trng
thi ny, thi gian gi c tha thun v gi tr nh nht c chn. Nu
thi gian gi c tha thun l 0, b nh thi gi v b nh thi
Keepalive khng c khi to li.
trng thi OpenSend, BGP nhn din xem hng xm c thuc cng
AS hay khng. BGP thc hin iu ny bng cch so snh s AS ca n vi
s AS ca hng xm. Nu cng AS th hai b nh tuyn l hng xm IBGP,
nu khc th l hng xm EBGP.

175

Chng 3. Lp Mng

Khi ngt kt ni TCP, trng thi quay tr v Active. i vi cc li


khc, chng hn b nh thi gi ht hn, BGP gi mt gi thng bo vi
m li tng ng. Sau tr v trng thi Idle.
OpenConfirm: trng thi ny, BGP i gi Notification hoc gi
Keepalive. Nu nhn c gi Keepalive, trng thi chuyn sang
Established v tha thun hng xm hon thnh. Nu h thng nhn c
gi Update hoc Keepalive, n khi to li b nh thi gi, gi s rng thi
gian gi c tha thun khc 0. Nu nhn c gi Notification, trng thi
chuyn v Idle. H thng gi nh k gi Keepalive. Trong trng hp ngt
kt ni TCP hoc phn ng li s kin dng, c khi to bi h thng
hoc ngi qun tr, trng thi chuyn v Idle. phn ng li cc s kin
khc, h thng gi gi thng bo vi mt m li v tr v trng thi Idle.

IT

Established: l trng thi cui cng trong qu trnh tha thun hng xm.
BGP bt u trao i gi Update vi hng xm. B nh thi gi c khi
to li mi khi nhn c thng bo Update hoc thng bo Keepalive.

PT

Mi cp nht u c kim tra li, chng hn mt hoc lp thuc tnh. Nu thy


li, thng bo li c gi ti hng xm. Nhn c bt k thng bo li no trong
trng thi Established buc tin trnh BGP chuyn hng xm v trng thi Idle. Nu b
nh thi gi ht hn, thng bo ngt kt ni c gi i hoc nu nhn c s kin
dng, h thng tr v trng thi Idle.
Cc thuc tnh ca BGP

Rt nhiu cng vic khi cu hnh BGP tp trung vo cc thuc tnh ca ng i.


Mi tuyn c mt tp thuc tnh, c th gm: thng tin ng i, u tin tuyn, bc
nhy tip theo v thng tin tng hp. Cc nh qun tr s dng nhng gi tr ny
thc thi chnh sch cho tuyn. Da vo cc thuc tnh, BGP c th c cu hnh
lc thng tin nh tuyn, chn ng i a thch hoc ty chnh cc hnh ng khc.
Cc thuc tnh BGP s c trnh by chi tit phn sau.
Mi gi cp nht u c mt dy thuc tnh ng i c chiu di bin thin vi
dng nh sau: <loi thuc tnh, di thuc tnh, gi tr thuc tnh>
Do cc thuc tnh ng i s c s dng mt cch rng ri khi cu hnh chnh
sch nh tuyn, nn khng phi mi trin khai BGP u c th nhn din cng cc
thuc tnh. Di y l 4 loi thuc tnh khc nhau:
o Thng dng bt buc - L thuc tnh bt buc phi c trong gi cp nht
BGP. N phi c nhn ra bi tt c cc trin khai BGP. Nu thiu thuc
tnh ny, thng bo li s c to ra. iu ny m bo rng tt c cc

176

Chng 3. Lp Mng

trin khai BGP phi thng nht vi nhau mt tp thuc tnh chun. V d v
thuc tnh thng dng bt buc l thuc tnh AS PATH.
o Thng dng ty chn L thuc tnh phi c nhn ra bi tt c trin
khai BGP nhng c th khng c gi km vi gi cp nht. Mt v d v
thuc tnh ny l LOCAL_PREF.
o Ty chn chuyn tip L thuc tnh c th c hoc khng c nhn
ra bi tt c trin khai BGP. C ngha n l ty chn. Tuy nhin do l thuc
tnh chuyn tip nn BGP phi chp nhn v qung b thuc tnh ngay c
khi n khng nhn ra c thuc tnh.
o Ty chn khng chuyn tip L thuc tnh c th c hoc khng c
nhn ra bi tt c trin khai BGP. Cho d BGP c nhn ra thuc tnh hay
khng, n cng khng chuyn ti cc BGP hng xm v y l thuc tnh
khng chuyn tip.

IT

Mi thuc tnh c nhn dng bi loi v m. Bng 3.7 lit k cc m thuc


tnh hin ang c s dng.
Bng 3.7: Mt s thuc tnh ng i hin ang s dng

Loi

PT

M thuc tnh
1 ORIGIN

Thng dng bt buc

2 AS_PATH

Thng dng bt buc

3 NEXT_HOP

Thng dng bt buc

4 MULTI_EXIT_DISC

Ty chn khng chuyn tip

5 LOCAL_PREF

Thng dng ty chn

6 ATOMIC_AGGREGATE

Thng dng ty chn

7 AGGREGATOR

Thng dng ty chn

8 COMMUNITY

Ty chn chuyn tip

9 ORIGINATOR_ID

Ty chn chuyn tip

177

Chng 3. Lp Mng

3.5 Tng kt
Trong chng ny trnh by nhng vn c bn nht lin quan n hot ng
ca lp Mng.
Chc nng ca lp Mng l chuyn cc gi tin t ngun ti ch qua mi trng
lin mng. C th ni, lp mng l lp thp nht x l vic truyn t u cui ti u
cui. hon thnh c nhim v chuyn cc gi tin n ch, lp mng phi bit
c cu trc lin kt ca mng v la chn cc ng i thch hp cho gi tin qua
mng. Chc nng ny c gi l nh tuyn, v y l chc nng quan trng nht ca
lp mng.
nh tuyn l s la chn mt con ng truyn mt n v d liu (gi tin)

IT

t trm ngun n trm ch trong mt lin mng. Qu trnh nh tuyn bao gm hai
chc nng: xc nh ng i v chuyn mch. Chc nng xc nh ng i chn ra
mt ng i ti u n ch theo mt tiu ch no . Chc nng chuyn mch
chuyn gi tin t cng vo ti cng ra tng ng vi ng i ti u chn.

PT

C nhiu cch phn loi nh tuyn, trong cch phn loi ph bin nht l
phn thnh nh tuyn tnh v nh tuyn ng; nh tuyn vect khong cch v nh
tuyn trng thi lin kt. nh tuyn tnh l nh tuyn m cc tuyn c cp nht
nhn cng bi ngi qun tr mng. Cc tuyn tnh s khng t ng thay i trong
trng hp tp mng thay i. Thay vo , ngi qun tr mng phi cp nht li
tuyn mt cch nhn cng. nh tuyn ng t ng cp nht tuyn khi tp mng
thay i.
nh tuyn vect khong cch tnh ton tuyn ti u a trn khong cch mng
(s bc nhy). Cc b nh tuyn s dng giao thc nh tuyn vect khong cch
gi nh k cp nht nh tuyn ti tt c hng xm. Cp nht ny cha ton b bng
nh tuyn ca b nh tuyn. nh tuyn trng thi lin kt s dng gii thut ng
i ngn nht trc (SPF) tnh ton tuyn ti u. Cc b nh tuyn s dng nh
tuyn trng thi lin kt ch gi mt phn thng tin trong bng nh tuyn, nhng li
gi ti ton b b nh tuyn trong mng. Vic gi cng khng c thc hin nh k
m c thc hin lc khi to hoc khi tp mng thay i.
Cc giao thc lp mng in hnh c trnh by l IP, ICMP, ARP/RARP v
cc giao thc nh tuyn nh RIP, OSPF, BGP. Cc giao thc nh tuyn c th c
phn loi theo nhiu cch, ph thuc vo vic chng c s dng u trong mi
quan h vi doanh nghip. Cc giao thc chy bn trong doanh nghip c gi l
giao thc trong (IGP), chng hn RIPv1; RIPv2; IGRP; EIGRP v OSPF. Giao thc
178

Chng 3. Lp Mng

chy bn ngoi doanh nghip, hoc gia cc h t tr, c gi l giao thc ngoi
(EGP). BGPv4 l mt giao thc EGP ph bin nht hin nay.

3.6 Cu hi n tp
1. Gii thiu cc chc nng ca lp Mng v bi ton nh tuyn.
2. Gii thiu cc khi nim c bn v nh tuyn.
3. Nu cc phng php phn loi k thut nh tuyn.
4. Phn bit nh tuyn tnh v nh tuyn ng.
5. Trnh by cc c im chnh ca k thut nh tuyn vect khong cch.
6. Trnh by cc c im chnh ca k thut nh tuyn trng thi lin kt.

IT

7. Nu khi nim v nh tuyn lai cn bng.


8. Trnh by cu trc ca IP datagram
9. Trnh by cc lp a ch IP

10. Khi nim phn mng con v cch chia phn mng con

PT

11. Trnh by nhng c im chnh ca giao thc ICMP


12. Trnh by nhng c im chnh ca giao thc ARP
13. Trnh by nhng c im chnh ca giao thc RARP
14. Trnh by nhng c im chnh ca giao thc nh tuyn RIP
15. Trnh by nhng c im chnh ca giao thc nh tuyn OSPF
16. Trnh by nhng c im chnh ca giao thc nh tuyn BGP

179

Chng 4. Lp Giao vn

CHNG 4.

LP GIAO VN

Lp giao vn khng ch l mt lp bnh thng, m l tri tim ca ton b h


thng phn lp giao thc. Nhim v ca n l cung cp, vn chuyn mt cch c hiu
qu nht d liu t my ch n my ch, mt cch c lp vi mng vt l hay mng
hin ti ang s dng. Nu khng c lp giao vn, ton b cc lp giao thc u tr
nn v ngha. Trong chng ny, chng ta s nghin cu mt cch chi tit v lp giao
vn, bao gm cc dch v, thit k, giao thc v hiu sut ca n.
4.1 Cc dch v giao vn
4.1.1.1 Dch v c cung cp ti cc lp trn

PT

IT

Mc tiu cui cng ca lp giao vn l cung cp c mt dch v hiu qu,


ng tin cy, chi ph thp n vi ngi s dng, thng thng l cc qu trnh trong
lp ng dng. t c mc tiu ny, lp giao vn s dng cc dch v c cung
cp bi lp mng. Phn cng v/hoc phn mm nm trong lp giao vn lm nhim v
c gi l thc th truyn ti. Thc th truyn ti c th c t trong mt h
iu hnh, trong qu trnh s dng ring bit, trong mt gi th vin lin kt vi cc
ng dng mng, hoc c hnh dung trn card mng. Cc mi lin h (v mt logic)
ca cc lp mng , giao vn v ng dng c minh ha Hnh 4.1.

Hnh 4.1: Lp mng, giao vn v ng dng

Ging nh 2 loi dch v mng, hng kt ni v khng kt ni, cng c 2 loi


dch v giao vn. Dch v giao vn hng kt ni cng tng t nh bn dch v
mng. c hai trng hp, kt ni c ba giai on: thit lp, truyn d liu v gii
phng kt ni. Vic gii quyt v kim sot s truyn ti cng tng t c hai lp.
Hn na, dch v giao vn phi kt ni cng rt ging vi dch v mng phi kt ni.
Cu hi tt yu c t ra: Nu cc dch v lp giao vn ging vi dch v lp
mng , vy ti sao li cn phi c hai lp ring bit? Ti sao mt lp li khng ?
180

Chng 4. Lp Giao vn

PT

IT

Cu tr li rt tinh t nhng li quan trng, v m li Hnh 1.3. M truyn ti chy


hon ton trn my ngi dng, nhng lp mng phn ln li chy trn cc b nh
tuyn, c iu hnh bn pha nh cung cp (t nht l cho mt mng din rng ).
iu g xy ra nu lp mng cung cp dch v khng y ? Gi s n thng xuyn
mt gi? iu g s xy ra nu cc b nh tuyn gp vn bt c lc no?
Vn xy ra, l nhng g? Ngi dng khng c c quyn iu khin
trn lp mng, v vy, h khng th gii quyt c cc vn ca dch v km bng
cch s dng cc b nh tuyn tt hn hay t nhiu b x l li hn trong lp lin
kt d liu. Kh nng duy nht t lp mng ln trn cc lp khc l ci thin
cht lng dch v. Nu trong mt mng hng kt ni , mt n v truyn ti c
thng bo truyn ti mt na qung ng th b mt kt ni mng, khng c mt du
hiu no cho bit c iu g xy ra vi nhng d liu ang trong qu trnh truyn
ti, n s c thit lp mt kt ni mng mi ti n v truyn ti t xa. Vic s dng
kt ni mng mi ny, n c th gi mt truy vn ti cp ngang hng vi n kim
tra d liu no n v khng n, sau tm li t ni n b ngt.
V bn cht, s tn ti ca lp giao vn lm c th lm cho dch v giao vn tr
nn ng tin cy hn so vi cc dch v mng c bn. Vic mt gi tin v thiu ht d
liu c th c pht hin v b li bi lp giao vn. hn na, cc dch v giao vn
nguyn thy c th c thc hin nh l cc cuc gi ti cc hm th vin lm
chng tr nn c lp vi cc dch v mng nguyn thy. Cc cuc gi dch v mng
c th thay i ng k t mng ny sang mng khc ( v d: dch v phi kt ni ca
mng LAN c th khc hon ton so vi dch v hng kt ni ca mng WAN ).
Bng cch du i cc dch v mng ng sau mt tp cc dch v truyn ti nguyn
thy, s thay i dch v mng ch yu cu thay th mt tp cc hm th vin bi mt
ci khc m c nhng chc nng ging nhau vi mt dch v c bn khc.
Nh c lp giao vn, lp trnh vin c th vit m theo mt b tiu chun ban
u v cc chng trnh ny lm vic trn mt lot cc mng m khng cn phi lo
lng v vic i ph vi cc giao din mng con khc nhau v s truyn ti khng
ng tin cy. Nu tt c cc mng tht u c hon thin v c cc dch v nguyn
thy nh nhau v c m bo khng bao gi thay i, th lp giao vn c th
khng c cn n. Tuy nhin, trong thc t, n thc hin tt cc chc nng quan
trng ca vic phn ly cc lp trn vi k thut, thit k v cc thiu st ca mng con.
V l do ny, nhiu ngi phn bit gia cc lp t 1 n 4 trn mt mt v
cc lp t 4 tr ln trn mt khc. Bn lp di cng c xem nh l nh cung cp
dch v giao vn, trong khi cc lp trn c coi l ngi dng dch v giao vn. S
phn bit ny ca nh cung cp so vi ngi dng c mt tc ng ng k v thit k
ca cc lp v t lp giao vn vo mt v tr quan trng, v n to thnh bin gii
chnh gia cc nh cung cp v ngi s dng cc dch v truyn d liu ng tin cy.
4.1.1.2 Dch v giao vn nguyn thy
cho php ngi dng truy cp dch v giao vn, lp giao vn phi cung cp
mt s hot ng ti cc chng trnh ng dng, chnh l giao din dch v giao
181

Chng 4. Lp Giao vn

vn. Mi mt dch v giao vn th c mt giao din ring ca n. Trong phn ny,


chng ta s xem xt mt dch v giao vn n gin ( gi thit ) v giao din ca n
thy c bn cht vn . phn tip theo, chng ta s nhn vo v d thc t.
Dch v giao vn th tng tng vi dch v mng, nhng c mt s im khc
nhau quan trng. im khc nhau chnh l dch v mng c dng m hnh ha
cc dch v c cung cp bi mng thc. Mng thc c th b mt gi tin, v vy dch
v mng ni chung l khng ng tin cy. Ngc li, dch v giao vn (hng kt ni)
li rt ng tin cy. Tt nhin, cc mng thc t th khng c li, nhng mc ch
chnh ca lp giao vn l cung cp mt dch v tin cy trn cc mng khng tin cy.
V d, hy xem xt hai qu trnh kt ni trong UNIX. S kt ni gia chng
c cho l hon ho, khng mun tha nhn nhng th nh mt gi tin, nghn mng
hay bt c iu g nh th. Nhng g mong mun l tin cy ca kt ni t 100%.
Qu trnh A a d liu vo mt u ca ng dn, v qu trnh B ly n ra u
khc. l tt c nhng vn ca dch v giao vn theo hng kt ni giu i
nhng im thiu st ca dch v mng ngi dng ch c th gi nh s tn ti
ca mt dng bit li.

IT

Mt khc, lp giao vn cng c th cung cp dch v (gi d liu ) khng tin


cy. Tuy nhin, iu ny rt t, v vy chng ta s tp trung ch yu vo dch v giao
vn hng kt ni trong chng ny. Tuy vy, chng ta cng s ni thm mt cht sau
v mt s ng dng, chng hn nh nhng my ch pha khch hng v dng a
phng tin nhng ci m c hng li t vic truyn ti phi kt ni .

PT

im khc nhau th 2 gia dch v mng v dch v giao vn l i tng m


cc dch v hng ti. Dch v mng th ch c s dng bi cc n v truyn ti.
Ch c mt s t ngi dng vit ra cc n v truyn ti ring cho h, v do , c t
ngi hoc chng trnh c th nhn thy c ci li ca dch v mang. Ngc li,
c rt nhiu chng trnh ( v ngi lp trnh ) c th nhn thy s truyn ti nguyn
thy. Do vy, cc dch v giao vn tr nn thun tin v d s dng hn.
c c tng cho nhng g dch v giao vn c th t c, chng ta hy
xem xt 5 khi nim c bn c lit k Bng 4.1 di y. Giao din truyn ti l
xng sng, n mang nhng iu c bn nht m giao din truyn ti c hng kt ni
phi lm. N cho php cc chng trnh ng dng c th thit lp, s dng, sau gii
phng kt ni, nhng th cho nhiu ng dng.
Bng 4.1: Cc khi nim c bn ca dch v giao vn n gin

182

Chng 4. Lp Giao vn

PT

IT

xem cch thc m cc khi nim cn bn s dng, chng ta xem xt mt ng


dng vi my ch v mt s khch hng t xa. bt u, my ch thc hin mt
lnh Lng nghe, thng thng l gi mt hm th vin lm cho h thng gi chn
my ch cho n khi khch hng chuyn ln. Khi my khch mun trao i vi my
ch, n s thc hin lnh Kt ni. Cc n v truyn ti thc hin cc lnh c bn ny
ny bng cch chn pha gi v gi gi tin n my ch. Gi tin ny mang mt thng
bo ca lp vn chuyn cho n v vn chuyn ca my ch.
Mt lu v thut ng y. Do thiu mt thut ng chnh xc hn, chng ta s
s dng t vit tt TPDU ( n v d liu giao thc truyn ti) cho cc thng bo
c gi t cc n v truyn ti vi nhau. Do vy, cc TPDU ( c trao i bi lp
giao vn ) c cha trong cc gi tin ( trao i bi lp mng ). i li, cc gi d
liu li c cha trong khung ( v c trao i bi lp lin kt d liu ). Khi mt
khung n, lp lin kt d liu s x l cc tiu ca khung v chuyn ni dung ca
khung ti cc thc th mng. Cc thc th mng x l tiu gi tin, v chuyn ni
dung trng ti gi tin ti thc th truyn ti. iu ny c minh ho trong Hnh 4.2.

Hnh 4.2: M hnh ca TPDU, gi v khung

Tr li vi v d v my ch pha khch hng, kt ni cuc gi ca khch hng


gi yu cu kt ni TPDU ti my ch. Khi yu cu c gi n, thc th truyn ti
s kim tra thy rng cc my ch chn trn Lng nghe ( tc l, quan tm n
vic x l yu cu ). Sau n m chn my ch v gi lnh Chp nhn kt ni
TPDU tr li pha khch hng. Khi m TPDU n, pha khch cng c m v kt
ni c thit lp.
D liu c th c trao i bng cch s dng cc lnh Gi v Nhn c bn.
Trong mt hnh thc n gin, mt trong 2 bn c th chn lnh Nhn i bn kia
thc hin lnh Gi. Khi m TPDU n, pha nhn c m. Sau n x l cc
TPDU v gi tr li li. S ny c coi l hot ng tt nu c hai bn c th theo
di ln lt gi cho nhau.
Mt iu ch rng, ti lp giao vn, ngay c mt trao i d liu mt chiu
cng phc tp hn hn so vi ti lp mng. Khi kt thc, tt c cc gi d liu c
gi i cng s c ghi nhn li. Cc gi m iu khin cc TPDU cng c cng
nhn mt cch trc tip hay gin tip. Nhng s ghi nhn ny c qun l bi cc
thc th truyn ti, s dng giao thc lp mng, v n khng hin th ti nhng ngi
dng truyn ti. Tng t nh vy, cc thc t truyn ti cng cn phi quan tm n
183

Chng 4. Lp Giao vn

PT

IT

vn thi gian v s truyn pht li. Khng c mt thit b no hin th cho ngi
dng truyn ti. ti ngi dng truyn ti, kt ni l mt ng bit ng tin cy:
mt ngi dng gi cc bit mt u v h nhn li n u bn kia. Kh nng ny
l l do m cc giao thc lp giao vn thc s l mt cng c mnh m.
Khi m kt ni khng cn cn thit, n phi c ngt gii phng khng gian
gia 2 thc th truyn ti. Ngt kt ni c hai loi: i xng v bt i xng. Trong
kiu bt i xng: ngi dng truyn ti c th cp 1 lnh Ngt kt ni c bn l kt
qu trong lnh Ngt kt ni ca TPDU c gi ti thc th truyn ti t xa. Khi n
n ni, kt ni c gii phng.
Trong kiu i xng: mi chiu c ng ring bit, c lp vi nhau. Khi mt
bn Ngt kt ni, c ngha l n khng c d liu gi i, nhng vn sn sng nhn
d liu t cc i tc ca n.Trong m hnh ny, mt kt ni c gii phng khi c 2
bn u Ngt kt ni.
S minh ha cho vic thit lp v gii phng kt ni n gin c m t
trong Hnh 4.3. Qu trnh chuyn i c nhn in nghing l gi tin n. ng lin
hin th trng thi khch hng. Cc ng t nt hin th trng thi my ch.
Mi chuyn tip c kch hot bi mt s s kin, hoc l mt lnh c bn
c thc hin bi ngi dng truyn ti cc b hay mt gi tin n. n gin,
chng ta gi nh rng mi TPDU u c ghi nhn ring bit. Chng ta cng gi
nh rng mt m hnh ngt kt ni i xng c s dng, vi cc khch hng u
tin. Lu rng m hnh ny hon ton khng h phc tp. Chng ta s xem xt cc
m hnh thc t phn sau.

Hnh 4.3 S chng trnh qun l kt ni n gin

4.2 Chc nng lp giao vn


Dch v giao vn c thc hin bi mt giao thc truyn ti s dng gia cc
thc th truyn ti. mt kha cnh no , giao thc truyn ti ging nh cc giao
184

Chng 4. Lp Giao vn

thc lin kt d liu nghin cu chi tit trong chng 2. C hai phi i ph vi
kim sot li, trnh t, v kim sot lung v cc vn khc.
Tuy nhin, s khc bit ng k gia hai vn cng tn ti. Nhng khc bit
ny l do s khng tng ng ln gia mi trng trong hai giao thc hot ng,
nh trong Hnh 4.4. Ti lp lin kt d liu, hai router giao tip trc tip thng qua
mt knh vt l, trong khi lp giao vn, knh vt l ny c thay th bng ton b
phn mng . S khc bit ny c nhiu ngha quan trng cho cc giao thc, nh
chng ta s thy trong chng ny.

4.2.1 nh a ch

IT

Hnh 4.4: (a) Mi trng ca lp lin kt d liu (b) Mi trng lp giao vn

PT

Khi mt ng dng (v d, mt ngi s dng) mong mun thit lp mt kt ni


n mt ng dng t xa, n phi xc nh kt ni ti u. Cc phng php thng
c s dng l xc nh a ch vn chuyn m qu trnh c th lng nghe yu cu kt
ni. Trong Internet, cc im kt thc c gi l cng. Trong mng ATM, chng
c gi l AAL-SAP. Chng ta s s dng thut ng chung TSAP (im truy cp
dch v giao vn). im kt thc tng t trong lp mng (v d, a ch lp mng)
sau c gi l NSAP. a ch IP l nhng v d ca NSAP.
Hnh 6-8 minh ha mi quan h gia NSAP, TSAP v kt ni giao vn. Trong
qu trnh ng dng, c my khch v my ch, c th gn vo mt TSAP thit lp
mt kt ni n mt TSAP t xa. Nhng kt ni ny chy qua NSAPs trn mi my
ch, nh ch ra. Mc ch ca vic c TSAPs l trong mt s mng, mi my tnh
c mt NSAP duy nht, do mt cch no l cn thit phn bit nhiu im kt
thc vn ti chia s NSAP .

185

Chng 4. Lp Giao vn

Hnh 4.5 TSAPs, NSAPs, v kt ni giao thng

PT

IT

Trong khi a ch TSAP n nh lm vic cho mt s t cc dch v quan trng


m khng bao gi thay i (v d: my ch Web), ni chung, trong qu trnh s dng,
thng mun ni chuyn vi qu trnh ngi dng khc ch tn ti trong mt thi gian
ngn v khng c mt a ch TSAP c bit trc. Hn na, s l lng ph mi
chng hot ng v nghe mt a ch TSAP n nh c ngy nu c kh nng nhiu
qu trnh my ch, hu ht trong s t c s dng. Tm li, mt k hoch tt hn
l cn thit.
Mt trong nhng chng trnh c th hin trong Hnh 4.6 trong mt hnh thc
n gin ha. N c gi l giao thc kt ni ban u. Thay v mi my ch c th
tng tng lng nghe ti mt TSAP ni ting, mi my c nhu cu cung cp dch v
cho ngi dng t xa c mt my ch qu trnh c bit hot ng nh mt i din
cho my ch s dng nhiu. N nghe mt tp hp cc cng cng mt lc, ch i mt
yu cu kt ni. Ngi dng tim nng ca mt dch v bt u bng cch lm mt
yu cu CONNECT , xc nh a ch TSAP ca dch v m h mun. Nu khng c
my ch ang ch i h, h c c mt kt ni n my ch qu trnh, nh Hnh
4.6(a).

186

Chng 4. Lp Giao vn

Hnh 4.6 thit lp mt kt ni vi mt my ch thi gian trong ngy trong my trm 2

4.2.2 Thit lp kt ni

PT

IT

Thit lp kt ni nghe c v d dng, nhng ng ngc nhin l n thc s kh


phc tp. ci nhn u tin, c v nh mt thc th vn chuyn n ch cn gi mt
Yu cu kt ni TPDU ti im n v ch i CHP NHN KT NI tr li. Vn
xy ra khi mng c th b mt, lu tr v sao chp cc gi tin. Hnh vi ny gy ra
hu qu nghim trng.
Hy tng tng mt phn mng b tc nghn v phi tha nhn hu nh khng
bao gi quay tr li trong thi gian v mi gi thi gian ra v c truyn li hai hoc
ba ln. Gi s rng phn mng s dng gi d liu bn trong v tt c cc gi tin i
theo mt con ng khc nhau. Mt s cc gi tin c th b mc kt trong mt s c
nghn mng trong cc mng con v mt nhiu thi gian n, iu ngha l chng
c lu li trong phn mng v s c y ra sau.
iu ti t nht c th l nh sau. Mt ngi s dng thit lp mt kt ni vi
mt ngn hng, gi thng ip ni vi cc ngn hng chuyn mt lng tin ln
vo ti khon ca ngi khng hon ton ng tin cy, v sau gii phng kt ni.
Tht khng may, mi gi trong mi trng hp u c nhn i v c lu tr
trong mng con. Sau khi kt ni c gii phng, tt c cc cc gi bt ra khi
mng v n cc im n theo th t, yu cu cc ngn hang thit lp mt kt ni
mi, chuyn tin (mt ln na), v gii phng cc kt ni. Ngn hng c khng c
cch no ni rng y l nhng bn sao. N phi tha nhn rng y l mt ci th
hai, c lp giao dch, v chuyn tin mt ln na. i vi phn cn li ca phn ny
chng ta s nghin cu cc vn ca bn sao hon li, vi s nhn mnh c bit v
cc thut ton thit lp kt ni trong mt cch ng tin cy, do , nhng iu ti t
nh trn c th khng xy ra.
im mu cht ca vn l s tn ti ca bn sao b tr hon. N c th b tn
cng trong cc cch khc nhau. Mt cch l s dng a ch truyn ti throw-away.
Trong phng php ny, mi ln mt a ch vn chuyn l cn thit, mt ci mi
187

Chng 4. Lp Giao vn

PT

IT

c to ra. khi mt kt ni c gii phng, a ch c b i v khng bao gi


c s dng mt ln na. Cch thc ny lm cho m hnh my ch qu trnh Hnh
4.6 l khng th.
Mt kh nng khc l cho mi kt ni mt nh danh kt ni (v d, mt s
th t tng ln cho mi kt ni thnh lp) c la chn bi cc bn khi xng v
t trong tng TPDU, trong c mt yu cu kt ni. Sau mi kt ni c gii
phng, mi t chc truyn ti c th cp nht mt bng lit k cc kt ni nh li thi
theo cp (thc th vn chuyn ngang, nhn dng kt ni) . Bt c khi no mt yu cu
kt ni xut hin, n c th c kim tra i vi bng, xem nu n thuc v mt
kt ni trc y gii phng.
Tht khng may, k hoch ny c mt l hng c bn: n i hi mi thc th
vn chuyn duy tr mt lng thng tin nht nh trong lch s thng tin v thi hn.
Nu my tnh b hng hay mt d liu, n s khng c bit nh danh kt ni s
dng.
Thay vo , chng ta cn phi c mt chin thut khc nhau. Thay v cho php
cc gi tin tn ti mi mi trong mng con, chng ta phi a ra mt c ch loi b
cc gi tin m vn cn c hobbling v. Nu chng ta c th m bo rng khng c
gi tin no tn ti lu hn mt thi gian c bit, vn tr nn phn no d qun l
hn.
Gi thi gian sng c th c hn ch ti a s dng c bit n mt
(hoc nhiu hn) nh sau trong k thut:
1. Thit k mng con b hn ch.
2. t mt truy cp hop trong mi gi.
3. Timestamping mi gi
Phng php u tin bao gm bt k cc phng php c th ngn chn cc gi
tin t vic lp, kt hp vi mt s cch ranh gii gy chm tr tc nghn trn ng
di nht c th. Cc Phng php th hai gm c b m hop khi to mt s gi tr
thch hp v gim i mi ln gi tin c chuyn tip. Giao thc mng ch n gin l
loi b bt k gi c truy cp hop tr thnh s khng. Phng php th ba yu cu
mi gi tin phi chu thi gian n c to ra, vi cc b nh tuyn ng loi b bt
k gi tin ln hn mt s tha thun thi gian. Phng php ny i hi cc ng h
nh tuyn c ng b ha, m chnh n l mt nhim v khng tm thng, tr
khi ng b ha c thc hin bn ngoi vo mng, v d nh s dng GPS hoc mt
s i pht thanh rng chng trnh pht sng thi gian chnh xc theo nh k.
4.2.3 Gii phng kt ni
Gii phng mt kt ni d dng hn vic thit lp mt kt ni. Tuy nhin, c
nhiu by hn ngi ta mong mun. Nh chng ta cp trc , c hai cch
chm dt mt kt ni: gii phng khng i xng v gii phng i xng. Gii phng
khng i xng l cch h thng in thoi hot ng: khi mt bn gc my, kt ni b
188

Chng 4. Lp Giao vn

t. Gii phng i xng x l cc kt ni nh hai kt ni theo mt hng ring bit


v i hi mi ngi s c gii phng mt cch ring bit.

IT

Gii phng khng i xng l t ngt v c th dn n mt d liu. Xem xt


cc kch bn ca Hnh 4.7. Sau khi kt ni c thit lp, my ch 1 s gi mt TPDU
n ng lc my ch 2. sau my ch 1 gi mt TPDU. Tht khng may, my ch
2 cp mt lnh DISCONNECT trc khi TPDU th hai n. Kt qu l kt ni c
gii phng v d liu b mt.

Hnh 4.7 Ngt kt ni t ngt vi mt d liu

PT

R rng, mt th tc gii phng phc tp hn l cn thit trnh mt d liu.


Mt cch l s dng gii phng i xng, trong mi chiu c gii phng c lp
ca mt ng khc. y, mt my ch c th tip tc nhn c d liu ngay c
sau khi n gi mt TPDU DISCONNECT.
Gii phng i xng lm cng vic khi mi qu trnh c mt s lng c nh
d liu gi v bit r rng khi n gi. Trong tnh hung khc, xc nh rng tt
c cc cng vic c thc hin v kt ni phi c chm dt khng phi l qu
r rng. Ngi ta c th hnh dung mt giao thc trong my ch 1 ni: ti ang
lm. Bn ang thc hin khng? Nu my ch 2 tr li: Ti ang thc hin. Tm bit,
kt ni c th c gii phng mt cch an ton.
Tht khng may, giao thc ny khng lun lun lm vic. C mt vn ni
ting minh ha vn ny. N c gi l vn hai i qun. Hy tng tng
rng mt i qun trng c ng tri trong mt thung lng, nh th hin trong Hnh
4.8. Trn c hai sn i xung quanh l cc i qun mu xanh. i qun mu trng
l ln hn so vi mt trong cc i qun mu xanh ng mt mnh, nhng tng s i
qun mu xanh l ln hn i qun mu trng. Nu mt trong hai i qun mu xanh
thc hin cuc tn cng mt mnh, n s b nh bi, nhng nu hai i qun mu
xanh tn cng cng mt lc, h s chin thng.

189

Chng 4. Lp Giao vn

Hnh 4.8 Vn hai i qun

PT

IT

i qun mu xanh mun ng b ha cc cuc tn cng ca h. Tuy nhin,


cch lin lc duy nht ca h l gi s gi i b xung thung lng, ni h c th b bt
v thng bo b mt (tc l, h phi s dng mt knh truyn thng khng tin cy).
Cu hi l: C tn ti mt giao thc m cho i qun mu xanh ginh chin thng?
Gi s rng ngi ch huy ca qun i mu xanh # 1 s gi mt thng ip :''
Ti ngh chng ta tn cng vo rng sng ngy 29 thng 3. Lm th no v n?''
By gi gi s rng cc tin nhn n, ngi ch huy i qun mu xanh # 2 ng , v
tin tr li ca ng tr v an ton ti ngi # 1. S xy ra tn cng? C l l khng, bi
v ch huy # 2 khng bit cu tr li ca ng c thng qua. Nu khng, i qun
mu xanh # 1 s khng tn cng, do , s l ngu ngc cho anh ta khi xng ln chin
u.
By gi chng ta ci thin giao thc bng cch lm cho n mt bt tay ba chiu.
Ngi khi xng ca xut ban u phi tha nhn cc phn ng. Gi s khng c
tin nhn b mt, i qun mu xanh # 2 s nhn c s tha nhn, nhng ngi ch
huy ca qun i mu xanh # 1 by gi s ngn ngi. Sau tt c, ng ta khng bit
rng kin ca mnh c ng cha, v nu cha th qun i mu xanh # 2 s
khng tn cng. Chng ta c th lm cho mt giao thc bt tay bn chiu, nhng iu
cng khng gip c g.
Trong thc t, n c th c chng minh rng khng c giao thc no hot
ng. Gi s rng mt s giao thc tn ti. Hoc thng bo cui cng ca giao thc
l iu cn thit hay khng. Nu khng phi l n, loi b n (v bt k tin nhn
khng cn thit khc) cho n khi chng ta ch cn vi mt giao thc trong mi tin
nhn l cn thit. iu g xy ra nu thng ip cui cng khng c thng qua?
Chng ta ch ni rng l cn thit, v vy nu n b mt, cuc tn cng khng din
ra. K t khi ngi gi thng ip cui cng khng bao gi c th chc chn n ca
mnh, ng s khng mo him tn cng. T hn na, i qun mu xanh khc bit iu
ny, v vy h s khng tn cng.
xem s lin quan ca vn hai qun i ti vic gii phng cc kt ni, ch
cn thay th ''ngt kt ni'' cho ''tn cng''. Nu khng bn no c chun b ngt
kt ni cho n khi n l tin rng pha bn kia l chun b ngt kt ni qu, ngt kt
ni s khng bao gi xy ra.
190

Chng 4. Lp Giao vn

PT

IT

Trong thc t, mt l thng chun b sn sng chp nhn ri ro hn khi gii


phng kt ni so vi khi tn cng i qun mu trng, v vy tnh hnh khng hon
ton v vng. Hnh 4.9 minh ha bn kch bn gii phng bng cch s dng bt tay
ba bn. Trong khi giao thc ny khng phi l khng th sai lm. (a) Trng hp bnh
thng ca bt tay ba bn. (b) cui cng ACK b mt. (c) p ng b mt. (d) p ng
b mt v sau DRS b mt.

Hnh 4.9 Bn kch bn giao thc cho gii phng mt kt ni

Trong Hnh 4.9(a), chng ta thy trng hp bnh thng, trong mt trong
nhng ngi s dng gi mt DR TPDU ( YU CU NGT KT NI) bt u
gii phng kt ni. Khi n n, ngi nhn gi li mt DR TPDU, v bt u tnh gi,
ch n khi trng hp DR ca n b mt. Khi DR ny n, ngi gi ban u gi li
mt ACK TPDU v gii phng kt ni. Cui cng, khi ACK TPDU n, ngi nhn
cng gii phng kt ni. Gii phng mt kt ni c ngha l cc thc th vn chuyn
loi b cc thng tin v cc kt ni t bng ca cc kt ni hin ang m v tn hiu
ch s hu ca kt ni (ngi s dng giao thng) bng cch no . Hnh ng ny
l khc nhau t mt ngi s dng giao thng vn ti ban hnh DISCONNECT
nguyn thy.
191

Chng 4. Lp Giao vn

IT

Nu ACK TPDU kt thc b mt, nh th hin trong Hnh 4.9 (b), tnh hnh c
lu bi b m thi gian. Khi thi gian ht hn, kt ni c gii phng bt c cch
no.
By gi xem xt trng hp ca DR th hai b mt. Ngi s dng khi to ngt
kt ni s khng nhn c phn ng d kin, s ht, v s bt u li. Trong Hnh 4.9
(c) chng ta thy cch lm vic ny, gi nh rng ln th hai TPDU khng b mt v
tt c cc TPDU u n mt cch chnh xc v kp thi.
Kch bn cui cng ca chng ta, Hnh 4.9 (d), cng ging nh Hnh 4.9(c)
ngoi tr vic by gi chng ta gi nh tt c cc n lc lp i lp li truyn li cc
DR cng tht bi do cc TPDU mt. Sau N ln th, ngi gi t b v gii phng kt
ni. Trong khi , thi gian nhn ht v cng thot ra.
Trong khi giao thc ny thng y , v mt l thuyt n c th tht bi nu
DR v N truyn li ban u tt c u b mt. Ngi gi s t b v gii phng cc kt
ni, trong khi pha bn kia khng bit g v nhng n lc ngt kt ni v vn hon
ton ch ng. Tnh trng ny dn n mt kt ni na m (half-open).
Chng ta c th trnh c vn ny bng cch khng cho php ngi gi t
b sau khi N ln th li nhng buc n phi i mi cho n khi n nhn c mt
phn ng. Tuy nhin, nu pha bn kia ng thi gian ht, sau ngi gi s thc
s i mi, bi v khng c phn hi s c gi ti. Nu chng ta khng cho php bn
nhn ti thi gian ht, sau giao thc treo nh trong Hnh 4.9(d).

PT

Mt cch chn cc kt ni na m l phi c mt quy tc ni rng nu khng


c TPDU no n cho mt s lng nht nh ca giy, kt ni c sau t ng
ngt. Bng cch , nu mt bn ngt kt ni, pha bn kia s pht hin cc hot ng
thiu v cng ngt kt ni. Tt nhin, nu quy tc ny c gii thiu, iu cn thit
cho mi thc th vn chuyn l c mt b m thi gian c dng li v sau khi
ng li bt c khi no mt TPDU c gi i. Nu b m thi gian ny ht hn, mt
TPDU gi c truyn i, ch gi cho pha bn kia t vic ngt kt ni. Mt khc,
nu quy tc ngt kt ni t ng c s dng v qu nhiu TPDU gi lin tip b mt
trn mt kt ni khng dng n, mt bn u tin, sau pha bn kia s t ng
ngt kt ni.
Chng ta s khng bn vn ny na, nhng by gi n nn c r rng rng
gii phng kt ni m khng mt d liu l khng n gin nh n xut hin u tin
ti.
4.2.4 iu khin lung v b m
Sau khi tm hiu vic thit lp kt ni v gii phng kt ni , by gi chng ta
xem lm th no kt ni c qun l trong khi h ang s dng. Mt trong nhng
vn quan trng a ra trc y: kim sot lung. Trong mt s cch vn
kim sot lung trong lp giao vn cng ging nh trong lp lin kt d liu, nhng
theo nhng cch khc nhau n l khc nhau. S ging nhau c bn l trong c hai lp
mt ca s trt hoc chng trnh khc l cn thit trn mi kt ni gi cho mt
my pht nhanh chy trn mt my thu chm. S khc bit chnh l mt b nh tuyn
192

Chng 4. Lp Giao vn

PT

IT

thng c tng i t ng, trong khi mt my ch c th c nhiu kt ni. S khc


bit ny lm cho n khng thc t thc hin chin lc m lin kt d liu trong
lp vn chuyn.
Trong lp lin kt d liu, bn gi phi m khung i bi v h c th c c
truyn li. Nu phn mng cung cp dch v gi, n v vn chuyn gi cng phi
m, vi cng mt l do. Nu ngi nhn bit rng ngi gi m tt c TPDUs cho
n khi h c cng nhn, ngi nhn c th c hoc c th khng dnh b m c
th kt ni c th, nu thy ph hp. Ngi nhn c th, v d, duy tr mt vng m
n chia s bi tt c cc kt ni. Khi mt TPDU n, mt n lc c thc hin c
c t ng mt b m mi. Nu n sn sng, cc TPDU c chp nhn, nu
khng, n s b loi b. K t khi ngi gi chun b truyn li TPDUs b mt do
cc mng con, khng c hi c thc hin bi vic nhn th cc TPDU, mc d mt
s ti nguyn b lng ph. Ngi gi ch cn gi c gng cho n khi n c mt s
tha nhn.
Tm li, nu cc dch v mng l khng ng tin cy, ngi gi phi m tt c
cc TPDU gi, cng nh trong lp lin kt d liu. Tuy nhin, vi dch v mng ng
tin cy, nhng nh i khc tr thnh c th. c bit, nu ngi gi bit rng ngi
nhn lun lun c khng gian m, n cn khng gi li bn sao ca TPDU gi. Tuy
nhin, nu ngi nhn khng th m bo rng tt c cc TPDU n s c chp
nhn, ngi gi s phi m bt c cch no. Trong trng hp sau, ngi gi khng
th tin tng s tha nhn ca lp mng, bi v s tha nhn c ngha l duy nht l
cc TPDU n, khng phi l n c chp nhn. Chng ta s quay tr li im
quan trng ny sau.
Ngay c khi ngi nhn ng lm m, vn cn c cc cu hi ca kch
thc b m. Nu hu ht cc TPDU gn nh cng kch thc, iu l t nhin
t chc cc vng m nh mt h bi ca b m c kch thc ging nhau, vi mt
TPDU mi b m, nh trong Hnh 4.10(a). Tuy nhin, nu c l s khc bit ln v
kch thc TPDU, t mt vi k t g vo mt thit b u cui cho n hng ngn
ngi chuyn tp tin, kch thc b m l vn cn quan tm. Nu kch thc b
m c chn bng TPDU ln nht c th, khng gian s b lng ph bt c khi no
mt TPDU ngn n. Nu kch thc b m c chn nh hn kch thc ti a
TPDU, nhiu b m s c cn thit cho cc TPDU di, vi s phc tp gi nh.

193

Chng 4. Lp Giao vn

Hnh 4.10: (a) b m kch thc c nh. (b) b m kch thc thay i. (c) b m
quay vng cho mi kt ni

PT

IT

Mt cch tip cn i vi vn kch thc b m l s dng b m kch


thc bin thin, nh trong Hnh 4.10 (b). Li th y l s dng b nh tt hn, vi
mc qun l b m phc tp hn. Kh nng th ba l dnh mt b m quay vng
ln duy nht cho mi kt ni, nh trong Hnh 4.10 (c). H thng ny cng s dng b
nh tt, vi iu kin l tt c cc kt ni c rt nhiu ti, nhng l khng hiu qu nu
mt s kt ni c ti nh.
Ti u cn bng gia m ngun v m ch ph thuc vo loi hnh giao vn
thc hin bi cc kt ni. i vi s bng pht lu lng bng thng thp, chng hn
nh sn xut bi mt thit b u cui tng tc, tt hn l khng dnh bt k b
m no, m l chng c t do linh ng c hai u. K t khi ngi gi
khng th chc chn ngi nhn c th c c mt b m, ngi gi phi gi li
mt bn sao ca TPDU cho n khi n c tha nhn. Mt khc, chuyn file v
lu lng truy cp bng thng cao khc, n l tt hn nu ngi nhn dnh cc b
m vi y ca s, cho php cc d liu lu thng vi tc ti a. Nh vy,
bng pht lu lng bng thng thp, s rt hn khi c b m pha gi, v s
trn tru lu lng bng thng cao, t b m pha nhn s tt hn.
Khi cc kt ni c m v ng v nh m hnh lu thng thay i, ngi gi
v ngi nhn cn phi t ng iu chnh phn b m ca h. Do , giao thc
truyn ti nn cho php my ch gi n yu cu khng gian m u kia. B m
c th l phn b cho mi kt ni, hoc tp th, cho tt c cc kt ni chy gia hai
my ch. Ngoi ra, ngi nhn, bit c tnh trng b m ca n (nhng khng bit
giao thng c cung cp) c th cho ni vi ngi gi '' Ti t X b m cho
bn'' Nu s lng kt ni m tng, vic phn b c gim bt c th l cn thit,
do giao thc nn cung cp cho kh nng ny
Mt cch hp l qun l phn b b m ng l tch cc m t s tha
nhn, tri ngc vi cc giao thc ca s trt ca chng 2. Qun l b m ng c
ngha, mt cch c hiu lc, mt ca s bin kch thc. Ban u, ngi gi yu
194

Chng 4. Lp Giao vn

cu mt s lng nht nh ca b m, da trn nhu cu nhn thc ca n. Ngi


nhn sau nhn nh n c kh nng. Mi khi ngi gi truyn mt TPDU, n
phi gim gi tr n phn b, dng li hon ton khi phn b t n s khng. Sau
ngi nhn tr li mt cch ring bit c s tha nhn v phn b m vo lu lng
truy cp ngc li.
4.2.5 Khi phc kt ni

PT

IT

Nu my ch v thit b nh tuyn gp s c, kh nng phc hi t nhng s c


tr thnh mt ti. Nu thc th truyn ti l hon ton bn trong cc my ch, phc
hi t s c mng v router l n gin. Nu lp mng cung cp dch v gi d liu,
cc thc th vn chuyn mong i mt cc TPDU trong tt c cc thi gian v bit lm
th no i ph vi chng. Nu lp mng cung cp dch v hng kt ni, sau
mt mt mch o c x l bng cch thit lp mt ci mi v sau thm d thc
th vn chuyn t xa yu cu n m cc TPDU nhn c v c nhng ci
khng nhn c. Nhng ci n sau c th c pht li.
Mt vn rc ri hn l lm th no phc hi t s c my ch. c bit,
n c th l mong mun cho khch hng c th tip tc lm vic khi my ch sp
v sau nhanh chng khi ng li. minh ha cho nhng kh khn, chng ta
hy gi s rng mt my ch, khch hng, gi mt tp tin di n my ch khc, cc
my ch tp tin, s dng mt giao thc dng-v-ch i n gin. Lp giao vn trn
cc my ch ch n gin l vt qua cc TPDU ang n cho ngi dng vn
chuyn, tng ngi mt. Mt phn khc thng qua vic truyn, my ch b treo. Khi
n tr li, cc bng ca n c khi to li, do , n khng cn bit chnh xc ni
n .
4.3 Giao thc TCP

Tng giao vn chu trch nhim chuyn pht ton b bn tin t ng dng ti ng
dng. Ti tng ny c hai giao thc chnh l TCP v UDP. Mi giao thc cung cp
mt loi dch v giao vn: hng kt ni v phi kt ni. Sau y ta s xem xt chi tit
hn v hai giao thc ny.
Mt giao thc tng giao vn thng c nhiu chc nng. Mt trong s l to
mt truyn thng tin trnh-ti-tin trnh (chng trnh-ti-chng trnh). thc hin
iu ny, TCP s dng cng (port). Mt chc nng khc ca giao thc tng giao vn l
to mt c ch iu khin lung v iu khin li mc giao vn. TCP s dng giao
thc ca s trt thc hin iu khin lung. N s dng gi xc nhn, thi gian
ch v truyn li thc hin iu khin li.
TCP l mt giao thc hng kt ni. N c trch nhim thit lp mt kt ni vi
pha nhn, chia lung d liu thnh cc n v c th vn chuyn, nh s chng v
sau gi chng ln lt.
195

Chng 4. Lp Giao vn

4.3.1 Truyn thng tin trnh-ti-tin trnh


Trc khi tm hiu TCP, chng ta phi hiu v truyn thng trm-ti-trm v
truyn thng tin trnh-ti-tin trnh, cng nh s khc nhau gia chng. IP c trch
nhim truyn thng t trm-ti-trm. L mt giao thc tng mng, IP ch c th
chuyn pht cc thng bo ti my ch. Tuy nhin, y cha phi l mt s chuyn
pht hon chnh. Thng bo cn c x l bi ng chng trnh ng dng. Trch
nhim chuyn thng bo ti chng trnh ng dng thch hp l chc nng ca TCP.
4.3.1.1 a ch cng
Mc d c mt s cch thc hin truyn thng tin trnh-ti-tin trnh, nhng
cch thng dng nht l thc hin thng qua m hnh khch-ch (client-server). Mt

IT

tin trnh trn my cc b, c gi l khch, cn mt dch v t mt ng dng trn


trm xa, c gi l ch. C hai tin trnh (khch, ch) c cng mt tn. V d,
ly thi gian v ngy thng t mt my ch xa, chng ta cn mt tin trnh khch
Daytime chy trn my cc b v mt tin trnh ch Daytime chy trn my xa.

PT

Cc h iu hnh hin nay h tr c mi trng a ngi dng v a chng


trnh. Mt my xa c th chy nhiu chng trnh ng dng cng lc, ging nh
nhiu my cc b c th chy mt hoc nhiu chng trnh khch cng lc. truyn
thng, chng ta cn xc nh:
-

Trm cc b,

Tin trnh cc b

Trm xa

Tin trnh xa

Trm cc b v trm xa c xc nh s dng a ch IP. xc nh cc tin


trnh, chng ta cn mt s hiu nhn dng th hai, l s cng. Trong TCP/IP, s
cng l mt s nguyn nm trong khong t 0 n 65535 (s 2 byte).
Chng trnh khch t xc nh n bng mt s cng c chn ngu nhin.
Cng ny c gi l cng ngu nhin.
Chng trnh ch cng phi t xc nh bng mt s cng. Tuy nhin, cng ny
khng th c chn ngu nhin. Nu my ch xa chy mt tin trnh ch v ly
mt s ngu nhin l s cng, th ng dng my khch mun truy nhp v s dng
dch v trn my ch s khng bit c s cng cn s dng. Tt nhin, mt gii
php c th l gi mt gi c bit yu cu s cng ca mt ng dng ch c th,
tuy nhin cch ny lm tng lu lng mng. TCP/IP chn cch s dng cc s
196

Chng 4. Lp Giao vn

cng thng dng cho cc ng dng ch. Mi tin trnh khch phi bit s cng ca tin
trnh ch tng ng.
By gi, chng ta bit rng a ch IP v s cng ng vai tr khc nhau trong
vic chn ch cui cng ca d liu. a ch IP ch xc nh trm trong s nhiu
trm khc nhau. Sau khi trm c chn, s cng xc nh mt tin trnh trn trm
c th .
Cc s cng c chia thnh ba vng: thng dng, ng k v ng.
Cng thng dng. Cc cng nm trong khong t 0 n 1023 l cc cng
thng dng. Nhng cng ny c gn v gim st bi IANA. Mt s cng
TCP thng dng c lit k trong Bng 4.2.

Bng 4.2: Cc cng TCP thng dng

20

FTP, data

21

FTP, control

23

TELNET

25

SMTP

53
80
110
-

Miu t
Giao thc truyn tp (kt ni d liu)

IT

Giao thc

Giao thc truyn tp (kt ni iu khin)


Giao thc ng nhp t xa

Giao thc truyn th n gin

PT

Cng

DNS

H thng tn min

HTTP

Giao thc truyn siu vn bn

POP3

Giao thc nhn th in t

Cng ng k. Cc cng nm trong khong t 1024 n 49151 khng do


IANA gn v iu khin. Chng ch c th c ng k vi IANA trnh
trng lp.
Cng ng. Cc cng nm trong khong t 49152 n 65535 c th c s
dng bi mi tin trnh. Chng cn c gi l cc cng ngu nhin.

4.3.1.2 a ch socket
thit lp kt ni, TCP cn hai s hiu nhn dng: a ch IP v s cng. S kt
hp a ch IP v s cng c gi l a ch socket. s dng dch v TCP, chng
ta cn mt cp a ch socket: a ch socket khch v a ch socket ch. a ch
socket khch nh danh duy nht ng dng khch. a ch socket ch nh danh
duy nht ng dng ch. Bn thng tin ny l mt phn ca tiu IP v tiu TCP.
Tiu IP cha a ch IP, cn tiu TCP cha a ch cng.
197

Chng 4. Lp Giao vn

Cc dch v TCP
o Dch v d liu lung
TCP c xem nh mt dch v lung tng giao vn, ngha l TCP gi chp nhn
mt lung k t t chng trnh ng dng gi, to gi (c gi l phn on) c kch
thc thch hp c trch ra t lung d liu, v gi chng qua mng. TCP pha nhn
s nhn cc phn on, trch phn d liu, sp xp th t nu chng n khng ng
th t, v chuyn chng di dng mt lung k t ti chng trnh ng dng nhn.
chuyn pht theo lung, TCP pha gi v pha nhn s dng cc b m. TCP
gi s dng mt b m gi lu d liu n t chng trnh ng dng gi. TCP
nhn lu cc phn on nhn c b m nhn.
o Dch v song cng

PT

IT

TCP cung cp dch v song cng, ngha l d liu c th truyn theo hai hng
cng lc. Sau khi hai chng trnh ng dng c kt ni vi nhau, chng c th gi
v nhn d liu. Mt kt ni TCP c th mang d liu t ng dng A n ng dng B
cng lc vi d liu t ng dng B n ng dng A. Khi gi c gi t A n B, n
c th mang thng tin xc nhn v cc gi m A nhn c ca B v ngc li.
Ngha l d liu c th c gi km xc nhn. Tt nhin, nu mt pha khng c d
liu gi, n c th ch gi xc nhn m khng c d liu.
o Dch v tin cy

TCP l mt giao thc giao vn tin cy. N s dng c ch xc nhn kim tra
s an ton v s n ca d liu.
4.3.2 Phn on TCP

n v d liu truyn gia hai thit b s dng TCP c gi l phn on


(segment). Phn on TCP gm mt phn tiu c chiu di t 20 byte n 60 byte,
theo sau l d liu t chng trnh ng dng. Tiu c chiu di 20 byte nu n
khng cha ty chn v c chiu di ti a 60 byte nu n cha cc ty chn. nh
dng ca tiu phn on TCP c cho Hnh 4.11.

198

Chng 4. Lp Giao vn
Bit 0-3

Bit 4-7

Bit 8-11

Bit 12-15

Bit 16-19

Source port

Bit 20-23

Bit 24-27

Bit 28-31

Destination port
Sequence number
Acknowledgement number

HL

Reserved

Flags

Window size

Checksum

Urgent pointer

Options

Hnh 4.11: Cu trc tiu TCP

IT

Cc trng ca phn tiu :

Source Port: Trng 16 bit ny xc nh s cng ca chng trnh ng dng


gi.

Destination Port: Trng 16 bit ny xc nh s cng ca chng trnh ng


dng nhn.

PT

Sequence number: Trng 32 bit ny xc nh s c gn cho byte d liu


u tin cha trong phn on. Nh chng ta ni phn trc, TCP l mt
giao thc giao vn lung. m bo tnh kt ni, mi byte c gi i phi
c nh s. S trnh t ni cho ch bit s hiu byte u tin trong phn
on. Trong giai on thit lp kt ni, mi pha s dng mt b to s ngu
nhin to mt s trnh t khi u (ISN), s ny thng khc nhau trong
mi hng. V d, nu s ISN l 2367 v gi th nht mang 1000 byte d liu,
s trnh t l 2369 (2367 v 2368 c s dng thit lp kt ni); phn on
th hai mang 500 byte d liu s c s trnh t 3369 (2369 + 1000), v.v.

Acknowledgment Number: S 32 bit ny xc nh s hiu byte m trm gi


phn on ang ch nhn. Nu n nhn thnh cng byte s x, th s xc
nhn ca n l x + 1.

HL Header Length: Trng 4 bit ny cho bit chiu di tnh theo t (4 byte)
ca phn tiu TCP.

Reserved: Trng 6 bit ny c dng cho tng lai.

Flags: Trng ny xc nh 6 bit iu khin khc nhau. Mt hoc nhiu bit ny


199

Chng 4. Lp Giao vn

c th c t ti cng thi im. Su bit c ln lt l:


+ URG: Khi c ny c t, trng con tr khn s c hiu lc. Khi c ny
khng c t, trng con tr khn c b qua.
+ ACK: C ny c t cho bit gi tr ca trng xc nhn l hp l.
+ PSH: Khi c ny c t, ton b d liu trong b m (k c d liu c
lu t trc) s c chuyn ngay ln cho chng trnh ng dng. Cn nu
c ny khng c t, TCP ch n khi thch hp mi chuyn d liu i,
nhm tng hiu qu ca h thng.
+ RST: C ny c t bo cho bn nhn bit bn gi ang t b kt ni.
+ SYN: C ny c t ng b ho cc hiu trnh t.
+ FIN: C ny c t bo bn gi khng cn d liu.
Window Size: Trng 16 bit ny xc nh kch thc ca ca s (tnh theo
byte) m pha kia phi duy tr. Kch thc ti a ca ca s l 65.535. Chng
ta s tm hiu chi tit hn v trng ny phn ca s trt.

Checksum: Trng 16 bit ny cha m kim tra li (theo phng php CRC)
cho ton b phn on (c tiu v d liu).

Urgent Pointer: Trng 16 bit ny ch hp l khi c URG c t. N xc


nh s phi cng vi s trnh t ly c s hiu ca byte khn cui cng
trong phn d liu.

Options: Trng c chiu di ti a 40 byte ny cha cc thng tin ty chn.

PT

IT

4.3.3 iu khin lung (flow control)

iu khin lung nh ngha lng d liu m ngun c th gi trc khi nhn


mt xc nhn t ch. Trong trng hp c bit, giao thc tng giao vn c th gi
mt byte d liu v i xc nhn trc khi gi byte tip theo. Nhng nu lm nh vy,
qu trnh gi s din ra rt chm. Nu d liu phi i qua on ng di th ngun s
trng thi ri trong khi i xc nhn.
Trong mt trng hp c bit khc, giao thc tng giao vn c th gi tt c d
liu n c m khng quan tm ti xc nhn. Lm nh vy s tng tc truyn, nhng
c th lm trm ch khng th x l kp. Bn cnh , nu mt phn d liu b mt, b
nhn i, sai th t hoc b hng th trm ngun s khng bit.

200

Chng 4. Lp Giao vn

TCP s dng mt gii php nm gia hai trng hp c bit ny. N nh ngha
mt ca s, t ca s ny ln b m gi v ch gi lng d liu bng kch thc
ca s.
4.3.3.1 Ca s trt (sliding window)

IT

thc hin iu khin lung, TCP s dng k thut ca s trt. Hai trm hai
u kt ni TCP u s dng mt ca s trt. Ca s ny bao ph phn d liu trong
b m m mt trm c th gi trc khi quan tm ti xc nhn t trm kia. N c
gi l ca s trt do c th trt trn b m khi trm gi nhn c xc nhn.

Hnh 4.12: Ca s trt

PT

Hnh 4.12 minh ho mt ca s trt c kch thc l 10. Trc khi nhn xc nhn
t ch, ngun c th gi ti a 10 byte. Tuy nhin, nu n ch nhn c xc nhn v
3 byte u tin, th n s trt sang phi 3 byte. iu ny c ngha n c th gi 10
byte na trc khi quan tm ti xc nhn.
Ca s chng ta thy v d trn c kch thc c nh. Tuy nhin kch thc ca
ca s trt c th thay i, v trong mi xc nhn ch c th nh ngha kch thc
ca ca s.
4.3.3.2 Qun l ca s

TCP s dng hai b m v mt ca s iu khin lung d liu. TCP bn gi


c mt b m lu d liu n t chng trnh ng dng gi. Chng trnh ng dng
to d liu v ghi chng vo b m. Bn gi t ca s ln b m v gi cc phn
on khi kch thc ca ca s ln hn 0. TCP bn nhn cng c mt b m. N
nhn d liu, kim tra chng, v lu tr chng trong b m chng trnh ng dng
nhn dng.
Nh chng ta bit, kch thc ca s ca bn gi do bn nhn xc nh v c
thng bo trong cc phn on xc nhn. Nhng lm cch no bn nhn chn kch
thc ca ca s? Thng th kch thc ca s c thng bo bng vi kch thc
cn ri trong b m nhn. Trong v d Hnh 4.13, TCP bn gi nh ngha mt b
201

Chng 4. Lp Giao vn

IT

m rt ln, nhng TCP bn nhn ch nh ngha mt b m 4000 byte. Trong qu


trnh thit lp kt ni, bn nhn thng bo kch thc ca s l 4000, bng vi kch
thc b m ca n.

Hnh 4.13: Qun l ca s

PT

TCP bn pht gi 4000 byte d liu trong phn on u tin. Khi , b m ca


bn nhn y. Bn nhn gi xc nhn nhn c phn on nhng thng bo kch
thc ca s l 0. Bn gi khng th gi d liu na (do kch thc ca s bng 0), v
phi i n khi nhn c mt xc nhn c thng bo kch thc ca s ln hn 0 ri
mi tip tc truyn. Ti pha nhn, chng trnh ng dng dng 1000 byte d liu
trong b m. D , c 1000 byte trng. Bn nhn gi mt xc nhn mi vi kch
thc ca s l 1000. Lc ny, bn pht c th gi mt phn on 1000 byte.
4.3.4 iu khin li
TCP l mt giao thc giao vn tin cy. Ngoi iu khin lung, TCP cn cho php
iu khin li. iu khin li gm cc c ch pht hin phn on b hng, b mt, sai
th t hoc nhn i. N cng gm c ch sa li sau khi chng c pht hin.
Pht hin li trong TCP c thc hin thng qua vic s dng ba cng c n
gin: tng kim tra, xc nhn v thi gian ch (time-out). Mi phn on c cha mt
trng tng kim tra pht hin phn on li. Nu phn on c pht hin l c
li, n s b TCP bn nhn b i. TCP s dng phng php xc nhn thng bo
gi ti ch m khng hng. Khng c xc nhn ph nh (xc nhn gi hng)
trong TCP. Nu mt phn on khng c xc nhn trc khi thi gian ch ht hiu
lc th n c xem nh b hng hoc b mt trn ng i.
202

Chng 4. Lp Giao vn

C ch sa li trong TCP cng rt n gin. TCP ngun t mt b nh thi cho


mi phn on c gi iv b nh thi ny c kim tra nh k. Khi n tt, phn
on tng ng c xem nh b hng hoc b mt v n s c truyn li.
4.3.5 Cc b nh thi ca TCP
h tr hot ng, TCP s dng bn b nh thi sau:
4.3.5.1 B nh thi truyn li (retransmission)
iu khin mt phn on mt hoc b hng, TCP dng b nh thi truyn li.
B nh thi ny c tc dng x l thi gian truyn li hay thi gian i xc nhn ca
mt phn on. Khi TCP gi mt phn on, n to mt b nh thi truyn li cho
phn on . Khi hai trng hp c th xy ra. Nu xc nhn ca phn on ny
c nhn trc khi b nh thi tt th b nh thi mt hiu lc. Nu b nh thi tt
trc khi xc nhn n, phn on s c truyn li v b nh thi c t li.

IT

4.3.5.2 B nh thi kin nhn (persistence)

PT

gii quyt cc thng bo kch thc ca s bng 0, TCP s dng mt b nh


thi khc. Gi s TCP nhn thng bo mt kch thc ca s bng 0. TCP gi s
ngng truyn cho ti khi bn nhn gi xc nhn thng bo kch thc ca s ln hn
0. Tuy nhin xc nhn ny c th b mt. Chng ta cn nh rng, trong TCP khng c
xc nhn cho mt xc nhn. Nu xc nhn mt, bn nhn ngh rng mnh lm
xong nhim v v i bn gi gi d liu. Trong khi , bn gi khng nhn c xc
nhn v tip tc i bn nhn gi xc nhn thng bo kch thc ca s khc 0. Khi
c hai bn TCP i nhau v hn.
gii quyt vn ny, TCP s dng mt b nh thi kin nhn cho mi kt
ni. Khi bn gi nhn c mt xc nhn thng bo kch thc ca s bng 0, n khi
ng b nh thi kin nhn. Khi b nh thi kin nhn ht hn, TCP bn pht gi
mt phn on c bit, c gi l probe. Phn on ny ch cha mt byte d liu.
N cng c s trnh t, nhng s trnh t ca n khng bao gi c xc nhn. Phn
on probe cnh bo cho bn nhn bit xc nhn b mt v cn gi li.
Gi tr ca b nh thi kin nhn c t bng gi tr ca thi gian truyn li.
Tuy nhin, nu khng nhn c tr li no t bn nhn, mt phn on probe na li
c gi, gi tr ca b nh thi kin nhn c nhn i v c thit lp li. Bn
pht s tip tc gi cc phn on probe, nhn i v thit lp li b nh thi kin
nhn cho n khi t ti mt ngng (thng l 60 giy). Sau , c 60 giy, bn pht
gi mt phn on probe cho n khi ca s c m li.

203

Chng 4. Lp Giao vn

4.3.5.3 B nh thi cn tn ti (keepalive)


B nh thi cn tn ti c s dng trnh tnh trng mt kt ni gia hai trm
trng thi ri qu lu. Gi s mt my khch m mt kt ni TCP ti my ch,
truyn mt s d liu v sau khng lm g c. Trong trng hp ny kt ni c th
c m mi mi.
gii quyt tnh trng ny, hu ht cc thc thi TCP u trang b cho my ch
mt b nh thi cn tn ti. Mi khi my ch nghe thy t mt my khch, n t li
b nh thi ny (thng l 2 gi). Nu trong hai gi ng h, my ch khng nghe
thy g t my khch, n gi mt phn on probe. Nu khng c tr li sau 10 probe
(c 75 giy gi mt probe), n cho rng my khch khng hot ng v s kt thc kt
ni.
4.3.5.4 B nh thi thi gian i (time-waited)

IT

B nh thi thi gian i c s dng trong giai on kt thc kt ni. Khi TCP
ng mt kt ni, n khng xem kt ni thc s ng. Kt ni c gi trong tnh
trng lp lng trong khong thi gian i. Nh th, cc phn on FIN sao y ti ch
c b i. Gi tr ca b nh thi ny thng c t bng hai ln thi gian tn ti
ca mt phn on.

PT

4.3.6 Thit lp v gii phng kt ni

TCP l mt giao thc hng kt ni. Ngha l n thit lp mt kt ni o gia


ngun v ch. Mi phn on thuc cng mt thng bo c chuyn qua knh o
ny. Vic s dng mt ng i o cho ton b thng bo lm n gin qu trnh xc
nhn cng nh truyn li.
4.3.6.1 Thit lp kt ni

Vic thit lp kt ni TCP c thc hin thng qua th tc bt tay ba bc nh


sau (Hnh 4.14):
1) My khch gi phn on u tin, phn on SYN. Phn on ny cha mt
s trnh t khi to c s dng nh s cc byte d liu gi t ngun n
ch. Nu my khch mun nh ngha MSS m n c th nhn t pha ch, n
thm ty chn tng ng. Cng vy, nu my khch mun kch thc ca s
ln, n c th nh ngha tha s co dn ca s. Phn on ny bo cho my
ch bit my khch mun thit lp kt ni vi mt s tham s nht nh. Ch
rng phn on ny khng cha s xc nhnv khng nh ngha kch thc
ca s. Kch thc ca s ch c hiu lc khi phn on cha s xc nhn.

204

Chng 4. Lp Giao vn

IT

Hnh 4.14: Th tc bt tay ba bc

PT

2) My ch gi phn on th hai, phn on SYN v ACK. Phn on ny c hai


mc ch. Th nht, n xc nhn s nhn phn on u tin bng cch s dng
c ACK v trng s xc nhn. S xc nhn bng s trnh t khi to ca my
khch cng mt. My ch cng phi xc nh kch thc ca s ca my khch.
Th hai, phn on c s dng nh phn on khi to cho my ch. N
cha s trnh t khi to nh s cc byte gi my ch ti my khch. N
cng cha tha s co dn ca s v MSS (nu cn). y thc cht l hai phn
on gp mt.
3) My khch gi phn on th ba. y ch l phn on ACK. N xc nhn s
nhn phn on th hai s dng c ACK v trng s xc nhn. S xc nhn
ny bng s trnh t khi to ca my ch cng mt. My khch cng nh
ngha kch thc ca s ca my ch. Ch rng d liu c th gi km phn
on th ba.
4.3.6.2 Gii phng kt ni
ng kt ni c th xut pht t pha bt k. Khi kt ni trong mt hng c
ng, pha kia vn c th truyn d liu trong hng khc. Do vy, cn c bn hnh
ng ng kt ni (Hnh 4.15):
1) My khch gi phn on th nht, phn on FIN.
2) My ch gi phn on th hai, phn on ACK, thng bo s nhn phn
on FIN t my khch. Phn on ny s dng s xc nhn, bng s trnh t
trong phn on FIN cng mt.
205

Chng 4. Lp Giao vn

IT

Hnh 4.15: Th tc gii phng kt ni bn bc

3) My ch c th tip tc gi d liu trong hng my ch-my khch. Khi


khng cn d liu truyn na, n gi phn on th ba. Phn on ny l mt
phn on FIN.

PT

4) Khch gi phn on th t, phn on ACK, thng bo s nhn phn on


FIN t my ch. Phn on ny cha s xc nhn, bng s trnh t trong phn
on FIN ca my ch cng mt.
4.4 Giao thc UDP

UDP (User Datagram Protocol) l mt giao thc truyn thng phi kt ni v khng
tin cy, c dng thay th cho TCP trn IP theo yu cu ca ng dng. UDP c
trch nhim truyn cc thng bo t tin trnh-ti-tin trnh, nhng khng cung cp
cc c ch gim st v qun l. UDP cng cung cp c ch gn v qun l cc s cng
nh danh duy nht cho cc ng dng chy trn mt trm ca mng. Do t chc
nng phc tp nn UDP c xu th hot ng nhanh hn so vi TCP. N thng c
dng cho cc ng dng khng i hi tin cy cao trong giao vn.
4.4.1 Cng UDP
Cng ging nh TCP, UDP s dng a ch cng nhn din ng dng. Mt s
cng UDP thng dng c lit k Bng 4.3.

206

Chng 4. Lp Giao vn
Bng 4.3: Cc cng UDP thng dng

Cng

Giao thc

Miu t

13

Daytime

Tr v ngy thng

53

DNS

H thng tn min

67

Bootps

Cng my ch ti thng tin khi ng

68

Bootpc

Cng my khch ti thng tin khi ng

69

TFTP

Giao thc truyn tp thng thng

111

RPC

Gi th tc xa

123

NTP

Giao thc thi gian mng

161

SNMP

IT

Giao thc qun l mng n gin

4.4.2 nh dng UDP datagram

nh dng ca UDP datagram c m t trong Hnh 4.16, vi cc trng tham s


n gin hn nhiu so vi phn on TCP.
Bt 4-7

Bt 8-11

Bt 12-15

Bt 16-19

PT

Bt 0-3

Bt 20-23

Bt 24-27

Source port

Destination Port

Total Length

Checksum

Bt 28-31

Data

Hnh 4.16: nh dng ca UDP datagram

Cc trng trong tiu UDP datagram gm:


-

Cng ngun (Source Port): Trng 16 bit ny xc nh s cng ca


chng trnh ng dng gi.

Cng ch (Destination Port): Trng 16 bit ny xc nh s cng ca


chng trnh ng dng nhn.

di tng (Total length): Trng 16 bit ny xc nh di tng (c


tiu v d liu) ca UDP datagram.
207

Chng 4. Lp Giao vn

Tng kim tra (Checksum): Trng 16 bit ny cha m kim tra li (theo
phng php CRC) cho ton b phn on (c tiu v d liu).

4.4.3 Dch v phi kt ni ca UDP


Nh cp trn, UDP cung cp dch v phi kt ni. iu ny c ngha mi
gi d liu UDP gi i l mt gi c lp. Khng c mi quan h gia cc gi d liu,
cho d chng ti t cng mt tin trnh ngun v n cng mt tin trnh ch. Cc gi
d liu khng c nh s, cng nh khng c giai on thit lp kt ni v gii
phng kt ni nh TCP.
Do l dch v phi kt ni nn cc tin trnh s dng UDP khng th gi mt lung
d liu cho UDP v yu cu UDP chia chng thnh cc gi c lin quan n nhau.
Thay vo , mi yu cu phi nh va vi UDP datagram. Do vy ch nhng
giao thc s dng cc bn tin ngn mi ph hp vi UDP.

IT

4.5 Tng kt
Chng ny trnh by cc vn c bn ca lp giao vn trong mng truyn
thng. Nhng ni dung chnh c cp bao gm:

Cc dch v giao vn, bao gm cc dch v c cung cp ti lp trn v cc


dch v giao vn nguyn thy ;
Cc chc nng c bn ca lp giao vn, bao gm: nh a ch, thit lp v gii
phng kt ni, iu khin lung v b m, khi phc kt ni;
Cc c im v hot ng ca giao thc TCP;

Cc c im v hot ng ca giao thc UDP;

PT

4.6 Cu hi n tp

1. Gii thiu v cc dch v giao vn, bao gm cc dch v c cung cp ti


lp trn v cc dch v giao vn nguyn thy ;
2. Trnh by chc nng nh a ch ca lp giao vn;
3. Trnh by chc nng thit lp kt ni ca lp giao vn;
4. Trnh by chc nng gii phng kt ni ca lp giao vn;
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Trnh by chc nng iu khin lung v b m ca lp giao vn;


Trnh by chc nng khi phc kt ni ca lp giao vn;
Gii thiu v truyn thng tin trnh ti tin trnh v khi nim a ch cng
Trnh by cu trc phn on TCP
Trnh by c ch iu khin lung ca TCP
Trnh by c ch iu khin li ca TCP
208

Chng 4. Lp Giao vn

Gii thiu v cc b nh thi ca TCP


Trnh by th tc thit lp v gii phng kt ni TCP
Trnh by nh dng ca UDP datagram
Khi nim dch v phi kt ni ca UDP

PT

IT

11.
12.
13.
14.

209

Chng 5. Cc lp trn

CHNG 5.

CC LP TRN

5.1 Lp Phin
Phn ny gii thiu nhng vn lin quan n hot ng ca lp Phin trong
m hnh phn lp mng . Lp phin cung cp mt phng php c cu trc trao i
d liu gia cc tin trnh x l (hay ng dng ) trn cc my trm giao tip. Lp ny
s dng khi nim phin thay v khi nim kt ni biu th rng vic truyn thng
c xem xt t gc ng dng ch khng phi t gc cc my trm. C th hn,
mt phin p t mt b quy tc trn cch thc giao tip ca cc ng dng. ng thi
cng cn quan tm l lm th no mt phin c th thc hin m phn gia hai ng

IT

dng , ng b ha v kim sot vic trao i thng tin gia cc ng dng (v d , lm


th no chng c th thay phin nhau ) , ni dung ca bn tin ( v d , chng lin quan
n h s t c s d liu hoc t hp phm trn mt thit b u cui ) , i ph vi
s c truyn dn , v hy bn tin theo yu cu bi mt s ng dng .

PT

u tin chng ta s xem xt cc dch v phin nguyn thy s s dng chng


bi cc lp cao hn. Sau chng ta s m t cc giao thc phin v cc vn lin
quan , chng hn nh vic s dng cc th bi, ng b ha , x l li , v cu trc cc
bn tin phin . Cui cng, chng ta s gii thiu mt s tiu chun ca lp phin.
5.1.1 Cc dch v

Nh vi cc lp trc, dch v phin c nh ngha da theo cc dch v


nguyn thy. Bng 5.1 tm tt cc dch v nguyn thy lp phin cng vi nhng
dng v thng s c th ca chng.
Bng 5.1: Cc dch v nguyn thy lp Phin
Primitive
S-CONNECT

Loi

Thng s

Mc ch

request
indicate
response
confirm

(addresses, QoS, result,


requirements, serial no.,
token, user data)

Khi to mt phin kt ni (kt


ni lun c khi to bi
ngi s dng dch v)
(initiating a session
Connection)

210

Chng 5. Cc lp trn

S-RELEASE

S-U-ABORT

request
indicate
response
confirm

(result, user data)

request
indicate

(user data)

Gii phng mt kt ni
(release of a Connection)

Hy dch v khi to bi ngi


s dng
(Service User-initiated Abort)

S-P-ABORT

indicate

(reason)

Hy dch v khi to bi nh
cung cp dch v
(Service Provider-initiated
Abort)

S-U-EXCEPTIONREPORT

request
indicate

(reason, user data)

Bo co ngoi l bi ngi s
dng dch v

IT

(exception reporting by a
Service user)

S-DATA

indicate

(indication)

PT

S-P-EXCEPTIONREPORT

request
indicate

(user data)

S-EXPEDITEDDATA

request
indicate

(user data)

S-TYPED-DATA

request
indicate

(user data)

request
indicate

(user data)

S-CAPABILITYDATA

Bo co ngoi l bi nh cung
cp dch v
(exception reporting by a
service provider)
Truyn d liu bnh thng
(normal data transfer)

Truyn d liu u tin cao


(high priority data transfer)
Truyn d liu nhp vo
(typed data transfer)
Trao i d liu khi khng c
hot ng no ang tin hnh
(data exchange when no
activity is in progress)

S-ACTIVITYSTART

request
indicate

(activity ID, user data)

Bt u mt hot ng
(starting an activity)

211

Chng 5. Cc lp trn
S-ACTIVITYINTERRUPT

request
indicate
response
confirm

(reason)

Tm thi gin on mt hot


ng
(temporarily interrupting an
Activity)

S-ACTIVITYRESUME

request
indicate

(new ID, old ID, serial


no.,

Khi phc mt hot ng b gin


on

user data)

(resuming an interrupted
Activity)

S-ACTIVITYDISCARD

request
indicate
response
confirm

(reason)

Loi b mt hot ng
(discarding an activity)

S-ACTIVITY-END request
indicate
response
confirm

(serial no., user data)

S-TOKEN-PLEASE request
indicate

(tokens, user data)

Kt thc mt hot ng

IT

(ending an activity)

c s dng bi ngi dng


dch v yu cu mt th bi

PT

(by a service user for requesting

S-TOKEN-GIVE

request
indicate

S-CONTROL-GIVE request
indicate

(tokens)

()

a token)

c s dng bi ngi dng


dch v chuyn tip mt th
bi cho ngi khc
(by a service user for forwarding
a token to the other user)
c s dng bi ngi dng
dch v chuyn tt c cc th
bi cho ngi khc
(by a service user for forwarding
all tokens to the other user)

S-SYNC-MINOR

S-SYNC-MAJOR

request
indicate
response
confirm

(type, serial no., user


data)

request
indicate
response
confirm

(serial no., user data)

Thit lp mt im ng b ph
(setting a minor
synchronization point)
Thit lp mt im ng b
chnh
(setting a major

212

Chng 5. Cc lp trn
synchronization point)

Srequest
RESYNCHRONIZE indicate
response
confirm

(type, serial no., tokens,

c s dng ti ng b

user data)

(Resynchronization)

Hnh 5.1 minh ha vic s dng cc dch v phin trong mt kch bn mu .


Ngi s dng dch v phin A yu cu mt kt ni bn song cng (half-duplex) ,
c ch nh n ngi s dng phin B bi nh cung cp dch v. B p ng cc yu
cu v cung cp dch v xc nhn vi A. Hai qu trnh truyn d liu bnh thng t A
n B c thc hin , vi mt chu k ng b nh gia. B sau yu cu A cho

PT

hy b phin lm vic.

IT

mt th bi d liu, A bn giao cho B. B gi mt vi d liu ti A, v sau yu cu

213

PT

IT

Chng 5. Cc lp trn

Hnh 5.1: Kch bn mu ca cc dch v phin

5.1.1.1 Vai tr ca lp phin

Vai tr chnh xc ca lp phin c th hin thng qua vic xem xt n mi


quan h ca n vi cc lp khc. Mc d lp phin c v tr di v nhn cc yu
cu t lp trnh din , vai tr chnh ca n l phc v lp ng dng bng cch cho
php cc ng dng trao i mt cch c cu trc. Lp trnh din l hon ton trong
sut i vi qu trnh ny.
Giao din gia lp phin v lp vn chuyn l rt n gin. N cung cp vic
m v ng kt ni truyn dn v chuyn giao d liu ng tin cy trn cc kt ni.
Giao din n gin ny c lm phong ph bi lp phin nh vo tp cc dch v

214

Chng 5. Cc lp trn

m bo cho vic s dng cui cng bi lp ng dng. Hnh 6.65 minh ha cho iu
ny.

Hnh 5.2: Vai tr ca lp phin

IT

5.1.1.2 Cc nhm chc nng


Ni chung l him khi mt ng dng yu cu s dng tt c cc dch v
ca lp phin, thng l mt tp hp tng i nh l . to iu kin cho c
im ny, cc dch v lp phin c chia thnh 13 nhm chc nng (xem Bng 5.2).

PT

Mi nhm chc nng bao gm mt s dch v phin c lin quan vi nhau. Cc nhm
chc nng c thng lng v la chn trong qu trnh thit lp kt ni bng cch
s dng thng s Requirements trong yu cu kt ni. Nhm chc nng c la chn
s xc nh nhng dch v no l kh dng trong thi gian ca phin giao dch. Nhm
Kernel i din cho tp cc dch v c bn nht m cc ng dng c th s dng . Tt
c cc thc thi lp phin u phi cung cp tp con ti thiu ny.
Bng 5.2: Cc nhm chc nng dch v phin

Nhm chc
nng

Dch v nguyn thy

Cng dng

Kernel

S-CONNECT
S-DATA
S-RELEASE
S-U-ABORT
S-P-ABORT

Cung cp cc dch v c bn cho vic thit


lp mt kt ni, truyn d liu, v chm
dt kt ni.

Negotiated
Release

S-RELEASE
S-TOKEN-PLEASE
S-TOKEN-GIVE

Cung cp kh nng m phn gii


phng kt ni.

Exceptions

S-U-EXCEPTION-REPORT Cung cp kh nng bo co li.

215

Chng 5. Cc lp trn
S-P-EXCEPTION-REPORT
Expedited data

S-EXPEDITED-DATA

Cung cp kh nng truyn d liu nhanh .

Typed Data

S-TYPED-DATA

Cung cp kh nng truyn d liu nhp m


khng ph thuc vo th bi d liu.
Cung cp kh nng truyn d liu khi
khng c hot ng no ang tin hnh.

Activity
Management

S-ACTIVITY-START
S-ACTIVITY-INTERRUPT
S-ACTIVITY-RESUME
S-ACTIVITY-DISCARD
S-ACTIVITY-END
S-TOKEN-PLEASE
S-TOKEN-GIVE
S-CONTROL-GIVE

Cung cp kh nng qun l hot ng

Half Duplex

S-TOKEN-PLEASE
S-TOKEN-GIVE

Cung cp kh nng trao i d liu bn


song cng s dng th bi d liu.

Full Duplex

S-TOKEN-PLEASE
S-TOKEN-GIVE

Minor
Synchronize

S-SYNC-MINOR
S-TOKEN-PLEASE
S-TOKEN-GIVE

Major
Synchronize

Cung cp kh nng trao i d liu bn


song cng
Cung cp kh nng ng b nh.

PT

Symmetric
Synchronize

IT

Capability Data S-CAPABILITY-DATA

Resynchronize

S-SYNC-MINOR
S-TOKEN-PLEASE
S-TOKEN-GIVE

Ging nh ng b nh, nhng hot ng


theo c hai hng.

S-SYNC-MAJOR
S-TOKEN-PLEASE
S-TOKEN-GIVE

Cung cp kh nng ng b ln.

S-RESYNCHRONIZE

Cung cp kh nng ti ng b

5.1.2 Giao thc


Nh vi cc giao thc lp vn chuyn, giao thc lp phin ch yu l
hng kt ni. N bao gm ba giai on: thit lp kt ni, truyn d liu, v gii
phng kt ni. Vic chuyn giao d liu l phc tp nht trong ba giai on, chim
hu ht cc dch v nguyn thy. Di y chng ta s phn tch cc vn lin quan
n giao thc m ch yu l x l giai on truyn d liu.

216

Chng 5. Cc lp trn

5.1.2.1 Th bi (Token)
Th bi cung cp mt c ch hn ch vic s dng cng nhng dch v phin
nht nh cho mt trong hai ngi dng phin ti mt thi im . Bn loi th bi
c cung cp:
Data Token: c s dng cho cc kt ni bn song cng. Ngi s dng
dch v s hu th c c quyn pht yu cu S -DATA . D liu trao i s dng cc
yu cu S-EXPEDITED-DATA v S-TYPED-DATA khng b nh hng bi th ny
. Th ny khng lin quan n v khng s dng c trong kt ni song cng (fullduplex).
Release Token: c s dng cho cc kt ni tho thun thnh cng vic
s dng nhm chc nng Negotiated Release. Ngi s dng dch v s hu th c

IT

c quyn pht ra yu cu S-RELEASE. Vic ngt kt ni s dng yu cu S-UABORT khng b nh hng bi th ny.

Sync-Minor Token: c s dng cho cc kt ni tha thun thnh cng

PT

vic s dng nhm chc nng Minor Synchronize. Ngi s dng dch v s hu th
c c quyn pht yu cu S-SYNC-MINOR. Th ny khng thch hp v khng kh
dng khi nhm chc nng Symmetric Synchronize c s dng thay th.
Sync-Major/Activity Token: c s dng cho cc kt ni tha thun
thnh cng vic s dng cc nhm chc nng Major Synchronize hay Activity
Management. Ngi s dng dch v s hu th c c quyn gii phng cc yu cu
S- SYNC-MAJOR v S-ACTIVITY .

Vic phn phi th c qun l bi ba dch v nguyn thy. S-TOKENPLEASE c s dng bi ngi s dng dch v yu cu quyn s hu mt hoc
nhiu th t ngi s dng khc . S-TOKEN-GIVE c s dng bi ngi s hu
mt hoc nhiu th chuyn tip chng cho ngi khc . Cui cng, S-CONTROLGIVE cho php ngi dng dch v chuyn tt c cc th ca mnh cho ngi s dng
khc .

217

Chng 5. Cc lp trn

5.1.2.2 SPDU
Cc bn tin lp phin c trao i bi lp giao vn s dng n v d liu giao
thc phin (SPDU). Hu ht cc dch v nguyn thy u c trin khai nh mt
hoc hai SPDU (SPDU b sung c s dng khi cn yu cu bo nhn). Mt s
SPDU c nh x ring vo TSDUs (v d, Connect and Disconnect SPDU). Cn cc
SPDU khc lun gn vi Token v Give-Token SPDU, sau nh x vo TSDUs (v
d, tt c cc Activity SPDU).
Bng 5.3: Cu trc tng qut ca SPDU
Trng

Quy nh kiu ca SPDU.

Length Indicator

Tng chiu di cc thng s theo sau.

IT

Service ID

Parameter ID

Xc nh kiu ca thng s ny.

Length Indicator

Chiu di ca thng s.

Parameter Value

Xc nh gi tr ca thng s.

PT

V d
thng s
n

M t

... cc thng s
hoc

THNG
S

nhm thng s
khc...

V d
nhm
thng s

Parameter Group ID

Xc nh mt nhm cc thng s.

Length Indicator

Tng chiu di ca cc thng s trong


nhm ny.

Group

Cc thng s ca nhm xut hin tng ci


mt y

Parameters

v c th cha cc nhm khc.

User Data

D liu ngi dng dch v phin thc t

Cu trc chung ca mt SPDU c th hin trong Bng 5.3. Cc thng s chnh


xc ph thuc vo loi SPDU. Nh nu trong bng, thng s c th c nhm li
vi nhau. Hn na, cc nhm thng s c th cha cc phn nhm.

218

Chng 5. Cc lp trn

5.1.3 Cc chun
Cc dch v phin tho lun trn c xc nh bi cc tiu chun ISO 8326
v ITU-T X.215. Cn cc giao thc phin c nh ngha v trnh by trong tiu
chun ISO 8327 v ITU-T X.225.
5.2 Lp trnh din
Cc ng dng s dng mt lot cc hnh thc d liu khc nhau, t phc tp (v
d, cu trc d liu lng nhau) n rt n gin (v d, vn bn). Thng tin lin lc
gia cc ng dng lin quan n vic trao i nhng d liu nh vy . Tuy nhin, tt
c cc dng d liu ph thuc vo ngn ng lp trnh v my tnh, c ngha l mc d
d liu c chuyn i sang nh dng chp nhn c bi cc ng dng, ngha
ca d liu vn s b mt trong qu trnh truyn.

IT

Vai tr ca lp trnh din l h tr vic trao i d liu bo ton ng ngha


gia hai ng dng ngang hng. Lp trnh by t c iu ny thng qua hai giai
on: (i) hai ng dng ngang hng thng nht mt c php mc cao cho nh ngha d
liu, v (ii) m phn thng nht mt c php chuyn i nh dng phc v cho

PT

mc ch truyn dn.
5.2.1 Cc dch v

Khi nim c php l khi nim quan trng v trung tm ca cc dch v tng
trnh by. Di y l mt s m t v cc dch v nguyn thy tng trnh by v cc
nhm chc nng dch v.

5.2.1.1 C php (Syntax)

D liu c cu trc theo mt b quy tc, gi l c php. Ty vo mc , quy


tc c php c th c phn thnh hai loi: tru tng v c th. C php tru tng
l mt c t mc cao ca d liu m khng lin quan n cch biu din d liu trong
my tnh. C php tru tng m t c im chung ca d liu mt cch khi qut.
C php c th, l mt c t mc thp (bit-level) ca d liu bm theo mt s cch
biu din d liu c th trn my tnh. Ni chung, mt c php c th c rt ra t c
php tru tng thng qua vic p dng mt b quy tc m ha. l mt nh x

219

Chng 5. Cc lp trn

mt-nhiu gia c php tru tng ca d liu v c php c th ca n, c ngha l,


cng mt d liu c th c biu din trong nhiu nh dng khc nhau.
V d, hy xem xt pht biu sau y:
Mt mu RGB c nh ngha l mt i tng ca ba thnh phn (mu ,
mu xanh l cy, v mu xanh), mi thnh phn trong s l mt i lng s
nguyn.
y l mt v d v c t c php tru tng. N ch ra nhng c im khi
qut ca mt mu RGB m khng ni g v cch biu din chng trong my tnh. Mt
s cch thc m d liu ny c th c biu din ti mc thp th hin trong Hnh
5.3. nh dng 1 s dng mt s nguyn c du 16 bit i din cho mi mu c bn
trong mt loi my m cc bit c sp xp t tri sang phi. nh dng 2 ging vi

IT

nh dng 1, nhng cc bit c sp xp t phi sang tri. nh dng 3 s dng cc s


nguyn 8-bit khng du vi cc bit sp xp t tri sang phi. Trong nh dng 4, cc

PT

mu c bn xut hin theo th t ngc li.

Hnh 5.3: Bn cch biu din d liu ca mt mu RGB

C php c th l cn thit mi khi d liu c lu tr dng s hoc c


truyn i. Ni chung, mi h thng c c php c th ring ca mnh m c th khc
vi c php c th ca cc h thng khc. Hai ng dng giao tip chy trn hai h
thng nh vy s phi chuyn i d liu vo mt c php c th chung to iu
220

Chng 5. Cc lp trn

kin thun li cho vic truyn dn. Chng ta s s dng cc thut ng c php c th
ng dng v c php c th truyn ti phn bit hai loi c php ny .
bo ton cc c tnh ca d liu cn chuyn i, hai ng dng cn thng
nht chun ha v c php tru tng. Hnh 5.4 minh ha vai tr ca cc loi c php

IT

khc nhau.

Hnh 5.4: Vai tr ca cc loi c php khc nhau

5.2.1.2 Cc dch v nguyn thy

PT

Nh cp trong cc phn trc, tng trnh by l trong sut gia lp ng


dng v Phin thc hin vic trao i ng dng . Do , mi dch v nguyn thy
tng phin c tng ng bi mt nguyn thy lp trnh din. Lp trnh din b sung
thm chc nng cho bn dch v nguyn thy lp phin v cung cp cc dch v
nguyn thy mi (Bng 5.4). Cc dch v nguyn thy cn li l ging ht v chc
nng so vi cc nguyn thy tng ng ca lp phin.
Bng 5.4: Cc dch v nguyn thy lp trnh din
Cng dng

Nguyn thy
lp trnh din

Loi

P-CONNECT

request
indicate
response
confirm

S-CONNECT

Tng t nh S-CONNECT, nhng l


thng lng cc nhm chc nng
trnh din, tp ng cnh c nh
ngha, v ng cnh mc nh.

P-RELEASE

request
indicate
response
confirm

S-RELEASE

Tng t nh S-RELEASE, nhng xa


tp ng cnh c nh ngha.

P-U-ABORT

request

S-U-ABORT

Tng t nh S-U-ABORT, nhng xa

Nguyn thy lp
Phin lin quan

221

Chng 5. Cc lp trn
indicate

tp ng cnh c nh ngha.

P-P-ABORT

indicate

S-P-ABORT

Ging nh S-P-ABORT, nhng xa tp


ng cnh c nh ngha

P-other

...

S-other

Ging nh nhng nguyn thy tng


ng lp Phin.

P-ALTERCONTEXT

request
indicate
response
confirm

none

S dng thay i tp ng cnh c


nh ngha sau khi mt kt ni c
thit lp.

5.2.2 K hiu c php tru tng ASN.1


K hiu c php tru tng (Abstract Syntax Notation) ASN.1 l mt ngn ng

IT

hnh thc c thit k cho php cc ng dng chia s mt cch nh ngha d liu
chung. N h tr cch nh ngha d liu c lp vi ngn ng lp trnh v my tnh.
ASN.1 c s dng bi tng ng dng xc nh d liu ng dng , v bi tng
trnh by nh ngha n v d liu giao thc s dng trao i d liu. Mt k

PT

hiu khc, BER , c s dng ch cc c php c th.


7.2.1. Cc nh ngha trong ASN.1

Mt tp hp cc nh ngha kiu d liu ASN.1 c ng vo trong mt


module . Cu trc tng qut ca mt module nh sau:
Module-name DEFINITIONS ::= BEGIN
Type-assignment 1
...
Type-assignment n
END
nh ngha ny n gin ch ra rng mt module bao gm mt hoc nhiu php
gn kiu (Type-assignment). Mi php gn kiu c dng :
Type-name ::= Type-definition

222

Chng 5. Cc lp trn

Type-definition c th ch l mt tham chiu n mt kiu n gin hoc bao


gm mt kiu c cu trc . V d v mt kiu n gin c th l:
PacketLifetime :: = INTEGER
Bng 5.5 tm tt cc kiu n gin c xy dng trong ASN.1.
Bng 5.5: Cc kiu n gin trong ASN.1
Loi

M t
i din cho d liu logic (ly gi tr ng hoc sai).

INTEGER

i din cho tt c cc s nguyn.

REAL

i din cho cc s thc.

BIT STRING

i din cho chui ty cc bit.

OCTET STRING

i din cho chui ty cc octet.

ENUMERATED

i din cho tp cc gi tr c tn duy nht.

NULL

i din cho tp rng (khng c thng tin).

IT

BOOLEAN

Kiu c cu trc (Structured type) lun c xc nh theo cc kiu khc. Mt


v d v kiu c cu trc l:

PT

Message ::= SEQUENCE {


protocol

INTEGER,

ack-needed BOOLEAN,
source

Address,

destination

Address,

data

BIT STRING

}
Kiu ny nh ngha Message nh mt chui gm nm thnh phn khc.
Address biu th mt kiu c nh ngha bi ngi dng m chng ta gi nh l
c nh ngha t trc. Bng 5.6 tm tt cc kiu c cu trc c xy dng sn
trong ASN.1.

223

Chng 5. Cc lp trn
Bng 5.6: Cc kiu c cu trc xy dng sn trong ASN.1
Loi

M t
Tp hp cc thc th vi kiu c th khc nhau v khng
theo th t c th.

SET OF

Ging nh SET, nhng tt c cc thc th c cng kiu.

SEQUENCE

Tp hp cc thc th vi kiu c th khc nhau nhng theo


mt th t c th.

SEQUENCE OF

Tng t nh SEQUENCE nhng tt c cc thc th c


cng kiu.

CHOICE

Kiu d liu c th gi nh mt trong nhiu loi.

SELECTION

Kiu d liu m trc c nh ngha nh kiu


CHOICE.

ANY

i din cho bt k kiu hp l no ca ANS.1.

TAGGED

i din cho cch ch ra s xut hin nhiu ln ca cng


mt kiu.

PT

5.2.3 Giao thc

IT

SET

Giao thc tng trnh by rt ging vi giao thc tng phin, v n v d liu
giao thc tng trnh by (PPDU) cng ch khc SPDU trong mt vi chi tit nh. im
b sung chnh trong giao thc tng trnh by l kh nng m phn tp ng cnh nh
ngha, c trong thi gian kt ni v trong qu trnh truyn d liu.
Vic m phn tp ng cnh nh ngha dn n l ngi s dng dch v lp
trnh by xut mt tp cc c php tru tng, vi mi trong s mt hoc nhiu
c php truyn ti . Mi cp "c php tru tng + c php truyn ti c nh
ngha nh l mt nh danh ng cnh (context Identifier). Ngi s dng dch v u
kia c th chp nhn hoc khng chp nhn tng cp nh vy . Vi mi cp c
chp nhn, i tc cng la chn mt trong cc c php truyn ti c xut. Bng
cch ny xc nh c mt tp cc ng cnh trnh by v thit lp nn tp ng cnh
nh ngha.
Bi v c th c nhiu hn mt ng cnh trnh by trong tp ng cnh nh
ngha , mi hot ng chuyn giao d liu c gn vi mt nh danh ng cnh ca
224

Chng 5. Cc lp trn

ng cnh trnh by ph hp . Pha nhn s s dng th ny xc nh cn phi gii


m d liu nh th no.
5.2.4 Cc chun
Dch v trnh by tho lun trn c nh ngha bi cc tiu chun ISO 8822
v ITU-T X.216. ISO 8823 v ITU-T X.226 nh ngha cc giao thc lp trnh by.
ASN.1 c nh ngha bi cc tiu chun ISO 8824 v ITU-T X.208. ISO 8825 v
ITU-T X.209 m t thnh phn BER ca ASN.1.
5.3 Lp ng dng
5.3.1 Gii thiu

IT

Phn chnh ca qu trnh pht trin ng dng mng l vit chng trnh chy
trn cc h thng u cui khc nhau thc hin truyn thng qua mng. V d,
trong ng dng web c hai chng trnh phn mm ring bit truyn thng vi nhau:
phn mm trnh duyt chy trn thit b u cui ca ngi s dng (my tnh bn,
my tnh xch tay, PDA, in thoi di ng, ) v phn mm my ch chy trn my

PT

ch web. Hoc v d khc, trong h thng chia s tp ngang hng (P2P file sharing) c
mt chng trnh chy c hai trm u tham gia vo cng ng chia s tp. Trong
trng hp ny, cc chng trnh trong cc trm khc nhau c th gn ging hoc
ging ht nhau.
H thng mng my tnh thng c mt trong hai m hnh sau: khch/ch
(Client/Server) v ngang hng (peer-to-peer). Nhiu mi trng mng s dng c hai
m hnh. V d, mt cng ty c th dng ng thi cc h iu hnh Netware
khch/ch cng vi Novell v Windows for Workgroup ngang hng ca Microsoft.
5.3.2 Kin trc Client/Server
Mt trong nhng nguyn tc s dng mng l cho php chia s cc ti nguyn.
Vic chia s ny thng c thi hnh bi hai chng trnh ring bit, mi chng
trnh chy trn cc my tnh khc nhau. Mt chng trnh c gi l Server, cung cp
ti nguyn, chng trnh kia c gi l Client, s dng ti nguyn . Cc chng
trnh Server v Client thng l chy trn cc my khc nhau. Mt chng trnh
Server c th cng p ng cho nhiu chng trnh Client trn nhiu my tnh khc
nhau cng mt lc (Error! Reference source not found.).

225

Chng 5. Cc lp trn

Hnh 5.5: Kin trc khch ch (client/server)

truy nhp cc ti nguyn mng.

IT

Trong kin trc khch/ch, cc ti nguyn phn cng c th c tp trung trn


cc my ch v cc my khch c th c thit k theo cc cu hnh phn cng ti
thiu. M hnh khch/ch t ra l l tng i vi cc mng ln cn n h thng bo
mt mng. Di m hnh khch/ch, ngi qun tr c th d dng iu khin quyn

PT

Thng thng chng trnh Server chy trn mt my tnh no trong mng,
c kh nng cung cp mt dch v no . Chng trnh Client l chng trnh giao
tip vi ngi s dng, khi nhn yu cu ca ngi s dng, chng trnh Client s
gi cc yu cu n chng trnh Server v ch kt qu tr v, chng trnh Server khi
nhn c yu cu, s thi hnh dch v tng ng v tr kt qu v cho chng trnh
Client.
S lin h gia chng trnh Client v Server ch thng qua nhng dng thc
thng ip c qui nh khi lp trnh cn vic x l li Server v hin th ti Client l
c lp nhau. Do chng trnh Client v Server c th thay i thng xuyn m
vn hot ng tt min sao vn tun theo cc giao thc truyn thng gia chng.
5.3.3 Kin trc ngang hng
Trong kin trc ngang hng (P2P: peer-to-peer) c rt t (hoc khng c) my
ch h tng lun hot ng. Thay vo , ng dng khai thc truyn thng trc tip
gia cp trm kt ni lin tc, gi l cc thit b ngang hng (peer). Cc thit b ngang
hng ny khng phi ca nh cung cp dch v m l cc my tnh bn, my tnh xch
tay do ngi s dng iu khin v hu ht thit b ngang hng nm trong nh, trong
226

Chng 5. Cc lp trn

trng hc hay trong cc cng s. V truyn thng gia cc thit b ngang hng khng
cn qua my ch dnh ring nn kin trc ny c gi l ngang hng.
Rt nhiu ng dng thng dng v ng dng cn lu lng ln ngy nay da
trn kin trc ngang hng nh phn b tp (nh BitTorrent), chia s tp (nh eMule v
LimeWire), in thoi Internet (nh Skype) v IPTV (nh PPLive). Lu rng mt s
ng dng c kin trc lai ghp, kt hp c cc phn t khch/ch v ngang hng. V
d, vi nhiu ng dng gi tin nhn tc thi, cc my ch c dng truy vt cc
a ch IP ca ngi s dng, nhng cc bn tin ngi s dng-ngi s dng th gi
trc tip gia cc my trm ca ngi s dng (m khng cn chuyn tip qua cc
my ch trung gian).

IT

Mt trong nhng c im hp dn nht ca kin trc P2P l kh nng t m


rng (self-scalability). V d, trong ng dng chia s tp P2P, mc d mi thit b
ngang hng to ra ti trng bng vic yu cu ly tp, mi thit b ngang hng cng
tng thm dung lng dch v cho h thng bng cch phn phi tp ti cc thit b

PT

ngang hng khc. Kin trc P2P cng hiu qu v chi ph v thng thng chng
khng cn h tng my ch v bng thng my ch. gim chi ph, cc nh cung cp
dch v (MSN, Yahoo) ngy cng quan tm n vic s dng kin trc P2P cho cc
ng dng ca h.
5.3.4 Cc dch v lp ng dng

Cc dch v lp ng dng in hnh bao gm dch v truy nhp Internet, dch v


kt ni Internet v dch v ng dng Internet. Dch v kt ni Internet l dch v cung
cp cho cc c quan, t chc, doanh nghip cung cp dch v Internet kh nng kt ni
vi nhau v vi Internet quc t. Dch v truy nhp Internet l dch v cung cp cho
ngi s dng kh nng truy nhp Internet. Dch v ng dng Internet l dch v s
dng Internet cung cp cc ng dng cho ngi s dng.
Sau y gii thiu mt s dch v thng dng trn Internet.
WWW (World Wide Web)
Web l s tp hp ca nhng trang d liu HTML cha tt c cc my tnh
trn th gii. WWW bao gm cc trang thng tin c k t, hnh nh v cc hiu ng ...
m bn c th xem bng cc trnh duyt web (Web browser), v d nh Microsoft
Internet Explorer (IE) hoc Netscape Navigator.
E-mail (Th in t)

227

Chng 5. Cc lp trn

L dch v p ng yu cu trao i thng tin gia nhng ngi s dng Internet


thng qua vic gi, nhn th in t (Electronic Mail). y l mt trong nhng dch
v c s dng nhiu nht trn Internet vi l do tin li, nhanh chng v kinh t.
FTP (File Transfer Protocol)
FTP l mt h thng ch yu chuyn ti file gia cc my vi tnh vo Internet.
File c chuyn ti c dung lng rt ln. FTP hu ht c s dng cho vic
chuyn ti nhng d liu mang tnh c nhn.
IRC (Internet Relay Chat)
Chat gip cho con ngi truyn t thng tin thng qua internet bng cch g
mu tin t bn phm my vi tnh. lm c iu ny bn phi kt ni vi mng
phc v IRC. Mt ln kt ni bn c th tham gia chat vi hng trm ch khc nhau
hoc thm ch to ch ring cho chnh bn.

IT

Telnet
L dch v kt ni chng trnh ca my tnh ngun vi mt my tnh khc xa.

PT

Trong trng hp ny bn cn phi c tn ngi s dng (username) v mt m


(password) cng nh tn ca my , bn cng phi cn bit m h thng my s
dng - h thng tng qut y l UNIX.
5.4 Tng kt

Chng ny trnh by v cc lp trn trong m hnh phn lp mng . Cc ni


dung chnh c cp bao gm:
-

Cc dch v ca lp phin: vai tr v cc nhm chc nng dch v ;


Cc giao thc lp Phin, khi nim th bi v nh dng SPDU;
Cc chun lp phin;
Cc dch v lp trnh din: c php v cc dch v nguyn thy;

K hiu c php tru tng ASN.1;


Cc giao thc v chun lp trnh din;
Kin trc Client/Server;
Kin trc ngang hng;
Cc dch v lp ng dng .

5.5 Cu hi n tp
1. Trnh by vai tr ca lp phin trong m hnh phn lp mng
2. Gii thiu cc nhm chc nng dch v ca lp phin
228

Chng 5. Cc lp trn

3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Trnh by khi nim th bi v cc loi th bi lp phin


Trnh by v SPDU, nh dng v cc thng s SPDU
Trnh by khi nim c php v cc dicu nguyn thy lp trnh din
Trnh by cc c im chnh ca k hiu c php tru tng ASN.1
Gii thiu v giao thc lp trnh din
Trnh by cc c im chnh ca kin trc Client/Server
Trnh by cc c im chnh ca kin trc ngang hng

PT

IT

10. Gii thiu cc dch v lp ng dng

229

Chng 6. K thut v thit b mng IP

CHNG 6.

K THUT V THIT B MNG IP

6.1 K thut mng cc b


6.1.1 Cc thnh phn mng
Mng cc b (LAN) l mt mng d liu tc cao bao ph mt khu vc a l
tng i nh. N thng kt ni cc trm lm vic, my tnh c nhn, my in, my
ch v mt s thit b khc. Mng cc b cung cp cho ngi dng my tnh nhiu li
ch, gm chia s truy nhp ti cc thit b v ng dng, trao i tp v truyn thng
gia cc ngi dng thng qua th in t v cc ng dng khc.

v cc thit b lin kt mng.


Trm cui

IT

mt mng cc b c th hot ng, cn c c cc thnh phn phn cng v


phn mm. Phn cng mng cc b gm cc ng truyn dn, card mng, trm cui

PT

Cc thit b c ni vi mng cc b c gi l trm cui. Cc thit b ny


bao gm my tnh c nhn, my trm, my ch, my in, v.v. Cc trm cui cn c cc
chng trnh ng dng thc thi cc dch v nh th in t, truyn tp, v.v. v mt
chng trnh iu khin truyn thng truyn cc thng tin cn thit khi cc ng
dng c thc thi.
ng truyn dn

l phng tin truyn dn dng kt ni cc trm cui trong mng cc b.


ng truyn dn thc hin vic truyn v gi d liu gia cc trm cui.
Card mng
Card mng (NIC - Netwok Interface Card) cung cp giao din gia ng truyn
dn (cp mng) v trm cui.
Cc thit b lin kt mng
Cc thit b lin kt mng nh b lp, HUB, cu ni, b nh tuyn c s
dng kt ni cc on mng vi nhau v s c trnh by chi tit phn sau.
mng cc b c th hot ng th ngoi cc thnh phn phn cng, mi my
tnh c kt ni vo mng phi c ci t mt h iu hnh mng (NOS - Network
Operating System). Mt s h iu hnh mng thng dng hin ny gm Windows
230

Chng 6. K thut v thit b mng IP

2003 Server, Windows 2008 Server, Unix, Linux. Ngoi h iu hnh mng, cn cn
cc trnh iu khin (driver) iu khin vic truyn thng gia h iu hnh mng
v cc card mng. Cc card mng khc nhau s c trnh iu khin khc nhau, v n
thng i km card khi ta mua.
6.1.2 Kin trc mng
Thut ng kin trc (topology) ca mng my tnh ch s sp xp cc trm cui
c gn vo mng. Cc cu trc thng dng trong mng cc b l hnh sao (star),

PT

IT

ng trc (bus), v vng (ring) (Error! Reference source not found.).

Hnh 6.1: Cc kiu kin trc LAN

Mng hnh sao bao gm mt b iu khin trung tm, mi trm cui c kt


ni vo b iu khin trung tm ny.
Mng dng BUS bao gm mt ng truyn d liu tc cao duy nht. ng
truyn ny c gi l BUS v c chia s bi nhiu nt. Bt c khi no mun
truyn d liu, trm truyn n nh a ch trm ch v truyn d liu ln BUS.
Mng cu trc vng c hnh dng mt vng khp kn, cc nt c ni vi vng
ti cc im cch nhau mt khong no . Thng tin c truyn trn vng theo mt
hng nhm trnh xung t. Do mi nt c th ti to v lp li tn hiu nn cu trc
lin kt kiu ny ph hp vi cc mng c phm vi rng hn so vi kin trc dng
BUS.
6.2 Cc thit b mng cc b
Cc thit b mng c s dng kt ni cc phn on ca mt mng vi nhau
231

Chng 6. K thut v thit b mng IP

hoc kt ni cc mng to thnh mt lin mng. C th phn loi nhng thit b ny


thnh bn loi: b lp (repeater), cu ni (bridge), b nh tuyn (b nh tuyn) v
cng ni (gateway). Mi thit b hot ng ti cc tng khc nhau trong m hnh OSI,
trong hai thit b u l c trng cho mng cc b v s c xem xt trong phn
ny. Hai thit b sau c trng cho mi trng kt ni lin mng s c cp trong
phn sau.
6.2.1 B lp

PT

IT

B lp l mt thit b ch hot ng ti tng vt l trong m hnh OSI. Cc tn hiu


mang thng tin trong mt mng c th i qua mt khong cch gii hn trc khi b
suy hao. B lp c lp t trn mt lin kt nhn tn hiu, ti to mu bit ban u v
chuyn tn hiu tr li lin kt.

Hnh 6.2: B lp hot ng ti tng vt l trong m hnh OSI

B lp cho php chng ta m rng chiu di vt l ca mt mng, cng nh tng


s lng my tnh ni vo mng. Hai phn c ni ti b lp thc t ch l mt
mng. Nu trm A gi d liu ti trm B, th mi trm (k c C v D) s nhn khung,
ging nh trng hp mt mng khng c b lp. B lp khng c s thng minh
gi khng cho khung i sang on mng pha bn phi khi khung c gi ti mt
trm trn on mng bn tri.
Thit b tng vt l chng ta hay gp hin nay l HUB, mt b lp c nhiu cng.
232

Chng 6. K thut v thit b mng IP

6.2.2 Cu ni
Cu ni hot ng c tng vt l v tng lin kt d liu ca m hnh OSI. Cu
ni chia cc mng ln thnh cc on nh hn. Tuy nhin, cu ni c th gi lu
lng ring bit cho mi on mng. Cu ni thng minh ch chuyn tip khung
ti phn on bn kia nu ch ca khung thuc phn on . Cu ni c kh nng
lc lu lng. Do , chng c s dng iu khin tc nghn v c lp cc lin
kt li.

PT

IT

Cu ni khng thay i cu trc hoc ni dung ca mt gi, v do , ch c th s


dng gia cc phn on s dng cng mt giao thc.

Hnh 6.3: Cu ni hot ng ti hai tng thp nht trong m hnh OSI

Cu ni hot ng tng vt l v tng lin kt d liu. Do vy, n c th truy


nhp ti a ch vt l ca mi trm kt ni ti n. Khi mt khung i ti cu ni, cu
ni khng ch ti to tn hiu m cn kim tra a ch ch v ch chuyn tip khung ti
phn on cha a ch . Khi cu ni nhn mt khung, n c a ch cha trong
khung v so snh a ch ny vi bng a ch ca n (bng cha a ch ca mi trm
trong mng v cng m cc trm ni ti). Khi thy khp a ch, n bit c trm
ch thuc phn on no v chuyn gi ti phn on .
Chuyn mch (Switch) l mt thit b hot ng nh cu ni a cng kt ni hai
hoc nhiu phn on mng. N thng c s dng tng tc truyn d liu
233

Chng 6. K thut v thit b mng IP

thc s ca mng. V d, mt mng Ethernet hot ng tc 10 Mb/s gm c 5


trm; cc trm ny cnh tranh truy nhp mng. Do mng phi chia s gia nm thit b,
nn tc d liu thc t ch l 2 Mb/s. Mun tng tc d liu cho mi thit b, s
dng cu ni a cng (chuyn mch) chia mng thnh nm phn on khc nhau.
Nh vy, cho php mi phn on c lp vi cc phn on khc v do tng tc
ti 10 Mb/s. Ni cch khc, khi khng c cu ni c nm thit b chia s bng thng
sn dng ca mng; cn vi cu ni th mi thit b s dng ton b bng thng.
6.3 Thit b nh tuyn IP
6.3.1 Hot ng ca b nh tuyn trong mng

IT

B lp v cu ni l cc thit b phn cng n gin c kh nng thc hin mt s


cng vic c th. B nh tuyn l mt thit b phc tp hn. Chng c kh nng truy
nhp ti a ch tng mng v cha phn mm cho php chng xc nh trong cc
ng i sn c ti ch, ng i no l ti u nht. B nh tuyn hot ng tng
vt l, tng lin kt d liu v tng mng ca m hnh OSI.

PT

B nh tuyn chuyn tip cc gi d liu gia cc mng c kt ni vi nhau.


N thc hin nh tuyn gi d liu t ngun n ch. chuyn tip gi ti ng
phn on, cu ni s dng thng tin trong bng a ch. nh tuyn gi d liu ti
ch, b nh tuyn s dng thng tin trong bng nh tuyn.

234

IT

Chng 6. K thut v thit b mng IP

PT

Hnh 6.4: B nh tuyn hot ng ti 3 tng thp nht trong m hnh OSI

Khi mt gi c gi t ngun n ch, trc tin n c gi ti b nh tuyn


ni ti mng ngun. B nh tuyn ny so snh a ch lgic trong gi d liu v a
ch trong bng nh tuyn ca n xc nh ng i cho gi. Sau , gi c gi
ti b nh tuyn k tip trn ng i va xc nh. Cc b nh tuyn trn ng i
u thc hin cc chc nng tng t. B nh tuyn cui cng (ni ti mng ch) s
chuyn gi ti my ch.
6.3.2 Cc thnh phn ca b nh tuyn
Phn ny trnh by v cc thnh phn ng vai tr chnh trong tin trnh cu hnh
b nh tuyn. Bit c thnh phn no lin quan n tin trnh cu hnh cho php
chng ta hiu tt hn v cch b nh tuyn lu tr v s dng cc lnh cu hnh. Bit
cc bc c thc hin trong qu trnh khi to b nh tuyn gip chng ta xc nh
v tr xut hin s c khi khi ng b nh tuyn.

235

Chng 6. K thut v thit b mng IP


u cui o

VTY 0-4

Cc giao
din
Cng console
Cng AUX

My ch TFTP

Modem

Trm qun l
mng

Modem

Hnh 6.5: Thng tin cu hnh b nh tuyn c th n t nhiu ngun

IT

Nh thy Hnh 6.5, chng ta c th cu hnh b nh tuyn t nhiu ngun bn


ngoi, bao gm:
T u cui iu khin (mt my tnh kt ni trc tip vi b nh tuyn
thng qua cng console).

Thng qua Modem s dng cng AUX.

T cc u cui o, sau khi b nh tuyn c ci t trn mng.

T mt my ch TFTP trn mng.

PT

Cc thnh phn bn trong ca b nh tuyn


Cc thnh phn bn trong ca b nh tuyn c cho thy Hnh 6.6.

RAM

NVRAM

FLASH

ROM

Console
Giao din
AUX

Hnh 6.6: Cc thnh phn cu hnh bn trong b nh tuyn

Chc nng ca cc thnh phn bn trong b nh tuyn nh sau:


RAM/DRAM Lu tr cc bng nh tuyn, kho lu ARP, kho lu chuyn
mch nhanh, b m gi (RAM chia s) v cc hng i gi gi. RAM cng
cung cp b nh hot ng cho tp cu hnh ca b nh tuyn khi b nh
236

Chng 6. K thut v thit b mng IP

tuyn hot ng. Ni dung ca RAM s mt khi tt hoc khi ng li b


nh tuyn.
NVRAM (Nonvolatile RAM) Lu tr cu hnh d phng ca tp cu hnh.
Ni dung trong NVRAM c gi li khi tt hoc khi ng li b nh
tuyn.
B nh FLASH Hot ng nh mt ROM c th xo v lp trnh li, cho
php lu tr h iu hnh lin mng v vi m. B nh FLASH cho php cp
nht phn mm m khng phi g b hoc thay th chp. Ni dung ca
FLASH c gi li khi khi ng li hoc tt b nh tuyn. FLASH cng
c th lu tr nhiu phin bn ca h iu hnh lin mng ca b nh tuyn.
ROM Cha chng trnh khi ng, chun on v phn mm h iu
hnh ti thiu. Nng cp phn mm trong ROM yu cu phi g v thay th
chp trn bo mch chnh.

6.3.3 Cc ch lnh

IT

Cc giao din Phc v nh cc kt ni mng trn bo mch chnh hoc trn


cc module giao din ring bit, qua cc gi vo/ra b nh tuyn.

PT

Cu hnh b nh tuyn c thit lp thng qua giao din dng lnh, ngha l
ngi dng nhp lnh ri nhn Enter sau tip tc nhp lnh tip theo. B nh tuyn
h tr nhiu ch lnh khc nhau v mi ch cc lnh sn c s khc nhau. Do
, d dng cho vic cu hnh b nh tuyn cn bit v phn bit cc ch lnh
ca b nh tuyn cng nh tc dng ca tng ch lnh.
B nh tuyn lm vic cc ch lnh sau:
Ch thc thi ngi s dng

y l ch tham kho. Ngi s dng ch ny ch c quyn tham kho


cu hnh ca b nh tuyn. Mc nh sau khi bt b nh tuyn s ch ny. Nu
khng t mt khu Console th mi ngi dng u c th vo ch ny.
Ch thc thi c quyn
Ch ny cho php cu hnh cc tham s hot ng ca b nh tuyn. vo
c ch ny, ngi s dng phi nhp mt khu.
Ch cu hnh ng kt ni
Ch ny cho php thit lp cu hnh tham s cho cc ng u cui.
Ch cu hnh ton cc

237

Chng 6. K thut v thit b mng IP

Ch ny cho php cu hnh cc tham s p dng cho ton b h thng ca b


nh tuyn, chng hn nh mt khu, tn b nh tuyn, v.v.
Ch cu hnh giao din
Ch ny cho php cu hnh tham s cho cc giao din LAN v WAN ca b
nh tuyn (Ethernet, Serial, ISDN, v.v.).
Ch cu hnh b nh tuyn
Ch ny cho php cu hnh giao thc nh tuyn IP nh RIP, OSPF, IGRP,
BGP, v.v.
6.4 Cng ni

IT

Cng ni l mt thit b chuyn i giao thc v hot ng c by tng trong


m hnh tham chiu OSI. B nh tuyn ch c th c s dng kt ni cc mng
s dng cng mt giao thc. Cng ni c th nhn mt gi t mt giao thc ny
(chng hn AppleTalk) v chuyn i chng thnh cc gi ca mt giao thc khc
(chng hn TCP/IP) trc khi chuyn tip gi.

PT

c th chuyn i c giao thc, cng ni phi hiu c cc giao thc m


cc mng ni trc tip vi n s dng. C trng hp, cng ni ch cn thay i mt
s thng tin trong phn tiu v phn ui. Nhng cng c nhng trng hp, cng
ni phi iu chnh kch thc, tc cng nh nh dng d liu.

Hnh 6.7: Cng ni hot ng c 7 tng trong m hnh OSI

238

Chng 6. K thut v thit b mng IP

6.5 Tng kt
Trong chng ny trnh by v cc k thut v thit b ca mng IP. Vi k
thut mng cc b, cc ni dung i su l cc thnh phn mng v cc kiu kin trc
mng, vai tr chc nng v hot ng ca cc thit b lp v cu ni.
cung cp nhng kin thc c bn v k thut kt ni lin mng vi cng ngh
mng din rng, trong ni dung chng gii thiu v cu trc, cc thnh phn v
hot ng ca cc thit b kt ni lin mng in hnh l b nh tuyn v cng ni.
y l nhng kin thc c s gip ngi hc c th vn dng nhng kin thc l
thuyt hc vo cng vic thit k, vn hnh v khai thc mng trong thc t .
Cu hi n tp
Trnh by chc nng cc thnh phn ca mng cc b
Trnh by cc kiu kin trc mng cc b
Gii thiu v cc thit b lp v cu ni trong mng cc b
Trnh by khi qut v hot ng ca b nh tuyn trong mng IP

IT

1.
2.
3.
4.

5. Gii thiu cc thnh phn ca b nh tuyn v chc nng ca cc thnh


phn ny
6. Trnh by cc ch lnh ca b nh tuyn in hnh
7. Trnh by vai tr, chc nng v nhng c im chnh ca thit b cng ni

PT

6.6

239

Thut ng vit tt

THUT NG VIT TT
Thut ng

Ting Anh

Ting Vit

3DES

Triple DES

Thut ton m DES bi 3

3G

Third Generation

Th h th 3

AA

Access Accept

Chp nhn truy nhp

AAA

Authentication, Authorization
and Accounting

Xc thc, cp quyn v thanh ton

AAL

ATM Adaptation Layer

Lp thch ng ATM

AC

Access Control

iu khin truy nhp

ACL

Access Control List

ADSL

Asymmetric Digital Subscriber

0-9

Line

Danh sch iu khin truy nhp


ng dy thu bao s bt i xng

Advanced Encryption Standard

Chun m ha d liu m rng

Authentication Header

Giao thc tiu xc thc

Alternate Mark Inversion

M o du lun phin

Application Programming
Interface

Giao din lp trnh ng dng

Address Resolution Protocol

Giao thc phn gii a ch

AS

Autonomous System

H t tr

ASCII

American Standard Code for


Information Interchange

Chun m trao i thng tin M

ASIC

Application Specific Integrated


Circuit

Mch tch hp chuyn dng

ASP

Active Server Page

Ngn ng web ng ca Microsoft

ATM

Asynchronous Transfer Mode

Phng thc truyn ti khng ng


b

AH
AMI
API

ARP

PT

AES

IT

240

Thut ng vit tt

AToM

Any Transport over MPLS

Mi giao vn qua MPLS

BDR

Backup Designated Router

B nh tuyn ch nh d phng

BER

Bit Error Rate

T l li bit

BGP

Border Gateway Protocol

Giao thc nh tuyn cng bin

B-ISDN

Broadband ISDN

ISDN bng rng

BOOTP

Bootstrap Protocol

Giao thc Bootstrap

BPRZ

Bipolar Return to Zero

Lng cc tr v khng

BS

Base Station

Trm gc

CA

Certificate Authority

Thm quyn chng nhn

CBC

Cipher Block Chaining

Ch chui khi mt m

CCS7

Common Channel Signalling


Number 7

Bo hiu knh chung s 7

CHAP

Challenge - Handshake
Authentication Protocol

Giao thc xc thc i hi bt tay

Classless Inter-Domain Routing

nh tuyn lin min khng phn


lp

Committed Information Rate

T l thng tin cam kt

Classical IP

IP trn ATM

CPU

Central Processing Unit

n v x l trung tm

CoS

Class of Service

Lp dch v

CQ

Custom Queuing

Hng i ty chn

CR

Constrained Routing

nh tuyn rng buc

CR-LDP

Constrained Routing-LDP

Giao thc phn b nhn-nh tuyn


rng buc

CRM

Customer Relationship
Management

H thng qun l khch hng

CIR
CLIP

PT

CIDR

IT

241

Thut ng vit tt

CSMA

Carrier Sense Multiple Access

a truy nhp cm nhn sng mang

CSMA/CA

Carrier Sense Multiple Access


with Collision Avoidance

a truy nhp cm nhn sng mang


c trnh xung t

CSMA/CD

Carrier Sense Multiple Access


with Collision Detection

a truy nhp cm nhn sng mng


c pht hin xung t

CSPF

Constrained SPF

SPF rng buc

DAMA

Demand Assigned Multiple


Access

a truy nhp theo nhu cu

DCE

Data communication Equipment

Thit b truyn thng d liu

DCLI

Datalink Connection Identifier

Nhn dng kt ni lin kt d liu

DES

Data Encryption Standard

Chun m ha d liu

DH

Diffie-Hellman

Giao thc trao i kha DiffieHellman

DHCP

Dynamic Host Configuration


Protocol

Giao thc cu hnh trm ng

Data Link Connection Identifier

Nhn dng kt ni lp lin kt d


liu

Demilitarized Zone

Vng cch ly

Domain Name System

H thng tn min

Denial of Service

T chi dch v

DiffServ

Differentiated Service

Cc dch v c phn bit

DSL

Digital Subscriber Line

ng dy thu bao s

DR

Designated Router

B nh tuyn ch nh

DTE

Data Terminal Equipment

Thit b u cui s liu

EAP

Extensible Authentication
Protocol

Giao thc xc thc m rng

EBCDIC

Extended Binary-Coded

M trao i thp phn c m ho

DMZ
DNS
DoS

PT

DLCI

IT

242

Thut ng vit tt

Decimal Interchange Code

nh phn m rng

ECB

Electronic Code Book Mode

Ch sch m in t

EGP

Exterior Gateway Protocol

Giao thc nh tuyn ngoi

EIR

Excess Information Rate

T l thng tin vt qu

ER

Explicit Routing

nh tuyn hin

ESP

Encapsulating Security Payload

Giao thc ng gi ti tin an ton

Flag

FCS

Frame Check Sequence

Chui kim tra khung

FCFS

First Come First Serve

n trc phc v trc

FDDI

Fiber Distributed Data Interface

Giao din d liu phn b cp


quang

FDMA

Frequency Division Multiple


Access

a truy nhp phn chia theo tn s

FEC

Fowarding Equivalence Class

Lp chuyn tip tng ng

PT

FIFO

IT

First In First Out

Vo trc ra trc

Forced Periodic Reauthentication

Bt buc xc thc theo chu k

Frame Relay

Chuyn tip khung

File Transfer Protocol

Giao thc truyn file

GK

Gate Keeper

B gi cng

GPRS

General Package Radio Service

Dch v v tuyn gi chung

GRE

Generic Routing Encapsulation

ng gi nh tuyn chung

GUI

Graphic User Interface

Giao din ha ngi dng

GW

Gateway

FPA

FR
FTP
G

Thit b cng

H
HMAC

Hashed-keyed Message

M xc thc bn tin bm
243

Thut ng vit tt

Authenticaiton Code
HSPA

High-Speed Packet Access

Cng ngh truy nhp gi tc cao

HSDPA

High-Speed Downlink Packet


Access

Cng ngh truy nhp gi ng


xung tc cao

HTML

Hypertext Markup Language

Ngn ng lien kt siu vn bn

HTTP

Hypertext Transfer Protocol

Giao thc truyn siu vn bn

HTTPS

Hypertext Transfer Protocol


over SSL

Giao thc HTTP qua SSL

IAB

Internet Architectural Board

Hi ng kin trc Internet

ICMP

Internet Control Message


Protocol

Giao thc bn tin iu khin


Internet

ICV

Intergrity Check Value

IDN

Intergrated Digital Network

Mng s tch hp

IDS

Intrusion Detection System

H thng pht hin xm nhp

IETF

Internet Engineering Task Force

T chc tiu chun k thut Internet

Internet Group Management


Protocol

Giao thc qun l nhm Internet

Interior Gateway Protocol

Giao thc nh tuyn trong

Internet Key Exchange

Trao i kha qua Internet

Internet Key Management


Protocol

Giao thc qun l kha qua Internet

IN

Intelligent Network

Mng thng minh

IP

Internet Protocol

Giao thc Internet

IPSec

IP Security Protocol

Giao thc an ninh Internet

IPv4

IP version 4

Giao thc Internet phin bn 4

IPv6

IP version 6

Giao thc Internet phin bn 6

IntServ

Integrated Service

Cc dch v c tch hp

ISAKMP

Internet Security Association

Giao thc lin kt an ninh v qun l

IGP
IKE
IKMP

PT

IGMP

IT

Gi tr kim tra tnh ton vn

244

Thut ng vit tt

kha qua Internet

ISDN

Integrated Service Digital


Network

Mng s a dch v

IS-IS

Intermediate System Intermediate System

Giao thc nh tuyn IS-IS

ISO

International Standard
Organization

T chc chun ha quc t

ISP

Internet Service Provider

Nh cung cp dch v Internet

ISUP

ISDN User Part

Phn ngi dng ISDN

ITU-T

ITU-Telecommunication Sector

Tiu ban vin thng Lin minh


vin thng quc t

IV

Initial Vector

Vc t khi to

IT

and Key Management Protocol

K
KMV

Keyboard/Mouse/Video

Bn phm/Chut/Video

Layer 2 Forwarding

Giao thc chuyn tip lp 2

Layer 2 Tunneling Protocol

Giao thc ng hm lp 2

Local Area Network

Mng cc b

LAN Emulation

M phng LAN

Logical Channel Number

S knh logic

Link Control Protocol

Giao thc iu khin ng truyn

LDAP

Lightweight Directory Access


Protocol

Giao thc truy nhp th mc

LDP

Label Distribution Protocol

Giao thc phn b nhn

LER

Label Edge Router

B nh tuyn bin nhn

LIB

Label Information Base

C s thng tin nhn

LSA

Link State Advertisement

Qung co trng thi lin kt

LSP

Label Switched Path

ng dn chuyn mch nhn

LSR

Label Switch Router

B nh tuyn chuyn mch nhn

L2F
L2TP
LAN
LANE
LCN
LCP

PT

245

Thut ng vit tt

M
MTP L2 Peer-to-Peer Adapter

Tng thch ngang hng MTP lp 2

M2UA

MTP2 User Adapter

Tng thch ngi dng MTP2

M3UA

MTP3 User Adapter

Tng thch ngi dng MTP3

MAC

Message Authentication Code

M xc thc bn tin

MAM

Maximum Allocation Multiplier

H s cp pht ti a

MAN

Metropolitan Area Network

Mng th

MD5

Message Digest 5

Thut ton gin lc bn tin MD5

MG

Media Gateway

Cng phng tin

MGC

Media Gateway Controller

B iu khin cng phng tin

MTP

Message Tranfer Part

Phn chuyn giao bn tin

MPLS

Multiprotocol Label Switching

Chuyn mch nhn a giao thc

MPOA

Multiprotocol Over ATM

a giao thc trn ATM

MSAU

MultiStation Access Unit

Khi truy nhp a trm

MTU

Maximum Transfer Unit

n v truyn ti cc i

Network Access Server

My ch truy nhp mng

Network Address Translation

Chuyn i a ch mng

Next Generation Network

Mng th h sau

Next Hop Resolution Protocol

Giao thc phn gii chng k tip

NLRI

Network Layer Reachabiliy


Information

Thng tin c th ly c lp
mng

NSA

National Sercurity Agency

C quan an ninh quc gia M

NSP

Name Space Provider

Dch v khng gian tn

OSI

Open System Interconnnection

M hnh kt ni cc h thng m

OSPF

Open Shortest Path First

Giao thc nh tuyn ng i ngn


nht

NAS
NAT
NGN
NHRP

PT

IT

M2PA

246

Thut ng vit tt

P
Password Authentication
Protocol

Giao thc xc thc mt khu

PCM

Pulse Code Modulation

iu xung m

PCT

Private Communications
Technology

Cng ngh giao tip c nhn

PDA

Personal Data Assistants

Thit b tr gip c nhn

PDU

Protocol Data Unit

n v d liu giao thc

PID

Protocol Identifier

Nhn dng giao thc

PIM

Personal Information Manager

Qun l thng tin c nhn

PKI

Public Key Infrastructure

C s h tng kha cng cng

PNNI

Private Network-Network
Interface

Mng ring o

POP

Point of Presence

im hin din

PPP

Point to Point Protocol

PQ
PSTN

PT

PPTP

IT

PAP

Giao thc im ti im

Point to Point Tunneling


Protocol

Giao thc ng hm im ti im

Prority Queue

Hng i u tin

Public Switched Telephone

Mng chuyn mch thoi cng cng

Network

Q
QAM

Quadrature Amplitude
Modulation

K thut iu bin cu phng

QoS

Quality of Service

Cht lng dch v

RADIUS

Remote Authentication Dial-in


User Service

Dch v xc thc ngi dng quay


s t xa

RARP

Reverse Address Resolution


Protocol

Giao thc phn gii a ch ngc

247

Thut ng vit tt

Remote Access Service

Dch v truy nhp t xa

RESV

Resevation

Bn tin dnh trc

RFC

Request for Comment

Ti liu tiu chun ca IETF trn


Internet

RIP

Routing Information Protocol

Giao thc thng tin nh tuyn

RSA

Rivest-Shamir-Adleman

Mt loi gii thut mt m bng


kha cng cng

RSVP

Resource Reservation Protocol

Giao thc dnh sn (d tr) ti


nguyn

RTCP

Real Time Control Protocol

Giao thc iu khin thi gian thc

RTP

Real-time Transport Protocol

Giao thc truyn thi gian thc

IT

RAS

Security Association

SAD

SA Database

SAFI

Subsequent Address Family


Identifier

Nhn dng nhm a ch tip theo

Signaling Connection Control


Part

Phn iu khin kt ni bo hiu

Service Control Point

im iu khin dch v

Space Division Multiple Access

a truy nhp phn chia theo khng


gian

SG

Signalling Gateway

Cng bo hiu

SHA-1

Secure Hash Algorithm-1

Thut ton bm SHA-1

S-HTTP

Secure Hypertext Transfer


Protocol

Giao thc bo mt HTTP

SIP

Session Initiation Protocol

Giao thc khi to phin

SMB

Small and Medium Business

Nhm ngi dng va v nh

SMTP

Simple Message/Mail Transfer


Protocol

Giao thc chuyn th n gin

SCCP

SCP
SDMA

PT

SA

Lin kt an ninh

C s d liu SA

248

Sequence Number

S th t

SNMP

Simple Network Management


Protocol

Giao thc qun l mng n gin

SOHO

Small Office/Home Office

Vn phng nh / Nh nh

SPF

Shortest Path First

Gii thut ng i ngn nht trc

SPI

Security Parameter Index

Ch s thng s an ninh

SS

Soft Switch

Chuyn mch mm

SS7

Signalling System Number 7

H thng bo hiu s 7

SSL

Secure Socket Layer

Lp Socket bo mt

SSO

Single Sign On

ng nhp mt ln

SSP

Service Switching Point

im chuyn mch dch v (hoc


chuyn mch trung tm

STM

Synchronous Transmission
Mode

Ch truyn dn ng b

STP

Signalling Transfer Point

im chuyn tip bo hiu

SVC

IT

SN

PT

Thut ng vit tt

Signaling Virtual Circuit

Knh o bo hiu

Transmission Control Protocol

Giao thc iu khin truyn ti

Time division multiple access

a truy nhp phn chia theo thi


gian

Traffic Engineering

K thut lu lng

TTL

Time To Live

Thi gian sng

TLS

Transport Level Security

An ninh mc truyn ti

TLV

Type-Leng-Value

Kiu-Chiu di-Gi tr

ToS

Type of Service

Kiu dch v

UA

User Agent

Tc nhn ngi s dng

UDP

User Data Protocol

Giao thc d liu ngi s dng

T
TCP
TDMA

TE

249

Thut ng vit tt

URL

Uniform Resource Locator

a ch tham chiu Internet

USB

Universal Serial Bus

Chun kt ni tun t a nng

VC

Virtual Circuit

Knh o

VCI

Virtual Circuit Identifier

Nhn dng knh o

VoIP

Voice over IP

Truyn thoi qua IP

VLSM

Variability
Mask

VP

Virtual Path

ng o

VPLS

Virtual Private LAN Service

Dch v LAN ring o

VPI

Virtual Path Identifier

Nhn dng ng o

VPN

Virtual Private Network

Mng ring o

Extensible Markup Language

Ngn ng nh du m rng

W
WAN
WCDMA

WDM
WFQ

PT

X
XML

Subnetwork Mt n mng con chiu di bin


thin

IT

Length

Wide Area Network

Mng din rng

Wideband Code Division


Multiple Access

a truy nhp phn chia theo m


bng rng

Wave Division Multiplexing

Ghp knh quang theo bc sng

Weighted Fair Queue

Hng i cng bng trng s

250

Ti liu tham kho

TI LIU THAM KHO


1. Andrew S. Tanenbaum. Computer Networks, Fourth Edition. Prentice Hall,
2011.
2. Russell Bradford. The Art of Computer Networking. Pearson Education
Limited, 2007.
3. Larry L. Peterson, Bruce S. Davie. Computer Networks - A Systems Approach.
Elsevier Inc., 2007.
4. James F Kurose, Keith W. Ross. Computer networking - A Top-Down

IT

Approach Featuring the Internet. Addison-Wesley, 2004.


5. Mitchell S. Moore, N. Todd Pritsky, Cliff Riggs, Peter V. Southwick.
Telecommunications: A Beginners Guide. Hill Associates, Inc., 2002.
6. T. Aattalainen. Introduction to Telecommunications Network Engineering.
Artech House, 1999.
7. Nguyn Tin Ban. Cng ngh IP/MPLS v cc mng ring o. NXB Thng tin
v Truyn thng, 2011.

PT

8. Nguyn Tin Ban, Nguyn Th Thu Hng. Mng vin thng. Hc vin Cng
ngh Bu chnh Vin thng, 2010.
9. Nguyn Tin Ban. Mng vin thng th h mi. Hc vin Cng ngh Bu chnh
Vin thng, 2010.
10. Nguyn Tin Ban, Hong Trng Minh, Nguyn Th Thu Hng, Dng Th
Thanh T, Nguyn nh Long. Qun l mng vin thng. Hc vin Cng ngh
Bu chnh Vin thng, 2009.
11. Nguyn Tin Ban, Nguyn Th Thu Hng, Nguyn Vn t, Dng Th Thanh
T, Nguyn nh Long. Tng quan v vin thng. Hc vin Cng ngh Bu
chnh Vin thng, 2009.
12. Nguyn Tin Ban. Cng ngh chuyn mch nhn a giao thc. Hc vin Cng
ngh Bu chnh Vin thng, 2007.
13. Nguyn Tin Ban. K thut vin thng. Hc vin Cng ngh Bu chnh Vin
thng, 2007.
14. Nguyn Tin Ban. Mng ring o. Hc vin Cng ngh Bu chnh Vin thng,
2007.
15. Nguyn Tin Ban. Thoi qua giao thc IP. Hc vin Cng ngh Bu chnh Vin
thng, 2007.
16. Nguyn Tin Ban. Tng quan v NGN. Hc vin Cng ngh Bu chnh Vin
thng, 2007.
251

You might also like