Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 28

E DREJTA E PUNES

OBJEKTI I TE DREJTES SE PUNES


Objekt i te drejtes se punes jane maredheniet e varura te
punes.E drejta e punes percaktohet si e drejte qe
rregullon,administron maredheniet qe lindin nga kryerja e
nje pune te varur,kryerja e nje pune per llogari te tjetrit.Ne
Republiken e Shqiperise e drejta e punes percaktohet si
teresia e normave juridike qe ne kushtet e shoqerise sone
demokratike,rregullon maredheniet e varura te punes. Sipas
legjislacionit tone e drejta e punes si dege e se drejtes
rregullon maredheniet e punes ne te cilat punemarresi merr
persiper te ofroje punen ose sherbimin e vet ne kuader te
organizimit dhe te urdherave te nje personi tjeter te quajtur
punedhenes i cili merr persiper te paguaje nje shperblim.
E drejta e punes percakton lindjen,ndryshimin,shuarjen e
maredhenieve te punes,te punemarresve,sanksionon kohen
e punes e te pushimit te tyre,sistemet e shperblimit te
punes(pagat),percakton masat e detyrueshme te
punes,rregullat e pergjegjesise disiplinore dhe pasurore te
punemarresit per shperblimin e demit gjate maredhenieve te
punes,menyren e zgjidhjes se mosmareveshjeve te punes
etj.
Puna eshte nje veprimtari e ndergjegjshme dhe e
vullnetshme,e natyrshme por e mundimshme per faktin se
ajo permban perpjekje per krijimin ose per punimin e nje
vepre te dobishme,materiale ose jo materiale.Ndersa nga
pikepamja terminologjike puna nenkupton se pari
veprimtarine prodhuese domethene kryerjen e nje pune te
1

caktuar dhe se dyti rezultatin e kesaj veprimtarie,pra punen


e kryer,punen e perfunduar me sukses.Puna percaktohet si
sherbim,zbatim i aftesise mendore ose fizike,ajo percaktohet
si veprimtari humane,me dore ose intelektuale qe ushtrohet
ne drejtim te nje rezultati te dobishem te caktuar si perpjekje
e rregulluar me ligj.Pra puna nga natyra e saj eshte
materiale ose intelektuale.Por jo cdo pune e kryer perben
nje maredhenie pune ne kuptimin shkencor te se drejtes se
punes,p.sh. ai qe punon per llogari te tij,per interes te tij pa
kerkuar pune te varur dhe vete quhet punojes i pavarur
(fermeri,artizani,tregtari i vogel etj.) keto nuk kane asnje
lidhje me te drejten e punes,puna e tyre rregullohet me
dispozita te vecanta.

MBROJTJA NE PUNE
Mbrojtja ne pune perfaqeson teresine e masave
teknike,shendetesore,organizative dhe shoqerore qe synojne
sigurimin e kushteve sa me te pershtatshme ne
parandalimin e aksidenteve ne pune,te semundjeve
profesionale dhe te semundjeve te pergjithshme.Mbrojtjen
ne pune e gezojne te gjithe punemarresit qe jane ne
maredhenie pune.
Sipas nenit 39 te kodit te punes:
1- Punedhenesi per te parandaluar aksidentet dhe
semundjet profesionale duhet te percaktoje qarte
rregullat e sigurimit teknik.Punedhenesi duhet te
vendose sinjale te dallueshme qarte ne cdo vend pune,
qe paraqet rrezik per jeten dhe shendetin e
punemarresve .

2- Punedhenesi duhet te paguaje diferencen midis demit


dhe shperblimit qe merr punemarresi nga sigurimet
shoqerore kur aksidenti ose semundja profesionale
eshte pasoje e fajesise se rende te punedhenesit.
3- Kur punedhenesi nuk ka regjistruar punemarresin ne
sigurimet shoqerore, ai duhet te perballoje te gjitha
shpenzimet qe ka bere punemarresi si rezultat i
aksidentit ose semundjes profesionale,si dhe te gjitha
demet e bera si pasoje e mos regjistrimit.
Punemarresi duhet te respektoje me perpikmeri masat e
sigurimit teknik dhe higjenosanitare ne menyre qe te mbroje
shendetin e tij.Sipas nenit 44 te kodit te punes punemarresi
duhet te zbatoje masat e parashtruara nga punedhenesi
dhe ta informoje ate ne rast veshtiresie ne zbatimin e tyre.

-Sistemi i dispozitave ne pune,dispozitat i ndajme ne


dispozita te pergjithshme dhe te posacme.
Dispozita te pergjithshme te mbrojtjes ne pune quhen ato
dispozita qe shtrihen ne te gjitha llojet dhe vendet e punes
te punemarresve.Keto dispozita kane karakter te
pergjithshem pasi gjejne zbatim ne te gjitha deget dhe
nendeget e ekonomise se vendit tone.Dispozita te posacme
te mbrojtjes ne pune quhen ato norma qe jane caktuar per
lloje dhe vende te vecanta pune,domethene ato shtrijne
rrezen e veprimit te tyre ne ato raste kur per arsye te
rreziqeve specifike ne pune mbrojtja nuk mund te sigurohet
me masa dhe dispozita te pergjithshme.Dispozitat e
posacme te mbrojtjes ne pune parashikohen me akte te
Keshillit te ministrave si dhe ne rregulloret per sigurimin
teknik.
Persa i perket mbrojtjes se te miturve ne pune kodi i punes
ne nenet 98-103 parashikon se ndalohet marrja ne pune e te
miturve nen moshen 16 vjec.Ky ndalim nuk zbatohet per te
miturit e moshes 14-16 vjec gjate pushimeve shkollore
3

vetem ne pune te lehta,qe nuk demtojne shendetin dhe


formimin e tyre.

KOHA E PUNES
Me kohezgjatje te punes kuptohet koha gjate se ciles
punemarresi eshte ne dispozicion te punedhenesit ne
permbushje te detyrimeve qe burojne nga maredhenia
juridike e punes.Legjislacioni yne i punes nga pikepamja e
kohezgjatjes dallon 3 lloje kohe pune:

1-Koha normale e punes quhet ajo sasi oresh pune qe eshte


caktuar te kryhet per cdo dite pune nga shumica e
punemarresve.Koha normale e punes zbatohet per te gjitha
ato pune qe kryhen ne kushte te zakonshme domethene qe
nuk kerkojne tensionim fizik ose mendor te shtuar.Sipas
nenit 78 te kodit te punes kohezgjatja ditore normale e
punes eshte jo me shume se 8 ore ne dite.Kohezgjatja ditore
e punes percaktohet me vendim te Keshillit te Ministrave ne
kontraten kolektive ose kontraten individuale te punes.
Per punemarresit nen 18 vjec kohezgjatja ditore e punes
eshte jo me shume se 6 ore ne dite.

2-Koha e shkurter e punes zbatohet per disa kategori punesh


duke marre parasysh veshtiresite dhe karakterin e vecante
te tyre.Ne nenin 84 kodi i punes sanksionon se:Keshilli i
Ministrave percakton kohezgjatjen javore te reduktuar per
punet qe paraqesin veshtiresi ose qe jane te demshme per
shendetin.Pra per kete kategori punesh caktohet nje kohe
pune me e shkurter pa ulje page qe rregullohet me kontrate
kolektive e individuale.Sipas legjislacionit tone Keshilli i
Ministrave percakton vendet e punes te veshtira dhe te
4

demshme per shendetin e punemarresve.Keshtu


psh.punemarresit e
institucioneve,ndermarrjeve,reparteve,laboratoreve dhe
njesive qe merren me perdorimin e burimeve te rrezatimeve
jonizuese si dhe ata te kerkim shfrytezimit te mineraleve
radioaktive etj.

3-Koha e zgjatur e punes,zgjatja e kohes normale te


punes,lejohet vetem per disa pune stinore qe per shkak te
faktoreve atmosferike ose teknike,duhet te kryhen brenda
kufijve te stines ose ne afate me te shkurtra,duke u shtuar
ne perpjestim edhe paga e punes.Ne nenin 88 te kodit te
punes thuhet se me ore shtese kuptohet cdo ore pune e
kryer mbi kohezgjatjen ditore normale ose javore maksimale
te punes.Quhet ore shtese cdo ore pune e kryer mbi orarin
normal te punemarresit qe punon ne kohe te pjesshme.
Numri maksimal i oreve shtese percaktohet ne kontraten
kolektive dhe ne kontraten individuale.Nuk mund te kerkohet
kryerja e oreve shtese javore kur punemarresi ka kryer 50
ore pune ne jave.Bazuar ne nenin 91 te Kodit te
punes,punedhenesi per oret shtese te punes qe nuk jane
kompesuar me pushim duhet ti paguaje punemarresit pagen
normale dhe nje shtese jo me pak se 25% te saj,me
perjashtim te rasteve kur parashikohet ndryshe ne
kontraten kolektive.

KOHA E PUSHIMIT DHE LEJET


Cdo punemarres ka te drejten e pushimit pas
punes.Legjislacioni jone i punes garanton kohen e pushimit
midis oreve te punes,pushimi midis dy diteve pune,pushimin
e perjavshem dhe vjetor per te gjithe punemarresit.

-Sipas nenit 76 te kodit te punes pushimi midis oreve te


punes perbehet nga nderprerjet e kohes se punes per
shplodhie dhe ngrenie,ky pushim nuk mund te jete me i
gjate se 30 minuta dhe nuk llogaritet ne kohen e punes
keshtuqe nuk paguhet.

-Ne nenin 78/4 te kodit te punes percaktohet se pushimi


midis dy diteve te punes qe i jepet punemarresit quhet koha
e pushimit midis mbarimit te nje dite pune dhe fillimit te
dites pasardhese te punes i cili nuk mund te jete me i vogel
se 11 ore.

-Pushimi i perjavshem dhe ne ditet e festave zyrtare i jepet


punemarresit pas diteve te punes javore,ky pushim zgjat
maksimumi 36 ore.Pushimi javor perfshin diten e
djele,pushimi javor nuk eshte i pagueshem kurse pushimi ne
rastin e festave zyrtare eshte i pagueshem,ne rast se festat
zyrtare bien ne dite pushimi atehere pushimi behet te
henen.

-Leje vjetore quhet pushimi i pa nderprere gjate nje numri te


caktuar ditesh pune ne nje vit qe ne baze te legjislacionit
tone i jepet cdo punemarresi duke iu paguar paga dhe duke
iu ruajtur vendi i punes.Data e fillimit te pushimit vjetor i
njoftohet punemarresit te pakten 30 dite perpara.Si rregull
zgjat 28 dite.

-Ne legjislacionin tone parashikohen edhe pushime te


vecanta te cilat jepen per rast martese ose vdekje te
bashkeshortit,para ardhesve ose pasardhesve te tij te
drejtperdrejt dhe ne rast lindjeje,ne keto raste punemarresi
perfiton 5 dite pushim te paguara sikur ai te ishte ne pune,
por jo ne te gjitha rastet.
6

TE DREJTAT E SHPIKESIT DHE


AUTORIT PUNEMARRES
Ne legjislacionin tone parashikohen edhe mbrojtja e te
drejtave te shpikesit dhe te autorit punemarres .
Shpikjet me patente ose jo qe ka bere ose ne te cilat ka
marre pjese punemarresi gjate ushtrimit te veprimtarise se
tij ne sherbim te punedhenesit dhe ne perputhje me
detyrimet e tij kontraktuale,i perkasin punedhenesit.Sipas
ligjit te punes,punemarresi qe ka bere nje shpikje,e informon
per kete me shkrim punedhenesin.Ky i fundit brenda 6
muajve njofton me shkrim punemarresin ,nese mendon ta
fitoje shpikjen ose tia lere atij.Nese shpikja nuk i lihet
punemarresit,punedhenesi i paguan atij nje shperblim te
drejte,duke pasur parasysh te gjitha rrethanat,vleren
ekonomike te shpikjes,bashkepunimin e punedhenesit,dhe te
ndihmesave te tij,perdorimin qe i eshte bere paisjeve te
tij,shpenzimet e punemarresit dhe vendin e tij ne
ndermarrje.

SHPERBLIMET DHE TE DREJTA TE


TJERA
Nese palet bien dakort,punedhenesi i jep punemarresit nje
shperblim te vecante mbi page,ne fund te vitit duke marre
7

parasysh cilesine e punes se tij ose mbarevajtjen e


ndermarrjes.Megjithate kur ai paguan nje shperblim vjetor
tre vjet rrjesht pa rezerva te shprehura atehere punedhenesi
eshte i detyruar te vazhdoje pagimin edhe ne te ardhmen.Ne
kete rast me perjashtim te rezervave te shprehura nga ana e
punedhenesit,nese maredheniet e punes perfundojne
perpara momentit te shperblimit ai jepet ne perpjestim te
diteve te punes.
Punedhenesi jep page te njenjte si per grate ashtu edhe per
burrat qe kryejne pune me vlere te barabarte.
Punedhenesi zbret nga paga e punemarresit taksat mbi te
ardhurat dhe kontributin e sigurimeve shoqerore e
shendetesore te parashikuara me ligj

KONTRATA E PUNES
Kontrata e punes eshte nje mareveshje ndermjet
punemarresit dhe punedhenesit,qe rregullon maredheniet e
punes dhe permban te drejtat dhe detyrimet e paleve.Ne
kontraten e punes punemarresi merr persiper te ofroje
punen ose sherbimin e tij per nje periudhe te caktuar ose te
pa caktuar kohe,ne kuader te organizimit dhe te urdherave
te nje personi tjeter te quajtur punedhenes,i cili merr
persiper te paguaje nje shperblim.Kontrata e punes mund te
lidhet dhe ndryshohet me goje ose me shkrim.Ajo mund te
ndryshohet vetem ne mareveshje midis paleve.Kontrata e
punes e lidhur me shkrim duhet te permbaje:
1-Identitetin e paleve
2-vendin e punes
3-pershkrimin e pergjithshem te punes
4-daten e fillimit te punes

5-kohezgjatjen kur palet lidhin kontrate me afat te caktuar


6-kohezgjatjen e pushimeve te paguara
7-afatin e njoftimit per zgjidhjen e kontrates
8-elementet perberese te pages dhe daten e dhenies se saj
9-kohen normale javore te punes
10-kontrata e punes duhet te permbaje edhe kontraten
kolektive ne fuqi
Kur kontrata lidhet me goje punedhenesi eshte i detyruar qe
brenda 30 diteve nga data e lidhjes se kontrates te hartoje
me shkrim dokumentin perkates,te nenshkruar prej tij dhe
punemarresit.

ZGIDHJA E KONTRATES SE PUNES ME


KOHEZGJATJE ME AFAT TE PACAKTUAR ,TE
CAKTUAR DHE ME AFAT TE GJATE.
1-Kontrata e punes me kohezgjatje te pa caktuar
Kontrata me kohezgjatje te pacaktuar perfundon kur zgjidhet
nga njera pale dhe ka perfunduar afati i njoftimit.Tre muajt e
pare te punes konsiderohen si prove.Pas kohes se marrjes ne
prove per te zgjidhur kontraten me periudhe te pa caktuar,
palet duhet te respektojne nje afat njoftimi prej nje muaji
gjate vitit te pare te punes, prej dy muajsh ne dy deri ne
pese vjet pune dhe tre muaj per me shume se pese vjet
pune. Keto afate mund te ndryshohen me mareveshje me
shkrim ose ne kontraten kolektive te punes. Kur punemarresi
ka kryes deri ne gjashte muaj pune, afati i njoftimit nuk
mund te jete me pak se dy jave. Afati i njoftimit eshte jo me
pak se 1 muaj kur punemarresi ka kryer me shume se
gjashte muaj pune. Afati i njoftimit per zgjidhjen e kontrates

zgjatet sipas rastit,deri ne fund te javes deri ne fund te


muajit. Kur njera nga palet e zgjidh kontraten pa respektuar
afatet e njoftimit,zgjidhja trajtohet si zgjidhje me efekt te
menjehershem. Punedhenesi i cili nuk respekton rregullat e
ketij neni(neni 144) detyrohet ti jape punemarresit nje
demshperblim prej dy muajsh page e cila i shtohet
demshperblimeve te tjera te mundshme.
Gjithashtu punemarresi perfiton shperblim per vjetersi,kur
kontrata eshte zgjidhur nga punedhenesi dhe maredheniet e
punes kane zgjatur jo me pak se 3 vjet.

2-Zgjidhja e kontrates me afat dhe me afat te gjate


Kontrata me afat te caktuar perfundon ne momentin qe
perfundon afati i parashikuar,pa zgjidhje paraprake.Kur mbas
perfundimit te afatit te caktuar kontrata zgjatet ne heshtje te
ketij afati,ajo konsiderohet si kontrate me afat te pacaktuar.
Palet parashikojne nje periudhe prove jo me shume se 3
muaj,nuk mund te parashikohet prove pune kur ndermjet
paleve ka qene lidhur nje kontrate pune,me objekt kryerjen e
se njenjtes pune.Afati i njoftimit gjate kohes se proves eshte
5 dite.
Kur kontrata lidhet per me shume se 3 deri ne 5 vjet,ajo
mund te zgjidhet nga punemarresi pas 3 vjetesh.Ne kete rast
afati i njoftimit eshte 2 muaj dhe zgjatet deri ne fund te
muajit te dyte.Kur kontrata lidhet per me shume se 5 vjet
atehere punemarresi mund ta zgjidhe kontraten pas 5
vjetesh ne kete rast koha e njoftimit eshte 3 muaj dhe
zgjatet deri ne fund te muajit te trete.Ne perfundim te
maredhenies se punes e cila ka zgjatur jo me pak se 3
vjet,punemarresi perfiton nje shperblim.

10

ZGJIDHJA E MENJEHERSHME E
KONTRATES SE PUNES
-Punedhenesi e punemarresi ne cdo kohe ,mund te zgjidhin
menjehere kontraten e punes per shkaqe te
justifikuara.Gjykata vendos nese egzistojne shkaqe te
justifikuara per zgjidhjen e menjehershme te
kontrates.Konsiderohen shkaqe te justifikuara,rastet kur
punemarresi shkel detyrimet kontraktuale me faj te rende,si
dhe rastet kur punemarresi shkel detyrimet kontraktuale me
faj te lehte,ne menyre te perseritur,megjithe paralajmerimet
me shkrim te punedhenesit.Kur shkaqet e justifikuara te
zgjidhjes se kontrates me efekt te menjehershem lidhen me
mos respektimin e kontrates nga njera pale,ajo duhet ti
ndreqe teresisht demin e shkaktuar pales tjeter,si rrjedhim i
mos respektimit te afatit te njoftimit.Ne rastet e pushimit te
punes me arsye te justifikuara punemarresi e humbet te
drejten e marrjes se shperblimit per vjetersine e punes.

-Ne rastin e zgjidhjes se menjehershme te kontrates se


punes me arsye te pa justifikuara,punemarresi ka te drejten
e pages qe do te kishte fituar,nese maredheniet e punes do
te kishin perfunduar ne mbarim te afatit te njoftimit te
parashikuar ne ligj ose ne kontrate,ose ne perfundim te
kontrates me afat te caktuar.Ne rastet e zgjidhjes se
menjehershme te kontrates me arsye te pa justifikuara nga
punedhenesi,gjykata duke vleresuar rrethanat vendos
detyrimin e punedhenesit ndaj punemarresit me nje
demshperblim me jo me shume se paga e nje viti pune.

-Kontrata perfundon edhe me vdekjen e punemarresit.Ne


kete rast punedhenesi duhet ti paguaje punemarresit pagen
e nje muaji,duke filluar nga dita e vdekjes se tij dhe pagen e

11

dy muajve nese punemarresi ka punuar me shume se tre


vjet.
-Ndersa ne rastin e vdekjes se punedhenesit kontrata i kalon
menjehere trashegimtarve te tij pa u ndryshuar,ku secila
pale mund ta zgjidhe kontraten duke respektuar afatin ligjor
te njoftimit.

KOMUNIKIMI I PUSHIMIT NGA PUNA


Pushimi nga puna duhet te komunikohet me shkrim.Shkresa
per pushim nga puna nenshkruhet nga punemarresi ose nga
perfaqesuesi i tij.Punedhenesi duhet te beje te njohura
motivet qe e shtyjne per ta pushuar nga puna.Motivi i
pushimit nga puna duhet te jete aktual.Afati i paralajmerimit
percaktohet nga ligji ose nga mareveshja kolektive.Ndera
per sa i perket pushimit nga puna te punemarresve qe u lind
e drejta e pensionit,paralajmerimi mbaron vetem pasi
plotesohet mosha.Ne rastin kur pushimi nga puna behet ne
forme jo te shkruar,ose per qellime diskriminuese dhe
arsyeja e pushimit eshte e pa justifikuar ne keto raste
pushimi quhet antiligjor.Ne kete rast punemarresi ka te
drejte te kundershtoje ne gjykate.

SINDIKATAT
Sindikatat dhe organizatat e punedhenesve jane organizata
profesionale shoqerore te pavarura qe krijohen si bashkime
vullnetare te punemarresve ose punedhenesve.Qellimi i tyre
eshte perfaqesimi dhe mbrojtja e te drejtave dhe interesave
12

ekonomike ,profesionale dhe shoqerore te antarve te


tyre.Organizatat e punedhenesve dhe te punemarresve kane
te drejte te krijojne federata e konfederata dhe te
antaresohen ne to.Federatat krijohen nga bashkimi vullnetar
i dy ose me shume organizatave profesionale.Konfederatat
krijohen nga bashkimi vullnetar i dy ose me shume
federatave.

Akti i krijimit dhe statuti i cdo organizate profesionale duhet


te nenshkruhen nga jo me pak se 5 antare themelues per
organizaten e punedhenesve dhe ne jo me pak se 20 antare
themelues per organizaten profesionale te punemarresve.
Ne statut detyrimisht duhet te percaktohen:
1- Emri i organizates
2- Vendi ku ndodhet selia e saj
3- Qellimi i saj
4- Kushtet e pranimit,te doreheqjes dhe te perjashtimit te
antarve
5- Te drejtat dhe detyrat e antarve
6- Perberja dhe funksionimi i organeve drejtuese si dhe
kohezgjatja e mandateve te tyre
7- Masat qe merren ne rast shperndarje.
8- Organizatat sindikale duhet te dorezojne ne Gjykaten e
Tiranes aktin e krijimit dhe statutin e tyre,per njohjen e
tyre si person juridik.Organizata sindikale fiton
personalitet juridik pas 60 diteve nga dorezimi i statutit
ne Gjykaten e Tiranes.

KONTRATA KOLEKTIVE E PUNES

13

Parimi juridik kushtetues se te punesuarit kane te drejte te


bashkohen lirisht ne organizatat sindikale per mbrojtjen e
interesave te tyre te punes(neni 50).
Keshtu qysh ne fillimin shekullit te XV neni 159 i kodit te
punes jep perkufizimin dhe elementet e kontrates kolektive
te punes.Sipas kesaj dispozite kontrata kolektive e punes
permban dispozita mbi kushtet e
punesimit,lidhjen,permbajtjen dhe perfundimin e kontratave
individuale te punes,formimin profesional si dhe mbi
maredheniet midis paleve kontraktuese.
Kontrata kolektive e punes ne kete veshtrim perben burimin
me te rendesishme profesional si dhe me origjinal.Kontrata
kolektive e punes lidhet nga nje ose disa punedhenes ose
organizata punedhenesish nga njera ane dhe disa sindikata
nga ana tjeter.Kontrata kolektive percakton fushen teritoriale
dhe profesionale te zbatimit te saj.Ajo lidhet ne nivel
ndermarrje ose dege sipas mareveshjes se paleve
kontraktuese.
Cdo organizate punemarresish perfaqesuese,e krijuar ne
baze te ligjit,mund ti kerkoje cdo punedhenesi ose cdo
organizate punedhenesish fillimin e bisedimeve per lidhjen e
kontrates kolektive te punes ne nivel
ndermarrje,ndermarrjesh apo dege aktiviteti,ne favor te nje
apo disa kategorive profesionale.Shume organizata
punemarresish mund ta ushtrojne kete te drejte se
bashku.Kerkesa per fillimin e bisedimeve behet me
shkrim.Ajo shoqerohet me kopjen e statutit te organizates
ose organizatave te punemarresve kerkues si dhe me
perfaqesuesit e nevojshem mbi perfaqesueshmerine e ketyre
te fundit ne ndermarrje.Punedhenesi te cilit i eshte kerkuar
fillimi i bisedimeve,duhet ta beje publike kerkesen,duke e
afishuar ne nje pjese te dukshme gjate dy javeve ne
ndermarrje,dhe nese kerkesa eshte bere ne nivel dege
kerkesa duhet te afishohet ne te gjitha ndermarrjet e saj.Ne
14

nenin 165 te kodit te punes kur perfaqesueshmeria e


organizates ose e organizatave nuk eshte kundershtuar ose
kur ajo eshte e njohur ne menyre perfundimtare,
punedhenesi ose organizata e punedhenesve duhet te presin
palet kerkuese te bisedimeve brenda 2 javesh,duke filluar
nga data e perfundimit te afatit te afishimit ose ne rast
kundershtimi te perfaqesueshmerise,duke filluar nga data e
shpalljes perfundimtare te saj.Nese bisedimet nuk
perfundojne brenda 30 diteve duke filluar nga data e
perfundimit te afatit te afishimit,asnjera nga palet nuk mund
ta perdore te drejten e greves pa vene me pare ne levizje
ndermjetesin ose zyren e pajtimit.
Kontrata kolektive eshte e vlefshme vetem me shkrim,ajo
duhet te nenshkruhet nga te gjitha palet.Kontrata kolektive
mund te zgjidhet ose ndryshohet vetem me shkrim.
Kur kontrata shkelet nga njera pale,pala tjeter i drejtohet
gjykates ose gjykates se Arbitrazhit krijimi i se ciles eshte
parashikuar ne kontrate.Gjykata vendos detyrimin e pales
fajtore per shlyerjen e demit te shkaktuar ndaj pales
tjeter.Dispozitat e kontrates kolektive qe lidhen me kushtet e
punes rregullojne drejtperdrejte maredheniet e kontrates
individuale te punes te lidhura nga cdo punedhenes qe ka
perfunduar kete kontrate.Kontrata kolektive lidhet per nje
kohe te caktuar ose te pa caktuar.Kontrata kolektive e lidhur
me afat te pa caktuar mund te zgjidhet nga secila pale.Ne
kete rast afati i njoftimit eshte 6 muaj.Kontrata kolektive e
lidhur per me shume se 3 vjet mund te zgjidhet nga secila
pale pas perfundimit te ketij afati.Cdo kontrate individuale
pune e perfshire ne fushen e zbatimit te kontrates
kolektive,vazhdon te rregullohet nga dispozitat e kesaj
kontrate,me perjashtim te rasteve kur ajo eshte ndryshuar
me mareveshje midis paleve ose kur eshte zgjidhur midis
tyre.Ajo permban te gjitha detyrimet qe parashtron kodi i
punes.

15

E DREJTA E GREVES
Greva eshte nderprerja e perkoheshme e punes,te cilen
punemarresit e perdorin per zgjidhjen e kerkesave te tyre
ekonomike e shoqerore e qe e ushtrojne ne perputhje me
rregullat e percaktuara ne kushtetute si dhe ne aktet e
tjera ligjore.Pjesmarrja ne greve eshte vullnetare,askush
nuk mund te detyrohet te marre pjese kunder deshires se
tij.Vetem sindikatat kane te drejte te organizojne greve
dhe ta shpallin ate.Punedhenesi nuk ka te drejte qe gjate
zhvillimit te greves te zevendesoje ne pune grevistet me
persona te tjere,te cilet ne kohen e shpalljes se greves
nuk kane qene punonjes te tij,si dhe nuk lejohet te marre
punonjes te ri pas kesaj date.Greva quhet e ligjshme kur
organizohet nga sindikata qe gezon personalitet juridik,kur
ka per qellim te arrije nenshkrimin e nje kontrate kolektive
pune ,ose nese egziston nje e tille,plotesimin e kerkesave
qe burojne nga maredheniet e punes dhe qe nuk
rregullohen nga kjo kontrate, kur sindikatat jane perpjekur
te bien dakort duke iu nenshtruar procedures se
ndermjetesimit dhe te pajtimit dhe kur nuk bie ne
kundershtim me legjislacionin ne fuqi.
Greva nuk mund te ushtrohet ne sherbimet e rendesise
jetike,ku nderprerja e punes rrezikon jeten,sigurine
personale ose shendetin e nje pjese ose te tere popullsise
sic jane:
1-Sherbimet e domosdoshme mjekesore dhe spitalore
2-sherbimet e furnizimit me uje
3-sherbimet e furnizimit me energji elekrtike
4-sherbimet e kontrollit ajror
5-sherbimet ne burgje
6-sherbimet e mbrojtjes kundra zjarrit
16

Ne keto raste konfliktet kolektive zgjidhen ne menyre


perfundimtare dhe te detyrueshme sipas nenit 196 te
kodit te punes.
Greva perfundon kur plotesohen kushtet ose kur sindikata
qe e ka shpallur ate vendos te terhiqet.

MARRJA NE PUNE E NEPUNESIT


CIVIL NE
ADMINISTRATE,PROCEDURAT

17

. "Npunsit civil" n kuptim t ktij ligji jan ata


npuns t institucioneve t administrats publike t nivelit
qendror apo vendor, t cilt ushtrojn autoritetin publik n
detyra t natyrs drejtuese, organizuese, mbikqyrse apo
ekzekutuese, prcaktuar sipas nenit 11 t ktij ligji.

Shrbimi civil sht i ndrtuar dhe vepron mbi bazn e


parimeve t profesionalizmit, t pavarsis dhe integritetit,
t paansis politike, t transparencs, t shrbimit ndaj
publikut, t vazhdimsis s karriers, t prgjegjsis dhe
korrektsis n zbatimin e legjislacionit n fuqi.

1-Mund t pranohen n shrbimin civil personat t cilt


plotsojn kto krkesa t prgjithshme:
a) T jen shtetas shqiptar.
b) T ken zotsi t plot pr t vepruar.
c) T prmbushin krkesat ligjore pr nivelin arsimor
dhe t zotrojn aftsit e nevojshme profesionale pr
vendin prkats t puns.
) T jen n kushte shndetsore t mira pr t kryer
detyrat prkatse.
d) T mos jen t dnuar me vendim t forms s prer
t gjykats pr kryerjen e nj krimi.
dh) T mos jet marr ndaj tyre masa disiplinore e
largimit nga shrbimi civil pr shkak t nj shkeljeje t rnd
disiplinore.
Pranimi n shrbimin civil kryhet nprmjet konkurrimit
t hapur, bazuar n meritat.
Npunsi civil i nnshtrohet nj periudhe prove q zgjat
18

nj vit nga data e aktit t emrimit. Gjat ksaj periudhe ai


sht nn kujdesin e nj npunsi t vjetr dhe vlersohet
nga eprori m i afrt i tij. Veprimtarit e trajnimit t
prgjithshm dhe t veant jan t detyrueshme pr
npunsit civil n periudh prove.
N fund t periudhs s provs, eprori direkt vendos:
a) konfirmimin si npuns civil;
b) zgjatjen e periudhs s provs nj her t vetme,
deri n 6 muaj t tjer;
c) largimin nga shrbimi civil dhe kthimin n pozicionin
e mparshm.

2. N administratn qendrore shpallja e konkurrimit


bhet nga Departamenti i Administrats Publike, me
krkesn e institucionit prkats. N institucionet e
pavarura, shpallja bhet nga departamentet e personelit.
3. Shpallja botohet n dy gazetat me qarkullim m t
madh t paktn 30 dit para dats s caktuar pr konkurrim.
4. Konkurrimi zhvillohet n tri faza:
a) N fazn e par bhet przgjedhja e kandidatve pr
t'iu nnshtruar testimit dhe konsiston n verifikimin nse
kandidatt plotsojn krkesat e prgjithshme dhe t
veanta t prcaktuara n shpalljen pr konkurrim. Vetm
kandidatt q plotsojn kto krkesa do t pranohen pr
t'iu nnshtruar fazs s testimit. Kjo faz zhvillohet nga
Departamenti i Administrats Publike pr institucionet e
administrats qendrore dhe nga departamentet e personelit
pr institucionet e pavarura.

b) N fazn e dyt zhvillohet testimi. Pr zhvillimin e


ksaj faze, Departamenti i Administrats Publike pr
19

institucionet e administrats qendrore dhe departamentet e


personelit n institucionet e pavarura, krijojn komitete t
veanta . Kto komitete prbhen prej pes antarsh: nj
prfaqsues nga Departamenti i Administrats Publike pr
institucionet qendrore ose nj prfaqsues i Departamentit
t Personelit pr institucionet e pavarura; dy prfaqsues t
institucionit t administrats publike qendrore apo vendore
q kan krkuar plotsimin e vendit t lir; dy profesor nga
fakulteti apo katedra sipas fushs n t ciln do t zhvillohet
testimi ose dy specialist t njohur nga fusha prkatse.
Komiteti ad-hoc do t hartoj nj list me tre kandidatt me
rezultatet m t larta, duke u bazuar kryesisht n rezultatet
e testimeve, por edhe n kualifikimet, prvojn profesionale,
publikimet shkencore dhe aftsit e veanta t kandidatve.
Rezultatet e testimeve do t prbjn 70 pr qind t pikve
totale
t
vlersimit,
ndrsa
kualifikimet,
prvoja
profesionale, publikimet shkencore dhe aftsit e veanta t
kandidatve do t prbjn 30 pr qind t pikve.
c) N fazn e tret bhet vlersimi prfundimtar i
kandidatve. N kt faz, eprori direkt nn varsin e t
cilit npunsi do t punoj, zgjedh nj nga tre kandidatt e
propozuar nga komitetet ad-hoc.
5. Ankesat pr zhvillimin dhe rezultatin e konkurrimit
paraqiten n Komisionin e Shrbimit Civil, brenda 30 ditve
pune nga botimi i rezultateve t konkurrimit n dy gazetat
me qarkullim m t madh. Nse nj ankes rezulton e drejt,
ankuesi do t'i propozohet institucioneve pr vendin m t
par t lir t t njjts kategori dhe nivel q ai ka aplikuar.
6. Marrdhniet juridike t npunsit civil fillojn me
aktin e emrimit n shrbimin civil dhe jan pa afat. Akti i
emrimit firmoset nga Departamenti i Administrats Publike
pr institucionet e administrats qendrore dhe nga
departamentet e personelit pr institucionet e pavarura, pasi
kalon afati pr paraqitjen e ankesave, parashikuar n pikn 6
ktij neni.

20

SHKALLA E ANKIMIT
1-Nj npuns civil, ndaj t cilit sht marr nj mas
disiplinore nga nj organ disiplinor, mund t ankohet
pran komisionit t shrbimit civil kundr:
a) konstatimit t br ndaj tij apo vlersimit t veprimit t
tij; ose
b) mass disiplinore; ose
c) konstatimit dhe mass s bashku;
) pr rastet e tjera t prcaktuara n ligj.
2. Nse funksionari politik nuk e ka gzuar statusin e
npunsit civil para se t emrohej si funksionar politik
dhe ndaj tij merret masa e prshkruar n pikn 9.8.b,
ather ai nuk e ka t drejtn e ankimit.
3. Nse funksionari politik ka gzuar statusin e npunsit
civil para se t emrohej si funksionar politik dhe ndaj tij
merret masa e prshkruar n pikn 9.8.b, ai nuk ka t
drejt t ankohet pr tu kthyer n pun si funksionar
politik, por mund t ankohet pran komitetit disiplinor t
ankimit njlloj si nj npuns civil, ndaj t cilit organi
disiplinor ka dhn masn e largimit nga puna.
4. Komiteti disiplinor i ankimit vepron sipas piks 7 t ktij
vendimi, duke e konsideruar ankuesin si nj npuns t
atij niveli q ai kishte para se t emrohej si funksionar
politik.
5. Nse komiteti disiplinor i ankimit hedh posht masn e
largimit nga puna, ather me npunsin veprohet njlloj

21

si me funksionart politik q rikthehen n shrbimin civil,


pasi u ka mbaruar afati i shrbimit si funksionar politik.
6. Nse komiteti disiplinor i ankimit pranon krkesn, por
jep nj mas m t leht disiplinore, ather ankuesi
rikthehet n shrbimin civil njlloj si n pikn 10.5, por i
shoqruar nga masa disiplinore e dhn prej komitetit
disiplinor t ankimit.

LARGIMI NGA SHERBIMI CIVIL


1. Npunsit civil largohen nga shrbimi civil:
a) kur japin dorheqjen;
b) kur mbushin moshn e pensionit;
c) kur bhen t paaft prgjithmon pr t kryer
detyrat e tyre zyrtare, pr shkak t kushteve shndetsore;
) kur dnohen me vendim t forms t prer t
gjykats me heqje lirie;
d) kur konkludohet paaftsia pr t kryer detyrat e tyre,
t paktn, pas dy vlersimeve negative t njpasnjshme t
rezultateve n pun;
dh) n rastet e parashikuara nga neni 23 i ktij ligji;
e) kur konstatohet paprshtatshmria me vendin e
puns, sipas nenit 24 t ktij ligji;
) kur merret ndaj tyre masa disiplinore e largimit nga
shrbimi civil, nga organi kompetent, sipas procedurave t
parashikuara n nenin 25 t ktij ligji.
2. N rastet e parashikuara n pikn 1 shkronja "d" t

22

ktij neni, menjher pas dhnies s vlersimit t dyt


negativ, institucioni prkats i propozon Departamentit t
Administrats Publike ose departamentit t personelit, t
largoj npunsin civil nga detyra. Vendimi merret brenda 10
ditve pune.
3. Ankesat kundr vendimit t msiprm paraqiten n
Komisionin e Shrbimit Civil, brenda 30 ditve pune nga
komunikimi i vendimit.

DISIPLINA NE SHERBIMIN CIVIL


Vendimi pr disiplinn n shrbimin civil ka pr qllim
prcaktimin e kompetencave pr dhnien e masave
disiplinore personave ndaj t cilve merren kto masa, t t
drejtave q kan palt n konflikt dhe procedurave pr
dhnien e masave disiplinore n shrbimin civil shqiptar.
Vendimi synon ti shrbej mbrojtjes s personave t
punsuar n shrbimin civil nga ndonj mas e padrejt q
mund t merret ndaj tyre dhe, nga ana tjetr, siguron
largimin nga shrbimi civil shqiptar t personave t padenj
pr t punuar n t.
1. SHKELJET DISIPLINORE

1. Me Moskryerje t detyrave pa shkaqe t pranueshme


dhe sjellje e keqe gjat kohs s kryerjes s detyrave
kuptohet:

23

a) Mosbindja, pa shkaqe t pranueshme, ndaj eprorve.


b) Mosrespektimi, pa shkaqe t pranueshme, i orarit t
puns.
c) Mosrespektimi, pa shkaqe t pranueshme, i afateve t
caktuara pr kryerjen e detyrave.
d) Sjellja e keqe, gjat kohs s puns, me eprort,
kolegt, vartsit dhe publikun.
2. Me Dmtim pa shkaqe t pranueshme t prons s
shtetit ose krijimi i rrezikut pr nj dmtim t till
kuptohet:
a) Dmtimi, pa shkaqe t pranueshme, i prons ose
shrbimeve shtetrore apo prdorimi i saj pr veprimtari
ose qllime jo t miratuara zyrtarisht.
b) Krijimi, pa shkaqe t pranueshme, i mundsis pr
dmtim apo keqprdorim t prons ose shrbimeve
shtetrore.

3. Me Kryerje e nj veprimi pa shkaqe t pranueshme, i


cili sht n konflikt me rregullat e etiks s shrbimit civil
ose q diskretiton nj npuns civil ose institucion apo
shrbim civil, pavarsisht nse kryhet brenda ose jasht
zyrs kuptohet:
a) Kryerja, pa shkaqe t pranueshme, e ndonj veprimi q
diskrediton a cenon imazhin e nj npunsi civil,
institucioni t shrbimit civil apo imazhin e npunsit dhe
shrbimin civil n prgjithsi.
b) Mosrespektimi, pa shkaqe t pranueshme, i detyrave t
npunsit civil dhe rregullave t etiks s shrbimit civil t
prcaktuara n ligj dhe n aktet nnligjore pr etikn n
shrbimin civil, n zbatim t ktij ligji.

24

2. MASA DISIPLINORE

1. Neni 32 te ligjit pr shrbimin civil jepen me shkrim


dhe vendosen n dosjen personale, duke prshkruar
shkeljen disiplinore pr t ciln sht dhn per
sherbimin civil jepet gojarisht dhe nuk shenohet ne dosjet
personale . Ajo ka pr qllim kshillimin ose
paralajmrimin pr masa t tjera disiplinore n rast
prsritjeje t shkeljes .
2. Largimi nga puna i npunsve civil dhe heqja e s
drejts pr t punuar n shrbimin civil jepet sipas
shkronjs e t piks 2 t nenit 32 t ligjit pr shrbimin
civil. Kjo mas shoqrohet me humbjen e statusit t
npunsit civil dhe e t drejtave q burojn prej tij. Kjo
mas vendoset n dosjen personale, duke prshkruar
shkeljen disiplinore pr t ciln sht dhn, dhe vihet
shnimi prkats n librezen e punes.
3. Masat disiplinore t prcaktuara n shkronjat b, c
dhe d t piks 2 t nenit 32 t ligjit mund t rishikohen,
me qllim q t zbuten apo t hiqen si masa disiplinore
ose q t hiqen edhe nga dosja personale. Kjo bhet
vetm nse npunsi nuk kryen shkelje tjetr disiplinore
dhe nse sjellja dhe disiplina e tij kan nj prmirsim t
ndjeshm pr nj periudh jo m t vogl se nj vit nga
dita e fillimit t zbatimit t mass disiplinore.
4. Zbutja e mass disiplinore ose heqja e saj nga dosja
personale propozohet nga komisioni disiplinor dhe
miratohet nga organi disiplinor q do t prshkruhen m
posht:

3. ORGANET DISIPLINORE

25

1. Me termin organ disiplinor n kt vendim do t


kuptojm organet q urdhrojn apo miratojn marrjen e
masave disiplinore.

2. Organet disiplinore, n zbatim t nenit 32, pika 3, t


ligjit pr shrbimin civil, jan:
Kuvendi Popullor, Presidenti i Republiks, Kryetari i
Kshillit t Ministrave, antart e Kshillit t Ministrave,
titullart e institucioneve t tjera qendrore dhe t
organeve t pushtetit lokal dhe titullart e tjer t
institucioneve t administrats publike.Kto organe japin
masa disiplinore prkatsisht pr personat e zgjedhur a t
emruar drejtprdrejt prej tyre, si dhe pr personat q
jan punsuar n institucionet ku ata jan titullare.
3. N rastet kur personi q ngarkohet me prgjegjsi
disiplinor sht npuns civil, organet disiplinore
prkatse ngarkojn pr shqyrtimin dhe gjykimin e
shkeljeve disiplinore nj trup gjykues disiplinor, i cili ktej
e tutje do t quhet Komision disiplinor.Komisioni
disiplinor prbhet nga kshilli emrues i institucionit, n
t cilin npunsi civil sht i punsuar.
4. N rastet kur personi q ngarkohet me prgjegjsi
disiplinore sht funksionar politik, organet disiplinore
prkatse mund ti delegojn funksionet e tyre, n
prgjithsi, pran kujtdo q ata e shohin t arsyeshme.

a) ky grup duhet t ket nj numr tek personash dhe


organi disiplinor duhet t emroj nj person si kryetar
grupi;
b) do person i emruar duhet t ket nj post t nj
niveli m t lart se personi q ngarkohet me prgjegjsi
disiplinore;

26

c) prcaktimi, nse personi q ngarkohet me prgjegjsi


disiplinore sht fajtor ose jo dhe vendimi ndaj tij, duhet
t konfirmohet nga organi disiplinor prkats.

4. KRKESA PR SHKELJE DISIPLINORE

Krkesa pr fillimin e procedimit pr kryerjen e nj


shkeljeje disiplinore nga ana e nj punsi civil duhet ti
drejtohet eprorit t drejtprdrejt t ktij npunsi, kurse
pr funksionarin politik duhet ti drejtohet organit
disiplinor prkats.
Krkesa duhet:
a) t jet br me shkrim;
b) t identifikoj personin q ngarkohet me prgjegjsi
disiplinore;
c) t prcaktoj sakt shkeljen disiplinore, si dhe detajet e
rrethanat n t cilat pretendohet se sht br kjo shkelje.

5. PROCEDURAT DISIPLINORE

1. Eprori i drejtprdrejt, pasi merr krkesn dhe kryen


veprimet q ai i konsideron t nevojshme pr tu sqaruar
rreth saj, vepron n kt mnyr:
2. Me t marr nj raport mbi nj shkelje disiplinore t
kryer nga nj npuns civil, organi disiplinor duhet t bj
at hetim q ai e konsideron t nevojshm, dhe:
3. N qoft se organi disiplinor e raporton shtjen n
prokurori ose ndrmerr veprime t procedimit, ai duhet ta
pezulloj npunsin nga kryerja e detyrs s tij, nse e

27

gjykon kt n dobi t interesit publik, derisa t merret


vendimi prfundimtar.
4. Npunsi civil i pezulluar vazhdon t marr pagn e tij
baz gjat pezullimit, por organi disiplinor mund t
urdhroj q prfitimet e tjera, q npunsi do ti merrte
n kushte normale, t pezullohen. Nse npunsi
konsiderohet jofajtor nga organi kompetent ose nga organi
disiplinor, t gjitha shumat q nuk i jan paguar, i kthehen
atij menjher.
5. Procedurat disiplinore fillohen kur organi disiplinor
drgon nj krkes me shkrim pr fillimin e procedimit
disiplinor ndaj npunsit civil tek kryetari i komisionit.

28

You might also like