Geografi Fizikal & Manusia

DINAMIK PENDUDUK

TINGKATAN 2
GEOGRAFI FIZIKAL DAN MANUSIA
TEMA 4 : DINAMIK PENDUDUK
BAB 7 : TABURAN PENDUDUK
1.

Taburan Penduduk = sebaran penduduk sesuatu kawasan

Kepadatan Penduduk = Jumlah penduduk yang mendiami sesuatu kawasan tertentu
( Kepadatan penduduk = Jumlah penduduk )
Luas kawasan

2.
Taburan Penduduk Negara Malaysia
Kawasan Berpenduduk
Kawasan Berpenduduk Sederhana
Padat

lebih 200 org 1 km

penduduk antara 50 hingga 200 org
persegi
1 km persegi

cth : Lembah

di kawasan pertaniuan & perikanan

Kelang, Dataran Kedah
kawasan tanah rendah & beralun
Perlis
(pantai barat Sem Msia), tanah pamah
( Kuala Tganu)pantai barat (Sabah &
Sarawak)

Kawasan
Berpenduduk Jarang

kurang 50 org
1 km persegi

kawasan
tanah tinggi &
berhutan tebal

3.
Faktor Yang Mempengaruhi Taburan
Penduduk Negara Malaysia
BENTUK MUKA BUMI
KEGIATAN SOSIO
SUMBER MINERAL
EKONOMI
tanah pamah agak rata &

daya penarik

sejarah
mudahkan petempatan peluang pekerjaan spt
Pembukanan
padat(jaluran perils ke Taiping,
bertani, industri dll
Lembah Klang &
Lembah Kinta Teluk Intan,

cth : Penanaman
Lembah Kinta krn
Kuala Kubu Baru Lembah
bijih timah
padi di Dataran KedahKelang, Melaka-Batu Pahat)

Perkembanga
Perlis, Dataran Kerian,
saliran baik spt petempatan awal
Dataran Kelantan dll
n Bandar spt Ipoh,
eg Sg Rajang (Sarawak) & Sg

Penanaman getah
Kuala Lumpur &
Kinabatangan (Sabah)
Taiping
Teluk Intan, Kuala Pilah,
Kaw tanah tinggi & pedalaman

Petroleum
Kluang
berhutan tebal jarang penduduk

Industri di Petaling
bantu Kerteh, Port
Tapi t.tinggi di Kundasang /
Dickson, Lutong
Jaya, K.Lumpur, Johor
Cameron Highland padat
Bharu dll
penduduk
( banyak kemudahan asas)
DASAR KERAJAAN / GOVERNAN
PENGANGKUTAN &
PERHUBUNGAN
perkenalkan Dasar Perindustrian Negara (DPN),

jaringan padat penduduk

Dasar Pertanian Negara
padat (pergerakan penduduk)
Dasar Perindustrian Negara ( wujudkan Zon

Bantu perkembangan
Perdagangan Bebas & estet industri terancang spt
perniagaan, perdagangan, &
Sungei Way (Sgor) , Telok Kalong (Kemaman
perindustrian
Tganu), Sama Jaya (Sarawak), Kinta (Perak)

Cth : Lebuh Raya Utara

Peluang pekerjaan penduduk
Selatan (bangunkan Sg Petani Dasar Pertanian Negara ( cth FELDA Lembaga
Kedah, Senai-Johor , Seberang
Prai-P.Pinang
Kemajuan Tanah Persekutuan utk pertanian /

Geografi Fizikal & Manusia

petempatan baru

DINAMIK PENDUDUK

KLIA bangunkan Sepang

Geografi Fizikal & Manusia

DINAMIK PENDUDUK

BAB 8 : PERUBAHAN PENDUDUK

1.

Perubahan penduduk = jumlah penduduk yang bertambah / menjadi kurang dalam setahun akibat
pertambahan semula jadi / migrasi
Pertumbuhan Semulajadi = perbezaan antara kadar kelahiran dengan kadar kematian
Kadar kelahiran = jumlah kelahiran bagi setiap 1000 penduduk dalam tahun tertentu
Kadar kematian = jumlah kematian bagi setiap 1000 penduduk dalam tahun tertentu
Migrasi = proses penghijrahan dari satu tempat ke tempat yang laib dengan tujuan menetap secara
kekal atau sementara ( Imigrasi perpindahan masuk ) ( Emigrasi perpindahan keluar )

2.
Dasar Kependudukan Negara
Amalan Perancangan
Keluarga

Taraf pendidikan

Faktor-faktor yang
mempengaruhi
Kadar Kelahiran

Sosiobudaya & agama

Taraf hidup &

ekonomi keluarga

Peluang pekerjaan

Kerjaya dan status wanita

Perkahwinan lewat

3.
Dasar Kerajaan (Kawalan
Penyakit)
Kekurangan makanan
Taraf kesihatan &
kemudahan perubatan
Faktor-faktor yang
mempengaruhi
Kadar Kematian

Bencana alam

Taraf pendidikan

Wabak penyakit

Taraf hidup

MIGRASI

4.
Imigrasi

Emigrasi

> keadaan politik stabil

> peluang pekerjaan
> factor peribadi

> melanjutkan pekerjaan

> peluang pekerjaan yang baik
> factor peribadi

Geografi Fizikal & Manusia

DINAMIK PENDUDUK

BAB 9 : MIGRASI PENDUDUK

Migrasi antarabangsa = penghijrahan penduduk dari satu Negara ke Negara lain
Migrasi dalaman = perpindahan tempat tinggal secara kekal atau sementara dalam sesebuah
Negara
Jenis migrasi = luar Bandar ke luar Bandar, luar Bandar ke Bandar, luar Bandar ke luar Bandar,
Bandar ke Bandar

Kestabilan politik

Dasar kerajaan
(FELDA)
Peluang pekerjaan

Bencana alam

Faktor mempengaruhi migrasi penduduk

Kadar upah

Peningkatan taraf
pendidikan

keluarga

BAB 10 :
KESAN PERUBAHAN PENDUDUK TERHADAP ALAM SEKITAR

PENEROKAAN SUMBER TANIH

PENEROKAAN SUMBER HUTAN
keperluan sumber makanan bertambah

penebangan hutan hasil lumayan (

(teroka tanah pamah, lembah, delta, daratan
byk kayu berhrga spt cengal, meranti dll)
tanih alluvium (kaw dataran & delta sg)

Pembersihan hutan jadi kaw

sesuai tanam padi
perumahan, pejabat, jaringan perhubungan,
tanih laterit tanaman komersil getah /
pusat reakriasi, pusat pertanian &
peternakan
kelapa sawit
Tanpa perancangan mendedahkan
penerokaan pasir (industri kaca ) & lempung
lapisan atas tanih kesan air larian
(barang tembikar / pasu)
permukaan ( tanih jadi tandus ) bawa
perlombingan dpt sumber mineral
kedlm sg sg jadi tercemar & cetek ( banjir
pembakaran jerami padi- baja organic
kilat)
(pembebasan gas metana reputan bahan organic

Kemusnahan sumber hutan

( suhu bumi meningkat)

Pembinaan kuasa hidro elektrik

Penggunaan teknik moden secara
hutan ditenggelamkan -musnah
berlebihan ancam hidupan
PENEROKAAN SUMBER AIR
97.3% air dibumi adalah air masin , 2,7% air tawar
Air perlu utk domestik, industri dan pertanian
Msia air untuk airi kaw tani (Empangan Muda), jana KHE (E. Batang
Air/E. Kenyir), peroleh air domestik (E. Klang Gate), kawal banjir
(E.Temenggor KHE/kawal banjir)

Geografi Fizikal & Manusia

DINAMIK PENDUDUK

LANGKAH-LANGKAH PENEROKAAN SUMBER SECARA TERANCANG

SUMBER TANIH
Menambahkan baja ( tanih banyak
hilang kesuburan)
Menebus guna bekas lombong &
paya cth( Lembah Klang = guna tanam
sayur, ubi kayu, kacang tanah) (sekitar Ipoh
ditanami buah limau, belimbing, jambu
batu=cKawasan tanih di baja dgn najis
haiwan & baja kimia) ( Puchong & Bandar
Sunway bekas lombong jadi kaw reakriasi
SunwayLagoon) ( Paya Besar Pahang
ditanam padi)
Menambak pinggir laut ( Banda Hilir
Melaka hotel, kedai, pusat beli belah
(Mahkota Parade) (Seberang Perai
dijadikan Pengkalan Kontena Butterworth)
Tanaman berteres ( tanam sayur
Tanah Tinggi Cameron
Tanaman hidroponik ( jimatkan tanah
tanam tomato, strawberi, bunga kekwa)
Teknik pertanian moden ( guna benih
bermutu, baja kimia & racun serangga)

SUMBER HUTAN
Menubuhkan ladang hutan & ladang jati
(kekalkan khazanah hutan utk generasi akan dtg)
( cth Sukit Tinggi, Pahang= lading hutan terbesar
Msia dgn spesies akasia, sesenduk diusahakan
oleh FRIM

Hanya pokok cukup besar dipilih untuk

ditebang ( ditaman semula)

Ladang Jati di Kedah / Perlis (iklim

sesuai)

Menebus guna bekas lombong & paya

( ditanam pokok tembusu, batai, gelam, akasia) cth
Batang Berjuntai bekas lombong

Rawatan silvikuktur ( pokok bernilai dibiar

tumbuh yg tak bernilai ditebang)

Mewartakan hutan simpan & taman

Negaran( Hutan Simpan Endau Rompin di
Pahang / Taman Negara Banjaran Crocker, Sabah)

Penguatkuasaan undang-undang ( Jabatan

Perhutanan & Majlis Perhutanan Negara)
Undang2 Perhutanan Negara (Pindaan 1993),
Enakmen Industri Berasaskan Kayu (1985) utk
kawal pembalakan haram

Mewartakan hutan lipur ( Lata Iskandar

Perak / Teluk Bahang P.Pinang)

Kitar semula kertas ( Persatuan Pencinta

Alam (MNS) / FRIM
SUMBER AIR
Mengawasi kawasan tadahan hujan ( cth penebangan tak terancang di
Cameron Highland menyebabkan hakisan tanih & tanah runtuh)
Mengawal kualiti air ( sg tercemar diawasi, dirawat & dibersihkan) cth
Sg Klang perlu dibersih & didalamkan
Mencari punca air alternatif ( Jabatan Kajian Geologi kaji sumber air
bawah tanah, tasik, sungai)
Kempen Cintai Sungai Kita ( menjaga sungai & tidak membuang
sampah kedalam sungai)
Mengawal kebocoran paip ( PUAS Perbadanan Urus Air Selangor
masalah kebocoran dan curi air diatasi.

BAB 11 : HUBUNGAN KEPENDUDUKAN DENGAN SUMBER

Penduduk Berlebihan = jumlah penduduk di sesuatu kawasan yang melebihi bekalan sumber
semula jadi sedia ada
Kurang Penduduk = jumlah penduduk tidak mencukupi untuk memajukan sumber di sesuatu
kawasan atau negara sepenuhnya dengan teknologi sedia ada
Penduduk Optimum = negara yang mempunyai saiz penduduk yang seimbang dengan pengeluaran
sumber negaranya dan menikmati taraf hidup yang tinggi
Sumber = sesuatu yang berguna dan diperlukan untuk dimanfaatkan lagi tujuan pembangunan dan
kemajuan kehidupan manusia

Geografi Fizikal & Manusia

DINAMIK PENDUDUK

Kadar kelahiran tinggi

Ramai penduduk tinggal
di luar bandar
Kadar kematian tinggi

Kadar pertumbuhan
penduduk tinggi

Kurang kemudahan
perubatan

CIRI
PENDUDUK
BERLEBIHAN

Kadar kenal huruf

rendah

Jangka hayat sederhana

Masalah perumahan

Amalan pemakanan
kurang seimbang

3.

Kemiskinan

Negara-Negara : Kesan Penduduk Berlebihan

Bangladesh
Kadar kelahiran = 26.8/1000
Kadar Kematian =12.2/1000
Kadar Pertambahan S/Jadi = 14.6/1000
66% penduduk disektor pertanian
1 keluarga = 3 anak
38.1% tahu menulis & membaca
1 orang doctor = 4759 orang
Jangka hayat = 58 tahun

Ethiopia
Kadar kelahiran = 48.2/1000
Kadar Kematian =16.2/1000
Kadar Pertambahan S/Jadi =
32.0/1000
1 keluarga = 7 anak
35.5% tahu menulis & membaca
1 orang doctor = 30 195 orang
Jangka hayat = 48.4 tahun

India
Kadar kelahiran = 25.9/1000
Kadar Kematian =9.6/1000
Kadar Pertambahan S/Jadi = 16.3/1000
52% tahu menulis & membaca
42.4% penduduk dpt kemudahan asas

teknologi rendah & pengeluaran rendah

modal pelaburan sedikit dan kuasa beli rendah
kemarau berpanjangan (bekalan makanan kurang)
bina empangan utk tambah hasil tanaman
kekurangan tempat tinggal
penghijrahan luar Bandar ke Bandar (byk buta huruf) tinggal disetinggan
bilangan penduduk bawah 15 tahun ramai byk perbelanjaan utk pendidikan (kenal huruf rendah)
kekurangan kemudahan kesihatan
amalan permakanan tidak seimbang/ tak berkhasiat (kebuluran)
kurang penyediaan kemudahan asas

Geografi Fizikal & Manusia

Kadar kematian rendah

DINAMIK PENDUDUK

Kadar kelahiran rendah

Kadar kenal huruf
tinggi

Kadar pertambahan
semulajadi rendah

Kemudahan asas
lengkap

Jangka hayat panjang

CIRI
KURANG
PENDUDUK

Perumahan yang selesa

Amalan pemakanan
seimbang

Kemudahan perubatan
& kesihatan yang baik

5.

Kebanyakan penduduk
bekerja dalam industri &
perkhidmatan

Sebilangan besar
penduduk tinggal di
bandar

Negara-Negara : Kesan Kurang Penduduk

Kanada
Australia
Brazil
Kadar Kelahiran = 12.5/1000
Kadar Kelahiran = 12.71/1000
83% kenal huruf
Kadar Kematian =7.2 /1000
Kadar Kematian = 7.25/1000
92% penduduk dpt kemudahan asas
Kadar pertumbuhan s/jadi = 5.3/1000
Kadar pertumbuan s/jadi = 5.46/1000
Pendapatan sekeluarga = AS $39655
Pendapatan sekeluarga= AS$27585
setahun
setahun
Penduduk muda = 19.5%
Penduduk muda = 21.6%
Kebal huruf = 99%
Kenal huruf = 100%
Jangka hayat = 77.15 tahun(lelaki) &
1 doktor = 400 orang
83 tahun (perempuan)
99.5% penduduk dpt kemudahan asas
100% penduduk dpt kemudahan asas
taraf hidup lebih baik
sumber s/jadi banyak ( tidak dapat dibangunkan sepenuhnya)
Nilai eksport tinggi & cukup untuk menampung perbelanjaan negara
Sumber alam banyak spt sumber hutan & mineral ( sector pertanian, perikanan & perindustrian maju) dpt
dieksport keluar negara
Bekalan makanan melebihi keperluan penduduk
Penggunaan teknologi moden
Kemudahan perumahan baik
Peluang pekerjaan banyak = galak kemasukan dari negara luar ( Filipina, India, Hong Kong, China )
Jumlah penduduk muda (bawah 15 tahun ) tidak ramai
Penduduk tua meningkat ( sediakan rumah orang tua, skimpencen, perkhidmatan kesihatan)
92% penduduk dpt kemudahan pendidikan

Malaysia
Jangka hayat = 70 tahun ( lelaki), 74 tahun(perempuan)
Kadar pertumbuhan penduduk = 20.8/1000 (1997)
Kadar kenal huruf = 83.5% (1995)
Purata pendapatan sekeluarga setahun = AS $9620(1995)

Geografi Fizikal & Manusia

DINAMIK PENDUDUK

BAB 12 : PETEMPATAN

Petempatan = sebarang bentuk petempatan manusia sama ada sebuah kediaman atau pun beberapa
buah petempatan

1. SEJARAH PETEMPATAN AWAL

petempatan awal bermula di lembangan sungai
4 tamadun awal
i.
Lembagan Sungai Tigris-Euphrates ( Mesopotamia )
ii.
Lembangan Sungai Nil
iii.
Lembangan Sungai Indus
iv.
Lembangan Sungai Huang He
Faktor pemilihan lembangan sungai :
i.
dataran sungai rata, subur & kaya dgn tanih alluvium
ii.
kawasan rumput untuk ternakan
iii.
sediakan bekalan nair tetap untuk domestik & pengairan
iv.
sediakan jalan pengangkutan serta pergerakan penduduk, perniagaan & perdagangan
2.
A.

PETEMPATAN AWAL DI NEGARA MALAYSIA

TAPAK
Tapak = merujuk kepada kawasan atau tempat petempatan didirikan
Terletak di gua/bukit, pinggir pantai, delta, muara sungai & tanah pamah
Penduduk awal tinggal di gua ( Gua Niah, Sarawak Kota Tampan di Lenggong, Perak) = selamat
dari serangan musuh & binatang buas
Petempatan awal di muara sungai ( di zaman Kesultanan Melayu Melaka di Sg Melaka Lembah
Bujang disekitar Sungai Merbok di Kedah & Kerajaan Johor-Riau di Sungai Johor ) B. KEDUDUKAN
kedudukan strategic mempengaruhi pemilihan lokasi petempatan cth : Pusat Kesultanan Melayu
Melaka dibina di muara Sg Melaka
3.

Jenis Petempatan
2 jenis petempatan luar Bandar dan petempatan Bandar
Petempatan luar bandar = petempatan yang kebanyakan penduduknya terlibat dalam aktiviti
pertanian. Saiz penduduk kecil & kepadatan penduduk rendah
Petempatan Bandar = petempatan yang jumlah penduduknya besar dan padat. Penduduk terlibat
dalam aktiviti perdagangan, perkhidmatan, perkilangan & perniagaan ( Kuala Lumpur = 5676
orang sekilometer persegi)

4. PETEMPATAN LUAR BANDAR

A. FAKTOR PENENTU TAPAK
Tanih -tanih yg subur utk
pertanian

Sumber air kegunaan

domestik / airi pertanian

Bentuk muka bumi

- tanah pamah yang rata

Dasar kerajaan
petempatan terancang spt
FELDA

Faktor yang mempengaruhi

petempatan luar bandar

Ketersampaian terletak
berhampiran dgn kemudahan
pengangkutan
Kegiatan ekonomi
pertanian/perlombongan/
perikanan

Geografi Fizikal & Manusia

BENTUK MUKA BUMI

> tanah pamah
- sesuai untuk pertanian
- cth : Sg Manik, Perak, Dataran
Kedah, D. Kelantan, D.Perlis
- memudahkan pembinaan
petempatan & aktiviti pertanian
> tanah beralun
- dataran pantai Sem Msia
- tanaman getah/ kelapa sawit
->kaw rendah dibina ditetambak
spt Lembah Sg Pahang
- kaw paya saliran buruk
kurang sesuai
>Kaw tanah tinggi - berhutan tebal
( tidak sesuai ) kecuali Tanah
Tinggi Cameron, Nalapak &
Kundasang Sabah tanam sayur,
teh, buahan hawa sederhana
- Tanah Tinggi Bario Sarawak
sesuai ditanam padi huma
(petempatan besar kaum Kelabit)

SUMBER AIR
> kegunaan domestik dan
pertanian
> banyak terletak ditepi pantai
dan ditepi sungai ( cth sepanjang
Sg Pahang, Sg Kelantan & Sg
Perak
> membekalkan sumber protein
spt suku kaum Pedawan di pinggi
Loagan Bunut (Tasik Bunut) di
Sarawak
TANIH
> tanah alluvium (ditanah rata)
sesuai utk penanaman padi spt
Dataran Sg Rajang berhampiran
Sibu, Sarikei & Bintangor (kaya
dgn tanih alluvium), Dataran
Kedah-Perlis, Dataran Kelantan

DINAMIK PENDUDUK

KETERSAMPAIAN
> ketersampaian = mudah untuk
sampai ke sesuatu tempat
> di pantai timur Sem Msia
petempatan luar bandar dibina
selari dgn pantai (cth: Kg Penarik
& Kg Merang di Terengganu yg
mengadap Laut China Selatan)
> Kg Lubok Temiang & Kg Kg
Sg Lada disepanjang jln raya di
Pulau Labuan
KEGIATAN EKONOMI
> kegiatan utama iaitu pertanian,
perikanan dan perlombongan
(galakkan petempatan luar
bandar)
> cth : Kuala Besut Terengganu,
Kuala Sedili Johor, Mukah
Sarawak
RANCANGAN KERAJAAN
> dibuka oleh Lembaga
Kemajuan Tanah Persekutuan
(LKTP)(FELDA)- cth : Felda
Jengka di Pahang, Felda Air
Tawar di Kota Tinggi, Johor &
Felda Gugusan Sahabat di Sabah

5.
POLA PETEMPATAN LUAR BANDAR
(susun atur rumah atau bangunan disesuatu tempat)
Berselerak
Berjajar ( linear )
bangunan atau rumah dibina jauh-jauh
dibina selari dgn sungai, parit, tali air,
cth di kebun getah, dusun dan sawah padi
pinggir pantai, permatang, jalan raya,
landasan kereta api, disepanjang pinggir
susun atur rumah berselerak
kawasan sawah padi, tepi kaw paya &
dihubungi dgn jalan raya/lorong/jln kaki
sepanjang lereng bukit
Masy Melayu berlaku pemecahan milik
tanah pusaka
Berpusat
Berkelompok
rumah & bangunan dibina rapat-rapat
hampir sama dgn pola berpusat
biasanya ada tanda panduan spt simpang
tidak mempunyai satu tanda panduan yang
jalan yang mempunyai tempat ibadat,
nyata
sekolah, kedai, pejabat pos, pasar
bilangan bangunan kurang dan tidak begitu
cth. Di kawasan lading getah & lading
rapat
kelapa sawit di tanah rancangan ( ada
didapati di simpang jalan raya, jalan kereta
kemudahan asas)
api & di muara sungai
cth, kaw FELDA ( Felda Bukit Goh di
diladang getah/ lading kelapa (cth: Ladang
Pahang & Felda Gugusan Adela di Kota
Lim Kooi Hua di Sabak Bernam ( ada
Tinggi Johor ( dilengkapi dgn pejabat
rumah kediaman, sekolah, kuil Hindu)
FELDA, sekolah, pusat kesihatan dll)
kaw perkampungan nelayan Kg
Bulingisan & Kg Sen Bantaian di luar
pantai Semporna, Sabah ( dibina di kaw
yang berair cetek) dikenali kg air &
membentuk petempatan yg berkelompok

Geografi Fizikal & Manusia

10

DINAMIK PENDUDUK

6. FUNGSI PETEMPATAN : Pengumpulan hasil pengeluaran pertanian, perikan, pengangkutan &

pentadbiran.
BAB 13 : PEMBANDARAN
1.
Perbandaran = proses berterusan yang melibatkan perubahan kawasan luar bandar menjadi bandar
Ekonomi berubah dari berasaskan pertanian ke kegiatan industri, perdagangan, perkhidmatann
Penduduk alami perubahan dan pemodenan cara hidup
Kawasan bandar diperluas melibatkan pinggir bandar
Penggunaan tanah dan kegiatan ekonomi berubah (cth : Bandar Utama di Petaling Jaya, Selangor
adalah kawasan petempatan yang jadi bandar)( dahulu kawasan kelapa sawit jadi bandar yang
lengkap)
2.

3.

4.

Trend Perbandaran Di Negara Malaysia

bermula apabila penemuan bijih timah (pembukaan di Taiping, Ipoh, Bandaraya Kuala Lumpur,
seremban)
Penanaman getah galakkan bandar spt Alor Gajah (pusat kumpul getaj tukar jadi bandar),
Segamat, Kluang, Kota Tinggi
Penghijrahan penduduk China tambah penduduk bandar ( banyak kerja di lombong bijh di ipoh
dan Kuala Lumpur)
Proses perbandaran di Msia berterusan menyebabkan bertambahnya bandar-bandar yang ada
saiz penduduk 10 000 orang atau lebih spt Subang Jaya, Petaling Jaya, Klang, Johor Bharu, Kota
Kinabalu, Kuching.
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PEMBANDARAN NEGARA MALAYSIA
i. Rancangan kerajaan membangunkan negeri spt Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu, Sabah,
Sarawak
> Galakan industri dibeberapa bandar cth Kepong, Jinjang di Kuala Lumpur
> Penubuhan Zon Perdagangan Bebas spt Petaling Jaya, Sungei Way, Bayan Lepas, Perai,
Pasir Gudang ( diberi taraf perintis)
> Dasar membangunakan kaw luar bandar skim pembangunan rancangan tanah (bandar baru
seprti Bandar Penawar di Johor, Bandar Jengka di Pahang , Bandar Sahabat di Sabah)
> Penubuhan Industri Kecil & Sederhana (IKS) spt Perlis, Kelantan, Perak, Sarawak
ii. Peningkatan taraf pendidikan banyak bina pusat pengajian tinggi spt Kolej Universiti
Kejuruteraan Utara Malaysia (KUKUM) di Arau Perlis, UUM di Sintok Kedah
> Pertambahan penduduk di bandar mempengaruhi kaw pinggir bandar
> Perkembangan jaringan jalan raya sumbang perkembangan bandar sepanjang laluan spt.
Lebuh Raya Tun Razak dari Segamat Johor ke Gambang Pahang bangunkan Bandar Tun
Razak & Bandar Muadzam Shah Pahang.
iii. Migrasi penduduk luar bandar ke bandar ( krn peluang kerja dan kadar upah tinggi)
FUNGSI PETEMPATAN BANDAR

PUSAT PENTADBIRAN
ibu negeri jadi pusat
pertadbiran negeri
ada bandar lain jadi
pusat pentadbiran spt Petaling
Jaya ditadbir Majlis
Perbandaran Petaling Jaya
(MPPJ) & Bukit Mertajam
ditadbir Majlis Perbandaran
Seberang Perai
Putrajaya Pusat
Pentadbiran Kerajaan
Persekutuan

PUSAT PERNIAGAAN &

PERDAGANGAN
Kuala Lumpur-pusat
perniagaan (spt Lot 10,
Mid-Valley Megamall)
Bandar dipinggir laut
bandar pelabuhan
(Pelabuhan Klang,
Pelabuhan Pulau Pinang)

PUSAT PERINDUSTRIAN
Dasar Perindustrian
Negara galak
perkembangan industri
Pusat Zon Perdagangan
Bebas ditubuhkan
Kemudahan infrastruktur
lengkap

Geografi Fizikal & Manusia

11

DINAMIK PENDUDUK

PUSAT PENDIDIKAN
banyak bandar jadi
pusat pendidikan
UKM jadikan
Bandar Baru Bangi
(UITM Shah
Alam)

PUSAT PENGANGKUTAN &

PUSAT PELANCONGAN
PERHUBUNGAN
KL ada Muzium
Bandar pengangkutan &
Negara, Zoo Negara )
perhubungan
Melaka AFamosa,
Bandar pertemuan terminal &
Stadyus, Masjid
persimpangan (cth KL pusat
Tranquerah
pertemuan jalan raya & jalan
Pulau Langkawi
keretapi- Gemas (persimpangan
pusat bebas cukai
jalan keretapi)
PUSAT PENGUMPULAN & PEMPROSESAN
bandar di kawasan pertanian spt Kota Bharu, Tanjung Karang (kumpul hasil padi)
pusat pengumpulan tanaman komersial spt Ringlet , Cameron Highland pusat pengumpulan dan
memproses teh
proses petroleum Paka Terengganu & Bintulu Sarawak

5.

KESAN PEMBANDARAN
KESAN POSITIF
bertambah peluang pekerjaan
kemudahan asas dan infrastruktur
yang lengkap & baik
meningkatkan taraf pendidikan
pusat reakriasi
6.

KESAN NEGATIF
kesesakan lalu lintas
pencemaran
kekurangan tempat tinggal
kurang kemudahan asas

Langkah-Langkah Mengurangkan Kesan Negatif

melebarkan jalan raya

jalan dibina bagi menghubungkan
kawasan perumahan dipinggir bandar
dengan pusat bandar
perumahan yang teratur
meningkatkan perkhidmatan
pengangkutan awam

pembinaan lebuh raya

bulatan dan lampu isyarat digantikan
dengan jejambat
jalan raya bertingkat
galakan penggunaan pengangkutan
awam

BAB 14 : KEPERLUAN PENGANGKUTAN & PERHUBUNGAN

1.
PENGANGKUTAN DAN PERHUBUNGAN AWAL
> dahulu manusia menggunakan jalan darat ( guna denai, lorong) & jalan air (perahu, rakit, jong) gunakan
gajah, kereta lembu & berjalan kaki (angkut barang, orang & surat perutusan)
> Perdagangan ikut system barter (tukar barang) & penggunaan mata wang (emas)
> hasil dagangan spt cendana, damar, rotan, buluh, gading )
> Perhubungan dgn isyarat asap & bunyi , ( asap = ke udara bagi beri isyarat , bunyi = guna beduk, ketukketuk dgn kayu/buluh/laungan)
2.

KEPERLUAN PENGANGKUTAN DAN PERHUBUNGAN AWAL PADA ZAMAN

PENJAJAH
A.
Pengangkutan Jalan Darat
B.
PengangkutanAir
C.
Perhubungan Awal

Geografi Fizikal & Manusia

12

DINAMIK PENDUDUK

> kedatangan British di Tanah Melayu abd 1800an telah pengaruhi perkembangan pengangkutan dan
perhubungan
> British eksplotasi sumber spt bijih timah & getah
> mereka bina jalan raya, jalan kereta api & pelabuhan utk. Mudahkan eksport kegiatan tersebut
A.
Pengangkutan Jalan Darat
i. Jalan kereta api
> British telah modenkan system pengangkutan krn ada bijih timah di Tanah Melayu
> Bina landasan kereta api pertama dari Taiping ke Port Weld ( Kuala Sepetang) bagi angkut b.timah
Landasan sepanjang 13 km dibuka pada tahun 1885
> Kedua landasan keretapi Seremban ke Port Dickson tahun 1891
> Ketiga landasan Kuala Lumpur ke Port Swettenham ( Pelabuhan Klang) akhir abad ke-19
> Kesan usaha kegiatann ekonomi sara hidup ke eksport
> Tumpuan hanya di Pantai Barat Sem Msia sahaja
> Sabah landasan dari Weston ke Beaufort & dari Tenom ke Jesselton (Kota Kinabalu)
> Sarawak Kuching ke Batu 10 ( oleh kerajaan Brooke hanya sepanjang 6.21 km )
ii. Jalan raya
Pertama jalan kereta lembu dari Taiping ke Matang disambung ke Krian & Seberang Prai
Melalui jalan raya bijih timah, buruh & keperluan perlombongan diangkut dari stesen keretapi
ke pelabuhan & sebaliknya ( gunakan kereta lembu, beca (lanca) & kereta kuda
Penemuaan enjin & kenderaan bermotor tahap ketersampaian semakin mudah
B.
Pengangkutan Air
> Zaman British pengangkutan air penting ( guna tongkang & kapal susur pantai) angkut bekalan
makanan, jentera & buruh
> dibawa ke gudang di tepi sungai sebelum dipunggah ke kapal
> Kapal wap membawa hasil bijih timah & getah ke British
> Kemasukan buruh China dan India guna pengangkutan air
> British buka pelabuhan Pulau Pinang, Port Swettenham, Labuan
C.
Perhubungan Awal
> British perkenalkan pos & telegraf
> 1862 Jabatan Perkhidmatan Pos pertama dibina di Negeri-Negeri Selat yang berpejabat di Pulau Pinang
(kegunaan angkut surat khabar, dokumen perniagaan, bungkusan, kemudahan insurans
> Perkembangan jalan darat Bantu penghantaran pos
> Perkembangan jalan keretapi Bantu jaringan telegraf
> Telegraf pertama ( 1876 ) di Perak ( jaga kepentingan British di kawasan perlombongan Perak /Selangor)
Penting dalam pentadbiran British untuk mudah dapat arahan pusat pentadbiran penjajah di Sengapura
> telefon diperkenalkan pada 1886 ( selepas 10 tahun telefon dicipta) tujuan keselamatan di balai polis

Geografi Fizikal & Manusia

13

DINAMIK PENDUDUK

BAB 15 : PERKEMBANGAN JARINGAN PENGANGKUTAN

1.
PERKEMBANGAN JARINGAN PENGANGKUTAN
> Jaringan pengangkutan = system laluan pergerakan melalui jalan raya, lebuh raya, jalan kereta api, air &
udara
A.
PENGANGKUTAN DARAT
1.
Jalan Raya
> terpenting di Malaysia ( sepanjang 66 445 km) banyak tertumpu di Pantai Barat Sem Msia, pantai barat
Sabah, pantai barat Sarawak
> Lebuh raya
Lebuh Raya Utara-Selatan
Lebuh Raya Persekutuan
Lebuh Raya Kuala Lumpur
( Johor Bharu, Johor Bukit
(Kuala Lumpur
Karak
Kayu Hitam Kedah)
Pelabuhan Klang)
( Kuala Lumpur Karak)
Lebuh Raya Kuala Krai Gua Lebuh Raya Jerangau
Lebuh Raya Tun Razak
Musang Kuala Lipis
(Kuantan Kuala
(Segamat, Johor Gambang,
(Kuala Krai, Kelantan Kuala Terengganu)
Pahang)
Lipis, Pahang)
Lebuh Raya Timur-Barat
Lebuh Raya Timur-Barat
Lebuh Raya Pan-Borneo
Sabah
(Grik, Perak Jeli,
(Sematan Miri)
(Kota Kinabalu Sandakan)
Kelantan)
2.
Jalan Kereta Api
> 1885 jalan kereta api terawal ( Taiping ke Port Weld (Kuala Sepetang) utk angkut bijih timah ke
pelabuhan
> 1913 Perlis & Singapura dihubungkan dgn kereta api
> 1930 Gemas dihubungkan dgn Tumpat, Kelantan ke Hat Yai, Thailand
> Gemas stesen persimpangan kereta api antara pantai barat dgn pantai timur
> Tumpat, Kelantan terminal kereta api pantai timur Sem Msia
> Sabah dari Tanjung Aru ke Tenom ( Sarawak tidak dimajukan)
> Angkut barangan dan penumpang
> Msia panjang landasan = 1949 km
> landasan kereta api elektrik dibina dari Rawang ke Ipoh
> perkhidmatan utara-selatan ( Ekspres Sinaran & Ekspres Langkawi _
> perkhidmatan pantai timur ( Ekspres Kenali & Ekspres Wau)
> Ekspres Antarabangsa Bangkok-Kuala Lumpur Singapura
> Perancangan Ekspres Trans-Asia hingga ke Kunming , China
> Perkhidmatan rel bersepadu. Moden, canggih iaitu komuter & transit aliran ringan ( STAR-LRT,
PUTRA-LRT, KL Monorel & ERL (Express Rail Link).
Tujuan = pengangkutan penumpang tinggi, kurangkan kesesakan, masa perjalanan dipendekkan
3.
Pengangkutan Air
> 3jenis di Msia pengangkutan disepanjang sungai, di persisir pinggir laut, jalan pelayaran melintasi laut
> Sabah/Sarawak pengangkutan sungai penting
3.1.
Sarawak :
> Sg Rajang Sarawak kapal laut boleh mudiki hingga ke Sibu sejauh 112 km).
> Sibu & Sarike merupakan pelabuhan sungai terbesar di Sg Rajang kapal dapat mudiki hingga ke
Kapit (sejauh 274 km)
> Sg Baram, Sg Kemena, Batang Lupar digunakan pengangkutan penduduk & barangan
3.2.
Sabah
> Sungai utama - Sg Kinabatangan( boleh dimudiki 192 km), Sg Segama, Sg Padas
3.3.
Semenanjung Malaysia
> kurang penting kerana sungai pendek, sempit, cetek.
> Sungai utama Sg Pahang & Sg Kelantan

Geografi Fizikal & Manusia

14

DINAMIK PENDUDUK

3.4.
Pelabuhan
> 90% perdagangan a/bangsa melalui pelabuhan
> Pelabuhan utama ( Georgetown, Pelabuhan Klang, Tg Pelepas, Pasir Gudang, Bintulu, Kuching)
menghubung dgn pelabuhan utama dunia iaitu Pelabuhan Yokohama, Jepun & Pelabuhan New York, USA
> Taraf & kemudahan pelabuhan sering dipertingkatkan (kemudahan kontena, membaiki kapal)
> Pengangkutan Persisir Pantai = penting untuk penduduk tinggal di pinggir pantai ( cth: Pelabuhan
Tumpat ke pelabuhan Kuantan) ( Lumut ada kemudahan jeti ke Pulau Pangkor )
> Ada perkhidmatan marin cth : Lumut ( pengkalan tentera untuk kawal keselamatan negara)
4.
Pengangkutan Udara
> semakin cekap dalam menghubungkan antara negeri dan negara
> terdapat 2 : lapangan terbang antarabangsa & lapangan terbang domestik
> dikendalikan oleh Perebangan Mas (MAS), Pelangi Air, Air Asia, Transmile.
Lapangan Terbang Malaysia

Lapangan Terbang Antara

Bangsa
KLIA (Sepang)
Bayan Lepas(P.Pinang)
Pulau Langkawi(Senai)
Kuching,
Kota Kinabalu

Lapangan Terbang
Domestik
Alor Setar, Ipoh, Lota
Bharu, Bario,
Semporna, Tawau,
Seridan

> kepentingan = angkut ubat-ubatn,barangan elektronik, komponen komputer, bunga, buah-buahan

> MAHB ( Malaysia Airport Holding Berhad ) bertanggungjawab utk. Mengurus kesemua 36 lapangan
terbang dan padang terbang negara Malaysia
> Pengangkutan udara dapat menghubungkan pekan terpencil di pedalaman Sabah / Sarawak
> destinasi nbaru MAS ialah Beirut, Vientinne, Shanghai, Kaherah, Zagreb, New York, Manchester &
Xianmen
5.
Perbandingan Kepentingan Pengangkutan Dengan Negara Lain ( Kanada )

MALAYSIA
> jalan raya / lebuh raya
- padat (cth: Lebuh Raya Utara Selatan )
> jalan kereta api
- penting membawa penumpang & barangan
> jalan air
- pelabuhan
- penting menggalakkan perdagangan
> pengangkutan udara
- penting
-cth : MAS, Pelangi Air, Air Asia

KANADA
> jalan raya / lebuh raya
- padat (cth: Trans Canada Highway )
> jalan kereta api
- penting membawa bahan mentah, buruh,
penumpang
> jalan air
- pelabuhan penting
-cth: Jalan Air St Lawrence Tasik-Tasik
Besar
> pengangkutan udara
- penting
-cth : Air Canada

Geografi Fizikal & Manusia

15

DINAMIK PENDUDUK

6.
i.
ii.
iii.

KESAN PERKEMBANGAN PENGANGKUTAN TERHADAP ALAM SEKITAR

pencemaran udara
pencemaran bunyi
kesan terhadap air &

7.
i.
ii.
iii.
iv

LANGKAH-LANGKAH MENGURANGKAN KESAN TERHADAP ALAM SEKITAR

penggunaan alat catalytic conventer
penggurusan trafik
kawalan undang-undang
menanam rumput, membina dinding & longkang
BAB 16 : PERKEMBANGAN JARINGAN PENGANGKUTAN

1.

PERKEMBANGAN SISTEM PERHUBUNGAN DI NEGARA MALAYSIA

>Radio
>Televisyen
>Astro (satellite)
>Telefon
>Telefon satellite
>Telefon selular
>Komputer ( TMNet,
MaxiNet, Jaring)
>Internet (satellite)
>Telefo 3G (satellite)
lihat wajah

>Sistem perhubungan media elektronik pertama radio(integrasi

nasional)
> 29 Disember 1963 televisyen diperkenalkan (saluran mikro)
> 13 Januari 1996 Msia lancar satelit pertama ( Satelit Asia Timur
Malaysia MEASAT.
> 4 stesen bumi terima maklumat ( Kuantan, Melaka, Labuan,
Sematan)
> DasarTelekomunikasi Negara (DTN)
> Penubuhan MSC ( Koridor Raya Multimedia) bandar siber
(menjadi pusat tele-perubatan, kerajaan elektronik, sekolah bestari,
pusat penyelidikan (R & D), pusat pemasaran tanpa sempadan,
penggunaan kad pintar.
> Penubuhan Pusat Internet Desa (PID) / MyKad / Perkampungan
Hiburan(e-village), e-dagang

2.

PERBANDINGAN KEPENTINGAN SISTEM PERHUBUNGAN MALASIA & KANADA

MALAYSIA
KANADA
MSC
Niagara International Teleport (NIT)
MENARA KL
Menara CN
SEKOLAH BESTARI
Grass Roots Twin School

3.

KESAN PERKEMBANGAN SISTEM PERHUBUNGAN DI NEGARA MALAYSIA

POSITIF
NEGATIF
ATM
Maklumat negatif dari internel
Tele-perbankan
Mengamcam keselamatan negara
CD-Rom
Cetak rompak
Universiti Maya
Penguatkuasaan Undang-Undang melalui:
Akta Jenayah Digital 1997
Tele-perubatan
Akta Komunikasi & Multimedia 1998
Kerajaan elektronik
Akta Hakcipta Pindaan 1997
E-dagang
Teknologi gentian optik