Nivelmanska mrea

Mrea repera postavljenih na pogodnim mestima

na terenu ini nivelmansku mreu.
Reper je taka, postavljena na pogodnom mestu
za koju je odreena nadmorska visina.
Reperi su povezani u nivelmanske vlakove.
Nivelmanska mrea predstavlja bazu premera za
vertikalnu predstavu terena (nadmorske visine).

Normalni reper
Visinski sistem u naoj zemlji vezan je za srednji
nivo Jadranskog mora
Maregraf ureaj koji dui vremenski niz belei
srednji nivo mora.
Normalni reper poetni reper ija je visina
odreena pomou maregrafa.
Pri osnivanju nae nivelmanske mree korien
je normalni reper na molu Sartorio u Trstu.
2

Generalni nivelman
Postupak merenja visinskih razlika, izravnanja i
odreivanja nadmorskih visina repera u
nivelmanskoj mrei nazivamo generalni
nivelman.
Visine svih repera u mrei se odreuju
merenjem visinskih razlika u nivelmanskoj
mrei, njihovim izravnanjem i raunanjem na
osnovu datih repera.
3

Redovi nivelmanske mree:

Nivelman visoke tanosti (1 mm/km)
Precizni nivelman (2 mm/km)
Tehniki nivelman poveane tanosti
(5mm/km)
Tehniki nivelman (8 mm/km)
Princip: od veeg ka manjem
4

Pri izboru za mesto repera vodi se

rauna o:
Da je mogue na reper postaviti letvu
Repere postavljati na vrste i stabilne objekte
Izbegavati mesta gde postoji mogunost unitenja
repera
Duini nivelmanskog vlaka

Opis poloaja postavljenog repera (NO8)

5

Vrste nivelmanskih vlakova

Umetnuti vlak na oba kraja vezan za
poznate repere
Zatvoreni vlak oba kraja su vezana
za isti reper
Slepi vlak vezan samo na jednom
kraju za poznati reper
7

Raunanje kota repera u umetnutom

nivelmanskom vlaku

R2

R3

Rb

R1
Ra

Dati podaci: HRa i HRb

Mereni podaci:
HRa-R1 HR1-R2 R2-R3 HR3-Rb
8

Izgled nivelmanskog vlaka u vertikalnom

preseku podunom profilu
Rb
R2
h3

R1
h1

Ra

h2

d2

h4

R3
d3

d4

H Ra-Rb

HRb

d1
H Ra
NNP

Rb
R2
h3

R1
h1

Ra

h2

d3

d2

Merena visinska razlika

h4

R3
d4

H Ra-Rb

H Ra Rb =

HRb

Data visinska razlika

d1
H Ra
NNP

H Ra Rb = H Rb H Ra

h
= h + f
H h

Zbog greaka merenja visinskih razlika:

H Rb H Ra

Odnosno:

H Rb H Ra

Pa je visinsko odstupanje:

f h = H Rb

Ra

10

Radi eliminisanja odstupanja, za svaku merenu visinsku

razliku raunaju se popravke:

vhi

f h
=
di
d

ili

vhi

Pa su visine repera:

f h
=
ni
n

H R1 = H Ra + h1 + vh1
H R 2 = H R1 + h2 + vh2
H R 3 = H R 2 + h3 + vh3

Kontrola raunanja:
H Rb = H R 3 + h4 + vh4
11

Dati podaci: HRa i HRb

Mereni podaci: HRa-R1 HR1-R2 R2-R3 HR3-Rb :
4 merenja
Nepoznati podaci: HR1 HR2 HR3 :
3 visine repera
Prekobrojna merenja
1 prekobrojno merenje
Ono omoguuje odreivanje fh i
popravke za merene visinske razlike
12

Zatvoreni nivelmanski vlak

Vlak poinje i zavrava se na istom reperu. Hz i Hp su iste.

Merena visinska razlika

Data visinska razlika

H Ra Ra =

Pa je visinsko odstupanje:

H Ra Ra = H Ra H Ra = 0

Zbog greaka merenja visinskih razlika:

Odnosno:

h 0
h + f = 0
f = 0 h
i

13

Dati podaci: HRa

Mereni podaci: HRa-R1 HR1-R2 R2-R3 HR3-Rb :
4 merenja
Nepoznati podaci: HR1 HR2 HR3 :
3 visine repera
Prekobrojna merenja
1 prekobrojno merenje
Ono omoguuje odreivanje fh i
popravke za merene visinske razlike
14

Slepi nivelmanski vlak

Vlak poinje na jednom reperu i ne zavrava se na
drugom.

Dati podaci: HRa

Mereni podaci: HRa-R1 HR1-R2 R2-R3
3 merenja
Nepoznati podaci: HR1 HR2 HR3
3 visine repera
Prekobrojna merenja
nema prekobrojnih merenja
Nema mogunosti odreivanja fh i popravaka
za merene visinske razlike

15

Specijalne geodetske mree

Ove mree se razvijaju za specijalne namene, kao to su
deformaciona merenja pojedinih objekata:
Kod formiranja ovakvih mrea postavljaju se posebni
uslovi u pogledu greke poloaja taaka, odnosno
potrebne tanosti merenja u ovim mreama
Poseban nain stabilizacije taaka (stubovi sa prisilnim
centrisanjem, posebno fundirani reperi).
Signalizacija posebnim signalima ili markicama.
Visoka tanost merenja preciznim instrumentima

16

Mikrotrigonometrijska mrea za
merenje deformacije brane na Tisi
kod Novog Beeja

Zona
uticaja
brane

Take su stabilizovane u obliku stubova sa

prisilnim centrisanjem. Take 1-4 odnosno 17-20
koje su van zone uticaja brane su duboko fundirani
stubovi (oko 20m).
U mrei se mere uglovi u tri girusa, duine su
prethodno odreene.
Mree se izravnava u dva koraka: prvo se otkriju
take bez deformacija, pa se u drugom koraku one
uzimaju kao date take.
Mrea slui za odreivanje koordinata taaka
postavljenih na nizvodnom licu brane. Take se
odreuju presecanjem pravaca
17

Nivelmanska mrea za merenje

deformacije brane na Tisi kod
Novog Beeja
Duboko fundirani stubovi (1-4 i 17-20) su
istovremeno i reperi nivelmanske mree
van zone uticaja brane.
U mreu su ukljueni i reperi na samoj
brani i prevodnici.
Merenja se vre preciznim nivelirom sa
invarskim letvama i duplom podelom.
Merenja visinskih razlika se rade izmeu
repera napred i nazad

18

Raspored redova taaka na poprenom preseku brane

19

Nakon izravnanja u mikrotrigonometrijskoj mrei se dobijaju

koordinate Y i X taaka na brani i nakon izravnanja
nivelmanske mree i visine H taaka na brani.
Merenja se vre periodino (2 put godinje pri zatvorenoj
brani i pri otvorenoj brani) i dobijeni podaci se uporeuju sa
nultom serijom (prvim merenjem). Razlika koordinata Y i X
aktuelne serije u odnosu na nultu daje horizontalno
pomeranje a H koordinata vertikalno pomeranje (sleganje)
objekta.
Koordinate su u lokalnom koordinatnom sistemu.

20