Een interview met Aniceto- Tsuduradze

Op 30 september 1991, tijdens een kort verblijf in het Xavante

reservaat Sao Marcos had ik het volgende gesprek met het
Xavante dorpshoofd caçique Aniceto- Tsuduradze.

Alann- Hoe lang bent u al caçique (dorpshoofd)?

Aniceto- Van 1961 tot 1964 werd ik opgeleid. In 1965 begon ik

met onze strijd om onze gronde, een strijd van lange adem
waarvoor ik veel moest reizen; naar Cuiabá-Brasília-Cuiabá.
In ’73 werd ik verkozen voor één jaar verantwoordelijkheid van
het reservaat en dorp São-Marcos en als vertegenwoordiger
van de hele Xavante gemeenschap.

Alann- Hoe kiezen de Xavantes een caçique (dorpshoofd)?

Zoals de Brazilianen een president verkiezen?

Aniceto- Binnen onze gemeenschap bestaat er geen president,

de krijgers beschermen de dorpen binnen de gemeenschap.
Heden kennen we enorme veranderingen in onze tradities. De
blanken met hun invloed veroorzaakten veel onenigheid en zo
begon men met het systeem van veel caçiques. Wij hadden
vroeger geen dorpshoofden. De machtigste personen bij ons
zijn diegenen die alle strijd aankunnen en die de dorpen binnen
onze gemeenschap beschermen.

Alann- De caçiques (dorpshoofden) werden niet door de FUNAI

gecreëerd?

Aniceto- Nee, ze worden gekozen door de gemeenschap.

Alann- Krijgen de caçiques een salaris zoals door velen wordt

beweerd?

Aniceto- Nee, ik kreeg nooit wat en krijg niets. In het verleden

kreeg het dorpshoofd geld, maar omdat er veel werden
vermoord vragen ze een financiële steun. Een salaris bestaat
dus niet en de FUNAI bepaalt niet wie caçique zal zijn. Alleen
diegenen die kunnen strijden, besturen, controleren, kunnen als
dorpshoofd gekozen worden. Het zijn onze gebruiken.

Alann- Toch wordt er verteld dat de oorzaak van de vele dorpen

die de Xavantes bouwen, moet gezocht worden bij het salaris
dat een caçique ontvangt.

Aniceto- Mensen die het niet begrijpen vertellen dit. Een salaris
is onbestaand, er zijn geen documenten noch projecten opdat
een caçique een salaris zou krijgen. Veel leiders kregen in het
verleden geld voor hun overleven als dorpshoofd te
garanderen. Doch vandaag wordt dit niet meer toegepast.

Alann-Bent ooit naar Europa of de USA getrokken om geld in te

zamelen?

Aniceto- Nee.

Alann- Nooit uitgenodigd?

Aniceto- Nee, en ik heb ook nooit om zo’n reis gevraagd.

Alann- Mocht een organisatie u zo’n voorstel doen, zou je daar
dan op ingaan?

Aniceto- Dit wordt beslist samen met onze gemeenschap hier.

Andere zijn me reeds voorgegaan. Sommigen zeggen dat ze
geld ontvingen, maar we zien het niet. Bejamin van het dorp
São Pedro in Kuluene, is al naar Europa en Japan geweest. En
Alexandre uit het dorp Domingo van het reservaat
Sangradouro. Hij redt zich goed en bestuurt zijn dorp
uitstekend. Met het geld dat hij kreeg kocht hij 20.000 liter
dieselolie zodat ze kunnen ontbossen om zaad te planten op
een gemechaniseerde akker (akker zonder boomstronken), hij
kocht meststoffen, nieuwe onderdelen voor defecte
vrachtwagens. Ik bestuur mijn dorp met mijn mogelijkheden
zonder naar Europa te reizen. Als ik door Europa zou worden
uitgenodigd en geld zou ophalen, kan ik me niet permitteren het
geld alleen voor mijn dorp te gebruiken maar moet ik het voor
het hele reservaat aanwenden. Om verdeeldheid te vermijden.
Ik zou dit alles moeten regelen omdat het buiten de FUNAI
handen valt. Ikzelf heb daar geen enkele winst bij. Ik moet hier
bij de Xavantes zijn om hen bij te staan voor als er zich
problemen zouden voordoen. We vergaderen over de manier
hoe we an financiële steun kunnen komen, want noch de Funai,
noch de gemeente noch de Staat stuurt ons wat. OP de een of
andere manier moeten we aan geld zien te komen om ons te
beschermen tegen invasie, tegen het oprukken van steden bij
onze grenzen, tegen het oude statuut van de indiaan, etc. Het
geld dat ik krijg moet ik verdelen over de hele gemeenschap,
dat zijn de reservaten Kuluene, Marechal Rondon en Areões.

Alann- Vorig jaar is hier in São Marcos een Duitse filmploeg het
ritueel van het doorboren van de oorlellen komen filmen. Men
zegt dat u voor hen dit ritueel vervroegd heb laten plaats vinden
om het geld.

Aniceto- Tot op heden heb ik nog geen geld, zo’n vijfduizend

dollars. We kochten rode shorts en zo om de feesten te doen
en vier kisten munitie en benzine voor de jacht, het ritueel dat
de feesten moet afsluiten en zo was het geld op.
Alann- Men vertelde me dat deze rituelen veel later moesten
plaats vinden en dat je ze vervroegde enkel om de Duitsers te
plezieren.

Aniceto- Fout, dit werd samen met de gemeenschap beslist.

Met de blanke invloed is er veel veranderd en sommige vaders
wilden hun zoon vroeger initiëren en accepteerden zij de
aansprakelijkheid. Onze tradities zijn zeer ingewikkeld, maar
sommige ouders nemen waardeloze dingen van de blanke
over. Mijn eigen zoon werd ook geïnitieerd, ik aanvaardde de
beslissing van de gemeenschap.

Alann- Wat vind u van al deze nieuwe organisaties in de wereld

die in de bres springen voor de indianen?

Aniceto- Met Mata Virgem (De Braziliaanse tak van de

Rainforest Foundation) heb ik al een gesprek gehad. Ik geloof
niet dat ze in de Xavantes geïnteresseerd zijn. Raoní en Oripo
Serra lieten me weten dat eerst het Xingú project moet
uitgevoerd worden (demarcatie van een gebied noordelijk van
de officiële Xingú grenzen en bezet door landerijen) en dat ze
daarna voor andere inheemse volken zullen werken. Maar, er
zijn reeds twee jaar voorbij gegaan en we zagen nog niets. Ik
vraag me af wie dit geld bestiert en wie er verantwoordelijk voor
is? Is het Raoní of Megaron (neef van Raoní en administratief
bestuurder van het Xingú reservaat) Het is de blanke die teert
op dit geld en er mee reist. Er werd mij laatst het voorstel
gedaan om mee de zaken te beheren maar ik heb geweigerd, ik
ga niet parasiteren. Ik ga zelf een project indienen voor mijn
volk, want anders gaan jullie bij Mata Virgem leven van onze bij
jullie ingediende projecten. De indiaan moet zelf zijn eigen
zaken besturn. Wij kunnen ook rekenen. Er zijn indianen met
ervaring en zij zouden hun zaken moeten beheren. Maar, de
Raad, de leiders, moeten daar samen over beslissen, met onze
eigen boekhouder, schatbewaarder, etc.

Alann- Veel mensen zijn wantrouwig geworden tegenover ngo’s

zoals Mata Virgem, bang dat hun geld niet ter plaatse komt.

Aniceto- Precies.