Jay Lei E.

Cardillo

January 06, 2016

10 Newton

MODYUL 11:
ANG PANGANGALAGA SA KALIKASAN
Banaue Rice Terraces at Ilog Pasig, ilan lamang yan sa mga likas yamang matatagpuan
sa ating sariling bansa. Ngunit ano ang nangyayari, bakit parang nasisira ang lahat ng ito?
Nawawala ang mga yaman nating ipinagmamalaki sa buong mundo. Hahayaan na lang ba
natin ang walang habas na pagsira ng mga ating mga kayamanang ipinagmamalaki? Ano
pang ipagmamalaki natin kung wala na lahat ng ito. Maraming yaman ang ibinigay ng Diyos
sa ating inang bayan, ngunit sa kasamaang palad unti-unti na itong nauuubos. Halos nasira
ng lahat ng landslide, flashflood, tagtuyot, at pagbaha, ito ang mga resulta ng ating mga
ginagawa sa paligid na nakaaapekto naman sa yaman ng Inang Bayan.
Sa pagkasira ng ng ating likas na yaman tayong mga tao na may mataas na kaisipan
ang dapat maging responsable sa pag aalaga dito. Nagsusumigaw na ang ating inang
kalikasan upang atin na siyang bigyan ng halaga at atin siyang alagaan. Sa lahat ng
nangyayari sa paligid tayong mga tao ang may gawa kahit na mabuti man o masama. Sabi
nga ng iba hindi masama ang pag ulad basta huwag lang nakasisira ng kalikasan. Sa
kasamaang palad umuunlad nga ng ating bayan sira naman ang ating likas na yaman wala
pang kabuhayan.
Maraming mga gawaing ginagawa ang mga tao na kakasira sa ating kalikasan. Una ang
simpleng patatapon ng basura sa mga katubigan. Ito ang sumisira sa ating mga yamang
tubig dahil karaniwan sa mga tinatapon natin sa katubigan ay may mga kemikal na kasama
na patuloy namang kumukontamina sa tubig na nakalalason para sa mga isda. Ang mga
plastik naman na tinatapon natin sa katubigan ay nakakain ng mga isda na nagdudulot ng
pagkamatay ng mga ito.
Sa modyul na ito itinalakay din ang limang simpleng paraan upang mapangalagaan
ang kapaligiran una ang pagtatapon ng basura sa tamang lugar, pagsasabuhay ng 4R,
pagtatanim ng puno at pamumuhay ng simple.
Jay Lei E. Cardillo

January 06, 2016

10 Newton

MODYUL 10:
PAGMAMAHAL SA BAYAN
Sa modyul na ito, inaasahang maunawaan mo ng mas malalim na ang makataong kilos
ay naipamamalas din sa pamamagitan ng pagmamahal sa bayan.
Napakaraming dakilang bayani ang tinatangkilik natin ngayon dahil sa kanilang mga
pinamalas na katapangan at pagbubuwis ng buhay para sa bayan. Ngunit, hindi natin

kinakailangan na maging matalino, matapang, mayaman, sikat o kung ano pang mga
karakter na tinatangkilik ng marami upang maging bayani. O para mapatunayan ang
pagmamahal sa bayan.
Ang kahulugan ng pagmamahal sa bayan ay ang pagkilala sa papel na dapat
gampanan ng bawat mamamayang bumubuo rito. Ito ay tinatawag rin na patriotism na
nagmula sa salitang pater na nangangahulugan na ama na karaniwang iniuugnay sa salitang
pinagmulan o pinanggalingan. Ang literal na kahulugan nito ay pagmamahal sa bayang
sinilangan.
Simulan mong patunayan sa iyong sarili at iyong bayan ang pagmamahal rito, sa
pamamagitan ng pag-gawa ng mga simpleng bagay. Simpleng bagay gaya ng pagtangkilik
sa sariling mga produkto, pagtangkilik sa ating sariling wikang Tagalog, at pagtulong sa
kapwa Pilipino o kapwa tao ng bukal sa ating kalooban.
Kung may pagmamahal sa bayan, maiiwasan at mapipigilan ang mga socio-economic
problem tulad ng korapsyon, pagmamalabis sa kapwa, krimen, pagkasira ng kalikasan, atbp.
Pinagbubuklod ng pagmamahal sa bayan ang mga tao sa lipunan.
May mga pagpapahalagang dapat linangin ang bawat Pilipino upang maisabuhay ang
pagmamahal sa bayan, nakapaloob rin ito sa Panimula (Preamble) ng 1987 Konstitusyon ng
Pilipinas. Ito ay ang pagpapahalaga sa buhay, katotohanan, pagmamahal at pagmamalasakit
sa kapuwa, pananampalataya, paggalang, katarungan, kapayapaan, kaayusan, pagkalinga
sa pamilya at salinlahi, kasipagan, pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran, pagkakaisa,
kabayanihan, kalayaan, pagsunod sa batas at pagsusulong ng kabutihang panlahat.
Pinatunayan ito ni San Juan Pablo XXIII at ayon sa kanya, ang dignidad ng persona ng tao ay
kasama sa kaniyang karapatan na maging bahagi sa aktibong pakikilahok sa lipunan upang
makapag-ambag sa kabutihang panlahat.
Ayon kay Alex Lacson, may mga simpleng bagay na maaaring isabuhay upang
makatulong sa bansa; mag-aral nang mabuti, huwag magpapahuli, ang oras ay mahalaga,
pumila nang maayos, awitin ang Pambansang Awit nang may paggalang at dignidad, maging
totoo at tapat, huwag mangopya o magpakopya, magtipid ng tubig, magtanim ng puno, at
huwag magtapon ng basura kahit saan, bumili ng produktong sariling atin, huwag peke o
smuggled, kung puwede nang bumoto, isagawa ito nang tama, alagaan at igalang ang
nakatatanda, isama sa panalangin ang bansa at ang kapuwa mamamayan, ang pagkakaroon
ng tamang pag-uugali at kritikal na pag-iisip.
Sa modyul na ito natutuhan ko na hindi mo mapapatunayan na mahal mo ang bayan
mo, kung sa pagtulong at pag-bigay palang sa kapwa ay sumasablay ka na. Simulan ito sa
pagtulong sa kapwa Pilipino o kahit ibang lahi pa ito. Magbigay ka dapat sa abot ng iyong
makakaya at ng bukal sa iyong kalooban. Iwasan din ang pag gawa ng masama sa kapwa.
Panatilihin nating malinis ang ating kunsensya at huwag maliitin ang iba.

Jay Lei E. Cardillo

January 06, 2016

10 Newton

MODYUL 13:
Mga isyung moral tungkol sa buhay
Sa pamamagitan ng modyul na ito ay mas mauunawaan natin ang ibai-ibang mga
pananaw kalakip ng mga isyu sa buhay na sa huli ay makabuo ka ng pagpapasiyang papanig
sa kabutihan.
Ang paggamit ng ipinagbabawal na gamot ay isa sa mga isyung moral na kinakaharap
ng ating lipunan ngayon. Karamihan din ng mga krimen na nagaganap sa ating lipunan ay
malaki ang kaugnayan sa paggamit ng droga. Dahil sa droga, ang isip ng tao ay nagiging
blank spot. Nahihirapan ang isip na iproseso ang ibat-ibang impormasyon na dumadaloy dito.
Isa sa mahahalagang isyu sa buhay ay ang Aborsiyon. Ito ay ang pagpapalaglag ng
sanggol o fetus sa sinapupunan ng ina. Mayroong magkasalungat ng posisyon ang mga tao
rito ang pro life at pro choice. Ito ay maaaring sapilitan o kinusa.
Ayon kay Sto. Tomas de Aquino, may mga oras kung kalian ang isang kilos na
nararapat gawin ay maaaring magdala ng mabuti at masamang epekto na pumapasok sa
konsepto ng Principle of Double Effect. Ito ay mayroong 4 na kondisyon: ang layunin ng kilos
ay nararapat na mabuti ,ang masamang epekto ay hindi dapat nilayon itoy dapat epekto ng
isang kilos para sa mabuti ,ang mabuting epekto ay di dapat nakuha gamit ang masamang
pamamaraan at kinakailangan na magkaroon ng mabigat at makatwirang dahilan upang
maging katanggap tanggap ang masamang epekto .
Sagrado ang buhay sapagkat ito ang pinakamahalagang handog sa atin ng Diyos, kaya
dapat lamang pahalagahan natin ito.

Jay Lei E. Cardillo

January 06, 2016

10 Newton

MODYUL 15:

MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA KAWALAN NG

PAGGALANG SA KATOTOHANAN
Bilang tao, inaasahang maging matapat at gawing makabuluhan ang buhay sa abot
ng ating pagsisikap na makamit ito. Ito rin ay hakbang tungo sa maayos at mabuting
pamumuhay na may pagmamahal sa katotohanan.
Ang katotohanan ang nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng kaalaman at layunin
niya sa buhay. Ang pagsukat ng kaniyang katapatan ay nangangailangan ng pagsisikap na
alamin ang katotohanan. Sa bawat tao na naghahanap nito, masusumpungan lamang niya
ang katotohanan kung siya ay naninindigan at walang pag-aalinlangan na sundin, ingatan, at
pagyamanin.
Ang imoralidad ng pagsisinungaling ay tumutukoy sa hindi sinang ayunan ang
katotohanan o pagsasabi ng taliwas sa katotohanan. Jocoes lies, officious lies at pernicious
lise ang tatlong uri nito.
Ang maituturing na pagsisinungaling a pag-angkin sa mga bagay na hindi sa iyo tulad
ng mga pahayag na hindi kinilala ang pinagmulan at mga artikulo ay tinatawag na
plggiarism.
Sumunod naman ay ang Intellectual Piracy, ito ay ang paglabag sa karapatang ari sa
pamamagitan ng paggamit ng mga orihinal na gawa ng tao na pinoprotektahan ng Law of
copyright.
Pinakahuli ay ang Wistleblowing o hayagang kilos ng pagsisiwalat mula sa tao na
karaniwang empleyado ng gobyerno o pribadong organisasyon.