Chinh Phục Kiến Thức Hoán Vị-chỉnh Vị-tổ Hợp

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 58

CM NANG CHO MA THI

CHINH PHC KIN THC

HON V - CHNH HP - T HP
(LP 11 & N THI THPT QUC GIA)

NGUYN HU BIN
https://www.facebook.com/ng.huubien
Email: ng.huubien@gmail.com

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

PHN 1: KIN THC C BN


BI HC 1: HAI QUY TC M
I. TM TT L THUYT
1. Quy tc cng
Gi s mt cng vic c th thc hin theo phng n A HOC phng n B.
Trong : Phng n A c m cch thc hin. Phng n B c n cch thc hin.
Vy s cch thc hin cng vic l m + n (cch)
VD1: Trong mt cuc thi, Ban t chc cng b danh sch cc ti : 7 ti v thin nhin; 8 ti v lch
s; 10 ti v con ngi; 6 ti v vn ha. Hi c bao nhiu cch chn ti ?
(S: c 7 + 8 + 10 + 6 = 31 cch chn)
VD2: An cn mua 1 o s mi c 39 hoc 40. Trong c 39 c 5 mu khc nhau, c 40 c 4 mu khc nhau.
Hi An mun mua 1 o s mi th c bao nhiu cch chn ?
(S: An c 9 cch chn)
VD3: Ti 1 trng hc, c 41 hc sinh ch gii vn; 22 hc sinh ch gii ton. Nh trng mun c mt hc
sinh gii i d tri h ton quc. Vy nh trng c bao nhiu cch chn ?
(S: C 41 + 22 = 63 cch chn)
2. Quy tc nhn
Gi s mt cng vic no bao gm hai cng on A v B. Cng on A c n cch thc hin v cng on
B c m cch thc hin. khi cng vic c th c thc hin bi (n . m) cch.
VD1: Bn An qua nh Bnh, r Bnh qua nh Cng i chi. Bit t nh An n nh Bnh c 3 con ng i
khc nhau. T nh Bnh qua nh Cng c 4 con ng i khc nhau. Hi bn An mun ti nh Cng c
bao nhiu cch chn ng i.
(S: C 3.4 = 12 cch)
VD2: lm nhn cho mt chic gh, ngi ta quy c nhn gm 2 phn: Phn th nht l 1 ch ci c
trong 24 ch ci, phn th 2 l mt s nguyn dng nh hn 26. Hi c bao nhiu gh c dn nhn khc
nhau ?
(S: C 24.25 = 600 gh c dn nhn khc nhau)
I. BI TP P DNG
Phng php gii ton :
+ Xc nh xem cng vic c thc hin theo phng n hay cng on (phn bit phng n v cng
on).
+ Tm s cch thc hin A v B.
+ p dng qui tc cng hay nhn.
Bi 1: An n vn phng phm mua qu tng bn. Trong ca hng c 3 mt hng: Bt, v, thc. Bt c 5
loi, v c 4 loi, thc c 3 loi. Hi An c bao nhiu cch chn qu gm 1 bt, 1 v v 1 thc ?
Hng dn:
+ C 5 cch chn bt, ng vi 1 cch chn bt c 4 cch chn v.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 1

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ ng vi mi cch chn 1 bt, 1 v c 3 cch chn 1 thc.


Vy c: 5.4.3 = 60 cch chn
Bi 2: T cc s t nhin, c th lp c bao nhiu t v s m mi v s c 6 ch s khc nhau ?
Hng dn:
+ 6 s ca t v s c dng: a1a2a 3a4a5a6 ; a i {0;1;2;...;10} ;i = 1;6
a1 c 10 cch chn (c chn c ch s 0 ng u)
a 2 c 9 cch chn (do khng chn li ch s chn trc )
a 3 c 8 cch chn (do khng chn li ch s chn trc )

a 6 c 5 cch chn
Vy tt c c: 10.9.8.7.6.5 = 151.200 t v s
Bi 3: Trong mt trng THPT, khi 11 c : 160 hc sinh tham gia cu lc b ton, 140 hc sinh tham gia

cu lc b tin, 50 hc sinh tham gia c 2 cu lc b. Hi khi 11 c bao nhiu hc sinh ?


Hng dn:
Hc sinh khi 12 l 160 + 140 50 = 250 hc sinh (Quy tc cng m rng)
Bi 4: Mt lp c 40 hc sinh, ng k chi t nht mt trong hai mn th thao bng v cu lng. C 30

hc sinh ng k bng , 25 hc sinh ng k cu lng. Hi c bao nhiu hc sinh ng k c 2 mn th


thao ?
Hng dn:
+ Goi x l s hc sinh ng k c 2 mn th thao, ta c: 40 = 30 + 25 x x = 15
Vy c 15 hc sinh ng k c 2 mn th thao
Bi 5: C 3 kiu mt ng h eo tay (vung, trn, elip) v 4 kiu dy (kim loi, da, vi, nha). Hi c bao

nhiu cch chn mt chic ng h gm 1 mt v mt dy ?


Hng dn: C 3.4 = 12 (cch)
Bi 6: Mt ngi vo ca hng n, ngi mun chn thc n gm mt mn n trong 10 mn, mt loi

hoa qu trng ming trong 5 loi hoa qu v mt loi nc ung trong 4 loi nc ung. Hi c bao nhiu
cch chn thc n cho ba n ?
Hng dn:
+ Mn n c: 10 cch chn.
+ ng vi cch chn 1 mn n, 1 loi hoa qu c chn t 5 loi nn c 5 cch chn.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 2

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ ng vi mi cch chn mn n v 1 loi hoa qu th mt loi nc ung c chn nn c 4 cch chn.


Vy theo quy tc nhn ta c: 10.5.4 = 200 cch chn
Bi 7: Trong mt i vn ngh c 8 bn nam v 6 bn n. Hi c bao nhiu cch chn mt i song ca nam

n ?
Hng dn:
+ Chn nam: c 8 cch chn
+ ng vi mi cch chn nam, c 6 cch chn na
Vy tt c c 6.8 = 48 cch chn mt i song ca.
Bi 8: T cc ch s 1; 5; 6; 7 c th lp c bao nhiu s t nhin :
a) C 4 ch s ?
b) C 4 ch s khc nhau ?

Hng dn:
a) S cn tm c dng: a1a2a3a4 ; ai {1;5;6;7}

b) S cn tm c dng: a1a2a3a4 ; ai {1;5;6;7}

+ a1 c 4 cch chn

+ a1 c 4 cch chn

+ a 2 c 4 cch chn (Do cc ch s c th ging

+ a 2 c 3 cch chn (Do ch s chn ri th khng

nhau v lp li)

chn li)

+ a 3 c 4 cch chn

+ a 3 c 2 cch chn

+ a 4 c 4 cch chn

+ a 4 c 1 cch chn

Vy c 4.4.4.4 = 256 s c 4 ch s

Vy c 4.3.2.1 = 24 s c 4 ch s khc nhau

Bi 9: C bao nhiu s t nhin c 5 ch s trong o cc ch s cch u ch s ng gia th ging nhau ?

Hng dn:
+ Gi s cn tm c dng a1a 2a 3a4a5 ; ai = 0;9 ; a1 = a 5 ;a 2 = a 4
+ a1 c 9 cch chn (do khng chn ch s 0)
+ a 2 c 10 cch chn
+ a 3 c 10 cch chn
+ a 4 = a 2 nn c 1 cch chn
+ a 5 = a1 nn c 1 cch chn
Vy tt c c: 9.10.10.1.1 = 900 s tha mn yu cu.

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 3

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 10: C bao nhiu s t nhin c tnh cht:


a) L s chn v c 2 ch s

b) L s chn c 2 ch s khc nhau

c) L s l c 2 ch s

d) L s l c 2 ch s khc nhau

Hng dn:
a) S cn tm c dng a1a 2 ;ai = 0;9

c) S cn tm c dng a1a 2 ;ai = 0;9

+ a1 c 9 cch chn (Do khng chn ch s 0)

+ a1 c 9 cch chn (Do khng chn ch s 0)

+ a 2 {0;2;4;6;8} l s chn nn c 5 cch chn.

+ a 2 {1;3;5;7;9} l s chn nn c 5 cch chn.

Vy tt c c 9.5 = 45 s chn c 2 ch s

Vy tt c c 9.5 = 45 s l c 2 ch s

b) Ta tm cc s chn c 2 ch s ging nhau

d) Ta tm cc s l c 2 ch s ging nhau

a1a 2 ;a i { 2;4;6;8}

a1a 2 ;a i {1;3;5;7;9}

+ a1 c 4 cch chn

+ a1 c 5 cch chn

+ a 2 = a1 c 1 cch chn

+ a 2 = a1 c 1 cch chn

Vy c 4.1 = 4 ch s chn c 2 ch s ging nhau.

Vy c 5.1 = 5 ch s l c 2 ch s ging nhau.

+ Kt hp phn a c 45 - 4 = 41 s chn c 2 ch

+ Kt hp phn c c 45 - 5 = 40 s l c 2 ch s

s khc nhau

khc nhau

Bi 11: T cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6 c th lp c bao nhiu s t nhin b hn 100 ?

Hng dn: S t nhin cn tm ti a c 2 ch s


* Bc 1: Tm cc s t nhin c 1 ch s: C 6 s
* Bc 2: Tm cc s t nhin c 2 ch s
S cn tm c dng a1a 2 ;ai = 1;6
+ a1 c 6 cch chn
+ a 2 c 6 cch chn
Vy c 6.6 = 36 s t nhin c 2 ch s
Kt lun: C 6 + 36 = 42 s t nhin lp c t cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6 v nh hn 100
Bi 12: C bao nhiu s nguyn dng gm khng qu 3 ch s khc nhau ?

Hng dn:
* Bc 1: Tm cc s nguyn dng c 1 ch s: C 9 s
* Bc 2: Tm cc s nguyn dng c 2 ch s khc nhau
S cn tm c dng a1a 2 ;ai = 0;9
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 4

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ a1 c 9 cch chn (do khng chn ch s 0)


+ a 2 c 10 - 1 = 9 cch chn
Vy c 9.9 = 81 s nguyn dng c 2 ch s khc nhau
* Bc 3: Tm cc s nguyn dng c 3 ch s khc nhau
S cn tm c dng a1a 2a 3 ;ai = 0;9
+ a1 c 9 cch chn (do khng chn ch s 0)
+ a 2 c 10 - 1 = 9 cch chn
+ a 3 c 8 cch chn
Vy c 9.9.8 = 648 s nguyn dng c 3 ch s khc nhau
Kt lun: Vy c 9 + 81 + 648 = 738 s nguyn dng gm khng qu 3 ch s khc nhau
Bi 13: Mt t c 6 hc sinh nam v 4 hc sinh n. Gio vin ch nhim chn 3 hc sinh i trc th vin.

C bao nhiu cch chn nu :


a) Chn 3 hc sinh, trong c ng 1 hc sinh n c chn.
b) Trong 3 hc sinh c chn t nht c 1 hc sinh n c chn.

Hng dn:
a)
+ chn 1 hc sinh n trong 4 hc sinh n c: 4 cch
+ chn 1 hc sinh tip theo c: 6 cch (ch c chn trong s hc sinh nam)
+ chn 1 hc sinh cui cng c: 5 cch
Vy c 4.6.5 = 120 cch chn 3 hc sinh trong c ng 1 hc sinh n
b)
* Trng hp 1: Trong 3 hc sinh c chn, c ng 1 hc sinh n : C 120 cch (theo a)
* Trng hp 2: Trong 3 hc sinh c chn c ng 2 hc sinh n:
+ Chn n th nht: c 4 cch
+ Chn n th hai: c 3 cch
+ Chn 1 nam: c 6 cch
Vy c: 4.3.6 = 72 cch
* Trng hp 3: C 3 hc sinh chn u l n: c 4.3.2 = 24 cch chn
Kt lun: Tt c c 120 + 72 + 24 = 216 cch chn tha mn yu cu bi ton.

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 5

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 14: Mt on tu c 4 toa sn ga. C 4 hnh khch bc ln tu. Hi :


a) C bao nhiu trng hp v cch chn toa ca 4 hnh khch ?
b) C bao nhiu trng hp m mi toa c 1 ngi ln ?
c) C bao nhiu trng hp m mi toa c 3 ngi ln, mt toa c 1 ngi ln v hai toa cn li khng c ai

ln ?
Hng dn:
a)

b)

+ Ngi th nht: c 4 cch chn

+ Ngi th nht: c 4 cch chn

+ Ngi th hai: c 4 cch chn

+ Ngi th hai: c 3 cch chn

+ Ngi th ba: c 4 cch chn

+ Ngi th ba: c 2 cch chn

+ Ngi th t: c 4 cch chn

+ Ngi th t: c 1 cch chn

Vy tt c c 4.4.4.4 = 256 cch chn

Vy tt c c 4.3.2.1 = 14 cch chn

c)
+ Chia 4 ngi thnh 2 nhm: Nhm I: c 3 ngi,

c)

nhm II: c 1 ngi (Ta chia bng cch chn ra 1

Cch khc:

ngi v 3 ngi cn li cho vo 1 nhm). Vy c 4

+ Hnh khch 1 ln toa 1 c 4 cch chn

cch chia nhm.

+ Sau 3 hnh khch cn li ln chung 1 toa c 3

+ Vi mi cch chia nhm xp 2 nhm vo 4

cch chn

khoang:

Vy ta c 4.3 = 12 cch.

- Nhm I: C 4 cch xp

+ V vai tr cc hnh khch nh nhau nn trong

- Nhm II: C 3 cch xp

trng hp ny c tt c 12.4 = 48 cch.

+ Nh vy c 4.3 = 12 cch xp cho mi cch chia


nhm, m c 4 cch chia nhm.
Kt lun: Vy tt c c 12.4 = 48 cch
Bi 15: Bin ng k xe t c 6 ch s v 2 ch ci u tin trong 26 ch ci (Khng dng ch I v O).

Hi s t ng k nhiu nht l bao nhiu ?


Hng dn:
+ 2 ch ci u tin trong 24 ch ci nn c : 24.24 = 576 cch chn
+ Ch s u tin khc 0 nn c 9 cch chn
+ 5 ch s cn li khng nht thit phi khc 0 v c th lp li nn c : 10.10.10.10.10 = 100.000 cch chn
Vy tt c c: 576.9.100000 = 518.400.000 s t c ng k.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 6

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 16: Cho 7 ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7. C bao nhiu s gm 4 ch s khc nhau c vit t cc ch s

cho ?
Hng dn:
Gi s cn tm l a1a2a3a4
+ a1 c 7 cch chn
+ a 2 c 6 cch chn

Vy c 7.6.5.4 = 840 s tha mn

+ a 3 c 5 cch chn
+ a 4 c 4 cch chn

Bi 17: Cho cc s 1; 2; 5; 7; 8. C bao nhiu cch lp ra mt s gm 3 ch s khc nhau t 5 ch s trn

sao cho s to thnh l mt s chn ?


Hng dn:
Gi s cn tm l n = a1a 2a 3
n chn th a 3 { 2;8}
+ a 3 c 2 cch chn

Vy c 2.4.3 = 24 s tha mn

+ a1 c 4 cch chn
+ a 2 c 3 cch chn

Bi 18: Vi cc ch s t 0 n 5, ta c th lp c bao nhiu s chn m mi s gm 5 ch s khc nhau ?

Hng dn: Gi s cn tm l : n = a1a 2a 3a4a5


TH1: a 5 = 0 c 1 cch

TH2: a 5 0 c 2 cch (Do a5 { 2;4} )

+ a1 c 5 cch chn

+ a1 c 4 cch chn (Do a1 0 )

+ a 2 c 4 cch chn

+ a 2 c 4 cch chn

+ a 3 c 3 cch chn

+ a 3 c 3 cch chn

+ a 4 c 2 cch chn

+ a 4 c 2 cch chn

Vy c 1.5.4.3.2 = 120 s tha mn

Vy c 2.4.4.3.2 = 192 s tha mn

Kt lun: C tt c 120 + 192 = 312 s tha mn yu cu bi ton

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 7

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Cch khc:

+ Gi s t nhin C 5 CH S KHC NHAU l: n = a1a 2a 3a4a5


+ a1 c 5 cch chn
(Do a1 0 )
+ a 2 c 5 cch chn
+ a 3 c 4 cch chn

Vy c 5.5.4.3.2 = 600 s t nhin c 5 ch s khc nhau

+ a 4 c 3 cch chn
+ a 5 c 2 cch chn
+ Gi s t nhin L C 5 CH S KHC NHAU l: m = b1b 2b 3b 4b 5
+ b 5 c 3 cch chn
(Do b 5 {1;3;5} )
+ b1 c 4 cch chn
(Do b1 0 )

Vy c 3.4.4.3.2 = 288 s t nhin l c 5 ch s khc nhau

+ b 2 c 4 cch chn
+ b 3 c 3 cch chn
+ b 4 c 2 cch chn
Kt lun: Vy cc s chn tha mn yu cu bi ton l : 600 - 288 = 312 s.
Bi 19: T cc ch s 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6 c th lp c bao nhiu s t nhin chn gm 5 ch s khc nhau ?

Hng dn: Gi s cn tm l : n = a1a 2a 3a4a5


TH1: a 5 = 0 c 1 cch

TH2: a 5 0 c 3 cch (Do a5 { 2;4;6} )

+ a1 c 6 cch chn

+ a1 c 5 cch chn (Do a1 0 )

+ a 2 c 5 cch chn

+ a 2 c 5 cch chn

+ a 3 c 4 cch chn

+ a 3 c 4 cch chn

+ a 4 c 3 cch chn

+ a 4 c 3 cch chn

Vy c 1.6.5.4.3 = 360 s tha mn

Vy c 3.5.5.4.3 = 900 s tha mn

Kt lun: C tt c 300 + 900 = 1260 s tha mn yu cu bi ton

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 8

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Cch khc:

+ Gi s t nhin CHN C 5 CH S KHC NHAU l: n = a1a 2a 3a4a5


TH1: a 5 = 0 c 1 cch

TH2: a 5 = 2 c 1 cch

+ a1 c 6 cch chn

+ a1 c 5 cch chn

+ a 2 c 5 cch chn

(Do a1 0 )

+ a 3 c 4 cch chn

+ a 2 c 5 cch chn

+ a 4 c 3 cch chn

+ a 3 c 4 cch chn

Vy c 1.6.5.4.3 = 360 s tha mn

+ a 4 c 3 cch chn
Vy c 1.5.5.4.3 = 300 s tha mn

Tng t TH3: a 5 = 4 ; TH4: a 5 = 6 mi trng hp cng c 300 s.


Kt lun: Vy tt c c 360 + 300.3 = 1260 s tha mn yu cu bi ton
Bi 20: C 100.000 v s c nh s t 00000 n 99999. Hi c bao nhiu v s gm 5 ch s khc

nhau ?
Hng dn: Gi n = a1a 2a 3a4a5 l s in trn v s tha mn yu cu bi ton
+ a1 c 10 cch chn
+ a 2 c 9 cch chn
+ a 3 c 8 cch chn

Vy c 10.9.8.7.6 = 30.240 v s tha mn

+ a 4 c 7 cch chn
+ a 5 c 6 cch chn

Bi 21: C bao nhiu s t nhin c 7 ch s tha mn ch s th 3 l chn, ch s cui cng chia ht cho 3,

cc ch s th 5 v 6 khc nhau ?
Hng dn: Gi n = a1a 2a 3a4a5a6a7 l s cn tm.
+ a 3 c 5 cch chn (Do a 3 {0;2;4;6;8} )
+ a 7 c 3 cch chn (Do a7 { 3;6;9} )
+ a1 c 9 cch chn (Do a1 0 )
+ a 2 c 10 cch chn
+ a 4 c 10 cch chn
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 9

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ a 5 c 10 cch chn
+ a 6 c 9 cch (Do a 6 a 5 )
Vy c 5.3.9.10.10.10.9 = 1.215.000 s tha mn
Bi 22: Cho tp hp A = {0;1;2;3;4;5} . C bao nhiu s gm 5 ch s i mt khc nhau c to thnh t

cc ch s trong tp hp A ?
Hng dn: Gi n = a1a 2a 3a4a5 l s cn tm.
+ a1 c 5 cch chn
(Do a1 0 )
+ a 2 c 5 cch chn
+ a 3 c 4 cch chn

Vy c 5.5.4.3.2 = 600 s tha mn

+ a 4 c 3 cch chn
+ a 5 c 2 cch chn

Bi 23: T cc ch s 0; 1; 3; 5; 7 c th lp c bao nhiu s gm 4 ch s khc nhau v khng chia ht

cho 5 ?
Hng dn: Gi n = a1a 2a 3a4 l s cn tm.
+ a 4 c 3 cch chn
(Do a4 {1;3;7} )
+ a1 c 3 cch chn Vy c 3.3.3.2 = 54 s tha mn
+ a 2 c 3 cch chn
+ a 3 c 2 cch chn

Bi 24: C bao nhiu s t nhin trong cc ch s khc nhau, nh hn 10.000 c to thnh t 5 ch s

0; 1; 2; 3; 4 ?
Hng dn: S cn tm < 10.000 vy ln nht ch c th l s c 4 ch s
TH1: S c 4 ch s khc nhau :

Gi n = a1a 2a 3a4 l s cn tm.


+ a1 c 4 cch chn ( Do a1 0 )
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 10

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ a 2 c 4 cch chn
+ a 3 c 3 cch chn
+ a 4 c 2 cch chn
Vy c 4.4.3.2 = 96 s tha mn
TH2: S c 3 ch s khc nhau:

TH3: S c 2 ch s khc nhau:

Gi n = a1a 2a 3 l s cn tm.

Gi n = a1a 2 l s cn tm.

+ a1 c 4 cch chn (Do a1 0 )

+ a1 c 4 cch chn ( Do a1 0 )

+ a 2 c 4 cch chn

+ a 2 c 4 cch chn

+ a 3 c 3 cch chn

Vy c 4.4 = 16 s tha mn

Vy c 4.4.3 = 48 s tha mn
TH4: S c 1 ch s: c 4 s
Kt lun: Tt c c 96 + 46 + 16 + 4 = 156 s tha mn
Bi 25: C 4 nam v 4 n cn xp ngi di vo mt hng. Hi c bao nhiu cch xp sao cho nam v n

ngi xen k nhau ?


Hng dn: Lin h ti bi ton tng t nh sau c li gii: C 8 ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8 (Nam coi
nh cc ch s: 1; 3; 5; 7, n coi nh cc ch s 2; 4; 6; 8). Cn to ra cc s sao cho cc ch s chn v l
xen k nhau. Cc ch s khc nhau.
Gi n = a1a 2a 3a4a5a6a7 l s cn tm.
+ a1 c 8 cch chn (Do a1 {1;2;3;...;8} )
+ a 2 c 4 cch chn (Do a 2 {1;3;5;7} hoc a 2 { 2;4;6;8} )
+ a 3 c 3 cch chn (Do a 2 chn 1 nam hoc 1 n, vy ch cn 3 cch)
+ a 4 c 3 cch chn (Do a 2 chn 1 nam hoc 1 n, vy ch cn 3 cch)
+ a 5 c 2 cch
+ a 6 c 2 cch
+ a 7 c 1 cch
+ a 8 c 1 cch
Vy c 8.4.3.3.2.2.1.1 = 1152 s tha mn
p dng vo bi ton trn c
+ V tr 1 c 8 cch chn
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 11

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ V tr 2 c 4 cch chn
+ V tr 3 c 3 cch chn
+ V tr 4 c 3 cch chn
+ V tr 5 c 2 cch
+ V tr 6 c 2 cch
+ V tr 7 c 1 cch
+ V tr 8 c 1 cch
Vy c 8.4.3.3.2.2.1.1 = 1152 cch xp tha mn
Bi 25. C bao nhiu c nguyn dng ca s 2 3 .3 4 .5 6 .7 8 1112 .1314
Hng dn:
c nguyn dng ca s 2 3 .3 4 .5 6 .7 8 1112 .1314 khi phn tch ra tha s nguyn t th c dng:
2 a .3 b .5 c .7 d 11e .13 f
Vi s a c th chn 0, 1, 2, 3 th c 4 cch chn. (a l s t nhin khng vt qu 3)
Vi s b c th chn 0, 1, 2, 3, 4 th c 5 cch chn. (b l s t nhin khng vt qu 4)
Vi s c c th chn 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 th c 7 cch chn. (c l s t nhin khng vt qu 6)
Vi s d c th chn 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 th c 9 cch chn. (d l s t nhin khng vt qu 8)
Vi s e c th chn 0, 1, 2, 3, 4, 10, 11, 12 th c 13 cch chn. ()
Vi s f c th chn 0, 1, 2, 3, 4,12, 13, 14 th c 15 cch chn.
Vy c 4.5.7.9.13.15 = 245700 c s.
Cch ca THCS: s 2 a .3 b .5 c .7 d 11e .13 f c ( a + 1) ( b + 1) ( c + 1) ( d + 1) ( e + 1) ( f + 1) c s

Bi 26: S 12000 c bao nhiu c s t nhin ?


Hng dn:
Ta c 12000 = 25.3.5 3
Suy ra c ca s 12000 c dng 2a .3b .5c
a {0;1;2;3;4;5} Do 0 a 5;b {0;1} Do 0 b 1;c {0;1;2;3} Do 0 c 3 ;
+ Chn a c 6 cch
+ Chn b c 2 cch
+ Chn c c 4 cch
Vy c 6.2.4 = 48 c s.
Bi 27: C bao nhiu c nguyn dng ca s 31752000 ?
Hng dn:

Ta c 31752000 = 26.34 .53 .7 2


Tng t c: ( 6 + 1) ( 4 + 1) ( 3 + 1) ( 2 + 1) = 420 c s
Bi 28: Gi s mt bn mua mt o s mi c 39 hoc 40. o c 39 c 5 mu o khc nhau. o c 40 c 4

mu o khc nhau. Hi bn c bao nhiu s la chn ?


Hng dn:
Cng vic mua o c th thc hin theo hai phng n A o c 39 hoc phng n Bo c 40.
phng n A c 5 cch chn .( c 5 mu o khc nhau)
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 12

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

phng n B c 4 cch chn. .( c 4 mu o khc nhau)


vy : cng vic mua o c th thc hin bi : 5. + 4 = 9 cch chn.
Bi 29: C bao nhiu s t nhin c hai ch s m hai ch s u chn ?
Hng dn:
Gi s t nhin c hai ch s :
Tp hp ch s t nhin chn : A = {0, 2, 4, 6, 8} c 5 phn t.
+ ch s a c 4 cch chn. ( a 0 ; a A)
+ ch s b c 5 cch chn. ( b A)
Vy : s t nhin c hai ch s m hai ch s u chn c : 4.5 = 20 s.
Bi 30: T cc ch s 1; 2; 3; 4 c th lp c bao nhiu s t nhin gm:
a) Mt ch s
b) Hai ch s
c) Hai ch s khc nhau
d) Khng qu 3 ch s ?
Hng dn:
a) 4 s
b) 4.4 = 16 s
c) 4.3 = 12 s
d) 4 + (4.4) + (4.4.4) = 84 s
Bi 31: T cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6 c th lp c bao nhiu s t nhin :
a) B hn 100
b) B hn 1000
Hng dn:
a) c 6.6 = 36 s
b) c 6.6.6 = 216 s
Bi 32: Cc thnh ph A, B, C, D c ni vi nhau bi cc on nh hnh sau :
A

a) C bao nhiu cch i t A n D, qua B v C ch mt ln


b) C bao nhiu cch i t A n D ri quay li A
Hng dn:
a) T A n B c 4 cch i
T A n C c 4.2 cch i
T A n D c 4.2.3 = 24 cch i
b) T A n D ri quay v A c 24.24 = 576 cch i
Bi 33: Mt lp c 40 hc sinh ng k chi t nht mt trong 2 mn th thao: bng v bng chuyn. C
30 em ng k mn bng , 25 em ng k mn bng chuyn. C 30 em ng k mn bng , 25 em ng
k mn bng chuyn. Hi c bao nhiu em ng k chi c 2 mn th thao ?
Hng dn:

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 13

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ S hc sinh ng k ch chi bng chuyn: 40 - 30 = 10


+ S hc sinh ng k ch chi bng : 40 - 25 = 15
+ Tng s hc sinh ch ng k 1 mn l : 10 + 15 = 25
+ Vy s hc sinh ng k chi c 2 mn l: 40 - (10 + 15) = 15 em
Bi 34: Mt lp c 50 hc sinh d tri h, c chi 2 mn th thao cu lng v bng bn .C 30 bn ng
k chi cu lng, 28 bn ng k bng bn, 10 bn khng chi mn no. Hi c bao nhiu bn :
a) chi c hai mn
b) ch ng k mt mn
Hng dn:
a)
28

BNG BN

30
CU LNG

10

+ S hc sinh ch chi cu lng: 50 - 10 - 28 = 12 hc sinh


+ S hc sinh ch chi bng bn: 50 - 10 - 30 = 10 hc sinh
+ S hc sinh chi c 2 mn: 50 - (12 + 10 + 10) = 18 hc sinh
b) S hc sinh ng k ch chi 1 mn: 12 + 10 = 22 hc sinh
BI TP T LUYN KM HNG DN & P S
Bi 1: T tnh A n tnh B c th i bng t, tu ha, tu thy v my bay. Mi ngy c 10 chuyn t, 5
chuyn tu ha, 3 chuyn tu thy v 2 chuyn my bay. Hi c bao nhiu cch i t tnh A n tnh B?
HD: Theo quy tc cng, ta c: 10 + 5 + 3 + 2 = 20 s la chn khc nhau i t tnh A n tnh B.
Bi 2: Mt bnh ng 12 qu cu trong c 5 qu xanh, 4 qu trng v 3 qu vng. Chn 3 qu cu. Hi c
my cch chn c 3 qu cu khc mu?
HD:
+ T 5 qu cu xanh chn 1, c 5 cch.
+ T 4 qu cu xanh chn 1, c 4 cch.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 14

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ T 3 qu cu xanh chn 1, c 3 cch.


Theo quy tc nhn, s cch chn c 3 qu cu khc mu l: 5.4.3 = 60
Bi 3: C bao nhiu s t nhin c hai ch s m hai ch s ca n u chn?
HD: S t nhin c hai ch s m hai ch s u chn c dng ab
Vi a, b {0, 2, 4,6,8} v a 0 .
Chn a c 4 cch v chn b c 5 cch.
Vy c 4.5 = 20 s tha mn bi.
Bi 4 (SGKNC): Bin s xe my ca tnh A (nu khng k m s tnh) c 6 k t:
- K t u tin l 1 ch ci (trong bng 26 ch ci ca ting Anh)
- K t th hai l 1 ch s thuc tp hp {1;2;3;4;5;6;7;8;9}
- Mi k t 4 v tr tip theo l 1 ch s thuc tp hp {0;1;2;3;...;9}
Hi nu ch dng 1 m s tnh th tnh A c th lm c nhiu nht bao nhiu bin s xe khc nhau ?
Hng dn:
- K t u tin c 26 cch chn
- K t th hai c 9 cch chn
- K t 4 v tr tip theo, mi v tr c 10 cch chn.
Vy c th lp c: 26.9.10.10.10.10 = 2.340.000 bin s xe khc nhau
Bi 5: Mi ngi s dng mng my tnh u c mt khu. Gi s mi mt khu gm 6 k t, mi k t
hoc l 1 ch s (t 0 n 9) hoc l 1 ch ci (trong bng 26 ch ci ting Anh) v mt khu phi c t nht
1 ch s:
a) C bao nhiu dy s gm 6 k t, mi k t hoc l 1 ch ci (26) hoc l 1 ch s (10) ?
b) C bao nhiu dy s gm 6 k t ni cu a khng phi l mt khu ?
c) C th lp c nhiu nht bao nhiu mt khu ?
Hng dn:
a) Cch chn k t u tin: C 36 cch (do c 26 cch chn ch ci + 10 cch chn ch s).
- Do dy c 6 k t, cch chn 5 k t cn li tng t cch chn k t u tin.
Vy c: 36.36.36.36.36.36 = 366 dy s c lp
b) V mt khu phi c t nht 1 ch s nn dy gm 6 k t khng phi l mt khu nu tt c 6 k u l
ch ci. Vy tt c c: 266 dy s gm 6 k t khng phi l mt khu.
(Ch : Dy gm 6 k t m tt c cc k t u l ch s vn l mt khu - v mt khu c t nht 1 ch s)
c) C th lp c nhiu nht : 366 266 = 1.867.866.560 mt khu.
Bi 6: C bao nhiu s in thoi gm:
a) 6 ch s bt k
b) 6 ch s l
Hng dn:
a) V s in thoi c lp t 10 ch s (0 n 9), m s in thoi c 6 ch s bt k nn c:
106 = 1.000.000 s in thoi
b) V s in thoi c lp t 5 ch s l (1; 3; 5; 7; 9). Vy c: 56 = 15.625 s in thoi

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 15

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

BI HC 2: HON V
I. TM TT L THUYT
1. Giai tha:

+ n giai tha c k hiu n!


+ Cch tnh: n! = n(n - 1)(n - 2).(n - 3) 1
+ Quy c 0! = 1! = 1
2. nh ngha:
* Bi ton: Cho tp hp A gm n phn t. C bao nhiu cch sp xp th t n phn t ca A?
Ta c: Vic sp xp th t n phn t ca A l mt cng vic gm n - cng on:
+ Cng on 1: Chn phn t sp xp vo v tr th nht : c n - cch
+ Cng on 2: Chn phn t sp xp vo v tr th hai : c n - 1 cch
+ Cng on 3: Chn phn t sp xp vo v tr th ba : c n - 2 cch
.
+ Cng on n: Chn phn t sp xp vo v tr th n : c 1 cch
Vy ta c tt c n(n - 1)(n - 2)(n - 3) 1 = n! (cch)
* nh ngha:
Cho tp hp A gm n phn t ( n 1) . Khi sp xp n phn t THEO MT TH T gi l hon v cc phn
t ca tp hp A.
* S cc hon v: Pn = n!
VD1: C 3 vn ng vin An, Bnh, Chu chy thi. Nu khng k trng hp c 2 vn ng vin cng v
ch mt lc th c bao nhiu kh nng xy ra ?
+ Do cc vn ng vin v ch c tnh theo mt th t nn c P3 = 3! = 3.2.1 = 6 kh nng
VD2: Trong mt trn bng, sau 2 hip ph hai i vn ha nn phi thc hin lun lu 11m. Mt i
chn c 5 cu th thc hin 5 qu 11m. Hi c bao nhiu cch sp xp pht.
+ Do cch sp xp c tnh theo th t cu th nn c P5 = 5! = 5.4.3.2.1 = 120 cch sp xp
VD3: T cc ch s 1; 2; 3; 4; 5 c th lp c bao nhiu s t nhin c 5 ch s khc nhau ?
+ C P5 = 5! = 5.4.3.2.1 = 120 s
(Ch : Nu t cc s 0; 1; 2; 3; 4 th p s s khc)
VD4: Mt on khch du lch d nh n tham quan 7 a im A, B, C, D, E, F, G th H Ni. Hi c
bao nhiu cch chn ?
+ V cc a im tham quan c tnh theo th t nn c P7 = 7! = 7.6.5.4.3.2.1 = 5040 cch chn
VD5: C bao nhiu cch sp xp ch cho 3 ngi ngi trong 1 bn di ?
+ C P3 = 3! = 3.2.1 = 6 cch sp xp.
II. BI TP P DNG
Bi 1: Mt gii bng gm 6 i. Hi c bao nhiu kh nng xy ra v th t gia cc i ?
Hng dn: C P6 = 6! = 6.5.4.3.2.1 = 720 kh nng.
Bi 2: Xt xem cc s t nhin gm 5 ch s khc nhau lp nn t cc s 1; 2; 3; 4; 5. Hi trong cc s c
bao nhiu s:
a) Bt u bi ch s 5
b) Khng bt u bng ch s 1
c) Bt u bi ch s 2 v 3
d) Khng bt u bng 345
Hng dn:
a) Gi s cn tm l a1a 2a 3a 4a 5 ;a1 = 5 . V 4 ch s 1; 2; 3; 4 vo cc v tr a 2 ;a 3 ;a 4 ;a 5 nn l hon v
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 16

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

P4 = 4! = 24 s t nhin khc nhau v bt u bng ch s 5.


b) Gi s cn tm l a1a 2a 3a 4a 5 . V a1 { 2;3;4;5} nn c 4 cch chn. Cc s cn li l hon v P4

Vy c tt c 4.P4 = 96 s tha mn
c) Gi s cn tm l 23a 3a4a5 . Vy c 1.1.P3 = 6 s
d) Ta lm ngc li: S cc s t nhin gm 5 ch s bt u bng 345 l 345a4a5 . Vy c 1.1.1.P2 = 2 s
Kt lun: S cc s t nhin tha mn yu cu bi l 5! 1.1.1.P2 = 118 s
Bi 3: T cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9 ta c th lp c tt c cc s gm 9 ch s khc nhau :
a) C bao nhiu s c thnh lp
b) C bao nhiu s chia ht cho 5
c) C bao nhiu s chn
Hng dn:
a) p s: 9! = 362.880 s
b) Ta thy ch s cui cng l 5 ( s cn tm chia ht cho 5) nn c 1 cch chn. 8 v tr cn li l hon v
v vy c 8! Cch chn.
Kt lun: c 8!.1 = 40.320 s c 9 ch s khc nhau chia ht cho 5
c) Ta thy ch s cui cng l 2; 4; 6; 8 ( s cn tm l s chn) nn c 4 cch chn. 8 v tr cn li l hon
v v vy c 8! Cch chn.
Kt lun: c 8!.4 = 161.280 s c 9 ch s khc nhau v l s chn.
Bi 4: C 10 hc sinh cng ngi trn mt hng gh v chi tr i ch. Cho rng mi ln i ch ht 1 pht.
Hi thi gian h i ch cho nhau l bao nhiu ?
Hng dn:
+ S ln i ch l 10! = 3.628.800 ln
+ Thi gian h i ch trong cc tnh hung l: 3.628.800 (khong 7 nm)
Bi 5: Mt nhm gm 12 hc sinh trong 5 n v 7 nam. Hi c bao nhiu cch sp xp 12 hc sinh thnh
mt hng doc sao cho 5 hc sinh n phi ng lin nhau ?
Hng dn: Dng cch buc ci
+ Coi 5 hc sinh n ng lin nhau nh 1 nhm X. Nh vy ta c 7 bn nam v 1 nhm X (coi nh 8 bn)
xp thnh mt hng dc.
+ Xp X v 7 hc sinh nam c 8! Cch
+ By gi m nhm X ra cho 5 bn n hon v vi nhau. Vy xp 5 bn n trong nhm X c 5! Cch.
Vy theo quy tc nhn ta c: 8! . 5! = 4.838.400 cch sp xp tha mn yu cu bi ton.
Bi 6: C 4 tem th khc nhau v 4 b th khc nhau. Hi c bao nhiu cch dn tem vo b ?
Hng dn:
(C nh 4 b th (coi nh 4 gh ngi), mi tem th coi nh 1 ngi di chuyn vo ch ngi)
+ C nh 4 b th. Mi hon v ca 4 tem th l 1 cch dn. Vy c 4! = 24 cch dn tem vo b
(Ch : khng c va hon v tem va hon v b th, v nh vy chc chn s c lc trng nhau)
Bi 7: Cn sp xp 5 hc sinh A, B, C, D, E thnh mt hng ngang. Hi c bao nhiu cch sp xp sao cho 2
hc sinh A, v B lun ng u hng ?
Hng dn:
+ Coi 2 bn A v B ng cnh nhau (u hng) nh mt nhm X. Nh vy ta c 3 bn C, D, E v mt nhm
X (coi nh 4 bn)
+ X lun ng v tr u nn c 1 cch xp
+ 3 bn cn li c 3! Cch xp.
+ 2 bn trong nhm X li c 2! Cch xp
Vy ta c : 1.3!.2! = 12 cch sp xp
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 17

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 8: T 5 ch s 1; 2; 3; 4; 5 c th lp c bao nhiu s t nhin gm 5 ch s khc nhau, trong c


bao nhiu s l, bao nhiu s khng chia ht cho 5?
Hng dn:
+ Ta c P5 = 5! = 120 s t nhin c 5 ch s khc nhau

+ Gi a1a 2a 3a4a5 l s t nhin l c 5 ch s khc nhau c lp t cc ch s 1; 2; 3; 4; 5


Khi a5 {1;3;5} nn c 3 cch chn, 4 s cn li c 4! Cch chn.
Vy c 3.4! = 72 s t nhin l c 5 ch s khc nhau c lp t cc ch s 1; 2; 3; 4; 5
+ Gi a1a 2a 3a4a5 l s t nhin chia ht cho 5 c 5 ch s khc nhau c lp t cc ch s 1; 2; 3; 4; 5
Khi a 5 = 5 nn c 1 cch chn, 4 s cn li c 4! Cch chn.
Vy c 1.4! = 24 s t nhin chia ht cho 5 c 5 ch s khc nhau c lp t cc ch s 1; 2; 3; 4; 5
Bi 9: Cn sp xp 3 hc sinh n v 5 hc sinh nam thnh mt hng dc:
a) Hi c bao nhiu cch sp xp nu 3 hc sinh n lun ng lin nhau ?
b) Hi c bao nhiu cch sp xp nu hc sinh ng u l hc sinh n v hc sinh ng cui l hc sinh
nam ?
Hng dn:
a) Coi 3 bn n ct li thnh mt nhm X, vy c 1 nhm X v 5 hc sinh nam (coi nh 6 hc sinh) xp
thnh 1 hng dc. Xp X v 5 bn nam c 6! cch.
+ Sau khi xp xong, m nhm X ra cho 5 hc sinh n t hon v cho nhau, vy xp 3 hc sinh n trong
nhm X s c 3! Cch.
Kt lun: Vy c 6!.3! = 4320 cch.
b)
+ Chn 1 hc sinh n ng u hng c 3 cch chn
+ Chn 1 hc sinh nam ng cui hng c 5 cch chn.
+ Cn li 6 v tr gia, ta chn 6 hc sinh cn li xp vo nn c 6! cch.
Kt lun: Tt c c 3.5.6! = 10800 cch.
Bi 10: C 4 n tn l: Hu, Hng, Lan, Hng v 4 nam tn l An, Bnh, Hnh, Phc cng ngi quanh mt
bn trn c 8 ch.
a) Hi c bao nhiu cch sp xp bit nam v n ngi xen k nhau ?
b) Hi c bao nhiu cch sp xp bit nam v n ngi xen k nhau nhng bn Hng v An khng chu ngi
cnh nhau ?
Hng dn:
a)
+ Ta xp 4 bn nam trc: vy c 4! cch.
+ Khi xp xong, gia 2 bn nam c 1 khong trng, chn 4 bn n xp vo 4 khong trng c 4! cch
+ V y l bn trn, hn na vai tr 4 bn nam l nh nhau nn s c 4 cch trng lp (Do cc v tr i
xng nhau ca bn trn - hoc khi xoay bn trn).
4!.4!
Hng
+ Vy c :
= 144 cch sp xp
4
An
b)
+ Trc ht nu ta xp 2 bn Hng 9 (n) v An (nam) ngi cnh nhau s c 2 cch
xp
+ Chn 3 bn nam cn li xp vo 3 v tr c 3! cch
+ Chn 3 bn n xp vo 3 v tr xen k c 3! cch
Vy nu xp xen k nhng Hng v An lun ngi cnh nhau s c 2.3!.3! = 72 cch
Kt lun: S cch xp xen k m Hng v An khng ngi cnh nhau c 144 - 72 = 72 cch.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 18

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 11: Mt hc sinh c 12 cun sch i mt khc nhau, trong c 2 cun sch mn ton, 4 cun sch
mn vn, 6 cun sch mn ting Anh. Hi c bao nhiu cch sp xp tt c cc cun sch ln mt k sch
di, nu mi cun sch cng 1 mn c xp k nhau ?
Hng dn:
+ Ta coi 2 cun sch ton l 1 nhm X, 4 cun sch vn thnh 1 nhm Y, 6 cun sch ting Anh thnh 1
nhm Z. Vy c 3! cch t 3 b sch X, Y, Z ln k sch.
+ (By gi coi nh ci dy buc ra cc cun sch trong 1 nhm t hon v vi nhau) Nhm sch ton c
2! cch xp, nhm vn c 4! cch xp, nhm ting Anh c 6! cch xp.
+ Vy tt c c 3!.2!.4!.6! = 207.360 cch sp xp.
Bi 12 (SGK): T cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6 lp cc s gm 6 ch s khc nhau. Hi :
a) C bao nhiu s chn, bao nhiu s l ?
b) C bao nhiu s b hn 432000 ?
Hng dn:
a) Gi cc s cn tm c dng n = a1a 2a 3a 4a 5a 6

+ TH1: n l s chn a6 { 2;4;6} nn c 3 cch chn, cn li 5 ch s u tin s c 5! cch sp xp.


Vy tt c c: 3.5! = 360 s chn c 6 ch s khc nhau c lp t cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6
+ TH2: n l s l a6 {1;3;5} nn c 3 cch chn, cn li 5 ch s u tin s c 5! cch sp xp.
Vy tt c c: 3.5! = 360 s l c 6 ch s khc nhau c lp t cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6
b) Gi cc ch s cn tm c dng n = a1a 2a 3a 4a 5a 6 < 432000
+ TH1: a1 3 a1 {1;2;3} nn c 3 cch chn. 5 ch s cn li c 5! cch sp xp. Vy c 3.5! = 360 s.
+ TH2: a1 = 4 nn c 1 cch chn a 2 < 3 a 2 {1;2} a 2 c 2 cch chn. 4 ch s cn li c 4! cch sp
xp. Vy c 1.2.4! = 48 s
+ TH3: a1 = 4 a1 c 1 cch chn; a 2 = 2 a 2 c 1 cch chn a 3 < 2 a 3 {1} a 3 c 1 cch chn.
3 ch s cn li c 3! cch sp xp. Vy c 1.1.1.3! = 6 s
Kt lun: C 360 + 48 + 6 = 414 s tha mn yu cu bi ton.
Bi 13: C bao nhiu cch sp xp ch ngi cho 10 ngi khch vo 10 gh thnh dy
Hng dn: C P10 = 10! = 3.628.800 cch
Bi 14: T cc ch s 0; 1; 2; 3; 4 c th lp c bao nhiu s t nhin c 5 ch s khc nhau
Hng dn:
+ Gi s cn tm l n = a1a 2a 3a4a5

+ a1 0 a1 c 4 cch chn
+ 4 ch s cn li c 4! cch sp xp
Vy tt c c: 4.4! = 96 s tha mn yu cu bi ton.
Bi 15: Tnh cc s t nhin i mt khc nhau c 6 ch s to thnh t cc ch s 0; 1; 2; 3; 4; 5 sao cho 2
ch s 3 v 4 ng cnh nhau
Hng dn:
Gi 2 ch s 3 v 4 ng cnh nhau nh 1 nhm X (ch s kp X). Vy ta xt s lp thnh t 5 ch s: 0; 1;
2; 5 v X
Gi s cn tm c dng a1a 2a 3a4a5
+ a1 0 a1 c 4 cch chn
+ T a 2 n a 5 c 4! cch chn na.
+ Tuy nhin 2 ch s 3 v 4 trong nhm X hon v cho nhau nn c 2! cch chn na
Kt lun: C 4.4!.2! = 192 s tha mn yu cu.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 19

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 16: Mt t c 10 hc sinh. C bao nhiu cch:


a) Xp thnh mt hng dc
b) Ngi quanh mt bn trn 10 gh ?
Hng dn:
10!
a) C 10 ! cch
b) C
= 9! cch (do c 10 v tr lp li v l bn trn)
10
Cch khc gii phn b)
+ Ngi th nht c 1 cch chn (khng k v tr, ngi u cng ging nhau - v bn trn) (Nu bn di s
c 10 cch chn). Khi ngi th nht ngi th 9 v tr cn li cho 9 ngi ngi, vy c 9! cch.
Kt lun: C 1.9! = 9! cch xp ch.
BI TON TNG QUT: C bao nhiu cch sp xp n ngi ngi xung quanh mt bn trn ?
TR LI:
+ Do cc ch ngi xung quanh bn trn khng c phn t u v phn t cui nn ngi th nht c ngi
t do.
+ Tip theo n - 1 ngi cn li chnh l s hon v ca (n - 1) ch ngi cn li
Vy s cch sp xp l : (n - 1) !
Ch : Mt cch sp xp n phn t vng trn gi l hon v vng trn. S hon v vng trn ca n phn t l
(n - 1) !
Bi 17: Cho 5 qu cu mu trng khc nhau v 4 qu cu mu xanh khc nhau. Ta sp xp 9 qu cu vo
mt hng 9 ch cho trc:
a) C bao nhiu cch sp xp khc nhau ?
b) C bao nhiu cch sp xp cho 2 qu cu ng cnh nhau khng cng mu ?
c) C bao nhiu cch sp xp cho 5 qu cu trng ng cnh nhau ?
Hng dn:
a) C 9! = 362.880 cch
b) Gi cc v tr cn sp xp l (1)-(2)-(3)-(4)-(5)-(6)-(7)-(8)-(9)
+ Gi s cc v tr (1); (3); (5); (7); (9) xp cc qu cu mu trng, vy c 5! cch sp xp cc qu cu
mu trng.
+ C 4 v tr trng l (2); (4); (6); (8) xp cc qu cu mu xanh, vy c 4! cch sp xp cc qu cu mu
xanh.
Kt lun: Tt c c 5!.4! = 2880 cch
(Phn ny nu i yu cu thnh xp theo vng trn th cch lm ging Bi 10)
c) Coi 5 qu cu mu trng l 1 nhm X i vi 4 qu cu xanh khc nhau.
Vy coi nh sp xp X v 4 qu cu trng l 5 qu cu:
+ X c 5 cch xp
X
(nhm trng)

xanh1

xanh2

xanh3

xanh4

+ 4 qu xanh cn li c 4! cch sp xp
+ 5 qu cu trng trong nhm X li c 5! cch sp xp v tr.
Vy tt c c: 5.4!.5! = 14400 cch sp xp.
Bi 18: C 30 hc sinh ca trng X tham gia mt tinh trong c 4 hc sinh cng lp; 26 hc sinh cn li
chn t 13 lp khc nhau (mi lp 2 hc sinh). Hi c bao nhiu cch sp xp 30 hc sinh thnh 1 hng sao
cho cc hc sinh cng 1 lp th ng k nhau ?
Hng dn:
+ Ta coi cc hc sinh cng 1 lp nh 1 nhm A (Mi nhm A ging nh 1 hc sinh kp). Vy tt c c 14
nhm A
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 20

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ Khi xp 14 nhm khc nhau (xp 14 hc sinh kp) thnh 1 hng, ta c : P4 cch xp.
+ Tuy nhin, trong mi nhm 2 ngi s c 2! cch xp, mi nhm 4 ngi s c 4! cch xp.
13

Vy tt c c P14 . ( 2!) .4! cch

Bi hc 3: CHNH HP
I. TM TT L THUYT
1. Bi ton: Cho tp hp A gm n phn t, ly ra k phn t ca A ( 1 k n ) v sp xp chng theo mt
TH T. Hi c bao nhiu cch sp xp ?
Hng dn:
+ Cng on 1: Ly phn t th nht c n cch
+ Cng on 2: Ly phn t th hai c n - 1 = (n - 2) + 1 cch
+ Cng on 3: Ly phn t th ba c n - 2 = (n - 3) + 1 cch
.
.
+ Cng on k: Ly phn t th k c n - (k - 1) = (n - k) + 1 cch
Vy c tt c: n ( n 1) ( n 2 ) ... ( n k + 1) cch
2. nh ngha: Cho tp hp A gm n phn t v s nguyn k ( 1 k n ) . Khi ly ra k phn t ca A v sp
xp theo 1 trt t nht nh ta c 1 CHNH HP chp k ca n phn t ca A (Gi tt l chnh hp chp k
ca A)
n!
K kiu: A kn = n ( n 1) ( n 2 ) ... ( n k + 1) =
(n k )!

Ch : 0! = 1; A n0 = 1;A nn = Pn = n!
VD1: C 11 cu th, chn ra 5 cu th lun lu, vy s cch chn l
11!
11!
5
A11
=
=
= 11.10.9.8.7 = 55440 cch.
( 11 5 ) ! 6!
VD2: Mt nhm c 5 bn A; B; C; D; E. Hy k ra cc cch phn cng 3 bn lm trc nht: 1 bn qut nh,
1 bn lau bng, 1 bn xp bn gh.
5!
5!
Vy c A 53 =
= = 5.4.3 = 60 cch
( 5 3 ) ! 2!
VD3: C bao nhiu s t nhin gm 5 ch s khc nhau c lp thnh t cc ch s t 1 n 9.
C A 59 = 9.8.7.6.5 = 15120 s

VD4: Trong mt phng cho mt tp hp gm 6 im phn bit. C bao nhiu vecto khc 0 c im u v
im cui trong tp hp ny ?

+ V mt cp sp th t gm 2 im A, B cho ta mt vecto khc 0 , vy c: A 62 = 6.5 = 30 vecto
II. BI TP P DNG
Bi 1: C 8 vn ng vin chy thi, nu khng k trng hp c 2 vn ng vin cng v ch mt lc, hi
c bao nhiu kt qu xy ra i vi cc v tr 1, 2, 3 ?
Hng dn:
+ Bi ton ny thc cht l chn ra 3 vn ng vin xp gii nht - nh - ba (th t 1, 2, 3) t 8 vn ng vin
cho trc.
+ Vy tt c c: A 83 = 8.7.6 = 336 kt qu
Bi 2: Trong 1 ban chp hnh gm 7 ngi, cn chn ra 3 ngi vo ban thng v vi cc chc v: b th,
ph b th, y vin. Hi c bao nhiu cch chn ?
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 21

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Hng dn: C tt c A 73 = 7.6.5 = 210 cch chn


Bi 3: C 15 ngi tham d mt cuc thi. Kt qu cuc thi chn ra 3 gii nht, nh, ba th c bao nhiu kt
qu ?
3
Hng dn: Tng t bi 1, ta c A15
= 15.14.13 = 2730 cch chn kt qu.
Bi 4: C 100 ngi mua 100 v s, c 4 gii (nht, nh, ba, t)
a) C bao nhiu kt qu nu ngi gi v s 47 t gii nht ?
b) C bao nhiu kt qu bit rng ngi gi v s 47 trng 1 trong 4 gii ?
Hng dn:
a) Khi ngi gi v s 47 t gii nht (c 1 cch chn gii cho ngi ny), vy cn 3 gii nm trong 99
3
= 99.98.97 kt qu
ngi cn li. c 1.A 99
b)
3
+ Nu ngi gi v 47 t gii nht ta c s kt qu l: 1.A 99
3
+ Nu ngi gi v 47 t gii nh ta c s kt qu l: 1.A 99
3
+ Nu ngi gi v 47 t gii ba ta c s kt qu l: 1.A 99
3
+ Nu ngi gi v 47 t gii t ta c s kt qu l: 1.A 99

3
Vy c: 4. 1.A 99
= 3.764.376 kt qu.

Bi 5: Mt cu lc b c 25 thnh vin, c bao nhiu cch chn 3 ngi vo 3 v tr: ch tch, ph ch tch,
th qu ?
Hng dn: C A 325 cch chn
Bi 6: Cho 100000 chic v s c nh s t 000000 n 999999. Hi cc v s c 5 ch s khc nhau l
bao nhiu ?
Hng dn: Thc cht bi ton chnh l: t 10 ch s 0; 1; 2; 3; ; 9, ly ra 1 tp hp gm 5 ch s khc
10!
5
nhau trong 10 ch s . Vy c A10
=
= 10.9.8.7.6 = ... v
5!
Bi 7: Mt lp hc c 25 hc sinh, chn ra 1 ban cn s lp (lp trng - lp ph - thy qu). Hi c bao
nhiu cch chn ?
Hng dn: C C A 325 cch chn (ging nh Bi 5)
Bi 8: Mt cuc khiu v gm 5 nam v 6 n. Cn chn c th t 3 nam v 3 n ghp thnh 3 cp. Hi c
bao nhiu cch chn ?
Hng dn:
3
+ Chn 3 nam trong 10 nam theo 1 th t c: A10
cch

+ Chn 3 n trong 6 n theo 1 th t c: A 63 cch


3
Vy c tt c A10
.A 63 = 86400 cch chn

Bi 9: C bao nhiu s gm 3 ch s khc nhau c th lp thnh t cc ch s 0; 2; 4; 6; 8 ?

Hng dn: Gi s cn tm l a1a 2a 3


+ a1 0 nn c 4 cch chn
+ 2 s cn li c A 42 cch chn
Vy c 4.A 42 = 48 s
Bi 10: Cn xp 3 nam v 2 n vo 1 hng gh c 7 ch ngi sao cho 3 nam ngi k nh v 2 n ngi k
nhau. Hi c bao nhiu cch ?
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 22

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Hng dn:
(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

(6)

(7)

TH1: 3 bn nam chn cc gh (1); (2); (3) c 1 cch. 2 bn n c 3 cch chn gh:
[ (4);(5)] ;[ (5);(6)] ;[ (6);(7)]
M 3 bn nam ngi cnh nhau nn c 3! Cch ngi; 2 bn n ngi cnh nhau nn c 2! Cch ngi.
Vy tt c c: 1.3.3!.2! = 36 cch.
TH2: 3 bn nam chn cc gh (2); (3); (4) c 1 cch. 2 bn n c 2 cch chn gh: [ (5);(6)] ;[ (6);(7)]
M 3 bn nam ngi cnh nhau nn c 3! Cch ngi; 2 bn n ngi cnh nhau nn c 2! Cch ngi.
Vy tt c c: 1.2.3!.2! = 24 cch.
TH3: 3 bn nam chn cc gh (3); (4); (5) c 1 cch. 2 bn n c 2 cch chn gh: [ (6);(7)] ;[ (1);(2)]
M 3 bn nam ngi cnh nhau nn c 3! Cch ngi; 2 bn n ngi cnh nhau nn c 2! Cch ngi.
Vy tt c c: 1.2.3!.2! = 24 cch.
TH4: 3 bn nam chn cc gh (4); (5); (6) c 1 cch. 2 bn n c 2 cch chn gh: [ (1);(2)] ;[ (2);(3)]
M 3 bn nam ngi cnh nhau nn c 3! Cch ngi; 2 bn n ngi cnh nhau nn c 2! Cch ngi.
Vy tt c c: 1.2.3!.2! = 24 cch.
TH5: 3 bn nam chn cc gh (5); (6); (7) c 1 cch. 2 bn n c 3 cch chn gh:
[ (1);(2)] ;[ (2);(3)] ;[ (3);(4)]
M 3 bn nam ngi cnh nhau nn c 3! Cch ngi; 2 bn n ngi cnh nhau nn c 2! Cch ngi.
Vy tt c c: 1.3.3!.2! = 36 cch.
KT LUN: c 36 + 24 + 24 + 24 + 36 = 144 cch
Bi 11: Tnh cc s t nhin c 4 ch s i mt khc nhau c lp thnh t 0; 1; 2; 3; 4; 5 sao cho trong
mi s u c mt t nht ch s 1 hoc 2 ?
Hng dn:
Bc 1: Gi s t nhin c 4 ch s khc nhau l a1a2a3a4 ( a1 c 5 cch chn), vy c 5.A 53 = 300 s

Bc 2: Gi s t nhin c 4 ch s khc hau, khng cha 1 v 2 l b1b 2b 3b 4 , b i {0;3;4;5} , b1 c 3 cch


chn, 3 s cn li c A 33 cch, vy c 3. A 33 = 18 cch.
Vy s cc s cn tm l 300 - 18 = 282 s
Bi 12: Vi cc ch s 0; 1; 2; 3; 4; 5 c th lp c bao nhiu s gm 8 ch s, trong ch s 1 c mt
ng 3 ln, mi ch s khc c mt ng 1 ln ?
Hng dn:
+ Gi s t nhin c 3 ch s lp thnh t 4 ch s 0; 1; 2; 3 l a1a 2a 3
+ a1 c 3 cch chn, 2 s cn li c A 32 cch chn, vy c 3. A 32 = 18 cch chn.
Bi 13: Vi cc ch s 0; 1; 2; 3; 4; 5 c th lp c bao nhiu :
a) S l gm 4 ch s khc nhau ?
b) S chn gm 4 ch s khc nhau ?
Hng dn:
a) Gi s cn tm l a1a2a3a4
+ a 4 {1;3;5} nn c 3 cch chn.
+ a1 0 nn c 4 cch chn
+ 2 ch s cn li c A 24 cch chn, vy c 3.4. A 24 = 144 s
b) Gi s cn tm l a1a2a3a4
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 23

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ TH1: a 4 = 0 nn c 1 cch chn, vy c 1. A 35 (s)


+ TH2: a 4 0 nn c 2 cch chn, a1 c 4 cch chn, vy c 2.4. A 24 (s)
Vy c 1. A 35 + 2.4. A 24 = 156 s
(Ch : cc TH bi c ch s 0 ng u cn chia TH)
Bi 14: C bao nhiu s c 6 ch s khc nhau m c mt ca ch s 0 v ch s 9 ?
Hng dn:
+ Gi s cn tm l a1a2a 3a4a5a6
TH1: a1 = 9 9a 2a 3a 4a 5a 6 , vy c 5 v tr chn s 0, c 4 v tr cn li chn 4 trong 8 ch s cn li c A 84 ,
vy c 1.5. A 84 (s)
TH2: a1 9;a 2 = 9 a1 9a 3a 4a 5a 6 , s 0 c 4 v tr sp xp, 4 v tr cn li c A 84 cch sp xp, vy c 4.A84

(s). V ch s 9 cc v tr t a 2 a 6 nh nhau nn ta c 5. 4.A84 (s).

Vy c 1.5. A 84 + 5. 4.A84 = 42000 (s)


Bi 15: T cc ch s 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9 lp cc s t nhin c 9 ch s khc nhau, c bao nhiu s :
a) Chia ht cho 5
b) S 9 ng chnh gia ?
Hng dn:
a) Gi s cn tm l a1a 2a 3a4a5a6a7a8a9 , a 9 = 5 c 1 cch chn, 8 ch s cn li c 8! = P8 = A 88 cch, vy

c 1.A88 = 40320 cch


b) Ch s 9 ng chnh gia c 1 cch chn, 8 v tr cn li chn trong 8 ch s cn li c A88 (cch), vy
c 1.A88 = 40320 cch.
Bi 16: T cc ch s 0; 1; 2; 3; 4 lp c bao nhiu s t nhin c 3 ch s i mt khc nhau v chia ht
cho 9 ?
Hng dn:
+ Gi s cn tm l a1a 2a 3

TH1: {a1 ;a 2 ;a 3 } = {0; 4;5} , a1 c 2 cch chn, a 2 c 2 cch chn, a 3 c 1 cch chn. Vy c 2.2.1 = 4 s.
TH2: {a1 ;a 2 ;a 3 } = {1;3;5} ; {2;3; 4} u c 3! S.
Vy tt c c 4 + 2.3! = 16 s tha mn.
Bi 17: T cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6 lp c bao nhiu s c 3 ch s khc nhau b hn 345 ?
Hng dn:
+ Gi s cn tm l a1a2a 3 < 345
TH1: a1 = 1 c 1 cch chn, a 2 c 5 cch chn, a 3 c 4 cch chn. Vy c 1.5.4 = 20 s
TH2: a1 = 2 c 1 cch chn, a 2 c 5 cch chn, a 3 c 4 cch chn. Vy c 1.5.4 = 20 s
TH3: a1 = 3, a 2 = 1 , vy c 1.1.4 = 4 s
TH4: a1 = 3, a 2 = 2 , vy c 1.1.4 = 4 s
TH5: a1 = 3,a 2 = 4, a 5 {1; 2} , vy c 1.1.2 = 2 s
Vy tt c c 20 + 20 + 4 + 4 + 2 = 50 s
Bi 18: C bao nhiu s c 6 ch s c chn t cc ch s thuc {1;2;3;4;5;6;7;8} sao cho cc ch s
i mt khc nhau, ch s u tin phi l s 4 v ch s cui cng chn ?
Hng dn:
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 24

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ Gi s cn tm l a1a2a 3a4a5a6 , a1 = 4 c 1 cch, a 6 {2;6;8} c 3 cch, 4 ch s cn li c A 64 cch.


Vy c 1.3. A 64 = 1080 s.

Bi 19: Cho 5 ch s 1; 2; 3; 4; 5
a) C th lp c bao nhiu s l c 4 ch s khc nhau t 5 ch s trn ?
b) C th lp c bao nhiu s chia ht cho 3 c 3 ch s khc nhau t 5 ch s trn ?
Hng dn:
a). Gi s cn tm c dng a1a2a3a4 , a 4 {1;3;5} nn c 3 cch chn, cc ch s cn li c A 34 cch chn.
Vy c 3. A 34 = 72 s l tha mn.
b). Gi s cn tm l a1a 2a 3 , do ( a1 + a 2 + a 3 ) 3 {a1 ;a 2 ;a 3 } = {1; 2;3} ; {1;3;5} ; {2;3; 4} ; {3; 4;5}
ng vi mi TH ta lp c 3! s . Vy c 4.3! = 24 s tha mn.
Bi 20: trng ph thng c cc mn hc l Ton, L, Ha, Sinh, Vn, S, a, Ting Anh, Cng ngh,
Gio dc quc phng v Th dc. Cn sp lch cho 1 ngy hc 5 tit thuc 5 mn khc nhau. Hi c bao
nhiu cch sp xp ?
Hng dn:
+ Ta thy c tng cng 13 mn hc khc nhau. sp xp cho 1 ngy hc c 5 tit hc, ta chn 5 mn t 13
5
mn hc ri sp xp chng theo mt th t. Vy c A13
= 154.440 cch

Bi 21: C 10 cun sch khc nhau v 7 cy bt my khc nhau. Cn chn ra 3 cun sch v 3 cy bt my
lm qu tng cho 3 hc sinh, mi em 1 cun sch v 1 cy bt my. Hi c my cch chn ?
Hng dn:
3
+ Chn 3 t 10 cun sch khc nhau c A10
cch
+ Chn t 3 trong 7 cy bt khc nhau c A 37 cch
3
Vy c A10
.A 37 = 151200 cch

Bi 22: Mt lp c 15 hc sinh nam v 20 hc sinh n. Trong bui tp trung lp u nm, gio vin chn 3
hc sinh lm ban cn s lp (1 lp trng, 1 lp ph, 1 th qu)
a) Hi c bao nhiu cch chn ?
b) Hi c bao nhiu cch chn nu lp trng l nam ?
c) Hi c bao nhiu cch chn nu mt trong ba bn c chn phi c t nht 1 n ?
Hng dn:
a). C A 335 = 39270 cch
2
cch.
b). Lp trng l nam c 15 cch chn. Chn 2 bn cn li t 34 bn ri sp xp theo th t c A 34
2
Vy tt c c 15. A 34
= 16830 cch chn
3
c) Lm theo PP phn b: Gi s 3 bn c chn u l nam, khi c A15
= 2730 cch.
Vy tng s cch tha mn l 39270 2730 = 36540 cch
Bi 23: Trong mt chng trnh vn ngh, cn chn ra 7 bi ht trong 10 bi ht v 3 tit mc ma trong 5
tit mc ma ri xp th t biu din. Hi c bao nhiu cch chn nu cc bi ht c xp k nhau v cc
tit mc ma c xp k nhau ?
Hng dn:
7
+ Chn 7 bi ht t 10 bi ht ri xp th t c A10
cch, chn 3 tit mc ma t 5 tit mc ri xp th t c

A 35 cch.
7
TH1: Ht trc, ma sau, vy c: A10
. A 35 cch.
7
TH2: Ma trc, ht sau, vy c: A 35 . A10
cch.

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 25

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP


7
7
Vy tt c c A10
. A 35 + A 35 . A10
= 72.576.000 cch

Bi 24: T cc ch s 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9 c th lp c bao nhiu s t nhin :


a) C 5 ch s khc nhau ?
b) C 6 ch s khc nhau v s phi l s l ?
c) C 3 ch s khc nhau v s chia ht cho 3 ?
Hng dn:
a). C A 59 = 15120 s
b). Gi s cn tm l a1a2a 3a4a5a6 , a 6 {1;3;5;7;9} nn c 5 cch chn. Vy c 5.A84 = 33600 s
c). Gi s cn tm l a1a 2a 3 , vy ( a1 + a 2 + a 3 ) 3
TH1: a1 + a 2 + a 3 = 6 {a1 ; a 2 ; a 3 } = {1; 2;3} c 3! s.
TH2: a1 + a 2 + a 3 = 9 {a1 ; a 2 ; a 3 } {1; 2;3} ; {1;3;5} ; {2;3; 4} c 3.3! s
TH3: a1 + a 2 + a 3 = 12 {a1; a 2 ;a 3 } {1; 2;9} ; {1;3;8} ; {1; 4; 7} ; {1;5;6} ; {2;3;7} ; {2; 4;6} ; {3; 4;5} c 7.3! s.
TH4: a1 + a 2 + a 3 = 15 {a1 ; a 2 ; a 3 } {1;5;9} ; {1;6;8} ; {2; 4;9} ; {2;5;8} ; {2;6; 7} ; {3; 4;8} ; {3;5; 7} ; {4;5;6} vy
c tt c 8.3! s
TH5: a1 + a 2 + a 3 = 18 {a1 ;a 2 ;a 3 } {1;8;9} ; {2;7;9} ; {3; 6;9} ; {3; 7;8} ; {4;5;9} ; {3; 6;8} ; {5;6; 7} c 7.3! s
TH6: a1 + a 2 + a 3 = 21 {a1 ;a 2 ;a 3 } {4;8;9} ; {5; 7;9} ; {6;7;8} c 3.3! s
TH7: a1 + a 2 + a 3 = 24 {a1 ; a 2 ; a 3 } {7;8;9} c 3! s
Vy tt c c 30.3! s tha mn yu cu bi.
Bi 25: T cc ch s 0 n 9 c th lp c bao nhiu s t nhin c 5 ch s khc nhau ? Trong cc s
c bao nhiu s chn, bao nhiu s l, bao nhiu s chia ht cho 5 ?
Hng dn:
+ Gi n = a1a 2a 3a4a5 l s t nhin c 5 ch s khc nhau, vy c 9.A 94 = 27126 s c 5 ch s khc nhau
(v a1 0 nn c 9 cch chn)
+ Gi s t nhin chn c 5 ch s khc nhau l m = b1b 2b 3b 4b 5 , vy b5 {0; 2; 4;6;8} , ch s 0 ng cui
nn phi chia TH
- TH1: b5 = 0 c 1 cch chn, vy c 1.A 94 s
- TH2: b5 0 c 4 cch chn, b1 c 8 cch chn, vy c 4.8.A83 cch chn.
Vy c 1.A 94 + 4.8.A83 = 12432 s chn tha mn.
+ Theo 2 phn trn th s l c 5 ch s khc nhau l 27126 12432 = 14694
+ Gi s c 5 ch s khc nhau chia ht cho 5 l p = c1c2c 3c4c5 , vy c5 {0;5} , ch s 0 ng cui nn phi
chia TH
- TH1: c5 = 0 c 1 cch chn, vy c 1.A 94 s
- TH2: c5 = 5 c 1 cch chn, c1 0 c 8 cch chn (do c1 5 ), vy c 1.8.A 83 s.
Vy c 1.A 94 + 1.8.A 83 s chia ht cho 5 tha mn yu cu.

Bi 26: C bao nhiu s t nhin c cc ch s khc nhau c lp thnh t cc s 1; 2; 3; 4; 5; 6 ?


Hng dn:
+ T cc ch s cho, c th lp c cc s t nhin c 1 ch s, 2 ch s, 3 ch s, 4 ch s, 5 ch s, 6
ch s, vy c A16 + A 62 + A 36 + A 64 + A 56 + A 66 = 1956 s
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 26

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 27: T tp hp X = {0;1;2;3;4;5;6} lp c bao nhiu s t nhin c 5 ch s khc nhau trong nht


thit phi c mt ch s 5 ?
Hng dn:
+ Gi n = a1a 2a 3a4a5 l s t nhin c 5 ch s khc nhau c lp nn t tp X, a1 c 6 cch chn
( a1 0 ), vy c 6.A 64 = 2160 s c 5 ch s khc nhau.
+ Gi s m = b1b 2b 3b 4b 5 l s t nhin c 5 ch s khc nhau m khng cha ch s 5

{b1; b 2 ; b3 ; b 4 ; b5 } {0;1; 2;3; 4;6} ,

b1 c 5 cch chn, vy c 5.A 54 = 600 s

Vy c 2160 - 600 = 1560 s


Bi 28: C bao nhiu s t nhin c ng 6 ch s , trong s 9 xut hin ng 2 ln, cc s khc xut
hin ng 1 ln ?
Hng dn:
+ Gi s cn tm l n = a1a 2a 3a4a5a6 , s 9 xut hin ng 2 ln th:
TH1: S c dng nh sau (c 1 ch s 9 ng u)
n = 99a 3a4a5a6 ;9a 2 9a4a5a6 ;9a 2a 3 9a5a6 ;9a 2a 3a4 9a6 ;9a 2a 3a4a5 9 tt c c 9 s, 4 ch s cn li c chn t
9 s (v b i s 9) nn c A 94 cch chn, vy c 5.A 94 s
TH2: S c dng nh sau (ch s ng u khng phi ch s 9)
+ n = a1 99a4a5a6 ;...;a1 9a 3a4a5 9 c 4 s
+ n = a1a 2 99a5a6 ;...;a1a 2 9a4a5 9 c 3 s
+ n = a1a 2a 3 99a6 ;a1a 2a 3 9a5 9 c 2 s
+ n = a1a 2a 3a4 99 c 1 s
Khi a1 c 8 cch chn (v b 0 v 9), 3 ch s cn li c A83 (v b a1 v 9), vy c 8.A 83 s

( )
+ 10. ( 8.A ) = 42000 s

Do c 10 trng hp nn c 10. 8.A83 s

p s ton bi: 5.A 94

3
8

Bi 29: C 5 bu thip khc nhau, 6 b th khc nhau. Cn chn 3 bu thip b vo 3 b th, mi b th 1


bu thip v gi cho 3 ngi bn, mi bn 1 bu thip. Hi c my cch ?
Hng dn:
+ Chn 3 bu thip khc nhau t 5 chic c A 35 cch
+ Chn 3 b th khc nhau t 6 c A 36 cch
Vy c A 35 . A 36 = 7200 cch.

Bi 30: Gii phng trnh v bt phng trnh sau :


1) P2 .x 2 P3 .x = 8
2) Pn + 3 = 720.A n5 .Pn 5
3) A n5 = 30A n4 2

4) Px .A x2 + 72 = 6 A x2 + 2Px

5) A 3x + 5A 2x 21x

Hng dn:
1). 2!x 2 3!x = 8 2x 2 6x 8 = 0 x = 1; x = 4

n N*
n N*
2). K:

n 5 1 n 6

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 27

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

n!
.(n 5)! (n + 3)! = 720.n! (n + 3)(n + 2)(n + 1) = 720 n = 7
(n 5)!
3). K: n 2 4 n 6, n N
n!
(n 2)!
n(n 1)(n 2)!
(n 2)!
n(n 1)

= 30.

= 30.

= 30 n = 25; n = 6
(n 5)!
(n 2 4)!
(n 5)(n 6)!
(n 6)!
n 5
4). K: x 2, x N

(n + 3)! = 720

x!

x!

x!
+ 72 = 6
+ 2.x!
(x 2)!
(x 2)!

x!x(x 1) + 72 = 6 [ x(x 1) + 2.x!]


x!x(x 1) 12.x! = 6x(x 1) 72
x!(x 2 x 12) = 6(x 2 x 12)
(x 2 x 12)(x! 6) = 0
x = 4
x 2 x 12 = 0

x = 3 < 0
x! 6 = 0
x = 3
5). K: x 3, x N

x!
x!
+ 5.
21x
(x 3)!
(x 2)!
x(x 1)(x 2) + 5x(x 1) 21x

x 2 + 24x 24 0 6 x 4 x = 3; x = 4

BI TON TNH TNG (tham kho)


DNG 1: Cc s lp c t tp hp khng cha ch s 0
Bi 1: Tnh tng tt c cc s t nhin gm 5 ch s i mt khc nhau lp thnh t 6 ch s 1; 3; 4; 5; 7; 8?
Hng dn:
+ Gi s c 5 ch s khc nhau lp t cc ch s cho l a1a 2a 3a4a5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + a5

+ Khi ch s 1 nm v tr hng n v a 5 = 1 a 5 c 1 cch chn, s a1a2a3a4 c 5! cch chn.


Vy c 1.5! = 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 1.
Lp lun tng t ta cng c:
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 3.
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 4.
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 5.
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 7.
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 8.
Vy tng tt c cc s t nhin c 5 ch s khc nhau lp c m ch s hng n v ln lt l 1; 3; 4; 5;
7; 8 l:
( 1 + 3 + 4 + 5 + 7 + 8 ) 104 + 103 + 102 + 10 + 1 .120 = 37332960

Xem gii thch bn di:

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 28

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

a1a 2a 3a 4a 5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + 1 ( a1 ;a 2 ;a 3 ;a4 { 3;4;5;7;8} ) : c 120 s dng ny


a1a 2a 3a 4a 5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + 3 ( a1 ;a 2 ;a 3 ;a 4 {1;4;5;7;8} ) : c 120 s dng ny
+

a1a 2a 3a 4a 5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + 4 ( a1 ;a 2 ;a 3 ;a 4 {1;3;5;7;8} ) : c 120 s dng ny


a1a 2a 3a 4a 5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + 5 ( a1 ;a 2 ;a 3 ;a 4 {1;3;4;7;8} ) : c 120 s dng ny
a1a 2a 3a 4a 5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + 7 ( a1 ;a 2 ;a 3 ;a 4 {1;3;4;5;8} ) : c 120 s dng ny
a1a 2a 3a 4a 5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + 8 ( a1 ;a 2 ;a 3 ;a 4 {1;3;4;5;7} ) : c 120 s dng ny

( 1 + 3 + 4 + 5 + 7 + 8 ) .104 + ( 1 + 3 + 4 + 5 + 7 + 8 ) .10 3 + ( 1 + 3 + 4 + 5 + 7 + 8 ) .102


=
.120
+ ( 1 + 3 + 4 + 5 + 7 + 8 ) .10 + ( 1 + 3 + 4 + 5 + 7 + 8 ) .1

= ( 1 + 3 + 4 + 5 + 7 + 8 ) 104 + 10 3 + 102 + 10 + 1 .120


= 37332960
Bi 2: Cho A = {1; 2; 3; 4; 5; 6}.Tnh tng cc s c 4 ch s khc nhau lp c t tp A

Hng dn:
+ Gi s c 4 ch s khc nhau lp t cc ch s cho l a1a 2a 3a4 = a1 .103 + a 2 .102 + a 3 .10 + a4
+ Khi ch s 1 nm v tr hng n v a 4 = 1 a 4 c 1 cch chn, s a1a 2a 3 c 5! cch chn.
Vy c 1.5! = 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 1.
Lp lun tng t ta cng c:
+ 120 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 2.
+ 120 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 3.
+ 120 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 4.
+ 120 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 5.
+ 120 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 6.
Vy tng tt c cc s t nhin c 4 ch s khc nhau lp c m ch s hng n v ln lt l 1; 2; 3; 4;
5; 6 l:

( 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 ) ( 103 + 102 + 10 + 1) .120 = 2.799.720


DNG 2: Cc s lp c t tp hp cha ch s 0
Bi 1: Cho A = {0, 1, 2, 3, 4, 5} tnh tng cc s t nhin c 5 ch s khc nhau lp c t A

Cch lm: Coi vai tr s 0 nh s khc ngha l khi s 0 ng u ta c coi nh n c ngha. tnh c tng
tng ng. Ti y li tnh tng tt c cc s c 4 ch s khc nhau lp t tp {1;2;3;4;5} (chnh l cc s
c 5 ch s m 0 ng u), ly tng trn tr tng di l ra kt qu cn tm
Hng dn:
+ Gi s c 5 ch s khc nhau lp t cc ch s cho l a1a 2a 3a4a5 = a1 .104 + a 2 .103 + a 3 .102 + a4 .10 + a5
+ Khi ch s 0 nm v tr hng n v a 5 = 0 a 5 c 1 cch chn, s a1a2a3a4 c 5! cch chn.
Vy c 1.5! = 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 0.
Lp lun tng t ta cng c:
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 1.
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 2.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 29

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 3.


+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 4.
+ 120 s c 5 ch s khc nhau m ch s hng n v l 5.
Vy tng tt c cc s t nhin c 5 ch s khc nhau lp c m ch s hng n v ln lt l 0; 1; 2; 3;
4; 5 l: S1 = ( 0 + 1 + 2 + 3 + 4 + 5 ) 104 + 103 + 102 + 10 + 1 .120 = 19.999.800

Tuy nhin trong tng trn v tnh c tnh c s t nhin c 5 ch s khc nhau m ch s ng u
a1 = 0 (thc cht ch l s t nhin c 4 ch s khc nhau). Vy ta cn ly kt qu trn tr i tng cc s
t nhin c 4 ch s khc nhau c lp nn t cc ch s {1;2;3;4;5}
Tht vy: Gi s t nhin c 4 ch s khc nhau c lp nn t cc ch s {1;2;3;4;5} l

b1b 2b 3b 4 = b1 .103 + b 2 .102 + b 3 .10 + b 4


+ Khi ch s 1 nm v tr hng n v b 4 = 1 b 4 c 1 cch chn, s b1b 2b 3 c 4! cch chn.
Vy c 1.4! = 24 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 1.
Lp lun tng t ta cng c:
+ 24 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 2.
+ 24 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 3.
+ 24 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 4.
+ 24 s c 4 ch s khc nhau m ch s hng n v l 5.
Vy tng tt c cc s t nhin c 4 ch s khc nhau lp c m ch s hng n v ln lt l 1; 2; 3; 4; 5

l: S 2 = ( 1 + 2 + 3 + 4 + 5 ) 10 3 + 102 + 10 + 1 .24 = 399.960


Kt lun: vy tng cc s t nhin c 5 ch s lp c t tp hp A l : 19.999.800 399.960 = 19.599.840
CCH KHC: Gi s c 5 ch s khc nhau l a1a 2a 3a4a5
BC 1: Tnh tng cc s t nhin c 5 ch s khc nhau m ch s ng u a1 C TH bng 0

vy c 1.A 56 s nh vy c lp ra.
+ Khi xt tng cc s nu trn, ta thy mi ch s 0; 1; 2; 3; 4; 5 u xut hin s ln nh nhau ng vi mt
1
1
ch s no ( ln ca A 56 ) nn tng s l: S1 = .A 56 . ( 0 + 1 + 2 + 3 + 4 + 5 ) . 104 + 10 3 + 102 + 10 + 1
6
6

BC 2: Tnh tng cc s t nhin c 5 ch s khc nhau m ch s ng u a1 BNG 0 (coi nh s c

4 ch s khc nhau m ch s ng u KHC 0) vy c 1.A 45 s nh vy c lp ra.


+ Khi xt tng cc s nu trn, ta thy mi ch s 1; 2; 3; 4; 5 u xut hin s ln nh nhau ng vi mt
1
1
ch s no ( ln ca A 45 ) nn tng s l: S 2 = .A 65 . ( 1 + 2 + 3 + 4 + 5 ) . 103 + 102 + 10 + 1
5
5
KT LUN: vy tng cc s t nhin c 5 ch s lp c t tp hp A l : S = S1 S 2 = 19.599.840

Bi 2: Tnh tng cc s t nhin c 3 ch s khc nhau lp t tp hp A = {0;1;2;3}

Hng dn:
+ Gi s c 3 ch s khc nhau lp t cc ch s cho l a1a 2a 3 = a1 .102 + a 2 .10 + a3
+ Khi ch s 0 nm v tr hng n v a 3 = 0 a 3 c 1 cch chn, s a1a 2 c 3! cch chn.
Vy c 1.3! = 6 s c 3 ch s khc nhau m ch s hng n v l 0.
Lp lun tng t ta cng c:
+ 6 s c 3 ch s khc nhau m ch s hng n v l 1.
+ 6 s c 3 ch s khc nhau m ch s hng n v l 2.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 30

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ 6 s c 3 ch s khc nhau m ch s hng n v l 3.


Vy tng tt c cc s t nhin c 3 ch s khc nhau lp c m ch s hng n v ln lt l 0; 1; 2; 3
l: S1 = ( 0 + 1 + 2 + 3 ) 10 2 + 10 + 1 .6 = 3.996

Tuy nhin trong tng trn v tnh c tnh c s t nhin c 3 ch s khc nhau m ch s ng u
a1 = 0 (thc cht ch l s t nhin c 2 ch s khc nhau). Vy ta cn ly kt qu trn tr i tng cc s
t nhin c 2 ch s khc nhau c lp nn t cc ch s {1;2;3}
Tht vy: Gi s t nhin c 2 ch s khc nhau c lp nn t cc ch s {1;2;3} l b1b 2 = b1 .10 + b 2
+ Khi ch s 1 nm v tr hng n v b 2 = 1 b 2 c 1 cch chn, s b1 c 2! cch chn.
Vy c 1.2! = 2 s c 2 ch s khc nhau m ch s hng n v l 1.
Lp lun tng t ta cng c:
+ 2 s c 2 ch s khc nhau m ch s hng n v l 2.
+ 2 s c 2 ch s khc nhau m ch s hng n v l 3.
Vy tng tt c cc s t nhin c 2 ch s khc nhau lp c m ch s hng n v ln lt l 1; 2; 3 l:
S 2 = ( 1 + 2 + 3 ) ( 10 + 1) .2 = 132
Kt lun: vy tng cc s t nhin c 3 ch s lp c t tp hp A l : 3.996 132 = 3.864
1

CCH KHC: S = .A 43 . ( 0 + 1 + 2 + 3 ) . 102 + 10 + 1 .A 23 . ( 1 + 2 + 3 ) . ( 10 + 1) = 3.864


4

Bi hc 4: T HP
I. TM TT L THUYT
1). nh ngha: Cho tp hp A gm n phn t v s nguyn k vi 1 k n . Mi tp hp con ca A c k
phn t c gi l 1 t hp chp k ca n phn t, gi tt l mt t hp chp k ca A (khng tnh theo th
t)
n!
A k n(n 1)(n 2)...(n k + 1)
Ckn =
= n =
(quy c: C0n = 1 )
k!(n k)! k!
k!
2). Tnh cht
TC1: Ckn = Cnn k ( 0 k n )
TC2: Ckn +1 = C nk + C nk 1 ; Cnk = Cnk 1 + C nk 11 (1 k n ) - hng ng thc Paxcan

V d 1: Trong mt phng, cho tp hp P gm 7 im (trong khng c 3 im no thng hng). Hi c


bao nhiu tam gic c 3 nh thuc P.
Hng dn:
+ Ta c mi tp con gm 3 im bt k khng thng hng ca P s to ra 1 tam gic, cc nh tam gic
khng cn tnh theo th t, vy s tam gic to thnh l C37 = 35 tam gic
V d 2: Trong mt lp c 20 hc sinh nam v 15 hc sinh n. Thy gio ch nhim cn chn 4 hc sinh
nam v 3 hc sinh n i tham gia chin dch ma h xanh ca on THCS HCM. Hi c bao nhiu cch
chn?
Hng dn:
+ Do ch cn chn 4 hc sinh nam trong 20 hc sinh nam m khng cn quan tm n th t nn ta c
C420 = 4845 cch chn.
3
+ Tng t chn 3 hc sinh n trong 15 hc sinh n c C15
= 455 cch
Vy s cch chn l 4845.455 = 2204475 cch chn.

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 31

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

V d 3: Mt t c 10 ngi gm 6 nam v 4 n. Cn lp 1 on i biu gm 5 ngi. Hi:


a). C tt c bao nhiu cch lp
b). C tt c bao nhiu cch lp on i biu, trong c 3 nam v 2 n.
Hng dn
5
a). C10
= 252
b). C36 .C 42 = 120
V d 4: C 16 i bng tham gia thi u. Hi cn t chc bao nhiu trn u sao cho 2 i bt k u
gp nhau ng 1 ln ?
2
Hng dn: C16
trn u.
II. BI TP P DNG
Bi 1: Trong 1 BCH on trng gm 7 ngi, cn chn 3 ngi vo ban thng v (khng phn bit chc
v) th c bao nhiu cch chn ?
Hng dn: C37 = 35 cch chn
Bi 2: Mt cuc thi c 15 ngi tham d, cn chn ra 4 ngi im cao nht th c bao nhiu kt qu ?
4
Hng dn: C15
kt qu
Bi 3: Mt t gm 8 nam v 2 n. Chn ra 5 hc sinh tham d hc sinh thanh lch, yu cu cc hc sinh
c chn phi t nht 1 n. Hi c bao nhiu cch chn ?
Hng dn:
5
+ Bc 1: Chn 5 hc sinh t 10 hc sinh c C10
cch
+ Bc 2: Chn 5 hc sinh t cc hc sinh nam c C85 cch
5
Vy s cch chn tha mn yu cu l C10
- C85 = 196 cch

Cch khc: Chn 5 hc sinh trong c 4 nam v 1 n c C84 .C12 cch. Chn 5 hc sinh trong c 3 nam
v 2 n c C83 .C 22 cch. Vy c C84 .C12 + C83 .C 22 = 196 cch

Bi 4: C 1 nhm hc sinh gm 7 nam v 3 n, chn ra 5 hc sinh tham gia ng din th dc sao cho c
khng qu 1 hc sinh n. C bao nhiu cch chn.
Hng dn:
+ Chn 5 hc sinh (1 n v 4 nam) c C13 .C74 cch
+ Chn 5 hc sinh (0 n v 5 nam) c C57 .C03 cch
Vy c C13 .C74 + C57 .C03 cch

Bi 5: Trong khng gian cho tp hp gm gm 25 im trong khng c 4 im no ng phng. Hi lp


c bao nhiu t din vi cc nh thuc tp hp cc im cho.
Hng dn: C425 t din
Bi 6: Mt t c 12 ngi gm 10 nam v 2 n
a). C bao nhiu cch chn 1 t gm 8 ngi t 12 ngi (khng phn bit nam n)
b). C bao nhiu cch chn 1 t gm 8 ngi trong c t nht 1 n
c). C bao nhiu cch chn 1 t gm 8 ngi ton nam
Hng dn:
8
a). C12
= 495
7
6
b). C10
.C12 + C10
.C 22 = 450
8
8
c). C12
450 = 45 (hoc C10
= 45 )

Bi 7:
a). Phn phi 7 chic v cho 7 ngi hi c bao nhiu cch phn phi
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 32

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

b). Phn phi 32 v cho 4 ngi (mi ngi nhn 8 v). Hi c bao nhiu cch phn phi.
Hng dn
a). C 7! = 5040 cch
8
b). S cch phn phi cho ngi th nht C832 , ngi th hai C824 , ngi th ba C16
cch, ngi th t C88
8
. C88 cch
cch. Vy c C832 . C824 . C16

Bi 8: Mt lp hc c 40 hc sinh trong 25 nam v 15 n. Hi c bao nhiu cch chn 4 hc sinh:


a). S hc sinh nam v n ty
b). Phi c 2 nam v 2 n
c). Phi c t nht 1 n
Hng dn
a). C440 = 91390 cch
2
b). C225 .C15
= 31500 cch

c). S dng PP phn b: S cch chn 4 hc sinh ton nam c C425 cch, vy s cch chn t nht 1 n l
C440 C 425 = 78740 cch.
Cch khc: lit k cc trng hp
2
- TH1: chn 1 n & 3 nam c C15
.C325 cch
2
2
- TH2: chn 2 n & 2 nam c C15
.C25
cch
3
- TH3: chn 3 n & 1 nam c C15
.C125 cch
4
- TH4: chn 4 n & 0 nam c C15
.C025 cch
2
2
2
3
4
Vy c C15
.C325 + C15
.C25
+ C15
.C125 + C15
.C025 = 78740 cch

Bi 9: C th lp c bao nhiu s t nhin c 4 ch s sao cho trong mi s , ch s hng ngn ln hn


ch s hng trm, ch s hng trm ln hn ch s hng chc, ch s hng chc ln hn ch s hng n v.
Hng dn:
+ Gi s cn tm l a1a 2a 3a 4 ,9 a1 > a 2 > a 3 > a 4 0
4
+ Gi X = {0;1; 2;...;9} , vy c C10
= 210 s

Bi 10: Mt nhm cng nhn gm 15 nam v 5 n. Ngi ta mun chn t nhm ra 5 ngi thnh lp
mt t cng tc sao cho phi c 1 t trng nam, 1 t ph nam v c t nht 1 n. Hi c bao nhiu cch lp
t cng tc.
Hng dn:
TH1: chn 1 n & 4 nam
- Chn 1 n c C15 = 5 cch
2
- Chn 2 nam lm t trng v t ph c A15
cch
2
- Chn 2 nam cn li c C13
cch
2
2
Vy c C15 .A15
.C13
cch
TH2: chn 2 n & 3 nam
- Chn 2 n c C52 cch
2
- Chn 2 nam lm t trng v t ph c A15
cch

- Chn 1 nam cn li c C113 cch


2
1
Vy c C52 .A15
.C13
cch

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 33

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP


2
TH3: chn 3 n & 2 nam c C35 .A15
cch
2
2
2
1
2
p s ton bi: C15 .A15
.C13
+ C52 .A15
.C13
+ C35 .A15
= 111300 cch.
Cch khc
2
Bc 1: chn 2 nam trong 15 nam lm t trng v t ph c A15
cch
Bc 2: chn 3 t vin trong c t nht 1 n
2
TH1: chn 1 n v 2 nam c C15 .C13
cch
1
TH2: chn 2 n v 1 nam c C52 .C13
cch

TH3: chn 3 n c C35 cch


2
2
1
Vy tt c c A15
.( C15 .C13
+ C52 .C13
+ C35 ) = 111300 cch

Bi 11: Mt nhm c 7 nam v 6 n, chn ra 3 ngi sao cho trong c t nht 1 n. Hi c bao nhiu cch
chn?
Hng dn: PP phn b
3
Bc 1: chn 3 ngi ty trong 13 ngi ta c C13
cch
Bc 2: chn 3 nam (khng c n) trong 7 nam ta c C37 cch
3
Vy c C13
C37 = 251 cch chn

Bi 12: Mt hi ng qun tr ca 1 cng ty gm 12 ngi trong c 5 n. T HQT bu ra 1 ch tch


HQT, 1 ph ch tch HQT v 2 y vin. Hi c my cch bu sao cho 4 ngi c bu phi c n.
Hng dn: PP phn b
Bc 1: Bu ra 4 ngi ty :
2
- Bu ch tch v ph ch tch c A12
cch
2
- Bu 2 y vin c C10
cch
2
2
Vy c A12
. C10
cch
Bc 2: Bu 4 ngi ton nam (khng c n)
- Bu ch tch v ph ch tch c A 72 cch

- Bu 2 y vin c C52 cch


Vy c A 72 . C52 cch
2
2
p s ton bi: A12
. C10
- A 72 . C52 = 5520 cch.

Bi 13: Tp hp X gm 10 phn t khc nhau. Tnh s tp hp con khc cha mt s chn cc phn t
ca X.
Hng dn
2
4
6
8
10
S: C10
+ C10
+ C10
+ C10
+ C10
10 = 511 tp hp (hoc cch cp 2: s tp con ca X gm 10 phn t l 2 , b i
mt tp hp ta c 210 1 tp hp.
Bi 14: Gii v ch bng quc gia c 14 i tham gia thi u vng trn 1 lt, bit rng trong 1 trn u
i thng c 3 im, ha 1 im, thua 0 im v c 23 trn ha. Tnh s im trung bnh ca 1 trn trong
ton gii.
Hng dn:
+ Do thi u vng trn 1 lt nn 2 i bt k ch u vi nhau ng 1 trn, vy s trn u ca gii l
2
C14
= 91
+ Tng s im ca 2 i trong 1 trn ha l 2, vy tng s im ca 23 trn ha l 46
2
+ Tng s im ca 2 i trong 1 trn KHNG HA l 3, vy tng s im ca C14
23 = 68 trn khng
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 34

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

ha l 3.68 = 204.

46 + 204 250
=
91
91
Bi 15: Tnh s cc s t nhin gm 7 ch s c chn ra t cc ch s 1,2,3,4,5 sao cho ch s 2 c mt
ng 2 ln, ch s 3 c mt ng 3 ln v cc ch s cn li c mt khng qu 1 ln.
Hng dn:
+ Gi s cn tm l a1a 2 ...a 7
+ Ta coi 7 ch s nh 7 v tr thng hng.
Bc 1: chn 2 trong 7 v tr xp ch s 2 c C72 = 21 cch
Vy im trung bnh ca 1 trn l

Bc 2: chn 3 trong 5 v tr cn li xp ch s 3 c C35 = 10 cch


Bc 3: chn 2 trong 3 ch s cn lai (1,4,5) xp vo 2 v tr cn li (c hon v) c A 32 cch

S c C72 .C35 .A 32 = 1260 cch


Bi 16: Mt t gm 8 nam v 6 n, cn ly 1 nhm 5 ngi trong c 2 n. Hi c bao nhiu cch chn.
Hng dn:
+ Ly 2 n trong 6 n c C62 cch

+ Ly 3 nam trong 8 nam c C83 cch


Vy c C62 . C83 = 840 cch.
Bi 17: Cho 2 ng thng a // b, trn ng thng a ly 17 im phn bit, trn ng thng b ly 20 im
phn bit. Tnh s tam gic c cc nh l 3 im trong s 37 im chn trn a v b.
Hng dn
TH1: tam gic to thnh c 1 nh trn a v 2 nh trn b, vy trn a c 17 cch chn nh, trn b c C220

cch chn nh. KL: c 17. C220 cch


2
TH2: tam gic to thnh c 1 nh trn b v 2 nh trn a, vy trn b c 20 cch chn nh, trn a c C17
cch
2
chn nh. KL: c 20. C17
cch
2
p s ton bi: 17. C220 + 20. C17
= 5950 cch

Bi 18: Tm tt c cc s t nhin c ng 5 ch s sao cho trong mi s ch s ng sau ln hn ch s


ng lin trc.
Hng dn:
+ Xt X = {1; 2;3;...;9} khng c ch s 0 (v s 0 khng th ng u)

+ Chn 5 ch s trong 9 ch s trn ta c C59 cch


+ Mi trng hp chn c trn ta ch sp xp c ng 1 s tha mn s sau ln hn s lin trc, vy
c 1 cch sp xp. S ton bi c C59 .1 = 126 cch
Bi 19: C 10 hc sinh trong 3 hc sinh gii, 4 hc sinh kh, 3 hc sinh trung bnh. Chn 1 nhm gm 3
hc sinh. Hi c bao nhiu cch chn sao cho:
1). Trong nhm c chn mi loi c 1 hc sinh
2). Trong nhm c chn khng c hc sinh trung bnh
Hng dn
1). Chn 1 hs gii trong s 3 hs c 3 cch, chn 1 hs kh trong s 4 hs c 4 cch, chn 1 hs trung bnh trong
s 3 hs c 3 cch. Vy c 3.4.3 = 36 cch
2). Chn 3 hc sinh trong s 7 hc sinh (gm 3 hs gii v 4 hs kh) c C37 = 35 cch
Bi 20: Mt b hoa gm 10 bng hng bch v 10 bng hng nhung. Bn An mun chn ra 5 bng cm
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 35

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

bnh trong nht thit phi c 2 bng bch v 2 bng nhung. Hi c bao nhiu cch chn.
Hng dn:
2
3
.C10
= 5400 cch
TH1: chn 2 bng bch v 3 bng nhung c C10
3
2
TH2: chn 3 bng bch v 2 bng nhung c C10
.C10
= 5400 cch
Vy c 5400 + 5400 = 10800 cch
Bi 21: Cho n im trong mt phng sao cho khng c 3 im no thng hng. Tm n sao cho s tam gic m
nh trng vi cc im cho gp i s on thng c ni t cc im y.
Hng dn
+ V ni 2 trong n im cho ta c 1 on thng, vy c C2n on thng

+ Ni 3 im trong n im cho ta c 1 tam gic, vy c C3n tam gic


n!
n!
n(n 1)(n 2)
n(n 1)
+ Theo gi thit ta c C3n = 2.C2n
= 2.

=2
n =8
(n 3)!3!
(n 2)!2!
3.2
2
Bi 22: Mt nhm hc sinh gm 7 nam v 3 n, gio vin mun chn ra 5 em trong nhm lm cng tc
x hi. Hi c bao nhiu cch chn nu:
a). Chn ra 5 em ty
b). Nht thit (t nht) phi c 1 n 3 nam
c). Phi c t nht 1 n
Hng dn
5
a). C10
= 252 cch chn
b). TH1 chn 1 n & 4 nam, TH2 chn 2 n & 3 nam, vy c C13 .C74 + C32 .C37 = 210 cch
c). PP phn b. Chn 5 hc sinh ton nam c C57 cch, vy chn 5 hc sinh c t nht 1 n l 252 C57 = 231
Bi 23: Mt b bi t l kh gm 52 qun bi, chia thnh 4 phn bng nhau (mi phn 13 qun). Hi c bao
nhiu cch chia c 1 phn sao cho :
a). c 2 con t
b). c t nht 1 con t
Hng dn
a). Chn 13 qun trong c 2 qun t: chn 2 qun t trong 4 qun t c C24 cch, tip theo chn 11 qun
2
11
cn li trong 48 qun (b 4 qun t ra khng chn: 52 - 4 = 48) c C11
48 cch. Vy c C 4 . C 48 cch
b). PP phn b:
Bc 1: s cch chn 1 phn gm 13 con trong 52 con bi l C13
52 cch

Bc 2: s cch chn 1 phn gm 13 con trong 52 con m khng c bt k con t no c C13


48 cch
13
Vy tt c c C13
52 - C 48 cch.

Bi 24: Mt b bi ty c 52 con, cn rt ra 5 con bi. Hi c bao nhiu cch :


a). rt ty
b). rt c t nht 2 con t.
Hng dn
a). C552 cch

b). TH1: rt 5 con c ng 2 con t c C24 .C348 cch. TH2: rt 5 con c ng 3 con t c C34 .C248 cch. TH3:
rt 5 con c ng 4 con t c C44 .C148 cch. Vy tt c c C24 .C348 + C34 .C248 + C44 .C148 cch.
Bi 25: Mt ngi c 4 pho tng khc nhau v mun by 4 pho tng vo dy 6 v tr trn 1 k trang tr.
Hi c bao nhiu cch sp xp.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 36

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Hng dn: c A 64 cch


Bi 26: Mt ngi c 8 pho tng khc nhau v mun by 6 pho tng vo 6 v tr trn 1 k trang tr. Hi c
bao nhiu cch sp xp.
Hng dn
+ Chn 6 pho tng trong 8 pho tng c C86 cch

+ Sp xp 6 pho tng chn vo 6 v tr c A 66 = 6! cch.


Vy tt c c C86 .6! = 20160 cch.
Bi 27: C n nam v n n ngi vo 2 dy gh i din, c bao nhiu cch sp xp sao cho:
a). nam v n ngi ty
b). nam v n ngi i din nhau
Hng dn
a). B1: chn n ngi trong 2n ngi c Cn2n cch. B2: xp n ngi vo n v tr c A nn = n! cch. B3: chn

dy gh c 2 cch. Vy tt c c 2. Cn2n .n! cch


b). B1: xp n nam vo 1 dy c n! cch. B2: xp n n vo 1 dy c n! cch. B3: i ch n cp nam n c
2.2.2...2 = 2 n cch. Vy tt c c n!.n!. 2n cch.
Bi 28: T cc ch s 0,1,2,3,4 lp c bao nhiu s t nhin c 7 ch s trong s 1 c mt ng 3 ln
v cc s khc nhau c mt ng 1 ln.
Hng dn: gi s cn tm l a1a 2 ....a 7
+ TH1: a1 = 1 : chn 2 v tr trong 6 v tr cho s 1 l C62 cch, 4 v tr cn li cho 4 s 0,2,3,4 c 4! cch.
Vy tt c c 1.C62 .4! cch.
+ TH2: a1 1 : chn 3 v tr cho s 1 c C36 cch, chn 3 v tr cho s 0 c C13 cch, chn 3 v tr cn li cho
3 s cn li c 3! cch. Vy tt c c 3. C36 .3! cch

p s ton bi : c 1.C62 .4! + 3. C36 .3! = 720 cch.


Bi 29: Mt bc nng dn c 6 con b, 4 con heo. Mt ngi nng dn khc n hi mua 2 con b v 3 con
heo. Hi c my cch chn mua.
Hng dn: C62 .C34 = 60 cch.
Bi 30: Mt lp c 40 hc sinh gm 25 nam v 15 n. Gio vin ch nhim cn chn ra 6 hc sinh tham gia
trng cy. Hi c my cch chn sao cho:
a) khng phn bit nam v n
b) c 4 nam v 2 n
c) c t nht l 3 hc sinh nam
Hng dn
a) c C640 = 3838380 cch
2
b) c C425 .C15
= 1328250 cch
3
4
2
c) TH1: chn 3 nam & 3 n c C15
.C325 cch. TH2: chn 4 nam & 2 n c C15
.C25
cch. TH3: chn 4 nam &
5
6
1 n c C15
.C125 cch. TH4: chn 6 nam & 0 n c C15
.C025 cch.
3
4
5
6
Vy c C15
.C325 + C15
.C225 + C15
.C125 + C15
.C025 cch.

Bi 31: Mt chi on c 25 on vin trong c 10 n. Mun chn 1 t cng tc gm 7 ngi. C bao


nhiu cch chn nu :
a) trong t c ng 3 n
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 37

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

b) trong t t nht 2 n
Hng dn
3
4
a) C10
.C15
= 163800 cch
2
5
3
4
4
3
5
2
6
7
b) C10
.C15
+ C10
.C15
+ C10
.C15
+ C10
.C15
+ C10
.C115 + C10
cch

Bi 32: Mt i xy dng gm 10 cng nhn, 3 k s. lp 1 t cng tc cn chn 1 k s trng l t


trng, 1 cng nhn lm t ph v 3 cng nhn lm t vin. Hi c bao nhiu cch lp t cng tc.
1
Hng dn: c C13 .C10
.C39 = 2520 cch
Bi 33: Mt i vn ngh gm 10 hc sinh nam v 10 hc sinh n, c gio mun chn ra 1 tp ca gm 5 em
trong c t nht 2 em l nam v 2 em l n. Hi c bao nhiu cch chn.
Hng dn
3
2
2
3
TH1: chn 3 nam & 2 n c C10
.C10
cch. TH2: chn 2 nam & 3 n c C10
.C10
cch.
3
2
2
3
Vy tt c c C10
.C10
+ C10
.C10
cch

Bi 34: Mt i cnh st gm 9 ngi, trong ngy cn 3 ngi lm nhim v ti a im A, 2 ngi lm


nhim v ti a im B, cn 4 ngi trc n. Hi c bao nhiu cch phn cng.
Hng dn: c C39 .C62 .1 cch.
Bi 35: C 15 im khc nhau trn mt phng, khng c bt k 3 im no trong s thng hng. Hi c
th lp c bao nhiu tam gic, t gic c nh l mt trong cc im cho.
3
4
Hng dn: c C15
= 455 tam gic, c C15
= 1365 t gic
Bi 36: C 6 ng thng song song v 12 ng thng song song khc. Hi c bao nhiu hnh bnh hnh
c to thnh.
Hng dn: c 1 hnh bnh hnh, ta cn chn ra 2 ng thng song song, ri chn tip 2 ng thng
2
song song v ct 2 ng thng chn trc . Vy c C62 .C12
= 990 hnh bnh hnh.
Bi 37: Cho 2 ng thng song song a v b, trn a c 10 im phn bit v trn b c 13 im phn bit.
a) C bao nhiu hnh thang c to thnh t cc im nm trn 2 ng thng cho.
b) C bao nhiu tam gic c to thnh t cc im nm trn 2 ng thng cho.
Hng dn
a) c c 1 hnh thang, ta chn t ng thng a ra 2 im, chn t ng thng b ra 2 im, vy c
2
2
C10
.C13
= 3510 cch chn.
2
b) TH1: tam gic c 2 nh trn a, 1 nh trn b ta c C10
.C113 = 585 tam gic. TH2: tam gic c 1 nh trn a,
2
2 nh trn b c C110 .C13
= 780 tam gic. Vy tt c c 585 + 780 = 1365 tam gic.

Bi 38: i vn ngh nh trng c 7 nam v 9 n, cn chn ra 5 nam v 5 n ghp thnh 5 cp nam n


trnh din tit mc thi trang. Hi c bao nhiu cch chn tha mn yu cu.
Hng dn: chn ra 5 nam c C57 cch, chn ra 5 n c C59 cch, ghp 5 nam v 5 n vi nhau c 5! cch.

Vy tt c c C57 . C59 .5! = 371520 cch.


Bi 39: Cn chia 18 hc sinh ca 1 lp thnh 3 t 1,2,3 khc nhau - mi t c 6 hc sinh tham gia lm v
sinh trng 3 a im khc nhau. Hi c bao nhiu cch chia.
Hng dn
6
* Nhm 1: chn 6 hc sinh t 18 hc sinh c C18
cch
6
* Nhm 2: chn 6 hc sinh t 12 hc sinh c C12
cch

* Nhm 2: chn 6 hc sinh t 6 hc sinh c C66 cch


Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 38

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP


6
6
Vy tt c c C18
. C12
. C66 cch.

Bi 40: Gii cc PT, HPT, BPT sau


1). C1x + 6.C2x + 6.C3x = 9x 2 14x

2). C3n = 5C1n


5
4). C4n 1 C3n 1 A 2n 2 < 0
4
3
3
6). A n 2.C n 1 + P2 ,

3). C32n = 20C2n


5). A 3n 2 = C n2 1

Cm = C nm + 2
7). n2
Cn = 153
Hng dn
1). C1x + 6.C2x + 6.C3x = 9x 2 14x

Cm = C mn + 2
8). n2
,
Cn = 153

K: x N* ; x 3

x!
x!
x!
+ 6.
+ 6.
= 9x 2 14x
1!(x 1)!
2!(x 2)!
3!(x 3)!

x + x(x 1).3 +

x = 2 < 3
6.x.(x 1)(x 2
= 9x 2 14x
3
x = 7

2). C3n = 5C1n

K: x N* ; x 3

n = 7
n!
n!
n(n 1)(n 2)
n
= 5.

=5
3!(n 3)!
1!(n 1)!
6
1
n = 4 < 3

3). C32n = 20C2n

K: n N* , n 2

(2n)!
n!
2n(2n 1)(2n 2)
n(n 1)
= 20.

= 20.
n =8
(2n 3)!3!
2!(n 2)!
6
2

y
y
2A + 5C x = 90
3). yx
y
5A x 2C x = 80
K: x y; x, y N* , t X = A xy ; Y = C xy thay vo v gii h ta c

x!
= 20
A = 20 (x y)!
1

.20 = 10 y = 2; x = 5
y
x!
y

C x = 10
= 10
y!(x y)!
y
x

5
4). C4n 1 C3n 1 A 2n 2 < 0
4
*
K: n N ; n 5
(n 1)!
(n 1)! 5 (n 2)!

<0
4!(n 5)! 3!(n 4)! 4 (n 4)!
(n 1)(n 2)(n 3)(n 4) (n 1)(n 2)(n 3) 5 (n 2)(n 3)

<0
4.3.2
3.2
4
1

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 39

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

(n 1)(n 4) (n 1) 5

< 0 2 < n < 11 n {5;6; 7;8;9;10}


4.3.2
3.2
4

5). A 3n 2 = C n2 1
K: n 2; n N

(n 2)!
(n 1)!
1
=
(n 2)(n 3)(n 4) = (n 1)(n 2)
(n 5)! (n 3)!2!
2

n 2 = 0
n = 2

(n 3)(n 4) = 1 (n 1)
n = 5 < 2
2
2

6). A 3n 2.C3n 1 + P2 ,
K: n 1; n N
n!
(n 1)!
2
2
+ 2! n(n 1)(n 2) (n 1)(n 2)(n 3) + 2
(n 3)!
(n 4)!3!
6
5
4n 3 6n 2 10n 0 2n 2 3n 5 0 1 n n {1; 2}
2

Cmn = C nm + 2
7). 2
Cn = 153
K: m 0; n 1; n m

1
1

n!
n!

=
(n m)(n m 1) (m + 2)(m + 1)
(n m)!m! (n m 2)!(m + 2)! n(n 1) = 306

1
1

(18 m)(17 m) = (m + 2)(m + 1)


38m = 304
m = 8

n = 8
n = 18
n = 8

n = 17(loai)

C xy = C xy +1
8). 2
A y = 20
K: x 0; y 0; x y; x, y N
y!
y!

(y x)!x! = (y x 1)!(x + 1)! 1 = 1


x = 2

y x x +1
y = 5
y! = 20
y(y 1) = 20

(y 2)!

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 40

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

PHN 2: CC DNG TON N THI THPT QUC GIA


Dng 1: CC BI TON CHN VT - CHN NGI
Bi 1: Mt hp ng 40 vin bi , 5 vin bi trng, 6 vin bi vng. Ngi ta chn ra 4 vin bi t hp . Hi
c bao nhiu cch chn trong s bi ly ra khng c 3 mu ?
HNG DN
+ TH1: Chn 4 vin bi ton mu trng c C cch
4
5
4
6

+ TH2: Chn 4 vin bi ton mu vng c C cch


+ TH3: Chn 4 vin bi ton mu c C440 cch

+ TH4: Chn 4 vin bi ton mu v mu trng c C445 C440 + C45 cch

(Gii thch: lm theo phng php phn b:


B1: Chn 4 vin bi bt k trong 45 vin (c v trng) c C445 cch
B2: Chn 4 vin bi khng tha mn yu cu: (c 2 TH)
- Chn 4 vin ton c: C440 cch
- Chn 4 vin ton trng c: C45 cch)

+ TH5: Chn 4 vin bi ton mu v mu vng c C446 C440 + C46 cch

4
+ TH6: Chn 4 vin bi ton mu trng v vng c C11
C54 + C64 cch

Kt lun: vy s cch chn 4 vin bi tha mn yu cu bi l :


4
4
4
4
4
C45 + C46 + C440 + C45
C40
+ C54 + C46
C40
+ C64 + C11
C54 + C64 = 221100 cch
Bi 2: Mt hp ng 7 vin bi xanh, 5 vin bi v 4 vin bi vng.
a) C bao nhiu cch ly ra 7 vin bi 3 mu, trong c 3 vin bi mu xanh v nhiu nht 2 vin bi .
b) C bao nhiu cch ly ra 8 vin bi c 3 mu ?

HNG DN
a) V bt buc phi c 3 bi xanh nn c 2 TH sau :
+ TH1: Chn 1 bi + 3 bi xanh + 3 bi vng c C15 .C73 .C43 cch
+ TH2: Chn 2 bi + 3 bi xanh + 2 bi vng c C52 .C73 .C42 cch

Vy c C15 .C73 .C43 + C52 .C73 .C42 = 2800 cch


b) S dng phng php phn b
8
* Bc 1: Chn 8 vin bi bt k trong tng s 16 vin bi c C16
cch
* Bc 2: Chn 8 vin bi khng tha mn yu cu (khng c 3 mu) :
8
+ TH1: Chn 8 vin bi xanh + c C12
8
+ TH2: Chn 8 vin bi xanh + vng c C11
cch

+ TH3: Chn 8 vin bi + vng c C89 cch


8
8
8
p s: Vy c C16
- ( C12
+ C11
+ C89 ) = 12201 cch

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 41

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 3: Mt hp ng 15 vin bi khc nhau gm 4 bi , 5 bi trng v 6 bi vng. Tnh s cch chn 4 vin bi


t hp sao cho khng c 3 mu.
HNG DN
4
4

+ TH1: Chn 4 bi ton c C cch


+ TH2: Chn 4 bi ton trng c C45 cch
+ TH3: Chn 4 bi ton vng c C46 cch

(
)
+ TH5: Chn 4 bi v vng c C ( C + C ) cch
+ TH6: Chn 4 bi trng v vng c C ( C + C ) cch
+ TH4: Chn 4 bi v trng c C49 C44 + C45 cch
4
10

4
4

4
11

4
6

4
5

4
6

Cng cc kt qu ca 6 TH nu trn ta c p s 645 cch


Bi 4: C bao nhiu cch sp xp 15 vin bi vo 3 hp ng bi ?
HNG DN
+ 1 vin bi c 3 cch chn hp 15 vin bi c 315 cch xp.
Bi 5: C 6 qu cu xanh nh s t 1 n 6, 5 qu cu nh s t 1 n 5, 4 qu cu vng nh s t 1
n 4. Hi c bao nhiu cch ly ra 3 qu cu va khc mu, va khc s ?
HNG DN
+ ly ra 3 qu cu va khc mu va khc s, vy ta phi chn ly ln lt t qu cu c s lng t nht
trnh trng lp.
+ Chn 1 qu cu vng c 4 cch
+ Chn 1 qu cu c 5 - 1 = 4 cch (do khng chn li qu c cng s vi qu vng)
+ Chn 1 qu cu xanh c 6 - 2 = 4 cch (do loi i 1 qu cu xanh trng vi s qu cu vng v 1 qu cu
xanh trng vi s qu cu chn trc )
Vy c 4.4.4 = 64 cch chn.
Bi 6: T 5 bng hng vng, 3 bng hng trng v 4 bng hng (cc bng hng ny xem nh i mt
khc nhau), ngi ta mun chn 1 b hoa gm 7 bng :
a) C my cch chn b hoa trong c ng 1 bng ?
b) C my cch chn b hoa trong c t nht 3 bng vng v t nht 3 bng ?
HNG DN
a) C 3 kh nng xy ra :
*TH1 : 1 + 3 trng + 3 vng
*TH2: 1 + 2 trng + 4 vng Vy c C1 .C3 .C3 + C1 .C2 .C4 + C1 .C1 .C5 = 112 cch
4
3
5
4
3
5
4
3
5

*TH3: 1 + 1 trng + 5 vng


b) C 3 kh nng xy ra :
*TH1 : 3 vng + 3 + 1 trng

Vy c C43 .C53 .C13 + C53 .C44 + C45 .C43 = 150 cch


*TH2: 3 vng + 4
*TH3: 4 vng + 3
(khng c trng hp 5 vng)

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 42

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 7: C 8 con tem v 5 b th. Chn ra 3 con tem dn vo 3 b th, mi b th dn 1 con tem. Hi c


bao nhiu cch dn ?
HNG DN
3
8

+ Chn 3 con tem c C cch


+ Chn 3 b th c C53 cch
+ S cch dn l 3! cch
Vy c C83 . C53 . 3! = 3360 cch

Bi 8: C 5 bu thip khc nhau, 6 b th khc nhau. Chn ra 3 bu thip b vo 3 b th, mi b th 1 bu


thip v gi cho 3 ngi bn, mi ngi bn 1 bu thip. Hi c my cch ?
HNG DN
3
5

+ Chn 3 bu thip t 5 bu thip c C cch


+ Chn 3 b th t 6 b th c C63 cch
+ Ghp 3 bu thip vi 3 b th c 3! cch
+ Trao 3 b th ( c bu thip bn trong) cho 3 ngi c 3! cch
Vy c C53 . C63 .3!.3! = 7.200 cch

Bi 9: Ti cuc thi Theo dng lch s, BTC s dng 7 th vng v 7 th , nh du mi loi theo cc s
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Hi c bao nhiu cch sp xp tt c cc th ny thnh mt hng sao cho 2 th cng mu
khng nm cnh nhau ?
HNG DN
Hai th cng mu khng nm lin nhau tc l nm xen k nhau, ta c 2 TH sau :
+ TH1: Xp th vng v tr l :
- Xp th vng th nht c 7 cch
- Xp 6 th vng cn li c 6! cch
- Xp 7 th xen k vo 7 ch trng c 7! cch
+ TH2: Xp th v tr l :
- Xp th th nht c 7 cch
- Xp 6 th cn li c 6! cch
- Xp 7 th vng xen k vo 7 ch trng c 7! cch
p s: Vy c 7.6!.7! + 7.6!.7! = 50.803.200 cch
Bi 10: T 20 cu hi trc nghim gm 9 cu d, 7 cu TB, 4 cu kh. Ngi ta chn ra 10 cu lm
kim tra sao cho phi c 3 loi d, TB, kh. Hi c th lp c bao nhiu kim tra ?
HNG DN
S dng phng php phn b
* Bc 1: Chn 10 cu ty trong 20 cu c C10
20 cch
* Bc 2: Chn 10 cu khng tha mn yu cu, ta c cc TH sau:
+ TH1: Chn 10 cu d v TB trong 16 cu c C10
16 cch

+ TH2: Chn 10 cu d v kh trong 13 cu c C10


13 cch
+ TH3: Chn 10 cu TB v kh trong 11 cu c C10
11 cch

10
10
10
Kt lun: vy c C10
20 C16 + C13 + C11 = 176451 kim tra tha mn yu cu

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 43

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

(Ch : 9; 7; 4 < 10 nn khng c TH kim tra ch c duy nht 1 loi cu hi)


Bi 11: T 20 cu hi trc nghim gm 9 cu d, 7 cu TB v 4 cu kh. Ngi ta chn ra 7 cu lm
kim tra sao cho phi c 3 loi d - TB - kh. Hi c bao nhiu cch lp kim tra ?

HNG DN
S dng phng php phn b
* Bc 1: Chn 7 cu bt k trong 20 cu ta c C720 cch chn
* Bc 2: Chn 7 cu khng tha mn yu cu, vy c cc trng hp sau
+ TH1: 7 cu ton d c C79 cch

+ TH2: 7 cu ton TB c C77 cch

7
+ TH3: 7 cu d v TB c C16
C97 + C77 cch

(Gii thch: S dng phng php phn b


7
cch
B1: Chn 7 cu bt k trong 16 cu c C16
B2: Chn 7 cu khng tha mn yu cu c cc TH
+ TH1: 7 cu ton d c C79 cch
+ TH2: 7 cu ton TB c C77 cch

7
Vy chn 7 cu d v TB c C16
C97 + C77 cch )
7
+ TH4: 7 cu d v kh c C13
C79 cch
(Gii thch: S dng phng php phn b
7
B1: Chn 7 cu bt k trong 13 cu c C13
cch

B2: Chn 7 cu khng tha mn yu cu vy chn 7 cu ton d c C79 cch


7
Vy chn 7 cu d v kh c C13
C79 cch )
7
+ TH5: Chn 7 cu TB v kh c C11
C77 cch
(Gii thch: S dng phng php phn b
7
B1: Chn 7 cu bt k trong 11 cu c C11
cch

B2: Chn 7 cu khng tha mn yu cu vy chn 7 cu ton kh c C77 cch


7
Vy chn 7 cu TB v kh c C13
C79 cch )
7
7
7
Kt lun: vy c C720 C79 + C77 + C16
C79 + C77 + C13
C79 + C11
C77 = 64071 kim tra
Ch : Bi tp ny kim tra c 7 cu (7 = 7; 7 < 9) nn c th lp c ton cu d, ton cu TB
Bi 12 (KB - 2004): Trong 1 mn hc, thy gio c 30 cu hi khc nhau gm 5 kh, 10 TB, 15 d. T 30
cu hi c th lp c bao nhiu kim tra, mi gm 5 cu hi khc nhau, sao cho mi nht thit
phi c 3 loi cu hi (kh, TB, d) v s cu hi d khng t hn 2 ?

HNG DN
+ V c 5 cu gm 3 loi (kh, TB, d), s cu d khng t hn 2 s cu d ch c th l 2; 3
(khng th l 4), do ta c cc TH sau :
2
2
- TH1: Chn 5 cu trong 2 d, 2 TB, 1 kh c C15
.C10
.C15 cch
2
1
- TH2: Chn 5 cu trong 2 d, 1 TB, 2 kh c C15
.C10
.C52 cch
3
1
- TH3: Chn 5 cu trong 3 d, 1 TB, 1 kh c C15
.C10
.C15 cch

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 44

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP


2
2
2
1
3
1
Vy c C15
.C10
.C15 + C15
.C10
.C52 + C15
.C10
.C15 = 56.875 kim tra

Bi 13: i tuyn HSG ca 1 trng gm 18 em, trong 7 em khi 12, 6 em khi 11, 5 em khi 10. Tnh
s cch chn 6 em trong i tuyn i d tri h sao cho mi khi t nht 1 em c chn.
HNG DN
S dng phng php phn b
6
* Bc 1: Chn 6 em bt k ta c: C18
cch
* Bc 2: Chn 6 em khng tha mn yu cu, vy c cc TH sau:
+ TH1: 6 em ton khi 12 c C67 cch

+ TH2: 6 em ton khi 11 c C66 cch

6
+ TH3: 6 em ton khi 12 v khi 11 c C13
C76 + C66 cch

(Gii thch: s dng phng php phn b


6
B1: Chn 6 em bt k c C13
cch
B2: Chn 6 em khng tha mn yu cu c cc TH sau:
+ TH1: 6 em ton khi 12 c C67 cch
+ TH2: 6 em ton khi 11 c C66 cch

6
Vy chn 6 em ton khi 12 v khi 11 c C13
C76 + C66 cch )
6
+ TH4: 6 em ton khi 12 v khi 10 c C12
C67 cch
6
+ TH5: 6 em ton khi 11 v khi 10 c C11
C66 cch
6
6
6
6
Kt lun: vy c C18
C67 + C66 + C13
C67 + C66 + C12
C67 + C11
C66 = 15470 cch chn
Bi 14: T 1 nhm gm 30 hc sinh (15 hc sinh khi A, 10 hc sinh khi B, 5 hc sinh khi C), chn ra 15
hc sinh sao cho c t nht 5 hc sinh khi A v c ng 2 hc sinh khi C. Tnh s cch chn ?

HNG DN : s dng phng php phn b


* Bc 1: Chn 2 hc sinh khi C, 13 hc sinh cn li ty t 25 hc sinh (thuc khi A v B) c C52 .C13
25
cch
* Bc 2: Chn 2 hc sinh khi C, 13 hc sinh cn li chn t 25 hc sinh (thuc khi A v B) khng tha
mn yu cu :
4
9
+ TH1: Chn 2 hc sinh khi C, 4 hc sinh khi A, 9 hc sinh khi B c C52 .C15
.C10
cch
5
+ TH2: Chn 2 hc sinh khi C, 3 hc sinh khi A, 10 hc sinh khi B c C52 .C13
.C10
10 cch
(cc TH chn 2 hc sinh khi A, 11 hc sinh khi B khng tn ti v 11 > 10 )
2
4
9
2
5
10
p s: c C52 .C13
25 - ( C5 .C15 .C10 + C5 .C13 .C10 ) = 51.861.950 cch

Bi 15: T 1 nhm gm 12 hc sinh (4 hc sinh khi A, 4 hc sinh khi B, 4 hc sinh khi C) chn ra 5 hc
sinh sao cho mi khi t nht 1 hc sinh. Tnh s cch chn.
HNG DN: s dng phng php phn b
5
* Bc 1: Chn 5 hc sinh ty trong 12 hc sinh c C12
cch
* Bc 2: Chn 5 hc sinh khng tha mn yu cu bi ton:
+ TH1: 5 hc sinh ch gm khi A v B c C58 cch
+ TH2: 5 hc sinh ch gm khi A v C c C58 cch
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 45

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ TH3: 5 hc sinh ch gm khi B v C c C58 cch


5
p s: Vy c C12
- 3. C58 = 624 cch

Bi 16: (HKD - 2006) i thanh nin xung kch ca mt trng ph thng c 12 hc sinh, gm 5 hc sinh
lp A, 4 hc sinh lp B v 3 hc sinh lp C. Cn chn ra 4 hc sinh tham gia trc tun, sao cho 4 hc sinh
khng qu 2 trong 3 lp ni trn. Hi c bao nhiu cch chn ?
HNG DN: s dng phng php phn b
4
* Bc 1: Chn 4 hc sinh trong 12 hc sinh c C12
= 495 cch
* Bc 2: Chn 4 hc sinh khng tha mn yu cu bi ( c 3 lp) c
C15 .C14 .C32 + C15 .C42 .C13 + C52 .C14 .C13 = 270 cch
p s: Vy c 495 - 270 = 225 cch.
Bi 17: Mt i vn ngh c 20 ngi trong 10 nam v 10 n. Hi c bao nhiu cch chn ra 5 ngi sao
cho c t nht 2 nam v c t nht 1 n ?
HNG DN: s dng phng php phn b
* Bc 1: Chn 5 ngi bt k trong 20 ngi c C520 cch
* Bc 2: Chn 5 ngi khng tha mn yu cu :
5
+ TH1: Chn 5 ngi ton n c C10
cch
5
+ TH2: Chn 5 ngi ton nam c C10
cch
4
+ TH3: Chn 1 nam v 4 n c C110 .C10
cch
5
5
4
p s: Vy c C520 - ( C10
+ C10
+ C110 .C10
) = 12.900 cch

Bi 18: Lp 11A ca Tun c 11 hc sinh nam v 18 hc sinh n.


a) C bao nhiu cch chn ra mt i vn ngh gm 10 ngi nam v n.
b) Chn 1 i trc nht gm 13 ngi, trong c 1 t trng. Hi c bao nhiu cch chn nu Tun lun
c mt trong t v ch l thnh vin ?
HNG DN

a) S dng phng php phn b


* Bc 1: Chn 10 ngi bt k trong 29 ngi c C10
29 cch
* Bc 2: Chn 10 ngi khng tha mn yu cu :
+ TH1: Chn 10 ngi ton nam c C10
11 cch
+ TH2: Chn 10 ngi ton n c C10
18 cch
10
10
p s: Vy c C10
29 - ( C11 + C18 ) = 19986241 cch
b)
+ Chn Tun lun c mt trong i c 1 cch
+ Chn 1 t trng c C128 cch

+ Chn 11 thnh vin cn li c C11


27
Vy c 1. C128 . C11
27 = 216332480 cch

Bi 19: Mt trng trung hc c 7 thy dy Ton, 6 thy dy L v 4 thy dy Ha. Chn t ra 5 thy i
d i hi. Hi c bao nhiu cch chn c 3 b mn ?
HNG DN: s dng phng php phn b
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 46

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP


5
* Bc 1: Chn 5 thy trong 17 thy c C17
cch
* Bc 2: Chn 5 thy khng tha mn yu cu :
5
+ TH1: Chn 5 thy dy Ton + L c C13
cch
5
+ TH2: Chn 5 thy dy Ton + Ha c C11
cch
5
+ TH3: Chn 5 thy dy L + Ha c C10
cch

+ TH4: Chn 5 thy dy Ton c C57 cch


+ TH5: Chn 5 thy dy L c C56 cch
5
5
5
5
p s: Vy c C17
- ( C13
+ C11
+ C10
+ C57 + C56 ) = 4214 cch

Bi 20 (KB - 2005): Mt i thanh nin tnh nguyn c 15 ngi gm 12 nam v 3 n. Hi c bao nhiu
cch phn cng i v gip 3 tnh min ni sao cho mi tnh c 4 nam v 1 n ?
HNG DN
+ C 3 tnh min ni, ta gi l A, B, C.
+ Tt c c 15 ngi, chia cho 3 tnh, mi tnh 5 ngi.
4
+ Chn i thanh nin tnh nguyn cho tnh A c C12
.C13 cch
4
+ Chn i thanh nin tnh nguyn cho tnh B c C12
.C12 cch
4
+ Chn i thanh nin tnh nguyn cho tnh C c C12
.C11 cch
4
4
4
Vy c ( C12
.C13 ).( C12
.C12 ).( C12
.C11 ) = 207.900 cch

Bi 21: C 5 nh Ton hc nam, 3 nh Ton hc n, 4 nh Vt l nam. Mun lp mt on cng tc c 3


ngi gm c nam ln n, cn c c nh Ton hc ln Vt l. Hi c bao nhiu cch thnh lp on cng tc
nh vy ?
HNG DN
+ TH1: Chn 1 nh Ton hc nam + 1 nh Ton hc n + 1 nh Vt l nam c C15 .C13 .C14 cch
+ TH2: Chn 2 nh Ton hc n + 1 nh Vt l nam c C23 .C14 cch
+ TH3: Chn 1 nh Ton hc n + 2 nh Vt l nam c C13 .C42 cch
Vy c C15 .C13 .C14 + C23 .C14 + C13 .C42 = 90 cch.

Bi 22: Mt i vn ngh c 15 ngi gm : 10 nam v 5 n. Hi c bao nhiu cch lp mt i vn ngh


gm 8 ngi sao cho c t nht 3 n ?
HNG DN : s dng phng php phn b
8
* Bc 1: Chn 8 ngi bt k trong 15 ngi c C15
cch
* Bc 2: Chn 8 ngi khng tha mn yu cu (tc l di 3 n)
8
+ TH1: Chn khng c n (ton nam) c C10
cch
7
+ TH2: Chn 1 n c C15 .C10
cch
6
+ TH3: Chn 2 n c C52 .C10
cch
8
8
7
6
Vy c C15
- ( C10
+ C15 .C10
+ C52 .C10
) = 3.690 cch

Bi 23: Lp 11A ca Tin c 30 hc sinh.


a) Hy chn trong lp Tin mt t trc nht c 11 ngi trong c 1 t trng, cn li l cc thnh vin.
Hi c bao nhiu cch chn nu Tin lun c mt trong t ?

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 47

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

b) Hy chn trong lp Tin mt i vn ngh c 8 ngi, trong c 1 i trng, 1 th k v cc thnh


vin. Hi c bao nhiu cch chn nu Tin lun c mt trong i ?
HNG DN
a) Khi Tin lun c mt trong t th Tin c th l t trng hoc thnh vin.
+ TH1: Nu Tin l t trng :
- Chn Tin lm t trng c 1 cch
- Chn 10 thnh vin cn li c C10
29 cch
+ TH2: Nu Tin l thnh vin :
- Chn Tin l thnh vin c 1 cch
- Chn 1 t trng c C129 cch
- Chn 9 thnh vin cn li c C928 cch
1
9
Vy tt c c 1. C10
29 + 1. C 29 . C 28 = 220.330.110 cch
b) Khi Tin lun c mt trong t th Tin c th l t trng, th k hoc thnh vin.
+ TH1: Nu Tin l t trng :
- Chn Tin lm t trng c 1 cch
- Chn 1 th k c C129 cch

- Chn 6 thnh vin cn li c C628 cch


+ TH2: Nu Tin l th k :
- Chn Tin l th k c 1 cch
- Chn 1 t trng c C129 cch
- Chn 6 thnh vin cn li c C628 cch
+ TH3: Nu Tin l thnh vin :
- Chn Tin l thnh vin c 1 cch
- Chn 1 t trng c C129 cch
- Chn 1 th k c C128 cch
- Chn 5 thnh vin cn li c C527 cch
Vy tt c c 1. C129 . C628 + 1. C129 . C628 + 1. C129 . C128 . C527 = 87.403.680 cch

Bi 24: Mt t c 8 hc sinh gm 5 n v 3 nam. Hi c bao nhiu cch sp xp cc hc sinh trong t ng


thnh 1 hng dc vo lp sao cho :
a) Cc bn n ng chung vi nhau
b) Nam n khng ng chung nhau
HNG DN
a)
+ Ta coi 5 bn n lun ng chung vi nhau l 1 nhm X.
+ Ta xp 1 nhm X vi 3 bn nam coi nh 4 bn nn c 4! cch.
+ Tuy nhin 5 bn n trong nhm X c 5! cch sp xp na.
Vy c 4!.5! = 2880 cch.
b) Nam v n khng ng chung nhau ngha l xp nam trc ri n n hoc ngc li
+ Coi 3 bn nam lun ng ring vi nhau l 1 nhm Y, 5 bn n lun ng ring vi nhau l 1 nhm X
+ Vy ta coi nh sp xp 2 hc sinh X v Y nn c 2! cch
+ Tuy nhin 3 bn nam trong nhm Y c 3! cch sp xp, 5 bn n trong nhm X c 5! cch sp xp
Vy c 2!.3!.5! = 1440 cch.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 48

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 25: i vn ngh ca trng gm 10 hc sinh trong c 3 bn Lan, Hng, Nga hc cng mt lp. Hi
c bao nhiu cch sp xp i vn ngh thnh 1 hng dc sao cho 3 bn Lan, Hng, Nga lun ng cnh
nhau ?
HNG DN
+ Ta coi 3 bn Lan, Hng, Nga lun ng cnh nhau nh 1 nhm X.
+ Vy sp xp 1 nhm X vi 7 hc sinh cn li coi nh 8 hc sinh nn c 8! cch.
+ Tuy nhin 3 hc sinh trong nhm X li c 3! cch sp xp.
Vy c 8!.3! = 241.920 cch
Bi 26: Mt on tu c 3 toa ch khch. Trn sn ga c 4 hnh khch chun b ln tu. Bit mi toa u c
4 ch trng.
a) Hi c bao nhiu cch sp xp 4 hnh khch ln tu ?
b) Hi c bao nhiu cch sp xp 4 hnh khch ln tu c 1 toa trong c 3 v khch ?
HNG DN
a) 4 v khch ln tu, ta cn chn ra 4 ch trng trong 12 ch trng (do 3 toa, mi toa 4 ch) trn tu,
4
khng lin quan n th t nn c C12
= 495 cch.
b)
+ Chn 1 nhm 3 v khch t 4 v khch ta c C43 cch chn
+ Nhm 3 v khch ny khi ln tu c th chn 1 trong 3 toa tu nn c 3 cch chn.
+ V khch cn li khi ln tu c th chn 1 trong 2 toa tu (khng chn toa cha 3 hnh khch kia) nn c 2
cch chn.
Vy c C43 .3.2 = 24 cch.
Bi 27: Mt on tu c 4 toa sn ga. C 4 hnh khch bc ln tu.
a) C bao nhiu trng hp v cch chn toa ca 4 hnh khch ?
b) C bao nhiu trng hp m mi toa c 1 ngi ln ?
c) C bao nhiu trng hp m 1 toa c 3 ngi ln, 1 toa c 1 ngi ln v 2 toa cn li khng c ai ln ?
HNG DN
a)
- Ngi th nht c 4 cch chn toa
- Ngi th hai c 4 cch chn toa
- Ngi th ba c 4 cch chn toa
- Ngi th t c 4 cch chn toa
Vy c 4.4.4.4 = 256 cch chn
b)
- Chn v tr xp ngi th nht ln 1 trong 4 toa c C14 cch
- Chn v tr xp ngi th hai ln 1 trong 3 toa cn li c C13 cch
- Chn v tr xp ngi th ba ln 1 trong 2 toa cn li c C12 cch
- Chn v tr xp ngi cui cng ln 1 toa cui cng c C11 cch
Vy c C14 . C13 . C12 . C11 = 24 cch
c)
+ Chn 1 nhm 3 v khch t 4 v khch ta c C43 cch chn
+ Nhm 3 v khch ny khi ln tu c th chn 1 trong 4 toa tu nn c 4 cch chn.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 49

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ V khch cn li khi ln tu c th chn 1 trong 3 toa tu (khng chn toa cha 3 hnh khch kia) nn c 3
cch chn.
Vy c C43 .4.3 = 48 cch.

Bi 28: Cn chia 18 hc sinh ca lp thnh 3 nhm sinh hot (khng cn t tn cho nhm, khng quy nh
th t), mi nhm c 6 hc sinh. Hi c bao nhiu cch chia ?
HNG DN
6
* Nhm I: Chn 6 hc sinh t 18 hc sinh c C18
cch
6
* Nhm II: Chn 6 hc sinh t 12 hc sinh cn li c C12

* Nhm III: Chn 6 hc sinh t 6 hc sinh cui cng c C66


* Tuy nhin, bi cho 3 nhm khng t tn, khng quy nh th t nn khi hon i 3 nhm c 3! trng
hp lp li.
C6 .C6 .C6
Vy c 18 12 6 = 2.858.856 cch
3!
Bi 29: Trong mt t hc sinh ca lp 11A c 8 nam v 4 n. Thy gio mun chn ra 3 hc sinh lm
trc nht lp hc, trong phi c t nht 1 hc sinh nam. Hi thy gio c bao nhiu cch chn ?

HNG DN : s dng phng php phn b


3
* Bc 1: Chn 3 hc sinh bt k trong 12 hc sinh c C12
cch
* Bc 2: Chn 3 hc sinh ton n c C43 cch
3
Vy c C12
- C43 = 216 cch

Bi 30 (KA - 2004) : Mt lp c 30 hc sinh, trong c 3 cn b lp. C bao nhiu cch chn 3 em trong
lp trc nht tun sao cho trong 3 em lun c cn b lp ?
HNG DN : s dng phng php phn b
* Bc 1: Chn 3 hc sinh bt k trong 30 hc sinh c C330 cch
* Bc 2: Chn 3 hc sinh khng l cn b lp trong 30 - 3 = 27 hc sinh c C327 cch
Vy c C330 - C327 = 1.135 cch

Bi 31 : mt trng tiu hc c 50 em l hc sinh gii, trong c 4 cp em sinh i. Cn chn ra 3 hc


sinh trong s 50 em i d tri h. Hi c bao nhiu cch chn m trong khng c cp sinh i no ?
HNG DN : s dng phng php phn b
3
* Bc 1: Chn 3 hc sinh bt k trong 50 hc sinh c C50
cch
* Bc 2: Chn 3 hc sinh khng tha mn yu cu :
(Tc l chn ra 3 hc sinh c 1 cp sinh i - ch 1 cp l ti a, khng th 2 cp v 3 < 4)
+ Chn cp sinh i c 4 cch
+ Chn 1 hc sinh cn li trong 48 em c C148 cch
3
Vy c C50
- 4. C148 = 19.408 cch

Bi 32: Trn mt gi sch c 10 cun sch gio khoa v 7 cun sch tham kho.
a) C bao nhiu cch ly 6 cun sch trong c 2 cun sch gio khoa ?
b) C bao nhiu cch ly 7 cun sch trong t nht 4 cun sch gio khoa ?
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 50

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

HNG DN
a) Ly 6 cun sch trong c 2 cun sch gio khoa vy s c 4 cun sch tham kho nn c
2
C10
.C47 = 1575 cch.
b) Ly 7 cun sch trong t nht 4 cun sch gio khoa vy c th ly 4 ; 5 ; 6 ; 7 cun sch SGK nn ta
4
5
6
7
c C10
.C73 + C10
.C72 + C10
.C17 + C10
.C07 = 14232 cch

Dng 2: CC BI TON LP S - CHN S


Bi 1: C th lp thnh bao nhiu s c 8 ch s, trong ch s 1 v ch s 6 u c mt 2 ln, cc ch s
2, 3, 4, 5 u c mt ng 1 ln ?
HNG DN
Bi tp ny s cn lp c 8 ch s c ly t cc ch s {1; 6; 2; 3; 4; 5} (khng c ch s 0)
+ Chn v tr xp ch s 1 c mt 2 ln c C82 cch
+ Chn v tr xp ch s 6 c mt 2 ln c C62 cch
+ 4 v tr cn li cho 4 ch s cn li c 4! cch
Vy c C82 . C62 .4! = 10.080 cch

Bi 2: Cho tp hp A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
a) T tp hp A c th lp c bao nhiu s c 12 ch s sao cho ch s 5 c mt 3 ln, ch s 6 c mt 4
ln, cn li cc ch s khc c mt 1 ln ?
b) T tp hp A c th lp c bao nhiu s c 7 ch s sao cho c 1 ch s lp li 4 ln, mt ch s khc
lp li 2 ln v mt ch s khc vi hai s trn ?
HNG DN
a)
3
+ Ch s 5 c mt 3 ln trong s c 12 ch s nn c C12
cch chn v tr cho ch s 5
+ Ch s 6 c mt 4 ln trong s 12 - 3 = 9 v tr cn li nn c C49 cch chn v tr cho ch s 6
+ Cn 5 ch s cui cng xp vo 5 v tr nn c 5! cch.
3
Vy c C12
. C49 .5! = 3.326.400 cch
b)
+ C C47 cch chn v tr cho ch s lp li 4 ln. Tuy nhin v ch s lp li 4 ln ny ta cha bit l s no
nn c 7 TH xy ra, vy c 7.C47 cch
+ C C23 cch chn v tr cho ch s lp li 2 ln. Tuy nhin v ch s lp li 2 ln ny ta cha bit l s no
nn c 6 TH xy ra, vy c 6.C23 cch
+ Cn 5 ch s cui cng ch c th xut hin 1 ln nn c 5 cch chn.
Vy c ( 7.C47 ).( 6.C23 ).5 = 22050 s.

Bi 3: T cc ch s 0, 1, 2, 3, 4, 5 c th lp c bao nhiu s t nhin m mi s c 6 ch s khc nhau


v ch s 2 ng cnh ch s 3 ?
HNG DN
+ Ta coi ch s 2 v 3 lun ng cnh nhau nh mt ch s kp X. Bi ton tr thnh c bao nhiu s t
nhin c 5 ch s khc nhau c lp t cc ch s X, 0, 1, 4, 5
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 51

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ Gi s c 5 ch s cn tm l a1a 2a 3a4a5
- Ch s a1 0 nn c 4 cch chn
- Cc ch s cn li c 4! cch
+ Tuy nhin 2 ch s trong X li c 2! cch sp xp
Vy c 4.4!.2! = 192 s tha mn.
Bi 4: T cc ch s 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 c th lp c bao nhiu s t nhin gm 6 ch s khc nhau v
tng ca cc ch s hng chc, hng trm, hng nghn bng 8 ?

HNG DN
+ Gi s cn tm c dng a1a2a 3a4a5a6 .
+ V a 3 + a 4 + a 5 = 8 {a 3 ,a4 ,a5 } {1, 2, 5} ;{1, 3, 4} nn c 2.3! cch chn.
+ 3 ch s cn li c A 63 cch
Vy c 2.3! . A 63 = 1440 s tha mn yu cu.

Bi 5: T cc ch s 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 c th lp c bao nhiu s t nhin chn c 5 ch s khc nhau m


mi s lp c u nh hn 25000 ?
HNG DN
Gi a1a 2a 3a4a5 l cc s cn tm

+ TH1: a1 = 1 c 1 cch chn, a5 {0, 2, 4,6} c 4 cch chn, chn 3 ch s in vo 3 v tr cn li c A 53


cch.
+ TH2: a1 = 2 c 2 kh nng xy ra :
- Nu a 5 6 a5 {0;4} c 2 cch chn, a 2 < 5 a 2 {0;1;3} (khng chn li 2) c 3 cch chn, chn
2 ch s xp vo 2 v tr cn li c A 42 cch.
- Nu a 5 = 6 c 1 cch chn , a 2 < 5 a 2 {0;1;3;4} (khng chn li 2) c 4 cch chn, chn 2 ch s xp
vo 2 v tr cn li c A 42 cch.

p s: Vy c 1.4. A 53 + 1.2.3. A 42 + 1.1.4. A 42 = 360 s tha mn yu cu


(Ch khi khi lm bi ny TH2 khng th gp a5 {0;4;6} xt chung c v s 6 > 5 nn nu n ri
vo v tr ca a 2 th s khng tha mn)
Bi 6: T 3 ch s 2, 3, 4 c th lp c bao nhiu s t nhin gm 5 ch s, trong c mt c 3 ch
s trn ?
HNG DN
Gi s c 5 ch s cn tm l a1a 2a 3a4a5
Do 5 = 2 + 2 + 1 = 1+ 1 + 3 nn ch c 2 TH sau xy ra tha mn yu cu :

+ TH1: 2 s c 2 v tr, 1 s cn li c 1 v tr c: C52 .C23 .1 3 = 90 s (v khng xc nh r cc v tr cho


s no, m bi ta c 3 s, vy kt qu phi nhn 3)

+ TH2: 2 s c 1 v tr, 1 s cn li c 3 v tr c C15 .C14 .3 3 = 60


Vy c 90 + 60 = 150 s tha mn yu cu bi ton.
Bi 7: Vi cc ch s 0, 1, 2, 3, 4, 5 c th lp c bao nhiu s gm 8 ch s, trong ch s 1 c mt
ng 3 ln, mi ch s khc c mt ng 1 ln ?
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 52

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

HNG DN
+ TH1: Nu ch s th nht l 1 c 1 cch sp xp, xp 2 ch s 1 cn li vo 7 v tr c C72 cch, 5 v tr
cn li c 5! cch sp xp.
+ TH2: Nu ch s th nht khc 1 c 4 cch chn (do chn t {2, 3, 4, 5}). Xp 3 ch s 1 vo 7 v tr c
C73 cch, xp 4 ch s cn li c 4! cch

p s: Vy c 1. C72 .5! + 4. C73 .4! = 5880 cch


Bi 8: C bao nhiu s t nhin c 7 ch s, trong ch s 2 c mt ng 2 ln, ch s 3 c mt ng 3
ln, cc ch s cn li c mt khng qu 1 ln ?
HNG DN
+ Gi s cn tm l a1a 2a 3a4a5a6a7
+ Chn v tr cho ch s 2 xut hin 2 ln trong 7 v tr c C72 cch
+ Chn v tr cho ch s 3 xut hin 3 ln trong 5 v tr cn li c C53 cch
+ Cn 2 v tr cui cng xp 2 ch s cui cng c 8.7 cch (2 ch s ny khc cc ch s chn v khc
nhau)
Vy c C72 . C53 .8.7 = 11760 s
+ Ta thy rng trong 11760 s va tm trn mi ch gn tha mn yu cu bi ton v trong c cha c
s t nhin c 7 ch s m ch s 0 ng u (tc l s c 6 ch s), vy ta cn loi chng i bng cch xt :
a1 = 0 Chn v tr cho ch s 2 xut hin 2 ln trong 6 v tr c C62 cch, chn v tr cho ch s 3 xut hin
3 ln trong 4 v tr c C43 cch. 7 v tr cui cng xp 7 ch s cn li c 7 cch (1; 4; 5; 6; 7; 8; 9). Vy c

C62 . C43 .7 = 420 s


p s: c 11760 - 420 = 11.340 s tha mn yu cu
CCH KHC
* TH1 : S c ch s 0
+ t ch s 0, c 6 cch t
+ t 2 ch s 2 vo 6 , c C62 cch t
+ t 3 ch s 3 vo 4 , c C43 cch t
+ t 1 ch s trong s 7 ch s vo cn li c C17 cch t
Do TH1 s cc s tha mn l 6. C62 . C43 . C17 = 2520 s
* TH2: S khng c ch s 0
+ t 2 ch s 2 vo 7 , c C72 cch t
+ t 3 ch s 3 vo 5 , c C53 cch t
+ t 2 ch s trong s 7 ch s vo 2 cn li c A 72 cch t
Do TH2 s cc s tha mn l C72 . C53 . A 72 = 8820 s
Vy s cc s tha mn yu cu bi ton l 2520 + 8820=11340 s
Bi 9: T cc ch s 0, 1, 2, , 9 c th lp c bao nhiu s gm 6 ch s khc nhau sao cho trong cc
ch s c mt ch s 0 v 1 ?

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 53

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

HNG DN
+ Chn 1 v tr xp s 0 c 5 cch.
+ Chn tip 1 v tr xp s 1 vo c 5 cch.
+ Cn 4 v tr, cn 8 s. Ly ra 4 s t 8 s xp vo 4 v tr cn li c A 48 cch.
Vy c 5.5. A 48 = 42.000 cch

Bi 10: Bin s xe l 1 dy gm 2 ch ci ng trc v 4 ch s ng sau : Cc ch ci c ly t 26 ch


ci A, B, C, , Z. Cc ch s c chn t 10 ch s 0, 1, 2, , 9. C bao nhiu bin s xe c 2 ch ci
khc nhau, ng thi c ng 2 ch s l v 2 ch s l ging nhau ?
HNG DN
+ Bin s xe c dng A1 A 2a1a 2a 3a 4 ; A i { A, B,C, ..., Z} ,a i {0,1, 2, 3, ..., 9}
+ Chn 2 ch ci khc nhau c A 226 cch
+ Chn 2 s l ging nhau co 5 cch (do chn t 1, 3, 5, 7, 9)
+ Chn 2 trong 4 v tr t 2 ch s l ging nhau c C42 cch
+ Sp xp 2 s chn t 5 s (0, 2, 4, 6, 8) vo 2 v tr cn li c 5.5 cch
Vy c A 226 .5. C42 .5.5 = 487.500 bin s xe tha mn yu cu

Dng 3: CC BI TON M TRONG HNH HC


Bi 1: Xt a gic u c n cnh, bit s ng cho gp i s cnh. Tnh s cnh ca a gic u
HNG DN
+ Chon 2 trong n nh ca n - gic ta s c 1 cnh hoc 1 ng cho.
tng s cnh v s ng cho ca n - gic l Cn2

s ng cho ca n - gic l Cn2 n


+ Theo bi ta c phng trnh: Cn2 n = 2n n = 7
Vy a gic u c 7 cnh

(Bi ny c th dng cng thc tnh s ng cho ca n - gic u l

n (n 3)
2

(lp 8), ta c phng trnh

n ( n 3)

= 2n n = 7 )
2
Bi 2: Tnh s hnh ch nht to thnh t 4 trong 20 nh ca a gic u c 20 cnh ni tip ng trn tm
O.
HNG DN
+ Ta thy hnh ch nht ni tip ng trn tm O c to thnh t 2 ng cho bt k i qua tm O ca
a gic u 20 cnh ni trn.
+ M a gic u 20 cnh ni tip ng trn tm O c 10 ng cho i qua tm.
2
s hnh ch nht cn tm l C10
= 45
Bi 3: (HKB - 2002) Cho a gic u A1 A 2 ...A 2n ( n 2;n Z ) ni tip ng trn (O). Bit rng s tam

gic c cc nh l 3 trong 2n im A1 ; A 2 ;...;A 2n nhiu gp 20 ln s hnh ch nht c nh l 4 trong 2n

im A1 ; A 2 ;...;A 2n , tm n.
Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 54

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

HNG DN
+ Theo bi 6 ta c s cc hnh ch nht to thnh t a gic u 2n cnh ni tip ng trn (O) l Cn2

+ S tam gic to thnh t 3 trong 2n nh ca a gic ni trn l C32n


+ Theo bi ta c phng trnh C32n = 20.Cn2 n = 8
Bi 4: Xt tam gic c 3 nh ly t cc nh ca a gic u H c 10 cnh
a) C tt c bao nhiu tam gic ? C bao nhiu tam gic c ng 2 cnh ca H ?
b) C bao nhiu tam gic c ng 1 cnh l ca H ? C bao nhiu tam gic khng c cnh no ca H ?
HNG DN
a)
3
+ C C10
tam gic c 3 nh l nh ca H

+ Tam gic c ng 2 cnh l 2 cnh ca H c to bi 3 nh lin tip ca a gic H ( A1 A 2 A 3 ...A10 ).


l cc tam gic : A1 A 2 A 3 ; A 2 A 3 A 4 ; A 3 A 4 A 5 ;...; A 9 A10 A1 ; A10 A1 A 2 nn c 10 tam gic
b)
+ Tam gic c ng 1 cnh ca H c to ra bng cch: chn 1 cnh bt k ca H (b i 4 nh) ni vi 1
trong 6 nh ca H. Vy ng vi 1 cnh bt k ca H ni vi 6 nh nh vy s c 6 tam gic tha mn. M
H c 10 cnh nn c 6.10 = 60 tam gic tha mn.
3
+ Kt hp phn a) ta c s tam gic khng c cnh no ca H l : C10
( 10 + 60 ) = 50 tam gic
Bi 5: Cho 15 im trn mt phng, trong khng c 3 im no thng hng. Xt tp hp cc ng thng
i qua 2 trong 15 im cho. S giao im khc 15 im cho do cc ng thng ny to thnh l bao
nhiu ?
HNG DN
2
+ S ng thng to thnh t 2 trong 15 im l C15
= 105
+ tm s giao im khc 15 im cho do cc ng thng ny to thnh ta s dng phng php phn
b :
2
* Bc 1: Nu coi 2 ng thng c 1 giao im th ta c C105
giao im
* Bc 2: V s giao im khc 15 im cho nn ta thy rng:
- Chn 1 trong 15 im s c 14 ng thng i qua (v khng c 3 im no thng hng)
2
Chn 1 im bt k trong 15 im th im phi l giao ca C14
cp ng thng.
2
2
15 im cho s c 15.C14
cp ng thng c 15.C14
giao im i qua 15 im cho.
2
2
p s: Vy c C105
15.C14
= 4095 s giao im cn tm

Bi 6: Cho 2 h ng thng ct nhau: H ( L1 ) gm 10 ng thng song song vi nhau, h ( L 2 ) gm 15

ng thng song song vi nhau. Hi c bao nhiu hnh bnh hnh c to thnh bi ( L1 ) v ( L 2 ) ?
HNG DN
+ Do cc ng thng thuc h ( L1 ) song song, cc ng thng thuc h ( L 2 ) song song, m 1 hnh bnh
hnh c to bi 2 cp ng thng song song ct nhau.

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 55

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

+ Vy chn 2 ng thng bt k trong h ( L1 ) v 2 ng thng bt k trong h ( L 2 ) s c 1 hnh bnh


2
2
hnh c C10
.C15
= 4725 hnh bnh hnh (coi cc ng thng h ( L1 ) khng song song cc ng

thng h ( L 2 ) )
Bi 7: Cho hnh thp gic li. Hi c th lp c bao nhiu tam gic c nh l nh ca thp gic li,
nhng cnh ca tam gic khng phi l cnh ca thp gic li ?
HNG DN: s dng phng php phn b
3
* Bc 1: S tam gic to thnh t 3 nh bt k ca thp gic li l C10
* Bc 2: Ta tm s tam gic c 3 nh ca thp gic li nhng c t nht 1 cnh l cnh ca thp gic li :
+ TH1: Tam gic c 1 cnh ca thp gic :
- C 10 cch chn 1 cnh l cnh ca thp gic (chn xong 2 nh ca tam gic)
- Chn nh cn li c 6 cch (tr 2 nh chn v 2 nh khc ca thp gic k vi 2 nh y)
c 10.6 = 60 tam gic c 1 cnh ca thp gic
+ TH2: Tam gic c 2 cnh ca thp gic : C 10 tam gic (Xem Bi 4)
3
p s: Vy s tam gic tha mn yu cu l C10
- (60 + 10) = 50
(Bi 7 ny bn cht ging Bi 4 phn b)

Dng 4: CC BI TON V PHN CHIA TP HP


Bi 1: Cho tp hp A gm 15 phn t khc nhau.
a) C bao nhiu cp hp con ca A ?
b) C bao nhiu tp hp con khc rng ca A m s phn t l s chn ?
HNG DN
a) S cc tp hp con ca A c th c 0, 1, 2, 3, , 15 phn t s cc tp hp con ca A l
0
2
3
C15
+ C115 + C15
+ C15
+ ... + C15
15

Theo cng thc m s tp hp con th kt qu trn bng 215


2
4
6
8
b) S tp hp con khc rng ca A m s phn t l s chn l C15
+ C15
+ C15
+ C15
+ ... + C14
15
+ Ta tnh tng trn bng cch nh sau : (Bin i v tp con c phn t chn)
* Ta c :
0
1
2
3
15
C15
+ C15
+ C15
+ C15
+ ... + C14
15 + C15
0
2
12
14
0
= C15
+ C14
15 + C15 + C15 + ... + C15 + C15

0
2
4
6
= 2 C15
+ C15
+ C15
+ C15
+ ... + C14
15

0
2
4
6
14
= 2.C15
+ 2. C15
+ C15
+ C15
+ ... + C15

T :
2
4
6
0
1
2
3
14
15
0
2. C15
+ C15
+ C15
+ ... + C14
15 = C15 + C15 + C15 + C15 + ... + C15 + C15 2.C15

(
2. ( C
2. ( C

2
15

4
6
+ C15
+ C15
+ ... + C14
15

2
15

4
6
+ C15
+ C15
+ ... + C14
15

)
)=2
)=2

15

0
2.C15

15

2.1

2
4
6
14
C15
+ C15
+ C15
+ ... + C14
15 = 2 1

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 56

CHINH PHC KIN THC HON V - CHNH HP - T HP

Bi 2: Cho tp hp A gm 20 phn t khc nhau. C bao nhiu tp hp con khc rng ca A m s phn t
l s chn ?
HNG DN
S tp hp con khc rng ca A m s phn t l s chn l C220 + C420 + C620 + C820 + ... + C20
20
+ Ta tnh tng trn bng cch nh sau : (Bi ny khng tnh theo cch Bi 1 c v 20 - 1; 20 - 3; 20 - 5; 20
- 7; kt qu khng ra s chn)
* Ta c :
3
20
20
C020 + C120 + C 220 + C20
+ ... + C19
20 + C 20 = 2 = ( 1 + 1 )
* Mt khc ta c :
2
3
20
20
C020 C120 + C20
C20
+ ... C19
20 + C 20 = 0 = ( 1 1 )

(
)=2

20

20

(1)
(2)

2
20
+ C420 + C620 + C820 + ... + C20
* Ly (1) cng vi (2) v theo v ta c : 2 C020 + C20
20 = 2

2.C020 + 2 C220 + C420 + C620 + C820 + ... + C 20


20

20

220 2.C020
= 219 1
2
Bi 3 (KB - 2006): Cho tp A gm n phn t ( n 4 ) . Bit s tp hp con cha 4 phn t ca A bng 20 ln

C220 + C420 + C620 + C820 + ... + C 20


20 =

s tp hp con cha 2 phn t ca A. Tm s k {1, 2, 3,...,n} sao cho s tp hp con cha k phn t ca A
l ln nht .
HNG DN
+ Theo gi thit ta c phng trnh C = 20.C ... n = 18 . Vy A c 18 phn t
4
n

2
n

k
+ S tp hp con cha k phn t ca A l C18

k
k 1
17
19
C18 C18
+ s tp hp con cha k phn t ca A l ln nht th k
...
k
k=9
k +1
2
2
C18 C18

NGUYN HU BIN
Fb: https://www.facebook.com/ng.huubien
Nhm n thi H mn ton: https://www.facebook.com/groups/nguyenhuubien

Bin son : NGUYN HU BIN

Trang 57

You might also like