“Jam krenar

që jam shqiptar”
30 Nëntor 2008
NR.11/5 www.thealbanian.co.uk Tel: 02082169527
info@thealbanian.info
LONDON NOVEMBER 2008
www.albaniancontacts.com

Home Office radikalizon Nuk

fiton nuk
paguan
100%
zhdemtim

ligjin për vizat studentore

Shoqatat
shqiptare
në Mbretërinë A keni patur

e Bashkuar AKSIDENT
përfitojnë tre vitet e fundit?

Ne ju ofrojme keto sherbime:

1 MILION PER AUROMJETIN TUAJ

- Zevendesim te automjetit tuaj FALAS
- Ruajtje e makines se demtuar FALAS

PAUND - Vlersim te demit te makines FALAS

- Riparim ose mbulim te vleres
PER JU
- Ndihme ne te gjitha

NË VIT... dokumentet
- Ofrojme zevendesimin e mjetit
- Mbulojme compensimin e demtimit tuaj
Sa përfaqësuese dhe mos harroni ju do te
merrni 100% te te gjitha pavare te
RUDINA SUTI, mbretëresha e bukrurisë
janë këto shoqata? kompensuara nga demtimi
shqiptare në “Miss Earth 2008”
faqe 6
02072545684
Redaksia e gazetës Claim for Accident
The Albanian uron të
gjithë shqiptarët
“Gëzuar festën e flamurit”
www.albaniancontacts.com

211 Boundary Road,

1st Choice Accident Claims OUR
P l a i s t o w Nëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit
L o n d o n
E 1 3 9 Q F
mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment
Had an accident? Not your fault
Services
*Free Consultation
*Loss Of Earnings
www.1stchoiceclaims.com *Recovery & Storage
info@1stchoiceclaims.com *Cost Of Repairs
*Policy Excess
T : 0 2 0 8 47 2 1110 *Hire Charges
F: 0 20 8 47 5 8869 *Personal Injury
*Legal Expenses
M : 0 7 9 51 3 5 0 0 5 0
 LONDON NOVEMBER 2008 2
Edvin Lamçe, Blerim Ciroka,
Elda Memiaj, Brunilda Sejati,
Pranvera Smith, Flori Slatina,
Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi,
Jeni Myftari,Nertila Qarri,
Naim Trezhnjeva, Anila Hoxha,
Agim Shabani, Ilir Thaçi,
REDAKSIA Nikolin Nilaj, Behar Nela,
DREJTOR: PETRIT KUÇANA Akil Koci, Bejtullah Destani, Webdesign Marko
Zv/Drejtor: BASHKIM METALIA Daut Dauti, Emanuel Bajra, www.thealbanian.co.uk
Kryeredaktor: MUHAMED VELIU Majlind Goge, Naim Hasani, albania7@gmail.com
Ylli Përmeti, Kastriot Berberi, Tel/fax:02082169527

hoqatat shqiptare në Mbretërinë e

S Bashkuar me rastin e festës së fla-

murit organizojnë
Jam krenar që jam shqiptar
"Jam krenar që jam shqiptar"
Në këtë aktivitet përfshihen; në Për informacione të mëtejshme ju lutem
Dominion Centre kontaktoni
Ekspozitë Libri me botimet të
shkrimtareve shqiptarë në Britani 9 The Broadway
Ekspozitë fotografie High Road The Albanian Newspaper
Prezantime të arritjeve shqiptare në 122 White Hart Lane
Mbretërinë e Bashkuar
Wood Green
London N17 8HP
Prezantime të shërbimeve shqiptare dhe London www.thealbanian.info
për shqiptarët në Britani N22 6DS Tel/fax:02082169527
Valle tradicionale shqiptare nga grupet e Info@thealbanian.info
fëmijëve të shkollave shqipe në Angli Organizmat pjesëmrrës
Interpretime poezish nga krijimet e "The Albanian"
shqiptarëve në MB "Ardhmeria" Ardhmeria in the UK
Muzikë LIVE nga muzikantë të talentuar "Edit Durham" Unit 106
shqiptarë "Peja" Camberwell Business Centre
Atmosferë festive dhe argëtuese "Dituria" "Albanian Mentalth health Asocciation" 99 - 103 Lomond Grove
"Alba Media" "Dituria in Action" London SE5 7HN
Ky aktivitet do të zhvillohet "Fondacioni Skenderbeu" "South east albanian Assocation" 0207 252 7471
të dielën 30 Nëntor 2008 Bashkësia shqiptare "Faik Koica" "Sfida" 07881973711
nga ora 2.30-7.00 PM "Tifozat Kuq e zi" www.ardhmeria.co.uk

Ne mund t’ju ndihmojme
Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike
për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë
A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të
dashurën tuaj në Tiranë apo gjetiu?
TELEFONO: 07788406825
JR JONES SOLICITORS
Avokati Naim Hasani
ne sherbim te komunitetit
shqiptar ne Angli
Per te gjitha ceshtjet e emigracionit
1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe
prinderit
2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e per-
sonave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me
shtetesi Britanike.
3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personave
me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Leje
qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experi-
ence pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj.
4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe
divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femi-
jeve.
5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perf-
shire ne Amnesti per arsye te ndryshme.
6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te
trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompen-
sim.
7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata
persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura
te vogla.
Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST
Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk
 LONDON NOVEMBER 2008 3

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për

BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?
Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar, si
dhe të provoni që aftësitë në të folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.

Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen

angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams
SOUTHALL BIRMINGHAM CARDIF FINSBURY LEICESTER MITCHAM
PARK SHEFFIELD
65A 409A 1-st Floor 5 Upper
569 Carwood
South Road Warwick 16 West Boot London North 1-st Floor Green West
Acedemy Road
Southall Road Street Kocha House Surrey
Birmingham Andover Commu- Leicester Sheffield
UB1 1SQ Cardif Mitcham
B11 2LS nity Centre S4 7SA
Tel CF10 5EP LE1 2PD CR4 3AA
Tel
Andover Tel
02088677430 Tel Estate London N7
Tel Tel
01217080679 02920492939 01142442488
7RY 01162511687 02086406661
£210 £190
£180 £220 Tel £210 £180
përfshire përfshire
përfshire përfshire 0207 2721130 përfshire përfshire
koston e koston e
koston e koston e £180 përfshire koston e koston e
testit testit
testit testit koston e testit testit testit

Ju lutem mos harroni të sillni me vete pasaportën

dhe një provë adresë për regjistrim
PER ME SHUME INFORMACION JU LUTEM KONTAKTONI NE QENDRËN PËRKATËSE
WWW.WESTA.CO.UK INFO@WESTA.CO.UK

NGA EMANUEL BAJRA
q krenar ndjehem sa nuk shp-
A jegohet. U desh të kalojnë më
shumë se njëqind vite deri sa
unë, i biri i dikujt, i nipi i një gjyshi e
stërnip i një stërgjyshi, më në fund të
kënaqi prezencën e një cope Kosovë
në zemrën e botës. Tashti nuk kam
nevojë të vuaj nga ndjenja e inferior-
itetit që mungesa e përfaqësisë së
shtetit tim ma kishte imponuar, tani
jam i lirë, janë të lirë edhe diplomatët
ndërkombëtarë perëndimorë që të ma
thërrasin emrin Kosovar e të shkëm-
bejnë me ambasadën time ide, biseda,
të ftohen në holle e salla eveni-
mentesh të ndryshme ku më shpesh
do të dëgjohet emri Kosovë – këtë
herë në anale diplomacie dhe me seri-
ozitet të plotë.
Për zotin erdhi koha, që në
rrugët e Londrës të valojë edhe një
flamur i një përfaqësie Shqiptare, i
asaj Evropiane me yjet e shëndetshëm
të mundit e copëzave të dhimbjes së
Kosovës, të ndrydhura me njëra-
tjetrën sikur se janë për nguti të nisen
drejt së ardhmes së ndritshme. Erdhi
koha kur një nga një, dikur në filizat e
organizimit të komunitetit tonë në
Mbretërinë e Bashkuar, ne të gjithë
ishim munduar që me ato pak grim-
cëza organizimi të bëjmë diçka për
vendin tonë si edhe për komunitetin.
Kurrënjëherë nuk ia arritëm qëllimit
që së paku të kemi një mini-përfaqësi,
CHARTERED CERTIFIED ACCOUNTANTS
Davis &Co Chartered Certified Accountants ofron per ju nje seri sherbimesh
ne fushen financiare dhe investuese sipas kerkesave te klienteve.
Me reputacion qe ne vitin 1900, klientet tane variojne nga compmanite e medha
ne biznese te mesme perfshire firma nderkombetare.
NE GJITHASHTU OFROJME SHERBIME FINANCIARE PER INDIVIDE.
Hamilton House, 1 Temple Avenue, Victoria Embankment, London, EC4Y 0HA
Davis & Co is a trading name of Davis & Co LLP, a Limited Liability Partnership Registered in England & Wales, Registered number OC309721Registered as auditors and regulated
for a range of investment business activities by the Association of Chartered Certified Accountants.
LONDON NOVEMBER 2008 4
sa për ta lagur gojën, që thotë fjala
EDHE UNË
popullore, por puna e kësaj ishte se
zoti deshi që të na lë të presim deri në
ditën e madhe – atë të hapjes zyrtare
të ambasadës së Kosovës në Londër.
Besoj, se shumë punë na
presin, neve komunitetin si edhe për-
faqësuesit tanë në përfaqësinë e am-
basadës së re. Një fat i mirë është që
kemi për zv.Ambasador edhe një bir
të këtij komuniteti, njeriun e pa
lodhshëm, punëtorin e çështjes kom-
KAM AMBASADË
bëtare Z.Bejtullah Destani – I urojmë
bacës Bejt siç jemi mësuar ta quajmë, kohë shumë që të pres e të vend- Komuniteti duhet të jetë i gatshëm që dhe efektivitet. Ambasadorit te ri
numërojë – duhet të fillojë menjëherë të ofrojë ndihmën e saj me të gjithë Z.Muhamet Hamiti i urojmë
që të i shkojë puna e mbarë dhe të na
përfaqësojë me dinjitet sikur që na ka punë aktive për ndërlidhje interesash potencialin që ajo ka – nuk duhet të mirëseardhjen dhe gjitha të mirat dhe
me shtetin mik të Britanisë së Madhe presim që të gjitha problemet tona të mbarësi në punën e tij të madhe që ka
përfaqësuar të gjithë Shqiptarëve në
Mbretërinë e Bashkuar andaj edhe e si edhe përfaqësitë e vendeve tjera që na i zgjidh ambasada , kjo është përpara dhe neve s’na mbetet gjë
akoma nuk e kanë njohur Kosovën. vetëm një fillim, e ndërsa ne e bëjmë tjetër përpos se të kërkojmë prej tij
kemi konsideruar si ambasador të të
gjithë Shqiptarëve. Ndoshta nuk është vonë që të i vazhdimin dhe varet edhe nga ne se Z.Ambasador çfarë mund të bëjmë
përvishemi punës për konsolidimin e sa e fortë është vazhdimi i ekzistencës për ju ?
Tani ka ardhur koha e
punëve konkrete – një këshillë që kërkesave të komunitetit tonë që një, së ambasadës së Kosovës me dinjitet
si një zë i vetëm të i konsiderojmë të
kam për përfaqësinë tonë është se ajo
nuk duhet dhe nuk guxojë të rrijë e dy ambasadat e vendeve tona si të
jenë një shtëpi me dy hyrje – në
përfaqësuar me mangësi njerëzish të
profileve të ndryshme. Si sugjerim i njërën vëllau i madh dhe në tjetrën
vëllau i vogël. Shtëpi ku çdo qytetar
parë dhe shumë i rëndësishëm është
që ambasada të fillojë të rekrutoj Shqiptar ta ketë derën e hapur varë-
sisht prej problemeve që ballafaqo-
njerëz të komunitetit , njerëz që dijnë
, kanë resurse dhe kanë mundësi për hen, por më shumë se kurrë
komuniteti ynë pret punë prej kësaj
të dhënë kontributin e tyre. është fati
i mirë i përfaqësisë sonë se në Londër përfaqësie që të na i përfaqësojë edhe
interesat tona në shtetin e ri të
kemi njerëz të shkolluar, njerëz që
janë të shpërndarë në profesione të Kosovës , që të na mundësojë që edhe
neve si bashkatdhetarë të na jepet e
ndryshme të cilët presin thirrje
bashkëpunimi e kontributi me qëllim drejta e votës, e drejta për përfaqësi
politike në parlamentin e Kosovës e
që ti përfaqësojmë interesat tona në
mënyrë sa më të zellshme dhe profe- drejta që të marrim pjesë në ndërmar-
rjen e madhe të zhvillimit të Kosovës.
sionale. Përfaqësia jonë nuk ka
Web address: www.davis-co.co.uk
email: davis@davis-co.com
•
• Taksa personale - Self Assesment Tax Return
• Shqyrtim ne detyrimet taxore personale apo biznes.
Tax Enquiry & Investigations
• Accounts, personale & kompani.
- Business and Personal Accounts
• Consulte financiare & planifikime
- Financial / Mortgage Advice & Planning
• Fomim kompanie-New Company formation
• Vat Returns, Payroll,
• Business and personal free initial consultation
Office: 0845-644-2070 ( at UK Local Rate)
Linda Dajci, Andrew Davis FCCA Cert PFS
Shqip telefono Linden : 07590651797
 LONDON NOVEMBER 2008 5

K
NGA MUHAMED VELIU

a mbërritur në Londër, zoti

Muhamet Hamiti i cili është
ngarkuar nga qeveria e
Kosovës për hapjen e misionit diplo-
matik në Britaninë e Madhe.
Gjatë një bashkëbisedimi për “The
Albanian” zoti Hamiti pohoi se fil-
limisht së bashku me zëvendës am-
basadorin Bejtullah Destani kanë
patur një sërë takimesh prezantimi me
autoritetet britanike.
"Krahas punëve të
shumta që na presin përpara
me miqtë britanik të Kosovës
do të fokusohemi në lobimin e
vazhdueshëm për të nxitur ato
shtete që nuk e kanë njohur
ende Kosovën ta njohin atë. Në
ditët në vazhdim ne zhvillojmë
një sërë takimesh me am-
basadorë të vendeve të
ndryshme të akredituar në
Londër"
shprehet Hamiti.
Sfida më e madhe e am-
basadorit të parë të Kosovës në Angli
do të jetë gjetja një ambient të përsh-
tatshëm që do të shërbejë si am-
basadë.
" Prioritet i yni është hapja e am-
basadës në një ambient të përshtat-
shëm për të cilin ne po punojnë" ka
pohuar ambasadori Hamiti.
Momentalisht kjo ambasadë e cila
është një fillimet e saj nuk do të ketë
shërbim konsullor.
Mbërriti në Londër
ambasadori Hamiti
Ambasadori Hamiti ka
premtuar se shërbimet konsullore
për qytetarët e Kosovës që jetojnë në
Londër është një prej prioriteve të
mëvonshme.
I emëruari si ambasadori i parë re-
publikës së Kosës në Londër zoti
Muhamet Hamiti ka lindur më 1964
në Dumnicë të Podujevës, Kosovë.
Është i diplomuar në gjuhë e letërsi
angleze në Prishtinë më 1987; ka
magjistruar në letërsi angleze në Uni-
versitetin e Zagrebit (Kroaci )më
1990, ndërsa më 2006 ka doktoruar
në letërsi angleze në Universitetin e
Prishtinës me temë për prozën e
James Joyce-it dhe të Joseph Conrad-
it.
Në vitet 1990 ka realizuar
qëndrime specializimi e hulumtimi
për dijet letrare në dy universitete bri-
tanike, në East Anglia University
(Norëich) dhe në Birkbeck College
(University of London).
Muhamet Hamiti jep letërsi angleze
në Universitetin e Prishtinës nga viti
Kosova nis hapjen e ambasadës
në Britaninë e Madhe
1989. Është autor i një libri mono- Presidentit të
grafik për letërsi angleze, i shkrimeve Kosovës, Dr. Ibrahim
eseistike për letërsi, si dhe i përk- Rugova, nga mesi i
thimeve në shqip dhe në anglisht. vitit 2002 deri në
Në vitet 1991-1999 ka punuar në vdekjen e Presidentit
Qendrën për Informim të Kosovës historik në janar të
(QIK), si redaktor përgjegjës për sek- vitit 2006.
sionin anglisht. Ka qenë redaktor dhe Në shkurt të vitit
përkthyes i një sërë botimesh në 2006 Muhamet
anglisht që QIK-u ka realizuar gjatë Hamiti është emëruar
atyre viteve të luftës se kosovarëve këshilltar i lartë poli-
për liri dhe pavarësi. tik i trashëgimtarit të
Muhamet Hamiti është anëtar i Lid- Rugovës si President
hjes Demokratike të Kosovës (LDK) i Kosovës, Dr. Fat-
që nga viti 1990, ndërsa anëtar i mir Sejdiut.
Këshillit të Përgjithshëm të LDK-së Muhamet Hamiti
nga viti 2002. është i martuar dhe
Muhamet Hamiti ka qenë baba i dy fëmijëve.
këshilltar për media dhe zëdhënës i

HARJIT SINGH KANG (MR.) Tel : 0208 594 5465

H. S. KANG & CO
13a Station Parade, Barking,Essex. Fax : 0208 594 5475
IG11 8ED. DX 8520 BARKING
H. S. KANG & CO.SOLICITORS
Ne jemi avokatë me qëndër në Barking Essex dhe Southall
Middlesex dhe ofrojme shërbimet ligjore të mëposhtme:
EMIGRACION/AZIL:
(PËRKUJDESJE EMIGRACIONI; TRAVEL DOCUMENTS; MARTESA; VIZA)
DIVORCE/PËRKUJDESJE PER FËMIJËT;
(MARRËVESHJE FINANCIARE; MARRËVESHJE PËR FËMIJËT;)
MBROJTJE KRIMINALE
(ËRFAQËSIME NË STACIONE POLICORE; MAGISTRATES COURT; CROWN COURT)
PROBLEME SHTËPIE
(PROCEDURA TË ZOTËRIMIT; DISREPAIR; LANDLORD & TENANT)
CONVEYANCING;
(RESIDENTIAL; COMMERCIAL)

Ne mund t’iu ofrojmë këshilla, asistencë dhe prezantim duke shfrytëzuar ndihmën ligjore kualitative të siguruar
nga kontrata që ne mbajmë për Familje, Përkujdesje Fëmijësh, Krime dhe Emigracion, përndryshe ne ofrojmë
çmime konkuruese për kualitetin e shërbimeve që ofrojmë.
Për takimin e parë ose për konsultime private ju lutem na kontaktoni në shqip.
Telephone: 020 8594 5465
Mobile: Lucie 07800 756315
E-Mail: hskang_co@hotmail.com
Website:hskangsolicitors.com
Address:13a Station Parade Barking Essex IG11 8ED
Regulated by the Solicitors Regulatory authority

NGA PETRIT KUÇANA
Vetëm për drejtuesit e shoqatave
shqiptare në Britani, ky nuk do të ishte
një lajm sensacional, por për të gjithë
publikun e gjerë shqiptar në
Mbretërinë e Bashkuar ky do të ishte
një shok, madje gati i pabesueshëm.
Mjafton t’i hedhësh një sy Charity
Commission, për të vërtetuar këtë
lajm. Aty janë të shpjeguara të gjitha,
shumat e marra, donacionet, shpen-
zimet etj etj.
Që në fillim duhet sqaruar
edhe një fakt. Janë shumë shoqata, or-
ganizma apo grupe vullnetare etj, që
nuk janë të regjistruara si bamirëse, por
që në bazë të sistemit të aplikimit që
kanë fondacione të ndryshme, mund të
përfitojnë, pra edhe pse nuk janë
bamirëse.
Në pamje të parë kjo shifër parash
duket si arritje e shqiptarëve në MB, që
ndonëse kanë një periudhë relativisht
të shkurtër qyshkur janë vendosur në
ishullin britanik, kanë arritur në këtë
stad, duke shfrytëzuar hapësirat dhe
mundësitë që ofron ky shtet që vërteto-
het se është djep i demokracisë dhe
qytetërimit.
Por nëse jeton në Mbretërinë
e Bashkuar dhe je çdo ditë në kontakt
me hallet dhe problematikën me të
cilën ndeshen shqiptarët e këtushëm,
shifra prej £1milion paund në vit duket
vërtet e madhe.
Jemi mësuar të dëgjojmë
edhe për zënie, shkëmbime replikash,
dërgime letrash ankese ku flitet për
prejardhjen e X po Y kryetari /
kryetareje, për akuza të ndërsjellta për
pasuri të grumbulluar me anë të
mashtrimit.
Na ka rënë të shohim edhe emaile ku
flitet për shtëpi apo pasuri të tjera të
kryetarëve në Britani apo Shqipëri, se
sa shtëpi kanë në Shqipëri apo Kosovë,
sa shtëpi kanë këtu, (që nëse shihet
pagesa që ata marrin nuk janë aspak të
justifikueshme).
Jemi mësuar të dëgjojmë për
shoqata të vjetra apo të reja, për
bashkime apo ndarje, për
bashkëpunime etj, por gjithkush që i
hedh një sy ueb-it të Charity Commis-
sion, mund të zbulojë shumë lajme
tepër interesantë.
Mund të zbulojë bie fjala, që
shumë shoqata që hiqen si më të mëd-
hatë e më të vjetrat, si shoqatë
gjithëpërfshirëse, ka të ardhura në vit
më pak se £10. Por ajo që mund të bëjë
sensacion të vërtetë janë disa shoqata
që dëgjohen shumë rrallë, apo nuk
dëgjohen fare, qoftë për shërbimet apo
aktivitetet e tyre, por që rezulton se
marrin shuma marramendëse.
Në këtë shkrim nuk kemi
aspak si qëllim diskriminimin e këtyre
shoqatave.
Do të ishte e udhës të sqa-
ronim që ne si gazetë jemi përpjekur
që të jemi brenda të gjitha mundësive
përkrah këtyre shoqatave, duke u për-
pjekur të pasqyrojmë punën e tyre, në
disa raste edhe shumë modeste që më
tepër përbënte reklamë sesa ishte pjesë
e realitetit, por për hir të misionit të in-
formimit kemi menduar se kjo është në
shërbim të qytetarëve shqiptarë të kë-
tushëm, të paktën të marrin vesh se
çfarë ofrojnë, duke mos u qasur shumë
në cilësinë e shërbimeve.
Ne i kemi “kuptuar” shumë
mirë edhe ato shoqata që kanë të për-
caktuar në fondin e tyre edhe sasinë e
parave për reklamim, por që nuk kanë
pranuar të bëjnë një gjë të tillë as tek
Shoqatat shqiptare në Mbretërinë
e Bashkuar përfitojnë
1 milion Paund në vit...
Sa përfaqësuese janë këto shoqata?
albaniancontacts, pasi ato para mund
të justifikoheshin në mënyra të
ndryshme. Ajo që nuk do shumë mend
për t’u kuptuar, qëndron në faktin se
shumë shoqata të cilat janë të detyruara
të reklamojnë në gazetat e komunitetit,
sidomos vendet e reja të punës, nuk e
kanë bërë këtë gjë. Pas pak kohësh
është marrë vesh se atë vend e kanë
zënë familjarët apo të afërmit e tyre.
. (nëse i hedhim një vështrim të ardhu-
rav të tyre dhe shoqatave që mungojnë
në albanian contacts do të ishte pak qe-
sharake dhe e pajustifikueshme kjo
mungesë)
Nuk mund të rrimë pa për-
mendur se shumë prej shoqatave e për-
dorin si strategji “fshehjen” pasi kanë
arritur “kualifikimin” e duhur, për të
justifikuar fondet të cilat i marrin dhe e
kanë zgjedhur këtë rrugë, për të qenë
sa më larg problemeve “me shqip-
tarët”.
Aspak nuk mund ta fajëso-
jmë një “shoqatë” nga perëndimi i
Londrës, që në momentin kur po për-
gatisnim Albanin Contacts, kryetari i
saj, u shpreh i hapur se nuk mund t’u
bënte shqiptarëve me dije për shoqatën
e tij, pas i ajo shoqatë nuk funk-
siononte dhe se nëse shqiptarët do t’a
merrnin në telefon nuk do të dinte sesi
t’i përgjigjej.
Aspak nuk mund të fajëso-
jmë ata qytetarë që nëpërmjet emaileve
të shumta kërkonin të dinin nëse lekët
që i merrte X apo Y shoqatë i merrte
në emër të shqiptarëve.
Sa për sqarim të lex-
uesve të gjitha shoqatat kushdo
qofshin ato janë të detyruara që
në rastin më të parë t’ua japin
kushtetutën e tyre, cilitdo
qytetar që e kërkon.
Çdo qytetar është i lirë të
konkurojë për vendet të reja të
punës nëse ka në këto shoqata,
në varësi të kushteve specifike.
(për reklamimin e punës
shoqatat janë të detyruara që të
reklamojnë vendet e punës bosh
të tyre).
Çdo qytetar është i lirë
të zgjedhë dhe të zgjidhet në
organet drejtuese të këtyre
shoqatave.
Por fatkeqësisht deri më tani pothuajse
askush nuk e ka lajmëruar AGM
(mbledhjen e përvitshme) duke e bërë
kështu, gjumin e qetë prej elementëve
protestues dhe duke komanduar në
postet drejtuese, këdo që do
kryetari/kryetarja, mundësisht njerëz
që nuk dijnë shumë mirë shqip apo
anglisht, njerëz që janë të afërm me
kryetarin/en, njerëz që nuk e kanë
idenë e përgjegjësisë, njerëz që nuk
dinë të thonë “jo” apo që nuk guxojnë
të mendojnë ndryshe.
U bie qytetarëve shqiptarë që
jetojnë në Mbretërinë e
Bashkuar, që të gjykojnë
nëse këto shoqata janë vërtet
përfaqësuese të shqiptarëve
në MB, apo janë thjesht
bandë ekspertësh që dijnë të
marrin fonde në emër të
shqiptarëve...
Duke u nisur nga shqetësimi i natyr-
shëm i qytetarëve, (sidomos atyre që
gjetën gazetën si rrugë denoncimi),
lind pyetja se sa përfaqësuese janë këto
shoqata.
Apo më saktë nëse këta 1
Milion paund, do të menaxhoheshin
nga njerëz të përgjegjshëm, a do të
kishte patur ndryshim në jetën e komu-
nitetit?
Imagjinoni për një moment
që çfarë mund të ishte bërë për komu-
nitetin me një milion paund në vit.
Na kujtohet kur në Londër u organizua
festa e pavarësisë së Kosovës, kur
shumë prej shoqatave humbën, u zh-
LONDON NOVEMBER 2008 6
dukën fare dhe që aktivit shqiptarë
dolën nëpër komunitet duke kërkuar
£5...
Duket se kjo është arsyeja se
së pari shoqatat e këtushme shihen si
mënyrë për t’u pasuruar. Mjafton të
gjesh një gjetës fondesh të mirë dhe të
marrësh ca leksione për argumentime
fondesh dhe ëndrra të është realizuar.
Duhet theksuar se shumë prej
shoqatave të këtushme nisen jo nga
problematika e komunitetit, por nga
mundësia për të marrë para, që mund
të manipulohen lehtë, mundësisht para
për projekte që bëhen pa dalë nga zyra,
apo për ndonjë projekt që mund të
bëhet edhe me të afërmit dhe familjarët
e tu, dhe mjaftojnë nja dy tre foto për të
justifikuar këtë.
Zhgënjimi që pësojnë shumë
shqiptarë ndërsa shkojnë për të kërkuar
ndihmë në këto shoqata, ka të bëjë as
më pa as më shumë sesa me këto
strategji.
Për t’u kthyer tek përfaqësimi.
Normalisht këtu funksionon
skema një anëtar një votë, prej ku dalin
edhe këshillat drejtuese, e më pas or-
ganet drejtuese si kryesia, kryetari
n/kryetari, sekretari etj.
Në këtë aspekt qytetarët
shqiptarë janë totalisht të përjashtuar,
pasi së pari nuk bëhet publike mbled-
hja vjetore e shoqatave, (AGM) (za-
konisht bëhet me këshille ndrikullash).
Kjo është arsyeja që ka kryetarë
shekullorë shoqatash, apo borde
drejtuese thuajse të pandryshuar prej
vitesh e vitesh me radhë.
Pra nëse shikohet “komu-
niteti” numri i njerëzve që ata përfaqë-
sojnë është vërtet shumë i vogël,
pavarësisht nga fondet që ata marrin.
Madje ato shoqata që kanë para më pak
kanë edhe një anëtarësi më të madhe.
Në rastet kur krijohet ndonjë
shoqatë e re, (nëse do të huazojmë sh-
prehjen e një qytetari që është në fazat
e para të krijimit të një shoqate,” të
gjithë ujqërit dhe ujkonjat kryetarë”),
e shohin me shumë përbuzje nga frika
se përpjesëtimit të fondeve, prandaj
nuk janë aspak të preferuar, madje
mundohen t’i dekurajojnë që në mo-
mentin më të parë.
Por edhe në shumë prej ueb-
eve të shoqatave duket se strategjia e
fshehjes, funksionon, madje disa prej
tyre nuk kanë fare as ueb, një mënyrë
fantastike kjo për të shijuar fondet e
marra pa u shqetësuar nga askush.
Në numrin e ardhshëm “The Albanian”
do të përgatisë një speciale me të dhë-
nat konkrete për shoqatat.
Atëherë i bie qytetarëve
shqiptarë që jetojnë në Mbretërinë e
Bashkuar, që të gjykojnë nëse këto
shoqata janë vërtet përfaqësuese të
shqiptarëve në MB, apo janë thjesht-
bandë ekspertësh që dijnë të marrin
fonde në emër të shqiptarëve.
 LONDON NOVEMBER 2008 7

The Albanian 100 faqe

20 000 kopje falas

ME RASTIN E VITIT TË RI GAZETA DO TË BOTOJË NJË NUMËR SPECIAL

ME 100 FAQE
PJESË E SË CILIT DO TË JENË TË GJITHË SHQIPTARËT NË MBRETËRINË E BASHKUAR.

JANË TË FTUAR

-TË GJITHA SHOQATAT DHE ORGANIZATAT SHQIPTARE NË

MBRETËRINË E BASHKUAR

-BIZNESET E VOGLA, TË MESME APO TË MËDHA

-TË GJITHË ATA QË PARASHIKOJNË TË ORGANIZOJNË FESTA ME

RASTIN E FUNDVITIT

-TË GJITHË ATA QË DUAN TË PËRCJELLIN NJË MESAZH PËR KLIENTËT E TYRE QË PREJ NJË
VITI I KANË SHËRBYER

DO TË PRINTOHEN SË PAKU 20 000 KOPJE

QË DO TË SHPËRNDAHEN FALAS NË TË GJITHË BRITANINË

JU FTOJMË TË BËHENI PJESË E KËTIJ PROJEKTI

THE ALBANIAN NEWSPAPER
122 WHITE HART LANE
LONDON N17 8HP
WWW.THEALBANIAN.INFO
TEL/FAX:02082169527
INFO@THEALBANIAN.INFO
 LONDON NOVEMBER 2008 8

M
NGA MUHAMED VELIU

inistria e brendshme Home

Office në vazhdën e masave
shtrënguese dhe
Home Office radikalizon
ndryshimeve të herë pas hershme në
ligjin e emigracionit, kësaj here ka
anonçuar një sërë ndryshimesh që
prekin ligjin për vizat studentore.
Kjo ministri ka anonçuar ndryshimet të
cilat e vështirësojnë akoma më shumë
marrjen e një vize studentore për qyte-
ligjin për vizat studentore
tarët jashtë zonës së Bashkimit Eu-
ropian të cilët duan të studiojnë në Përpara aplikimit për vizë studentët duhet
Britaninë e Madhe. të kanë marrë një letër nga sponsori i tyre
Hartuesit e ndryshimit të këtij ligji
thonë se ata i kanë kryer të tilla që është i licencuar nga UK Border
ndryshime duke u bazuar në ligjin Aus-
tralian ku në thelb të tij është sistemi Agency. Më pas aplikanti duhet të japë
marrjes së vizës pasi aplikanti të ketë shenjat e gishtave, të përmbushë kriteret e
fituar pikët e caktuara.
Sistemi i ri i dhënies së vizave studen- aplikimit për vizë në mënyrë që aplikimi
tore që do të hyjë në fuqi fillimin vitin
e ardhshëm, detyron të gjitha shkollat, mos të refuzohet.
kolegjet apo universitetet të cilat pra-
sori i tyre që është i licencuar nga UK e quajtur "Sponsor Managment Sys-
nojnë studentë nga ajo që njihet si
Border Agency. Më pas aplikanti duhet tem" (menaxhimi sistemit për spon-
(non-European Economic Area (EEA)
të japë shenjat e gishtave, të përm- sorizusët).
të pajisen me një licencë të posaçme
bushë kriteret e aplikimit për vizë në Ky sistem parashikon një lehtësimin e
pranë agjencisë UK Border Agency.
mënyrë që aplikimi mos të refuzohet. komunikimit mes shkollave dhe UK
Pasi shkollat, kolegjet apo universitet
Këto janë hapat e parë në radikalizmin Border Agency në dhënien e informa-
të jenë pajisur me këtë lloj licence,
Home Office thotë se këto ndryshime për të jetuar dhe jo studiuar. e këtij ligji për vizat studentore. Home cionin nëse një student i regjistruar nuk
atëherë ata mund të kryejnë rolin e
në ligj, do të minimizojnë numrin e Përpara aplikimit për vizë studentët Office parashikon që vjeshtën e shkon në shkollë duke kryer dhjetë
sponsorit për studentët aplikantë për
studentëve të rremë që vinë në Britani duhet të kanë marrë një letër nga spon- ardhshme të vërë në funksion sistemin mungesa.
viza në ambasadat britanike.

A Class Motors
Me eksperiencë AUTO GARAZHE
10 VJEÇARE NË ANGLI
Bëjmë Servisimin,
riparimin e
të gjitha LLOJEVE
dhe MODELEVE
të automjeteve

BEJMË
GJITHASHTU EDHE
KONTROLLIN TEKNIK (MOT)
Garazhi ynë është i liçensuar për lëshimin e
çertifikatës së emotisë
Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta
Mos harroni! “The Albanian” përfitoni;
*10% ZBRITJE
Si dhe shërbime të tjera: *LARJE FALAS te automjetit tuaj
Goma, Balancim,
Rregjistrimin e gomave, PRONARI AGIM HALILI
skanimin e problemeve JU MIREPRET
elektrike, TEL: 020 8459 0077
MOB: 07932 024 665
të gjitha riparimet
A CLASS MOTORS
mekanike, saldime etj 34C Park Royal Road
si dhe larjen Park Royal NW10 7LN
e makinave
 LONDON NOVEMBER 2008 9

ORTENZ & CO
Are you confused and uncertain as where to get help with
your accounting issues? A po paguani më shume se
You don’t have to sa duhet taksa?
A keni gjoba për të paguar
We can sort out the following with
kundrejt Inland Revenue?
best solutions at a reasonable fee
Mendoni përpara se të paguani
•
•
Self Assessment Tax Return
New Business set up
ORTENZ &
• Accounts
•
•
PAYE
VAT
CO
• Management Accounts,
monthly or quarterly ju ndihmon
• Company Formation
• Limited Company Accounts
•
•
Inheritance Tax Planning
Capital Gains Tax
Plus, Contact: Gentiana Hakia
(MAAT) Accountant
Tel: 020 8220 1872
•
•
Business Plans
Cash-Flow Forecast and Projected
Profit
free Fax: 020 8594 2233
Mob: 07792 610 020
Email: gentaomeri@hotmail.com
• Tax enquiries by H.M Revenue
and Customs Consultation 32-34 North Street
Barking Essex
IG11 8AW
LONDON NOVEMBER 2008 10
 LONDON NOVEMBER 2008 11

Expreso, Kapuçino, Late, pije alkolike

Parkingu eshte mbrapa kafese, falas

All parties catered

for:
weddings,
birthday
parties,
private functions,
is available for
hire.

ME RASTIN E VITIT TË RI THE ALBANIAN

DO TË BOTOJË NJË NUMËR SPECIAL

ME 100 FAQE
PJESË E SË CILIT DO TË JENË TË GJITHË SHQIPTARËT NË
MBRETËRINË E BASHKUAR.

JANË TË FTUAR

-TË GJITHA SHOQATAT DHE ORGANIZATAT SHQIPTARE NË

MBRETËRINË E BASHKUAR

-BIZNESET E VOGLA, TË MESME APO TË MËDHA

-TË GJITHË ATA QË PARASHIKOJNË TË ORGANIZOJNË FESTA ME

RASTIN E FUNDVITIT

-TË GJITHË ATA QË DUAN TË PËRCJELLIN NJË MESAZH PËR KLIENTËT E TYRE

QË PREJ NJË VITI I KANË SHËRBYER

DO TË PRINTOHEN SË PAKU

20 000 KOPJE
QË DO TË SHPËRNDAHEN FALAS
NË TË GJITHË BRITANINË

JU FTOJMË TË BËHENI PJESË E KËTIJ PROJEKTI

THE ALBANIAN NEWSPAPER
122 WHITE HART LANE
LONDON N17 8HP
WWW.THEALBANIAN.INFO

TEL/FAX:02082169527
INFO@THEALBANIAN.INFO
 LONDON NOVEMBER 2008 12

NGA KËZE (KOZETA) ZYLO

roblemi i hapjes së shkollave

Gjuha shqipe është ashti i
P shqipe në emigrim, gjithmonë
më ka shqetësuar, më ka ngac-
muar shpirtin, s’me ka lene te qete,
sepse gjuha shqipe është ashti i iden-
titetit tonë.
Menjëherë pas rënies së diktaturës, ikja
kuturu e shumicës së njerëzve, vetëm e
identitetit tonë në Diasporë
vetëm t’i shpëtonin “ishullit më të
bukur” në botë, bëri që Shqipëria të
digjte se brendshmi veten, dhe vatra e
saj të ngelej me ndonje thëngjill tek tuk
të ndezur.
E thënë shkurt hemorragjia e
trurit në mëmëdheun tonë të
shumëvuajtur, ka lënë pasoja gati-gati
të pakurueshme, ndoshta do t’i duhen
dekada të tëra për ta ndaluar këtë he-
morragji!
Theksoj se dhe pse kjo inteligjencë e
mërguar ndodhet si zogjtë e korbit e
shpërndarë në të gjithë botën deri dhe
në Honolulu, ka mjaft intelektuale qe
nuk e kanë gjetur veten të integruar me
dinjitet dhe me kulturë në vendet ku
ata kanë emigruar. Kjo për arsye të
ndryshme: që nga më madhoret dhe
deri me bajatet, i ka lënë shpesh këta
inetelektualë në një mjerim gërryes sh-
pirtëror. E them këtë, pasi nga biseda
të ndryshme dhe leximet e përditshme
të gazetave, vë re që problemet që tra-
jtohen rreth emigrantëve më së shumti
janë dëshpëruese, vecanërisht në Eu-
ropë, pasi atje nuk gëzojnë të njëjtin
status që mund të gëzojnë emigrantët
e Amerikës, fal kushtetutës së saj si një
nga kushetutat më demokratike në
botë.
Lind pyetja se duke pare
këtë dëshpërim të intelektualëve të
emigruar, vecanerisht ata të moshës së
mesme, a mundet të kenë një muzë, një
shpërthim për grupime dhe lobe të
fuqishme shqiptarësh, për të trajtuar
problemin akut, sic është trajtimi i
gjuhës shqipe në Diasporë?
dhe me azil përbëjnë shumicën më të
madhe të Diasporës.
Lind pyetja se duke pare këtë dëshpërim të
Pohoj se hapja e shkollave shqipe të
Emigracioni i tyre pas viteve
përfshira në strutkturat shtetërore të
shkollave publike, dmth brenda pro-
90-te në vendin më demokratik të intelektualëve të emigruar, vecanerisht ata të
botës, prurje që po afron gati dy
gramit të tyre, deri tani nuk rezulton,
në këtë rast po flas për Amerikën, pasi
dekada nuk duket se është bërë përp-
jekje serioze, për të hapur ndonjë
moshës së mesme, a mundet të kenë një muzë, një
këtu punoj dhe jetoj më shumë se një
dekadë.
shkollë shqipe ku të paktën të jetë deri
në programin e fillores, nga klasa e
shpërthim për grupime dhe lobe të fuqishme
E gjithë kjo bën që ne akoma
parë deri në të katërt!
nuk kemi kulturën e bashkimit, por si
individë mund të kemi ecur në disa as-
Në fakt nuk bëhet fjalë as për ndonjë shqiptarësh, për të trajtuar problemin akut, sic është
kopsht, edukim parashkollor për të më-
pekte të jetës, sidomos në biznese
restorantesh, apo në kompani ndërtimi
suar fëmijët e emigrantëve që lindin
dhe rriten këtu, ose për ata fëmijë që i
trajtimi i gjuhës shqipe në Diasporë?
dhe pastrimi.
kanë lënë përgjysmë shkollat në Nuk ka më kenaqesi më thoshte një lës shqipe.
Individët veç e veç nuk mund të sjellin
Shqipëri. mikja ime me origjinë nga Ukraina, Mendoj se i kemi të gjitha mundësitë Këtu në New York dhe kudo
ndonjë dobi për Kombin, shumë-
Përpjekjet e disa intelektu- kur vajza ime 7 vjece komunikon me për hapje shkollash shqip, vecanërisht ku emigrojnë shqiptarë, nuk mungojnë
shumë mund të sjellin ndonjë punësim
alëve apasionatë për gjuhën shqipe gjyshërit në Odesa të Ukrainës fare lir- në vendet ku ka më shumë emigrantë dhe biznesmenët që mund të sponsori-
në pagesën më minimale të ndonjë em-
kanë arritur shumë-shumë vetëm në shëm dhe pse ajo është lindur dhe po të grumbulluar. P.sh. këtu në New York zojnë këto shkolla, por nismëtarët
igranti, ose të shkruhet ndonjë artikull
kurse gjuhësore, ose në programe që rritet këtu, pasi ata kane hapur kopshte, ka një numër të konsiderueshëm emi- duhet të dinë të punojnë me ta dhe të
rëndom për bizneset e tyre.
mësojnë në fund të javës, kur nxënësit shkolla ku mësojnë dhe flasin rusisht grantësh që punojnë dhe jetojnë me bashkëpunojnë ngushtë, pasi vetëm
Mirëpo, ku është gjuha shqipe, ku
kanë nevojë që të pushojnë dhe të brenda programit arsimor shtetëror në dekada të tëra. bashkimi i të gjithë Diasporës sjell për
është institucionalizimi i saj në Dias-
bëjnë detyrat për ditët e ardhshme. Amerikë. Gjithashtu ndodhet dhe nje momentin qoftë dhe hapjen e një
porë, a kanë nevojë fëmijët e emi-
Këto stërmundime të këtyre mësuesve Por në këtë aspekt nuk është numer arsimtarësh të diplomuar për shkolle shqipe shtetërore.
grantëve që ta mësojnë nëpër shkolla
dhe patriotëve duhen falënderuar, por vetëm se vajza ukrainase po komu- mësuesi dhe në lëndën e gjuhës shqipe, Hapja e shkollës shqipe me
gjuhën e ëmbël shqipe?
gjithesesi këto ngelen sporadike pasi nikon lirshëm me gjyshërit e saj, por cka do ta bënte dhe më të lehtë përzg- miratim në rrugën shtetërore sjell dhe
Kurrë një popull nuk mbije-
nuk janë në programin bazë të ajo që do të theksoja është se fëmijët e jedhjen e mësuesve për të ushtruar këtë hapjen e shkollave të tjera kudo, pasi
ton në rast se humbet gjuhën e tij, por
shkollave publike, nuk janë të përfshira tyre me origjine ruse nuk po humbasin profesion, që bëhet dhe më fisnik shqiptarët kanë dy shekuj që po emi-
kjo mund të ndodh në rast se ne vazh-
brenda studimit të programuar identitetin, ata e kanë krenari të thonë jashtë Mëmëdheut tonë të shumëvuaj- grojnë në Amerikë dhe fatkeqesisht
dojmë ta lëmë në harresë këtë problem
shtetëror, ne vendet ku ata kane emi- që në dimë të flasim dhe gjuhën e të tur. gjuhën shqipe ja lëmë spontanitetit,
aq delikat për Kombin tone!
gruar. parëve tanë, dhe ta ruajmë atë me fa- Por këto projekte nuk janë të rutinës, fjalëve, kurseve dhe asgjë më
Këtu në Amerikë janë disa natizëm dhe pse jetojmë dhe punojmë lehta, ato duan punë, këmbëngulje, shumë!
Domosdoshmëria komunitete që kanë shkollat e tyre, si këtu në Amerikë. durim dhe një njohje të thellë të ligjeve Nëse ne do të vazhdojmë kështu me
shkollat ruse, kineze, hebrej, latine, me Mikja ime i çon femijët e saj në shkollë në arsim, në shtetin ku jeton. Projekti mendësi secili për vete, ka rrezik që ta
e shkollave shqipe këmbënguljen e punës së tyre ata kanë ruse, ku edukimin e tyre e marrin në kërkon në radhë të parë të miratohet si humbasim si të folurin dhe të shkruarin
arritur që t’i cojnë fëmijët e tyre të më- gjuhën përkatëse. projekt nga një komision i posaçëm shqip, veçanerisht ndër fëmijët e lindur
në Diasporë sojnë gjuhën e vendeve nga kanë ard- nismëtar me njerëz që janë integruar këtu, atëherë kjo do të humbasë
hur të parët e tyre dhe kështu bën që me dinjitet e kulturë në vendet ku jeto- ngadalë identitetin pa e kuptuar, ashti i
Fluksi i madh i emigrantëve shqiptarë prindërit t’i ndjejnë më mirë frytet e Po ne si Diasporë jnë dhe pastaj të kërkohet në rrugë së cilës është gjuha shqipe në Diasporë
punës.
në Amerikë, vecanërisht ata me lloto ç’duhet të bëjmë? ligjore për vendin dhe hapjen e shkol- dhe kudo!
 LONDON NOVEMBER 2008 13
NGA ELDA MEMIAJ

FESTIMET
Cilat janë disa nga karakteristikat
e jetës sociale të shqiptarëve të
MB?
Argëtimi dhe situatat problematike
që krijohen nganjëherë prej tij...
... si dhe përse festat midis
shqiptarëve shpesh përfundojnë në
grindje
Këto dhe më tepër për ju në ar-
tikullin e mëposhtëm

eta e emigrantit zakonisht është e

J bur kontaktet. Shpesh e harrojmë se ku

mbushur me mall për vendin e tij
dhe sa herë ka festa apo organiz-
ime midis miqsh këto janë evente mjaft
të rëndësishme në jetën e tyre sociale.
Më ka ndodhur shpesh të marr pjesë në
festa të organizuara nga miqtë e mij
çekë, sllovakë, polakë apo rumunë, si
dhe miq e shokë nga vende të
ndryshme të botës. Festat e tyre janë të
mbushura me tinguj nga vendi i tyre e
me njerëz që qeshin dhe vallëzojnë.
Jo shumë të ndryshme nga
festat tona, do të mendonin shumë prej
jush. Dhe është mëse e vërtetë. I vetmi
ndryshim do te ishte fakti, që nëpër
party apo festa të organizuara nga
shqiptarët, në mes apo nga fundi i fes-
tës, nganjëherë fatkeqësisht edhe në
fillim të saj, plas sherri. Sikurse unë, të
gjithë jam e bindur keni marrë pjesë në
mbledhje apo koncerte të organizuara
me raste festash kombëtare apo eveni-
mentesh të rëndësishme ne jetën e
njeriut, si dasma, ditëlindje apo lindje
të një fëmije. Na bëhet gjithmonë qejfi
kur mblidhemi, sepse këto festa janë
midis të tjerash si një zinxhir që na
mban lidhur me vendin tonë dhe me
traditat dhe zakonet tona. Argëtohemi
në mënyrën tipike shqipe, duke kër-
cyer napolonin, vallet e jugut apo ato
të Kuksit e Kosovës. Mbase ngan-
jëherë shijojmë ndopak raki të sjellë
Argëtim
ndodhemi e na duket vetja sikur jemi
më pranë atdheut, më pranë familjes që
na mungon dhe shuajmë sadopak
mallin që kemi për vendin ku kemi
lerë. Pra argëtimi midis shqiptarësh
është mënyra më e ëmbël për tu
dëfryer.
Vetëm se kjo nuk është gjith-
monë e vërtetë. Dhe arsyeja për këtë
është natyra gjaknxehtë e shqiptarëve.
Fatkeqësisht në shumicën e festave të
organizuara, do të plasi sherri e njerëzit
do të fillojnë të grinden. Bile arrin deri
aty sa, nganjëherë papritur sheh ndonjë
karrige të të flakërijë mbi kokë, apo
ndonjë gotë vere që për pak nuk për-
fundon duke të carë nëse je me fat. E
nëse nuk je... spitali mund të jetë
fatkeqësisht vendi ku do të flesh atë
natë. Duhet vetëm që dikush, për arsye
shpesh banale, si xhelozia e tepruar
apo kofidenca e tejkaluar ( në gjuhën
popullore i sheh tek të thonë, kë sheh
ashtu shtrembër) të fillojë të grindet
me dikë kot së koti, dhe të gjithë apo
shumë miq të secilës palë hidhen në
sulm kundra njëri-tjetrit. Fatkeqësisht
festa përfundon me lotë e gjak nga ana
e atyre që kanë qenë pjesë e sherrit dhe
familjarëve të tyre si dhe panik nga ana
e atyre që fatkeqësisht nuk kanë leje
qëndrimi dhe ju frikësohen ardhjes së

nga vendlindja apo pimë birrat Tirana
dhe Peja që fatmirësisht gjenden tan-
imë në disa nga vendet e frekuentuara
nga bashkëkombësit tanë. Për më tepër
flasim shqip dhe e dimë se kuptohemi
mes nesh, por janë edhe raste për të
njohur njerëz të rinj apo ri-takuar miq
të vjetër me të cilët mund të keni hum-
policisë. Si përfundim, të gjithë kalo-
jnë një stres të paparë që këto situata
sjellin dhe u ngelet në gojë një shije e
hidhur nga e gjithë kjo eksperiencë.
Vetëm rreth dy javë më parë,
në një festë organizuar me rastin e fes-
tës Musulmane të Bajramit në klubin
Opal në zonën qendrore të Londrës, në
apo shqetësim?
Gloucester Road, plasi një sherr banal midis disa djemsh, për shkak të një Problemi është se situata qëndron
midis dy të rinjve shqiptarë që ishin femre. Filluan të fluturonin gota dhe gjithmonë e njëjtë. Me gjithë ndërhyr-
pjesëmarrës në këtë festë. Filluan të shishe mbi kokat e njerëzve. Personat e jet e njëpasnjëshme të policisë, vihet re
grinden me fjalë e më paguar tek dera për të ruajtur qetësinë se gjaknxehtësia e shqiptarëve në këto
pas të përdornin nuk ndërhynë fare në këtë sherr çu- raste nuk ndryshon. Ata vënë në rrezik
dhunë. Personat që ditërisht, por u desh ndërhyrja e poli- jetën e tyre dhe të atyre që i rrethojnë,
ndodheshin brenda cisë disa minuta më vone për të shuar për një nxehje të momentit apo xh-
nuk kishin mundësi të sherrin. E gjithë zona u rrethua me elozi. Këto janë shpesh arsyet që i
dilnin për një kohë të punonjës rendi me shkopinj gome të shtyjnë të veprojnë kështu, si dhe forca
gjatë sepse u mbyllën cilët ndërhynë për të qetësuar situatën. e opinionit, për më tepër midis miqve
dyert e u thirr policia. Në rastin e mësipërm fat- të tyre. Meshkujt shqiptarë janë të pre-
Nga informacioni i mirësisht nuk u lëndua njeri seriozisht, dispozuar fatkeqësisht që të udhëhiqen
marrë nga persona që por ka patur edhe raste më ekstreme si në veprimet e tyre nga dëshira për të
ishin në festë në ato ai i para rreth dy vjetëve në zonën e treguar "burrërinë" apo forcën e tyre.
momente, ky ishte një Sheperd's Bushit. Në festën shqipe të Gjykimi i shokëve të tyre dhe frika për
eveniment mjaft organizuar në pubin O'Neills, mbrëmja të mos bërë figurën e një mashkulli të
dëfryes dhe i kënd- u kthye në një arenë përleshjeje midis dobët e pa "burrëri" i bën të veprojnë
shëm, kjo derisa fil- dy grupesh rivale të rinjsh shqiptarë. shpesh kundra respektit njerëzor. A
luan të grindeshin Dhe si rezultat i dhunës së ushtruar mundet familjet e këtyre të rinjve
mesa duket për një ndërmjet tyre ngeli i plagosur një i ri veçanërisht, të ndikojë në edukimin e
femër dhe e prishën nga njëra prej palëve që shkaktuan tyre me një frymë paqedashëse dhe që
këtë atmosferë festive zënkën. Sherri edhe në këtë rast u shua respekton jetën dhe të drejtat e dikujt
të krijuar. vetëm mbas ndërhyrjes së forcave të tjetër? Apo mos është më së shumti roli
Dhe ky nuk është rendit. i shoqërisë për ta bërë këtë?
incidenti i vetëm i Dhe në rastin më tragjik të Sido që të jetë, duhet me doemos që
këtij lloji fatkeqë- zënkave midis shqiptarëve nëpër situata të ndryshojë, sepse mundimeve
sisht, janë të shumta mbrëmje festive, në zonën Wood të jetës së një emigranti, nuk i duhet as
rastet si ai i para rreth Green, një i ri nga Shkodra humbi frika nga këto situata dhe as rreziku që
një viti në clubin tragjikisht jetën, kur një bashkëqytetar ato sjellin. Ekzistenca e tyre bën që
Sound në zonën qen- i tij e goditi me thikë për vdekje pas një shumë prej nesh të veçohen nga jeta në
drore të Londrës. zënke. Atmosfera festive që ishte kri- komunitet dhe argëtimi midis njerëzve
Ishte organizuar një juar me rastin e krishtlindjeve u skuq të një kombi. Nëse ky artikull ndihmon
mbrëmje me muzikë nga gjaku i freskët i të riut shqiptar dhe që qoftë edhe një i ri të veprojë me
shqip dhe të gjithë policia erdhi në vendngjarje. qetësi dhe gjakftohtësi përballë një
pjesëmarrësit po ja Raste si këto më sipër janë të zënke, atëherë misioni ynë do të jetë
kalonin shumë mirë. shumta dhe shumë prej nesh i dinë nga triumfant.
Kjo derisa plasi sherri eksperienca e tyre jetësore në MB.

NGA KASTRIOT DERVISHI
illimi i shekullit XX e gjen
F Shqipërinë nën administrimin e
Perandorisë Osmane. Por,
përmes kryengritjeve antiosmane,
sidomos ato të viteve 1909 – 1912, në
Shqipëri, ky administrimim kishte
nisur të tkurrej. Në 14 tetor 1912, një
grup politikanësh shqiptar organizuan
në Shkup një mbledhje nga ku njoftuan
fuqitë e mëdha se shqiptarët nuk pra-
nonin pushtimin e tokave të tyre nga
fqinjët ballkanikë. Ndërkohë, Ismail
Qemali dhe Luigj Gurakuqi kryesuan
nismën për krijimin e një komiteti
drejtues që të merrte në dorë qeverisjen
e vendit. Kulmi i i këtyre ngjarjeve
ishte Kuvendi i Vlorës, në shtëpinë e
Xhemil Vlorës, ku do të ngrihej më pas
në 28 nëntor flamuri kombëtar.
Kryetari i Kuvedit të Vlorës, Ismail
Qemali, propozoi të shpallej Shqipëria
e pavarur, me një qeveri të
përkohshme; të zgjidhej një Pleqësi në
ndihmë e kontroll të qeverisë, si dhe të
dërgohej një komision në Europë, për
të mbrojtur çështjen shqiptare para
mbretërive.
Me ngritjen e flamurit në Vlorë, në 28
nëntor 1912, Ismail Qemali zgjidhet
kryeministër dhe i jepet e drejta nga
delegatët të krijojë qeverinë e re. Kjo
qeveri u shpall në 4 dhjetor 1912 – 22
janar 1914.
Qeveria e parë shqiptare e krye-
suar nga Ismail Qemali, 4 dhjetor
1912 – 22 janar 1914
Fillimi i vitit 1914 solli për qeverisjen
e Vlorës vështirësi, kohë kur do të dilte
çështja e Beqir Grebenesë, një oficer
shqiptar në shërbim të perandorisë os-
mane, i cili organizoi një komplot, në
të cilin bëri protagonist të bisedave të
fshehta edhe Ismail Qemalin. Si pa-
sojë, Ismail Qemali dhe qeveria e
Vlorës jep dorëheqjen.
Pas rënies së qeverisë së Vlorës, Esat
Pashë Toptani krijon një qeveri, e cila
nuk u njoh nga Komisioni Ndërkom-
bëtar i Kontrollit (KNK). KNK për-
faqësonte pushtetin ekzekutiv të
dërguar nga Fuqitë e mëdha, i krijuar
në 29 korrik 1913 nga Konferenca e
Ambasadorëve, me synim organizimin
e shtetit shqiptar. KNK-ja njohu një
unifikim të administratës, ku spikasnin
2 drejtorë Fejzi Alizoti, Drejtor i ad-
ministratës për pjesën e ish qeverisë së
Vlorës dhe Azis Pashë Vrioni, për
pjesën e ish qeverisë së Esat Pashë
Toptanit. Me këto zhvillime po afronte
dhe koha e ardhjes së mbretit. KNK-ja
përgatiti ardhjen e mbretit Wilhelm
Von Wied, i cili mbërriti në Durrës,
bashkë me familjen mbretërore në 7
mars 1914.
Qeveria e parë e Turhan Pashës, 15
Historia e qeverive
shqiptare nga viti 1912
mars 1914 – 20 maj 1914
Pak ditë pas mbërritjes, mbreti Wiedi
dekretoi kryeministrin e ri, Turhan
Pashën, figurë e rëndësishme politike
në perandorinë osmane. Këto zhvil-
lime përkojnë me njohjen e Shqipërisë
si shtet nga të 6 superfuqitë.
Qeveria e dytë mbretërore e Turhan
Pashës, 28 maj 1914 – 3 shtator 1914
Rikonfigurimi i qeverisë erdhi pas
largimit nga qeveria i numrit dy të saj,
Esat Pashë Toptanit, si pasojë e kon-
fliktit të tij me mbretërinë, përgjatë
periudhës së kryengritjes në jug të
Shqipërisë, zonë e kërcënuar nga push-
timi grek.
Në 3 shtator 1914 largohet
mbreti Wied. Vjena nuk e mbështeti
atë, me justifikimin se nuk kishte ar-
ritur të drejtonte vendin mirë dhe
kishte krijuar përcarjen mes shqip-
tarëve dhe krahinave të saj. Në këto
kushte, atij i mbetej vetem largimi.
Kthimi i Esat Pashë Toptanit dhe qev-
eria e tij, 5 tetor 1914 – 27 janar 1916.
Duke parë zhvillimet e favorshme për
të, Toptani kthehet në Shqipëri dhe
merr këtë detyrë. Pas kësaj periudhe
vjen Lufta e parë Botërore. Është koha
e pushtimit të Shqipërisë, si dhe mba-
jtja e Traktatit të Londrës, në 26 prill
1915.
Në janar 1916, u bënë përpjekje për
krijimin e një qeverie apo administrate
shqiptare, pas hyrjes së ushtrisë austro-
hungareze në vend.
Përgjatë 1916 - 1918 krijohet dhe
funksionon administrata e përkohshme
shqiptare në
Shkodër, e krye-
suar nga Fejzi Al-
izoti, drejtor i
përgjithshëm i Fi-
nancave.
Me përfundimin e
Luftës së parë
Botërore, pozitat
e Italisë në
Shqipëri ishin for-
cuar, duke patur
trupa në shumicën
e trojeve
shqiptare. Ital-
ianëve iu kërkua
krijimii i një qev-
erie shqiptare, me
mbështetjen e
Italisë. Kështu, vjen qeveria e krye-
suar nga Turhan Pasha.
Qeveria e Turhan Pashës, 25
dhjetor 1918 – 29 janar 1920
Më pas vjen qeveria e Durrësit, por
që nuk pati suksesin e duhur në
pjesën më të madhe të vendit.
Qeveria e Sulejman Delvinës ,
30 janar – 14 nëntor 1920
Kongresi i Lushnjës, i mbajtur në
21-30 janar 1920, emëroi një qev-
eri të re, ku u vendos që të kryeso-
hej nga Sulejman Delvina. Qeveria
e Tiranës kërkoi mosnjohjen e qev-
erisë së Durrësit. Në këtë qeveri u
vendos për herë të parë nxjerrja e
monedhës shqiptare. Pjesë e këtij
kabineti ishte edhe Ahmet Zogu.
Në 14 nëntor 1920 Sulejman Delv-
LONDON NOVEMBER 2008 14
ina jep dorëheqjen, pas konflikteve të Qeveria kalimtare e Idhomeno
mëdha në kabinetin qeveritar. Kosturit (12 – 24 dhjetor 1921)
Qeveria e parë e Iliaz Pas mbetjes bosh të vendit të kryemi-
Vrionit, 15 nëntor 1920 nistrit, Këshilli i Naltë dekretoi një
– 1 korrik 1924 qeveri kalimtare, me drejtorë ose
Pas dorëheqjes së Delvinës, në detyrë ndryshe sekretarë të përgjithshëm, deri
vjen Iliaz Vrioni. në formimin e kabinetit të ri.
Qeveria e koalicionit e Iliaz Vrionit Qeveria e Xhafer Ypit, 24 dhjetor
, 11 korrik – 16 tetor 1921 1921 – 26 dhjetor 1922
Gjendja e vështirë e krijuar për shkak Pas qeverisë kalimtare, Këshilli i
të ndërhyrjes jugosllave në 1921, bëri Naltë, emëroi qeverinë e re, ku kryem-
që qeveria e kryesuar nga Iliaz Vrioni inistër u vendos të ishte Xhafer Ypi.
të jepte dorëheqjen dhe të kërkonte Qeverisja e Xhafer Ypit përkon me
formimin e një qeverie të koalicionit, zhvillime të reja, si dhe ndryshime të
e përbërë nga dy forca politike; Partia raporteve politike në vend.
Popullore dhe Partia Përparimtare. Qeveria e parë e Ahmet Zogut,
Serish në krye të 2 dhjetor 1922 – 25 ria e kryesuar prej tij,
qeverisë mbetet shkurt 1924 6 – 31 janar 1925
Iliaz Vrioni. Në fund të vitit 1922, Pas largimit të Iliaz Vrionit, Këshilli i
Qeveria e Pan- pozitat politike të Naltë emëron Ahmet Zogun si kryem-
deli Ahmet Zogut, ishin inistër. Në 21 janar 1925, Kuvendi
Evangjelit, 16 forcuar dukshëm. Si Kushtetues shpall Republikën
tetor ministër i Punëve të Shqiptare. Pas shpalljes së Republikës,
1921 – 6 dhjetor Brendshme, ai kishte në 31 janar 1925 Kuvendi Kushtetues
1921 treguar vendosmëri zgjedh Ahmet Zogun të parin President
Duke qenë se as dhe energji në detyrën (në atë kohë quhej Kryetari i Repub-
qeveria e koali- e tij. Duke patur edhe likës)
cionit, edhe pse e përkrahjen e grupit të Kabineti i parë republikan, i krye-
bazuar në mar- pronarëve të mëdhenj, suar nga Ahmet Zogu, 1 shkurt
rëveshjen që syn- Ahmet Zogu ishte gati 1925 – 23 shtator 1925
onte të kënaqte të merrte drejtimin e Ndryshimi i formës së regjimit solli
interesat e të qeverisë. krijimin e një kabineti të ri qeveritar.
gjitha grupeve Pas zgjedhjeve për Statusi i ri i shtetit i njihte Kryetarit të
poltike, nuk arriti Këshillin e Naltë, ku Republikës të drejtën për të formuar
ta bënte këtë por Xhafer Ypi u zgjodh qeverinë. Kryetari nuk shkonte në çdo
shkaktoi pakënaqësi tek shumë poli- Këshilltar, në vendin e tij si kryemi- mbledhje të qeverisë, përveç rasteve të
tikanë, u formua “bashkimi i Shenjtë”, nistër, Këshilli emëroi Ahmet Zogun, i rëndësishme. Rolin e tij në drejtimin e
si shkrirje e partive kryesore politike. cili kryesonte edhe Partinë Popullore. mbledhjeve por edhe në punët krye-
Qeveria njëditore e Qeveria pati gjithmonë marrëdhënie të sore, e mbulonte Ministri i Drejtësisë.
Qazim Koculit, 6 acaruara me Hasan Prishtinën dhe Në këtë funksion, në kabinetin e parë
dhjetor 1921 – 6 përkrahësit e tij. Madje, në zgjedhjet te publikan ishte Petro Poga.
dhjetor 1921 për Kuvendin Kushtetues, pati një
Por as qeveria e atentat ndaj A. Zogut. Në këto kushte Kabineti i dytë republikan, i krye-
“Bashkimit të shenjtë”, të acaruara, Ahmet Zogu tërhiqet nga suar nga Ahmet Zogu, 28 shtator
nuk mundi të vazh- drejtimi i qeverisë. 1925 – 10 shkurt 1927
donte punën gjatë, për Qeveria e kryesuar nga Shefqet Në këtë qeveri, Ministër i Drejtësisë u
shkak të konflikteve të Verlaci, 30 mars 1924 zgjodh Milto Tutulani, i cili do të
brendshme. Ndaj pas – 27 maj 1924 kryente shpesh edhe detyrat e kryetarit
dorëheqjes së Pandeli Thellimi i krizës politike në vend dhe të ekzekutivit.
Evangjelit, një grup pamundësia për të qeverisur, e detyro- Kabineti i tretë, i kryesuar nga
politikanësh si Hasan jnë Verlacin të japë dorëheqjen. Ahmet Zogu, 12 shkurt 1927 – 21
Prishtina, Mustafa Qeveria e kryesuar nga Ilias Vrioni, tetor 1927.
Kruja, etj, bindën më 27 maj 1924 – 10 qershor 1924 Pas nënshkrimit të paktit me Italinë,
pas Qazim Koculin të Kjo qeverisje përkon me ngjarjet e kabineti qeveritar dha dorëheqjen për
formonte një qeveri. kryengritjes së Qershorit 1924. Madje shkak të konflikteve në kabinet. Petro
Koculi pranoi, me dy prej udhëheqësve të kryengritjes Poga thirret sërish në postin e Ministrit
kushtin që në kabinetin Fan Noli dhe Luigj Gurakuqi, pranuan të Drejtësisë, si dhe të kryesimit të
e kryesuar prej tij të mos ishte prezent se nuk ishte thjesht një kryengritje, por punëve të qeverisë.
Hasan Prishtina. Por Koculi jep një grusht shteti. Me short, u vendos që Kabineti i katërt i kryesuar nga
dorëheqjen e papritur brenda ditës. Fan Noli të zgjidhej Kryeministër. Ahmet Zogu, 24 tetor 1927
Qeveria e Hasan Prishtinës, Qeveria gjashtëmujore e Fan Nolit, – 10 maj 1928
7 – 12 dhjetor 1921 16 qershor – 24 dhjetor 1924 Për shkak të mosmarrëveshjeve, edhe
Dorëheqja e papritur e Koculit, detyroi Kësaj qeverie i mungonte mbështetja e ky kabinet me Ministër Drejtësie Petro
Këshillin e Naltë t’ia besonte mandatin brendshme, për shkak të zhvillimeve të Pogën, jep dorëheqjen
e kryesimit të qeverisë njërit prej pro- acaruara politike, por i mungonte edhe
tagonistëve të krizës, Hasan Prishtina. njohja ndërkombëtare, pasi shtetet e Kabineti i pestë, i kryesuar nga
Emërimi i Prishtinës ngjalli pakënaqësi huaja nuk e quajtën kushtetuese. Në 24 Ahmet Zogu, 11 maj 1928 – 1 shta-
të shumta në të gjithë vendin, deputetët dhjetor 1924 qeveria kryengritëse bie. tor 1928
ikën nga Tirana, në Durrës e në qytete Qeveria disa ditëshe e Iliaz Vrionit, Në këtë qeveri, Ministër Drejtësie ishte
të tjera. Kryeministri Prishtina, që ditët 24 dhjetor 1924 – 5 janar 1925 Hiqmet Delvina.
e para, u dha urdhër Forcave të Ar- Iliaz Vrioni e mban vetem pak ditë Zhvillimet e mëpasshme sjellin
matosura të shtien në dorë “me se postin e kryeministrit dhe jep dorëheq- Mbretërinë shqiptare të Ahmet Zogut,
s’bën” deputetët. Në këto kushte, një jen në fillim të vitit 1925, si pasojë e 1928- 1939
grup deputetësh shtuan trysninë ndaj konflikteve brenda kabinetit. Në 17 gusht 1928 zhvillohen zgjedhjet
qeverisë Prishtina, duke e detyruar atë për Asamblenë Kushtetuese. Pozitat e
të japë dorëheqjen. Rikthimi i Ahmet Zogut dhe qeve- Ahmet Zogut fuqizohen. Në këtë

mënyrë, ndryshon edhe forma e
regjimit në vend. Asambleja
Kushtetuese miraton statusin themeltar
të mbretërisë shqiptare. Asambleja u
kthye në Parlament dhe vendi shpallet
mbretëri kushtetuese.
Qeveria e parë mbretërore e krye-
suar nga Kostaq Kotta, 5 shtator
1928 – 5 mars 1930
Në këtë perudhë u ndërmorën reforma
të mëdha të organizimit të mbretërisë,
të shtetit shqiptar dhe të zhvillimit të
vendit.
Qeveria e Pandeli Evangjelit, 6
mars 1930 – 11 prill 1931
Kabineti Kotta u dobësua dhe u de-
tyrua të japë dorëheqjen në gjysmën e
mandatit të tij.Në qeverisjen e re nis re-
forma agrare e vitit 1930.
Qeveria e dytë e Pandeli Evangjelit,
20 prill 1931 – 7 dhjetor 1932
Kabineti qeveritar dorëhiqet, pas vras-
jes së Ministrit të Drejtësisë Vasil
Avrami. Por sërish në detyrën e
kryeëministrit, edhe në kabinetin e ri,
zgjidhet Pandeli Evangjeli
Qeveria e fundit e Pandeli Evang-
jelit, 11 janar 1933 – 16 tetor 1935
Pas zgjedhjeve parlamentare të 11 nën-
torit 1932 zgjidhet qeveria e re, ku sër-
ish në këtë mandat të ri propozohet
Pandeli Evagjeli.
Qeveria e kryesuar nga Mehdi
Frasheri, 21 tetor 1935
– 7 nentor 1936
Pandeli Evangjeli, kryeministri vet-
eran, i paraqet Mbretit Zog dorëheqjen,
i shtyrë edhe nga politikat e ndërmarra
nga Mbreti Zog për rigjallërimin dhe
dhënin e një impulsi të ri zhvillimeve.
Madje kabineti pasardhes, i kryesuar
nga Mehdi Frashëri u quajt ndryshe
kabineti i të rinjve.
Qeveria e fundit e Kostaq Kottës, 9
nëntor 1936 – 7 prill 1939
Mehdi Frashëri paraqet dorëheqjen si
kryeministër, pas situatës së krijuar ku
shumë deputetë shprehen të pakënaqur
nga politika e brendshme e ndjekur
prej tij. Ndërkaq, edhe zhvillimet poli-
tike ishin të acaruara dhe në Shqipëri
trokiti pushtimi fashist Italian.
QEVERITË E FORMUARA NGA
VITI 1939 DERI NË 1944
Qeveria e kryesuar nga Shefqet
Verlaci, 12 prill 1939 – 3 dhjetor
1941
Pas pushtimit nga Italia, në 7 prill
1939, me urdhër të Musolinit ngrihet
Komiteti Administrativ i Përkohshëm,
përgjatë 8-12 prill ’39, një formë qev-
erisjeje, e kryesuar nga Xhafer Ypi. Në
mbledhjen e Asamblesë, nga Xhafer
Ypi, propozohet për postin e kryemi-
nistrit Shefqet Verlaci, i cili vinte për
herë të dytë në qeveri, ish vjehrri i
Ahmet Zogut.
Qeveria e kryesuar nga Mustafa
Kruja, 3 dhjetor 1941
– 4 janar 1943
Italianët menduan të bënin ndryshime
në qeveri, pasi sipas tyre, qeveria “Ver-
laci” e kishte kryer misionin
Qeveria e kryesuar nga Ekrem Li-
bohovës, 18 janar – 11 shkurt 1943
Kjo qeveri erdhi pasi qeveria “Kruja”
nuk arriti të sillte ndryshimet e premtu-
ara. Kruja jep dorëheqjen, pasi au-
toritetet italiane nuk pranuan disa nga
politikat e tij. Por edhe qeveria e
Ekrem Libohovës nuk pati kohe te sh-
paloste programin e saj
Qeveria e kryesuar nga Maliq
Bushati, 12 shkurt 1943
– 28 prill 1943
Kjo qeveri pati jetë të shkurt për shkak
të konflikteve të kryeministrit në kabi-
netin e tij.
Qeveria e kryesuar nga Ekrem Li-
bohova, 11 maj 1943
– 10 shtator 1943
Libohova vjen sërish në krye të qev-
erisë .
Në 8 shtator kapitullon Italia fashiste.
Kryeministri Libohova drejton ato ditë
mbledhjen e fundit të qeverisë dhe më
pas largohet në Itali. U deklarua rrëz-
imi i qeverisë Libohova, duke u kri-
juar;
Komiteti i Përkohshëm (KEP) që do të
kryente detyrat ekzekutive dhe do të
përgatiste zgjedhjet në vend. Zgjedhjet
u bënë në 1 tetor 1943.
Qeveria e kryesuar nga Rexhep
Mitrovica, 5 nëntor 43
– 16 qershor 44
Pas zgjedhjeve, caktohet qeveria e re.
Këto zhvillime përkojnë me krijimin e
Këshillit Antifashist nacional Clirimtar
28 maj 44 - 11 janar 1946, të kryesuar
nga Enver Hoxha.
Qeveria e kryesuar nga Fiqri Dine,
18 korrik – 28 gusht 1944
Qeveria e kryesuar nga Ibrahim Bicak-
ciu, 6 shtator – 25 tetor 1944
Qeveritë e krijuara përgjatë periudhës
së diktaturës Komuniste 1944 – vitet
‘91
23 tetor 1944 – 21 mars 1946 - Me
forcimin e Këshillit Antifashist Na-
cional Clirimtar, vjen edhe qeveria e
parë e kryesuar nga diktatori Enver
Hoxha. Komiteti i formuar në Përmet u
shndërrua në “Qeveri demokratike”, të
kryesuar nga diktatori E. Hoxha
18 mars 1946 Kuvendi Popullor
riemëron diktatorin si kryeministër,
pas kërkesës së këtij të fundit për
dorëheqje, për shkak të zhvillimeve të
reja politike, dorëheqje që nuk u
pranua.
Qeveria e parë e PPSH-së 22 mars
1946 – 1 tetor 1948
Kriza e marrëdhënieve sovjeto-ju-
gosllave, solli pasoja dhe në Shqipëri
dhe në kabinetin qeveritar të saj, i cili
pësoi ndryshime disa herë, por gjithnjë
të kryesura nga diktatori Enver Hoxha,
respektivisht në këto vite:
2 tetor 1948 – 21 nëntor 1948
23 nëntor 1948 – 16 nëntor 1949
17 nëntor 1949 – 4 korrik 1950
5 korrik 1950 – 5 shtator 1951
6 shtator 1951 – 9 prill 1952
10 prill 1952 – 31 korrik 1953
1 gusht 1953 – 19 korrik 1954
Mandati i parë qeveritar i Mehmet
Shehut, krahut të djathtë të diktatorit
Enver Hoxha, 1954 – 1958
Në korrik të vitit 1954 diktatori Enver
Hoxha paraqiti dorëheqjen e qeverisë
së tij, me motivacionin; për t’u përqën-
druar më tepër në punët e partisë. Vet
ai propozoi në postin e kryeministrit
M. Shehun, krahun e djathtë të dikta-
torit.
Kabineti Shehu, përgjatë këtij man-
date, ka pësuar disa herë ndryshime, në
këto periudha kohore:
20 korrik 1954 – 5 qershor 1955
6 qershor 1955 – 3 qershor 1956
4 qershor 1956 – 5 shkurt 1958
6 shkurt 1958 - 21 qershor 1958
Mandati i dytë qeveritar i Mehmet
Shehut, 22 qershor 1958 – 16 kor-
rik 1962
Shehu jep dorëheqjen nga kjo detyrë,
por diktatori Enver Hoxha e propozon
sërish atë në këtë post.
Mandati i tretë qeveritar i Mehmet
Shehut 1962- 1966
Kjo periudhë përkon me prishjen e
Shqipërisë me sovjetikët dhe forcimi i
marëdhënieve më Kinën.
Kabineti i Shehut gjatë këtij mandate
ka pësuar disa herë ndryshime, sipas
periudhës kohore si më poshtë:
23 qershor 1965 – 16 mars 1966
17 mars 1966 – 13 shtator 1966
Mandati i katërt qeveritar i Mehmet
Shehut, 14 shtator 1966- 18 nëntor
1970
Mandati i pestë qeveritar i Mehmet
Shehut, 19 nëntor 1970 – 28 tetor 1974
Mandati i gjashtë qeveritar i Mehmet
Shehut, 1974 - 1978
Ky kabinet pësoi disa herë ndryshime,
sipas këtyre periudhave kohore
28 tetor 1974 – 11 nëntor 1976
12 nëntor 1976 – 26 dhjetor 78
Mandati i shtatë dhe i fundit qeveritar
i Mehmet Shehu, krahut të djathtë të
diktatorit 27 dhjetor 1978 – 18 dhjetor
1981
Këtë mandat Shehu nuk mundi ta çojë
deri në fund, për shkak të vetëvrasjes
së tij të mistershme . Kjo është peri-
udha pas prishjes së marrëdhënieve me
Kinën dhe vetizolimit të Shqipërisë.
Mandati i parë qeveritar i zotit
Adil Çarçani, 15 janar 1982- 23
nëntor 1982
Mandati i dytë qeveritar i Adil
Çarçanit, 23 nëntor 1982 – 19
shkurt 1987
Kjo qeveri krijohet pas zgjedhjeve të
Kuvendit Popullor
Mandati i tretë qeveritar i Adil
Çarçanit, 20 shkurt 1987 – 21
shkurt 1991
Tashmë në krye të PPSH-së është
Ramiz Alia. Përgjatë këtij mandate,
qeveria e kryesuar nga Adil Çarçani ka
pësuar disa herë ndryshime, përgjatë
këtyre periudhave
2 shkurt 1989 – 7 korrik 1990
Me nisjen e ndryshimeve pluraliste të
pranverës ’90 dhe krizën e 2 korrikut
’90, ku mijëra banorë u dyndën në
dyert e ambasadave, pati një krizë që
reflektoi me ndryshime në kabinetin
qeveritar.
Kabineti i ndryshuar
8 korrik 1990 – 22 dhjetor 1990
22 dhjetor 1990 – 21 shkurt 1991
Ndryshimet e fundit erdhën si pasojë e
ndryshimeve politike, pranimit zyrtar
të marrjes fund të monizmit.
Qeveria e re e kryesuar nga Fatos
Nano, 22 shkurt 1991
– 10 maj 1991
Pas rrëzimit të monumentit të Enver
Hoxhës, në 20 shkurt 1991. Ramiz
Alia dekretoi qeverinë e re.
Qeveritë e krijuara, pas rënies së ko-
munizmit dhe vendosjes së sistemit
demokratik
Qeveria e kryesuar nga Fatos
Nano, 11 maj – 4 qershor 1991
Nano rizgjidhet sërish për të drejtuar
kabinetin qeveritar, pas zgjedhjeve të
31 marsit për Kuvendin Popullor dhe
zgjedhjes nga Kuvendi në 30 prill të
Ramiz Alisë si President i vendit.
Qeveria e stabilitetit e kryesuar nga
Ylli Bufi, 11 qershor 1991
– 6 dhjetor 1991
Kjo qeveri vjen si rezultat i grevës së
përgjithshme të punonjësve të vendit .
Qeveria teknike e Vilson Ahmetit,
18 dhjetor 1991 – 13 prill 1992
Ahmeti ishte ish ministër në kabinetin
“Bufi”. Kjo qeveri krijohet pas mos-
funksionimit të kabinetit “Bufi” për
shkak të konflikteve mes palëve.
Mandati i parë qeveritar i z. Alek-
sandër Meksi 1992 – 1996
Kjo qeveri vjen pas zgjedhjeve të reja
të 22 marsit 1992 dhe ardhjes në
pushtet të forcave të djathta. Kjo qeveri
ka pësuar disa herë ndryshime, sipas
këtyre periudhave kohore:
13 prill 1992 – 6 gusht 1993
7 gusht 1993 – 3 dhjetor 1994
4 dhjetor 1994 – 10 korrik 1996
Mandati i dytë qeveritar i zotit Alek-
sandër Meksi, 11 korrik 1996 – 1 mars
1997
Kjo qeveri vjen pas zgjedhjeve të
përgjithshme të 26 majit ’96, ku e
djathta sërish ruajti pushtetin.
Qeveria e Pajtimit Kombëtar, e
kryesuar nga z. Bashkim Fino, 11
mars ’97- 24 korrik ‘97
Ngjarjet në mars 1997 sollën përm-
bysje të zhvillimeve. Ardhja e qeverisë
së stabilitetit ndodhi pas krizës pirami-
dale në vend dhe shpalljes së gjendjes
së jashtëzakonshme. Në sjelljen në
konttroll të situuatës u desh edhe
ndihma ushtarake ndërkombëtare.
Qeveria e stabilitetit kishte si detyrë të
bashkëpunonte me ndërkombëtarët në
vendosjen e rregullit, si dhe të për-
gatiste vendin për zgjedhjet e
parakohshme.
Qeveria e kryesuar nga z. Fatos
Nano 25 korrik ’97 – 23 prill 1998
Kjo qeveri vjen pas zgjedhjeve të
parakohshme parlamentare të 29 qer-
shorit ’97. Forcat e majta vijnë në
pushtet.
Ndryshime në qeverinë Nano, 24 prill
’98 – 28 shtator ‘98
Muaji prill 98 përkon me krizën e qev-
erisë Nano, e cila risjell riformulim të
kabinetit të tij. Shumë propozime të tij
për ministra të rinj në kabinet, rrëzo-
heshin nga Kuvendi.
LONDON NOVEMBER 2008 15
Qeveria e kryesuar nga z. Pandeli
Majko, 2 tetor 1998 – 25 tetor 1999
Si pasojë e konflikteve të ashpërsuar
brenda PS-së, por dhe si pasojë e
gjendjes së krijuar pas vrasjes së de-
putetit Azem Hajdari, trysnia mbi qev-
erinë Nano u rrit, duke e detyruar atë
të jepte dorëheqjen. PS caktoi Pandeli
Majkon si kryeministër.
Qeveria e kryesuar nga Ilir Meta,
28 nëntor 1999 – 6 shtator 2001
Majko jep dorëheqjen nga Kryemi-
nistër, si pasojë e humbjes së tij në zg-
jedhjet në Kongresin e PS-së, për
kryetar partie.
Mandati i ri qeveritar i z. Ilir Meta,
6 shtator 2001 – 29 janar 2002
Kjo qeveri erdhi pas zgjedhjeve parla-
mentare të 24 qershorit 2001 dhe fi-
tores sërish të së majtës.
Qeveria e kryesuar nga z. Pandeli
Majko, 22 shkurt 2002
– 25 korrik 2002
Konfliktet brenda vet partisë në
pushtet, shtoheshin çdo ditë. Pandeli
Majko vjen në krye të qeverisë, si
rrjedhojë e marrëveshjes së
përkohshme brenda palëve në PS,
konkretisht pas konflikteve të acaruara
Nano-Meta
Qeveria e kryesuar nga Fatos
Nano, 29 korrik 2002
- 29 dhjetor 2003
Nano vjen sërish në krye të qeverisë,
bazuar edhe në hapësirën e lejuar nga
statusi i PS-së, sipas të cilit kryetari i
partisë duhet të jetë edhe kryeministër.
Kështu, qeverisja e shkurtër e Majkos
merr fund në 25 korrik. Meta në këtë
qeveri mban postin e zëvendëskryem-
inistrit. Ne dukje konflikti i brendshem
ne PS, duket sikur u zgjidh.
Dhjetor 2003 – 1 shtator 2005 Nano ri-
formulon qeverinë, ku Ilir Meta mbetet
jashtë kabinetit. Konflikti Nano-Meta
çoi ne largimin perfundimtar te ketij te
fundit nga PS dhe krijimin e nje partie
te re te spektrit te majte. Kabineti i ri, i
kryesuar nga Nano vazhdon punën deri
në zhvillimin e zgjedhjeve të
përgjithshme parlamentare në 3 korrik,
ku pas 8 viteve në pushtet, të majtët
kalojnë në opozitë.
Qeveria e kryesuar nga zoti Sali
Berisha, 10 shtator 2005 e në
vazhdim
Kjo qeveri erdhi pas fitores të djathtës
shqiptare në zgjedhjet e përgjithshme
të 3 korrikut 2005. Në prill 2007, Qev-
eria “Berisha” bën ndryshimet e para
në disa ministri, per t’i dhënë impulse
të reja reformave të gjithanshme të
ndërmarra prej saj në shumë fusha
jetike për vendin, reforma të thella në
luftën kundër krimit të organizuar,
trafiqeve, korrupsionit dhe infor-
malitetit, reformave ekonomike në
mbështetje të biznesit, reformave në
proceset e integrimit te vendit, etj. Të
gjitha këto nisma, të bëra publike që në
fushatën elektorale për zgjedhjet e 3
korrikut, ishin dhe arsyeja e mbeshtet-
jes së gjerë popullore dhe votës pro të
djathtës shqiptare, në këto zgjedhje.
 LONDON NOVEMBER 2008 16

Media franceze: "Nobel"

NGA MICHEL AUDÉTAT

shte mprehur të zbulonte dashuritë

I e Kadaresë Michel Audétat (gaze-

tari i të përjavshmes franceze), ndaj
ia behu tek porta e apartamentit
parisien të shkrimtarit me një intervistë
thuajse të përfunduar në kokën e tij.
Kishte bërë gati pyetjet, duke marrë
me mend madje dhe përgjigjet. Por, që
në shtrëngimin e parë të duarve, që në
përshëndetjen e parë “salut”, pikasi se
duhet t’i ishte dhënë me
nuk kishte të bënte me një shkrimtar
“të mesëm” sikundër preferon t’i ndajë
ai këta të fundit. Ca e ca më shumë, me
një kolos të letrave që, si për çudi, nuk
ishte kurorëzuar ende me atë që sipas
tij duhej të ishte vlerësuar prej kohësh,
çmimin “Nobel” në letërsi.
kohë Ismail Kadaresë
Nën një rrëfim spontan,
Michel Audétat përshkruan intervistën
e dëshiruar, por të munguar me Ismail
Kadarenë, në shtëpinë e këtij të fundit.
Një shkrimtar që heziton të
flasë për librat e tij, është diçka e pa-
pritur. Po në fakt ne arritëm ta gjenim
këtë specie të rrallë. Ja takimi.
Duhet pranuar se është emocionuese të
ndodhesh përpara Ismail Kadaresë, au-
torit të Spiritus, Dosja H, Pallati i ëndr-
rave, Koncerti, Kronikë në gur, Dimri
i madh, Gjenerali i ushtrisë së vdekur...
Libra që tashmë duheshin t’i kishin
dhënë prej kohësh çmimin Nobel në
letërsi (në fakt flitet për vite me radhë)
nëse akademia suedeze do të vlerë-
sonte jo vetëm më të mirët, por edhe
shkrimtarët e mëdhenj.
Ismail Kadare hap portën e
apartamentit të tij në Paris, dy hapa
larg Sorbonës, aty ku ai është rezident
që prej kohës kur la pas Shqipërinë.
Është ulur në një kanape (divan)
ngjyrë bezhë në një sallon plot dritë.
Gazetari vendos magnetofonin mbi
tavolinë e zënë përgjithësisht nga çanta
e tij. Mbi të gjendet kopertina e “Aksi-
denti”, libri i fundit i publikuar nga
“Fayard”: “Do të dëshiroja t’ju pyesja
më shumë për këtë roman të ri...”.
Kadareja mërmërit: “Jo, dëgjo, do të
preferoja që të flisnim për gjëra të
tjera. Nuk mund të flas për librat e
mi...”!
Mbeta i shushatur dhe i sh-
partalluar. Në të mijtën e sekondës
bota më ra mbi kokë dhe projekti që i
kisha “shitur” shefit të redaksisë mu
përplas në fytyrë. Intervistën e kisha
programuar në një cep të mendjes
sime. Ca pyetje të bukura që do të
silleshin rreth dashurisë, një temë që
nuk është se ka zë shumë vend në
veprat e Kadaresë, por rikthehet si
temë kryesore në romanin e fundit të
torisë së saj. Armiqtë e saj të hershëm Kadaresë. “Ju e dini se Shaban Sinani santuar, larg botës së jashtme e fishtë”, si një “kalendar të dytë” ku
tij.
tashmë janë miq, NATO i hapi portat e ishte drejtori i arkivave të shtetit dhe iu mbushur me mbledhje, plenume dhe është ajo pjesë e kohës kur ai prodhon
Këtu gazetaria nuk të hyn
veta edhe për të. Kush mund të imagji- dha urdhër nga qeveria e djathtë që të propagandë shurdhuese dhe ku pro- dhe ajo pjesë ku na i servir. Dhe ai
shumë në punë. Deri atë ditë kisha hu-
nonte që ajo (Shqipëria) do të gjente bënte publike këtë dosje. Ishte e gresonte çdo ditë shkretëtira e shpirtit. vazhdon të jetojë sikundër dje edhe sot
lumtuar, takuar shkrimtarë që rrallë
më në fund vendin e vet dhe natyral?”. tmerrshme. Në Shqipëri ashtu sikundër E si mund, kjo botë e brendshme të mes Parisit dhe Tiranës.
herë ndiheshin të lodhur për të komen-
Por me dashje ose jo, biseda drejtohet edhe në vende të tjera amnezia e krimit gjente formën e saj duke bërë sa më Dhe në një farë mënyre
tuar librat e tyre. Ndonjëherë është
nga Shqipëria e djeshme. dhe amnistia e kriminelëve mendoj se pak kompromise me botën e jashtme?. është i detyruar të qëndrojë nën këtë
dashur t’i ndiqje edhe deri në skutat e
Deri në nisjen e tij për në është një rrezik shumë i madh”. Ky ishte problemi më i madh që i linjë të “punës së dyfishtë”, e cila
tyre për t’u marrë intervistën që dëshi-
Francë më 1990 Kadare jetoi nën një E megjithatë Ismail Kadare duhej të përballej Isamil Kadaresë në mban sekretet e tija. Por mbase nuk
roje. “Nuk mundem...”. Ismail Kadare
komunizëm mizor dhe paranojak. Ky insiston mbi një gjë; ai nuk është kohën e diktaturës. Horizonti i ekzig- është një sekret që duhet të zbulohet.
përdori kaq pak fjalë, për të lënë të
regjim e survejoi, e kërcënoi, denoncoi disident. Si fillim, pasi vetë realiteti jencave, domosdoshmërive të tija si Si një roman satirik “Dosja H” ku dy
kuptosh se është e kotë që të insistosh.
si një armik të regjimit me metodat të nuk ia lejonte të ishte i tillë. “Në shkrimtar u fiksuan pikërisht në atë kërkues amerikanë shpresojë të gjejnë
Atëherë mbetet veçse të flasësh për
stilit stalinist. Shumë nga librat e tij u Shqipëri, stalinizmi ishte i tillë që nuk moment. Bëhej fjalë për një ideal fis- gjurmë të epokës homerike në gojëd-
gjëra të tjera. Kadare më në fund
ndaluan dhe kur më 1975 ai shkroi po- lejonte asnjë hapësirë për desidencën. nik dhe të lartë. Dhe, pa dyshimin më hënat shqiptare dhe që tallen nga
shfaqet si një bashkëbisedues më bujar
emën “Pashallarët e kuq” ai u akuzua Disidenca e vetme e mundshme ishte të vogël, do t’i duhej të përshkonte mes njerëzit, të cilët intervistojnë. Misteri
se sa ai që na kalli frikën në fillim fare.
si një nismëtar i kryengritjeve të ar- letërsia”. Dhe kësaj do t’i shtoja edhe asaj shoqërie meskine drejt botës mod- është destinuar të mbetet i tillë. Pak
Në fakt trishtimi dhe frika pak nga pak
matosura ndaj regjimit. Asokohe një lloj mundësie, shprese, guximi dhe erne. Milan Kundera ka deklaruar se para se ky bashkëbisedim të përfun-
largohen vetvetiu. Zëri, shikimi,
Perëndimi nuk interesohej ende për të. cilësie, e cila më së shumti u përqafua gazetarët kanë jo vetëm të drejtën që të dojë, Ismail Kadare thotë: Besoj se
gjestet, gjithçka modifikohet dhe zë fill
Pra, ai ishte vetëm përballë makinës së nga shkrimtarë të dobët. bëjnë pyetje nga më të ndryshmet, por shkrimtarët e “mesëm” janë edhe më
biseda. Flasim për Shqipërinë e sotme.
terrorit. Dhe në kushte të tilla atij iu Dhe gjithë kjo shfaqet jo pak edhe të marrin përgjigjet nga më ekzig- të saktë në rrëfime se sa shkrimtarët se-
“Po e kalon atë kapitalizëm të babëzi-
desh të shkruante veprat e tija. në hezitimin e Kadaresë për të folur jentet. Por për Ismail Kadare ky rregull riozë.
tur. E prisja në fakt, por jo në këtë
Kjo gjë shihet më mirë në për librat e tij. Në kushtet e Shqipërisë nuk vlen. Nëse këta të fundit nuk
shkallë. Megjithatë mendoj se
publikimet e bëra së fundmi nga Sha- komuniste meraku i tij i vetëm ishte Në një ese “Ftesë në atelie” thonë të vërtetën, do të thotë që vërtet
Shqipëria, vendi më fatkeq i Ballkanit,
ban Sinani. Në të gjendet dosje të arki- mbrojtja e lirisë së brendshme sh- (Fayard, 1991), ai përshkruan punën e nuk mund ta thonë atë”.
jeton sot një periudhë të lumtur të his-
vave sekretet të shtetit ndaj Ismail pirtërore. Ai ndërtoi një çerdhe. Një tij si shkrimtar si një “punë të dy-

NGA BEJTULLAH DESTANI
F
jala "flamur" dhe kuptimi i saj,
padyshim është shumë e vjetër,
në gjuhën shqipe. Nuk dihet me
siguri se, kur ka filluar për herë të parë
përdorimi i kësaj fjale. Ndërkohë, dimë
se më 1220, kronikat bizantine fillojnë
të përmendin disa kryetarë çetash të
shqiptarëve të Jugut, që plaçkitnin Gre-
qinë, duke i quajtur këta "flamburad-
hes" d.m.th. flamurtar. Në aktet e
Republikës Veneciane, që i përkasin
rrethit të Tivarit dhe Shkodrës, ndërm-
jet viteve 1300-1500, gjejmë një
numër krerësh shqiptarë që mbanin tit-
ullin "flamburario".
Kur erdhën turqit në
Shqipëri panë se, shumë krerë të vegjël
mbanin këtë titull dhe e përkthyen atë
me fjalën turke "bajraktar". Dhe duke
qenë se në aktet zyrtare ky titull u për-
dor nga autoritetet otomane, krerët e
disa fiseve të malësisë shqiptare e
mbajtën deri vonë këtë titull. Në të fol-
men dhe në zakonet e vjetra të popullit
shqiptar, fjalën "flamur" e gjejmë në
Myzeqe, me kuptimin e një cohe të
kuqe, vënë në një shtizë, me të cilën
udhëhiqej vargu i nuses dhe i
krushqve.
Këtu gjejmë se, shpesh here
midis kalorësve zhvilloheshin gara
vrapimi, për të rrëmbyer flamurin nga
dora e flamurtarit. Ky zakon për-
mendet dhe në fjalën e motshme, pak
ironike, "vrapon sikur do të rrëmbejë
cohën e kuqe". S'ka dyshim se ky
zakon përmban kujtime të vjetra.
Ngjyra e kuqe ka qenë shenja dalluese
e fisnikëve në kohërat e vjetra.
Pra, është afër mendjes që edhe
stërgjyshërit tanë, t'a kenë përdorur në
këtë kuptim. Shkrimtarët grekë
na tregojnë se Pirroja, duke kremtuar
fitoren e betejës së Heraklisë, në Itali
kundër romakëve më 279 p.e.s, i bro-
horitur nga ushtarët e tij ka thënë: "...
me vrullin e trimërisë suaj, fluturova si
shqipe mbi armiqtë dhe i munda". Në
kujtim të fitores dhe të kësaj fjale,
qenka përdorur, në ushtrinë e Pirros,
flamuri i kuq me shkabën e zezë.
Po kështu gjejmë se, shenja
dalluese e fisit Haon dhe e krahinës
Haonia, Labëria e sotme, ka qenë shk-
aba një krenore, që mbante në kthetrat
e saj shkrepëtimat e rrufesë. Këtë shk-
abë, e gjejmë të stampuar edhe në
monedhat e qytetit të vjetër të Oriku-
mit (Pasha Limani i sotëm). Një pjesë
e madhe e ushtarëve të Pirros, ishte pa
dyshim nga Haonia edhe pse ai vetë
ishte nga Mollosia-Zagoria e Përmetit.
Pra, është shumë e mundur që këtë
shenjë dalluese, t'a kenë qëndisur mbi
një cohë të kuqe dhe t'a kenë përdorur
si flamur. Ne, për të kënaqur ndoshta
krenarinë tonë kombëtare, mund ta
konsiderojmë këtë si burimin e flamu-
rit shqiptar.
Në të vërtetë, shumë kohë
më vonë, në kohën e Skënderbeut, fla-
muri jonë ka marrë trajta më konkrete.
Barleti, në librin e tij mbi jetën e Skën-
derbeut, shkruan se ky përdorte "një
flamur të kuq me një shkabë dykrenare
të zezë në mes". Nëse ky fakt që
përmend Barleti është i vërtetë atëherë,
ky flamur s'ka qenë flamur kombëtar
por flamur i ushtrisë së Skënderbeut,
ose më mirë të themi shenjë dalluese e
shtëpisë së tij. Në Perandorinë Bizan-
tine, ngjyra e kuqe përfaqësonte
pushtetin perandorak, ndërsa shkaba
dykrenare në sheshin e verdhë, ishte
shenja dalluese e vetë Perandorit. Kur
u dobësua ose u zhduk ky pushtet dhe
HISTORIA E FLAMURIT
TONË KOMBËTAR
Ka qenë merita e të ndierit Faik Konica, i cili për herë të parë i dha një formë
konkrete kësaj tradite, duke botuar në revistën "Albanie" në Bukuresht nga 1901-
1903, në faqe të parë, figurën e flamurit të Shqipërisë. Në Nëntor të vitit 1908, rinia
vlonjate shfaqi në shtëpinë e Ekrem Bej Vlorës, në Vlorë, dramën "Pirro" shkruar
nga Mihal Grameno. Në aktin e tretë të kësaj drame del në skenë një flamur
kombëtar. Në atë kohë, kur doli në skenë flamuri kombëtar, që u brohorit ngrohtë-
sisht nga ana e të pranishmëve, ndoshta ishte e para herë që bëhej një gjë e tillë.
vendin e tij e zunë pjesërisht fuqi të
ndryshme ballkanike, këto të fundit
nuk patën guximin e nuk ndjenë nevo-
jën, t'i zëvendësonin shenjat dalluese
të autoritetit perandorak me shenja të
tjera por, vazhduan të përdorin diçka
prej tyre edhe për t'u treguar para syve
të popullit, si trashëgimtarët e pushtetit
të mëparshëm.
Kjo ngjau p.sh. në Dhes-
potatin e Epirit, në shtetin që krijuan
Nemajidhët në Serbi, në Principatën e
Zetës (Mali i Zi) e në disa zotërime të
tjera. Edhe kur këto pushtete pak a
shumë të mëdhenj u copëtuan dhe
vendin e tyre e zunë sundues të tjerë
më të vegjël, çdokush vazhdoi të për-
dorë një pjesë të shenjave dalluese, të
autoritetit të mëparshëm. Kjo mund t'i
ketë ngjarë edhe Skënderbeut.
Ai përdori flamurin e kuq që
përfaqësonte vazhdimin e pushtetit
perandorak, me shkabën e zezë
dykrenare në mes. E vërteta është se,
ne s'mund të themi asgjë të saktë e të
prerë mbi këtë çështje. Veçse, disa
fakte na bëjnë të besojmë se, flamuri i
përdorur nga Skënderbeu, ka qenë po
ai që përdorim ne sot, si flamur kom-
bëtar.
Në një kishë të Napolit gjen-
det varri i një nipi të Skënderbeut. Mbi
rrasën e varrit janë daltuar armët fis-
nikërore të shtëpisë së tij por, këto
armë nuk janë të njëjta me ato që i
dhuroi Mbreti i Napolit djalit të Skën-
derbeut, në lidhje me titullin "March-
ese d' Auletta".
Përkundrazi, ajo është një
armë-serpare- në tiparin e vjetër frëng,
që ka sheshin e kuq me një shkabë të
zezë dykrenare në mes, e cila mban
mbi krye një yll të bardhë gjashtë
cepësh. S'ka dyshim se këtu gjendemi
para një prove, që tregon se shtëpia e
Skënderbeut e ka përdorur këtë shenjë
dalluese, qysh kur gjendej në Shqipëri.
Në anën tjetër, kujtimi i një flamuri të
tillë ruhej ende, qoftë edhe në mënyrë
të mjegullt, ndër shqiptarët e Sicilisë.
Ka qenë merita e të ndierit Faik Kon-
ica, i cili për herë të parë i dha një
formë konkrete kësaj tradite, duke bo-
tuar në revistën "Albanie" në
Bukuresht nga 1901-1903, në faqe të
parë, figurën e flamurit të Shqipërisë.
Në Nëntor të vitit 1908, rinia vlonjate
shfaqi në shtëpinë e Ekrem Bej Vlorës,
në Vlorë, dramën "Pirro" shkruar nga
Mihal Grameno. Në aktin e tretë të
kësaj drame del në skenë një flamur
kombëtar. Në atë kohë, kur doli në
skenë flamuri kombëtar, që u brohorit
ngrohtësisht nga ana e të pranishmëve,
ndoshta ishte e para herë që bëhej një
gjë e tillë.
Në muajin Shtator të vitit
1909 Ekrem Bej Libohova dhe Ekrem
Bej Vlora, ndodheshin në Paris. Atje
u takuan me Don Aladro Kastriotin, që
aso kohe bënte një propagandë të
madhe për çlirimin e Shqipërisë. Don
LONDON NOVEMBER 2008 17
dëshira e tij, ëndrra e të gjithë patri-
otëve shqiptarë, u plotësua. Por,
Don Aladro Kastrioti me gjithë
meritat dhe vlerat e tij në të mirë të
çështjes shqiptare, mbeti në harresë
dhe s'u përmend kurrë. Megjithatë
një fakt i tillë nuk duhet të na
habisë, sepse në Shqipëri njerëz të
tillë zor se përmenden. Flamuri i
Don Aladro Kastriotit mbeti në
Vlorë në shtëpinë e Ekrem Bej
Vlorës.
Kur Ismail Bej Vlora vajti
në Vlorë më 27 Nëntor 1912 dhe u
mor vendimi që të nesërmen të sh-
pallej pavarësia e Shqipërisë, u
kërkua me shpejtësi një flamur.
Atëherë Hydai Myftiu, mik i shtren-
jtë i familjes Vlora, mori flamurin
nga dhoma e Ekrem Bej Vlorës, i
cili e kishte shtëpinë në të njëjtin
kopsht me Xhemil Bej Vlorën, ku
dhe banonte Ismail Bej Qemali. Hy-
daiu ia dorëzoi flamurin Ismail Bej
Qemalit dhe në orën 2.30, pasditen
e datës 28 Nëntor, është ngritur fla-
muri, mbi një shtizë të vogël në bal-
lkonin e shtëpisë së Xhemil Bej
Vlorës. Flamuri në fjalë mbeti në
shtizë për dy javë, gjersa u zëvendë-
sua me një tjetër, që e qëndisi
ndërkohë zonja Marigo Pozjo,
bashkë me zonja të tjera vlonjate.
Kaluan dhe dy vjet të tjerë. Valët e
para të marrëzive popullore në
Shqipërinë e Mesme dhe të Jugut,
përmbysën regjimin kombëtar të
Mbretit Shqiptar Wilhelm Wied.
Kur hynë rebelët e Musa Qazimit
në Vlorë, në vjeshtën e 1914, zonja
e Mehmet Ali Pash Delvinës dhe e
Aladro ka qenë një fisnik spanjoll, që
ëma e Ekrem Bej Vlorës, e cila
krenohej për një lidhje gjinore me
banonte si mysafire në shtëpinë e këtij
shtëpinë e Kastriotëve dhe që ka shër-
të fundit, ndërsa ky gjendej në Durrës,
byer si diplomat spanjoll, në shumë
shkuan në Delvinë duke marrë me
shtete të botës.
vete, për ta shpëtuar dhe flamurin e
Në fundin e shekullit të XIX,
dhuruar nga Don Aladro Kastrioti. Pak
Don Aladro që kishte në zotërim një
ditë më vonë, çetat gjakësore të Qev-
bibliotekë shumë të pasur, për historinë
erisë vorio-epirote hynë në Delvinë.
e Shqipërisë dhe që kishte lidhje të
Nëna e Ekrem Beut u arratis
afërta me pjesën më të madhe të atd-
në Korfuz, por flamuri mbeti i mbyllur
hetarëve shqiptarë, si Faik Konica, Is-
në një kasë të hekurt bashkë me aktet e
maili Qemali, Dervish Hima, Lef Nosi,
tjera familjare, në shtëpinë e Delv-
Ekrem Bej Vlora, etj, vendosi të merrej
inëve. Rrebelat vorioepirotë e plaçk-
me çështjen e çlirimit të Shqipërisë,
itën shtëpinë, e thyen kasën, i dogjën
duke investuar shumë kapital për këtë
aktet që gjetën atje, bashkë me fla-
çështje. Ai ka botuar një sërë kartoli-
murin në një zjarr të madh, rreth të cilit
nash, me flamurin e Skënderbeut, duke
hodhën valle të kënaqur me veprën e
e bërë atë të njohur në botën shqiptare
tyre. Kjo është historia e flamurit
dhe ka sponsorizuar botimin e hartës
të dhuruar nga Don Aladro Kastrioti,
së parë fizike shqiptare, në
që u ngrit në Vlorë më 28 Nëntor 1912,
bashkëpunim të ngushtë me Faik Kon-
një histori që pasqyron në mënyrë të
icën. Don Aladro ka kontribuar dhe e
çuditshme fatin e vetë Shqipërisë. Kjo
ka mbrojtur çështjen shqiptare, në të
histori, buron nga tymi përrallor i ko-
gjitha ato kryeqytete ku ai ka punuar.
hëve më të lashta, ruan gjallërinë e vet
Pas një darke madhështore që shtroi në
nëpër traditat e mjegullave të shekujve
vilën e tij në Paris, për Ekrem Bej Li-
më të turbullt e më të rrezikshëm dhe
bohovën dhe Ekrem Bej Vlorën, iu
del befasisht në dritë, me shtytjen e
dorëzua atyre një flamur kombëtar të
disa shqiptarëve dhe miqve të
Shqipërisë duke iu drejtuar me këto
Shqipërisë, jeton e mbahet lart nga ide-
fjalë: "Unë jam plak e ndoshta s'do t'a
alizmi e nga sakrificat e parësisë
shoh ditën në të cilën do të ngrihet ky
shqiptare atdhedashëse, përherë të për-
flamur në Shqipëri, por ju lutem që të
buzur.
më kujtoni atë ditë si një mik besnik të
Marë nga "L'Albanie Libre", 28
Shqipërisë. Zoti e ruajt dhe e bekoftë
Nëntor 1952 Përgatiti dhe plotësoi
këtë flamur".
Bejtullah Destani
Nuk shkuan as tre vjet dhe

NGA KOPI KYÇYKU*
ur, dy shekuj të shkuar, Hegeli
K pat ndërtuar sistemin e vet
filozofik, e vuri tullën e fundit
konceptuale në një ngrehinë me për-
masa vigane. Madhështia e ngrehinës
në fjalë ishte kënga e mjellmës e filo-
zofisë soditëse dhe deridiku abstrakte.
Më vonë, filozofia filloi të kridhej më
fort e me përparësi në botën objektive,
në natyrë dhe në shoqëri.
Duke e lexuar me vëmend-
jen që meriton, të krijohet përshtypja
se libri i profesor Akil Koçit Vibra-
cione të shpirtit shqiptar (vëllimi I) i
bashkëlidh të dyja prirjet e mësipërme,
duke pasqyruar ecurinë e mendimit
filozofik modern e bashkëkohor, nga
pozitivizmi, deri në pragmatizëm. Vlen
të vemë në dukje se edhe idealizmi i
sotëm është i përshkuar nga nostalgjia
për konkreten, nga joshja për të përqa-
fuar realen.
Si rrjedhojë e hulumtimeve
të ndërmarra, vitet e fundit në trevat
shqiptare kanë dalë, për fusha të
ndryshme, shumë monografi, studime,
ese, tekste dhe traktate, që sjellin
ndihmesë të ndjeshme në rrahjen e
problemeve të ontologjisë, episte-
mologjisë, etikës, estetikës etj. Falë një
pune këmbëngulëse në rivlerësimin
kritik të trashëgimisë kulturore
shqiptare, kemi sot një paraqitje e sht-
jellim më të saktë dhe më të nuancuar
të traditave përparimtare dhe përgjithë-
sisht të së kaluarës sonë.
Duke përjetuar një klimë të
përshtatshme për zhvillimin e
mendimit krijues, të patrysnuar e të
patkurrur nga ideologjira, paragjykime
e tabù, por të udhuar vetëm nga shtysa
e dijeve, e zbulimit të së vërtetës, per-
sonalitete shqiptare të sferave të
ndryshme të veprimtarisë, duke
pasqyruar vlerat tona kombëtare, në
një farë mënyre janë përfshirë në një
“dialog konkurrencial” me arritjet e
vendeve të tjera. Nga ana tjetër, sh-
përthimi informacional në ditët tona
jep lëndë të parë të bollshme për një
meditim e përsiatje më të thelluar rreth
marrëdhënieve ndërnjerëzore në kon-
tekstin e lëvrimit të arteve etj.
Kur zura në gojë pak më lart
përparimet që janë shënuar tek ne, nuk
desha të them kurrsesi se gjithçka
shkon si në vaj. Një shqyrtim i ku-
jdesshëm kritik në këtë aspekt do të
ishte në gjendje të nxirrte në pah dis-
nivele të shumta vlerash në prodhim-
tarinë botuese për artin në përgjithësi e
për muzikën në veçanti. Bie fjala, ende
nuk është mënjanuar plotësisht karak-
teri spekulues i disa punimeve,
ndërkohë që prirjet tekniciste dhe
deskriptiviste nuk përfaqësojnë
përveçse mangësi thelbësore.
Në sferën e kërkimeve në
muzikë ka jo pak raste kur hulumtimi
bëhet në mënyrë të sipërfaqshme, pa
frymëzim e pa guxim krijues.
Gjithashtu kanë mbetur zona të gjera
të pacekura, madje të virgjëra. Mendoj
se e vetmja mundësi për të thënë diçka
të re, lidhet ngushtë me aftësinë për të
hyrë sa më thellë në rrugën e kuptimit
të dukurive të botës e posaçërishht të
universit artistik, në të cilin jetojmë si
qënie që konsumojnë jo vetëm ushqim
për stomakun, por edhe ushqim për
zemrën e shpirtin.
Pikërisht falë aftësisë për të
depërtuar në ujrat e kthjellta e të pa-
fundme të detit - muzikë, profesori
Akil Koçi ia ka dalë mbanë të na kum-
Vibracione të shpirtit shqiptar
- Libri i profesor Akil Koçit “Vibracione të shpirtit shqiptar”
(vëllimi I) pasqyron ecurinë e mendimit filozofik modern e
bashkëkohor, nga pozitivizmi, deri në pragmatizëm.
tojë mesazhe të freskëta e plot brumë
për krijimtarinë e kolegëve të vet.
NJOHJA ME THEMEL
E MUZIKOLOGJISË
Përveç vlerave të larta profesionale, që
burojnë nga njohja me themel e
muzikologjisë, pra edhe e tematikës që
trajton, bie në sy një virtyt, i cili, sa më
shumë kohë kalon, aq më pak i pran-
ishëm është në jetën tonë të përditshme
e sidomos në mjediset artistike. Fjala
është për dashamirësinë. Në ditët tona,
vendin e saj, fatkeqësisht, e ka uzur-
puar me brutalitet smira. E, pra, këtë të
fundit kompozitori i shquar, eseisti dhe
publicisti Akil Koçi, jo vetëm që nuk e
njeh, por toleranca dhe shpirtgjerësia
që tregon, jo vetëm me gojë, - në
biseda e tubime gjithfarësh, ku mblid-
hen dashamirësit e këngës e të valles, -
por edhe me shkrim, na bën ta marrim
si shembull në punë e në jetë. Në një
frymë të ngrohtë kolegjialiteti dhe
nderimi për punën e të tjerëve, - përfshi
këtu edhe ata që e kanë sulmuar ose
janë përpjekur ta denigrojnë, - Akil
Koçi grish cilindo krijues të përqafojë
nocionin e respektit të ndërsjellë dhe
debatet të shndrrohen në kripën, pra në
shijen, që lezeton mirëkuptimin e gjet-
jen e rrugëzgjidhjeve të përshtatshme
për të ecur më përpara, edhepse de-
batet ngandonjëherë mund të zgjatin
pafund, mund të jenë të ndezura, plot
kundërthënie dhe acarime. Kryesorja
është që përplasjet e opinioneve të mos
nxiten nga keqdashja dhe smira, se
këto kanë prishur e do të vazhdonin ta
prishnin më tej jo vetëm harmoninë në
gjirin e krijuesve, por do t'i shkaktonin
dëme të pallogaritshme edhe vetë kri-
jimtarisë muzikore.
Këto mesazhe humane dhe
ngazëllyese, bashkë me thekset e
fuqishëm të atdhetadashurisë e të
shqiptarizmit të ndjeshëm deri në
dhembje, Akil Koçi na i sjell me një el-
egancë pa të dytë, ngaqë është i zoti që
gjërat e mëdha e jo njëlloj të thithshme
nga të gjithë, t'i hedhë në letër me stil
të rrjedhshëm e me gjuhë të kapshme.
Në faqet e këtij vëllimi, Akil Koçi gjen
rastin që, jo një herë, t'u shprehë
mirënjohjen të gjithë atyre që ia kanë
dashur të mirën ose që e kanë ndih-
muar në punë e në jetë.
Duhet vënë në dukje edhe
një përbërës me rëndësi të veçantë i
shkrimeve të Akil Koçit dhe pikërisht
fakti që, krahas përgëzimeve që bën
për veprat në përgjithësi e në veçanti,
nuk ngurron që, përmes argumenteve
të bazuara fort në një logjikë të shën-
doshë, t'i tërheqë aksh autori vëmend-
jen për të meta apo mangësi të
ndryshme, por gjithmonë me takt e
duke parashtruar apo sugjeruar rrugët
përkatëse, të cilat ai mendon se mund
të ndihmonin në kapërcimin e mangë-
sive dhe në përmirësimin e veprës që
merr në analizë.
Akil Koçi ka mbajtur mirë
parasysh të vërtetën, sipas së cilës çdo
LONDON NOVEMBER 2008 18
personalitet ka “ekuacionin” e vet, që e
dallon nga të tjerët dhe përfaqëson, -
që të huazojmë gjuhën e matematikës,
- një formulë të energjisë së tij. Person-
alitetin krijues e shquan shqetësimi i
përhershëm, vrrulli i pandërprerë, lufta
e parreshtur dhe e paepur me
vetveten*. Nga kjo pikëpamje person-
aliteti është entitet polemik. Jokon-
formizmi përbën mënyrën për të
ekzistuar të personalitetit dhe, njëher-
azi, shprehjen e përputhjes së tij me
vetveten. Pra, ky është dhe autenticiteti
i personalitetit. Ngadhnjimi në thelb
është krijimtaria, vepra, ajo pjesë e
pangatërrueshme e aksionit të person-
alitetit.
Shtrohet natyrshëm pyetja:
Çfarë kuptojmë me “vepër artistike”?
Në çdo fushë të jetës kuotat më të larta
cilësore mund të arrihen vetëm me për-
pjekje krijuese, novatore. Personaliteti
i vërtetë krijues zotëron dhe ushtron në
mënyrë të natyrshme e me lirshmëri
forcën mahnitëse për të mposhtur
vështirësitë, të cilat të tjerëve u duken
të papërballueshme.
mite dhe arketipa. Kurora e gjelbër e “lexon” termometrin, arti synon të
KARRIERA E NJË JETE
kësaj peme përfaqëson vetë pasurinë e marrë vesh çfarë do të thotë “të drid-
ËSHTË VEPRA E ASAJ gjallë, në lulëzim e përtëritje të pandër- hesh nga të ftohtit”. Ndërkohë që në
JETE prerë të personalitetit. Do të ishte shkencë ideali i njohjes synon mënjan-
paragjykim po të mendonim se nën imin ose zhdukjen e subjektivizmit në
hijen e drufrutorit madhështor nuk marrëdhëniet në shoqëri, arti synon të
Vepra artistike është produkt i shpirtit,
mund të hedhin shtat e të zhvillohen të kapë pikërisht subjektiven në këto
që shpërfill gjërat e thëna e të
tjera pemë të bëshme e të shëndet- marrëdhënie. Kjo nuk do të thotë që
stërthëna, anashkalon rrugëzgjidhjet e
shme. Sepse, nga ana e tyre, person- ndërmjet artit dhe realitetit ka ndonjë
gjetura më parë nga të tjerët, apo mod-
alitetet lindin personalitete. Ata të çarë, apo që midis artit dhe shkencës
elet që janë shndrruar në klishé. Pra, që
përfaqësojnë vatra të fuqishme en- kundërvënia është e pandreqshme.
bëmat e një njeriu, e një personaliteti,
ergjie humane, që janë në gjendje të Historia e artit e sidomos vlerat auten-
të cilësohen “vepër”, lipset të kapin
krijojnë klimën e përshtatshme sociale tike të artit, të cilat përbëjnë brumin e
maja cilësore, të shprehen me origji-
për krijimtari e progres. Personalitetet kësaj historie, - që nga Eskili e Sofok-
nalitet, frytshmëri dhe hijeshi e, - nuk
janë pionierë në fushën përkatëse dhe, liu, deri te Shekspiri apo O'Neil, nga
është pa rëndësi, - të kenë etikë. Kë-
si të tillë, bëhen katalizatorë dhe udhër- Pindari e Petrarka, deri te Molieri apo
sisoj bëmat marrin tiparet edhe të një
rëfyes për brezin e tyre dhe model për Montale, nga Apuleius e Bokaçio, deri
shembulli në shoqëri. Më tej akoma:
brezat pasardhës. Thjesht vetë ekzis- te Dostojevski e Th. Mann, nga Fidias
shëmbëllore mund të jetë jo vetëm një
tenca e një personaliteti të fuqishëm ka deri tek Brankushi, - janë dëshmi se
vepër artistike, por edhe një karrierë.
dhuntinë ta dinamizojë mjedisin njerë- ndërmjet artit dhe realitetit ka ekzistuar
Karriera e një jete është vepra e asaj
zor; rrezaton hir e magji, freski dhe gjithmonë një marrëdhënie e ngushtë,
jete. Kuptohet se një karrierë autentike
risi, si një magnet me fuqi tërheqëse të madje, si rregull, arti ka qënë një
nuk mund të përfytyrohet pa vokacion
pashtershme, duke lënë “gjurmë” të pasqyrim sui generis i realitetit.
autentik. Në këtë vështrim, vepra e një
pashlyeshme. Madje, jo vetëm me Po për cilin realitet dhe për cilin
personaliteti përbën tërësinë e
veprën, por edhe me mëdyshjet, ngur- pasqyrim është fjala? Përgjigjen na e
ndikimeve që ky ushtron, përmes
rimet, stepjet, telashet nëpër të cilat jep më së miri, - duke lexuar edhe
veprave të tij, përmes mënyrës së të
kanë kaluar në jetë, personalitetet midis rreshtave, - libri i profesor Akil
menduarit, përmes krejt mënyrës se si
mund të bëhen domethënës për të Koçit.
sillet në jetë, mbi bashkësinë në gjirin
tjerët**. Gjithsa parashtruam më lart, Së pari, në qëndër të shtjel-
e së cilës jeton e krijon, mbi brezat që
në librin e Akil Koçit ilustrohet gjerë- limit e të analizës së këtij autori është
do të vijnë. Nga kjo pikëpamje, mund
sisht përmes evokimit të katërmbëd- njeriu, në rastin konkret krijuesi në
të pohojmë se bashkësia njerëzore
hjetë figurash të shquara të muzikës fushën e muzikës. Krijuesi, me ndjesh-
“modelohet” nga personalitetet e
shqiptare. mërinë dhe me ndërgjegjjen e vet, bal-
shquara, sepse këta krijojnë trajta të
lëpërballë me botën që e rrethon, me
reja të menduari, që paraprijnë zhvil-
PËR CILIN REALITET DHE PËR shoqërinë e me vetveten. Paraqitja e
limet e nesërme.
CILIN PASQYRIM ËSHTË personalitetit krijues në këto marrëd-
Madje edhe ky “nesër”, për
FJALA? hënie përbën objektin e studimit të
shkak të veprimtarisë së pandërprerë
Akil Koçit, ngaqë e ka kuptuar mirë se
krijuese të personaliteteve, bëhet shpejt
Të lexosh termometrin nuk është njël- heqja dorë nga ky pikësynim, do ta
“dje”. E kështu më tej, në një zinxhir
loj si të ndjesh drithmat që të shkakton hidhte në krahët e artit për art. Për-
të pafund brezash krijues.
të ftohtit. Ky konstatim, i cili në termat shkrimi i rrënjës, i kërcellit dhe i luleve
Kur themi që personaliteti krijues është
e të folurit të përditshëm shtron një është objekt i botanikës, ndërsa zbu-
pjella e epokës së vet, nuk kemi thënë
problem teorik themelor, më duket se limi e shpalosja e ndjeshmërisë dhe e
përveçse një pjesë të së vërtetës, sepse
shënon, mutatis mutandis, vijën mendimeve të njeriut ndaj luleve, për-
realiteti është shumë më i pasur. Mund
ndarëse ndërmjet njohjes shkencore bën objektin e artit. Thënë ndryshe:
ta përfytyrojmë personalitetin si një
dhe artit në marrëdhëniet e tyre me re- asgjë nga çka është njerëzore, nuk
drufrutor të madhërishëm, me rrënjë të
alitetin. Në një kohë që shkenca e mund të jetë e huaj për artin, ose, siç
ngulura thellë në traditë, në histori, në

NGA NDUE UKAJ
T
itulli i lartëshkruar i këtij teksti
është i huazuar nga satira e
fuqishme e Atë Gjergj Fishta
"Nën hajat të parrizit", të cilën autori e
shkroi me 1914. Pra pikërisht në kohën
e tensioneve të mëdha nacionale
shqiptare dhe vlimeve të shumta bal-
lkanike, kur jeta e përgjithshme na-
cionale karakterizohej nga një kaos i
vërtet. Kjo satirë e fuqishme, e për-
shkuar nga diskursi sarkastik i ashpër,
sado e shkruar afërsisht një dekadë më
parë, me idetë themelore të saj korre-
spondon thellë me të sotmen na-
cionale, sikundër në Kosovë po ashtu
në Shqipërie e hapësira tjera shqiptare.
Edhe pse si rezultat i ndryshimeve të
natyrshme, problemet nacionale
shqiptare, në planin e jashtëm politikë
nuk janë identike me ato të që ishin
para një shekulli, ndërkaq qenësisht,
problemet e brendshme të jetës sonë
praktike s'kanë ndryshuar fare. Madje,
nëse e kontekstualizojmë satirën e
Fishtës brenda hapësirave të sotme
shqiptare, shohim se idetë të cilat i ar-
tikulonte autori, janë krejtësisht iden-
tike dhe konotojnë fuqishëm me botën
se sotme shqiptare, edhe përkundër
kësaj diference të madhe kohore. Ar-
tikulimet e Fishtës mund të lexohen
sikur artikulime të shkruar dhe
dedikuara për receptuesin e sotëm
shqiptar. Prandaj leximi i kësaj satire,
sidomos në ditët e sotme, kur shqip-
tarët shkojnë dhe i bëjnë lavdi mar-
rëzisë, krimit, diktaturës, dhunës, do të
mund të ndihmonte shumë për të njo-
hur e rinjohur probleme të ashpra të
jetës sonë nacionale, që janë bërë diga
të fuqishme që pengojnë në rrugën e
konsolidimit dhe përparimit si komb.
Mbi të gjitha, leximi i kësaj satire të
shkëlqyer të shkrimtarit tonë brilant,
mbetet alternativ shembullore për të
zgjedh rrugë të shëndosha dhe progre-
sive, në vend të atyre që ndërtojnë
idhuj krimit e marrëzisë.
Personazhi e Shën Pjetëri në derë të
Parrizit mediton për fatin e shqiptarëve
dhe ky fat është i mbuluar nga një tis i
zi dhe absurd. Duke biseduar me
Djallin dhe Skënderbeun ai thotë se
na jep të kuptojmë Akil Koçi, nuk
duhet të jetë e huaj.
Së dyti, duke i këqyrur gjërat
jo vetëm nga këndi i një përvoje thjesht
vetjake, por nga ai i një përvoje artis-
tike gjithëpërfshirëse, Akil Koçi kon-
staton se arti muzikor, duke ndjekur
pikësynimin e përshfaqjes së njeriut në
marrëdhëniet ballafaquese me
shoqërinë dhe me botën e vet të brend-
shme shpirtërore, është ipso facto jo
një lulëzim në hava, por “njohje dhe
vetënjohje”, që të përdorim një shpre-
hje të Th. Gotjesë.
Së treti, veprën e Akil Koçit
e përçon një fill i kuq, sipas të cilit arti
muzikor nuk është pasqyrim pasiv dhe
fotografik i realitetit dhe as produkt ek-
skluziv i vrojtimit. Mekanizmat e
pasqyrimit në art janë pafundësisht më
komplekse se mjetet artistike dhe kanë
karakter krejt të veçantë. Nga kjo pikë-
pamje, marrëdhëniet ndërmjet imazhit
artistik dhe reales janë rrënjësisht të
ndryshme. Në fund të fundit, janë
pikërisht simboli, metafora, miti apo
elemente të tjerë, ata i japin tonin e
fizionominë veprës muzikore.
Së katërti, realiteti i artit nuk
duhet ngatërruar me realen e inkor-
poruar në të. Gjithashtu, arti nuk mund
Shqiptarët janë
si i do armiku
Leximi i satirës së At Gjergj Fishtës "Në hajat të parrizit", në
ditët e sotme, kur shqiptarët i bëjnë lavdi marrëzisë, krimit,
diktaturës, dhunës, nderojnë idhujt më antiperëndimorë që ka
pasur kombi, ndihmon dukshëm për të njohur e rinjohur
probleme të ashpra të jetës sonë nacionale.
"shqiptarët janë çorodit krejt", apo në
trajtat e tjera tragjike "kanë dal faret",
prandaj as që ju shkon mendja të
trokasin në derë të parrizit për të
kërkuar shpëtimin. Pikërisht për këtë
Shqipëria s'e gjen shpëtimin. Në këtë
mënyrë, shqiptarët luajnë pavetëdi-
jshëm lojën e djallit. Të paftë për të ud-
hëhequr, për të pas lider të fuqishëm,
të ndarë e përçarë, shqiptarët heroin e
tyre Skënderbeun e kanë në fjalë e në
libra dhe jo në zemër. Sa trishtueshëm
klithë teksti i Fishtës. Po për këtë, ata
kanë devijua dhe as që kanë mendjen
të trokasin në derën e parajsës për të
kaluar nëpër katharsisin e domos-
doshëm në rrugën e lartësimit si komb,
të cilin Fishta e shpreh se intencë qël-
limmire të kësaj satire. Teksti i Fishtës
nënkupton tragjiken e shqiptarëve që
kanë humbur parajsën, prandaj me
artin e satirës troket në ndërgjegjen e
çiltër: ata duhet të rikthehen në këtë
derë simbolike për të gjetur shpëtimin
për Shqipërinë. Teksti i kësaj satire të
ngjeshur me mendime soci-politike,
të reduktohet kurrsesi vetëm në njohje.
Ai është para së gjithash krijimtari.
Duke inkorporuar në veprën muzikore
lëndën e realitetit përmes filtrit të sub-
jektivizmit, njeriu, - në këtë rast kom-
pozitori apo muzikologu, - krijon një
realitet të ri, realitetin artistik, që është
krejt tjetër nga realiteti i mirëfilltë. E,
pra, një tjetër mësim që del nga anal-
izat e Akil Koçit, është se, në varësi të
koncepteve dhe prirjeve të secilit kri-
jues, mund të kemi të bëjmë edhe me
shndrrimin e autonomisë relative të
artit, në autonomi absolute, apo në
pavarësi të plotë.
Zbërthimi analitik i Akil
Koçit, arti i asgjësë
Tjetër përfundim, tek i cili na çon sër-
ish zbërthimi analitik i Akil Koçit,
është se një art i asgjësë, nuk mund të
jetë më shumë se asgjë. Përjetësia e
artit të vërtetë rrjedh nga vetë natyra e
tij e hapur, nga fakti që ai nuk i ka
shterur mundësitë për t'u përkryer par-
reshtur, duke u çapitur në një hap me
gjithçka përparimtare, të kohës. Një
gjë është e pamohueshme: për aq kohë
sa do të ekzistojnë njerëz, pra kon-
ndërtohet nëpërmjet një bisedë dra-
matike për fatin e zi të shqiptarëve,
mes tre personazheve të cilët bartin
kuptime të fuqishme simbolike e se-
mantike: Shën Pjetri, Skënderbeu dhe
Djalli. Shën Pjetri, figurë që shpreh një
kod religjioz e kulturor, është rojtarit i
derës së Parajsës, prandaj ai shpreh
habinë, pyetjen e dilemën pse shqip-
tarët nuk trokasin një kohë të gjatë në
derë të parajsës. Dhe kështu Fishta
sikundër riciklon reminishencën e
mbuluar nga shtresat e mjegullta,
nëpërmjet simbolikës së moralitetit.
Kjo reminishencë përçon kuptime am-
bivalente. Autori këtu godet fuqishëm
përmes sarkazëm së thellë ata shqiptar
që nuk e duan pendimin, ata që s'pen-
dohen. Dhe kështu ata as që duan ta
zgjedhin rrugën e mirë të përparimit
nacional, por përkundin verbërisht të
këqijat dhe hijet e zaza që vërtiten mbi
tokat shqiptare. Kjo ndodh ngase, siç
do del nga dialogu i Shën Pjetërit,
shqiptarët janë pre e veseve të këqija,
tradhtisë, krenarisë së madh, ko-
sumatorë të artit, ka për të ekzistuar
edhe arti, bashkë me historinë e vet. Si
ka për të ecur, çfarë ndryshime e pa-
surime do të pësojnë mënyrat konkrete
dhe format e ardhshme shprehëse në
art e veçanërisht në muzikë, nuk kemi
mundësi të bëjmë parashikime.
Tek lexojmë Eskilin, Sofokliun apo
Euripidin, Platonin apo Aristotelin,
Virgjilin apo Ovidin, Iliadën apo Odis-
enë e Homerit, futemi në një botë të
zhdukur dhe njëherazi të pranishme, të
prekshme, të bukur dhe edukuese.
Të njëjtën ndjesi përjetojmë edhe kur
këqyrim partiturat e dëgjojmë tingujt e
Verdit, Beethovenit, Vagnerit, Moxar-
tit, Shubertit, Listit apo Kukuzelit.
Këta fizikisht nuk gjallojnë më, por
drithmat e zemrave të tyre rrahin pa-
pushim me ëmbëlsinë e kordave të vi-
olinës së Stradivariusit. Ars longa...
Në mbyllje të këtyre shënimeve dëshi-
roj të theksoj se kopertina e librit
mishëron përputjen e plotë të person-
alitetit të autorit me përmbajtjen e
mesazhin që kumton. Ngjyra e bardhë
“lan” me argjend emrin e jetëshkrimin
e profesor Akil Koçit e në mënyrë të
veçantë lirën apo çiftelinë, së cilës i bie
jo me hark të zakonshëm, por me penë.
Kjo e fundit derdh në letër njëherazi
prracisë, rrenës, patriotizmit të rremë,
adhurimit të gabuar... Kur lexojmë
këto implikime që ngërthen teksti i
Fishtës, nuk mund të mos shtrojmë sot
pyetjen e dilemën e madhe: A nuk ko-
rrespondon kjo sekuencë trishtueshëm,
me aktin më të çoroditur dhe më të
marrë që ndodhi para pak ditësh në Pr-
ishtinë, ku struktura politike pretendo-
jnë ta rehabilitojnë diktaturën e egër të
Enver Hoxhës? Shqiptarët në vend se
të trokasin në derë të parrizit dhe të
hyjnë në procesin e spastrimit, kathar-
sisit të domosdoshëm për të filtruar
idealet, ata bëjnë të kundërtën, shkojnë
dhe ndërtojnë tempuj imagjinar, ku i
përkulen verbërisht diktatorit më të
çmendur që ka njohur historia. Në këtë
mënyrë ata enden kotësisht në një
labirinte të tmerrshëm të këqijave pa
fund.
Dialogu i Skënderbeut më Djallin për-
shkohet nga tone dramatike, ku shpër-
faqet një realitet i vrazhdë shqiptar.
Ndërsa kulmi i tij arrihet kur djalli i
thotë Skënderbeut se emri i tij është në
nota (në veprat muzikore) dhe gërma
(në veprat letrare e publicistike).
Gjithashtu, nuk është rastësi që ngjyra
e notave në pentagram nuk është e
zezë, si zakonisht, por e kuqe. Shp-
jegimi është se, krahas lirizmit të lirës,
notat mbartin epikën tonë legjendare,
të shkruar me lumenj gjaku gjatë
shekujve. Nga ana tjetër, e kuqja dhe e
zeza e kanë “hak” ta pushtojnë
mbulesën e parme dhe të pasme të lib-
rit, ngaqë betimi më i shënjtë i shqip-
tarit është bërë e do të vazhdojë të
bëhet jetemot mbi Flamurin Kuqezi!
Konceptuesi dhe realizuesi i kopertinës
i ka mbajtur fort parasysh këto gjëra,
në kontekstin që, Akil Koçi, përpara se
të jetë kompozitor e artist i madh, është
shqiptar i madh! Si i tillë, i ka hije të
jetë i qarkuar nga kaq ngarkesë emo-
cionale: e bardha, e kuqja dhe e zeza
ngjizin sëbashku një “trio” që rrezaton
tinguj e jehona të fuqishme, në një at-
mosferë të shëndetshme mëmëdhetare-
mbarëkombëtare.
* Më 1 shtator 2008, forumi
ALBSHKENCA promovoi në Tiranë
librin e kompozitorit të njohur kosovar
Akil Koçi "Vibracione të shpirtit
shqiptar", që doli në dritë në Bukuresht
nga Shtëpia Botuese "Librarium
LONDON NOVEMBER 2008 19
libra, por nuk dihet nëse është në
zemër të shqiptarëve. Klithma se Skën-
derbeu nuk është në zemrat e shqip-
tarëve, mbetet një klithmë tragjike.
Diskursi i ashpër satirik i Fishtës në
fund të këtij teksti shpërthen në një
paradoks të papritur dhe tekstit i jep
një përfundim shpresëdhënës. Bisedën
dramatike mes Djallit dhe Skënderbeut
e ndërprenë Shën Pjetëri, i cili thotë se
"për inad të Djallit dhe Shqiptarëvet,
Zoti ka me mbajtë Shqypninë më
kombë me nder e me lumni". Leximi i
kësaj satire një shekull pas dhe nxjerrja
e kaq shumë problemeve identike në
jetën tonë, nuk ka sesi të mos trondit
shumë. Dhe për fund nuk ka sesi. Në
Prishtinë, adhurimi i figurës së Enver
Hoxhës mbetet ngjarja më ogurzeze që
vërtitet mbi tokat shqiptare tash e dy
dekada. Prandaj sot kemi nevojë më
tepër së kurrë ta rilexojmë Fishtën e
Madh. Ngase vepra e tij është një ref-
erencë e fuqishme, e cila vërtet mund
të ndihmon në çdo kohë. Sidomos në
kohë të vështira.
Haemus" e Shoqërisë Kulturore
Shqiptare "Haemus". Redaktor i librit
është Akademik K. Kyçyku. Ai shpre-
het per gazetën TemA se “Nuk jam
muzikant dhe prej kohësh e kam
nuhatur se nuk mund të bëhesha i tillë,
paçka se kam pasur veshë, sikurse
thuhet. Në rininë e hershme pata nd-
jekur disa vjet me radhë një kurs për
violinë. Rezultati : sa herë interpretoja
ndonjë motiv, të pranishmit, në rast se
dëshironin të duronin deri në fund,
duhej t'i taposnin veshët me dyllë, jo
me pambuk!
Sidoqoftë, muzikën e kuptoj dhe e shi-
joj, qoftë popullore, e lehtë e sidomos
klasike. E, pra, mendimet që kam
shfaqur në pasthënien për librin e pro-
fesor Akil Koçit, janë thjesht të një
dashamirësi të muzikës”.red-Dh.H.
* Cituar sipas Virgil Sorin, Personali-
tate de succes (Personalitet i suk-
sesshëm), Shtëpia Botuese Albatros,
Bukuresht, 1987, f. 16.
** Kopi Kyçyku, O istorie e teatrului
universal (Një histori e teatrit botëror),
tekst universitar, Shtëpia Botuese
E.R.A. , Bukuresht, 2008, f. 378.
 LONDON NOVEMBER 2008 20

Bar Restorant Prizreni

Ju
ofrojmë
mikpritjen
shqiptare
Vetëm tek Bar Restorant Prizreni do të
gjeni kuzhinën e papërsëritshme
shqiptare, kuzhinën mesdhetare si dhe
atë të kombinuarën shqiptaro-turke.
Nga Prizreni nuk do të mbeteni asnjëherë
të zhgënjyer Ejani dhe binduni për këtë
Lumi ju mirepret
Ofertë
nëse vërtet dëshironi të pini një
Të gjitha kampionatet Mish,
sallatë kafe të qetë, nëse dëshironi një
Oriz ambient të këndshëm dhe komod
e futbollit LIVE £ 3.50
nëse kërkoni cilësi të lartë
shërbimi LUMI Ju mirëpret
2 minuta nga stacioni i trenit
Seven Sisters
643 Seven Sisters Road
London N15 5LE
Tel: 07782559849
LUMI
LUMI HAND
CAR WASH
From

NDËRRIM GOMASH TË REJA DHE TË VJETRA

PREJ £9.99 LARJA E MAKINËS
SUAJ KUSHTON £3.99
Adresa
Ofertë £3.99
678 Seven Sisters Road
London N15 5LE 65-67Stamford Hill
Tel: 07782559849 London N16
 LONDON NOVEMBER 2008 21

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës

apo lokalit tuaj; karrige, tavolina, dollapë,
krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së shkëlqyer.
Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.
E.U. FURNITURE LTD.
Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road
Transporti falas kudo London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651
E-Mail: sales@eufurniture.co.uk
që të jeni në Londër www.eufurniture.co.uk

NGA EUGEN SHEHU
ritur erërash e stuhish, përkun-
R dur gjëmimesh e krismash, liria
e shqiptarit ka ardhur së pari
duke gjetur rrugën e zemrës. Mandej
atdheun e kanë matur me largësinë prej
vatrës atërore, në shënjestër të
pushkës. Mandej fisheku i pushkës ka
mbajtur turravarapin në brigjet e përg-
jakur të Shqipërisë etnike. Ky rit i
lashtë nuk ka qenë askurrë legjendë.
Përkundrazi një realitet sa i dhimb-
shëm aq madhështor, sa i prekshëm aq
edhe fluid, ai do të ekzistonte kurdo-
herë si kundërpërgjigje e mendimit dhe
veprimit vrastar të fqiut të lindjes e
perëndimit, të veriut dhe jugut.
Kufijtë tanë etnikë të rrud-
hur në decenie, nuk mund të na akuzo-
jnë ne shqiptarët për sjellje burrecësh.
Përkundrazi, ne i kemi ëndërruar të
pashkelshëm ata kufij edhe në çastet e
lume të flijimit. Ata kufij akuzojnë
tjetërkënd që prej kohësh kanë dashur
të na shtijnë në humbellat e historisë.
Por ne nuk jemi pajtuar me këtë fat të
mbrapsht, ne kemi ngarendur kurdo-
herë në emër të legjendës së lirisë. Në
vargun e madh të burrave të
Shqipërisë, në plejadën e ndritur të
pararendësve, mban vendin e vet të
merituar, trimi, luftëtari, vëllai, prindi i
dhembshur, komandanti- vetëtimë,
Tahir Sinani.
U lind më 6 maj 1964, në
fshatin Gri të Tropojës, në shtetin amë
shqiptar. Fshati Gri, mban në gurët dhe
drurët e tij, një histori luftërash të përg-
jakshme, në mënyrë të veçantë me
fqinjët tanë veriorë, serbët. Aty në kul-
lën e madhe të Sinanajve në vitet 30 të
shekullit që lamë pas, Mal Halili, i jati
i Tahirit, do të luftonte kundër inter-
vencioneve ushtarake serbe, për t’u
renditur më pas në rreshtat e luftë-
tarëve shqiptarë kundër okupatorit.
Mal Halili ishte prej së jëmës, nip i
Mic Sokolit, këtij burri që u shndrrua
në legjendë, në vitet e lavdishme të
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Me
vrullin luftarak, mençurinë në biseda
dhe fjalën e rëndë si guri, Mal Halili do
të respektohej në vitet e Luftës së Dytë
Botërore jo vetëm në fshatin Gri por
edhe më gjerë.
Në këtë mjedis pothuajse
epik, ku natyra e bukur shqiptare pat
derdhur gjithë mrekullinë e saj, Tahir
Sinani do të kalonte fëmijërinë e vet,
ashtu sikundër gjithë fëmijët e tjerë në
shtetin amë. Por, në vetëdijen e
djaloshit truphedhur, pak nga pak do të
zinte vend ligështimi. Përkrah babës
Mal, ndërsa shkonte verës nëpër kul-
lota alpine, do të shihte ushtarët e ar-
matosur deri në dhëmbë që ruanin
kufirin. Çfarë ironie paska mbajtur në
thellësi kohërash fati i shqiptarëve.
Vëllezër të ndarë më dysh, me mure
gjaku lartësuar me tela gjembash,
sprovë e fëlliqësive evropiane qysh në
fillime të shekullit të njëzet. Qysh
atëherë në shpirtin e madh të Tahir
Sinanit lindej e rritej ideja e rrafshimit
të kufijve midis shqiptarëve, ajo që
rëndom quhet bashkimi i kombit në
kufijtë e vet etnikë.
Mësimet e para Tahiri i merr
në shkollën e fshatit, ndërsa të mesmet
në gjimnazin e qytetit Bajram Curri.
Tashmë ai ka një ëndërr, të studiojë
artin e luftës dhe në bashkëbisedim me
të jatin, Malin ja shpreh hapur atij
dëshirën. Vet Mal Halili mbushet me
krenari sepse njeri nga nëntë fëmijët, i
gjashti, Tahiri sypatrembur dhe plot
gjallëri do të studionte artin e luftës.
Për plakun trim, kjo do të thoshte që ai
LONDON NOVEMBER 2008 22
TAHIR SINANI DËSHMOR I ATDHEUT
do të ecte padyshim në gjurmë të
gjyshit të vet, trimit Mic Sokoli. Bur-
goditeshin formacionet e UÇK-së në
këto treva dhe pas kësaj të fillonte
rëria e njohur e atyre anëve përcillej në spastrimi etnik i popullsisë së pambro-
këtë mënyrë nga gjenerata në gjeneratë jtur civile. Pas kësaj, cilatdo që të ishin
duke marrë kuptime dhe dimensione të vendimet e marra në Rambuje,
reja. Beogradi nuk do t’i lëshonte askurrë
Artin ushtarak, Tahir Sinani këto troje, duke iu rikthyer ëndrrës së
do ta mësonte në bankat e shkollës si vjetër shovene për “Stara Serbinë”.
edhe poligonet taktike të Zall-Herrit, Përballë kësaj gjendjeje tejet të rëndë,
kështu quhej qendra stërvitore, pak trupat e UÇK-së duhej të kryenin sfida
kilometra në veri të Tiranës. Shtatlartë të tjera. Në mënyrë të veçantë në
dhe shumë i gjallë Tahiri do të fillonte marsin e vitit 1999, serbët po “pas-
qysh në fillim respektin e shokëve dhe tronin” etnikisht në Kosovë, duke për-
të komandës eprore. Në mbarim të vitit shkallëzuar operacionet e tyre. Kufijtë
të parë mësimor, në shkresën që për- shqiptarë me Kosovën, si ata të shtetit
cillte studentët për në vitin pasardhës, amë dhe ata me Maqedoninë apo
përbri emrit të Tahir Sinanit, pos të Malin e Zi, u populluan me banorë
tjerave shkruhej: “Studion dhe thel- kosovarë të pambrojtur që largoheshin
lohet në mënyrë të veçantë në ligjet e frikshëm nga vendlindja vetëm e
Artit tonë Ushtarak Popullor. Ka mar- vetëm për t’i shpëtuar terrorit të Millo-
rëdhënie shumë të mira me eprorët dhe sheviçit. Tahir Sinani në këto momente
shokët e vet. Përpiqet në çdo rast të shumë të vështira për UÇK-në, jo
ndihmojë ndonjë student të dobët.” vetëm që do të ndërmerrte operacione
(Arkivi i Ministrisë së Mbrojtjes- të guximshëm të qëndresës por do të
Tiranë. Fondi “Shkolla Zall-Herr” viti mbante lart moralin e vartësve, duke
1983) udhëhequr me gjakftohtësinë dhe
Bashkënxënësit e Tahirit, ata trimërinë karakteristike të tij. Ai do të
qindra djem të shkuar në Zall-Herr për merrte në disa raste në mbrojtje vargun
të studiuar artin e luftës, nuk mund të e gjatë të njerëzve që i drejtoheshin
harrojnë kurrsesi djaloshin nga Kukësit, duke bashkërenduar detyrat
Tropoja, me atë theksin e bukur verior, edhe me kuadro të tjerë të ushtrisë
i cili ishte bërë mjeshtër i përdorimit të shqiptare në këtë rajon. Në frontin e
të gjitha llojeve të armëve. Në këtë luftës, i cili shtrihej prej Kalasë së
mënyrë Tahir Sinani me kureshtjen që Dodës e deri në Doberdol emri i Tahir
e ndiqte pas, u bë në dy vitet e shkollës Sinanit do të përcillej me respekt nga
në Zall-Herr jo vetëm njohës në per- qindra luftëtarë të UÇK-së të ardhur
djemve të Kosovës, në mbijetesën e ilegale, me ç’rast ranë në kurth dy-tre
feksion i këtyre armëve, por edhe nga të gjitha anët e botës.
tyre ndaj dhunës gjenocidale të ushtarë serbë. Aty ishte dora dhe
zotërues i tyre. Emri dhe fotoja e Por në mënyrë të veçantë,
Beogradit. mendja e Tahir Sinanit.
djaloshit të Tropojës do të rrinte kur- talenti ushtarak i Tahir Sinanit do të
Dhe bijtë e Kosovës martire, Mjeshtër i manovrës taktike
doherë në krye të studentëve të tjerë, potencohej në luftën e Pashtrikut, e cila
ata që u rreshtuan në radhët e UÇK-së, por edhe i zbulimit, kalkulues i çudit-
ndërsa me mbarimin e shkollës, ko- ishte padyshim një prej fragmenteve
do ta njihnin Tahir Sinanin që në ak- shëm i pritave, parashikues i
manda ushtarake aty do të vendoste: më heroik të operacionit të planifikuar
sionin e parë, në Qafën e Pagarushës, veprimeve të armikut, Tahir Sinani
“Titullimin oficer të Tahir Mal Sinanit nga Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së
ku brenda 1 orë e gjysëm luftimi, falë brenda pak javëve do të udhëhiqte një
për rezultate të larta në të gjitha nivelet dhe që mbante emrin e koduar “Shig-
intuitës dhe zgjuarsisë së Tahirit, do të efektiv prej 120 luftëtarësh, në detyra
e përgatitjes ushtarake.” (Arkivi i Min- jeta”. Në bazë të planizimit të këtij op-
asgjësohej një bandë prej 19 vetësh e luftarake të një rëndësie të veçantë.
istrisë së Mbrojtjes-Tiranë. Fondi eracioni parashikohej që lufta guerile
paraushtarakëve serbë, të cilët patën Emri i tij do të përcillej me respekt jo
“Shkolla Zall-Herr” Reparti... viti e deriatëhershme të shndrrohej në një
terrorizuar për dy javë rresht banorët e vetëm në Tropojë e Kukës ku njihej
1984) luftë frontale përgjatë kufirit Kosovë-
asaj treve. Në ditët dhe javët që rrod- qysh më parë, por sidomos në shtabin
Ç’prej këtij viti dhe deri në Shqipëri. Faza e parë e këtij operacioni
hën më pas, komanda e lartë e UÇK- e UÇK-së. duke parë pikërisht këto
mars të vitit 1998, Tahir Sinani ka ishte sulmi për hapjen e korridorit të
së do të shihte në personalitetin e karakteristika si dhe duke njohur
kryer disa detyra në efektivat e ushtrisë Koshares, i cili u kurorëzua me sukses,
spikatur të Tahir Sinanit jo vetëm dashurinë e madhe të Tahirit për vise
shqiptare. Pavarësisht prej qëllimeve ndërsa faza e dytë parashihte luftën e
ushtarakun e talentuar dhe guximtar, të Kosovës dhe krejt Shqipërisë etnike,
politike që udhëhiqnin ushtrinë e kë- rregullt në frontin e Pashtrikut. Nëse
por edhe vëllanë më të madh të bijve komanda e lartë e UÇK, e emëron atë
tyre viteve, pavarësisht prej ideologjisë mbrojtja e fuqishme serbe në Pashtrik
të Kosovës, të cilët linin familjet, kul- komandant të repartit “Arbëri” duke i
që kishte kapluar klasën politike në do të çahej, atëherë sipas planit në fjalë
lat, shkollat dhe qytetet evropianë dhe dhënë detyra speciale në prapavija të
shtetin amë, djaloshi tropojan kreu me mësymja do të vazhdonte më tej në
rreshtoheshin nën komandën e burrit të ushtrisë sërbe. “Efektivat e njësitit spe-
përkushtim dhe aftësi të rralla të gjitha drejtim të Rahovecit ku do të mund të
Tropojës, për lirinë e amëshuar të tro- cial “Arbëri” po kryejnë detyra të
detyrat e ngarkuara, në të gjitha fron- rimerrej qyteti i Prizrenit. Më pas, for-
jeve shqiptarë. rrezikshme në prapavija të armikut sa
tet. Nëse vëzhgon me kujdes dhe cat operative të Pashtrikut, të Koman-
Dihet tanimë se në marsin e duke i ardhur në ndihmë popullsisë
imtësi çdo lëvizje dhe prirje të tij, duara nga Tahir Sinani do të
vitit 1998, Adem Jashari së bashku me civile të paarmatosur, aq edhe duke or-
vëren se Tahir Sinani është indiferent bashkëvepronin edhe me njësitë e tjera
pjesën dërmuese të familjes së tij, u ganizuar dhe kryer aksione të befa-
ndaj propagandave boshe në radhët e luftarake të Rrafshit të Dukagjinit dhe
shndrrua në legjendë jo vetëm të sishme, të shpejta, vdekjeprurëse për
ushtrisë shqiptare. Ai si pakkush, u Drenicës dhe të ndihmuar nga forcat
Prekazit e Drenicës, por të krejt formacione serbe që veprojnë të
është larguar detyrave që mund ta ajrore të NATO-s do të mund të ndal-
Kosovës martire. Situata pas kësaj për- shkëputur.” (Sipas informacionit në
lidhnin me politikën dhe ka pranuar nin përfundimisht dhunën e makinës
leshje mund të përkeqësohej nga çasti Ministrinë e Mbrojtjes-Tiranë, dt.19
përherë vështirësitë, qofshin këto edhe ushtarake serbe.
në çast. Në këto momente, Tahir Sinani qershor 1998)
të mëdha, vetëm e vetëm të jetë pranë Dihet tanimë se ditët e para,
kthehet në qytetin e Kukësit dhe Në janarin e vitit 1999,
shokëve të vet, apo pranë vartësve që operacioni i Pashtrikut nuk mund të re-
ndërhyn pranë komandës ushtarake të Evropa nuk mund të fshihte më mi-
deri në fund i konsideroi si vëllezërit alizohej sipas planizimit luftarak.
divizionit aty, që të njoftohen sa më zoritë e kasapit të Ballkanit. Diploma-
më të vegjël. Armiqtë tanë, duke parandjerë
parë ushtarët zbulues rezervistë dhe të cia amerikane nëpërmjet kanaleve të
Në fillim të vitit 1998, në rrezikun, u përpoqën të mbanin me çdo
dërgohen ata në buzë të kufirit. Në shumtë pati nxjerrë në dritë të diellit
mënyrë të veçantë për shqiptarët pranë kusht Pashtrikun, duke vënë në dis-
bashkëpunim po me këtë komandë, masakrën e Reçakut, duke i treguar
kufijve me ish-Jugosllavinë, u duk pozicion të mbrojtjes tanke dhe auto-
Tahir Sinani merr masa të menjëher- botës se rreziku që u kanosej shqip-
qartë se makina e dhunës serbe po blinda. Tahir Sinani, në bashkëpunim
shme për forcimin e vrojtimit dhe të tarëve dhe gjithë myslimanëve të Bal-
ndizte motorët për të filluar kas- të ngushtë edhe me prijës të tjerë të
zbulimit, në mënyrë të veçantë në fsha- lkanit ishte eminent. Grupi i Kontaktit
aphanën. Dhjetëra djem të Kosovës, të UÇK-së, duke parë se mund të derdhej
trat kosovarë që ndodheshin në kufi me pati vendosur për bisedime në Ram-
shkuar në pranverën e vitit 1998 në gjak i panevojshëm, vijuan luftimet me
shtetin amë. Kur në 16 prill të po këtij buje, ndërsa Milosheviçi bënte hesape
shtetin amë, dëshmuan për maltretimet artileri, duke e kombinuar këtë me
viti, një repart i ushtrisë serbe hapi të tjerë. Rreth 70 mijë forca serbe për-
e shkallëzuara me një ftohtësi matem- grupe snaiperash, të cilët patën depër-
zjarr në afërsi të Qafës së Morinës, gatisnin në dimrin e vitit 1999, një
atike të Beogradit. Tahir Sinani i vë- tuar diçka në territoret e Pashtrikut dhe
kundër kufitarëve shqiptarë për të parë mësymje të fshehtë dhe frontale të tru-
mendshëm ndaj këtyre ngjarjeve, kryenin ende luftime të tipit guerril. Në
reagimin e tiranës, në vendin e quajtur pave të Beogradit, në mënyrë të
ndjen së brendshmi se ka ardhur ora e ditët që vijuan më pas, forcat operative
Pobreg kufitarët shqiptarë u kundër- veçantë në pjesën qendrore dhe lindore
apelit të madh. Fshehtas ai bisedon me të Pashtrikut realizuan me sukses edhe
përgjigjen, ndërsa në brendësi të të Kosovës. Kjo mësymje do të shër-
njërin prej vëllezërve të tij dhe i kum- luftën frontale. “Provat e vështira si in-
Kosovës, u kryen edhe dy-tre veprime bente për dy qëllime. Së pari, të
ton se së shpejti do të jetë përkrahë struktor i stërvitjes së trupave dhe i

kuadrove, si komandant i njësitit spe-
cial si komandant i Brigadës, ishin të
mjaftueshme për Shtabin e fjala është për civilët. Kush është fajtor
Përgjithshëm të UÇK-së, për ta
emëruar Tahir Sinanin, komandant të
zonës së Pashtrikut... Luftimet dhe
betejat në malet e Shkozës, në majën e
Kikës, në luginën e Smonicës, betejat e
Mollopovcës, Homocit, Rahovecit,
Mileshës, sidomos përgatitja e zhvil-
limi i operacionit “Shigjeta” lartësuan
më tej aftësitë dhe figurën e koman-
dantit Tahir Sinani dhe shtabit të drej-
tuar prej tij.” (Revista “Pavdeksia”
Tiranë shtator 2002)
Ofensiva trimërore e luftë-
tarëve të UÇK-së në prill-majin e vitit
1999 do të bënte që forcat serbe të linin
me shpejtësi teritoret e pushtuara në
Kosovë. Me intuitën dhe zgjuarsinë e
tij, Tahir Sinani do të ndikonte edhe tek
prijës të tjerë të UÇK-së që ofensiva të
mos kishte luhatje, ajo të ishte kurdo-
herë në rritje sepse vetëm kështu mund
të shndërrohej ortek të fuqishëm për të
shkuar deri në kufijtë e amëshuar të
lirisë. Lidhur me luftimet heroike të
këtyre ditëve, kapiteni serb Vukashin
Gajiç, i kapur rob nga luftëtarët e
UÇK-së, midis të tjerave do të shkru-
ante tekstualisht në fletoren e shën-
imeve: “Mjaft nga ushtarët tanë duan
të braktisin frontin por policia
ushtarake dhe forcat speciale na rretho-
jnë garnizonet ushtarake dhe tentativa
më e vogël për dezertim shpërblehet
me pushkatim.” (A.Imaj “Feniksi i
lirisë” Tiranë 2001, faqe 157)
Dihet tanimë se në mesin e
qershorit 1999, forcat serbe po largo-
heshin plotësisht nga Kosova. Të parët
kosovarë u dukën në kufijtë me shtetin
amë duke dashur t’i jepnin fund sa më
shpejt eksodit biblik të tyre. Kur serbët
firmosën Marrëveshjen e Kumanovës
(e cila në të vërtetë ishte akti i turp-
shëm i kapitullimit të tyre) gëzimi i mi-
jëra ushtarëve të UÇK-së ishte i
pandalshëm. Çuditërisht ky gëzim nuk
ravijëzohej në ata sytë e mprehtë të
Tahir Sinanit. Burri dhe ushtaraku i tal-
entuar, i thërrisnin njëherësh arsyes për
të gëzuar por edhe trishtimit për pjesë
të tjera të truallit arbëror, të mbetura
jashtë kufijve etnikë dhe që shtypja
sllave vepronte me po atë egërsi sa në
Kosovën e dikurshme.
Tahir Sinani kthehet në
vendlindje për pak kohë. Ai çmallet me
prindërit, vëllezërit, gruan, fëmijët.
Trimi i Preshevës dhe Pashtrrikut, i
Prizrenit dhe Rahovecit, mund t’i gë-
zohej tani lirisë, duke u prehur pranë
vendlindjes dhe duke treguar “bëmat”
e luftës nëpër baret e Tropojës apo
faqet e gazetave. Kjo mund të ishte
tejet e lehtë. Por Tahir Sinani, në tetor
të vitit 1999, iu drejtua sërish forma-
cioneve të UÇK-së i bindur se djemtë
që do mbeteshin aty (shumë u larguan
drejt Perëndimit nga patën ardhur) do
të ndjenin mungesën e profesional-
izmit, kurajos dhe për më tepër të atd-
hetarizmit të tij. Kështu, në krye të një
rparti special, Tahir Sinani drejtohet në
drejtim të Bujanovc-Preshevë-
Medvegjë, të cilat ende mbaheshin nën
vëzhgimin dhe kontrollin a armatosur
të forcave serbe.
Natyrisht fitorja epokale e
UÇK-së, e ndihmuar fuqimisht nga
sulmet ajrore të NATO-s, kishte rritur
së tepërmi moralin e luftëtarëve. Por në
rastin e krijimit të asaj force, e cila më
pas u quajt Ushtria e Preshevës, Bu-
janovcit dhe Medvegjës, do të ndihej
së brendshmi pjekuria e komandantit
Tahir Sinani. Ai do të ndiqte me seri-
ozitetin e duhur të gjitha hapat e poli-
tikë dhe diplomatikë të liderve të
Tahir Sinani, kjo legjendë e Lirisë, prehet tanimë
në vendlindjen e vet, në shtetin amë. Me dekret të
shtatorit 2001, Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së e
gradoi atë gjeneral brigade,Tropoja e cila e lindi
dhe e riti e shpalli tanimë “Dëshmor i Atdheut”
ndërsa kombi ynë e radhiti natyrshëm
në panteonin e vet të lavdishëm.
Kosovës lidhur me këtë trevë, duke
dashur të shmangë sa më shumë luftën
e armatosur. Pikërisht në zemër të
kësaj treve, me fshehtësinë e duhur ai
ngriti repartin special dhe filloi nga
përgatitja e ofensivës, e cila fillonte me
njohjen e terrenit pëllëmbë për pël-
lëmbë, për të vijuar më pas me orga-
nizimin e luftimeve. Edhe në luftimet e
mëpasme në Preshevë, Bujanovc,
Medvegjë do të spikatnin guximi
karakteristik dhe pjekuria e Tahir
Sinanit.
Ndërkaq, në pranverën e viti
2000, sizmika parandjeu lëvizje në
nëndheun e përgjumur të trojeve të
Maqedonisë shqiptare. Të paërfillur në
vite, të denatyruar, të goditur pikërisht
në gjuhën dhe simbolet e tyre kombë-
tarë, shqiptarët etnikë e panë vehten të
rrethuar keqazi nga politika. Madje jo
vetëm nga politika sllavomaqedonase
por edhe ajo shqiptare. Një lojë poli-
tike që thellonte krizën e mardhënieve
ndëretnike, jo vetëm që nuk mund të
vlente, jo vetëm që nuk mund të duar-
trokitej, por përkundrazi duhej t’i para-
prihej me të vetmen bashkëudhëtare të
shtrenjtë të shqiptarëve, pushkën.
Pikërisht në këto momente, kalon me
urdhër të Shtabit të Përgjithshëm të Ar-
matës Kombëtare, në Luginën e Var-
darit. Këtu, shqiptarët etnikë të ngritur
në mbrojtje të interesave të tyre jetë-
sore, kërcënoheshin nga prania e tru-
pave ushtarakë maqedonas, këto vegla
të verbëra të krimit që ideohej në zyrat
e Beogradit dhe Shkupit. Njësiti
luftarak i udhëhequr nga Tahir Sinani
kryen stërvitje në kushte të fshehtësisë
dhe të terrenit të panjohur prej maqe-
donasve, duke patur si piksynim për-
ballimin e situatave më të vështira.
Sigurisht që organizimi i tillë i Armatës
Kombëtare Shqiptare, nuk do të mund
të kalonte në heshtje prej segmenteve
të caktuara të politikës së Shkupit.
Kështu, në deklaratën e vet të 7 qer-
shorit 2000, Antonia Milloshovski,
zëdhënëse e qeverisë sllavomaqe-
donase, midis të tjerave do të shprehej
për formacionet dhe prijësit e Armatës
Kombëtare Shqiptare se: “këta janë
kundër bashkëjetesës së popullit maqe-
donas dhe shqiptarëve...ndërsa qëllimi
përfundimtar i tyre është ndryshimi me
dhunë i kufijve dhe rikompozimi i ra-
jonit sipas ideve etnike.” (“Flaka”
Shkup, 8 qershor 2000)
Atëherë kur ndihej nevoja e
një riorganizimi tjetër, Tahir Sinani
emërohet komandant i Brigadës 116,
veprimi luftarak i të cilës parashihte
zgjidhjen e emergjencave në zonën
Tetovë-Gostivar-Radikë. Pothuajse
çdo ditë, nga agu deri në mbrëmjen e
vonë, komandant Tahiri, me thjeshtës-
inë që e karakterizonte do të punonte
pa u kursyer që ushtari më i fundit i
brigadës së tij, të dinte përse luftonte,
të njihte historinë e trojeve ku ve-
pronte, të njihte dhe të përdorte në
prefeksion armët që dispononte.
Brenda pak muajve me jetën dhe
veprën e tij, me vënien e vehtes në
rrezik duke qenë në radhët e para të
luftimeve me paramilitarët maqedonas,
emri i Tahir Sinanit u përcuall me re-
spekt në krejt vise të Vardarit. Për më
tej, në fillim të vitit 2001, komandanti
i Brigadës 116 thirrej Tahir Tetova. Ky
ishte shpërblimi më modest që burrat e
Maqedonisë shqiptare i bënin mikut,
vëllait, komandantit të tyre, burrit të
Tropojës që i donte aq shumë kufijtë
tanë etnikë.
Në pranverën e vitit 2001,
nënqielli ballkanik në vise të Maqe-
donisë shqiptare ishte tejet i trazuar.
Shqiptarët etnikë këtu ndodheshin të
shtypur nga zgjedha shovene sllavo-
maqedonase, më fortë se askurrë. Kjo
zgjedhë pos të tjerave, pos plagëve dhe
tragjedisë morale, ishte e institucional-
izuar nëpërmjet kushtetutës. Sipas
kësaj kushtetute ishte vendosur shteti
nacional, anipse shoqëria që përbënte
shtetin në fjalë ishte multinacionale.
Shteti maqedonas, i reflektuar deri
atëherë si pronë e grupit nacional të
sllavomaqedonasve, jo vetëm që nuk
respektonte të drejtat e gjysmës tjetër
që janë shqiptarët, por edhe pati ndër-
marrë aksione të dhunshme ndaj re-
voltës së natyrshme të shqiptarëve.
Përballë kësaj gjendjeje, Tahir Sinani
së bashku me veprimtarë të tjerë të
shquar të Armatës Kombëtare, krahas
organizimit brenda radhëve të tyre,
marrin pjesë edhe në disa aksione
luftarake duke u përballur trimërisht
me paramilitarët dhe forcat ushtarake
të shtetit “demokratik” maqedonas.
Miti i lansuar grigorovjan, për kinse
Maqedoninë si “oaz i paqes” tanimë
kishte përfunduar.
Ka qenë sigurisht diplomacia
amerikane ajo që ndërhyri energjikisht
tek udhëheqja shovene e IR JM-së lid-
hur me një lloj amnistie për luftëtarët e
UçK-së. ndërkaq, përpara opinionit të
shqiptarëve etnikë aty shtrohej pyetja:
“A thua edhe shqiptarët duhet t’i japin
LONDON NOVEMBER 2008 23
dikujt amnisti për vrasjen e qindra
shqiptarëve të pafajshëm në Maqedoni,
për plagosjen e qindra shqiptarëve të
pafajshëm, për djegien e shtëpive,
plaçkitjen e pronës së fituar me shumë
djersë e mund nëpër minierat e
Perëndimit?” (Gazeta “Flaka”, 21 qer-
shor 2001) bashkëluftëtarët e Tahir
Sinanit mbajnë mend mirë se si në këto
momente ka jehuar aty në shkrepa të
Sharrit zëri i burrit të Tropojës:
“Vëllezër ne s’kemi bërë krime që të
na gëzojë amnistia e Lubço Gje-
orgjevskit. Një shekull kena duru veç
krimet e tyre në shpinë. Të mos mbyl-
lim sytë përpara kësaj paqeje të
rreme!” fjalët e tij u vërtetuan vetëm
dy ditë më pas, atëhere kur forca të Ar-
matës së Republikës së Maqedonisë,
filluan sulmet në shpatet përgjatë
rrugës Tetovë-Kodra e Diellit. Ndaj kë-
tyre sulmeve, Tahir Sinani reagoi men-
jëherë vetëm me një pjesë të efektivit
të Brigadës së vet, ndërsa pjesën tjetër
e mbajti në gatishmëri, 4-5 kilometra
më larg. Rreth orës 7 të mëngjesit for-
cat sllavomaqedonase e lanë rajonin e
sulmuar. Ndërsa natën ata bombar-
donin dhe digjnin fshatra, ditën ekranet
televizivë shfaqnin fytyrat e qeta të
Gjorgji Eftemovit apo Stojan Andovit,
të cilët i servirnin kombit të tyre, zbu-
limet e fundit të akademis shkencore,
siç ishte ndarja e re territoriale apo
“Konventa” që kërkonin “reciprocitet”
për pakicat maqedonase në Shqipëri
dhe “pakicat” shqiptare në Maqedoni
Në fund qershorin e vitit 2001, forcat
ushtarake maqedonase, të përforcuara
në mënyrë të fshehtë edhe me rrogëtarë
sllavë të ardhur nga Uralet e largët,
granatuan qindra shtëpi në zonën e
Likovë-Kumanovës, me pretekstin se
në këto zona ka provokatorë kundër
qeverisë. Vendi u ndez nga gjëmimet e
artilerisë dhe predhat e avionëve duke
shkaktuar një katastrofë të vërtetë hu-
manitare. Komiteti Ndërkombëtar i
Kryqit të Kuq, ndonëse pati marrë
lejen përkatëse, nuk u lejua nga forcat
e ARM për të depërtuar në zonën e
Likovës, pasi gjëndja aty sa vinte e ke-
qësohej, edhe me këtë rast, nuk
munguan përkushtimi dhe guximi i
Tahir Sinanit. I shpejtë, trimëroi, në
krye të dhjetëra djemve të tij; Tahir
Tetova do të ngarendte në Likovë dhe
është futur në fshehtësi në zonën e
luftimeve. Ai ka mundur të japë ndih-
mën e duhur për dhjetëra familje duke
shmangur katastrofën humanitare,
ndërsa luftëtarët e tjerë janë rreshtuar
në istikame të përballen me sulme të
tjera të tankeve dhe artilerisë së
Shkupit.
Kështu për të ardhur deri në
29 korrikun e vitit 2001. Komandant
Tahir Tetova, së bashku me luftëtarët
Naser Ademi, Hyrë Emini, Brahim
Ademi dhe Hisa Pashin, bien në fushën
e nderit duke njomur tokën e shenjtë të
Maqedonisë shqiptare me gjakun e tyre
të kulluar. Djemtë e tjerë të UÇK-së
nuk vajtojnë. Ata janë në luftë, i presin
detyra të tjera, i presin sulme të tjera.
Në heshtje ata përcjellin heronjtë për
në banesën e fundit dhe breshërit e au-
tomatikëve në shenjë respekti, kumto-
jnë një tjetër sulm të saponisur ndaj
armatës sllavomaqedonase.
Tahir Sinani, kjo legjendë e Lirisë, pre-
het tanimë në vendlindjen e vet, në
shtetin amë. Me dekret të shtatorit
2001, Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së
e gradoi atë gjeneral brigade,Tropoja e
cila e lindi dhe e riti e shpalli tanimë
“Dëshmor i Atdheut” ndërsa kombi
ynë e radhiti natyrshëm në panteonin e
vet të lavdishëm.

KUJTIMET
E OLLBRAJT
Pershtypjet e Sekretares se Shtetit
ne takimin e Rambujese
sgje nuk do te kishte shkuar
A pro shqiptareve ne Kosove,
nese Milloshevici nuk do te
duronte dot per te bere masakren e tij
te radhes. Medllin Ollbrajt kujton
keshtu diten kur merr vesh per
Racakun: Disa njerez zgjohen ne
mengjes nga makina e kafese, ose nga
oret me alarm.
Qytetaret e Uashingtonit, zgjohen me
buletinin e lajmeve te radios. Meqe
ishte e shtune, 16 janar 1999, e kisha
kurdisur radion pak me vone se zakon-
isht, gjithsesi shume me shpejt sesa te
agonte. Degjova per masakren nente
mije kilometra larg Amerikes. Ketu ka
shume kufoma, komentonte i tronditur
ne mikrofon, ambasadori i OSBE Ri-
card Uollker, Keta burra jane vrare ne
menyra te ndryshme, por shumica ne
distance te afert. Kufomat ishin 45, te
gjithe burra, te gjithe shqiptare, ne
Racak te Kosoves, disa te hedhur mbi
bore, te tjere te bere pirg, te gjithe me
plage te tmerrshme, njeri prej tyre me
koken te prere. Kur u pyet nga
gazetaret se kush ishin autoret, Uollker
u pergjigj pa hezitim: Policia serbe.
Ndoshta misioni verifikues i Uollker,
nuk kishte mundur te ndalonte
masakren e radhes, por sigurisht qe
nuk kishte lejuar qe autoret ta benin ne
menyre sekrete dhe pa u marre vesh.
Ndryshe nga parashikimet ne Uashing-
ton pranvera ne Kosove kishte ardhur
me heret.Ky eshte mesazhi qe Ollbrajt
i percolli edhe lidereve te tjere europi-
ane.
Pas shume ecejakesh ne lin-
jen Uashington-Londer-Bruksel-
Moske-Beograd, Medlin Ollbrajt duket
se po triumfonte ne planin e saj per nje
konference nderkombetare per
Kosoven dhe fillimin e negociatave me
ndermjetes Grupin e Konaktit, mes
shqiptareve dhe serbeve, nen
kercenimin e perdorimit te operacion-
eve ushtarake te NATO-s, per te bindur
Milloshevicin te ulej ne tavoline. Ne
29 janar ne Londer Ollbrajt deklaron
publikisht mbajtjen e konferences ne
Rambuje te Frances, ne 6 shkurt. Te
dyja palet do te presoheshin te nen-
shkruanin nje marreveshje, qe do i sig-
uronte autonomine popullit te
Kosoves, marreveshje qe do te zbato-
hej nga nje force 28 mije veteshe, e ud-
hehequr nga NATO.
Statusi i Kosoves do te kon-
siderohej pas tre vjetesh te marrevesh-
jes dhe do te respektohej mes faktoreve
te tjere, edhe vullneti i popullit. Plani
yne thote Ollbrajt, ishte te bindnim te
dyja palet te thonin Po. Me te, kete
radhe u bashkua edhe ministri i
jashtem rus, Ivanov. Por shpejt ne
Rambuje, Ollbrajt ndeshet me re-
alitetin e galerise se personazheve
shqiptare dhe jo rralle do te befasohej
prej tyre.
RUGOVA, DISIDENTI
QE DHURONTE GURE
Delegacioni shqiptar prej 16 vetesh
perfshinte liderin e moderuar politik
Ibrahim Rugova, botuesin e respektuar
Veton Surroi, akademikun Rexhep
Qosja, perfaqesues te partive te tjera
politike, te pavarur dhe UCK-ne. Ne
nje levizje te papritur perfaqesuesit
zgjodhen si kryetar, komandantin 29
vjecar te UCK-se, Hashim Thaci, "me
te cilin me pare kishim patur kontakte
fare te pakta". Emerimi i Thacit ne
krye te delegacionit shqiptar,
refelkonte
rrenimin e
v a z h -
dueshem te
pozicionit te
Rugoves, i
cili perballe
kesaj situ-
ate, thuajse
nuk reagoi
fare. Pyetjes
se nje prej
diplomateve
amerikane
se perse
qendronte
kaq inert,
Rugova iu
pergjigj: 'Ky
eshte stili
im¨. Ne fakt
Ollbrajt ne
nje pjese
tjeter te lib-
rit, vlereson pikerisht kete stil te Ru-
goves "ky burre me maniera te buta
dhe gjithmone me nje shall ne qafe",
qe sipas saj beri qe statusi i tij te rifi-
tonte pike tek shqiptaret gjaknxehte.
Rugova kishte humbur shume pike,
kur kishte shkuar ne Beograd per te
takuar Milloshevicin me 1998.
Qellimisht gazetat serbe
kishin botuar te gjitha nje foto te
madhe te tijen, duke qeshur me Millo-
shevicin, ne nje kohe kur shqiptaret po
vriteshin e plackiteshin nga policia
serbe ne Kosove. "Ne u perpoqem te
riparonim demin, duke e ftuar zyrtar-
isht ne Uashington", kujton Ollbrajt,
sjelljet e cudtishme te liderit shqiptar.
"Gjate ketij takimi u dekurajuam nga
reagimet e pjesetareve te tjere te dele-
gacionit shqiptar, qe tundnin kokat ne
shenje zhgenjimi, pas cdo fjale qe ai
thoshte. Megjithate Rugova ishte i
drejtperdrejte. Ai tha se situata ne
Kosove po perkeqesohej perdite dhe
beri thirje per ngritjen e nje zone
ndalim-fluturimi per helikopteret
serbe. Ai me tha se shqiptaret donin
pavaresine, porse do te pranonin edhe
nje status te perkohshem protektorati
nderkombetar, bile a¡ kujton sekretarja
amerikane ne librin e saj "ai shtoi me
shaka, se shqiptaret do te pranonin sta-
tusin e shtetit te 51-te amerikan".
Ndersa takimi mbaroi, Rugova i ben
Ollbrajt, nje dhurate te cuditshme, nje
gur te cmuar, te paperpunuar minerar
nga Kosova. "Nje nga veset e liderit
shqiptar, kujton Ollbrajt, ishte se ai
dhuronte gure. Nje dite me pare, i
kishte dhuruar ne dore presidentit
Klinton nje kuarc me shume se nje
kilogram te rende. Kam njohur shume
disidente ne Europen lindore dhe me
gjere dhe Rugova paraqiste pa dyshim
nje anomali. Por, megjithese sjelljet e
tij shpesh te terbonin, ngadale u binda
se nje nga fuqite e tij te fshehta ishte se
ai nenvleftesohej nga te tjeret. Njerezit
e percmonin, por ai nuk largohej. Qen-
dronte aty dhe kur vinte puna per tu
votuar, Kosovaret i jepnin atij gjith-
mone me shume se kujtdo tjeter".
RAMBUJE, ZBULIMI
QUHET HASHIM
THACI
Nderkohe delegacioni serb perbehej
prej avokatesh te njohur, perfshire
edhe nje numer sllavesh myslimane,
turqish dhe romesh, te zgjedhur nga
Milloshevic per te treguar vendosmer-
ine e tij pro diversitetit etnik. Ne fund
te javes se pare diplomatet amerikane i
raportuan zonjes Ollbrajt se delega-
cioni serb nuk po i merrte negociatat
seriozisht, ndersa shqiptaret kemben-
gulnin ne te drejten per te mbajtur nje
referendum ku ne menyre eksplicite "ti
kerkohej popullsise se Kosoves te sh-
prehej mbi pavaresine e saj. Shqiptaret
po tregohen kokeforte si mushkat",
mberrin mesazhi ne Uashington. Am-
basadori Kris Hill i kerkon sekretares
Ollbrajt te shpejtoje ardhjen e saj ne
Rambuje.
Kur mberrita kisha dy qel-
lime, shkruan Ollbrajt ne memuarin e
saj.I pari te bindja serbet se arritja e
marreveshjes ishte ne interes te tyre,
nje gje ne te cilen une vertet besoja. E
dyta ishte te bindja shqiptaret te pra-
nonin marreveshjen e propozuar nga
Grupi i Kontaktit.
Fillimisht takimi me
mekembesin e Milloshevicit, Milan
Milutinovic rrezulton i pafrytshem,
pervec nje rrefimi te sinqerte te tij, kur
Ollbrajt i thote se ushtria serbe ne
Kosove, ishte argumenti me i forte per
rritjen e UCK-se: "Jo zonje, une besoj
se ky percaktim i perket me shume for-
cave policore paramilitare serbe".
Natyrisht maratona me interesante e
takimeve te zonjes Ollbrajt ka qene me
perfaqesuesit shqiptare. Fjala larmi
ndoshta eshte shpikur per te cilesuar
pikerisht kete grup shqiptaresh qe ishte
mbledhur ne Rambuje, nga enigmatiku
Rugova, tek pragmatiku Surroi, e deri
tek problematiku Thaci. Asnje prej tyre
nuk kishte marre pjese ne negociata
komplekse me pare, aq me pak ne
shkalle boterore, dhe kishin shume
mosmarreveshje te thella mes tyre. E
vetmja gje qe konstatova me kenaqesi
ishte se shqiptaret kishin pranuar te
konsultoheshin nga nje grup
keshilltaresh amerikane te jashtem, ku
perfshihej edhe ish-ambasadori Mor-
ton Abramovitc, nje miku im i vjeter
dhe nje avokat i zjarrte i te drejtave te
njeriut, shkruan Ollbrajt ne librin e saj.
Mesazhi i Ollbrajt per shqiptaret, ishte
ai per serbet, por si i pare ne
pasqyre:"Ju jeni lidere, ju jeni zgjedhur
LONDON NOVEMBER 2008 24
te perfaqesoni shqiptaret ketu. Ndaj
mendohuni mire para se te denoni
njerezit tuaj te luftojne pa mbarim.
Marreveshja qe ju propozojme do tju
jape vete-qeverisje, mbrojtje nga
NATO, ndihme ekonomike, te drejten
e arsimit ne shqip per femijet tuaj dhe
aftesine per te patur kontroll mbi jeten
tuaj. Nese e pranoni marreveshjen, ju
do te shkoni me shpejt drejt nje te
ardhmjeje begatie, demokracie dhe in-
tegrimi me Europen. Refuzojeni dhe
pasoja do te jete nje lufte, qe do ta
humbni se bashku me mbeshtetjen
nderkombetare". Shume pjesetare te
delegacionit shqiptar e kuptuan
mesazhin tim se ata me ne fund nuk
ishin vetem ne duart e Europianeve
dhe se Shtetet e Bashkuara do te mer-
rnin pjese eventualisht, ne nje force
nderkombetare implentuese te paqes.
Rugova theksoi se per shqiptaret gjith-
mone siguria ka patur barazvlere me
pavaresine dhe se keshtu vullneti i tyre
per te vonuar levizjet per pavaresi, me
pranimin e nje periudhe te perkohshme
tranzicioni, duhej konsideruar si
leshim qe po benin shqiptaret. Te gjithe
ishin ne nje mendje per nevojen ne te
ardhmen te nje referendumi per
pavaresine. Perndryshe sic i thote nje
shqiptar zonjes Ollbrajt ne Rambuje:
"Do ta gjeme veten te kycur perjete-
sisht brenda Serbise".
Zonja Ollbrajt ne kete kapit-
ull te librit te saj me kujtime, i kushton
nje hapesire te vecante raportit te saj
ato dite me Hashim Thacin, me te cilin
eshte takuar se pari, pas takimit te
pergjithshem me gjithe delegacionin.
Ne takimet e mevonshme une konsta-
tova se po befasohesha nga mungesa e
tij e pervojes, qe e bente ate njekohe-
sisht kokeforte dhe te prirur te per tu
perkedhelur. Me Rugoven ndjehesha
se po i drejtohesha nje kolegu
akademik eksentrik. Thaci ishte si ai
studenti i shkelqyer, por qe i dorezonte
me vonese detyrat e shtepise, shkruan
Ollbrajt.
Marreveshja parashikonte
caramatimin e UCK-se dhe nderpre-
rjen e te gjitha operacioneve te saj te
pavarura ushtarake. Ollbrajt e ndjeu se
kjo nuk do te pranohej lehte nga Thaci,
megjithe premtimin se NATO do te
mbushte vakuumin e sigurise. Ne ate
takim te pare Ollbrajt ben presion mbi
Thacin, qe ai te nise te mendoje trans-
formimin e UCK-se, ne nje parti poli-
tike. Thaci pergjigjet se marreveshja
me gjase do te nenshkruhej nga dele-
gacioni shqiptar, porse ushtrise
shqiptare dot ti duhej kohe te pershtatej
sipas saj. Ollbrajt tenton te perfitoje
nga fjalia e pare e parashikimit te

Thacit: "Jam e kenaqur qe ju keni vull-
netin te nenshkruani marreveshjen".
Por lideri i ri ia pret hovin ne
mes:"Mendoj se mund te arrihet nje
marreveshje, por kete nuk e vendos
une, as UCK, bile as i gjithe delega-
cioni. Mund te dalin veshtiresi".
Javen e dyte te negociatave
Ollbrajt kthehet ne Uashington, ndersa
kishin mbetur dy veshtiresi: deshira
eksplicite e shqiptareve per nje refer-
endum per pavaresine, nje pike ku
Sekretarja e Shtetit mendonte se kishte
hapesire per nderhyrje dhe zbutje. E
dyta, kundershtia serbe ndaj nje pranie
nderkombetare ushtarake ne Kosove,
teper e veshtire per tu kapercyer ne ne-
gociata, pasi ne fund te fundit, i vetmi
qe mund te vendoste per kete, ishte
Milloshevici. Telefonata me te, zgjati
njezet minuta, kujton Ollbrajt. Ne fund
e binda qe ambasadori Hill te shkonte
ne Beograd qe ta sqaronte Sllobodanin
ne detaje mbi marreveshjen. Nderkohe
edhe serbet po jepnin shenja dhe ju
pergjigjen me disa verejtje draftit te
marreveshjes dhe sektorit politik te saj.
Kjo inkurajoi amerikanet, por solli nje
zhvillim te paparashikuar: rritjen e ner-
vozizmit te shqiptareve, te cilet kon-
statuan me xhelozi, se avokatet e
Grupit te Kontaktit po kalonin shume
me teper ore me anetaret e delegacionit
serb.
Gjate javes une mora Thacin
ne telefon dhe ai me thote se deshi-
ronte qe sugjerimet e shqiptareve te
merreshin me shume ne konsiderate.
Por ai ne pergjithesi mbetej optimist,
kujton Ollbrajt.Te shtunen ne darke,
kur u ktheva ne France zhvillova
takime me shqiptaret, te cilet me thane
se do ta mbeshtesnin marreveshjen,
pasdite, kur te mblidhej Grupi i Kon-
taktit i ministrave te jashtem. Perderisa
serbet nuk kishin reaguar ndaj cesht-
jeve te sigurise, Kosovaret kishin nje
shans te arte per te izoluar Milloshe-
vicin dhe une prisja qe ata ta shfryte-
zonin kete mundesi, kujton Ollbrajt.
Por gjerat do te merrnin nje rrjedhe
tjeter.
THACI, SHQIPTARI
KOKEFORTE
Takimi u zhvillua ne nje dhome te
vogel dhe salla ishte mbushur plot.
Ministrat e jashtem u ulen ne nje panel,
si gjykates mesjetare dhe Ollbrajt thote
se qe ne fillim takimi mori nje atmos-
fere inkuizicioni. Atmosfera u duk e
tensiouar, qe kur ne vume kufjet e
perkthimit. Pyetja ishte nje: a e pra-
nonin shqiptaret marreveshjen?
Megjithe premtimin se pergjigja do te
ishte pozitive, pikerisht kur erdhi ai
moment, Thaci nuk dha nje pergjigje
direkte. Kjo i dha mundesine ministrit
te jashtem italian Lamberto Dini, i cili
edhe me pare kishte reaguar ashper
kunder UCK-se, te sulmonte
shqiptaret. Dini i beri hapur presion
Thacit te pranonte marreveshjen, bile
duke hequr dore edhe nga kerkesa per
referendum per pavaresine. Kjo ishte e
pandershme, shkruan Ollbrajt,pasi ne i
kerkonim kosovareve te vononin, por
jo te hiqnin dore nga aspiratat e tyre
per pavaresi. Serish dhe serish Lam-
berto Dini i beri presion Thacit te
pergjigjej po ose jo, per nje propozim
qe natyrisht ai nuk mund te pranonte.
Si rezultat Thaci as e refuzonte mar-
reveshjen, por as nuk jepte nje
pergjigje direkte. Koleget e tij te dele-
gacionit shqiptar, qendronin te pale-
vizur si statuja; Surroi qe e ndjente se
nuk i takonte te fliste, Rugova se ky
ishte stili i tij, Qosja qe mendonte se
Thaci po bente gjene e duhur.
Medlin Ollbrajt heq kufjet
dhe i perplas ne tavoline.Shqiptaret me
kishin premtuar nje pergjigje pozitive,
dhe zhvillimet e mevonshme provuan
se ata e mbajten fjalen, por nderkohe
demi ishte bere, kujton Ollbrajt. Per
momentin Milloshevici nuk ra ne
grepc.
Bisedimet shtyhen edhe per
tre dite te tjera. Tani jo vetem Thaci,
por edhe nje pjese e madhe e delega-
cionit shqiptar nuk ndjehej komod me
kohen e madhe qe avokatet e Grupit te
Konktaktit kishin shpenzuar me ser-
bet.Shqiptaret po degjonin gjithnje e
me shume njerez jashte keshtjelles qe u
thonin te mos na besonin ne. Ata ndru-
anin se gjuha me te cilen ishte shkruar
marreveshja, largonte gjithnje e me
shume aspiratat per pavaresi, nderkohe
qe nuk kishte asnje pike vullneti per te
pranuar carmatimin, shkruan Ollbrajt.
Nje faktor qe ndikoi negativisht ishte
dhe ai se francezet nuk lejuan oficere
te NATO-s ne keshtjelle, qe mund tu
shpjegonin shqiptareve detaje te planit
ushtarak te Aleances per
Kosoven¡¨. Ne te kundert, brifingu
ushtarak u drejtua nga nje avokat i
Grupit te Kontaktit dhe nje oficer
amerikan, qe kishte arritur te fuste
vjedhurazi ne keshtjelle, uniformen e
tij ushtarake. Gjenerali Klark fluturon
nga Brukseli dhe informon delega-
cionin shqiptar ne nje baze te NATO-s
jashte Rambujese, se vendosmeria e
NATO-s per te marre ne dore sigurine
e Kosoves pas nenshkrimit te mar-
reveshjes, tashme ishte e pakthyeshme.
Ne nxitem qeverine e Shqiperise dhe
shqiptare nga e gjithe bota qe ti komu-
nikonin delegacionit, mbeshtetjen e
tyre per marreveshjen, pervecse perve-
sha menget dhe u mora vete, personal-
isht me ta, shkruan Ollbrajt.
Rezultati ishte progres i dukshem.
Keshtu ndersa te shtunen ne darke,
nente pjesetare te delegacionit ishin
kunder, te henen i vetmi qe kundersh-
tonte, ishte Hashim Thaci. Problemi
me te veshtiresohej, pasi nuk ishte e
lehte te diskutoje ne detaje problemin,
kujton Ollbrajt, ishte e qarte se paven-
dosmeria e tij nuk ishte rrjedhoje e ide-
ologjise, apo e presionit te anetareve te
tjere te delegacionit. Ai thjesht po ru-
ante kurrizin e tij. UCK nuk ishte nje
organizate monolite. Ne gjirin e saj
kishte shperthyer nje lufte per pushtet
mes komandanteve te saj dhe figurave
te erreta qe e financonin me arme dhe
para. Kjo shpjegonte telefonatat pa
fund ne celular te Thacit dhe
ndihmesve te tij, shkruan Ollbrajt. Te
vetmit qe i tha dicka ishte Xhejms
Rubin, me te cilin Thaci kishte vendo-
sur nje lidhje te vecante. Ai i tha Xhe-
jmit se kishte frike per jeten e tij,
kujton Ollbrajt ne librin e saj "Madam
Secretary"
Per Sekretaren e Shtetit fil-
lon ndeshja e veshtire personale me
personalitetin e liderit politik te UCK.
Fillimisht i thote se ai kishten nje po-
tencial te madh per te qene lider, pastaj
kur shihte se kjo nuk i ecte, e
kercenonte se SHBA dhe NATO nuk
do te sulmonin ushtarakisht, pa firmen
e shqiptareve mbi marreveshje. Thaci
mu pergjigj se qellimi i vetem pse
luftonte UCK, ishte pavaresia dhe se
nuk ishte e lehte te hiqej dore prej saj.
Une i thashe se jo domosdoshmerisht
po i kerkohej nje gje e tille, porse
shqiptaret duhet te beheshin realiste.
Marreveshja ishte per tre vjet dhe se
Milloshevici ishte problemi i vertete.
Por kjo mund te ndryshonte deri ate-
here. Ky eshte shansi Juaj. Merreni se
ndoshta kurre nuk do te keni me tjeter.
Thaci i prekur, me lot ne sy, jep
pergjigje negative.
THACI, DEMACI DHE
RRENGULLI RUBIN
E hena mbetej dita e fundit dhe Grupi
i Kontaktit kishte vene afat oren tre te
pasdites. Sekretarja e shtetit konstaton
se gjendja po behej e padurueshme
edhe nga sjelljet e anetareve te delega-
cioneve, qe duket u kishte pelqyer
klima dhe vera ne keshtjelle. Dikush
ne dreke, bile u ankua se perse nuk u
kishin sjelle pjaten me djathera, kujton
ajo. Pasi vlereson se cili mund te
ndikonte UCK-ne, Medlin Ollbrajt
merr ne telefon Adem Demacin. Ai
ishte nje nacionalist i vjeter kosovar
dhe radhitej mes atyre qe i benin pre-
sion Thacit, te mbante linjen e ashper.
Kur e mora ai ishte ne Slloveni. I
kerkova te inkurajonte Thacin te pra-
nonte marreveshjen, kujton e zemeruar
Ollbrajt. E zemeruar pasi Adem
Demaci reflektoi ndoshta momentin
me arrogant ne qendrimin shqiptar per-
balle diplomacise amerikane. Ai i thote
asaj se nuk mund te binte dakort, pa u
takuar personalisht me te dhe e fton
zonjen Ollbrajt te vije e ta takoje ate ne
Slloveni: Une i thashe se negociatat po
vazhdonin prej dy javesh dhe se afati
mbaronte pas pak oresh. Ju ftoj te inku-
rajoni Thacin te pranoje marreveshjen.
Nese nuk e beni kete, kjo do tju ndjeke
si fantazem ne vitet qe vijne, ndersa do
te shihni shqiptaret te vriten cdo dite e
me shume.
Por Demaci ka ruajtur qetesine:
"Zonja Olbrajt, ne vleresojme per-
pjekjet tuaja, por nuk na nxiton
asgje. Nese eshte e nevojshme te
vriten tridhjete mije shqiptare,
keshtu qofte, por nuk mund te ulim
armet vetem per premtime. Asnje-
here nuk do te heqim dore nga en-
drra per te qene te lire". Une i
thashe se marreveshja nuk
parashikonte heqjen dore nga kjo en-
derr dhe se shqiptaret duhet ta rrem-
benin kete mundesi paqeje. Thojini
Thacit se marreveshja ka mbeshtetjen
tuaj, kujton Ollbrajt. Por baca i
pergjigjet shkurt:"Kjo, nuk eshte e
mundur". Ollbrajt perplas telefonin
me zemerim."Ishte nga telefonatat me
te tensionuara te jetes time", kujton
ajo.
Megjithate duket se te frustruar me
Thacin, kishte edhe brenda delega-
cionit shqiptar, shumica e te cileve
tashme dukeshin te bindur se mar-
reveshja ishte favorizuese dhe se do te
merrte mbeshtetjen e shumices se
kosovareve. Ndersa po afrohej frik-
shem ora tre e pasdites, Thaci ende
ishte problem, por Veton Surroi, min-
istri i jashtem i delegacionit, mori sit-
uaten ne dore, duke propozuar nje
deklarate te shkurter, ne te cilen te
thuhej se delegacioni ishte dakort me
marreveshjen dhe se do ta nenshkru-
ante pas dy javesh, pasi te konsultohej
me popullin e Kosoves. Ndersa Surroi
dhe te tjeret punonin, situata u ten-
sionua pasi Thaci nuk binte dakort me
tekstin dhe ndryshimet sipas te ver-
sioneve nga shqip ne anglisht. Surroi
thote se teksti mund te arrihej vetem
nese
Thaci bindej te linte dhomen
per disa minuta. Juristi i pales
amerikane Xhim O'brejen propozon se
e vetmja menyre, qe ai ta bente ate,
ishte nese e therriste Xhejms Rubin.
Keshtu ndersa Xhim dhe Hashimi
shkojne te kerkojne Xhejmsin i cili
natyrisht nuk gjendej se nderkohe ishte
ne konference shtypi Veton Surroi
thote se deklarata tashme ishte gati dhe
se Thaci duhej, per ti vene firmen.
Nderkohe Thaci sapo kishte gjetur
Rubin dhe kishte nisur me te, nje
bisede per filmat dhe Hollivudin, kur
ndjeu ta terhiqte prej krahu Obrejen.
"Nuk na dhate kohe as per nje cigare",
ankohet Rubin. Por ne fakt kohe nuk
kish. Ishin momente historike.
Megjithe nje perpjekje finale te Thacit
per te ndryshuar dicka ne tekst, tashme
kokeforti ishte Surroi. Deklarata u nen-
shkrua edhe prej tij dhe iu dorezua
ministrave te jashtem te Grupit te Kon-
taktit. Xhejms Rubin nxitoi te bente la-
jmin publik.
PAQJA, ZGJEDHJA E
SHQIPTAREVE
Keshtu megjithe perplasjet, kthimet
prapa ne u larguam nga Rambuje, pasi
realizuam shumicen e gjerave qe
donim, kujton Ollbrajt. Tashme pak a
shume ja kishim arritur te bashkonim
delegacionin shqiptar dhe kishim nje
vizion me te qarte se si do te dukej ne
te ardhmen nje Kosove demokratike.
Shqiptaret u grinden dhe hezituan, por
LONDON NOVEMBER 2008 25
ne fund, zgjodhen paqen, perfundon
ajo.
Per dy jave Thaci u soll
neper male dhe baza, duke shitur mar-
reveshjen tek komandantet e UCK-se.
Ai u rishfaq pas dy javesh, pak para ri-
fillimit te negociatave ne Paris, ne 15
mars, duke iu bashkuar delegacionit.
Aty ata firmosen zyrtarisht ne nje cer-
emoni qe zgjati me pak se pese minuta,
qe u bojkotua nga delegacioni ju-
gosllav dhe negociatori rus. Brenda
tete diteve zhvillimet ishin dramatike.
CIA njofton per fillimin e operacionit
perfundimtar serb ne Kosove.
Diplomacia amerikane filloi
aktivitetin ne Uashington per te bindur
parlamentin ne Capitol Hill, te mbesht-
este nderhyrjen ushtarake ne Kosove.
Ne 19 mars ekipi i politikave te
jashtme takon presidentin Klinton. Po
shihja syte e trishtuar te presidentit. I
thashe se reagimi ndaj Milloshevicit
ishte ceshtje kohe. Ndoshta ne Maqe-
doni, apo serish ne Bosnje. Kete lufte
po e zgjidhte Milloshevici dhe nuk
mund te lejonim qe ai ta fitonte ate.
Klinton bie dakort, publikisht para
kamerave thote:"Me diktatoret e Bal-
lkanit, nese heziton, u jep atyre li-
censen per te vrare". Nje perpjekje e
fundit e Hollbruk ne Beograd, deshton,
ndaj ai urdherohet te largohet per ne
Uashington. Al Gore njofton kryemi-
nistrin rus Primakov, i cili po ud-
hetonte per nje vizite zyrtare ne
Uashington, per fillimin e sulmeve te
NATO-s, premieri rus i terbuar urd-
heron avionin mbi Atlantik, te kthehej
drejt Moskes.
Pak ore me vone, ne
mbremjen e 23 marsit 1999,
Sekretari i Pergjithshem i
NATO-s Havier Solana, urd-
heron Gjeneralin Klark, te nise
operacionet ushtarake, dhe
luften e dyte ne historine e
Aleances se Atlantikut te Veriut.
Ishte mesnate, kur e lodhur,
mberrita ne shtepi dhe hapa tv
qe te ndiqja lajmet. Kur po
pergjumesha, shkruan Ollbrajt,
me ra telefoni i shtepise. Ishte
Presidenti Klinton. Me tha ne
fund se Shtetet e Bashkuara po
benin nje gje te drejte. "Po zoti
president, i thashe, po bejme nje
gje te drejte".
PERGATITI ANILA HOXHA

Kosova, tradhtia e madhe e Enver Hoxhës
Vëllazëria” Enver-Tito është një
“ nga periudhat më të përgjakshme
të Shqipërisë dhe shqiptarëve që
sapo kishin dalë nga lufta. Edhe pse
prej vitit 1948 makineria komuniste e
propagandës bëri të pamundurën të
shuante çdo gjurmë të “vëllazërisë” që
çoi në vdekje qindra intelektualë
shqiptarë dhe ndihmoi në masakrimin
e mijëra të tjerëve në Kosovë, dhjetëra
dëshmi dhe dokumente prej atyre
ditëve tregojnë krejt të kundërtën. “Ai
i madhi (Enveri) bën ç’i thonë ju-
gosllavët”, - citon Sejfulla
Maleshovën, Petro Marko në kujtimet
e tij (“Intervistë me vetveten”), në
pjesën që mundi ta shkruante vetëm
pas rënies së diktaturës. Në mënyrë të
pavarur njerëz si Petro Marko, vullne-
tar i Luftës së Spanjës, At Zef Pllumi,
një ndër ikonat e mbijetesës antikomu-
niste dhe agjenci inteligjence si CIA,
japin dëshmi të qarta të lidhjeve të
varësisë mes regjimit të Hoxhës dhe
atij të Titos. Por, ndërkohë, vetëm pak
kohë më parë, ndërsa përkujtonin lind-
jen e diktatorit adhuruesit e fundmë të
tij gjetën kohë t’i thurin edhe një herë
lavde, “pikës së tij të dobët”, që
paskësh qenë Kosova dhe patriotizmit
të rremë që ai ngriti për të mbajtur në
këmbë diktaturën. Por, në të kundërt
Hoxha ndoshta ishte një ndër bekuesit
e masakrës së Tivarit, ku u ekzekutuan
të paktën 1700 shqiptarë të Kosovës,
viktimat e të cilit kaluan përmes Shko-
drës, ndërsa qindra të tjerë përfunduan
të vrarë apo të burgosur vetëm për
shkak se nuk e donin një “vëllazërim
New SWS Garage
General Servicing
Engine repairs
Braking Systems,
Clutches,
Exhaust Electronics,
Electrical,
Welding Tyres Fitted
& Wheels Balanceda
348 Hermitage Road
London N15 5BR
Tel:0208809 2221
Fax: 0208809 9111
Mobile:
07976 716 175
të tillë”.
Nga ana tjetër, vetë lufta
brenda llojit te komunistët shqiptarë
ishte dhe një nga dëshmitë që duket se
këta duhej të jepnin para padronit për
besnikërinë. Kjo e fundit dëshmohej
duke akuzuar në fillim si antititistë e
më pas si titistë kundërshtarët apo ata
që nuk u pëlqenin, të cilët më pas
bëheshin “kurban”, për hir të miqësisë
shqiptaro-jugosllave apo armiqësisë së
mëvonshme të këtyre të fundit.
Viktima e parë e rëndë-
sishme e “vëllazërisë” sipas CIA-s
është Mustafa Gjinishi. Njeriu që nën-
shkroi marrëveshjen e Mukjes që duhej
të bashkonte nacionalistët shqiptarë në
një front kundër fashistëve me qëllim
një bashkim kombëtar. "Mustafa Gjin-
ishi u ekzekutua nga Gega me urdhër
të jugosllavëve më 1944", - thuhet në
faqen 76 të dokumentit të CIA-s për
“Marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe
Bashkimit Sovjetik” të bërë publik
vetëm një vit më parë. Në dokumentin
në fjalë në asnjë moment nuk lihet të
dyshohet se si Hoxha dhe Xoxe u
kishin shërbyer me të njëjtën devot-
shmëri jugosllavëve. Në përshkrimin
që bën për betejën e Xoxes me Hox-
hën, CIA, edhe pse e përmend propa-
gandën e Hoxhës që ia vishte Xoxes
krimet në emër të jugosllavëve, thotë
se që të dy ishin njëlloj të bindur. “Nuk
ka asnjë provë që qoftë Hoxha, qoftë
Xoxe, i rezistuan në njëfarë mënyre
dominimit jugosllav”, - shkruhet në
faqen 19 të raportit, sipas të cilit nëse
do të kishte qenë Xoxe i përzgjedhuri
Mechanical
Services
Ofrojme sherbime te garantuara
Çmime konkuruese
Per cdo problem te makines suaj
mund te kontaktoni ne cdo kohe
apo te vini tek servisi yne.
Oferte speciale per shqiptaret
Kenaqesia juaj eshte detyra jone
&
Car wash
nga rusët për të drejtuar vendin, me me ambasadorin jugosllav në Tiranën
shumë mundësi si titist do të ishte
dënuar Enver Hoxha. Ky i fundit, sipas
CIA-s, nuk shpëtoi dhe as u përzgjodh
atëherë të veshur me flamuj jugosllavë
dhe të mbushur me njerëz që brohorit-
nin në rrugë: “Enver e Tito”. “Kudo
nga Stalini si drejtues në Shqipëri për populli thërriste Enver-Tito edhe ne me
shkak të kundërshtimit të Titos, por si Enverin në krye thoshim dhe shkru-
“kukulla më e përshtatshme”. anim se pa Titon nuk do ishim çliruar.
CIA citonte se ishte lufta dheKudo vareshin flamuj të gjatë ju-
inatet apo bindjet e ndryshme brenda gosllavë bashkë me flamurin tonë”, -
komunistëve dhe spastrimi i imponuar kujton Petro Marko. Sigurisht në një
nga jugosllavët që dërguan drejt vdek- kohë të tillë askujt nuk i shkonte në
jes qindra shqiptarë. Petro Marko kuj- mendje të kujtohej për Kosovën. Të
ton se si e burgosën pas një grindjeje gjithë ata që e përmendnin, duke filluar
nga Mustafa Gjinishi, u
vranë. Në të njëjtat faqe ku
flet për tradhtinë që Hoxha
i bëri Kosovës, Marko
shkruan se ai e mjaft të
tjerë, edhe pse komunistë
të orëve të para, i shihnin
jugosllavët si pushtues.
Sipas shkrimtarit, thuajse
të gjitha ndihmat që vinin
për Shqipërinë nga UNRA
transportoheshin më tej
për në Jugosllavi, ndërsa
të gjithë ata që ngritën
zërin për të kërkuar në
Shqipëri mbështetje për
masakrat që po bëheshin
në Kosovë, u arrestuan
dhe iu dorëzuan parti-
zanëve jugosllavë. Në ku-
jtimet e At Zef Pllumit
jepet e njëjta pamje e
Shqipërisë. Flamuj e
Enver Hoxha & këngë jugosllave në rrugët
e Shkodrës. Në një nga
Miladin Popovic 1943 faqet e librit At Zefi tregon
LONDON NOVEMBER 2008 26
se si flamurin shqiptar të ngritur në
kambanoren e kishës ku ai shërbente, e
ulën për të parë, për të vënë në vend të
tij, flamurin jugosllav. “Patër,- i thashë,
- të gjitha i di, ata që e vunë flamurin
jugosllav ishin dy partizanë me pushkë
të dërguem nga komanda...”, kujton At
Zefi në faqen 23 të librit “Rrno për me
tregue”.
Në të njëjtën pjesë të librit
është edhe rrëfimi mbi mijëra të rinjtë
e Kosovës që u masakruan në Tivar, në
rrëfimin e tij At Zef Pllumi tregon se si
mijërat kaluan përmes gjithë
Shqipërisë së Veriut për t’u vrarë në
Tivar. Ndërkohë, përkundër asaj që
pretendon propaganda komuniste e
ngritur për vite me radhë në Shqipëri,
nuk ishte Hoxha ai që doli kundër Ju-
gosllavëve. Sipas CIA-s, duket se ky i
fundit kishte zgjedhur të rrinte në hije,
për të parë se si mund të përfitonte
duke ia lënë në dorë Koçi Xoxes të
nënshkruante fillimisht marrëveshjet
me jugosllavët apo urdhrat e dënimit të
mijëra personave dhe më pas t’i denon-
conte ato. “Është mjaft interesante se
është pikërisht Koçi Xoxe “titisti” ai që
në korrik dhe gusht, ndërmori fushatën
e denoncimit të regjimit të Titos”, -
shkruan CIA në faqen 22 të raportit.
Ndërkohë që gjatë gjithë kësaj kohe
Hoxha nuk ishte ndier. Për herë të fun-
dit, sipas CIA-s, ky i kishte përmendur
jugosllavët në shkrimin “Mbi rëndës-
inë e Titos për Shqipërinë” në janar
1948 në gazetën “Zëri i Rinisë”.
PERGATITI A.PRIFTI
 LONDON NOVEMBER 2008 27
NGA RUBEN AVXHIU

B
iznesmeni shqiptaro
amerikan dhe botuesi, Sam
–

(Selim) Zherka, renditi përpara

gazetarëve dhe fotoreporterëve, arsyet
Biznesmeni shqiptaro-
se pse po e ngrinte padinë dhe sesi
veprimet e disa politikanëve, sipas tij,
të korruptuar të Westchester-it, në
bashkëpunim me miqtë e tyre në
policinë e New York-ut, e kanë
akuzuar si “kriminel shqiptar”, në
amerikan kërkon $ 100
kuadrin e një hakmarrjeje me motive
politike.

HISTORIA E KONFLIKTIT
FILLOI ME NJË ARTIKULL
POLITIK
Sam Zherka është një biznesmen i suk-
sesshëm shqiptaro-amerikan. Vetëm 40
vjeç, ai është pronar i dy klubeve të
famshme striptizmi, pronash të patund-
shme, e restorantesh. Dy vjet më parë,
ai vendosi të hynte edhe në fushën e
botimeve duke blerë gazetën “The
Westchester Guardian”, e cila është sot
gazeta me tirazhin më të lartë në kon-
tenë, në veri të New York City-t.
Pikërisht me blerjen e gazetës filluan
problemet për Sam Zherkën. Në fillim
të vitit 2007, Zherka botoi në gazetën e
tij një artikull kritik për procesin e zg-
jedhjes së Prokurorit të Distriktit në
Westchester County. Sipas artikullit,
Dennis Glazer, bashkëshorti i
Prokurores, Janet DiFiore, u përpoq që
të korruptonte një tjetër kandidat për
këtë post. Në këtë mënyrë, ai do të sig-
uronte që e shoqja nuk do të kishte ri-
valë seriozë në garë.
Pas kësaj, Zherka, thotë se
ka marrë një telefonatë nga prokurorja,
DiFiore, e cila e ka kërcënuar: “Si do të
të dukej në qoftë se dikush do të sul-
monte familjen tënde?”, - i ka thënë ajo
atij. “Nuk do të më pëlqente”, - i është
përgjigjur Zherka. Atëherë, prokurorja
i ka thënë se duhet të ketë kujdes se ajo
dinte “ta luante shumë mirë këtë lojë”.
Pas kësaj, ajo i ka thënë një të besuari
të saj politik se, Zherka, ishte “një fig-
urë kriminale shqiptare” dhe se shpejt
do t’i binte në dorë.
Zherka thotë se tani kundër
tij u angazhua një “dorë e fortë”,
Thomas Belfiore, Komisioner i Depar-
tamentit të Shërbimit të Sigurisë Pub-
like në Westchester County. Belfiore,
dikur një funksionar i lartë i policisë së
New York-ut, ku ende ruan lidhje të
forta.
Ai e fyeu publikisht biznesmenin
shqiptar, duke thënë se ai është “për-
faqësues i krimit të organizuar shqip-
tar” dhe se “vetëm një mafioz mund të
ketë në zotërim një klub ku zhvishen
femrat”.
Për të zgjeruar sulmin e tyre
edhe në Manhattan, ku Sam ka edhe dy
klubet e famshme të striptizmit, “VIP
CLUB” dhe “CHEETAHs”, Belfiore
dhe Janet DiFiore, kontaktuan me
Mathew Bogdanos, ndihmësprokuror
në qytet.
Bogdanos menjëherë u vu në lëvizje
kundër shqiptarit, duke bërë që Zyra e
Kontrollit të Krimit të Organizuar në
NYPD, të hapte një dosje hetimore, në
të cilën Zherka cilësohet si “figurë e
krimit të organizuar shqiptar”.
Një hetim i ngjashëm filloi edhe në
zyrën e Prokurorit të Distriktit në qytet,
ku Bogdanos e cilësoi publikisht
Zherkën si një “kriminel shqiptar” dhe,
siç thotë dokumenti i dorëzuar në
gjykatë, “Zherka është shpërndarësi
më i madh i drogës në New York dhe
milion dëmshpërblim
Pronari shqiptaro-amerikan i klubeve të strip-
tizmit, në Manhattan, hedh në gjyq policinë e
New York-ut dhe kërkon dëmshpërblim 100
milionë dollarë
mospagues taksash”.
Viktimë e këtij sulmi u bë edhe George
Weir, i cili, sipas Zherkës, u akuzua
nga Zyra e Krimeve si bashkëpunëtor i
biznesmenit shqiptaro-amerikan,
vetëm se pse ishte shok fëmijërie me
të dhe u shkarkua nga detyra, duke e
kthyer si polic të zakonshëm në Bronx.
Kur një incident ndodhi në klubin
“Cheetah”, ku Zherka është
bashkëpronar, policët që u dërguan aty,
me të marrë vesh emrin e tij, bënë lid-
hjen me profilin e formuar tashmë në
dosje për të dhe, pa shikuar faktet, i
kërkuan atij që të dilte jashtë nga klubi,
një shenjë e qartë e demit, që kjo për-
plasje mund t’u sjellë bizneseve të
Zherkës.
I vendosur për të luftuar:
“Të jesh shqiptar nuk do të
thotë të jesh gangster”
Sam Zherka dukej i qetë dhe i vendo-
sur dje në konferencën e tij për shtyp.
“Nëse thonë që jam kriminel, atëhere
ku janë faktet?” – tha ai. “Nëse ka
fakte atëhere unë e mbyll gojën dhe
dorëzohem vetë, e le të bëjnë me mua
atë që duhet. Por, nëse fakte nuk ka dhe
kjo ka qenë vetëm një mënyrë për të
ndalur lirinë e fjalës këtu në Amerikë,
atëhere dikush duhet të paguajë për
këtë”.
I ndjeshëm për pasojat e sul-
meve ndaj tij, ai u shpreh se gjithë
jetën është njohur si një punëtor i
palodhur, si një biznesmen i zgjuar, si
një baba dhe bashkëshort i ku-
jdesshëm.
“Nuk do të lejoj që të luhet me emrin
tim për interesa politike”, - tha ai.
Zherka, i cili ka katër fëmijëve, pret që
së shpejti të bëhet edhe me katër fëmijë
të tjerë. Mjekët kanë thënë se
bashkëshortja e tij shtatëzënë do të
lindë katërnjakë, një tjetër arsye që
mund t’i bëjë edhe njëherë gazetat e
New York-ut që të vrapojnë drejt tij.
Duke nënvizuar përdorimin e kombë-
sisë për të justifikuar inkriminimin e
tij, Zherka tha se këta zyrtarë mund të
mjaftoheshin, duke e cilësuar si “krim-
inel”.
“Çfarë do të thotë kriminel
shqiptar”, - pyeti ai gazetarët. “Së pari,
unë kam lindur në Amerikë dhe nuk
mund të bëhet fjalë për nënshtetësi.
Është e qartë se i vetmi shpjegim është
përdorimi i fjalës ‘shqiptar’ për të
nënkuptuar ‘keqbërës’, ashtu si dikur
përdorej për të diskriminuar irlandezët
si huliganë, pastaj italianët si mafiozë e
më pas zezakët e hispanikët”.
I pyetur nga një reporter i
gazettes, “New York Post”, nëse men-
donte se do të trajtohej në të njëjtën
mënyrë po të mos ishte shqiptar,
Zherka u përgjigj se ortaku i tij në
biznes është irlandez dhe, ndonëse që
të dy kanë në pronë të njëjtin klub nate,
ortaku i tij nuk cilësohet si “gangster”,
ashtu si bëhet me të. Ky, sipas tij, është
diskriminim.
Zherka premtoi se shumë anëtarë të
njohur të komunitetit do të thonë fjalën
e tyre, që askush të mos luajë me emrin
e “shqiptarit”.
Pak vite më parë, një grup i
krimit të organizuar, i kapur nga FBI-
ja, u cilësua si “grup kriminal shqip-
tar”, ndonëse në përbërjen e tij, vetëm
gjashtë nga 15 ishin shqiptarë. Kjo ka
kohë që ndodh, sipas Zherkës, po tani
ka dalë dikush që do të bëhet shembull
që kjo të mos ndodhë më.
“Prindërit e mi erdhën këtu, duke lënë
pas komunizmin. Babai im ka qenë për
shumë vite i burgosur dhe i internuar
në kamp pune. Nëna ime gjithashtu ka
vuajtur tre vjet burg”, - tha ai, duke
shtuar se nuk do të lejojë që, në një
vend demokratik, të përdoren metoda
diskriminuese që i kanë hije vetëm
regjimeve si ai që diskriminoi prindërit
e tij.
Shuma e kërkuar është
normale, duke pasur
parasysh dëmin.
uke folur për përpjekjet për të shkatër-
ruar biznesin e tij, Zherka, ka akuzuar
policinë se po vendos postblloqe në
orët e vonam, që klientët të mund t’i
afrohen me makinë klubeve të tij e
duke u thënë klientëve, shkarazi, se
“klubi po mbyllet”.
Mbi të gjitha, dosja hetimore
që është hapur mund të sabotojë të
gjitha planet e biznesit që mund të bëjë
Zherka në të ardhmen. Profili kriminal
që është krijuar për të, ndonëse në
mungesë të plotë provash, u përcillet
sipas zakonit të gjitha agjencive të tjera
të rëndësishme lokale, shtetërore dhe
kombëtare.
Kjo do të sabotojë përpjekjet e Zherkës
në të ardhmen për të marrë kredi, për të
aplikuar për licensa, për të blerë dhe
shitur prona e objekte që kërkojnë
pagesa mujore, si dhe që të hyjë në
partneritete biznesi, në të cilat kërkohet
kontroll i të kaluarës kriminale dhe i
biografisë së ortakut.
Zherka po e çon padinë e tij
në gjyq si reagim ndaj sjelljes së zyr-
tarëve në Westchester, të dosjes së
padrejtë hetimore të policisë dhe
prokurorisë në New York City, për
shkak të fyerjes së tij me baza etnike,
që bie në kundërshtim me Klauzolën e
Mbrojtjes së Barabartë në Amenda-
mentin e 14 të Kushtetutës, dhe përp-
jekja për ta ndaluar që të thotë
mendimin e tij kundër politikanët të
korruptuar, që i takon në bazë të
Amendamentit të Parë të Kushtetutës
(Liria e Fjalës, etj).
Ai, gjithashtu, i padit
kundërshtarët e tij për shkaktim të
tronditjes emocionale, ankthit, frikës
nga policia, përbuzjes dhe turpërimit
publik, të cilat ka vendosur të mos i
durojë më.
Me anët të padisë së tij, Sam
Zherka, është duke kërkuar një dëmsh-
përblim prej 100 milionë dollarë nga
Qyteti i New York-ut, si dhe dënimin
personal të Thomas Belfiore-s, për
angazhimin e tij në veprimet e lartpër-
mendura.
Avokati i tij është Jonathan Lovett, i
cili e shoqëroi gjatë gjithë konferencës
së tij për shtyp, së bashku me kryetarin
e Partisë Indipendente në New York,
Dr. Guido Cavallo, që u paraqit si ud-
hëheqës qytetar në Westchester
County.
“Dikush tjetër do të ishte
trembur e do të kishte vrapur nga frika
e policisë dhe prokurorisë”, - tha Sam
Zherka. “Jo unë. Unë do të bëj që ata të
mendohen mirë përpara se të sulmojnë
një të pafajshëm herë tjetër. Do t’i
shtyp në gjyq.”
*Ruben Avxhiu është redaktor i
gazetës “Illyria” në New York

NGA EMANUEL BAJRA
N
ë kohen kur lexoni këtë ar-
tikull do të ketë mundësi që
kriza ekonomike që ka përf-
shirë tërë globin do të ngulmojë edhe
më shumë kthetrat e saj, duke na dër-
guar kështu neve pashmangshmërisht
në një cunami ekonomik. Shumë flitet
kohëve të fundit për një rrëshqitje të
përballueshme ekonomike, ku shumë
prej trendeve financiare po bien – kjo
detyrimisht do të thotë se kriza
ekonomike po përjetohet globalisht
dhe jo individualisht shtet më shtet siç
është përjetuar shumë herë më parë , si
psh; Thyerja e madhe e 1958 në tregjet
Evropiane, Thyerja e madhe e 1929 në
Wall Street, Lufta e dytë Botërore,
Krizat e mëdha ekonomike të viteve
60-ta e 70-ta, kolapsi Japonez I vitit
1989, ai Anglez I vitit 1991 , 11 shta-
tori I 2001 dhe më në fund 2007-2008.
Shume nga ne duan të dijnë më tepër
se çka po ndodh me ekonomitë globale
dhe ato familjare e personale. është një
pyetje shumë e rëndësishme dhe besoj
se gati më e rëndësishmja që ka të bëjë
me mirëqenien tonë e të fëmijëve tanë
– të gjithë kemi të drejtë dhe duhet të
preokupohemi me këtë gjendje.
Në këtë artikull unë do të mundohem
që në mënyrë sa më të thjeshtë të jap
informacione dhe ndihmojë vetëdijes-
imin e publikut dhe lexuesit tanë në
lidhje me krizën ekonomike pasi që siç
edhe të gjithë e përjetojmë jetën në
Britani të Madhe, shumë shpejt do të
vijë dita kur efektet e kësaj krize do të
na prekin në një formë a tjetër edhe
neve të gjithëve.
“CREDIT CRUNCH “
ÇFARË ËSHTË ?
E tëra ka origjinën në Shtetet e
Bashkuara te Amerikës – ku bankat
kishin ndërmarrë një “ofensivë” ta
quajmë kualitative të konkurrencës në
tregjet e kredive – për shembull Banka
e Investimeve Merryl Lynch kishte
akumuluar një sasi tejet të kon-
siderueshme të parave me anë të
fondeve “hedge” hegj ( fonde-inves-
time individuale të mbledhura nga të
pasurit për qëllime shpërndarjen e in-
vestimeve në sektorë ku shumë të
pasur nuk kanë qasje dhe si kompen-
sim menaxheret e Hegj fondeve përfi-
tonin sasi të mëdha interesi nga
investimet dhe zbulimet e sektorëve
për investime asetesh e vlerash tjera fi-
nanciare – ky term në City of London
njifet edhe si Financieri-mashtron-
financierin, ose termi tjetër që njihet
është edhe “edge fund” ose fonde të pa
kuptueshme) .
Kjo kompani kishte filluar
ekspansionin e saj në tregjet e
hipotekave, pronave private, shtëpive
dhe pa-lëkundshmërive në të gjithë
Amerikën. E keqja e kësaj ishte se kjo
bank nuk kishte “ditur” apo më mirë
nuk donte ta dinte se kush janë klien-
tela e saj – këta ishin njerëz që punonin
me rroga shumë të ulta mesatarja e tyre
në dollarë kapte $20-$25.000 ( Ster-
linga ( £16-20.000 ) , nga sektor të
ndryshëm industrial që nga kompanitë
e pastrimeve, lavazhet, restorantet,
dyqane private dhe industri të tjera të
biznesit të vogël.
Bankat e tilla si Merryll
Lynch – aprovuan hua me kredi apo (
Mortgage) siç njihen në termin
anglisht – këtyre grupi të njerëzve
duke mos patur fare konsideratë për
risqet e kodit bankar, risqet e bankro-
timit individual dhe të buxheteve të
familjes e të tjera. Megjithatë këto lloj
Rikthimi i Marksit apo
ngadhënjimi i Keynes?
hua-marrje ishin liruar me të madhe në
SHBA dhe gati më shume se 85% e
publikut Amerikan ishin bërë pronar
Shtëpish të realizuara nëpërmjet pake-
tave të dyshuara financiare pa kontroll
dhe pjesëmarrje të regullatorit. Këta
“pronar shtëpish” natyrisht se kishin
një ndjenjë të fuqishme krenarie për ar-
ritjet e tyre pasi që kishte qenë pikër-
isht gjenerata e parë Amerikane që po
që se të varfër ata kishin
të drejtë të ishin pjesë e
klasës pronare. Kjo valë
•“Credit Crunch”
e hua-marrjeve preku
thellë edhe aspektet çfarë perfaqëson ?
tjera ekonomike siç
ishin; grantet – bursat e
shkollave , kreditë flu-
•Kriza globale
ide në tregjet e brend-
shme , bizneset e vogla
u ofruan nivel interesi
ekonomike
shumë të ulët ( duke u
bazuar në nivelin kom- •Kriza globale
bëtar të interesit që nuk
ka kapërcyer 4% në
SHBA ) – tëra këto ar-
Financiare
ritën që të krijojnë një
ekonomi prosperuese e
bazuar në hua , d.m.th e
•Efektet e krizës globale
tërë ekonomia
Amerikane u mbësht- në ekonomitë Shqiptare
jellë rreth rritjes apo
ngritjes së GDP-së me
anë të lirimit të tregjeve
në Kosovë dhe Shqipëri.
të kredisë , fleksibilitetit
të rregullave financiare dhe një kom-
pleksiteti tjetër që kohëve të fundit
është quajtur “ Financial Innovation”
shqip “ Kreativitet financiar “. Po në
themel çka do të thoshte kjo ? – Nëse
një drejtor organizate bankare përpilon
programe drejtuese të korporatës së tij
ai pikë së pari merret me strategjinë e
nivelit të talentit Brenda organizatës.
Për rreth tij/saj ai/ajo
mbledh talented më të çmuara të orga-
nizatës në mënyrë që ky grup njerëzish
të kryejnë punë operacionale e në këtë
rast këta persona duhej të merreshin
me përpilimin e sistemeve të reja të
manipulimeve financiare me anë të
fryrjes së librave financiar, marrjes së
huave të konsiderueshme nga “inter-
banking loans” ose ( kredi ndërmjet-
bankare) dhe ekspansionit të
korporatave me anë të krijimit të di-
vizioneve dhe sub-divizioneve. Kjo
strategji u lejojë këtyre patronëve të
korporatës ( si në rastin e Merryl
Lynch, Northern Rock, Lehman Broth-
ers etj.) që të rrisin nivelin e për-
fitimeve për organizatat e tyre
përkatëse, nivelin e bonuseve person-
ale si edhe pike të mira në “ Score-
cards” ( bilanci I performancës –
indikator financiar nëpër banka ).
Por nuk ishte vetëm kaq –
këta njerëz u jepnin liri të tejtheksuar
stafit të tyre që cdo divizion dhe sub-
divizion të jetë dorëshlirë në dhënien e
kredive klientelës së çfarëdo të jetë ajo,
LONDON NOVEMBER 2008 28
pa rregulluar çështjen e survejimit të të Amerikane të fillojnë të dështojnë në
ardhurave të klientit, burimit të të ard- pagesat e kredive dhe stagnimi në
hurave, si edhe afatgjatësisë së kon- pagesa kishte filluar të rritej prej shtetit
tributit që klienti mund të bëjë me një në shtet.
fjalë alarmi për dështim apo bankrotim Bankat kishin filluar ti stu-
të klientelës në këtë rast nuk merrej dionin këto trende për dy vite me radhë
parasysh, injorohej. Po mire, çfarë dhe kishin ardhur në përfundim se
ndodhi me klientelën ? – Natyrisht se mënyra më e mirë është që borxhet e
sikur që Kapitalizmi ka vërtetuar në mbledhura të këtyre kreditorëve të
kohë, gjithçka është relative po që se paketohen në programe investimi dhe
të futen në tregjet e mëdha të hegj-
fondeve e ti shiten firmave me siguri
kapitale marramendëse. Mirë, për një
kohë të shkurtër problemi ishte izoluar
dhe asgjë nuk doli në media për
nivelin e lartë të“defaults” dështimeve
kreditore as në Amerikë dhe as
gjikund tjetër. Por, megjithatë borxhet
qe ishin futur ne tregjet botërore kishin
filluar ta humbin vleren e tyre valu-
tore-kapitale. Kina nuk blinte “asetet”
( borgjet e Amerikanëve) pasi që ata
ishin më shumë të interesuar të blejnë
teknologji apo rinovime teknologjike
në mënyrë që të rrisin produktivitetin
e tyre dhe shumë shpejtë ata arritën që
të bëhen prodhuesit e dytë më të mëd-
henj në botë pas SHBA-ve dhe Gjer-
manisë. Tanimë për Amerikanët kriza
e brendshme kishte filluar dhe Federal
Reserve apo Ministria e Financave sic
njihet në SHBA – kishte filluar hetime
të brendshme në lidhje me trendet
negative në sasinë e dështimeve – de-
faults në sistemin e kredive në vend.
Meqenëse hetimet po vazh-
donin, bankat e vendit kishin filluar të
futeshin në një cikël paniku duke para-
flasim edhe për suk- menduar se kriza do të përhapej edhe
sesin dhe pasurimin e
njerëzve. Një grup i
në këtë sektor.
Paniku në banka përfundimisht arriti
punëtorëve në SHBA
ishte lodhur me page-
cakun e saj pasi që bankat humbën bes-
imin me njëra-tjetrën për të dhënë hua
sat mujore që kredia i .Ky faktor është shumë i rëndësishëm
kishte ngarkuar pasi
që ata duhej të mbu-
pasi që mungesa e këtij besimi në mes
të institucioneve financiare shkakton
lonin shpenzimet di- mungesën e likuiditetit në tregje finan-
tore të ushqimit,
fëmijëve në shkollë,
ciare çka në cikël sekondar krijon
mungesë investimesh dhe shkëmbime
rryma , gasi dhe elek-
triciteti, në shumicën
të aseteve financiare e në vazhdimësi
u pamundëson publikut qasje në kredi
e rasteve natyrisht që dhe bizneseve të vogla u refuzohet in-
edhe automjeti në për-
dorim i familjes ishte
vestimi në ekonominë e tyre. Në fig-
urën e mësipërme tregohet grafikisht
e nevojshme dhe taksa shembull më i distancuar i reagimit të
në automjet, taksa për
sigurim automjeti,
rritjes së GDP-së në Mbretërinë e
Bashkuar ( figurat: National Statistics,
sigurimi i jetës së
familjes, sigurimi
UK october 2008 ).
Si rezultat i këtij fenomeni kemi
shëndetësorë, veshm- shthurjen e ekonomive të vogla duke
bathja e mbi të gjitha
niveli i rritur gradual-
filluar me SHBA-të dhe Britaninë e
Madhe, duke vazhduar me Euro-zonën
isht i taksimit – të dhe Azinë e largët . Shih figurën më
gjitha këto bënë që këto familje të jenë poshtë :
në deficit në çdo muaj. Në momentin që po shkrua-
Mundësitë për kursime ishin jmë – si rezultat i mungesës së
të mëdha por niveli i shpenzimeve likuiditetit ( parasë ) në sistemin finan-
mbulonte kursimet në disa raste ciar të gjitha arteriet e këtij sistemi janë
ndonëse në shumicën e rasteve të zbrazur nga kapacitetet për fluiditet
Amerikanëve kursimet nuk kanë qenë çka në terma më të thjeshtë do të thotë
dhe nuk janë prioritet. Amerikanët se ekonomitë më të mëdha të botës po
tradicionalisht njihen si konsumatorë zhyten në Recesion ose – zbrapthje në
që nuk kursejnë në krahasim me zhvillimin ekonomik. Të dhënat nga
kolegët e tyre Evropianë apo Japonez. thesari Britanik bëjnë fjalë për një
Kjo eufori e frustrim i mbledhur kishte shthurrje prej 0.5%.
bërë që shumë prej familjeve (vijon)

NGA YLLI PËRMETI
edèt, recesion në Evropë, në
M Amerikë, në Azi, në Japoni,
në Zelandën e Re, në Rusi,
në Amerikën Latine dhe natyrisht
Afrika udhëheq këtë —stagflacion.
Drama financiare, udhëheq titujt e la-
jmeve që prej vitit të kaluar (2007) në
të gjithë mjetet e komunikimit medi-
atik —në mbarë botën. Pasiguria e
qytetarëve për kursimet e tyre, shfaqet
për ditë dhe më e theksuar dhe fundi i
kësaj drame kapitaliste —nuk i dihet.
Të paktën, nga sa deklarojnë të gjithë
anëtarët e sipër-elitës globale, ku bëjnë
pjesë shtatë vendet më të industrial-
izuara të botës: Amerikë; Kanada; Bri-
tania e madhe; Gjermania; Franca;
Italia dhe Japonia. Në këtë “qytet
shkapërdar” (Squanderville) sikundër
[1]Warren Buffet gurù i tregjeve të ak-
sioneve botërore e quajti Amerikën në
vitin 2003, tashmë duket se bëjnë pjesë
edhe shtrirje të tjera gjeografike —nga
Azia deri në Afrikë.
“Amerikanët janë të gat-
shëm të besojnë gjithçka: se vlera e
banesave të tyre do të rritet në pa-
fundësi, se borxhet e tyre nuk do t’i
prekin kurrë dhe se Perandoria
Amerikane është e patundshme”,
citonte në një ndër kritikat e tij Buffet.
Injeksionet e vazhdueshme të qeverisë
Amerikane dhe në vazhdim të qeverive
të B.E me udhëheqëse Gjermaninë, tre-
gojnë qartë se «Kriza Bankare» është
në zgrip katastrofal. Në vazhdim,
vizioni monetar i elitave tashmë është
vetë-përurues dhe shugurantë, citon
ekonomisti i spikatur amerikan
Thomas Sowell:
[2]Në nxitimin tyre për t’u
bërë më të zgjuar dhe më fisnikë se të
tjerët, të «shuguruarit» kanë keqkup-
tuar dy çështje themeltare. Ata duket se
pretendojnë: (1) se ata kanë më shumë
njohuri se anëtarët e tjerë të të «ver-
bërve», dhe (2) dhe se ky krahasim
është relevant. Krahasimi i vërtet, sido-
qoftë, nuk është midis njohurisë së
poseduar nga anëtarët e zakonshëm të
elitës së edukuar kundrejtë anëtarëve
të zakonshëm të publikut të
përgjithshëm, por deri diku njohuria e
marrë direkt totale, mbart proceset so-
cial pra: kompeticionin e vend-tregut,
seleksionimin social, etj, duke
angazhuar miliona njerëz, kundrejt
njohurisë së poseduar të përgjithshme
sekondare nga një elitë më e vogël.
Elitat e vogla, janë zakonisht qytetarët
të cilët janë mbartës të «gafave» të
super-elitave. Në këtë grupacion bëjnë
pjesë elitat sekondare që kthehen pash-
mangshmërisht parazitare, pra: kalvar
biblik.
Në këtë kalvar, pozicioni i
Amerikës si rregullator apo derregul-
lator global, duket se ka nevojë për një
vizion hyjnor, mbinjerëzor —e thënë
ndryshe «perëndisor». [3]Këtë kalvar
biblik «ulërinte» në 2006-ën profesor-
ekonomist Nouriel Rubini: kriza po
afron dhe në vitet e ardhshëm, ai par-
alajmëronte, SH.B., do të përballen me
një rrënim të banesave, tronditje të arit
të zi, një dekadencë drastike të kofi-
dencës së qytetarëve dhe për-
fundimisht një recesion të thellë. Ai
renditi një vijimësi ngjarjesh të zymta:
banesëmbajtësit do të dështojnë në sis-
temin hipotekar [4](sub-prime), trilion
dollarët, të cilët janë sigurime
mbështetëse hipotekare do të
shkoklaviten në të gjithë globin dhe
sistemi financiar global do të dridhet
dhe në vazhdim, një pauzë e plotë
ekonomike do të përfshij gjithë globin.
Kriza financiare: «Anarkia
neoliberale» & «rregulli i ri global»
Sa më shumë të shtrihet pushteti i një Perandorie
aq më i vogël është racionaliteti dhe vice versa.
Ky zhvillim thek-
son ai, do të gjym-
toj apo shkatërroj
[5]“hedge funds”,
bankat investuese
dhe institucione të
tjera financiare
sikurse janë Fan-
nie Mae dhe Fred-
die Mac. [6]Duke
“gëzuar” nofkën e
“drejtor (Dr) vdek-
jes” në 5 Shkurt të
2008 në një anal-
izë të rradhës për-
shkruan 12 hapa të
«Gjëmës Finana-
ciare». Këtë
angështim të hijes
financiare ai për-
shkruan si një
“kaskadë të
pandërprerë”. Ai
konkludon se në
këtë cikël humb-
jesh, reduktim
kapitali, kundërshti krediti, likuidicion
të sforcuar dhe shitje të zjarrta të
aseteve —poshtë çmimeve fondamen-
tale do të rezultojnë kaskadë dhe
ngritje të ciklit të humbjeve dhe në
vazhdim, më shumë kundërshti krediti.
Këto pofeci modeste ndoshta janë
vetëm maja e ajsbergut. Në analizën e
ardhshme do të përqendrohemi, në di-
agnostikimin e kësaj krize dhe më
vonë në zgjidhjen e saj.
[1]Squanderville versus
Thriftville by Warren Buffet [2]The vi-
sion of the Anointed: Self-Congratula-
tion as a Basis for Social Policy” by
Thomas Sowell. [3] Dr. Doom By
STEPHEN MIHM Published: August
15, 2008 New York Times. [4] Sub-
prime ose nën-kryesor, janë hua të
sajuara me interes të lartë që u huazo-
hen njerëzve me rrezikshmëri të lartë
investuese në krahasim me huatë kon-
vencionale (mbizitëruese). Kjo sajesë,
përfshinë familje të klasës së ulët dhe
që kanë përqendruar borxhe të mëdha
dhe familje me të ardhura të ulëta të
cilët duan të blejnë shtëpi në një treg
që fryhet përherë dhe më shumë.[5]
Hedge fund, është fond privat in-
vestues dhe është i hapur për një numër
të kufizuar investitorësh i cili është
lejuar nga rregullatorët që të ndërmar-
rin një fushëveprimi më të gjerë në
krahasim me fonde të tjera investuese
dhe në vazhdim paguajnë një shumë
parash për performancën e tyre te man-
axherët mbikqyrës. [6]The Rising Risk
of a Systemic Financial Meltdown:
The Twelve Steps to Financial Disaster
by Nouriel Roubini February 5, 2008.
Diagnostifikimi i krizës:
Fronesis Aristotelian &
Konteksti Ekonomik
Që të kuptojmë krizën financiare duhet
të ekzaminojmë të kaluarën e saj. Një e
kaluar me plotë vështirësi dhe pengesa
të konsiderueshme. N’a pëlqen apo
s’n’a pëlqen, modeli financiar i sotëm
në të gjithë botën e ka origjinën në
akademitë e perëndimit —dhe
akademi që kanë ushtruar më shumë
influencë në botë, janë ato të
Amerikës. Kështu, me një të rënë të
lapsit historia e ekonomisë Amerikane
është pak a shumë si më poshtë:
1797-1861: Kapitalizëm / Merkan-
tilizëm;
1861-1933: Shkolla Amerikane;
1933-1981: Ekonomia Keinsiane;
1981-Tashmë: Një përzierje e
ekonomisë së Re Keinsiane,
Ekonomitë Post-Keinsiane, dhe Mone-
tarizëmi. E gjithë kjo përzjerje, në rre-
thet filozofike quhet me një term:
NeoLiberalizëm.
I vazhdim do të shohim edhe tre teoritë
Merkantilizmi u sendërtua për herë të
parë nga filozofi Francez Victor de Ri-
queti Marquis de Mirabeau në vitin
1763. Libri i tij i parë i quajtuar Filo-
zofia Rurale u publikua nga Adam
Smith[1] në vitin 1776. Origjina e
fjalës vjen nga fjala latine mercari, e
cila do të thotë “të drejtosh tregun”.
Merkantilizmi është ide, që kolonitë të
eksportojnë më shumë të «mira mate-
riale» sesa të importojnë dhe kolonitë
duhet të shesin me çmime të larta dhe
të blejnë me çmime të ulëta. Pasuritë
ekonomike ose kapitalet prezanto-
heshin në kallëp ari (flori, argjënd dhe
vlera të tjera tregëtare) të cilat kontrol-
loheshin nga shteti, dhe rriteshin në
balancë me tregun e shteteve të tjerë
(eksport minus import).
Në këtë mënyrë merkan-
tilizmi hodhi idenë se qeveritë duhet të
avancojnë qëllimet proteksioniste të
ekonomisë, duke inkurajuar eksportin
dhe dekurajuar importin, veçanërisht
përmes përdorimit të tarifave. Arsyeja
e mendimtarëve të kësaj periudhe për
përforcimin e kësaj teorie, ishte, të
gjenin një sistem ekonomik që të for-
conte shtetin si nocion, shtet që gjen-
desh në fillesat e tij. Duhet theksuar se
përqendrimi i tyre, ishte në shkëm-
bimet ndërshtetërore dhe gradualisht
ndërkontinentale. Në të vërtet, qëllimi
real ishte dominimi në arenën
ndërkombëtare. Në ndryshim nga kon-
cepti postmesjetar, ekonomistët e mes-
jetës ishin të përqendruar në
mikroekonomi dhe shkëmbime lokale
midis individësh.
Qëllimi i tyre ishte, të gjenin
një sistem ekonomik që t’i përshtatësh
doktrinës Kristiane kundrejt peitizmit
dhe drejtësisë. Por këtë periudhë, do
t’a diskutojmë në alternativatë
ekonomike që shfaqen të domos-
doshme në fund të analizës. Në
e tjera: pra Shkollën Amerikane; Kin-
sianizmin dhe Neoliberalizmin në një
analizë më të thellë. Subjekti që n’a
imponohet janë rrugët që ndjek kjo
shkencë sociale dhe që në kohët tona
është emëruar: Financë.
Pra ç’është ekonomia për
se? Dhe, a ka mundësi planeti tokë të
realizoj një «qeveri planetare» e cila në
vazhdim të menaxhoj ekonominë tokë-
sore? Këto pyetje i kanë bërë, edhe në
të kaluarën mendimtarë të tjerë por
ndryshimi i këtij teksti është marrja për
konsideratë e një elementi tepër të do-
mosdoshëm —që shumë shkolla
ekonomike nuk e kanë marrë për kon-
sideratë për botën kapitaliste, pra:
Fronesis.
Ky koncept është deliberatuar për herë
të parë nga Aristoteli. Por rëndësi epis-
timologjike i ka dhënë Flyvbjerg. Ky
erudit racional i rradhit konceptet Aris-
toteliane në tre nivele:
Fronesis: e cila përqendrohet në
pushtet dhe vlera.
Teknologji: Sipas Aristotelit, është art
LONDON NOVEMBER 2008 29
i poseduar nga zejtari dhe
njohuri e vërtet.
Epistimologji: Preokupo-
het për çështje dhe njohuri
planetare të cilat janë të
ndryshueshme në kohë dhe
hapësirë, e cila arrihet
vetëm nëpërmjet shqyr-
timit analitikë dhe rra-
cionalitetit.
Këta tre elementë
do t’i marrim dhe do t’i ap-
likojmë në ekonomi,
ekonomi që i ka fillesatë e
saj shumë lasht. Meqenëse
ky tekst është deduktiv n’a
duhet t’i marrim subjektet
me radhë, pra që nga an-
tikiteti. Locus-i konceptual
ekonomik fillon me cor-
pus-in dhe arketipin
[2]Aristotelian (384-322
—Economics), i cili kun-
dronte, se si duhet të nda-
hen «vlera e përdorimit»
nga «vlera e këmbimit».
Për Aristotelin gjithçka që
ne posedojmë ka dy vlera: që të dyja i
përkasin mjetit si të tillë, por jo në të
njëjtën mënyrë, për njërën është e për-
shtatshme dhe për tjetrën është e pa-
përshtatshme ose ka funksion të një
përdorimi sekondar. Në këtë pikë Aris-
toteli ilustron kundërthënjet dhe jep një
shëmbull bindës: këpuca përdoret për
t’u veshur por edhe për shkëmbim; që
të dyja këto veprime janë dobi nga
këpuca.
Ai që jep një këpucë për
shkëmbim parash ose ushqim tek një
tjetër që do një këpucë, e përdor atë më
të vërtet për këpucë, por ky nuk është
qëllimi i prodhimit të këpucës, këpuca
nuk është bër për t’u kthyer në objekt
trambe. Aristoteli kundron gjithashtu,
se tramba bëhet për një arsye të vetme:
mosmjaftueshmëria e të mirave mate-
riale që është e barabartë me mirëqe-
nien. Në kuadër të mirëqënjes,
paralelizon dy virtyte të qënësishme te
njeriu: përtacin dhe zellshmin. Ç’do
njëri do të jetë më i mirëqënshëm se
tjetri dhe këto vlera ai i karakterizon si
inhernte, pra, natyrale.
Këto virtyte të brëndaqënë-
sishme, është e lehtë të observohen: jo
të gjithë jemi njëlloj (!). Dikush punon
më shumë dikush më pak, dikush kon-
sumon më shumë dikush më pak,
dikush është më i zellshëm dikush më
pak dhe kështu me rradhë. Por kjo
është një çështje tjetër, dhe do t’a ekza-
minojmë në kapitujë e ardhshëm. Për
subjekte të tillë, të shkencave sociale
ngrihen pyetje të llojit: si mund të ketë
shpërndarje të barabartë kur jo të gjithë
jemi njëlloj? Si mund të zgjidhet ky
(in)identikalizëm logjik?
[1]Adam Smith (1723-1790): Theories
of Political Economy [2] Aristotel:
Economics – Book One (384-322).
Permeti1@hotmail.com
 LONDON NOVEMBER 2008 30

Stafi i gazetës “The Albanian”

uron të gjithë shqiptarët;
Gëzuar festën e Flamurit!
Njoftojmë të gjithë lexuesit tanë se për VITIN E RI
redaksia e gazetës “The Albanian” do të përgatisë një
numër special me 100 faqe, pjesë e së cilit
do të jenë të gjithë shqiptarët në Mbretërinë e Bashkuar.
Janë të ftuar
-Të gjitha shoqatat dhe organizatat shqiptare
në Mbretërinë e Bashkuar
-Bizneset e vogla, të mesme apo të mëdha
-Të gjithë ata që parashikojnë të organizojnë festa
me rastin e fundvitit
-Të gjithë ata që duan të përcjellin një mesazh për klientët e tyre
që prej një viti i kanë shërbyer
Do të printohen së paku 20 000 KOPJE që do të shpërndahen
FALAS në të gjithë Britaninë
Ju ftojmë të bëheni pjesë e këtij projekti
The Albanian Newspaper
122 White Hart Lane London N17 8HP
www.thealbanian.info
Tel/fax:02082169527
info@thealbanian.info
 LONDON NOVEMBER 2008 32
ME RASTIN E VITIT TË RI THE ALBANIAN
DO TË BOTOJË NJË NUMËR SPECIAL

ME 100 FAQE
PJESË E SË CILIT DO TË JENË TË GJITHË SHQIPTARËT NË
MBRETËRINË E BASHKUAR.

JANË TË FTUAR

-TË GJITHA SHOQATAT DHE ORGANIZATAT SHQIPTARE NË

MBRETËRINË E BASHKUAR

-BIZNESET E VOGLA, TË MESME APO TË MËDHA

-TË GJITHË ATA QË PARASHIKOJNË TË ORGANIZOJNË FESTA ME

RASTIN E FUNDVITIT

-TË GJITHË ATA QË DUAN TË PËRCJELLIN NJË MESAZH PËR KLIENTËT E TYRE

QË PREJ NJË VITI I KANË SHËRBYER

DO TË PRINTOHEN SË PAKU

20 000 KOPJE
QË DO TË SHPËRNDAHEN FALAS
NË TË GJITHË BRITANINË

JU FTOJMË TË BËHENI PJESË E KËTIJ PROJEKTI

THE ALBANIAN NEWSPAPER
122 WHITE HART LANE
LONDON N17 8HP
WWW.THEALBANIAN.INFO

TEL/FAX:02082169527
INFO@THEALBANIAN.INFO

Cafe D’oro uron

shqiptarët “Gëzuar
festën e Flamurit”
Sa e vështirë është që të gjesh një
kafe në Londër?
Driveways Shumëkush mund të thotë që është e
lehtë pasi në Londër ka shumë
Block Paving kafene.
Extensions Mirëpo shumë shqiptarë e përdorin
All Building work undertaken shprehjen se X-kafene bën kafe të
paparë. Aq më tepër expreso. Mjafon që të bësh një vizitë tek Caffe
Domestic & Commercial D’oro, për të kuptuar se pse aty ka vetëm shqiptarë Nuk ka vend në Londër e bën
Plastering ekspreson më të mirë thonë shqiptarët që ruajnë nostalgjinë e
Plumbing ekspresove të Shqipërisë.
Nuk janë të pakta rastet kur aty shiptarët organizojnë festat e tyre pikërisht
tek “Caffe D’oro”, pasi ambientet e kësaj kafeje janë më të mëdhatë dhe më të
Ofrojmë të gjitha shërbimet mirat e mundshme për dasmat e “mëdha” shqiptare.
që ju nevojiten në fushën e “E pse jo këtu mund të bëhen edhe festa të ndryshme, pasi është shumë e
ndërtimit me çmimet më lehtë që të merresh vesh edhe me pronarin”-thotë Iliri një konsumator shqiptar i cili
shton se nuk ka vend në Londër që mund të gjejnë në këto kushte, për çmimin,
konkuruese shërbimin, dhe vendin. Nëse vërtet dëshironi një kafe të shijshme, një party të
dhe cilësi të garantuar mahnitshme, një festë të paharrueshme, Caffe D’oro është një ndër shanset më të
mira. Parkingu është shumë afër. Ky lokal është i pajisur me licensen e alkolit dhe të
Ne vijmë kudo muzikës. Mos e humbni rastin. Caffe D’oro ju mirepret.
PER PRONETIME 02088844 888
që ju jeni

76 Paycroft Way
London N9 9XZ
info@1hr-bs.com
ilirahmati@gmail.com
Tel/Fax: 02088074878
Mob: 07886 091213

RUDINA SUTI
NË MISS EARTH 2008
NGA BASHKIM METALIA
i çdo çmim tjetër në fushat artis-
S tike, edhe kurorëzimi si më e
bukura Miss Shqiptarja në MB
2008 ka një vlerë dhe kënaqësi të
veçante.
Për vet faktin se mishëron artin dhe
kulturën shqiptarë në përgjithësi, tek
brezi i ri që po rritet dhe integrohet në
Britani, duke e inkuadruar në kahet
pozitive pse jo dhe në art.
Krahas kësaj ka dhe ndikim pozitiv në
komunitet duke shfaqur seriozitet dhe
kahje integruese, në shoqërinë Bri-
tanike.
Kënaqësia dhe entuziazmi i
sukseseve të korrura nëpërmjet artit
dhe punës artistike dhe shembujve
pozitiv ne të gjitha drejtimet e jetës, i
hapin gjithsecilit prej nesh një dritare
te re në jetën tonë
A nuk do të ishte kënaqësi dhe krenari
njëkohësisht të përfaqësosh vendin
tënd, në një garë bukurie , siç është
Miss Earth !
Dhe pa dyshim se ky rast mund të jet
një ndër ëndrrat që një vajzë shqiptare
mund të ket në jetë.
Skenës, ku do shpaloset nuri
dhe bukuria botërore, iu bashkëngjit
edhe vajza nga Gjirokastra , e
kurorëzuar më pare si Miss Shqiptarja
në MB 2008 .
Ajo quhet Rudina Suti e sapo diplo-
muar për Marketing Managment.
Rudina është nisur muajin e kaluar për
në Filipine , për të bërë përgatitjet
paraprake, ku dhe do të zhvillohet
Miss Earth, si vend i përhershëm orga-
nizator.
Para se të nisej e pyetëm Rudinën sesi
e priti këtë moment.
Ajo çiltërsisht dhe me modesti na tre-
goj surprizën e këndshme që ka për-
para vetes dukë u përpjekur që të
përfaqëso veten dhe Shqipërinë, den-
jësisht.
Duke insistuar, tek rezultati qe do
të dale nga kjo gare, e pyetëm nëse
mendon për një rezultat pozitiv?
“ Kjo është diçka qe unë ende nuk
mund ta them sepse nuk kam njo-
....në këtë
konkurs përveç
bukuroshes nga
Gjirokastra ,
ndodhet për
konkurim edhe
një shqiptare
tjetër nga
Prishtina, Yllka
Berisha e cila
përfaqëson
Kosovën.
hur konkurrentet e tjera. Mos
harroni se është një konkurs
ndërkombëtar ku në të marrin
pjesë shumë vajza nga e tërë bota
..... por atë që mund të them është
se unë do te mundohem me çdo
mënyre që do me jepet të përfaqë-
soj Shqipërinë me shume krenari
dhe dinjitet për te arritur një suk-
ses pozitiv.
Është një përgjegjësi qe unë e per-
ceptoj ndryshe nga përgjegjësitë e
tjera. Në ketë konkurs nuk do shi-
het vetëm vetvetja ime por
Shqipëria. Këtu nuk do marre
pjese vetëm për te kënaqur egon
ime por për të lënë dhe përshtypjet
me te mira për vendin tim . Pran-
daj, çdo veprim i imi do te jetë i
paramenduar për te dhëne një
imazh sa me pozitiv për Shqipërinë
dhe pse jo për të bere një market-
ing “.
Duke e përshkruar një rast të veçante
dhe me përgjegjësi, Rudina , i ka të
gjitha informacionet e duhura për or-
LONDON NOVEMBER 2008 33
ganizimin e këtij spektakli bukurie
,ashtu sikurse e ka të qartë dhe
mesazhin qe përcjell duke thënë se:
“.... kam bere një kërkim te plote,
përpara sesa të merrja pjesë në
konkursin e Miss Shqiptarja MB
2008. Qëllimi i këtij konkursi është
mbrojta e natyrës dhe informimi i
ndotjes se saj ne shtetet e pa zhvil-
luara si dhe ato te zhvilluara. Va-
jzat konkurruese duhet te punojnë
isht ku me tepër bej joga dhe not. shqiptare të kurorëzohet si mbretëreshë
mbi projekte te ndryshme për te
Me pëlqen te udhëtoj ne vende te e bukurisë tokësore!
arritur një mënyre mbrojtëse për
ndryshme, të drekoj me mikeshat e
natyrën dhe ta reklamojnë atë sa
mia ose të shkojmë për shopping, të Një mesazh Rudinës për gazetën tonë:
me gjere.”
shkoj në kinema dhe teatro dhe te
vizitoj sa me shpesh Shqipërinë”. “Një mesazh te shkurtër për te
Rudina është diplomuar për makreting
Ajo nëpërmjet “The Albanian” shtoj gjitha vajzat qe lexojnë ketë inter-
management dhe aktualisht sapo ka fil-
se: “Kam dëshirë te falënderoj viste “ te guxojnë dhe te provojnë
luar të studiojë për biznes për festivale
veçanërisht Alba-Media qe organi- te gjitha ato qe kanë ëndërruar pa
dhe evenimente, duke kaluar në
zon Miss Shqiptarja MB dhe për ek- hezituar” sepse si thotë dhe Paolo
mënyrë direkt në vitin e tretë.
sluzivitetin që ka arritur të fitoj në Cuelo ne një prej librave te tij
Miss Earth , për mundësin qe më “n.q.s dëshiron diçka me te vërtet,
Gjithashtu ajo na tha se: ” punoj mbi
dha të përjetoj këtë “ëndërr” dhe gjithë universi do korruptoj që ta
fushën e modës me kohë të shkur-
gjithashtu do desha të falënderoja arrish...”
tuar dhe shkoj ne palestër rregull-
gazetën tuaj dhe ju për këtë inter- Suksese!!!
vistë.
Ky është viti i tetë që organizohet në
Filipine Miss Earth , që konsiston
kryesisht në sensibilizimin dhe mbrojt-
jen e ambientit në përmasa lokale dhe
globale.
Dhe Shqipëria përfaqësohet me
bukuroshet e saj për të tretin me radhe,
falë dhe bashkëpunimit dhe ek-
sluzivitetit që Alba-Media ka me Miss
Earth.
Një Lajm interesant dhe mjaft i mirë
është se në këtë konkurs përvec
bukuroshes nga Gjirokastra Rudina
Suti , ndodhet për konkurim edhe një
shqiptare tjetër nga Prishtina Yllka
Berisha e cila përfaqëson Kosovën.
Më 9 Nëntor skena e Miss
Earth do të deklaroj fituesen e radhës
dhe shpresojmë se njëra nga vajzat

Kuzhina shqiptare
Keshilla te detyrushme për ta shijuar kënaqësin e gatimit
GATIMI ,USHQIMI , PRITJA, MËNYRA DHE
RREGULLAT ESENCIALE NË KOMPLETIMIN
TONY E KUZHINËS
uzhina është vendi më I rëndë-
K sishëm I shtëpisë tuaj ku
familja mblidhet së bashku të
paktën 3 herë në dit për të pregaditur
aspekt që nga pazari deri tek
fatura e elektrikut dhe ilaçet tek
doktori .Pas zgjimit dhe larjes
syve dhe dhëmbëve detyra
dhe gatuar ushqimin e tyre të preferu-
numër 1 është ngrënia e mëngje-
ara pasi pregaditja gatimi dhe ngrënija
sit dhe pregaditja për të shkuar
është pjesa më kryesore e dites në
në punë apo shkollë me barkun
familjen tuaj por që duhet të kushtëzo-
plot dhe s’ka justifikim për disa
het me ndihmën dhe pjesëmarrjen e të
që mendojnë qe janë shumë te
dy bashkëshortëve fëmijëve dhe
zënë me punë pasi ata mund ta
shoqëris në raste festash..Mrekullia
pregadisin mëngjesin në darkë
dhe kënaqësia e një familje në shtëpi
dhe e lënë gati në frigorifer dhe
te kompletuar mir krahas të gjithë am-
s’kanë vetëm për ta ngrohur dhe
bienteve tjera për nga rëndësia kuzhina
janë të lutur që të hanë të gjithë
duhet të jetë e kompletuar që të punoj
së bashku në mëngjes dhe vetëm
dhe funksionoj në mënyrë perfekte për
nëse oraret e veprimeve për
ju te jetë e kollajshme për të punuar
pjesëtar të familjes janë të
pastruar dhe riparuar ne të ,ti përgjigjet
ndryshme mund të bëhen për-
kërkesave dhe dëshirave tuaja,të jetë
jashtime po kështu dhe për
qetësuese dhe të sjell tek ju dhe
dreken dhe darken të gjithë
mysafirët e ftuar gëzim dhe hare gjatë
pjesëtarët e familjes të mblidhen
pregaditjes së ushqimit.
gjithë së bashku për të ngrënë
Në ditët e sotme ku zhvillimi
dhe të ndajnë së bashku cfare ka
dhe evolimi i shoqërisë ka arritur një
ndodhur tek çdo njëri gjatë
progres të jashtëzakonshëm në kra-
ecurisë së ditës dhe gjithashtu
hasim me të kaluarën neve cdo dit na
është shumë e rëndësishme që
bën te ndergjegjshëm dhe të vetëdi-
gjatë ngrënies prerjes së bukës
jshëm që gjithçka është e mundur sot
dhe ndarjes së ushqimit këmbe-
dhe për çdo lloj shtrese të shoqërisë për
het dhe diskutohet eksperienca
ta bërë të mundur funksionimin e
dhe suksesi apo diskutohet dësh-
teknikës moderne dhe të shëndetshme
timi I çdo njërit anëtar të familjes
të gatimit që duken të komplikuara në
dhe gjithashtu komentimi I
pamje të par por po ta provojmë në
kualitetit prezantimit dhe cilësis
praktik na thjeshtohet dhe lehtësohet
gatimit dhe perdorimit të enve
ne 50% .Ushqimi në ditët e sotme pre-
piatancave dhe te piatave te
gaditet shumë shpejt dhe me plani-
bukura.Prioriteti numër 1 është
fikimin tuaj familjar të saktë
që krahas kompletimit të
konsumohet menjëherë dhe I freskët
kuzhinës të mendohet saktë dhe
.Kuzhina para se të ndërtohet të plani-
për magazinimin e produkteve
fikohet e bashkangjitur me dhomën e
ushqimore,ndriçimin ku primar
ngrënies pasi era dhe shija e gatimit
të jetë ndriçimi natyral.
shijohen në të njëjtën dhomë dhe enët
Dekorimi dhe përdorimi I
pastrohen dhe lahen menjëherë pas
ngjyrave,kompletimi me basma dhe
ngrënies po në të njëjtin ambient dhe
mbulesa që përshtaten me ngjyrën e
kjo është shumë e rëndësishme për
kuzhinës në përgjithësi dhe qe ju vet
familjet e mëdha dhe ato familje që
preferoni .Por që në kompletimin e
janë shumë të zënë në punë dhe kjo
kuzhinës së sotme ka manuale enkas
mënyrë jua lehtëson të gjitha veprimet
dhe me çmime shumë të lira nga profe-
dhe jua shkurton dhe kursen kohen.
sionist të cilët organizojnë dhe përfun-
Shumë e përdorshme në
dojë çdo punë qe ju keni dëshire
kuzhinë është dërrasa e zezë e varur në
.Planëzimi I kuzhinës bëhet në varsi të
mur që shërben për planifikimin dhe
modelit shtepis dhe mund të jetë e
hartimin e listës së shopingut dhe
madhe apo e vogël dhe në ketë pik
menus gatimit dhe e bën komunikimin
është shumë e rëndësishme të merren
e pjesëtarëve të familjes. Gatimi është
parasysh disa kritere,a është kuzhina
pjesa më kryesore e jetës së njeriut dhe
juaj më madhësinë e duhur në varësi të
në ketë kategori gatimi dhe servirje
madhësisë së familjes,a ka vend të
kur tava që nxirret nga furra shërbehet
bollshëm për te gjithë pjesëtarët e
direkt pas pjekjes në tavolinë është
familjes të kryejnë aktivitetet e tyre në
treguesi më I lartë I zhvillimit në
kuzhinë,a keni fëmijë të vegjël dhe a
fushën e ushqimit, por disa shtresa të
mendoni për ti përfshirë në procesin e
shoqërisë në pamundësi dhe të pa mirë
gatimit siç I përfshin gjithë bota e civ-
informuar dhe në vështirësi ekonomiko
ilizuar,hapësira gjate planëzimit të jetë
financiare mendojnë dhe ju duket më
prioriteti numër 1 dhe këtu ndërthuren
kursimtare mënyra e vjetër por është
të gjitha proceset që kanë të bëjnë me
shumë gabim dhe ka ndikim shumë të
gatimin ku më të rëndësishmet janë
madh në shëndetin dhe zhvillimin nor-
forma e planizimit; shtrimi lyerja për-
mal të kësaj shtrese dhe që mundë të
dorimi I pllakave dhe kompletimi me
pasohet nga një sërë sëmundjesh dhe
dollap,instalimet hidraulike dhe elek-
pa as dhe një mëdyshje me kosto dhe
trike nga profesionist, fiksimi I lava-
shpenzim shumë më të madh në cdo
manëve,vendosja e sobës gatimit
LONDON NOVEMBER 2008 34
ne bahçe. Kemi disa forma planëzimi
ku më të përdorshmet dhe shumë prak-
tike janë forma U dhe L.
Kompletimi I kuzhinës
bëhet në varësi te tregut çmimeve dhe
buxhetit tuaj ku për çdo mjet gatimi
duhet të keni preferencën tuaj individ-
uale dhe funksioni në varësi të
kërkesës dhe kapacitetit që ju kërkoni
ku çdo imtësi dhe detaj është provuar
dhe studiuar hollësisht në praktik dhe
që çdo veprim financiar mbulohet me
garanci, në zgjedhjen e formës madhë-
sisë dhe ngjyrës, shumë të domos-
doshme janë sobat me 4 vatra, furra
dopjo, grilla,ventilator ajrimi
,mikroval, mikroval furre,makine
larëse pjatash, lavatrice,frigorifer dhe
frizer,cepi I hedhjes mbeturinave dhe
riciklimi I tyre,vendi për ruajtjen e de-
tergjenteve larëse, mikser
ushqimor(food processor) toste për
thekjen e bukës,thika te ndryshme
komplet prej 12 ,hapëse
konservash,mulli bluarje, dërrasa pre-
rëse 3.
Në fund kompletimi I të
gjithë vogëlsirave nga lugët e deri tek
tenxheret dhe tepsitë e gatimit. Sis-
temimi I pajisjeve fiksimi dhe ven-
dosja ne vendin e vet duke I vendosur
ne dollap raftie duke ruajtur garancitë
e mjeteve elektrike, dhe pas për-
fundimit bëjmë inaugurimin duke har-
tuar menynë dhe pregaditur listën e
ushqimeve dhe planëzimin e vakteve
dhe gatimi I çdo lloj gjelle te freskët në
shtëpi duke filluar me pjekjen e bukës
,pastaj bëjmë ftesat e miqve dhe të
shoqërisë komshinjve jo për tu mbur-
,frigoriferëve,
rur por për të treguar një eksperiencë
makina larëse
të re dhe për ta shpërndare atë tek I
për pjatat,
gjithë komuniteti që na rrethon dhe na
lavatricja
lidhin marrëdhëniet jetësore të përdit-
,tavolinat e
shme dhe festa te filloj
gatimit dhe
Këshillat dhe asistencën
parapregadit-
teknike do ta keni në çdo moment që
jes së
ju të keni nevojë të nderuar lexues pasi
ushqimeve
eksperienca dhe njohja ime jo vetëm
,llogaritja me
në fushën e gatimit dhe organizimit të
saktësi e ven-
çdo zëri në procesin nga hapja deri tek
dit te parapre-
inaugurimi dhe funksionimi dhe
gadities së
menaxhimi në tërësi I biznesit ushqimi
ushqimeve në
në restorant por dhe në eksplorimin e
varsi të
tregjeve dhe kompanive të ndryshme
rasteve,sime-
të ushqimit dhe ndërtimit të kuzhinave
tria dhe
familjare apo të biznesit të ushqimit në
bashkërendimi
periudhën 20 vjeçare me ka dhënë kë-
I tavolinave
naqësinë dhe detyrimin qe këtë ekspe-
me dollapet
riencë ta ndaj me te gjithë qytetaret e
dhe lavamanët
Shqipërisë Kosovës Maqedonisë dhe
me sobën fur-
Malit të Zi dhe te gjithë Shqiptaret në
rën grillën dhe
diasporë dhe për të jua lehtësuar
shumë mjete
sadopak koston dhe për të ju orientuar
të tjera elek-
në drejtimin e duhur të tregut që është
trike gatimi
shumë konkurrues dhe ky treg të jua
dhe gjithashtu
ofroj realisht koston që ju dëshironi
komunikimi
dhe njëkohësisht me ketë vlerë të
me bahçen dhe
përmbush nevojat dhe kërkesat qe ju
grilat verore
dëshironi.
për barbikiu

Eposi i kreshnikëve
(Vijon nga numri i kaluar)
Janë lozonjare, tepër të guximshme,
por edhe idhnake: të "shitojnë" (të
dëmtojnë rëndë ose të ngurosin) kur u
prish qetësine ose u shkel trojet. Në
epos ato janë figura artistike, prandaj
paraqiten edhe me cilësi të tjera thjesht
njerëzore.
(Vijon
7 - Hijet, zonjat e natës.
8 –Ora, në origjinë ishte hyjni mbro-
jtëse e matriarkatit dhe mund të afrohet
me Fortunën. Herë-herë, në rrafsh mi-
tologjik, është përfytyruar si gjarpër,
por në epos është disi amorfe, sepse
nuk mund të shihet, ngaqë "të lbyr sytë
nga drita". Një farë paraqitje të saj e
kemi në vargjet: Gja e vogël Ora qi po
ishte, / Si dy rrfe n'at ballë dy sy m'i
kishte. Ora u ndihmon heronjve dhe,
kur takon që ajo të ndodhet fjetur, ata i
gjejnë lloj-lloj fatkeqësish.
Djali me flamur
NGA: JENI MYFTARI
opa e kuqe që mbante
C nëna në dorë i tërhoqi
vëmendjen Arbërit teksa
po fuste librat në çantë dhe
bëhej gati të shkonte në
shkollë.
, ç'është ajo që ke në
dorë-pyeti ai nënën, që tashmë
ishte afruar pranë dollapit të
rrobave dhe po mundohej ta
fshihte diku në fund të tij?
Është Flamuri bir-u përgjigj
nëna.
Po pse po e fut aq thellë në dol-
lap nënë-pyeti Arbëri me
kureshtje? A nuk duhet ta vëmë
të valojë në dritare? Nesër
është Dita e Flamurit.
Duhet ta fshehim bir, duhet-tha
nëna. Po na e gjeti shkjau, na
djeg shtëpinë e na vret të
tanëve, po ti shko në shkollë
tani se u vonove.
Arbëri e puthi nënën
dhe doli nga shtëpia, fluturim si
zog. Rrugës ndaloi tek porta e
Ilirit dhe i thirri edhe atij që të
shkonin së bashku. Të përqa-
fuar, dy shokët u futën në klasë.
Mësimi donte dhe dy minuta të
fillonte, por klasa ishte pothua-
jse bosh sepse nxënësit e
fshatit fqinjë, nuk kishin ardhur
akoma. Të shqetësuar, të gjithë
filluan të pyesnin njëri-tjetrin,
por askush nuk e dinte arsyen
e kësaj mungese.
Kur ja, në klasë hyri
mësuesja e cila ndryshe nga
zakonisht, nuk mbante regjistër
në dorë. Ajo nuk shkoi tek
tavolina ku ulej gjithmonë për të
9 - Janë një lloj driade dhe emertimi i
tyre eshte aglutinim i shprehjes shtoi,
Zot, vallen. .
10 -Shqiptarët që kanë emigruar në
Itali, sidomos pas pushtimit osman të
shekullit XV.
11 - Një incident i tillë është dyluftimi
i kreshnikut Musa Arbani me Krajleviç
Markun, trim në shërbim të sulltanit
(sipas këngës Musa e shtrin përtokë
dhe është gati ta vrasë kundërshtarin,
por ky i kerkon mëshirë dhe e vret pas-
taj tradhtisht kreshnikun).
12- Është kënga "Muji dhe Halili te
mbreti": Sulltani, i shtyrë nga vasalët,
fton vëllazërisht kreshnikët për t'i
bindur që të shtrohen; ata s'e përfillin
ftesën, por sedra e kreshnikut (kanë
frike se mos akuzohen si frikacakë) i
shtyn të shkojnë; sulltani detyrohet të
zgjerojë dyert e sarajeve për të hyrë
kreshnikët, tmerrohet kur i sheh dhe i
mbetet fjala në gojë. Në fund ka një
skenë mjaft komike kuptimplote: kur
bërë apelin, por u afrua tek
nxënësit dhe i vështroi thellë-
sisht. Heshtja pushtoi klasën.
Sytë e mësueses ishin të
mbushur me lot. Duket se
kishte ndodhur diçka e rëndë.
Të gjithë mbajtën frymën me
ankth, me vështrimin të ngulur
tek mësuesja e tyre.
Milicët serbë kanë sul-
muar fshatin fqinjë, sot ndaj të
gdhirë, -tha mësuesja me zërin
që i dridhej. Kanë masakruar
marrin të ikin kreshnikët, Muji kap
padashur me mbërtheckën e tirqve
xhyben e Sulltanit dhe e zvarrit këtë të
fundit, pa e ndier se po zvarrit diçka,
deri te dera e dhomës së madhe
mbretërore.
13 - Sipas kësaj kënge zanat ngurosin
krushqit e rrëmbejnë nusen e
kryekreshnikut, të cilën ai e merr prapë
duke kapur tri dhitë e egra, ku zanat
mbanin fuqinë e tyre.
14 -Sipas një kënge Muji, me anën e
një të dërguari të vet, i kërkon Zanës
vëllame ndihmë, por ajo i përgjigjet se
s’mund t’ia plotësojë dëshirën, për
arsye së është lehonë e ka dy fëmijë
binjakë.
15 - Sipas një rapsodie Bajlozi kërkon:
Tym për tym ka një dash të pjekun, /
Tym për tym ka një vashë me i djer-
gun, / Ditë për ditë ka nji kreshnik me
premun, / Javë për javë ka nji krehinë
me djegun.
16 - Për përmbajtjen e kësaj kënge u
gratë e fëmijët dhe i kanë vënë
zjarrin shtëpive-vazhdoi ajo me
lotët që tashmë i rridhnin
poshtë faqeve.
Nxënësit ulën kokat
dhe dhimbja pushtoi gjokset e
tyre të njoma. Minutat që pa-
suan ishin tepër të rënda. Asnjë
nuk fliste. Lotët në sytë e fëmi-
jëve, tregonin dhimbjen e shpir-
tit të tyre, për shokët që nuk
ishin më.
Po ç'është kështu? Ç'janë këto
fol më lart.
Edhe unë dua të
mësoj shqip
17 - Tregohet se si Muji, duke qenë
bari me lopë, rastis t’u bëjë një të mirë
zanave dhe ato kërkojnë t’ia shpërble-
jnë duke i propozuar të zgjedhë midis
pasurisë, dijes dhe forcës. Heroi, pa
mëdyshjen më të vogël, zgjedh forcën.
Atëherë zanat e mendin me qumështin
e tyre duke i dhënë fuqi të jashtëzakon-
shme, por deri në atë masë saqë ai të
mos kthehet në një përbindësh forcë,
që do të shkatërronte botën më një të
prekur të dorës.
18 - Tregon martesën heroike të kresh-
nikut Halil, vëlla i Mujit, me Tanushën,
bijën e Krajlit (heroi hyn në sarajet e
këtij të fundit i ndihmuar prej
Tanushës, por diktohet e zihet rob,
prandaj iu desh Mujit e shokëve të tij të
ndërhyjnë).
19 - Dyluftimi vigan i kreshnikut me
Bajlozin përbindësh, që vjen përtej
detit dhe kërkon t’i imponojë vendit
detyrime të rënda.
piskama? Ç'është kjo zhurmë?
Nga vijnë këto flakë?
Nxënësit dhe mësuesja akoma
nuk po kuptonin se ç'po ndod-
hte jashtë kur dera e klasës u
hap furishëm dhe një djalë tha
se milicia serbe kishte rrethuar
fshatin e tyre, po masakronte
banorët dhe po digjte
shtëpitë. Klasën e push-
toi paniku.
Arbërit i erdhi në mendje
nëna e tij që ishte vetëm
dhe u nis me vrap në
shtëpi. Ai nuk e dëgjonte
zërin e mësueses që i
thërriste të kthehej.
Kur arriti në shtëpi nuk e
gjeti nënën aty. Thirri
ngado por nuk mori
përgjigje. Vetëtimthi iu
kujtua flamuri që nëna
kishte fshehur në dollap.
Shkoi, e mori dhe e futi
në gji. Nuk arriti të dilte
nga dhoma kur në derë
ia behën milicët. Njëri
prej tyre tërhiqte zvarrë
nga flokët nënën dhe
duke e qëlluar me
shkelma në fytyrë e në
trup e pyeste se ku e
kishte burrin dhe djalin e
madh. Të tjerët u sh-
përndanë për të kontrol-
luar nëpër shtëpi duke
thyer e shkatërruar çdo
gjë. Papritur Arbëri
ndjeu një dhimbje në
krah dhe pa kuptuar
akoma ç'po ndodhte e
gjeti veten të flakur në një cep
të dhomës. Një prej milicëve e
kishte përplasur në dysheme.
Arbër, zemra e nënës-
thirri nëna e shqetësuar për të.
Nënë, o nëna ime-thirri Arbëri
nga cepi ku e kishte hedhur
milici.
Por zëri iu këput nga një goditje
e fortë që ndjeu pas kokës.
Vështrimi iu turbullua dhe ashtu
si nëpër mjergull pa nënën që u
LONDON NOVEMBER 2008 35
20 - Trajton historinë e vdekjes heroike
të Halilit, dhunimin brutal të varrit dhe
ftesën makabre për t’u ngritur në duel
prej Behurit të mbrapshtë të huaj.
21- Historia e lindjes dhe rritjes së
mrekullishme të djalit të Mujit, i cili, i
burrëruar që fëmijë, shpëton babën e
axhën prej burgut të Krajlit.
22 - Kryeheroi i plagosur rëndë, shëro-
het prej gjarpërinjve e bishave të malit.
23 - Vdekja heroike e djalit të Mujit
dhe vajtimi tronditës i nënës, Ajkunës.
24 - Shumës i emrit shqa, shka, shkja
(sipas nëndialektit ose të folmes krahi-
nore). Halili duke menduar per nje çast
se namin për trimëritë e tij po ia
përvetëson vëllai i madh, e fton këtë në
dyluftim; por, me ndërhyrjen e nënës,
"dyluftimi" bëhet se kush prej tyre do
të durojë më gjatë pa ngrënë e pa pirë.
Përgatiti: Jeni MYFTARI
përpoq të shkëputej nga duart
e milicëve për t'i ardhur në
ndihmë të birit. Megjithë përp-
jekjet e saj, nuk arriti të bënte
asnjë hap. Bajoneta e pushkës
që mbante në dorë milici që e
tërhiqte për flokësh, përshkoi tej
për tej trupin e nënës. Ajo u fik
pak nga pak dhe trupi filloi të
lëshohej përtokë. Të qeshurat e
milicëve pushtuan dhomën,
ndërkohë që Arbëri u zvarrit
drejt trupit tashmë pa jetë të
nënës. Nuk arriti dot as të kapte
dorën e saj drejtuar drejt të birit,
pasi në trup ndjeu ftohtësinë e
metalit të bajonetës që përshkoi
zemrën e tij të njomë.
Në momentin e fundit të jetës,
atëherë kur sytë e bukur po
mbylleshin ngadalë, Arbëri çoi
dorën e tij të vogël në gjoks dhe
shtrëngoi diçka. Gjithçka për-
rreth u shua dhe trupat e pajetë
të nënës e birit, të shtrirë në
drejtim të njëri tjetrit, dergjeshin
të masakruar në mes të
dhomës.
Kështu i gjeti Iliri dhe
motra e tij, pas pesë ditësh, kur
më në fund, pasi u larguan tru-
pat e milicisë serbe, u kthyen
në fshatin që tashmë ishte
shndërruar në gërmadhë. I
përkulur mbi trupin e përgjakur
të shokut, Iliri vuri re se Arbëri
kishte futur dorën në gji dhe
akoma mbante të shtrënguar
diçka.
Me shumë kujdes, si të kishte
frikë se e lëndonte shokun e tij
të ngushtë, Iliri futi dorën në
gjirin e Arbërit dhe nxori prej aty
flamurin.
Ai e afroi flamurin e
përgjakur tek buzët, e puthi fort
dhe u betua se nuk do të nda-
hej kurrë prej tij. E motra u
afrua, e kapi për dore dhe të dy
bashkë u larguan drejt qendrës
së fshatit, ku tashmë ishin
mbledhur ato banorë të pakët,
që kishin mbetur gjallë.

NGA: JENI MYFTARI
njohur apo jo shumë e njohur
E nga turistët dhe nga vetë shqip-
tarët, Shpella e Mermertë në
Kosovës, një nga të rrallat e llojit të saj
jo vetëm në rajon por dhe më gjerë, të
befason me bukurinë e saj natyrore.
Shpella ndodhet në fshatin Gadime e
Ulët, në kodrën gëlqerore të Murturit,
në shtratin e lumit Klysyrë në afërsi të
Lipjanit, 20 km në Jug të Prishtinës.
Kjo shpellë është e zhvilluar në një
thjerrëz të gëlqerorëve të mermerizuar
me dimensione të vogla hapësinore e
ndërfutur në rreshpet
permotriasike.Është formuar nga lumi
nëntokësor që kalonte nëpër kodrën e
Myrtyrit, para se ky lumë të formonte
shtratin e tij dhe gjatë periudhës kur
fushën e Kosovës e mbulonte liqeni,
është mbushur me baltë.
Stalagmitet, stalaktitet dhe aragonitet
që zhvillohen aty prej miliona vjetësh,
si dhe përmbajtja e shkëmbinjve të
mermertë, prej nga ka marrë edhe
emrin, përbëjnë karakteristikën e saj.
Për nga mënyra e formimit dhe
veprimtaria tretëse e ujit mbi mermer,
mund të jetë unike në botë për llojin e
saj.
E mbuluar nga kristale mer-
meri me forma të mrekullueshme, ajo
përbën, padyshim, një nga perlat e
natyrës shqiptare.
Shpella u zbulua fare rastësisht në
1969, nga Ahmet Asllani, një fshatar i
Gadimes, i cili gjatë punimeve për
ndërtimin e shtëpisë së tij, teksa
thyente gurë, ka rënë në një gropë të
vogël nga ku vinin reflekse drite. I be-
fasuar nga pamja e "mistershme" e sta-
laktiteve dhe stalagmiteve, ai ka
njoftuar autoritetet e kohës. Që nga ajo
kohë, shpella iu nënshtrua studimeve
dhe punimeve përgatitore që u bënë
për heqjen e dheut dhe zhavorrit, për
hapjen e kanaleve apo korridoreve të
saj dhe u hap për vizitorët vetëm në
1976. Inaugurimi i saj u përshëndet
nga nxënësit e shkollës së fshatit, të
cilët me këtë rast patën përgatitur një
koncert simbolik.
Nga Labinot Galica
Ndër shqiptarë ka tendenca për ndarje,
për parcelizime, dhe pse jo janë
shfaqur elemente të ndryshëm që i
mëshojnë idenë e “kombit brenda
kombit”, etj etj.
Madje shkohet deri në ide
për diferencime shumë të mëdha
brenda llojit, duke u harruar edhe një
pjesë e konsiderueshme e pasurisë
sonë kulturore, siç ndodh në aspektin
e gjuhës.
E si argumente për dëshmitë tona të
vlerave shpesh paraqiten si krenari
madje me mburrje lançojmë shkrim-
tarë, intelektualë, aktorë , sportistë, ba-
lerinë apo çfarëdo lloj personazh
historik apo kulturor qofshin ata.
Mjafton që janë shqiptarë dhe kjo shi-
het si e mjaftueshme për ne që të
krenohemi dhe tek e fundit me të
drejtë. E meritojmë. Të tillë duhet të na
njohin të huajt. Por ka nga ata të huaj
që na çmojnë më tepër sesa ne ë çmo-
jmë veten tonë. Mjafton që të shfletosh
disa faqe nga Robert d’Angely (1893-
1966) dhe gjithkush bindet për vlerat
që ne trashëgojmë.
Është autor i pesë librave të
cilat i ka përmbledhur në librin
Enigma. Pas shumë udhëtimeve nëpër
Perandorinë osmane , ka qenë pedagog
në shkollën kombëtare të gjuhëve lin-
SHPELLA E MERMERTË,
PASURI E RRALLË
NATYRORE E KOSOVËS
Shpella është hulumtuar nga
ekipe të ndryshme speleologjike nga
ish-Jugosllavia, ku më të shumtë kanë
qenë speleo-klubet vojvodinase dhe
nga Prof. Jovan Petrovic, gjatë viteve
70-të. Megjithatë pjesa më e madhe e
saj është akoma e pahulumtuar për
shkak se mbetet ende e bllokuar nga
materialet e ndryshme që ka sjellë lumi
pranë saj.
Sipas studiuesve, mendohet që shpella
të jetë rreth 18 milion vjet e vjetër dhe
se banohej prej lakuriqëve të natës,
peshqve dhe bretkosave. Vjetërsia e saj
vërtetohet dhe nga fakti se për zhvil-
limin e një milimetri kristal nevojiten
30 mijë vjet, ndërkohë që shpella është
e mbushur me "kopshte" kristalesh.
Sipërfaqja e saj ende nuk është përcak-
tuar saktësisht, pasi akoma nuk kanë
përfunduar studimet, për zbulimin e
plotë të saj. Për të patur një ide më të
përafërt për shtrirjen e shpellës, studi-
uesit kanë bërë një eksperiment duke
futur në shpellë fillimisht një lepur dhe
më pas, në ndjekje të tij, një langua.
Lepuri dhe langoi dolën në sipërfaqe,
në një distancë prej afër 17 km larg,
nga hyrja e shpellës, shifër e cila men-
dohet si më e mundshmja për shtrirjen
e shpellës.
Sipërfaqja prej 1350 m2, e
shtruar me beton dhe e paisur me sis-
tem ndriçimi dhe kanale për qarkul-
limin e ujit, që përshkon shpellën në të
gjithë shtrirjen e saj, lehtëson mundës-
inë për të vizituar atë pjesë të zbuluar
të saj. Në shpellë duket hyrja për në
A ishte shqipja gjuha e Homerit?
dore në Paris dhe mësues i shqipes për
Mario Rokun studiuesin e njohur
Francës që botoi fjalorin e Fank Bard-
hit. Gjithë jetën ia kushto studimit të
popujve të lashtë mesdhetarë dhe të
Ballkanit. Sipas tij gjuha shqipe ka
pasur në lashtësi dhe deri në kohët e
fundit një rëndësi të madhe dhe një
evoluim letrar të mrekullueshëm e të
pa krahasueshëm; u përket shqiptarëve
të sotëm të vazhdojnë këtë evoluim ta
thellojnë gjuhën e tyre dhe të vazhdo-
jnë më tej.
Helenët janë pasardhës nga
përzierja e pellazgëve me mesopotam-
asit ose egjiptasit, që emigruan në
Greqi rreth 1700 vjet para Krishtit dhe
të cilët u përzien një herë të dytë pas
vendosjes së tyre në Greqi, me të tjerë
pellazgë. Pra këta janë pasardhës së
Danait, Kekropsit, Kodrosit, Kadamit
dhe të shokëve të tyre që zbarkuan me
ta dhe të atyre pellazgëve të Greqisë që
u bashkuan me këta emigrantë. Nga
kjo del se pellazgët që nuk e pranuan
këtë “bashkëpunim” , ose që u treguan
më “refraktarë” kundrejt këtyre
pushtuesve të huaj, përbënë klasën e il-
iotëve, të penestëve, të metekëve, të
katin e dytë, që nuk është ende i gat-
shëm për vizitorët, por që sipas studi-
uesve, është shumë më e bukur se ajo
pjesë që është mundësuar për vizitë sot
për sot.
Studimet e mëtejme spele-
ologjike të hapësirave të supozuara,
janë të mundshme si në katin përdhes
ashtu dhe në katin e sipërm. Deri tani
janë zbuluar tri hyrje natyrale të cilat
ndodhen në lartësinë 576-584m mbi
nivelin e detit dhe 6-10m mbi nivelin e
lumit.
Sipas thënieve të fshatarëve të zonës
rreth shpellës ka dhe disa gryka të tjera
të njohura prej tyre, por ende të pa hu-
lumtuara.
Temperaturat në shpellë luhaten nga 8-
110 gjatë stinës së verës dhe 11-130
gjatë dimrit. Sistemi i ndriçimit bën që
temperatura brenda në shpellë të rritet
me rreth dy gradë.
Zhvillimi miliona vjeçar i
stalaktiteve, stalagmiteve dhe arago-
niteve, ka bërë që në shpellë të formo-
hen ato "kopshte" të mrekullueshme
prej kristali me forma nga më të
ndryshmet, që të lenë pa fjalë kur i
sheh. Interpretimet që drejtuesi i turit,
i cili ishte vendas, i bën këtyre for-
mave, të bën të buzëqeshësh por njëko-
hësisht të shton interesin për t'i parë më
me vëmendje figurat e ndryshme që
ndodhen kudo në dysheme, mure apo
tavan.
Duke ecur nëpër shpellë viz-
itori vë re se si stalaktitet që rriten nga
lart poshtë, janë kryeneçe në
periekëve, të sllavëve , të robërve të
tokës etj.. Kështu shteti social i Gre-
qisë së lashtë përbëhej nga elementi
mbizotërues dygjuhësh; që fliste në
shtëpi shqip dhe mësonte në shkollë
greqishten dhe që u quajt më vonë he-
lene të dalë nga përzierjet pellazgo-
egjiptiane, pellazgo-fenikase ose
pellazgo- mesopotamese , të emigruar
në Greqi dhe të përzier përsëri me disa
pellazgë, që kanë dashur ta pranonin
këtë përzierje dhe më pas me ele-
mentin pellazgjik të pastër e autokton
që fliste në shtëpi dhe kudo vetëm
gjuhën pellazge ose shqipe dhe elita e
të cilit gjithashtu mësonte greqisht dhe
përbënte borgjezinë dhe plebenjtë anë-
tarët e të cilëve që flisnin greqishten
mund të quheshin gjithashtu helenë.
Fakti që gjejmë në një vend
mbishkrime greke të gdhendura gjatë
gjithë epokave që nga antikiteti i vonë
deri në kohën e re , nuk do të thotë se
popullsia që banonte në këtë vend ka
qenë gjithashtu greke si racë, por
vetëm si arsimim , siç ishin pellazgët e
Greqisë , maqedonasit , frigët lidiasit,
likiasit etj. Nga vetë nga këto
mbishkrime mund të nxirret gjithashtu
"kërkesën" e tyre për t'u
takuar me stalagmitet që
zhvillohen nga poshtë lart.
Stalaktitet karakterizohen
nga një hapësirë e brend-
shme që përshkon të gjithë
kallamin që varet nga ta-
vani poshtë në drejtim të
dyshemesë. Kjo hapësirë,
nga ku pikon ujë, bën që
stalaktitet të lëshojnë tinguj
nga më të ndryshmit. Prej
ujit që pikon prej tyre në
tokë, formohen stalagmitet.
Duke hyrë gjithnjë e më në
brendësi të shpellës, nuk ka se si të
mos mahnitesh nga aragonitet e bardha
që zhvillohen në tavan, me forma nga
më të ndryshmet, të cilat edhe pse më
të pakta, janë të mrekullueshme. Në
një cep të shpellës gjen myshk jeshil, i
cili duket se zhvillohet nga nxehtësia e
çliruar prej sistemit elektrik.
Mrekullinë e Shpellës së
Mermertë e shtojnë 2 liqene, sipërfaqja
më e madhe e të cilëve shtrihet nën
shkëmbinj. Në shpellë shihen dhe 5
puse uji. Thellësia e një pusi shkon deri
në rreth 25m. Uji i liqeneve dhe puseve
është i pastër dhe tërësisht i pijshëm.
Burimet ujore të shpellës, duket se
dalin diku në sipërfaqe. Pas nje bre-
goreje, në afërsi të shpellës, gjendet një
burim me ujë të pishëm, burim ky që
ka lidhje më ujin që buron prej saj. Për
të matur sasinë e prurjeve të liqeneve
dhe puseve që ndodhen brenda në sh-
pellë, është eksperimentuar duke vënë
përfundimi se gjithë popullsitë pel-
lazgjike ose shqiptare të antikitetit për-
dornin për arsimin e tyre gjithashtu
shqipen , sepse ato provojnë që ka
qenë para greqishtes , si në tekstet e
likishtes dhe të të tjerave, ku as nuk ka
pasur tekst grek.. Pra helenët një pop-
ullsi në thelb e përzier në lashtësi ashtu
si edhe sot, ia atribuuan vetes së tyre
atë që në të vërtetë i përkiste gjithë
masës së popujve të pastër pellazgjikë.
Vetë fjala Helen kurrë nuk ka shënuar
racën së cilës i përkiste një person por
më tepër gjuhën , në të cilën ai ishte ar-
simuar dhe edukuar.
Homeri
Poemat epike të Homerit janë hartuar
500 vjet para Pisistratit, domethënë pas
mbarimit të luftës së Trojës. Gjuha në
të cilën janë hartuar ka qenë pel-
lazgjishtja me përjashtim të çdo gjuhe
tjetër. Kjo është një mungesë e dije-
tarëve perëndimorë të cilët janë marrë
më në veçanti me Homerin, vjen vetëm
e vetëm nga padija e tyre e gjendjes
shoqërore greko- shqiptare. Kështu ata
janë rrekur që të pajtojnë ndërmjet tyre
dy gjëra, që i shihnin në kundërshtim
të plotë. Për shembull ata e shihnin fare
LONDON NOVEMBER 2008 36
pompa për thithjen e ujit, me qëllim
studimin e ndryshimit të nivelit të ujit
në shpellë. Edhe pse pompat kanë
punuar me kapacitet të plotë, u vu re se
niveli i ujit në shpellë nuk ndryshoi.
Ky është një tregues i bindshëm se,
burimet ujore të shpellës kanë prurje të
larta.
Çdo vizitor që e sheh për
herë të parë këtë mrekulli, magjepset
prej saj dhe natyrshëm i lind dëshira,
për ta vizituar rishtazi atë.
Shpella e Gadimës është një monu-
ment natyror i rrallë për nga bukuria
dhe veçantia. Që nga zbulimi dhe
hapja e saj për vizitorët në vitin 1976,
Shpella e Gadimes nuk ka reshtur së
mahnituri vizitorët me bukurinë, pa-
surinë dhe madhështinë e saj natyrore.
Kështu, pak nga pak, Kosova i ofron
botës, të njohë vlerat dhe pasuritë e
pashtershme të natyrës së saj mah-
nitëse.
mirë , se zgjidhja më e mirë do të ishte
që ti bënin poemat e hartuara men-
jëherë pas luftës , siç është edhe më e
logjikshëm edhe sot, që kur ekziston
historia, por nuk kishin se si ta pra-
nonin një zgjidhje të tillë , nëse gjuha
dhe tekstet e poemave homerike nuk i
përgjigjeshin gjuhës së epokës së
Luftës së Trojës; me të drejtë në atë
epokë gjuha greke nuk ishte ngjizur në
mënyrë të mjaftueshme; dhe ishte ende
e paaftë t’u përgjigjej kërkesave të
poezisë dhe të prozodisë. Pastaj si ta
bënin Homerin të jetonte gjatë të pak-
tën 500 vjetëve ! për t’i pajtuar të gjitha
mendimet? Duke marrë në konsideratë
vetëm greqishten çështja dukej e pa-
mundur; kjo sepse vetë Iliada dhe
Odisea dëshmojnë një diferencë moshe
të ndarë së paku nga 150 vjet largësi.
Në prani të kaq të dhënave kondratik-
tore për zgjidhjen e problemit të gjuhës
së poemave homerike dhe të epokës së
përpiktë gjatë të cilës ka jetuar Homeri
, duhet quajtur se pranimi i shqipes ose
i pellazgjishtes si gjuha fillestare e po-
emave homerike duket se i përgjigjet
realitetit , që vërtet ka qenë për të shp-
jeguar këto të dhëna. Duke pranuar
pellazgjishten si gjuhë fillestare të Ili-
adës dhe të Odisesë vijnë në vështrim
gjithë popullsitë , që jetonin rreth Mes-
dheut , kryesisht lindor, ku flitej njësoj
kjo gjuhë.
 LONDON NOVEMBER 2008 37

P
ër të krijuar një imazh sa më të
pëlqyeshëm dhe të bukur, së
pari, duhet të kemi parasysh që
të jemi të mirinformuar lidhur me
Si të mbrojmë veten nga produktet
mënyrën se si duhet të mirëmbajmë
vetveten. Shumë probleme dalin nga
amatorizmi në fushën e kozme-
tologjisë, si rrjedhojë e mospasjes së
një ligji profesional, një licensë të
kimike të kozmetikës ?
ushtrimit të profesionit për të cilën
duhet të testohesh si dhe të krijosh
kushtet e sigurisë për klientin. Disa
këshilla të domosdoshme dhe praktike
se si duhet të mbrohemi kur jemi të
pranishëm në një ambient që nuk ju
pëlqen, ku nuk keni siguri për profe-
sionalizmin e kozmetistit. Kozme-
tologjia është shkenca që përfshin artin
e Parukerisë, Estetikës dhe Derma-
tologjisë estetike.

BOJA NUK E DËMTON

FLOKUN
Së pari, duhet të kemi informacionin e
duhur për shkallën e profesionalizmit
të parukierit apo estetistit që zgjedhim.
Më shumë rëndësi duhet t’i jepet mo-
menteve kur do të na duhet të përdorim
prodhimet kimike siç janë koloret, per-
manentet, produktet për shtrirjen e
flokut, shampot e ndryshme, xhel,
brilantinë etj.
Nuk është e vërtetë që kolori
e dëmton flokun. Më shumë dëmtimi i
tyre vjen nga vetëpërdorimi jo i saktë
dhe pa kriter i produkteve të caktuara,
i produkteve të ndryshme për mirëm-
bajtjen e flokut ose në disa raste, nga
pakorrektësia dhe paaftësia, mungesa
e informacionit mbi estetikën e zbat-
uar.
Nga studimet e bëra, struktura e flokut
ka një element të rëndësishëm, pig-
mentin melaninë, i cili prodhon kolor,
kështu që depozitimi i kolorit artificial
nga një profesionist brenda rregullave,
nuk e dëmton por e përmirëson gjend-
jen e flokut.
Edhe në përdorimin e bo-
jërave popullore duhet të tregoni ku- 3. Dëmton strukturën e flokut Kuazipermanente- një kolor që bëhet cilat ndihmojnë për një lëkurë të shën- Gjithashtu, vitaminën H e gjejmë tek
jdes sepse koloret që ekzistojnë, 4. nuk është “ kolor”, nuk hyn tek për të përcaktuar kohën e operacionit detshme dhe të freskët. Nëse doni të frutat e detit dhe kivit. Ndërsa vitami-
pavarësisht nga çmimi, duke mos qënë koloret e qëndrueshëm. dhe forcën e produktit që do të për- evitoni produktet kozmetologjike të nat H dhe C, gjenden në shumë bimë
nën një sistem kontrolli, kanë mungesë Nëse në flokun tuaj është doret. përbëra dhe nga kimikate, ngrënia e vajore.
produktesh mbrojtëse, dhe ushqyes për përdorur korrektor, ju e vini re shumë Permanente: frutave dhe perimeve është jo më pak e
flokun që duhet ta kenë në përbërjen e shpejt dhe sërish do të ktheheni tek Është tipi i kolorimit gjatë të cilit floku dobishme për lëkurën tuaj. Për të ditur KOZMETIKA
tyre. Si rezultat i mungesës së cilësisë profesionisti për të konstatuar prob- ndikohet tërësisht nga kolori dhe kolori produktet ushqyese të duhura, të cilat
së koloreve, konstatohet një prishje, lemet me flokun. Në përgjithësi kor- zgjat në kohë. kanë ekuilibër vitaminash, duhet të
DHE VITAMINAT:
dëmtim i strukturës së flokut. Një nga rektori përdoret tek klientët që vijnë merrni mendimin e ekspertëve. Por, Vitaminat për të cilat folëm më sipër
bojërat popullore është kënaja vetëm një herë, siç janë turistët apo Në varësi të shkakut për të cilin bëni cilat janë vitaminat që kanë prioritet që ndodhen tek shumica e frutave dhe
klientët e rastësishëm, por lidhur me kolorimin e flokut dhe në konsultim për dobishmërinë e tyre në ushqyerjen perimeve të ngrënshme, janë pak a
Henna (Këna)- është një produkt efektet që ka në flok këshillohet të evi- me parukierin, bëhet dhe përzgjedhja e e lëkurës si dhe në mbrojtjen e saj nga shumë ( pa kimikate) esenca bazë e
natyral që preferohet nga shumë per- tohet përdorimi i tij. tipit që do të përdoret. Ajo që përcak- dielli. produkteve kozmetike që përdor një
sona pasi është me përbërje organike. Formula të gatshme për ton saktë se cili nga tipet e kolorit është Antioksidantët: kozmetist, por sekreti është se ato qën-
Në përdorimin e saj duhet të tregoni kolorimin e flokëve nuk ka. Pas kon- i përshtatshëm për flokun tuaj është E fillojmë nga vitmina A. betakarotina. drojnë të fshehura në formulat e krem-
kujdes pasi shkakton tharjen e flokut si sultimeve me specialistin dhe testimit analiza që i bëhet flokut. Përpara se të Betakarotina gjendet tek pjepri, karro- rave solarë dhe kremrat që përdoren
dhe krijon zbokth. Si rezultat, shkakton që i bëhet llojit të flokut, atëherë mund bëni një operacion kolori , duhet të tat, tek mishi i peshkut. Gjithashtu tek pas djegies së lëkurës nga dielli.
rënien e flokut. Përdorimi i kënasë, të vendosni të qetë se cili do të jetë kryeni disa teste: 1. Testi i alergjisë.2. uji, qumështi, si dhe këto të fundit Gjithashtu, është vërtetuar se konsum-
këshillohet në flokë të yndyrshëm, por kolori i flokut tuaj. Koloret profesion- Testi i zgjedhjes së ngjyrës. 3. Testi i përmbajnë vitaminën E. Të tjera vitam- imi i këtyre vitaminave nëpërmjet fru-
gjithmonë pasi konstatimi të bëhet nga ale janë të ndara në 4 tipe; elasticitetit dhe porozitetit të flokut. ina të rëndësishme për lëkurën gjenden tave dhe gjellëve të gatuara me perime,
specialisti. Temporan- aplikohet gjith- tek brumërat, tek perimet vajore dhe stimulon rigjenerimin e lëkurës nga
monë tek klientët që më parë nuk kanë tek gjalpi. celulitet.
NGA FRUTAT, Vitamina C mbron organizmin nga
KORREKTORËT bërë kolorime, pra në flokë natyralë.
Semipermanente- aplikohet për të
TEK KOZMETIKA proceset oksiduese ndërsa vitmina A
provuar kolore të ndryshme në tufa të
PERIMET E GJELBRA eliminon aciditetin në stomak dhe në
Në shumë raste, për kolorimin e flokut vogla flokësh për të parë reagimin e Vitaminat janë të dobishme për DHE VAJORE: zorrë si dhe ndihmon në procesin e
, përdoren korrektorët. Korrektorët kolorëve të ndryshëm në të njëjtin flok. lëkurën. Për të patur një lëkurë të shën- Perimet e gjelbra dhe me përbërje va- hidratimit.
janë korrigjues të kolorit të flokut dhe Dhe për të patur një siguri 90-100% detshme dhe të bukur, frutat dhe jore përmbajnë vitaminën H, specat,
përdoren në rastet kur gjatë kolorimit për kolorin që do të jetë përfundimtar. perimet janë të pasura me vitamina të patëllxhanët, lulelakra, domatet etj. PERGATITI ANILA HOXHA
janë bërë gabime si krijohen vende të
pangjyrosura, apo nuk del ngjyra e
kërkuar. Një parukier profesionist nuk
duhet të përdorë korrektorin në një
klient të përhershëm, për arsye të diza-
vantazheve të përdorimit të tij.
1. Qëndron shumë pak në flokë. Pas 1
apo 2 larjeve bie.
2. Humbet shkëlqimin e flokut dhe e
www.albaniancontacts.com
nxjerr atë të zbehtë.

NGA KOSTAQ XOXA
H
erë-herë, por edhe shpesh,
dëgjohen lajme në mediat e
shkruara dhe televizive për
krimin brenda familjes. Vëllai vret vël-
lanë. I biri tanë, apo tëmën. Por edhe
anasjellas. Kushëriri mashtron
kushërirën, e çon jashtë shtetit dhe e
shndërron në prostitutë. I vëllai i vik-
timës hakmerret dhe e vret. Vriten
brenda familjes për trashëgiminë, e cila
është bërë lëmsh harapi. Kjo hallkë kri-
tike e një shoqërie të re do të kishte
pasur një evoluim gradual, një rregul-
lim hap pas hapi, një mundësi më të
sigurt, dhe nuk do të shpifej në ato për-
masa “pronari i ri”, abuziv, në qoftë se
do të ndodhte edhe te ne destalinizimi,
një dukuri e përhapur në të gjithë Lind-
jen Europiane komuniste, por që na
mungoi vetëm neve, shqiptarëve. Nëse
vendet që u cilësuan, pas vitit 1956, u
bënë gjysmëkomuniste, apo komuniste
të zbutura, Shqipëria pati fatin e keq të
mbetej edhe më tej mizore dhe me një
ashpërsim të Institutit të përbindshëm
të luftës së klasave të Nexhmijes. Kar-
riget duheshin ruajtur me çdo kusht:
“Edhe bar do të hamë (= do të hani),
por parimet nuk i lëshojmë!”. Enver-
izmi u bë një dukuri shoqërore që sfi-
doi lindjen (e ashtuquajtur
revizioniste).
Ka mendime sociologjike
dhe psikologjike që të ndalohet apo të
kufizohet kjo kronikë e zezë, për të
cilën thamë disa fjalë. Por gazetat e
shtojnë tirazhin e tyre veçanërisht
përmes kësaj rubrike. Nga ana tjetër,
majtizmi ynë nuk është i interesuar për
këtë ngushtësim të këtyre lajmeve
makabre. Sepse ka ndjekur taktikën
absurde që ta ngarkojë qeverisjen me
fajësira të qena dhe të paqena, veçanër-
isht veçanërisht duke ngulmuar në këtë
të dytën. Si një formacion politik, i
pangjashëm me çdo formacion euroat-
lantik për shkak të nostalgjisë së
trashëguar, majtizmi ynë e ka bërë të
zakonshme që edhe një fatkeqësie
natyrore, ta zëmë një zjarri nga rrufeja,
t’i japë ngjyresë politike! Është de-
struktiv, shkurt me thënë.
Kohezionit familjar iu vu
kryq nga enverizmi, për arsye të ulëta
të një shteti monolit (një fjalë, kjo, e
përdorur gjer në një konsum të tejska-
jshëm, në atë kohë). “Njeriu i ri”,
kryevepra e partisë, siç u quajt, ishte
personi pa ndjenja familjare, spiun
brenda familjes, militant fanatik i Par-
tisë, gjer në çmenduri. I. Kadareja e ka
trajtuar bukur fort këtë personazh të
tmerrshëm, në zbërthimin e Pavlik
Morozovit, që vrau xhaxhanë se ky i
dha bukë një kulaku, që po vdiste nga
uria! Majtizmi ynë do të dëshironte ta
vinte në koshin e temave tabù këtë pr-
ishje të karakterit të njeriut nga enver-
izmi. Dhe këta politikanë të së majtës
merren me shpjegime idioteske: këto
krime në familje ndodhin nga varfëria!
Sikur në kohën e Enverit notonim në
bollëk! Sikur në kohën e Fatosit apo të
Ilirit, plasëm nga mirëqenia! (Buka me
listë, në atë kohë e kishte fillesën!).
Bjerrja e virtyteve shqiptare
nga enverizmi - Virtyti familjar shqip-
tar është vënë në dukje me nota të mira
dhe është vlerësuar me admirim nga
dashamirët e mëdhenj të kombit tonë,
Miss Edith Durhami, Lordi Bajron e të
tjerë. Është çmuar respekti brenda
familjes, besnikëria e njeriut shqiptar,
shenjtëria e fjalës së dhënë (parole
d’honneur, në letërsinë kalorësiake të
fisnikërisë), krahas tiparit madhor të
LONDON NOVEMBER 2008 38
Enverizmi, shkaktar i zvetënimit
të familjes shqiptare
besës (fjalë thuajse e papërkthyeshme dhunti e demokracisë, jo e diktaturës
në gjuhët e huaja) dhe të mikpritjes komuniste - Do të duhej një esé e hol-
proverbiale shqiptare. Natyrisht, kemi lësishme për perversitetet e enverizmit,
edhe një ndërthurje minusesh, në një gjer në përdhunimin e himnit kombë-
shoqëri patriarkale, në të cilën tar: Përmendet Zoti? Le të merret si një
nëpërkëmbeshin të drejtat e femrës. metaforë: Shqipëria do të rrojë, se
Pra, kjo nuk e mohon kompleksitetin e është thënë nga një forcë e mbinatyr-
problemit. Veçse rezultantja ishte në shme! Por meskiniteti nuk përfundon
atë kahe që përmendej si antonim i këtu: Nuk u dashka luftuar për
përdhosjes, e cila kishte përfshirë mjaft Shqipërinë? E pamë çdo të thotë të
vende të tjera përreth. Kuptohet se vir- luftojmë për internacionalizmin prole-
tytet shqiptare ishin vërtet për t’u tar. I pamë edhe korifenjtë e këtyre
vlerësuar. Në saje të këtij karakteri kre- predikimeve, që e përgatitën shtratin
nar, tradhtia zgjonte ndjesí neveritëse. sanitar për ta lidhur këtë shtet fatkeq të
E kjo do të thotë se ishte rrënjosur një cunguar, nën zgjedhën serbe si Repub-
vetëdije e fortë kombëtare, që i kishte likë të shtatë, apo si koloni të zgjeruar
dhënë krahë Skënderbeut të vepronte të Serbisë, njësoj është. Dhe tani po na
si një trup i vetëm kundër forcave vijnë priftërinjtë serbë me dollomatë e
otomane, shumë herë më të mëdha në Tartufit, për të gjetur eshtrat e
numër. Rrethana të një padrejtësie his- ushtarakëve serbë në Kosovë, që në
torike, që e katandisën këtë komb të kohën e luftërave ballkanike, që
madh të mbyllur si në enklavë, e cen- paskëshin ardhur për të çliruar
uan paksa këtë vetëdije, në bazë të së Shqipërinë(!), - lexo: për ta zgjeruar
lehtësuar zhvatjen e krahinës. U panorame historike, vazhdimisht kër-
cilës, megjithatë, u ruajt nga zhdukja koloninë e tyre!).
shkatërruan të mbjellat e të korrat dhe cënuese ndaj kombit tonë, duhet të për-
Shteti shqiptar prej hartës ballkanike, Sikur të mos ishte ndërprerë
zia e bukës filloi të shtrihej kudo në ato mendim Kongresin e Lushnjës (1920),
që u ndërtua nga atdhetarët, me në krye politika kombëtare e Ahmet Zogut I,
anë. Kusurin e plojës e bëri anarkia një vit pas vdekjes së Ismail Qemalit.
I. Qemalin. Ky kob antishqiptar i për shkaqe të vigjiljes së Luftës II
(358) ”. Ja, pra: varfëria! Nëna e të Kjo histori njihet mirë. Edhe karakteri
kishte rrënjët në Berlin, në Konfer- Botërore, vetëdija kombëtare do të
gjitha të këqijave. (E harruan grekët i saj kombëtar, gjithashtu. Ajo që është
encën e Ambasadorëve dhe në traktatin ishte në atë lartësí sa do t’u ishin vënë
ndihmën e madhe, vendimtare, që u munduar të fshihet nga falsifikatorët e
e Versajës. kufijtë te thana, si komshinjve veriorë,
dhanë shqiptarët për pavarësinë e tyre, historisë, është roli protagonist i
Por i ndrituri Ismail Qemal ashtu edhe atyre jugorë: Doni eshtra?
në vitet njëzet të 1800-s. djaloshit Ahmet Zogu, në këtë kongres.
Vlora vdiq i helmuar në Itali më 26 Urdhëroni e merrini, bashkë me eshtrat
Kur flasim për cenimin e Doemos duhej fshehur edhe përpjekja
janar 1919, duke mos e shijuar veçse 6 jonjerëzore me të cilat keni dashur t’i
ndërgjegjes kombëtare, duhet ta kemi e këtij djali të ri, me njësitë e veta
vjet Pavarësinë Kombëtare, me firmën shtoni, dhe bëni varreza në shtetin tuaj,
edhe këtë element, varfërinë, parasysh. luftarake, kundër forcave serbo-
e tij nismëtare dhe me firmat e shumë siç kanë bërë edhe amerikanët në
(Enverizmi e përdori edhe këtë ele- malazeze që kërcënonin edhe atë copëz
patriotëve, shumë nga të cilat u hoqën shtetin e tyre, e jo në Vietnam! Nuk
ment për bjerrjen e kombëtarizmit). Në që na kishte mbetur nga grabitja, në
nga dokumenti, sipas praktikës falsi- duam gozhda Nastradini, si manastiret
mjerimin ekonomik mund të mbillet kufijtë tanë zyrtarë të veriut. Konso-
fikuese të atij regjimi enverist, që e sh- që i dëmtoi lufta e shkaktuar nga Mil-
edhe dukuria e tradhtisë kombëtare. lidimi i Presidentit të Republikës dhe
përfytyroi historinë. losheviçi dhe kasapët e tjerë të tij dhe
Libri flet për helmimin e I.Qemalit. Në shpallja e Monarkisë nën kurorën e
Djegia e librave dhe penal- tani na i ngarkojnë neve, shqiptarëve!
faqen 402 të këtij libri, flitet për hum- Ahmet Zogut I, i dha një frymëmarrje
izmi për të pabindurit - Nga libri “Is- Provokimeve të tipit Karla del Ponte
bjen e një studimi tepër të vlefshëm të të re dhe një përparim të ri këtij Shteti
mail Kemal Vlora e l’Indipendenza nuk do të vonojnë që t’u dalë boja!
I. Qemalit për origjinën, racën, të vogël, që shpëtoi nga zhdukja
dell’Albania 1912 “, (të përkthyer nga Perspektiva është që të për-
hapësirën etnografike dhe të drejtat gjeografike prej pazareve të interesave
Nermin Falaski prej anglishtes), kreu i mirësohet ndërgjegjja jonë njerëzore.
historike dhe gjeografike të shqip- të mëdha. Ndjenja kombëtare e plago-
gjashtë i Pjesës III, me autorësí të Bashkë me të do të shkërmoqen për-
tarëve. I biri, Qazimi, ishte ai që i ru- sur filloi të shërohet. Shkolla kishte
Renco Falaçit, që përmban titullin fundimisht mbeturinat e “njeriut të ri”,
ante me xhelozi këto dokumente. Por karakter kombëtar. Himni i flamurit
„Occupazione dell’Albania a nord da gjë që do të jetë një rilindje e re kom-
e bija, e vuajtur në mënyrë të dhimb- njihej nga të gjithë nxënësit e
parte dei Serbi, a sud da parte dei bëtare nga kthetrat e mendësisë së En-
shme nga regjimi komunist, duke qenë shkollave.
greci“, po përkthejmë shkurtimisht verizmit. Atëherë, po, do të rikrijohen
nën trysninë se gjithçka që i përkiste së (Dhe nuk u pre me gërshërën
disa copëza: “Më 1 mars 1913 u disa virtyte të shëndosha të hershme të
kaluarës nuk dëshirohej, duket se i as- komuniste strofa e Asdrenit: Dhe Zoti
mblodh në Trieste një kongres i madh shqiptarit i cili, duke mos qenë ende
gjësoi këto karta (li avrebbe distrutti). vetë e tha me gojë / Se kombet shuhen
me pjesëmarrjen e shqiptarëve të patriarkal siç ishte koha, do të ketë pa
Sot brezit të ri mund t’i duket si e çu- përmbi dhé, / Por Shqipëria do të rrojë
SHBA-ve, Rumanisë, Italisë, Egjiptit dyshim më tepër respekt për familjen
ditshme një gjë e tillë e autodafeve en- / Për të, për të luftojmë né!”. Ky gjym-
dhe të Austrisë. (...). Nga qeveria e e shëndoshë, që është një dhunti e
veriste (lista për asgjësimin e librave tim i himnit tonë ngjau në kohën e dik-
Vlorës ishte i pranishëm ministri i Ar- demokracisë dhe jo e diktaturës komu-
dhe dokumenteve të padëshiruara). taturës komuniste, ndërsa as
simit, Luigj Gurakuqi. Kongresi niste, që sakrifikoi familjen e shën-
Dhe janë të shumtë ata që okupatorët nuk kishin guxuar të vinin
protestoi kundër mizorive të trupave doshë për interesa të saj pushtetare.
s’e dinë flakadanë që rrëmbeu librat dorë në këtë himn!
serbe dhe greke të pushtimit, duke i Shënim: Tani bishttundurit, që shohin
më të shtrenjta të Lasgushit, që poeti i Vetëdija jonë kombëtare ka
kërkuar Konferencës së Londrës që të ëndrra në diell, po na sajojnë origji-
dogji, pa mundur të përmbante dot nevojë për një ripërtëritje. Se është
vendoste kufijtë e Shtetit të ri, në nalitete, për të përuruar stinën e tyre të
lotët, në vatrën e tij, nga frika se mos ia anormale që edhe në Kosovë, sado në
mbështetje të kritereve etnike dhe shërbestarit të ri të majtizmit tonë nos-
gjenin “gjërat e ndaluara” që të çonin një masë krejt mikroskopike, të dalin
gjeografike dhe duke i dhënë, kështu, talgjik, se I.Qemal Vlora duhet emër-
në inkriminim! (I duhej bërë kjo pyetje disa trushkulur e të thonë “dum
Shqipërisë, Kosovën, Janinën dhe tuar I.Qemal bej Vlora, sepse këtë
për pranim ose mohim shoqes Nexh- babën”! (Në një anketim për E.H.-n,
Çamërinë, gjer në Prevezë. emër ia ka mohuar diktatura!
mije! Sa të tilla nuk iu bënë! Edhe pa me rastin e 100-vjetorit të lindjes, ky
Kjo rezolutë iu dërgua Edhe Konica, dukur, ia vinte
pasur firmën e Enverit, këto mynxyra tiran u votua me 1 %, ndërsa kundër tij
kancelarive europiane. Më pas kryetari vetes titullin bej. Pastaj është vetëqua-
nuk bëheshin dot pa një urdhër verbal u dhanë 99% të votave. Sigurisht që i
(i kongresit), F. Konica, u prit nga jtur vazhdimisht Faik Konica! Po i
të tij). është prishur gjaku Nexhmijes, kësaj
Bertoldi dhe nga San Xhuliani , të japim atij megalomanit që kërkon të na
Një frymëmarrje e re e të ndërkryere propagandistike, që e
cilëve u shfaqi shpirtin dhe befasojë, një faksimile të librit “Ismail
vetëdijes kombëtare - Pavarësisht nga quan vetën historiane, duke mos ditur
domethënien e këtij tubimi të rëndë- Kemal Vlora e l’indipendenza dell’al-
këto goditje të instinktit kombëtar, këto asgjë nga historiografia e vërtetë!. Kur
sishëm” (f. 357). Pak më poshtë: bania 1912”, botuar në vitin 1992, si
mund të quhen sporadike në krahasim të hyjmë në NATO dhe të bëhemi anë-
“Ndërkaq, më 6 mars, trupat greke për- edhe një firmë të Plakut të madh të
me atë bjerrje tërësore kombëtare që u tarë të BE-së, atëherë do të na zhduken
paruan në jug dhe pushtuan Janinën, e Vlorës, të 15 janarit të vitit 1919.
mundua të bëjë enverizmi, me slogane disa rreziqe dhe nuk do t’i lëmë të na
cila nuk iu kthye më Shqipërisë. Dashuria e titullit bej për I. Qemalin,
hipokrite të mbështetura në interna- poshtërojnë disa qarqe shovene, siç do
Gjiorokastra dhe Delvina u kërcënuan nuk na i prish dot mendjen se tani ky
cionalizmin proletar dhe në falsitetin e të shohim në përfundim të këtij
nga bandat greke, por ato u mbrojtën rishtar interesash nuk po bëka lojën e
bashkim-vëllazërimit. Nëse do të duhet shkrimi.
nga vullnetarë shqiptarë. Qëllimi qé majtizmit shqiptar!
të bëjmë një vazhdimësí të asaj Familja e shëndoshë është
terrorizimi i popullit shqiptar për të
 LONDON NOVEMBER 2008 39

BY ANN ELSDON

Expect the unexpected in this

mountainous Adriatic country
whose citizens weren't allowed to
Albania hidden for so long
own cars until 1991 to Durres or Vlora; from Corfu,
Greece, to Saranda. Rates vary accord-
A wriggling snake tossed into our path ing to season. By road, buses from Is-
by a scary-looking guy sipping Turkish tanbul, Athens, Sofia, Ulcinj
coffee with his cronies at a sidewalk (Montenegro). An advisory against
caf stopped me in my tracks. Everyone travel near the border of Kosovo con-
stared to see what would happen next. tinues.
But when he suddenly picked the When to go: Spring and fall (until No-
snake up, stroked it and grinned, I real- vember) are the best times.
ized it was a joke - maybe. Where to stay: All hotels below can be
Only a couple of hours earlier, we had booked through
crossed the border in a battered Mer- www.albaniahotel.com.
cedes taxi from Montenegro to Shko- Shkodra: Hotel Mondial, across from
dra, in northern Albania, and were the currently closed International Caf,
quickly learning to deal with the unex- former haunt of Shkodra's intellectu-
pected, and be scrutinized up-close by als. It has a lovely terrace bar and
people not used to seeing tourists. restaurant, great for people-watching.
Not surprising, since for 41 years until $87 double with breakfast.
his death in 1985, Communist dictator Tirana: Hotel Tafaj, centrally located
Enver Hoxha sealed off Albania with restored 1930s Italianate villa with
electric barbed-wire fences to keep the tranquil garden filled with caged song-
inhabitants in and foreigners out. As he birds. $101 double with breakfast.
put it, "Why should we turn our coun- Gjirokastra: Kalemi, restored tradi-
of Communist-era nostalgia, but some In a slightly beaten-up rented car, we showed us the slits for guns, lookouts, tional fortified stone house. Ask for the
try into an inn with doors flung open
of the Stalinist legacy has been jazzed inched south along twisting, mountain- and secret hiding places, and the ornate "Pasha" room with great views of the
to pigs and sows, to people with pants
up. Grim Soviet-era apartment blocks ous roads under repair, past grandiose screened balconies from where women town below and the fortress. $43 dou-
on or no pants at all?"
are painted in brilliant psychedelic new gas stations attached to bars and watched the men drink coffee and ble, with huge breakfast.
The current minister of tourism has no
stripes, one of the projects of Mayor restaurants, some with fountains out- smoke hookahs. The European Union Berat: Mangalem, a traditional Berati
qualms about flinging open the doors.
Edi Rama, an artist and leader of the side, some with Las Vegas-inspired in- paid to repair the roof, she said, but not house in the old Muslim quarter. Pop-
He is hoping to entice curious foreign-
opposition Socialist Party. The former teriors. Sheep grazed, or were to maintain the house, so it's not habit- ular local restaurant and bar down-
ers to discover Albania's stunning
Palace of Culture, now the Opera, was slaughtered publicly in roadside able. Her grandfather dreams of turn- stairs. $43 double with breakfast.
southern Adriatic coast, snow-peaked
showing the musical Chicago. The "mish" kiosks; rusting oil derricks in- ing it into a museum. Getting around
mountains, historic towns, hilltop
Bllok, an elegant neighbourhood for- dicated an oil industry we had known Although Gjirokastra was designated a Car rental: In Tirana, Avis offers the
fortresses and ancient monuments that
merly the private enclave of Commu- nothing about. "Museum City" in 1961, and declared cheapest rates, but insurance coverage
have been hidden for so long in the
nist Party honchos, is now full of lively We looked for the turnoff to Byllis, one a UNESCO world heritage site in on gold credit cards is not honoured in
shadows of neighbouring Montenegro
bars, cafs and restaurants serving ex- of the most important Illyrian, Roman 2005, the stone slate roofs of many fine Albania. A tiny Chevrolet Matiz, not
a nd Greece.
cellent Italian- and Turkish-influenced and Byzantine sites being excavated. historical houses have collapsed, recommended for the road conditions
The uneasy transition from Commu-
food to trendy young crowds. After several failed efforts, we decided wooden balconies have rotted. Some but the only car available, cost $416
nism to democracy scared off tourists,
Among smartly dressed we would try again on the way back. have been abandoned by owners who for one week. Offices at the Sheraton
particularly when in 1997 a failed
businesspeople in the bar of a new After about seven hours, we reached have moved abroad to seek work, and or Rogner Hotel.
pyramid scheme plunged the country
five-star hotel, there's a feverish air of Gjirokastra, 25 kilometres north of the efforts to restore these buildings are www.avisalbania.com
into economic ruin and near-anarchy.
deals being done, money being made. Greek border. It is an extraordinary, moving slowly, although the United Buses: You can get to most places very
But in the last few years, roads have
Gleaming glass towers dot the city, ash-grey stone town, precariously Nations is contributing funds. cheaply on local buses and minibuses,
been cleared of car-jackers, armed
Mercedes and Hummers crowd the hanging onto Gjere mountain. The After four days - not nearly although it's sometimes hard to figure
gangs jailed, and the democratically
roads. I heard of a man who started out birthplace of Hoxha, and also of Ismail enough time to explore Gjirokastra and out where to find them. Pay for tickets
elected government is trying to deal
selling peanuts who now buys apart- Kadare, Albania's most famous writer, nearby archeological sites - we drove on the bus.
with corruption. Now, the country is a
ment buildings with cash. it is a rare example of a preserved Ot- back north, sharing the road with pro- Trains: trains go to few places and are
safe option for enterprising travellers.
But few people share the new wealth. toman town. cessions of Mercedes, along with in- slow. Everyone there told us not to try
On the bus from Shkodra to Tirana, the
In the shadow of the monument to We wasted no time in taking genious homemade vehicles, donkeys, it.
capital, I looked out at women wearing
Skanderbeg, the 15th-century hero a heart-pumping hike up the steep, nar- horses and carts carrying loads of hay. Tours to Albania can be arranged
tunics over baggy white trousers,
who tried to stem the Ottoman con- row, winding cobblestoned streets to We arrived at the ancient town of through British-based Regent Holi-
heads swathed in scarves, toiling with
quest, Roma squeegee-women kissed the menacing fortress that towers over Berat. In an area of spectacular natural days, www.regent-holidays.co.uk. Be-
wooden hoes and pitchforks in fields
the hood of a Mercedes stuck in traffic, the town. This is the site of the original beauty and massive snow-streaked ginning next May, the ship
scattered with over 750,000 concrete
then kissed the driver's hand, hoping city where, until the 13th century, mountains, Berat's distinctive white, easyCruiseOne, part of the EasyJet
bunkers built throughout the country
for a few lek, the Albanian currency. everyone lived within its walls. many-windowed houses climb the empire, will stop for one day in
by Hoxha to repel possible invaders.
Money-changers waving fistfuls of Through a thick nail-studded door, past sides of a steep hill to a medieval Saranda in southern Albania on a one-
White minarets punctuated each town.
cash darted desperately between cars, the snoozing guard and a snarling dog citadel. Within these walls people still week cruise through the southern Adri-
The laments of traditional Albanian
while small boys tried to sell a few cig- chained somewhere deep within the re- live along narrow alleyways clustered atic. Currency: Smaller hotels and
songs segued into the blare of home-
arettes. cesses of pitch-black vaults, we groped around several frescoed medieval restaurants will not accept credit cards;
grown rap from the bus loudspeakers
The city's infrastructure our way beyond Second World War churches. At the foot of the hill, in the euros are preferred - bring lots of them.
as we lurched along the dusty crater-
strains under the new consumerism anti-aircraft guns poking out from Muslim quarter, the minarets of three Leks, the local currency, available
filled road on the outskirts of Tirana.
and a population that has doubled to al- stone arches toward an interior court- mosques dating to the 16th century from ATM machines in the larger
Squeezed between half-finished build-
most a million in the past five years. yard. There, a U.S. spy-plane, shot look across the River Osum to Gorica, cities.
ings, and new, brightly painted gated
Garbage is everywhere; even in the down during the Cold War, sat decay- the old Christian area. To bring: A small flashlight,
developments, dozens of makeshift
countryside, plastic bags flutter from ing next to cannons in what had been a A three-hour drive from Tirana, Berat handy in blackouts and when scram-
garages and car washes, sometimes
trees and shrubs. The roads and side- 14th-century marketplace. was the only place where we saw a few bling around crumbling old fortresses
nothing more than a pile of used tires
walks are often in bad shape, and Eventually we found a woman guard tourists. Strangely, it was the only and monuments. Also, a good road
and a plastic hose, cater to a population
brownouts are frequent. who opened up the chilling cells place where we encountered any hos- map - Freytag & Berndt series is fairly
that has been allowed to own cars only
As we travelled around the country in scratched with graffiti by political pris- tility - but only from young kids and reliable.
since 1991.
search of Roman sites and medieval oners who were tortured and executed teenagers. Reading: The Albanians, by Miranda
Amid the din of Tirana's
Ottoman towns, we found that tourists there, she said, until 1968. Astonish- We never did find Byllis. It Vickers, gives a detailed overview of
chaotic traffic (in a city of 750,000
are pretty much left to find and explore ingly, deep within the castle walls we wasn't on the road map. Like much Albanian history; Ismail Kadare's
with 250,000 cars, few people have
sites alone - which is appealing and re- discovered a desolate bar where we else in Albania, it takes a bit of effort to Chronicle in Stone, a novel about
driving licences), it was impossible not
freshing if you like off-beat travelling. shivered over a cold beer while listen- discover all the cultural riches that are Gjirokastra's resistance to Italian and
to feel the energy, optimism and entre-
There are no tourist bureaus, and many ing to local pop music on a boom box. waiting to surprise and reward the de- German occupation during the Second
preneurial spirit that are slowly bring-
places of interest are not signposted. The next day, two small boys pointed termined traveller in what might be the World War; the Bradt Guide to Albania
ing about change to the country.
Instead, we got directions from local the way to the twin-towered Zekate last country in Europe to be "discov- by Gillian Gloyer is very useful; the In
In the capital, little remains of 400
people who rushed to show us the way House, one of the grandest and monu- ered." Your Pocket series of city guides pro-
years of Ottoman rule, except for the
whenever they saw us lost and con- mental of the Ottoman fortified houses IF YOU GO duced in Albania can be downloaded
18th-century mosque of Et'Hem Bey.
fused. When we could only communi- built by wealthy merchants and Getting there: By air, British Airways free from www.inyourpocket.com.
Italianate government buildings are re-
cate in pidgin Italian, or mime, they landowners perpetually nervous about from London Gatwick to Tirana from Useful site: www.albaniatourism.com.
minders that Mussolini's troops occu-
gave us flowers or brought another enemies. The owner's granddaughter, $345 return. By sea, ferry from An-
pied the country from 1939 until the
raki, a local drink. who lived in a smaller house next door, cona, Bari, Brindisi and Trieste in Italy
Nazis arrived in 1943. There is plenty
 LONDON NOVEMBER 2008 40

Me 1 prill 2008 Home Mos rreziko deportimin

Office realizoi një Vepro tani duke na kontaktuar Fluturo nga
Memorandum që ndikoi Për konsultime falas ke ardhur....... Ose
në ndryshimin më të madh
në sistemin e emigracionit
në Britaninë e Madhe THE ALBANIAN
në 45 vitet e fundit
Immigration
Dita e fundit
1 Tetori ka kaluar por Department
ju mund vazhdoni të Apliko për një
aplikoni përsëri pasaportë Britanike
Nuk ka rëndësi se sa kohë
këni në Britani apo mbi
çfarë baze. Tani është koha
të kërkoni ndihmë ligjore
nga specialistët tanë të
emigracionit. Është shansi Stafi i ligjeve
të shfrytëzoni rastin
Ne kemi staf të kompletuar me
Uche, Bashir & Yomi
McLee & Co Solicitors
Konsultime
Regent House, 24-25 Nutford Place,
ekspertë ligjorë dhe specialistë
të të gjitha fushave, përkthyes
Marble Arch, London W1H 5YN.
Tel: 020 7569 3085 ose 0207569 3103
falas
etj që do të jenë në shërbimin email:-uche@mcleeandco.com
tuaj.
yomi@mcleeandco.com Tel: 020 7569 3097

The Albanian Eshte koha

Immigration Department
Ofron sherbime per:
Mbiqendrim, leje te
perhershme qendrimi, Viza
studentore, Leje pune, Azil,
Tier1 HMSP, viza per
bashkime familjare ose
Specialist të dëmtimeve
partnere te pamartuar, Apele
përsonale per aplikime Evropiane,
Aksidente rrugore, Shtetesi britanike, Rishikim
rrëzime apo rrëshqitje, çeshtje, levizje dhe deportim
e shume te tjera
dëmtime në punë,
neglizhencë mjeksore,
produkt përgjegjësie, si
dhe çdo lloj dënimi tjetër
Ne marrin te gjitha
çeshtjet e
emigracionit
te veproni
A keni qendruar me shume
sesa e keni patur vizen apo
keni hyre ilegalisht ne
Britani? Tani eshte koha te
rregulloni qendrimin tuaj
Rregullat
Pas Tetorit 2008 ju mund te
perballeni me rregullat per 10 e emigracionit
vjet mos-lejim janë duke
hyrje në Britani
ndryshuar
Home Office ka vendosur te
marre masa te ashpra kunder
te gjithe ilegaleve pavaresisht Per konsultime
rrethanave
kofidenciale dhe
Mos rreziko deportimin falas kontaktoni:
kontaktoni
McLee& Co Solicitors Uche, Bashir ose
Regent House, 24-25 Nutford Yomi në
Place, Marble Arch, London
020 7569 3085
W1H 5YN.
Tel: 020 7569 3085
ose 0207569 3097