LEKSION 1

Ceshte paranderja.
Paranderja eshte teknika e prodhimit te elementeve b/a me ane te
se ciles ne rruge mekanike ose elektro-teknike paraprakisht
krijohet ne element nje gjendje e sforcuar shtypese ne ato zona te
cilat nen veprimin e forcave te jashtme punojne ne terheqje.
Pse lindi?
Per te kuptuar kete do te do te krahasojme 3(tre) trare qe punojne
ne perkulje.
-Trau i pare eshte vetem prej betoni ,
-Trau i dyte eshte b/a me armature te zakonshme ,
-Trau i trete eshte b/a me armature te paranderur .
Marrim traun e pare.
P

Sic dihet trau I pare shkaterrohet shume shpejt per nje ngarkese
P te vogel. Ky shkaterrim vjen si rezultat I punes se keqe apo
rezistences se ulet te betonit ne terheqje. Per ngarkese P te vogel
ne zonen e terhequr sforcimet kalojne rezistencen e betonit ne
terheqje (R ) lindin plasaritje dhe elementi shkaterrohet.
Marrim traun e dyte
t
b

-1-

As

Ne traun e dyte si rezultat i vendosjes se armatures ne zonen e

terhequr shkaterrrimi ndodh me vone dhe per ngarkesa me te
medha se ne traun e pare.Dhe ne traun e dyte e lindin plasaritje ,
dhe per nje ngarkese P te caktuar ndodh dhe shkaterrimi por per
ngarkese shume me te madhe se ne traun e pare . Kjo per shkak
se armatura ne zonen e terhequr perballon ato sforcime terheqese
qe seshte ne gjendje ti mbaje betoni. Eshte provuar
eksperimentalisht dhe analitikisht se sforcimet ne armature ne
momentin e lindjes se plasaritjeve te para jane 200-300 daN/cm
. M.q.s.do te donim qe ne element te mos kishte plasaritje
atehere llogaritja e tij do te behej duke u bazuar ne kete etape te
gjendjes se sforcuar te tij . D.m.th. duhet qe sforcimet ne zonen e
terhequr te tij te jene me te vogla ose te barabarta me R .Pra do
te kishim :
R
Kjo do te thote qe pavarsisht se mund te kemi perdorur celiqe
me rezistence te larte perseri nje pjese shume e vogel e kesaj
aftesie mbajtese eshte perdorur . P.sh. n.q.s. kemi perdorur celik
me rezistence 3600daN/cm eshte shfrytezuar vetem 1/12 e tij .
N.q.s. perdorim celik me rezistence 15000 daN/cm kemi
shfrytezuar vetem 1%te tij.
Per te zgjidhur kontradikten qe lindi si rezultat i celiqeve me
rezistence te larte nga njera ane dhe pamundesise per ti
shfrytezuar me efektivitet u krijua paranderja . Ne nje element
b/a te paranderur sforcimet ne armature ne momentin e lindjes se
2

t
b

t
b

t
b

-2-

plasaritjve te para jane shume me te medha se ne elementin e

zakonshem . P.sh. per celik me R=15000 daN/cm sforcimet jane
10000 daN/cm . Kjo do te thote se celiku shfrytezohet me
efektivitet me te madh .
2

Asp

Edhe ky tra nen veprimin e ngarkesave te jashtme do te plasaritet

dhe me vone si rezultat i rritjes se ngarkeses dote shkaterrohet ,
por ama lindja e plasaritjeve ne kete tra do te behet shume me
vone dhe per ngarkesa shume me te medha se te trau i
zakonshem . Gjithashtu sforcimet do te jene me te medha se te
traut te zakonshem .
Paranderja nuk rrit aftesine mbajtese te elementit ne etapen
e trete (te shkaterrimit).Nje element b/a i zakonshem dhe i
paranderur shkaterrohen ne te njejten kohe dhe per te
njejten ngarkese te jashtme ,sigurisht n.q.s. do te kene
kushte te njejta .
I

II

II

III

Zakonshme

III

Paranderur

Diagrama e etapave te shkaterrimit.

Fushat e perdorimit te elementeve B/A te paranderur.
-3-

1-Paranderja perdoret ne elementet qe punojne ne

terheqje qendrore si p.sh. elementet e terhequr ne kapriatat
b/a , tubat e ujit me presion , rezervuaret b/a rrethore.
2-Perdoret ne elemente ne perkulje.Eshte fusha kryesore e
perdorimit te paranderjes si p.sh. soletat dhe traret me
hapesira dhe forma nga me te ndryshmet.
3-Paranderja perdoret ne elementet qe punojne ne shtypje
jashte qendrore me jashteqendersi te madhe . Ne keta
elemente gjendja e sforcuar dhe menyra e shkaterrimit u
ngjan elementeve qe punojne ne perkulje . Duhet thene qe
elementet e paranderur ne shtypje jashte qendrore ndeshen
rralle .
-Paranderja sperdoret ne elementet qe punojne ne shtypje
qendrore apo ne shtypje jashteqendrore me jashte qendersi te
vogel sepse sikurse dihet efekti i paranderjes eshte nje efekt
shtypes, keshtu shtypjes per shkak te ngarkeses se jashtme do
ti shtohej shtypja per shkak te paranderjes si rezultat elementi
do te mbingarkohej ne menyre artificiale .
Leksion 2
Anet pozitive te paranderjes.
1-Parandeja zvogelon sforcimet terheqese qe lindin ne element
per shkak te veprimit te ngarkeses se jashtme.
2-Ne disa raste paranderja zvogelon dhe sforcimet shtypese

-4-

Np

Np
a

Asp

=
-

Per te sqaruar pikat 1 dhe 2 marrim ne shqyrtim nje tra b/a te

paranderur i cili punon ne perkulje. Si rezultat i veprimit te
ngarkeses se jashtme epjura e sforcimeve normale eshte si ne
( fig ). Per shkak te veprimit te paranderjes epjura e
sforcimeve normale eshte e kunderta e d.m.th. ne zonat qe
punojne ne teheqje paranderja shkakton shtypje, ne zonat qe
punon ne shtypje per shkak te ngarkeses se jashtme paranderja
shkakton terhqje. Gjendja e sforcuar rezultante eshte pasoje e
punes se perbashket te forcave te jashtme dhe paranderjes. Sic
shikohet si sforcimet terheqese dhe ato shtypese jane zvogeluar
ne krahasim me rastin kur vepron vetem ngarkesa e jashtme.
3-Paranderja rrit aftesine mbajtese kundrejt forcave prerese.
4-Paranderja rrit aftesine mbajtese ne element kundrejt
plasaritjeve d.m.th. nje element i paranderur plasaritet
shume me vone dhe per ngarkesa shume me te medha
sesa nje element b/a i zakonshem.
5-Si rezultat i (4) elementet e paranderur kane shtangesi me te
madhe se elementet e zakonshem. Per te njejten ngarkese te
jashtme nje element i paranderur plasaritet me pak se nje
element i zakonshem.
q

-5-

Si rezultat i kesaj ne shtangesine e elementit te paranderur merr

pjese nje pjese me e madhe e seksionit terthor gje qe con ne
rritjen e shtangesise.
6-Si rezultat i (5) uljet ne elementet e paranderur jane me te
vogla se ne nje element te zakonshem.
7-Si rezultat i (6) me nje element te paranderur mund te
mbulohen hapesira me te medha se me nje element te njejte
por te zakonshem.
8-Si rezultat i (7) te njejtat hapesira mund te mbulohen me
seksione terthore me te vogla se elemente b/a te zakonshem.
9-Si rezultat i perdorimit me efektivitet te celiqeve dhe
betoneve me rezistence te larte kemi uljen e sasise se
armatures dhe zvogelimin e permases se seksionit terthor
gje qe con ne lehtesimin e strukturave dhe ne kursim parash.
10- Si rezultat i perdorimit te celiqeve dhe betoneve me
rezistence te larte elementet e paranderur jane cilesore dhe
jetojne gjate.
11- Gjate prodhimit te elementeve qe punojne ne perkulje
krijohet nje kurbezim i kundert me ato qe krijohet si rezultat
i ngarkesave te jashtme. Kjo gje shkakton zvogelimin e
uljeve lokale te elementit.
-6-

a)

b)

12- Paranderja permirson punen e elementeve qe i

nenshtrohen ngarkesave ciklike dinamike.
13- Paranderja sherben si prove per te vertetuar nese
elementi eshte llogaritur dhe konsturuar ashtu sic duhet. Ne
momentin e aplikimit te forces se paranderur elementi
gjendet ne gjendjen e tij me te ngarkuar. Nese elementi e
kalon me sukses kete gjendje atehere ai eshte projektuar sic
duhet. Kur elementi vendoset ne veper ngarkesat e jashtme i
kundervihen forcave te paranderjes duke e cliruar
dalengadale elementin.
Anet negative te paranderjes.
E vetmja ane negative e paranderjes eshte kostoja e saj.
METODAT E PARANDERJES.
Ka dy metoda:
1-Metoda e paranderjes ne mbeshtetje (para betonimit)
2-Metoda e paranderjes ne beton ( Pas betonimit)
-7-

1.Metoda e paranderjes ne mbeshtetje .

Shufrat e celikut qe do te paranderen kapen ne te dy skajet. Njeri
prej skajeve kapet me nje paisje fikse te palevizshme kurse skaji
tjeter me paisje te levizshme .

Paisja e levizshme zhvendoset duke i terhequr shufrat. Si rezultat

i kesaj shufrat zgjaten me nje gjatesi l te percaktuar qe me pare
me llogaritje te posacme. Ky deformim i armatures ben qe ne te
te lindin disa sforcime terheqese. Pas kesaj betonohen elementet.
Presim derisa marka apo klasa e betonit te arrije
70 75% te markes apo klases perfundimtare : R = (70 75
%)R
Pasi betoni arrin R armature leshohet. Armatura e terhequr (e
zgjatur ) kerkon te veje ne vend (te shkurtohet). Si rezultat i ketij
shkurtimi shkaktohet nje force shtytese ne elementin e
paranderur. Transmetimi i forces se paranderur nga armature ne
beton realizohet si rezultat i forcave te kohezionit ( c ) qe
krijohen ne zonen e kontaktit beton- armature
Anet pozitive te metodes
1-Lejon betonimin e njekohshen te disa elementeve.
2-Ska nevoje per paisje te posacme (kapse apo fiksuese )
3-Transmetimi i forces se paranderur nga armatura ne beton
realizohet me ane te forcave te kohezionit qe veprojne gjate
0

-8-

gjithe siperfaqes se kontaktit beton- armature Per pasoje ky

transmetim eshte i qete dhe i njetrajtshem pa perqendrim
forcash apo sforcimesh.
Anet negative.
Sipas kesaj metode trajektorja e armatures eshte detyrimisht e
drejte(nje drejtez)
2.Metoda e paranderjes ne beton .
Fillimisht betonohet elementi. Ne vende te percaktuara me
kujdes Brenda trupit te elementit lihen disa tuba plastike apo
metalik te cilet quhen kanal formues. Brenda ketyre tubave do te
futet armature qe do te paranderet. Pasi marka ka arritur R =
(70 75 %)R fiksojme njerin skaj te armatures dhe terheqim
skajin tjeter .
0

Pajisjet mbajtese

Kanali punues

Si rezultat i terheqjes se armature zgjatet me nje l te percaktuar

qe me pare. Pas ketij momenti(procesi) fiksohet armatura dhe
leshohet. Ne kanal injektohet llac cimento me market e larte per
te siguruar nje lloj kohezioni sado te vogel midis armatures dhe
faqeve te kanal formuesit. Armatura e terhequr pas leshimit
kerkon te shkurtohet. Si rezultat i ketij shkurtimi nepermjet
-9-

paisjeve te posacme kapse mbi elementin b/a vepron nje force

shtypese .
Anet positive .
1-Trajektorja e armatures se paranderur mund te jete e
cfaredoshme , e ndryshme nga drejteza .
2-Paranderja mund te kryet direkt ne veper.
Anet negative.
1-Paisjet kapse jane te shtrenjta dhe mund te perdoren vetem nje
here .
2-Transmetimi i forces se paranderur nga armature ne beton
behet vetem nepermjet paisjeve kapese. Ne zonat e ketyre
paisjeve kemi perqendrime shume te medha sforcimesh. Per
kete arsye keto zona llogariten me vete dhe ne to vendosen
armature shtese .
Materialet qe perdoren per prodhimin e elementeve B/A te
paranderur .
Betoni qe perdoret eshte i markave te larta mbi (R>400 daN/cm)
me mbushes te holle i vibruar mire etj. Armatura perdoret celik i
markave te larta me rezistence deri (R=20000 daN/cm).
Armatura me e perdorur eshte ajo e tipit gershet pasi siguron
nje kohezion me te mire se ajo e shufrave te vecuara.

Leksion 3
- 10 -

 Klasifikimi i elementeve te paranderur sipas menyres se

ankerimit .
Keta elemente i ndajme ne tre grupe:
1-Elementet e paranderur me vete ankerim te plote,
2-Elementet e paranderur me vete ankerim te pjesshem,
3-Elementet e paranderur pa vete ankerim.
Ne rastin e pare transmetimi i forces se paranderur kryet
vetem si rezultat i kohezionit beton armature. Ne kete grup
bejne pjese elementet e paranderur sipas metodes se pare
( metoda e paranderjes ne mbeshtetje ).
Ne grupin e dyte te transmetimi i forces se paranderjes nga
armature ne beton realizohet pjeserisht nga kohezioni beton
armature dhe pjeserisht me ndihmen e paisjeve kapese.
Ne grupin e trete transmetimi i forces se paranderur nga
armature ne beton realizohet vetem me ndihmen e paisjeve te
posacme kapese .
Duke pasur parasysh ate qe u tha me siper mund te themi se
klasifikimi behet mbi bazen e menyres se transmetimit te
forces nga armature ne beton.

- 11 -

Llogaritja e karakteristikave gjeometrike dhe inerciale te

seksionit terthor te elementit te paranderur.

A
A

ys
0

As

A s

yp

e
N

A
a

A =A
red

ideal

A s
As

a
A

=A + *A + * A + * A + *A
sp

sp

'
s

(1)

Me ane ( 1 ) siperfaqja e armatures kthehet ne siperfaqe

ekuivalente betoni. Tashme sdo te kemi nje element te perbere
nga betoni dhe armature por thjesht nje element betoni.
E
E

=
;
E
E
Eb - moduli I deformimit te pergjithshem(elasticitetit) te
betonit.
E - armature e paranderur.
E - armature e zakonshme.
S --Momenti I reduktuar qe kalon ne pjesen e poshteme
sp

sp

i i
red

i i
S red
b*h*

i i
S red
yp
Ared

h
' * As' * (h a ' ) * Asp' * (h a sp' ) * Asp * a sp ' * As * a
2

y h y
;
Momenti i inertesise kundrejt o-o

o o
I red

bh 3
h
'
bh( y p ) 2 ' As' ( y s a ' ) 2 Asp' ( y s a sp
) 2 Asp ( y p a sp ) 2 ' As ( y p a ) 2
12
2

- 12 -

red
p

o o
I red

yp

red
s

o o
I red

ys

sip
berth

W pred
Ared

pos
berth

Wsred

Ared
rbr
S

rbr
p

Gjendjet kufitare
Gjendje kufitare quajme ate gjendje pertej te ciles struktura ne
pergjithesi apo elementi ne vecanti ose shkaterrohet ose humbet
aftesine e tij perdoruese. Gjendjet kufitare grupohen ne dy
grupe :
1-Gjendje kufitare te fundme
2-Gjendje kufitare te sherbimit
Llogaritjet qe kryen sipas gjendjeve te grupit te pare
perfshijne llogaritje ne aftesi mbajtese ,llogaritje ne
qendrueshmeri , ne durueshmeri etj.
Ne llogaritje sipas grupit te dyte hyjne llogaritjet e
deformimeve, llogaritjet e formimit ose jo te te plasurave,
llogaritja e madhesise se hapjes se te plasurave.
Ne elementet e paranderur ka nje rendesi te vecante llogaritja
sipas formimit dhe madhesise se hapjes se te plasurave. Persa i
takon llogaritjeve sipas formimit dhe madhesise te te plasurave
elementet b/a te paranderur ndahen :
1-Elemente ku plasaritjet jane absolutisht te ndaluara,
2-Elemente ku plasaritjet jane te ndaluara,
3-Elemente ku plasaritjet jane te lejuara por te kufizuara.
Llogaritjet sipas formimit dhe madhesise se te pasurave ne
grupin e pare kryen me ngarkesa llogaritese dhe rezistence
llogaritese. Ne kete grup bejne pjese ata elemente te paranderur
- 13 -

tek te cilet krijimi i nje plasariteje sado te vogel sjell pasoja te

medha si p.sh. Ne rezervuaret e ujit ,tubat,, etj
Ne grupin e dyte llogaritjet kryen me ngarkesa te normuara dhe
rezistence te normuar. Ne keta elemente formimi i te plasurave
eshte i ndaluar por jo ne menyre absolute si ne rastin e pare. Ne
kete grup hyjne elemente b/a pjese perberse te nje objekti te
industrise kimike. Ne kete rast avujt e cliruar gjate proceseve
kimike mund te depertoje ne plasaritje dhe te demtojne
armaturen.
Ne grupin e trete hyjne shumica e elementeve te paranderur .
Llogaritja e sforcimeve ne beton dhe armarure per
shkak te veprimit te paranderjes dhe forcave te jashtme.
Per te percaktuar sforcimet ne beton dhe armature do te
bazohemi ne fazen elastike pa marre parasysh deformimet
plastike. Do te pranojme nje shperndarje te sforcimeve ne
perpjestim te drejte me deformimet. D.m.th. ligjin e Hookut.

A
A

ys
0

As

A s

yp

e
N

A
a

- 14 -

A s
As

Leksion 4
Nga ekuacioni i ekuilibrit F 0 gjejme N
x

0i

Fx 0 N 0 i Asp sp As s Asp' s' As' s' 0

N 0 i Asp sp As s Asp' s' As' s'

N eshte forca e paranderur pasi kane ndodhur humbjet e i

i=1-2
A dhe A jane sip. e armatures se paranderur te vendosur ne
zonen e terhequr dhe te shtypur
dhe
jane sforcimet perkatese
A dheA jane armatura e zakonshme e vendosur ne zonen e
terhequr dhe te shtypur
dhe jane sforcimet perkatese

ta

0i

'
sp

sp

'
sp

sp

'
s

'
s

Nga ekuacioni i dyte i ekuilibrit

M 1 0

gjejme jashte qendersine

e0i
'
) As' s' ( y s a s' ) 0
M 1 0 As s ( y p a s ) Asp s ( y p a sp ) N 0i e0i Asp' sp' ( y s a sp

e0 i

'
As s ( y p a s ) Asp s ( y p a sp ) Asp' sp' ( y s a sp
) As' s' ( y s a s' )

N 0i

Nen veprimin e forces se paranderjes te shmangur nga qendra e

rendeses me e elementi punon ne shtypje me perkulje
( SH.J.Q. ). N.q.s. :
0i

; A A ;
dhe kemi qe e 0
Ne kete rast nen veprimin e forces se paranderjes elementi punon
ne shtypje te paster ( SH.Q. ). Ne rastin e shtypjes se paster
sforcimet ne beton gjenden me formule :
'
Asp Asp

N 0i
Ared

'
s

sp

'
sp

sp sp' b (

- 15 -

N 0i
)
Ared

'
s

0i

E sp

i modulit te elasticitetit E
Ne rastin e SH.J.Q.sforcimet ne beton ne fibrat e larguara nga
boshti o-o i cili kalon nga qendra e rendeses me madhesi (y)
gjendet me formulen :

raporti

N 0 i N 0 i e0i
o o * y
Ared
I red

b
b A
sp

N 0i e0i ( y p a sp )
N 0i

oo
Ared
I red

sp * b Asp

b A'
sp

'
N 0i e0i ( y s a sp
)
N 0i

o o
Ared
I red

sp' * b A

'
sp

Elementet qe punojne ne terheqje qendrore

b

N
Ared

sp * b

Elementet qe punojne ne shtypje qendrore

b

N
Ared

sp * b

Elementet qe punojne ne perkulje

M *(y a )
M*y

;
; *
I
I
Elementet qe punojne ne terheqje jashte qendrore
p

o o
red

b Asp

sp

N * e0 * y
N

o o
Ared
I red

b Asp

sp * b Asp

e0

b Asp

sp

o o
red

N * e0 * ( y p a sp )
N

oo
Ared
I red

M
N

y largesia e fibrave qe kalon nga boshti i qendres se rendeses

Elementet qe punojne ne shtypje jashte qendrore
b

b A'

sp

N * e 0 * y *
N

o o
Ared
I red

koeficent qe merr parasysh humbjen e qendrueshmerise

N * e * * ( y a )
N

; *
A
I
0

red

o o
red

'
sp

'
sp

b Asp

- 16 -

 Gjatesia e ankerimit
Sic dihet ne rastin e paranderjes ne mbeshtetje transmetimi i
forces se paranderjes nga armature ne beton behet me ndihmen e
forcave te kohezionit qe krijohen ne zonat e kontaktit beton
armature. Eksperimentet kane treguar se per tu arritur kohezioni
i plote beton armature nevojitet nje gjatesi e caktuar qe quhet
gjatesi ankorimi.
A
la

A
la

Ne zonen prane skajit te elementit armatura e paranderur merr

formen e nje pyke sic tregohet ne fig. 1 duke ushtruar nje presion
shtese shtypes ne beton. Pas nje largesie l nga cepi armature
mer formen e saj normale. Ne skajin e elementit sforcimet ne
armature jane =0. Kohezioni i saj ne beton pothuajse nuk
ekziston fare. Me levizjen nga skaji ne drejtim te thellesise se tij
fillon te krijohet kohezioni beton armature sipas nje ligji pak a
a

- 17 -

shume linear. Pas nje gjatesie l a kohezioni eshte krijuar

plotesisht dhe sforcimet ne armature jane aq sa duhet. Gjatesia e
ankerimit l varet nga diametri i shufrave ,nga lloji i
siperfaqes anesore te saj nga forca e paranderjes nga marka e
betonit etj Sa me i madh te jete diametri i shufres aq me e
madhe forca e paranderjes. Per pasoje kohezioni beton
armature eshte me i veshtire per ta vendosur gje qe con ne rritjen
e l . N.q.s. armatura e perdorur eshte e tipit gershet siperfaqja
anesore e saj eshte me e madhe se armature ne forme shufrash
per te njejtin seksion. Rritja e siperfaqes anesore con ne rritjen e
siperfaqes se kontaktit beton armature, permireson kohezionin
dhe zvogelon l .
Sa me e madhe marka e betonit aq me i madh kohezioni
beton-armature aq me vogel l
Formulat per llogaritjen e l
10000 daN/cm
l k *d
a

sp1

la k a

sp1
10000

*d

01

per sp1 01 10000 daN/cm

sp1 10000

per sp1 0110000 daN/cm

k koeficent qe meret ne tabele varet nga lloji i shufres gershet
ose nga marka e betoni
sforcimet ne armaturen e paranderur pasi kane ndodhur
humbjet e para
la k a * d 3

R0

sp1

01

Cjane HUMBJET? . Cjane SFORCIMET

FILLESTARE? .
Sforcimet fillestare te kontrolluara jane sforcime qe
shkaktohen ne armature gjate terheqjes se saj. Pas perfundimit te
terheqjes pra pasi kemi shkaktuar ne armature sforcime si
0

- 18 -

rezultat i disa proceseve te caktuara fiziko-mekanike sforcimet

ne armature ulen (bien) . Per kete arsye quhen sforcime
fillestare. kontrollohet ne cdo moment te kohes me disa mjete
te posacme. Per kete arsye quhen dhe sforcime te kontrolluar .
Zakonisht (0.65 75) R per celiqe me rezistence te larte
(0.9 1.0) R per celiqe me rezistence te ulet
Renia e sforcimeve ne armature per shkak te faktoreve
fiziko-mekanik quhet humbje.
0

n
sp

n
sp

s
s

s- s

t(koha)

Madhesia e sforcimeve ne te cilat zvogelohet shenohet me

dhe quhen sforcime te humbura ose humbje te
paranderjes.
Humbjet :
Keto krijohen si rezultat i tkurjes se betonit. Gjate ngurtesimit te
tij betoni zvogelon vellimin (tkurret). Gjate tkurrjes merr me
vete dhe armaturen duke e shkurtuar ate. Ky shkurtimi i
armatures con ne zvogelimin e sforcimeve ne armature me nje
madhesi ( )
gjendet ne tabele ne varesi te markes se betonit dhe llojit te
paranderjes
Humbjet :
0

- 19 -

Keto shkaktohen nga fenomeni i deform-kohes. Deform-koha

eshte dukuria e shkurtimit te betonit i cili ndodhet nen veprimin
e nje force shtypse konstante ne madhesi por te vazhdueshme ne
kohe. Forca shtypse e paranderjes eshte e pranishme ne elemente
gjate gjithe jetes se tij. Kjo force shkakton nje shkurtim te
betonit. Betoni gjate shkurtimit merr me vete dhe armaturen
duke e shkurtuar ate gje qe con ne renien e sforcimeve te
armatures me nje ( )
- paranderje ne mbeshtetje [ 0.5R ]
2

2 k *

R
b
R0

kkoificient tabele
E sp / E b

R marka, klasa e betonit

R marka, klasa e betonit ne momentin e paranderjes
sforcimet ne beton
- paranderja ne mbeshtetje [ b 0.5R0 ]
0

2 k *

R
[ b 3Rb ( b 0.5)]
R0
R0

Leksion 5
- paranderja ne beton [] b 0.5R0
2 0.75k *

R
[ b 3Rb ( b 0.5)]
R0
R0

- paranderja ne beton [

0.5 R0

R
2 0.75 * k *
b
R0

Humbjet :
Keto krijohen si rezultat i dukurise se relaksasionit. Gjate kesaj
dukurie nje pjese e deformimeve elastike qe peson armatura
kthehet ne deformime plastike mbetese. Si pasoje jo e gjithe
madhesia l me te cilen ne kemi terhequr armaturen rikuperohet
3

- 20 -

pas leshimit te saj. Nje pjese e l kthehet ne deformim plastik

ose mbetes per armaturen. Keshtu lindin humbjet .
- per armature me rezistence te larte
3

3 (0.27

0
0.1) * 0
R spn

- per armature me rezistence te ulet

3 0.4 * (0.27

0
0.1) * 0
Rspn

Humbjet :
Keto shkaktohen si rezultat i deformimeve te paisjeve kapese
(pykave, ankerave, etj). Paisjet kapese nen veprimin e forces se
paranderjes deformohen. Ky deformim con ne leshimin
(mosfiksimin absolut te armatures ) per pasoje nje pjese e forces
se paranderur si transmetohet elementit duke shkaktuar
humbjet .

1mm
- l *E
, deformimet e dy paisjeve kapse ne te dy skajet e elementit
l gjatesia midis pykave (gjatesi e elementit )
4

sp

Humbjet :
Keto shkaktohen si rezultat i ferkimi te armatures ne faqet e
kanal formusit. Natyrisht ndeshet vetem me elementin e
paranderur ne beton ku dhe perdoren kanal formusit.
=0 ne rastin e elementit te paranderur ne mbeshtetje.
eshte me e madhe ne rastet e trajektoreve te kurbezuara ne
krahasim me ato vijedrejta.
Per te nxjerre formulen e llogaritjes se humbjeve do te
veprojme si me poshte :
5

- 21 -

da

N2
N2

Rda
P=N/R

dT

Fig.2
Ne fig.2 eshte treguar nje pjese e kurbezuar e armatures se
paranderur. N dheN jane forca te paranderjes ne piken fillestare
dhe perfundimtare. N1 N 2 si pasoje e pranise se forcave te
ferkimit. Renia elementare e forces se paranderjes dN eshte e
barabarte por me kah te kundert me forcen e ferkimit dT :
dN= - dT
dT=Rd pf
1

R- Rrezja e kubatures
p Presioni me te cilen armature e paranderur vepron ne faqen e
kurbatures
f - Koeficenti i ferkimit
dT = Rd

N
R

dT = d f N

f ;

dN = -dT = -f Nd ; dN/N = -fd

N2

dN
N N 0 fd
1
N2
N1

N2
N1

=> ln N
N2
N1

= -f

ln = -f =>
= e => N = N e
N = N - N = N - N e
1

- 22 -

N
sp

0 (1 e f )

N1
(1 e f )
sp

=
;
Duke supozuar se N eshte force e paranderur ne castin fillestar
( force ne te cilen terhiqet armatura e paranderur ) jepet raporti:
N
=

Po te shenojme me kemi :
1

sp

5 0 (1 e

Ne rastin e trajektoreve vijedrejte formula e do ishte :

f f
(1 e )
:
Per te zvogeluar duhet zvogeluar koeficenti i ferkimit. Ne
kete kuptim kanalformuesit plastik jane me te mire se ata
metalik. Po te zvogelojme ne rastin e trajektoreve te
kurbezuara duhet te rritet sa me shume rrezja e kurbezimit dhe te
eleminohen kthesat e forta .
5

f1l

Humbjet :
Keto krijohen ne tubat e ujit me presion. Si rezultat i presionit te
lengut mbi faqet e tubit kemi nje renie te forces se paranderjes .
300 daN/cm
per tuba me d <300 cm
0
per tuba me d >300 cm
6

Humbjet :
Keto shkaktohen nga deformimi i kallepeve. Nje pjese e forces
se paranderjes shkon per deformimin e kallepeve .
l

*E
l deformimi i kallepeve
l
Rekomandohet qe = 300 daN/cm
7

sp

Humbjet

:
- 23 -

Per te eleminuar ngurtesimin e shpejte te betonit qe mund te coje

ne avullim te vrullshem te ujit dhe plasaritje ne poligonet e
elementeve te paranderur realizohen serat me avull. Si rezultat i
ndryshimit te temperatures t midis ambjentit te jashtem dhe atij
ne sere krijohen humbjet .
8

8 20t

lt
l

gjatesia e pistes se trajtuar me avull

l gjatesia totale e pistes
lt

Humbjet :
Shpeshhere kur elementet b/a kane permasa te medha ata
prodhohen me pjese dhe transportohen si te tille. Bashkimi i
pjeseve behet ne veper. Ne disa raste forca shtypse e paranderjes
mund te ndihmoje keto bashkime.
9

Nje pjese e forces (energjise) paranderjes do te perdoret per te

eleminuar fugat ose largesite midis elementeve gjate bashkimit
te tyre. keshtu lindin humbjet .
9

9 n*

* E sp
l

n numri i fugave
l gjatesi e elementit
madhesi e fugave
Humbjet

10

:
- 24 -

Keto shkaktohen si rezultat i veprimit ne element te forcave

dinamike ciklike. Eshte provuar eksperimentalisht se ne nje
element te ndodhur nen veprimin e ngarkesave dinamike lindin
disa humbje suplementare ne krahasim me te njejtin element i
cili ndodhet nen veprimin e ngarkesave statike :

600
; R rezistenca e betonit nen veprimin e ngarkesave
R
dinamike
Humbjet :
Dihet qe celiku dhe betoni kane koeficente bymimi linear
pothuajse te njejte. Kjo dote thote qe gjate ndryshimit te
temperatures te dy elementet deformohen pothuajse njelloj dhe
midis tyre skrijohen sforcime suplementare, por nese nje
element b/a perdoret ne ambient me temperature shume te
larte(mijera 0C) ndryshimi eshte shume i vogel midis dy
koeficenteve te bymimit linear ndryshimi behet shume i
ndjeshem. Ky eshte shkaku i humbjeve .
3t
t temperature e ambientit ne grade.
Humbjet :
Keto shkaktohen si rezultat i terheqjes jo te njekohshme te
armatures.
b
'
b

10

'
b

11

11

11

12

Shufrat e terhequra me vone shtypin shufrat e terhequra me pare

duke shkaktuar ne to humbjet .
Fillimisht terhiqen shufrat 1, pak me vone terhiqen shufrat 2
12

- 25 -

Forca shtypese e shufrave 2 vepron edhe ne shufrat 1 duke I

shkurtuar ato keshtu formohen humbjet
Po
keshtu edhe shufrat 3 ndikojne tek shufrat 1 dhe 2 me qellim qe
sforcimet ne te tre grupet e shufrave pas perfundimit te procesit
te terheqjes te jene te njejta.
Duhet qe e grupit te pare > >
12

0 (1)

12

0( 2)

0 ( 3)

E sp
Eb

sforcimet suplementare ne shufrat e terhequra me pare per

shkak te shufrave te terhequra me vone
-Humbjet i ndajme ne humbje te para dhe te dyta.
Ne humbjet e para futen ato humbje te cilat krijohen gjate fazes
se mbingjeshjes.
Ne humbjet e dyta hyjne ato qe krijohen gjate fazes se
shfrytezimit.
Faza e mbingjeshjes fillon me zbatimin e forces se paranderjes
dhe perfundon ne momentin kur elementi vendoset ne veper.
Faza e shfrytezimit fillon kur mbaron e para dhe zgjat per aq
kohe sa ekziston elementi i paranderur .
Per elementin e paranderur me metoden e paranderjes ne
mbeshtetje humbjet e para jane:
h1 3 4 7 8

h2 1 2

Per elementin e paranderur me metoden e paranderjes ne

beton
h1 4 5 9
h2 1 2 3

- 26 -


Humbjet totale:
Sforcimet ne armature kur kane ndodhur vetem humbjet e para
jane :
h

h1

h2

01 0 h1

Sforcimet ne armature kur kane ndodhur te gjitha humbjet jane :

02 0 h 0 h1 h 2 01 h 2

Problemet qe lidhen me gjendjen e sforcuar ne ballet e

elementeve.
Ballet e elementeve jane zona skajore te tij prane paisjeve kapse.

Problemet ne keto zona lindin ne rastin e paranderjes ne beton.

Ne kete rast transmetimi i forces se paranderjes nga armatura ne
beton behet me ndihmen e pajisjeve kapese.Forcat e paranderjes
kane vlera shume te medha,ato shkaktojne ne zonat prane
pajisjeve kapese sforcime shtytese shume te medha. Per pasoje
duhen marre masa te posacme per te menjanuar rrezikun e
shkaterrimit si rrezultat i shtytjes lokale te ketyre zonave.
Shkencetari i pare (Mersh) parcaktoi forcen terthore qe lind ne
element si rezultat i paranderjes.
N aa
S *
ku a=h/2
4
h
'

- 27 -

Leksion 6
Shkencetari i dyte u bazua te i pari(Mersh) dhe coi me tej:
N

U vu re qe kishte perqendrim te madh ne zonat e cepave te cilat

mund te conin deri ne shkaterim te elementit. Gjithashtu gjate
eksperimentit u vu re prania e sforcimeve tagenciale.
Se treti u vu re se ne zonat prane pykave (pajisjeve kapese)
sforcimet normale ishin shtypese.Me largimin nga kjo zone
sforcimet normale beheshin terheqese.
Dhe propozoi krijimin e te ashtuquajturave pyka dhe propozoi
krijimin e disa kollonave me armature spirale.
N

Per te shmangur shkaterimin e balleve te elementit vendosem nje

armature shtese ne forme zgare.
- 28 -

Formula per llogaritjen e zgarave eshte:

(1)

N 01 * Rbmb * Ash k * * Ar * Rs

N01 Forca e paranderjes pasi kane ndodhur humbjet e para.

Koeficent qe llogaritet:
Ash
3. 5
A

43

Ash Siperfaqja e kontaktit midis pajisjes kapese dhe betonit.

A Siperfaqja e betonit brenda se ciles ndihet efekti i shtypjes
lokale.
R Rezistenca e betonit ne fazen e mbingjeshjes.
2
k Koeficienti i cili llogaritet: k
Ar Siperfaqja e zgares: Ar = l * l
Rs Rezistenca e celikut.
Koeficient vellimor i armimit, qe llogaritet:
n *a *l n *a *l

(2)
l *l * s
n1 Numri i shufrave te rrjetes sipas drejtimit (1)
n2 Numri i shufrave te rrjetes sipas drejtimit (2)
as1 Siperfaqja e seksionit te shufres sipas drejtimit (1)
as2 Siperfaqja e seksionit te shufres sipas drejtimit (2)
s Largesia midis rrjetave
mb
b

s1

s2

- 29 -

l1 Gjatesia e rrjetes sipas drejtimit (1)

l2 Gjatesia e rrjetes sipas drejtimit (2)
Ne formulen (1) ana e majte shpreh forcen e jashtme vepruese,
ana e djathte shpreh forcen e djathte mbajtese. Pjesa e pare e
anes se djathte shpreh kontributin e betonit pjesa e dyte
armaturen. Ne formule e panjohur eshte . Pasi gjendet ne
formulen (1) kalohet ne formulen (2). n1, n2, l1, l2, as1 dhe as2 jepen
dhe e panjohur mbetet vetem (s).
N.q.s. (s) del me pak se 5 cm atehere rrisim , as1 dhe as2 derisa
kushti te plotesohet.
ETAPAT E GJENDJES SE BRENDSHME TE NDERUR
PER ELEMENTET QE
PUNOJNE NE TERHEQJE QENDRORE
I.Etapa e pare. Fillon ne momentin kur elementi ngarkohet e
fillon te veproje forca e jashtme terheqese dhe perfundon kur
ne element shfaqen plasaritjet e para. Ne filim te kesaj etape
sforcimet ne beton jane te barabarta me 0, ne fund te kesaj
etape sforcimet ne beton arrijne Rbt. Gjate gjithe kesaj etape
ruhet mardhenia lineare sforcim-deformim, mund te zbatohen
ligjet dhe hipotezot e rezistences materiale. Per te perballuar
forcen e jashteme terheqese punojne se bashku te dyja betoni
dhe armatura. Kjo etape sherben si baze per llogaritjen e
elementeve tek te cilet te plasurat jane te ndaluara.
II.Etapa e dyte sherben si baze per llogaritjen e elementeve tek te
cilet te plasurat jane te lejuara por te kufizuara. Kjo etape
fillon ne momentin kur ne element shfaqen plasaritjet e para(
>R ) dhe perfundon ne momentin kur prishet kohezioni
bt
beton-armature dhe kemi nje kontribut minimal te betonit ne
b

- 30 -

perballimin e forces se jashtme terheqese. Megjithate ky

kontribut nuk merret parasysh.
III.Etapa e trete fillon ne momentin kur prishet kohezioni betonarmature dhe perfundon kur elementi shkaterrohet. Ne kete
etape betoni ka dale plotesisht nga puna, e gjithe forca
terheqese perballohet nga armature, sforcimet ne te kane
arritur Rsp. Kjo etape sherben si baze per llogaritjen e
elementit ne aftesi mbajtese.
I

II

II

III

Zakonshme

III

Paranderur

Fazat e gjendjes se brendshme te nderur te nje elementi

qe punon ne terheqje qendrore realizuar me metoden e
paranderjes ne mbeshtetje .
Faza I : Armatura eshte vendosur ne piste , eshte kapur me
paisjen perkatese por seshte terhequr.
0
?
sp

Faza II : Terheqim armaturen. Sforcimet do te jene :

?
sp

Faza III : Betonojme elementin. Presim derisa marka apo klasa

e tij te arije 75 % te markes perfundimtare. Ne armature kane
ndodhur humbjet e para .

0 sepse armature seshte leshuar
sp

h1

- 31 -

Faza IV :Leshojme armaturen si rezultat i kohezionit betonarmature. Forca e paranderjes i transmetohet elementit prej
betoni .
sp 0 h1

(3) ;

N 01 Asp * t * ( 0 h1 )

koeficenti i saktesise se

terheqjes
t 0.9,1.0,1.1

N 01
Ared

Ared Ab * Asp

Nen veprimin e forces shtypese te paranderjes betoni shtypet

(shkurtohet) . Gjate shkurtimit ai merr me vete dhe armaturen
duke e shkurtuar dhe ate. Per pasoje ne fund te Fazes 4 sforcimet
ne armaturen e paranderur do te jene : *
sp

h1

Faza V : Ne armature kane ndodhur humbjet e dyta:

N
N A * * ( )

(4) ;
A
Ne fund te Fazes 5 sforcimet do te jene:
02

sp

02

red

sp 0 h * b

Faza VI :Elementi vendoset ne veper. Mbi te filllojne te

veprojne ngarkesat e jashtme te cilat dale-ngadale e zbehin
efektin e paranderjes. Vjen nje moment kur forcat e jashtme e
neutralizojne plotesisht efektin e paranderjes.

0
;
Qe nga ky moment elementi sillet sikur te ishte nje element i
zakonshem dhe jo i paranderur.
sp

Faza VII : Kjo faze perkon me etapen e pare te gjendjes se

sforcuar te brendshme te elementit qe punon ne terheqje
qendrore . Ne fund te kesaj faze do te kemi :
R
; 2 * * R
b

t
b

sp

- 32 -

t
b

Kjo faze sherben per llogaritjen e elementeve te plasaritur ose te

ndaluar.
Faza VIII: Sforcimet ne beton behen me te medha se rezistenca
e betonit ne terheqje. Keshtu shfaqen humbjet e para. Kjo faze
perkon me etapen e dyte dhe sherben si baze per llogaritjen e
elementeve ku te plasurat jane te lejuara por te kufizuara. Ne
hapesiren midis dy plasaritjeve ruhet ende kohezioni betonarmature.
Faza IX: Kjo faze perkon me etapen e trete dhe sherben si baze
per llogaritjen e elementeve ne aftesine mbajtese. Prishet
plotesisht kohezioni beton-armature. Betoni del nga puna dhe e
gjithe forca terheqese perballohet nga armature.
0 ; R
sp

sp

Fazat e gjendjes se brendshme te nderur ne nje elemente

qe punon ne terheqje qendrore te realizuar me
paranderje ne beton.
Faza I: Elementi qe do te parandehet eshte betonuar. Marka e
betonit ka arritur 70-75 % te markes perfundimtare. Ne elemente
jane lene kanal-formuesit. Armatura eshte futur ne kanalformues
0.
0,
por seshte terhequr.
sp

Faza II: Terheq armaturen. Njekohesisht me terheqjen fillojne te

lindin humbjen e para te shkaktuara nga deformimi i pajisjeve
kapse , fekimi i armatures me faqet e kanal-formuesit ,
mbylljen e fugave etj. Terheqja perfundon ne momentin kur ne
aparaturat perkatese lexohet sforcimi:
5

- 33 -

 sp 0 h11 01

b 0

pasi armatura akoma seshte leshuar.

Faza III: Leshojme armaturen.

Forca e paranderjes N A shkakton nje sforcim shtypes ne
N

beton:
A
(n)

sp

01

01

red

sp 0 h1

Si rezultat i shtypjes se betonit dhe armatures shkurtohen dhe ne

fund te kesaj faze sforcimet ne armature behen: .
Faza e trete eshte identike me fazen e katert te elementit te
parandehur me metoden e pare (paranderja ne mbeshtetje). Fazat
e metejshme jane njelloj me paranderjen e metodes se pare
(paranderja ne mbeshtetje). .
sp

Llogariten ne aftesine mbajtese te elementeve ne

terheqjen qendrore.
Bazohet ne etapen e III(trete):
Ne kete etape betoni ka dale nga plotesisht nga puna, forca
terheqese perballohet vetem nga armatura.
Ekuacioni I ekuilibrit shkruhet:
N A R A R
(5)
N Forca terheqese per shkake te ngarkeses te jashtme.
Asp Armatura e paranderur.
As Armatura e zakonshme.
NAR
A
AS njihet zakonisht :
R
sp

sp

sp

sp

N.q.s. As = 0 => A R Kjo formule eshte identike me

formulen perkatese qe I korespondon elementit jo te paranderur.
Gje qe tregon edhe nje here se paranderja nuk ndikon ne aftesine
mbajtese te elementit ne fazen e shkaterrimit.
sp

sp

- 34 -

Ne elementet qe punojne ne T.Q krahas llogaritjes ne aftesi

mbajtese duhet bere llogaritja edhe sipas formimit te te
plasurave, llogaritja sipas madhesise se hapjes se te plasurave
dhe llogaritja ne shtypje qendrore per shkak te veprimit te forces
se paranderjes.
Llogaritja edhe sipas formimit te te plasurave na tregon nese ne
element lindin ose jo plasaritje.
Llogaritja sipas madhesise se hapjes se te plasurave na lejon te
percaktojme largesite ndermjet plasaritjeve dhe madhesite e tyre.
Llogaritja e elementet qe punojne ne T.Q. sipas
formimit te te plasurave.
Bazohet ne etapen e pare. Ne kete etape per te perballuar forcen
e jashtme terheqse japin kontribut betoni dhe armatura . Ne fund
te etapes m.q.s. R plasaritjet slindin dhe betoni eshte ne
gjendje te perballoje nje pjese te vogel te forces se jashtme
terheqse
N A R A [ ( ) 2 * * R ] A ( 2 * * R )
(6)
Ana e majte shpreh forcen e jashtme terheqese. Kjo force mund
te jete llogaritese ose e normuar ne varesi te llojit te elementit.
N
Forca terheqese per shkak te ngarkesave te jashtme.
N.q.s. ne element krijimi I te plasurave eshte absolutisht I
ndaluar atehere N eshte llogaritese
N.q.s. ne element krijimi I te plasurave eshte I ndaluar por jo ne
menyre absolute atehere N eshte e normuar
I njejti arsyetim vlen edhe per Rbt, Rnbt.
Ab siperfaqja e betonit.
Koificienti I saktesise se terheqjes. Per te marre rastin me
te disfavorshem te mundshem pranojme =0.9
b

(n)

(n)
bt

sp

h1

(n)
bt

(n)
bt

(n )

- 35 -

Asp Armatura e paranderur.

As Armatura e zakonshme.
2 * * R Sforcimi perkates.
Ana e djathte shpreh forcen e brendshme mbajtese. Perbehet nga
tre faktore
1-Kontrubuti i betonit
2-Kontrubuti i armatures se paranderur
3-Kontrubuti i armatures se zakonshme
N.q.s. forca e jashtme vepruese eshte me e vogel ose e barabarte
me forcen e brendshme ne element nuk lindin plasaritje dhe
anasjelltas.
Per te zmadhuar forcen e brendshme mbajtese ka disa cilesi :
1- Te rritet kontrubuti i betonit (Ab , Rbt ). Zakonisht kjo rruge
nuk perdoret pasi aftesia mbajtese e betonit eshte e vogel.
2- Te rritet kontrubuti i armatures se paranderur ( Asp, 0).
Zakonisht rritet Asp
3- Te zvogelosh humbjet.Armatura e zakonshme luan rol
negativ ne forcen e brendshme mbajtese te elementit,
sforcimet ne armaturen e zokonshme qe do te thote As
zvogelon forcen e brendshme.
2 * * R 0
atehere As duhet te jete sa me e vogel
qe te jete e mundur.
Sic dihet per te logaritur nje element sipas formimit te te
plasurave bazohemi ne etapen e I apo ne fazen e VII te nje
elementi te paranderur ne mbeshtetje apo ne fazen e VI te nje
elementi te paranderur ne beton.
Ne fund te kesaj etape apo faze sforcimesh ne beton kane arritur
Rbt,
Sforcimet ne armaturen e paranderur jane: 2 * * R
Sforcimet ne armaturen e zokonshme jane: 2 * '*R .
s

(n)
bt

(n)
bt

sp

- 36 -

bt

bt

Sforcimi ne armaturen e zakonshme jane shtypese,

zevendesimi I tyre ne mosbarazimin (6) con ne zvogelimin e
madhesise se anes se djathte te ketij mosbarazimi.
Efekti I armatures se zakonshme na aftesine mbajtese kundrejt
plasaritjeve eshte negative.
Kjo do te thote qe As duhet te llogaritet me kujdes.
Koificienti merret I barabarte me 0.9 sepse duam qe
gjymtyra e II te jete sa me e vogel me qellim qe te marrim
parasysh rastin me te disfavorshem te mundshem.
N.q.s mosbarazimi (6) eshte I vertete ne elemente nuk lindin te
plasurat, ne te kundert lindin te plasurat.
Ne kete rast per te menjanuar lindjen e te pasurave pra per te
rritur madhesine e anes se djathte te mosbarazimi (6) duhet:
a)- Te rritet Ab.
b)-Te rritet marka apo klasa e betonit(Rbt)
c)-Te rritet Asp.
d)-Te rritet .
e)-Te zvogelohen humbjet.
f)-Te eleminohet efekti negative I As.
Rruga me e mire eshte te rritet Asp.
Rekomandohet qe Asp e llogaritur te rritet ne masen (15-20)%.
s

Llogaritja e elementet qe punojne ne T.Q. sipas

madhesise se hapjes se te plasurave
Bazohet ne etapen e dyte. Ne kete etape sforcimet ne beton b Rbt .
Ne element kane lindur plasaritje. Ne zonen midis dy
plasaritjeve ruhet ende kohezioni beton-armature. Kontrolli
konsiston ne :
- 37 -

a krit [a krit ]

l krit [l krit ]

Madhesia e hapjes se te plasurave si rezultat i veprimit te

perbashket te forcave te jashtme me paranderjen.
Rekomandohet qe [a ] =0.2mm
a krit

krit

a krit a p1 a p 2 a p 3

madhesia e hapjes se te plasurave nga veprimi I te gjitha

ngarkesave sikur te vepronin per nje kohe te shkurter.
a
madhesia e hapjes se te plasurave nga veprimi I ngarkesave
per nje kohe te gjate sikur te ishin per nje kohe te shkurter.
a
madhesia e hapjes se te plasurave nga veprimi I ngarkesave
per nje kohe te gjate sikur te ishin per nje kohe te gjate.
l Largesia midis plasaritjeve si rezultat i veprimit te
perbashket te forcave te jashtme me paranderjen.
Eshte mese e qarte qe forca e paranderjes ndikon ne zvogelimin
e a dhe rritjen e l . Pra forca e paranderjes zvogelon
madhesine e hapjes se te plasurave.
Kjo llogaritje kryhet duke u bazuar ne etapen e II te gjendjes se
brendshme te nderur.
Nga ana cilesore logaritja e a dhe l nuk ndryshojne nga
elementet e zakonshem, vecse ne elementet e paranderur duhet te
futet efekti I forces se paranderjes.
a p1

p2

p3

krit

krit

krit

krit

krit

Llogaritja ne shtypje qendrore per shkak te

veprimit te forces se paranderjes te elementet te cilet nen
veprimin e forcave te jashtme punojne ne terheqje
qendrore.
Ne fazen e mbingjeshjes menjehere pas leshimit te armatures se
paranderur ne element vepron forca shtypese e paranderur ( N ).
01

N 01 Asp [( 0 h1 ) b ]

- 38 -

Madhesia pranohet 3000daN/cm2

Kete force shtypese te paranderutr duhet ta parbaloje betoni dhe
armature e zakonshme.
N A *R A *R
( 7) ;
N01 Forca e paranderjes pasi kane ndodhur humbjet e para
Ne formulen ( 7 ) e panjohur eshte As :
b

01

mb
b

As

N 01 Ab * Rbmb
Rs

Mund te ndodhe qe As < 0.

M.q.s. As ndikon keq ne forcen e brendshme terheqese, duhet
marre sa me pak.

- 39 -

Leksion 7
ELEMENTET QE PUNOJNE NE PERKULJE
Etapat e gjendjes se brendshme te nderur te nje elementi qe
punon ne perkulje.
I

II

II

III

Zakonshme

III

Paranderur

Fazat e gjendjes se brendshme te nderur te elementeve

ne perkulje (rasti i paranderjes ne mbeshtetje).
A
A

ys
0

yp
A

Faza I : Eshte pergatitur sheshi i betonimit,armatura eshte kapur

?
ne te dy skajet e saj por nuk eshte terhequr. 0 .
sp

- 40 -

'
sp

Per sforcimet ne beton sflasim se elementi armature seshte

betonuar akoma.
Faza II : Terheqim armaturen,
Sforcimet e armatures se paranderur te vendosur ne zonen e
terhequr jane: .
Dhe sforcimet e venosur ne zonen e shtypur jane:
Per sforcimet ne beton sflasim se elementi armature seshte
betonuar akoma. ?
sp

'
sp

'
0

Faza III : Betonojme elementin.

Presim derisa marka ose klasa e tij te arrije 70-75 % te markes
perfundimtare.
Pas kesaj leshojme armaturen,kemi keto sforcime:
sp 0 h1

sp' 0' h' 1

0 Sepse armatura nuk eshte leshuar akoma.

Faza IV : Ne momentin e leshimit te armatures mbi element

fillon te veproje forca e paranderjes,
N A ( ) A ( )
e cila shprehet:
Forca e paranderjes e shtyp elementin b/a duke e shkurtuar ate.Si
rezultat i kohezionit beton-armature,bashke me betonin
shkurtohet dhe armatura.
Per pasoje sforcimet ne armaturen e paranderur zvogelohen.
M.q.s Asp Ndryshon nga Asp. forca N01 ka nje jashterqendersi
kundrejt boshtit qe kalon nga qendra e gravitetit.
01

e01

sp

h1

'
sp

'
0

'
h1

'
Asp t ( 0 h1 ) * ( y p a sp ) Asp' t ( 0' h' 1 ) * ( y s a sp
)

N 01

Si rezultat I veprimit te forces se paranderjes elementi punon ne

SH.J.Q.(Shtypje me perkulje)
- 41 -

N 01 N 01 * e01 * y

oo
Ared
I red
N 01 * e01 * ( y p a sp )
N
b Asp 01
o o
Ared
I red
N 01 * e01 * ( y s a ' sp )
N
b A'sp 01
oo
Ared
I red

Si rezultat I forces se paranderur, elementi shtypet(shkurtohet).

Ky shkurtim con ne renien e sforcimeve ne armaturat e
paranderura, keshtu ne fillim te fazes IV sforcimet ne armature
jane:
sp 0

sp' 0'

Ne fund te fazes IV sforcimet i kemi:

sp 0 h1 * b Asp

sp' 0' h' 1 * b A

'
sp

b Asp
e01

b A'

sp

n
M pv
N 01 N 01 * e01

* ( y p a sp ) o o * ( y p a sp )
o o
Ared
I red
I red
'
Asp t ( 0 h1 ) * ( y p a sp ) Asp' t ( 0' h' 1 ) * ( y s a sp
)

N 01
n
M pv
N 01 N 01e01
'

o o * ( y s a sp ) o o * ( y s a sp' )
Ared
I red
I red

Faza V : Ne armature kane ndodhur humbjet e dyta d.m.th. te

gjitha humbjet.
sp 0 h1 h 2 0 h

sp' 0' h'

Si rezultat i veprimit te forces se parandrjes N elementi

shkurtohet duke marre me vete dhe armaturen. Per pasoje ne
fund te fazes V sforcimet ne armature jane :
02

sp 0 h * b Asp

sp' 0' h' * b A'

sp

N 02 Asp t * ( 0 h) A t * ( h' )
'
sp

e02

'
0

'
Asp t * ( 0 h ) * ( y p a sp ) Asp' t * ( 0' h' ) * ( y s a sp
)

N 02

b Asp

n
M pv
N 02 N 02 e02

o o * ( y p a sp ) o o * ( y s a sp )
Ared
I red
I red

- 42 -

 b A'

sp

n
M pv
N 02 N 02 e02
'

o o * ( y s a sp )
* ( y s a sp' )
Ared
I red
I red

Faza VI :Elementi vendoset ne veper. Mbi te fillojne te veprojne

ngarkesat e jashtme te cilat dale-ngadale asnjanesojne veprimin e
paranderjes. Vjen nje moment kur sforcimet ne beton behen :
0 ;
Sforcimet ne armaturen e paranderur jane : ;
Qe nga ky moment elementi sillet si zakonshem.
b

sp

h1

Faza VII : Si rezultat i veprimit ngarkeses se jashtme nje pjese e

seksionit punon ne shtypje dhe nje pjese ne terheqje. Kjo faze
perfundon ne momentin kur sforcimet ne beton arrijne Rbt .
R
Pra :
Kjo faze perkon me etapen e pare te gjendjes se brendshme te
nderur te elementit qe punon ne perkulje. Gjate gjithe kesaj faze
ruhet varesia lineare midis sforcimeve dhe deformimeve. Ne
element ska plasaritje. Kjo etape sherben si baze per llogaritjen
e elementeve kur plasaritjet jane te ndaluara.
b

bt

Faza VIII :Sorcimet ne zonen e terhequr kalojne Rbt . Ne

element shfaqen plasaritjet e para. Ne zonen midis dy
plasaritjeve ruhet kohezioni beton-armature. Kjo faze perkon me
etapen e dyte dhe sherben si baze per llogaritjen e elementeve
kur te plasurat jane te lejuara por te kufizuara.
Faza IX :Betoni ne zonen e terhequr del plotesisht jashte pune,
prishet kohezioni beton-armature. Sofrcimet terheqese
perballohen vetem nga armatura.
0 ;
R ; R
; R * ( )
t
b

sh
b

sp

'
sp

sp

- 43 -

'
sp

'

'
h

Kjo faze sherben si baze per llogaritjen e elementeve ne aftesi

mbajtese.
Fazat e gjendjes se brendshme te nderur te elementeve
ne perkulje (Paranderja ne beton )
Faza I : Elementi eshte betonuar. Ne vendet e duhura jane lene
kanalformusit. Marka e betonit ka aritur 70-75 % te markes
perfundimtare. Elementi eshte kapur ne te dy skajet por seshte
leshuar. Kemi : 0 ; 0
b

'
sp

sp

Faza II : Fillojme te terheqim armaturen. Duam qe te

shkaktojme sforcimet dhe . Njekohesisht me terheqjen fillojne
te lindin humbjet e para, per shkak te deformimit te
kanalformuesve, per shkak te ferkimit te armatures me
kanalformuesin ose per shkak te mbylljes se fugave nese
elementi eshte me pjese. Procesi i terheqjes perfundon ne
momentin kur sforcimet ne armature behen :
'
0

sp 0 h1

sp' 0' h' 1

Faza III : Leshojme armaturen. Forca e paranderjes N01 vepron

mbi elementin duke e shtypur ate. Bashke me betonin shkurtohet
dhe armatura. Per pasoje kemi nje renie te sforcimeve. Ne fillim
te fazes III sforcimet ne armature do te ishin :
sp 0 h1

sp' 0' h' 1

Ne fund te fazes do ti kemi :

sp 0 h1 * b A

sp

'
sp

Per te llogaritur
pare.

'
0

'
h1

* b A'

sp

N 01 ,e01 , b Asp , b A'

sp

vlejne te njejtat formula si me

- 44 -

Faza IV : Kjo faze eshte njelloj me fazen V ne rastin e

paranderjes ne mbeshtetje.
Dhe fazat e tjera jane gjithashtu po njelloj.
Llogaritja ne aftesi mbajtese kundrejt momentit
perkules te elementeve qe punojne ne perkulje, me
seksion terthor katerkendesh kenddrejt.
Ne figuren me poshte jepet gjendja e sforcuar e brendshme e nje
elementi.

A
A

ys
0

AR

A s
AR

yp

A
a

A R
AR

a
A

Shkruajme ekuacionet e ekuilibrit :

x
M As Asp 0 M Asc Rsc * (h0 a ' ) Asp' sp' * (h0 a sp' ) Ab Rb * (h0 ) 0
2

(1)

Ne formulen (1) e panjohur eshte vetem x

M Momenti prej forcave te jashtme, i cili njihet
'
Asc , Asp
njihen

Shqyrtojme me vete :

Ab Rb * ( h0

x
)
2

ku

b * x * Rb * ( h0 0.5 x)

x * h0

b * * h0 * Rb * (h0 0.5 * * h0 ) b * h02 * Rb * * (1 0.5 * ) A0 * b * h02 * Rb

Duke patur parasysh ( 2 ), ( 1 ) shkruhet :

- 45 -

(2)

'
M Asc Rsc * (h0 a ' ) Asp' sp' * (h0 a sp
) A0 * b * h02 * Rb 0

A0

M Asc Rsc * ( h0 a ' ) Asp' sp' * ( h0 a sp' )

(3) ;

b * h02 * Rb

sp' Rsp t * ( 0' h' 1 )

FX 0 Asc Rsc A ' sp sp' b * * h0 * Rb Asp Rsp As Rs 0

Asp

Asc Rsc Asp' sp' b * * h0 * Rb As Rs

(4)

Rsp

- 46 -