J.U.

MJEOVITA SREDNJA KOLA

SREBRENIK

MATURSKI RAD
Predmet: Poslovno pravo
Tema: Dioniko drutvo

Mentor:
Aida Muminovi, prof.

Student:
Mirela Rami

Srebrenik, septembar 2011. godine

SADRAJ :

1. UVOD ................................................................................................................. 3
2. POJAM I OSNIVANJE DIONIKOG DRUTVA ...................................... 4
2.1 Dioniko drutvo pojam ............................................................................ 6
2.2 Osnivanje dionikog drutva ........................................................................ 7
3. VRSTE DIONIKIH DRUTAVA...................................................................9
3.1 Otvoreno i zatvoreno drutvo ..................................................................... 9
4. DIONICE I DRUGE HARTIJE OD VRIJEDNOSTI ................................. 10
4.1 Dionice........................................................................................................10
4.2 Dividende i druge isplate dioniarima ................................................... 11
5. ORGANI DIONIKOG DRUTVA ........................................................... 12
5.1 Skuptina dionikog drutva ........................................................... 12
5.2 Upravni odbor, izvrni odbor, direktor ............................................ 13
5.3

Nadzorni odbor, interni revizor i odbor revizora ........................... 14

5.4

Sekretar dionikog drutva.............................................................. 15

6. ZAKLJUAK ............................................................................................

16

LITERATURA ...............................................................................................

17

1. UVOD

Dioniko drutvo je trgovako drutvo sa osnovnim kapitalom podijeljenim na

izvijestan broj dionica sa jednakim iznosima. Dioniko drutvo je pravno lice koje odgovara
za svoje obaveze iskljuivo svojom imovinom. Preteom savremenih dionikih drutava
smatra se Banka svetog ora (it. Banco di San Giorgio), osnovana 1407. godine u enovi.
Dioniko drutvo moe biti otvorenog (javnog) ili zatvorenog tipa. Ako je
preduzee otvorenog tipa njegove dionice se vrjednuju na berzi i preduzee ima obavezu da
javno
prikazuje
finansijske
izvjetaje.
Vlasnici
preduzea
su
dioniari.
Organizacija dionikog drutva je u velikoj mjeri propisana zakonima, a u pojedinostima
njihovim statutima. Kupoprodaja dionica se vri na tritu kapitala:
1. na primarnom tritu kapitala obavlja se plasman nove emisije dionica; uesnici
na ovom tritu su dionika drutva koja izdaju novu emisiju dionica i finansijski posrednici
(najee su to banke - investicione i poslovne);
2. na sekundarnom tritu (berza dionica; eng. stock exchange, it. bursa) se kupuju i
prodaju ve izdate dionice; osnovni finansijski posrednici su brokeri i dileri;
3. na treim tritima posluju brokerske firme koje ne ele da plaaju proviziju
regularnim berzama; ova trita nisu javna i ine ih grupe preduzea koja su manje vie
meusobno nezavisna.
Dionika drutva u nazivu preduzea imaju sufiks "d.d.

2. POJAM I OSNIVANJE DIONIKOG DRUTVA

Razvoj dioniarstva poeo je veoma spontano, razvojem trita, tako da su prve

emisije dionica nastale polovinom XVI vijeka. Do tada su skupe trgovake ekspedicije bile
rezervisane samo za one imune. Oni koji nisu imali dovoljno novca, umjesto uzimanja
kredita, emitovali su potvrde (pretee dionica) i tako prikupljali sredstva za sprovoenje
skupih putovanja. Tako su kupci potvrda, pretee dananjih dioniara, postali i vlasnici robe
koja treba da bude predmet trgovanja. Vlasnicima dionica je ostalo da se nadaju oekujui
dobar
poslovni
rezultat
i
tako
ostvaren
lini
dobitak.
Smatra se da je prva firma koja je na ovaj nain finsirala svoja putovanja, firma
londonskog trgovaca Sebastijana Kaboa Muscovy Company davne 1553 godine. Zbog
rizinosti poduhvata, Kabo je, umjesto kreditnog zaduenja, odluio da emituje dionice
pojedinane vrijednosti od 25 funti i na taj nain sakupi 6000 funti koje su bile potrebne za
realizaciju ekspedicije kojom je elio da pronae sjeverni morski put za Kinu. Srea za
dioniare, koji su na samom poetku bili osueni na gubitak jer ne postoji sjeverni morski put
za Kinu, jeste to je Kebo nekako doao u kontakt sa Rusima i umjesto trgovakog sporazuma
sa
Kinom,
potpisao
sa
ruskim
carom
Ivanom
Groznim.
Druga trgovaka firma, mnogo vea i poznatija, koja je na ovaj nain finansirala svoje
pomorske ekspedicije bila je The East Indian Company. Ona je za 17 godina poslovanja
emitovala dionice u vrijednosti od 1.6 miliona funti. Prekookeanska trgovina se toliko razvila
da su vlasnici dionica ostvarivali profit i do 40% godinje. Karakteristino za obje firme je to
to su vlasnici njihovih dionica bili u mogunosti da ih prodaju mnogo prije povratka
ekspedicije.
Do irenja dioniarstva dolazi u drugoj polovini XVIII vijeka, posredstvom
industrujske revolucije, kada su posredstvom dionica prikupljen neophodna sredstva za
osnivanje prvih preduzea u industriji, to je bila inicijalna kapisla i za druge grane
saobraaj,
rudarstvo,finansije.
Jedan od osnovnih razloga zaetka dioniarstva, odnosno emitovanja dionica, jeste
prikupljanje manjih suma kapitala koje su se nalazile u vie ruku, kako bi se ta sredstva
koncentrisala radi finansiranja skupih projekata. Drugi razlog je to se dionicama premoava
vremenski period od ulaganja do profitiranja, odnosno, mogunost dalje prodaje dionica.
Glavna karakteristika dionica je u tome to kupovinom kupujem i udio u vlasnitvu
firme sa svim rizicima i benefitima ali bez nae direktne odgovornosti. Takoe dioniari
nikako ne mogu izgubiti vie od onoga to su uloili, za razliku od duga gdje je dunik
odgovoran cijelom svojom imovinom.
Danas je ovaj vid organizovanja i prikupljnja sredstava iroko rasprostranjen, a
dioniarska drutva se dijele na dvije vrste, zatvorena ili privatne korporacije i otvorena ili
javne korporacije. Zatvorena dioniarska drutva se nerijetko sastoje od manjeg broja
dioniara i postoje ogranienja u prometu dionica, a dionicama se ne trguje na berzi.

Na drugoj strani se nalaze otvorena dioniarska drutva gdje ne postoji ogranienje u

prometu i njihovim dionicama se slobodno trguje na berzanskom i vanberzanskom tritu.
Jedan od razloga dominacije dioniarstva je i to to ivotni vijek organizacije nije
povezan sa ivotnim vijekom vlasnika, to je sluaj kod nekih drugih oblika vlasnikih
preduzea. Takoe i laki pristup finasnijskom tritu i vee mogunosti sakupljanja kapitala
su
odgovorne
za
njegovo
odravanje
i
rast.

2.1 Dioniko drutvo - pojam

Dioniko drutvo je drutvo koje osniva jedno ili vie pravnih i/ili fizikih lica u
svojstvu dioniara radi obavljanja odreene djelatnosti pod zajednikim poslovnim imenom,
iji je osnovni kapital utvren i podijeljen na dionice. Dionicko drutvo ima sljedea
obiljeja:
1) to je drutvo kapitala u kome nije bitno ko u njemu uestvuje s kapitalom nego je
bitan ulog u osnovni kapital drutva ija pravna sudbina nije vezana za lice koje ga je u
drutvo unijelo (po pravilu ulog ostaje u drutvu i kada se dioniari mijenjaju);
2) osnovni kapital (minimalni osnovni kapital drutva odreen je zakonom)
podijeljen je na dionice koje se, po pravilu, pravnim poslovima mogu prenositi sa jednog na
drugo lice;
3) dioniar odgovara za obaveze drutva do visine svog uloga a ne odgovara za
obaveze drutva svojom imovinom jer je imovina drutva, kao i kod ostalih drutava,
odvojena od imovine dioniara;
4) srazmjerno kapitalu koga ima u drutvu (broju dionica) dioniar ima pravo na
upravljanje i
5) dioniko drutvo je ima svojstvo pravnog lica i za svoje obaveze odgovara svojom
imovinom.

2.2

Osnivanje dionikog drutva

Dioniko drutvo osniva se ugovorom o osnivanju, a ako ga osniva jedan osniva odlukom o osnivanju. Oba osnivaka akta moraju biti sainjena u pisanoj formi, a potpisi u
ugovoru odnosno odluci o osnivanju ovjereni. Broj lica koja mogu zakljuiti ugovor o
osnivanju otvorenog dionikog drutva nije ogranien. Dioniko drutvo moe imati i statut
drutva.
Osnivaki akt dionikog drutva sadri naroito:
puno ime i prebivalite fizikih lica, odnosno poslovno ime i sjedite pravnog lica svakog
osnivaa drutva,
poslovno ime i sjedite drutva, djelatnost, oznaenje da li je drutvo otvoreno ili zatvoreno,
iznos osnovnog kapitala upisanog i uplaenog i nain njegovog unoenja, odnosno oblik u
kome se unosi ulog,
broj dionica i njihovu nominalnu vrijednost, odnosno kod dionica koje nemaju nominalnu
vrjednost njihovu raunovodstvenu vrijednost,
vrste i klase dionica koje je drutvo ovlaeno da izda kao i pravo akcija svake klase i druge
podatke odreene Zakonom.
Dioniko drutvo moe da ima statut. Statut, kao i njegove izmjene i dopune, proizvode
pravno dejstvo prema dioniarima od dana njegovog donoenja, ako statutom nije drukije
odreeno.
Statut dionikog drutva sainjava se u pisanoj formi. Statutom se blie ureuje
poslovanje u dionikom drutvu. U sluaju neusklaenosti osnivakog akta i statuta drutva
primjenjuje
se
osnivaki
akt
drutva.
Osnivai koji osnivaju dioniko drutvo javnim putem obavezni su, u sluaju uspjele
emisije, da sazovu i odre osnivaku skuptinu u roku od 60 dana od dana isteka roka za upis
dionica utvrenog u javnoj ponudi i prospektu. Sud u van parninom postupku moe, na
zahtjev osnivaa koji posjeduju najmanje 1/10 upisanih dionica, da produi rok za 30 dana za
odravanje skuptine dioniara.
Osnivaka skuptina saziva se pisanim pozivom svakom upisniku dionica uz koga se
prilae osnivaki akt, izvjetaj osnivaa i ovlaenih procjenjivaa i druge sastojke odreene
Zakonom. Svi upisnici potpuno uplaenih dionica imaju pravo da uestvuju sa pravom glasa
na osnivakoj skuptini. Kvorum za odravaje osnivake skuptine i pravovaljano odluivanje
je obina veina uplaenih dionica koje daju pravo glasa o pitanjima iz njene nadlenosti.

Ako osnivai dionikog drutva ne sazovu osnivaku skuptinu u roku od 60 dana, od

isteka roka za upis dionica ili isteka jo naknadnog sudskom odlukom produenog roka,
odnosno ako osnivaka skuptina nije odrana u skladu sa Zakonom ili nije donijela propisane
odluke, smatra se da osnivanje drutva nije uspjelo.
U tom sluaju osnivai odgovaraju solidarno upisnicima dionica za povraaj uplaenih
iznosa.
Osnivaka skuptina dionikog drutva: utvruje da li su propisno upisane i uplaene
dionice, odnosno da li su unijet nenovani ulozi, u skladu sa Zakonom i osnivakim aktom;
bira prvog direktora drutva, odnosno lanove prvog upravnog odbora, ako to osnivai nisu
izvrili u osnivakom aktu i odluuje i o ostalim pitanjima odreenim u Zakonu.

3. VRSTE DIONIKIH DRUTAVA

3.1 Otvoreno i zatvoreno drutvo

Dioniko drutvo moe biti zatvoreno i otvoreno. Ako u osnivakom aktu nije
navedena vrsta drutva, dionisko drutvo je otvoreno. Zatvoreno dioniko drutvo je drutvo
ije se dionice izdaju samo njihovim osnivaima ili ogranienom broju drugih lica, u skladu
sa zakonom. Ono moe imati najvie 100 dioniara. Ako se broj dioniara zatvorenog drutva
povea iznad 100 u periodu duem od godinu dana to drutvo postaje otvoreno drutvo.
Zatvoreno drutvo ne moe vriti upis dionica javnom ponudom ili na drugi nain nuditi svoje
dionice javim putem. Ukoliko osnivakim aktom ili statutom zatvorenog drutva nisu
odreena ogranienja u prijenosu dionica, smatra se da se akcije drutva mogu slobodno
prenositi.
Otvoreno dioniko drutvo je ono koje uini, u vrijeme osnivanja ili nakon osnivanja,
javni poziv za upis i uplatu dionica. Javni poziv vri se javnom ponudom i prospektom u
skladu sa Zakonom i zakonom kojim se ureuje trite hartija od vrijednosti. Osnivai koji
osnivaju dioniko drutvo javnim putem obavezni su, u sluaju uspjele emisije, da sazovu i
odre osnivaku skuptinu u roku od 60 dana od dana isteka roka za upis dionica utvrenog u
javnoj
ponudi
i
prospektu.

4. DIONICE I DRUGE HARTIJE OD VRIJEDNOSTI

4.1 Dionice

Dioniko drutvo moe izdavati obine (redovne) i preferencijalne (povlaene)

dionice. Ono ne moe izdavati dionice na donosioca. Osnivai otvorenog drutva, odnosno
otvoreno dioniko drutvo, upisuje emisije dionica i drugih hartija od vrijednosti izdatih
javnom ponudom, u skladu sa zakonom kojim se ureuje trite hartija od vrijednosti i aktima
Komisije za hartije od vrijednosti.
Dioniarom u odnosu prema drutvu i treim licima smatra se lice koje je upisano u
Centralni registar hartija od vrijednosti, u skladu sa zakonom.
Svaka obina dionica dionikog drutva daje dionicaru ista prava, u skladu sa
Zakonom, osnivakim aktom i statutom drutva, koja ukljuuju naroito:

pravo pristupa pravnim aktima i drugim dokumentima i informacijama

drutva;
pravo uea u radu skuptine drutva;
pravo glasa u skuptini drutva tako da jedna dionica uvijek daje pravo na
jedan glas;
pravo na isplatu dividendi, poslije isplate dividendi na sve izdate
preferencijalne dionice u punom iznosu:
pravo uea u raspodjeli likvidacionog vika po likvidaciji drutva, a nakon
isplate povjerilaca i dionicara bilo kojih preferencijalnih dionica;
pravo preeg sticanja dionica iz novih emisija i zamjenljivih obaveza;
pravo raspolaganja dionicama svih vrsta u skladu sa zakonom.

Obine dionice dionikog drutva ne mogu se pretvarati u preferecijalne dionice ili

druge hartije od vrijednosti. Prava dioniara sa preferenacijalnim dionicama ukljuuju
naroito prednosti u odnosu na obine dionice u pogledu prvenstva isplate dividendi i
prvenstva naplate kod likvidacije drutva.
Dioniko drutvo moe emitovati osim dinica i druge harti je od vrijednosti,
ukljuujui i zamjenljive obveznice i varante, ako osnivakim aktom drutva nije drukije
odreeno.

10

4.2 Dividende i druge isplate dionarima

Dioniko drutvo moe odobriti plaanje dividendi na svoje dionice godinje u skladu
sa odlukama redovne godinje skuptine ili u bilo koje vrijeme izmeu godinjih skuptina,
osim ako osnivakim aktom drutva nije drukije odreeno.
Po usvajanju finansijskog izvjetaja za prethodnu poslovnu godinu dobit te godine
rasporeuje se slijedeim redom:
1) za pokrie gubitaka prenesenih iz ranijih godina;
2) za zakonske rezerve;
3) za dividendu u skladu sa Zakonom;
4) za statutarne rezerve i druge rezerve, ako ih drutvo utvrdi optim aktom.
Dividende se mogu plaati u novcu i u dionicama ili drugim hartijama od vrijednosti
drutva ili dionicama tog drutva u drugim drutvima, kao i u drugoj imovini, osim ako je
osnivakim
aktom
drutva
drukije
odreeno.

11

5. ORGANI DIONIKOG DRUTVA

Zatvoreno dioniko drutvo ima skuptinu dioniara, direktora ili upravni odbor, a
moe
imati
izvrni
odbor,
internog
revizora
ili
odbor
revizora.
Otvoreno dioniko drutvo ima: skuptinu dioniara, upravni odbor (ima najmanje
tri lana a najvie 15 lanova), izvrni odbor (bira ih upravni odbor) i sekretara drutva (bira
ga upravni odbor drutva), a moe imati internog revizora, nadzoni odbor ili odbor revizora
(ovi organi moraju postojati kod kotiranog drutva).
5.1 Skuptina dionikog drutva
Skuptinu dionikog drutva ine dioniari. Svaki dioniar, u skladu sa statutom,
lino ili preko punomonika ima pravo uestvovanja u radu skuptine dioniara, pravo glasa
ako ima dionice sa pravom glasa, pravo podnoenja prijedloga i dobijanja odgovora u vezi sa
pitanjem iz dnevnog reda, kao i pravo postavljanja pitanja u vezi sa dnevnim redom u skladu
sa
Zakonom.
Skuptina moe biti godinja (redovna), vanredna i skuptina po nalogu suda.
Godinja skuptina dioniara saziva se i odrava jednom godinje najkasnije u roku od tri
mjeseca od dana podnoenja upravnom odboru finansijskih izvjetaja za svaku finansijsku
godinu ili est mjeseci posijle zavretka poslovne godine. Godinja skuptina odrava se u
sjeditu drutva (ako osnivakim aktom nije druki je odreeno) na dan i u vrijeme utvreno
osnivakim aktom, odnosno odlukom upravnog odbora u skladu sa Zakonom i osnivakim
aktom.
Vanrednu skuptinu dioniara dioniko drutvo moe sazvati i to:
1) na zahtjev upravnog odbora ili bilo kog drugog lica koje je ovlaeno osnivakim
aktom da sazove vanrednu skuptinu;
2) na zahtjev likvidatora drutva, ako je drutvo u likvidaciji;
3) po pisanom zahtjevu dioniara sa najmanje 10% dionica sa pravom glasa o pitanju
predloenom za vanrednu skuptinu.
Vanredna skuptina dionikog drutva obavezno se saziva bez odlaganja, ako se kod
izrade finansijskih izvjetaja ili u drugim sluajevima utvrdi da dionicarsko drutvo posluje sa
gubitkom koji ne prelazi iznos od 50% osnovnog kapitala.
Vanredna skuptina dionicara zatvorenog dionikog drutva odrava se i bez
sazivanja i objavljivanja dnevnog reda u skladu sa ovim zakonom ako joj prisustvuju svi
dioniari sa pravom glasa i ako se nijedan dioniar tome ne protivi, ako osnivakim aktom i
statutom nije drukije odreeno.

12

Skuptina po nalogu suda odrava se u sluaju da godinja skuptina dionikog

drutva nije odrana u propisanom roku. U tom sluaju nadleni sud u vanparninom
postupku moe naloiti njeno odravanje na zahtjev dioniara koji ima pravo da prisustvuje i
da glasa na godinjoj skuptini ili direktora, odnosno lana upravnog odbora drutva.
Sud ima ovlaenje da imenuje privremenog zastupnika sa ovlaenjem da sazove i
predsjedava sjednici skuptine i utvrdi mjesto i datum odravanja, kao i dnevni red sjednice u
skladu sa Zakonom.
5.2 Upravni odbor, izvrni odbor, direktor
Zatvoreno dioniko drutvo ima direktora ili upravni odbor. Otvoreno dioniko
drutvo ima upravni odbor. Broj lanva upravnog odbora otvorenog dionikog drutva
utvruje se osnivakim aktom. U otvorenom dionikom drutvu upravni odbor ima najmanje
tri lana i najvie 15 lanova. lanovi upravnog odbora dionikog drutva:
1) biraju se od strane dioniara na svakoj godinjoj skuptini, i
2) mogu se birati od strane dioniara na bilo kojoj vanrednoj skuptini koja je
sazvana radi tog izbora.
Mandat direktora ili lanova upravnog odbora dionikog drutva, ukljuujui i lanove
koji se biraju za upranjeno mjesto lana, istie na prvoj sljedeoj godinjoj skuptini nakon
njihovog izbora. Upranjeno mjesto u upravnom odboru popunjava se kooptacijom na prvoj
narednoj sjednici odbora, ako osnivakim aktom ili statutom drutva nije drukije odreeno.
Upravni odbor, veinom od ukupnog broja lanova, bira predsjednika upravnog odbora
dionikog drutva, ako osnivakim aktom ili statutom nije odreena druga veina.
Upravni odbor dionikog drutva moe da razrijei i izabere novog predsjednika u
bilo koje vrijeme.
Upravni odbor dionikog drutva nadlean je naroito za odluivanje o pitanjima koja
se odnose na:
1) kontrolu tanosti finansijskih izvjetaja i informacija;
2) upravljanje razvojem drutva i strategijom i nadziranjem izvrnih direktora i
administracije drutva;
3) utvrivanje ili odobravanje poslovnog plana drutva;
4) sazivanje sjednice skuptine dioniara i utvrivanje prijedloga dnevnog reda;
5) davanje i opoziv prokure.
Upravni odbor odluuje o drugim pitanjima i obavlja ostale poslove propisane
Zakonom i odreene osnivakim aktom i statutom drutva.

13

Otvoreno dioniarsko drutvo ima izvrni odbor. Zatvoreno dioniarsko drutvo moe
imati izvrni odbor. Upravni odbor bira lanove izvrnog odbora -izvrne direktore i
generalnog direktora dionikog drutva. Generalni direktor dionicarskog drutva je
predsjednik izvrnog odbora.
Nadlean je: da saziva sjednice izvrnog odbora i predsjedava njima, organizuje
njegov rad i stara se o voenju zapisnika sa tih sjednica i da zastupa dioniko drutvo poslije
registracije i objavljivanja registracije bez posebnog punomoja.
5.3 Nadzorni odbor, interni revizor i odbor revizora
Osnivakim aktom ili statutom otvorenog dionikog drutva moe se odrediti, a kod
kotiranog dionikog drutva mora se odrediti, da drutvo ima internog revizora, nadzorni
odbor ili odbor revizora.
Nadzorni odbor je obavezan organ u dionikim drutvima koja obavljaju djelatnost za
koju je to propisano posebnim zakonom. Osnivakim aktom ili statutom zatvorenog
dionikog drutva moe se odrediti da drutvo ima internog revizora ili odbor revizora.
Nadzorni odbor ili odbor revizora imaju najmanje tri lana. Broj lanova nadzornog odbora ili
odbora revizora mora biti neparan. Interni revizor je fiziko lice. Predsjednika i lanove
nadzornog odbora dionikog drutva bira skuptina dioniara, osim prvih lanova koji se
odreuju osnivakim aktom drutva.
lanovi nadzornog odbora dionikog drutva ne mogu biti lanovi upravnog odbora
drutva, a svi lanovi nadzornog odbora moraju da ispunjavaju uslove propisane Zakonom.
Internog revizora i lanove odbora revizora dionikog drutva bira upravni odbor iz reda
nezavisnih lanova upravnog odbora dionikog drutva. Ako upravni odbor nema takve
lanove ili nema dovoljan broj, nedostajui broj bira skuptina drutva. Prvi interni revizor i
lanovi odbora revizora odreuju se osnivakim aktom ili posebnom odlukom osnivaa.
Interni revizor i lanovi odbora revizora dionikog drutva razrjeavaju se na isti nain
na koji su i birani. Lica koja se biraju za revizora moraju da ispunjavaju uslove propisane
zakonom.
Nadzorni odbor, interni revizor i odbor revizora dionikog drutva nadleni su da izvjetavaju
skuptinu dioniara o sljedeem:
1) raunovodstvenoj praksi, izvjetajima i praksi finansijskog izvjetavanja drutva i
njegovih povezanih drutava;
2) usklaenosti poslovanja drutva sa zakonskim i drugim zahtjevima regulatornih
tijela;
3) kvalifikovanosti, nezavisnosti i sposobnosti nezavisnog revizora drutva;
4) ugovorima sklopljenim izmeu drutva i lanova upravnog odbora drutva, kao i sa
povezanim licima
Dioniko drutvo ima revizora iji su poloaj i ovlaenja utvrdjeni zakonom kojim se
ureuje raunovodstvo i revizija. Revizor dionikog drutva obavjetava se, istovremeno sa

14

obavjetavanjem dioniara drutva, o odravanju skuptine dioniara ili odluivanju bez

sjednice radi uestvovanja u radu skuptine u skladu sa statutom i zakonom.

5.4 Seketar dionikog drutva

Otvoreno dioniko drutvo ima sekretara, koga bira upravni odbor drutva. Mandat
sekretara otvorenog dionikog drutva utvruje se statutom. Sekretar dionikog drutva je
odgovoran za voenje knjiga dioniara, za pripremu sjednica i voenje zapisnika skuptine
dioniara i sjednica upravnog odbora, izvrnog odbora i nadzornog odbora drutva, registra
zapisnika sjednica skuptine dioniara, registra zapisnika sjednica upravnog odbora i
nadzornog odbora drutva i uvanje dokumenata utvrenih Zakonom i statutom dionikog
drutva, osim finansijskih izvjetaja.
Sekretar otvorenog dionikog drutva odgovoran je za organizovanje rada i praenje
izvravanja odluka skuptine dioniara, upravnog odbora i nadzornog odbora drutva.

15

6. ZAKLJUAK

Ovaj oblik organizacije ima brojne prednosti po pitanju poetnog finansiranja

preduzea jer omoguava da se dosta kapitala prikupi iz veeg broja manjih uloga. Vlasnici
dionica - dioniari na osnovu svog udjela u kapitalu preduzea imaju tri grupe prava:
pravo na dividendu (dio profita koji se isplauje dioniarima)
pravo uestvovanja u odluivanju (odnosi se na izbor uprave preduzea)
pravo na dio likvidacione mase u sluaju likvidacije preduzea
Postoje i druge prednosti dionikih drutava zbog kojih ona i predstavljaju dominantan
oblik ogranizacije preduzea i zbog ega upravo ta preduzea raspolau najveim dijelom
svjetskog kapitala. Meu najvanijima je ograniena odgovornost dioniara.
Naime, vlasnici dionica materijalno odgovaraju za rezultate poslovanja preduzea
samo do vrjednosti njihovih dionica i ta vrijednost je najvie to mogu izgubiti ukoliko
preduzee ne posluje dobro.
Dioniari ne odgovaraju cjelokupnom imovinom za eventualne obaveze i dugove
preduzea, ve samo kapitalom uloenim u preduzee. Jo jedna od prednosti je i
profesionalni menadment koji najee rukovodi dioniarskim drutvom i odgovara
dioniarima,
ime
se
postie
razdvojenost
uprave
od
vlasnitva.

16

LITERATURA

1. Mitrovi Dragan, Osnovi prava, Beograd, Univerzitet Singidunum,2008.

2. Simi dr Mili, Trifkovi dr Milo: Poslovno pravo osnove prava i obligacija,
privredna/trgovaka drutva, Ekonomski fakultet, Sarajevo, 1999
1. Vasiljevi M. ,Poslovno pravo , Beograd, 1999.
2. Kapor V., Cari S., Ugovori robnog prometa, Novi Sad, 2000.
3. Kostadinovi D., Osnove privrednog prava, 2004.
4. Kostadinovi S., Mrki D., Kompanijsko pravo, Novi Sad, 2004.
5. Kostadinovic S., Medjunarodno privredno pravo, Subotica, 2005.
6. Marovi B., Avdalovi V., Osiguranje i upravljanje rizikom, Subotica, 2003.
7. Frimenman A., Poslovno pravo, Beograd , 1993.
8.

www.google.com

17

18