Bilet 1

5. gzar slub baqa slublardan n il frqlnir?

gzar slub onu digr slublardan - elmi, publisistik, danq, dbi-bdii
slublardan frqlndirn xsusi lamtlrin toplusundan ibartdir.gzar
sluba irli srln tlblr aadaklardr:
O mzmunun standartladrlmas;
O ifad n neytral tonun seilmsi;
O formullarn dqiq, birmnal olmas;
O mtnin lakonik, qsa olmas;
O dil formullarnn istifadsi;
O terminlrin istifadsi;
O leksik v qrafik ixtisarlarn istifadsi;
O msdr trkibli sz birlmlrinin istifadsi;
O sad geni cmllrin oxluu.
7.Uurlu CV nec olmaldr?
Niy biz?
Bizim n n ed bilrsiz?
Hans bacarqlarnz var?
Frdi xsusiyytlriniz v dyrlriniz nlrdir?
Xsusiyytlriniz bizim tlb etdiyimiz xsusiyytlrdirmi?
27.Protokol haqqnda mlumat verin v rekvizitlrini gstrin.
nv vardr:
1. Beynlxalq razlamalar haqqnda yazlm protokollar;
2. Slahiyytli xs (avtomobil, sanitariya, yanndan mhafiz
mfttiliyi)trfindn trtib ediln protokollar;
3. Iclas, mavir, yncaq haqqnda olan protokollar.
Rekvizitlri
Idar v ya kollegial orqann ad;Sndin ad;Tarixi;Nmrsi;
Iclasn keirildiyi yer;Gndlik msllr;Qrar mtninin qsa
mzmunu;Imza
50.Cavab tlb olunan mktublara hanslar aiddir.
Xidmti mktub idaretm faliyytinin mxtlif proseslrind evik
rhbrlik n mlumatlar atdran vasitlrdn biridir v n geni yaylm
snddir.
Cavab tlb olunan mktublar : xahi, tlb, mracit, tklif, soru
mktublar v s.
(Nmun istsz yazn)
Mtbuat yaym bsin
2015-ci il n abun yazl kampaniyasnda aagdak mtbuat orqanlarna
abun yazlmaq n (qzet v jurnallarn siyahs verilir) dnilck vsaitin
miqdarn gstrmyinizi xahi edirik.
----------- rayon bldiyysinin sdri:

M.Mmmdov

Bilet2

2.gzar sndlri trtib edrkn hans rtlr nzr alnmaldr?

gzar sndlrin trtibi zaman mumi v sas qayda terminlrin dzgn
mnada istifad olunmasna saslanr. Baqa szl desk, termin mhz
ltlrd verildiyi mnada ildilmlidir.
O Sndin mtni yalnz bir mna ifad etmlidir; burada fikir ayrlna
yol vermk olmaz.
O Sndin dili, yni rsmi slub znn dqiqliyi v slisliyi il
frqlnmlidir. Buradan da igzar yazmalarda irli srln tlblr
meydana glir: lakoniklik, aydnlq v ifadnin slisliyi.
O Sndin mtni dzgn v savadl, orfoqrafik v punktuativ qaydalara
uyun kild rsmi-igzar slubda trtib olunmaldr.
8.CV hazrlayarkn hans rtlr gzlnilir?
Ycamlq. Mtnin hcmi 2 shifdn ox olmamaldr.
Mntiq. Yalnz i aid olanlar qeyd edin - yersiz detallara v
tfsilatlara yol vermyin.
Dzgnlk. Yalnz isbat ed bilcyiniz mlumatlar qlm aln. CVd gstrdiyiniz informasiya yoxlanla bilr.
Pozitiv xarakter. Caln, znz haqda msbt ry yaradasnz.
Yalnz pozitiv keyfiyytlrinizi v gcl trflrinizi qeyd edin, ld
etdiyiniz nailiyytlri vurulayn. gr hr hans bir informasiyann
xoa glmmk ehtimal varsa, onu yazmayn.
Ardcllq. nformasiyan xronoloji ardcllqla tsvir edin, he nyi
buraxmayn. vern bunu hrmtsizlik v msuliyytsizlik kimi
qiymtlndir bilr.
22.zahat nmunsi yazn.
ADU-nun Kommersiya fakltsinin
dekan Dos. .Mmmdova
Hmin fakltnin III kurs 15R qr.
Tlbsi liyeva Aygn Paa qzndan
ZAHAT
03.10.2015-ci il tarixind yollarda yaranm txaclar sbbindn I drs 20
dqiq gecikmim. Xahi edirm gecikmyimi zrl hesab edsiniz.
Imza:

A.Paayeva
03.10.2015

32.Reklamn yaym vasitlri haqqnda n yaza bilrsiniz?

Faktiki olaraq reklam n hr bir vasit istifad oluna bilr. Kommersiya
mqsdli reklam vasitlrin aadaklar nmun gstrmk olar:
Divar rsmlri ,Bilbordlar, Klrd yerldiriln mxtlif predmetlr, Radio,
Televiziya, Web bannerlr , Mobil telefon ekranlar, Alveri kartlar .
Radio- Radio reklam radio vasitsil ediln reklam nvdr.
Reklamlarn yaymlanmas qarlnda efir vaxt stansiyadan v ya
bkdn alnr. Radio reklamnn aq akar grnn yalnz ssl
mhdudlama atmazlna baxmayaraq radio reklamnn trfdarlar
bunu tez tez bir stnlk olaraq dyrlndirirlr.
Televiziya- Populyar televiziya proqramlarnn efir vaxtnda gstriln
reklamlar n dniln yksk mbllrdn d grndy kimi
televiziya reklamlar ktlvi istehlak mallar bazar n n effektiv
reklam formatdr.
ap reklam reklamn qzet,jurnal,kataloq kimi yazl vasitlrl ifad klidir.
Bu nv reklam geni oxucu bazasna malik olmaqla balca mummilli qzet
ve jurnallardan daha kiik sayda oxucusu olan mxtlif yerli qzetlr v ya
ixtisaslam kataloqlara qdr geni sahni hat edir
Onlayn reklam nternet istifad etmkl istehlaklar clb etmk n
marketinq ismarcn atdran reklam nvdr. Onlayn reklama axtar sistemi
ntic shiflrindki kontekst reklamlar,banner reklamlar, sosial bk
reklamlarn,onlayn rubrika reklamlarn, reklam bklrini v spam mailler
d daxil olmaqla e-pot vasitsil marketinqi misal gstrmk olar.
Bilbordlar ictimai yerlrd reklam mlumatn ken piyada v avtomobill
hrkt edn insanlara nmayi etdirn iri strukturlardr.Bir ox hallarda
onlar oxlu sayda piyada v avtomobillrin kediyi sas yollarn yaxnlnda
yerldirilir. Bununla bel, onlar izlynlrin ox ola bilcyi ictimai nqliyyat
vasitlrinin zri ticart mrkzi,ofis binalar v stadion kimi hr hans bir
yerd d yerldiril bilr.
40.Qaydalar nec hazrlanr?
Qaydalar tkilati xsusiyyt dayan bir iin, davrann gediini tnzimlyn
v hyata keirilmsini tlb edn xidmti snddir. Msln;
universitetdaxili intizam qaydalar
Mzmununa v trtibatna gr qaydalar tlimatlara oxayr v onun
ayrlmaz hisssini saylr. Msln; gndriln sndlrin rsmildirilmsi
qaydalar kargzarlq haqqndak tlimatda ks olunur.
Qaydalar hquqi snd hesab olunur v aidiyyat olanlar n mcburi ola
bilr.

53.Dvt mktubu hazrlayn.

Nmun n dvt mktubu hazrlanr;
Hrmtli Abdulla hmdov!
Sizi "ahda" irktinin yaranmasnn 10 illik yubileyin hsr olunmu
tntnli yncaq mrasimin dvt edirik.
Yncaq .zizbyov k.,10 nvannda saat 16:00-da irktin ba ofisinin
konfrans- zalnda keirilckdir.
"ahda" irktinin mdiri
A.Aliyev
55.Tqdimatla rizninin oxar v frqli chtlrini izah edin.
Tgdimat riz v tlbnam deyil. Tgdimat rizdn yuhar, tlbnamdn
aada dayanan bir hahinamdir. Msln, bir nfrin mkafata, tgad,
mllimliy tgdim edilmsi. Tgdimat yalnz ho niyytlr n yazlmr.
Eyni zamanda, hr hans bir sbbdn ii,
yuhar gurumun rhbri garsnda msl galdrr tgdimat yazr. Cza
tdbiri mr formasnda icra edildikd mrd kimin tgdimat sasnda cza
verildiyi gstrilir. V yahud yuhar gurumun iclasnda mzakir edildikd
tgdimatn tam mtni ohunur. Tgdimatn formas thminn riz kimidir.
Azrbaycan Dvlt qtisad qtisad Universitetinin Maliyy
fakultsinin dekan dos.R.Birova
TGDIMAT
Mlumat n bildiririk ki, Rus dili kafedrasnn 13 mart 2009-cu il
tarihli iclasnn grarna sasn, aada adlar gstriln mllimlr
Faklt Elmi urasnn zvlyn namizd seilmidir:
Prof. N.Mmmdov
Dos. P.Barova
Dos.T.Mmmdov
Dos. A.Namazov
sasnamy gr, yarmtatda ilyn v sas i yeri baga mssis
olan dos.T.Mmmdov Elmi urann zv ola bilmz. Ona gr d onun
vzin dos..Alovu tgdim edirik.

Rus dili kafedrasnn mdiri:

H.Mmmdov

14.06.09

Bilet 3
1.Rsmi-igzar slubun znmxsus zlliklri hansdr?
Rsmi-igzar slub znn sabitliyi v qapall il frqlnir.
Burada daha ox klielr, tamplamaya, tin normativlr
stnlk verilir. Bu sluba daxil olan dil vahidlrinin sas
funksiyas rsmi-igzar mnasibtlri, yni dvlt orqanlar,
tkilatlar arasnda v ya daxilind, istehsalat, tsrrfat, hquqi
faliyyt prosesind tkilatlar v fiziki xslr arasnda yaranan
mnasibtlri yrnmkdir. gzar nitq janr-slub normalarna
uyun trtib edilmi yazl sndlrd ks olunur. Sndlrin
tiplri mzmununa (hans rsmi-igzar vziyytin ks
olunmasna gr) v formasna (sndin mtninin sas
elementlri olan rekvizitlrin qurulu sxemi il) gr tsnif
edilirlr.
Rsmi slub rsmi sndlr mxsusdur. Masir dvrd rsmi
slub artq formalam bir slubdur. Onu digr slublarla
yaxnladran chtlr olduu kimi, frqlndirn chtlr d
vardr. Rsmi slubun xsusiyytlri bunlardr:
inandrclq, ardcllq, dqiqlik, aydnlq, sadlik, mntiqilik.
13.Trcmeyi-hala veriln tlblr ndn ibartdir?
Trcmeyi-halda xsin doulduu il, ay v gn, yer
(respublika, hr, rayon, knd) dqiq gstrilmli;
Faktlar (hyatn mrhllri, oxuduu, ildiyi yerlr,
nailiyytlr, tltiflr, ail vziyyti v s.) ardcl sadalanmal;
Trcmeyi-hal xsin z xtti il yazlb imzalanmaldr.
33.Xidmti mktublar nec hazrlanr?

Xidmti mktub idaretm faliyytinin mxtlif proseslrind

evik rhbrlik n mlumatlar atdran vasitlrdn biridir v
n geni yaylm snddir.
Mzmununa v tyinatna gr aadak qruplara blnr:
1. Cavab tlb olunan mktublar: xahi, tlb, mracit, tklif,
soru mktublar
2. Cavab tlb olunmayan mktublar: xbrdarlq, dvt,
tbrik, etiraz, tsdiq, bildiri, mlumat, rddetm v s.
Nmun n -dvt mktubu bu formada hazrlanr:
Hrmtli Abdulla hmdov!
Sizi ahda irktinin yaranmasnn 10 illik yubileyin hsr
olunmu tntnli yncaq mrasimin dvt edirik.
Yncaq .zizbyov k., 10. nvannda saat 16.00-da irktin
ba ofisinin konfrans-zalnda keirilckdir.
ahda irktinin mdiri
A.liyev

36.Akt nmunsi trtib edin.

26.Thmt nmunsi yazn.

Thmt rb sz olub mzmmt, danlaq mnalarn verir. Thmt
vermk pis mlin gr yazl v ifahi kild cza vermk anlamnda
ildilir.
Thmt

Mssisnin mhasibi Adil Slim olu Vliyev 2014-c ilin maliyytsrrfat faliyytinin yoxlanlmasnn nticlri il akar edilmi vzif
hquq pozuntusu il bal intizam xtalarna gr mk Mcllsinin 10-cu
maddsind nzrd tutulan hquq v vziflr pozulduundan sonuncu
xbrdarlq edilmkl iddtli thmt verilsin (Msl mssisnin Hmkarlar
Tkilatnda mzakir olunaraq qrar qbul edilmidir).
Mssisnin rhbri:

E.Abbasov
25.1.2015

41.Hesabat ndir v hans formalar var?

Veriln taprn yerin yetirilmsi, grlm iin nticsi haqqnda msul
xs, kollektiv, tkilata, ictimayyt veriln rsmi mlumatdr.

Hesabatn 2 nv var: Qsa v geni

Hesabatn 2 formas var: ifahi v yazl
Kitabda yazlb ifahi hesabat veril bilmz amma prezentasiyada yazlb
45.Srncam haqqnda mlumat verin.
O Srncam rhbr trfindn evik msllrin icras n tkbana
veriln hquqi aktdr.Bu sndin qvvd olma mddti mhduddur v
dar rivd tkilatlara, vzifli xslr v vtndalara aid edilir.
O Srncam rhbr trfindn imzalanr v qeydiyyata alnr.
O Srncamlar razladrlmr.
O Srncamlarn rekvizitlri mrlrin rekvizitlri il eynidir.

Bilet4
4.sgzar sndlrin elementlrin n aiddir?

O gzar sndlrin trtibind sas elementlr operativ vahidlr, yni

ayr-ayr qrafemlr, morfemlr, szformalar, sz birlmlri, cmllr,
abzaslar aiddir. Bu vahidlrin seilib istifad olunmas zaman sas
diqqt onlarn dil vahidlrin v ya srf igzar vahidlr aid olmasna
verilir.
O elementlrinin denotativ v konnotativ trflri ayrca mvzu tkil
edir.
O Denotasiya - mlum olduu kimi, szn sas mnasdr.
O Konnotasiya - ikinci drcli, lav mnadr
6. CV ndir v nec yaranr?
* CV - i mracitlrind istifad olunan znz potensial
qabiliyytlrinizl tantmaq n hazrladnz, thsilinizi, hyatnz,
bacarnz v tcrblrinizi ortaya qoyduunuz yazl bir tqdimat
sndidir. Cv sz "Curriculum Vitae" szlrinin qsaltmasdr. Latn
dilindn trcmd curriculum "qa, yar" , vitae is "hyat"
demkdir. Curriculum Vitae (CV) is "hyat yar" mnasn verir. lk
df bu iki sz 1050-ci illrd curriculum vitae olaraq istifad
edilmidir. XX srin vvllrind qsaldlaraq CV olaraq demy
balanlmdr.
* 1. Xronoloji - n ox istifad olunan CV formasdr. Buraya yazld
vaxtdan vvl allan i sahlri ardcl kild verilir
* 2. Funksional. Hr ksin i hyatndak tcrblrinin xlassi verilir. Bu
hissd mllifin dnclrindn irli glrn, maraq douran
faydalar vurulanmal v izah edilmlidir.
* 3. Yeni mzunlar n CV. Yeni i balayan mzunlarn bzi mvzularla
bal suallara cavab vermk imkan olmur. Bu zaman n dzgn
yanama mracitin dzgn, dqiq kild ifad edilmsidir.
Tertib ederken bunlar nezere alinmalidir.
Ad, Soyad, Adres ve Telefon; Thsil; tcrbsi; Xarici Dil;
Xobbilr ve i hyat xaricind faliyytlr; ve hdf; xsi
maraqlar;
28.Iclas, mavir, yncaq protokollarnn inzibati protokollardan
frqini izah edin v trtib formalar haqqnda mlumat verin.
Iclas, mavir, yncaq protokollar aadak qruplara blnr:
Qsa protokol ancaq qrar hisssi yazlr.
Tam protokol Qrardan baqa xlar v mruzlr qsaca yazlr.
Stenoqrafik v texniki protokol burada mruzlr v xlar olduu
kimi texniki vasitlrdn yazlr.
Dvlt idarlrind, mssis v tkilatlarda daha ox tam protokollarn
yazlmasna stnlk verilir. Bzn iin hcmini nzr alaraq qsa
protokoldan da istifad edilir.

29.Elan haqqnda mlumat verin v nmun trtib edin.

mli yazlarn sad formalarndan biri d elandr. Bu v ya digr mlumat
insanlara qabaqcadan atdrmaqla tkiledici missiyan yerin yetirir.Anons,
reklam, afia, bildiri v s. mli yazlar elan xarakterlidir.
Elan yazlarkn tlb olunanlar:
Mlumat qrupladrlarkn aadaklar diqqt mrkzind saxlanlmaldr:
Mlumatn mahiyyti, mzmun aydn qeyd olunmaldr.
Mlumatn vaxt, saat dqiq gstrilmlidir.
Tdbirin keirilcyi yer (zari, bina, otan nmrsi) qeyd edilmlidir.
Mlumat kim trfindn verilmsi gstrilmlidir.
Elanda bir v ya bir ne mlumat z ksini tapa bilr.
Elan
2012- c il mayn 20-d saat 10:00-da 70 nmrli mktbin akt
zalnda mktb pedaqoji urasnn iclas olacaqdr.
Gndlik:
1. 2012-2013-ci tdris ilinin yekunlar v qarda duran vziflr.
2. Tkilat msllr.
3. xlar.
ay 2013-c il
Direktorluq
38.sasnam v nizamnamnin trtib qaydalar haqqnda yazn.
O sasnam - normativ hquq akt olaraq idar v massisnin yaradlma
qaydalarn, hquq v vziflrini, quruluunu, btnlkd ilrin tkilini
myynldirn hquqi snddir. Bu snd nmunvi v frdi ola bilr.
O Nmunvi sasnam yuxar idaretm orqanlar trfindn, frdi
sasnam is mssis, tkilat rhbri trfindn tsdiqlnir. Frdi
sasnam nmunvi sasnam sasnda hazrlanr.
sasnamnin rekvizitlri
O Mssisnin ad; Tsdiqetm qrifi; Sndin ad; Hazrlanma yeri;
O Tarixi; Indeksi; Srlvhsi; Razladrma qrifi; Vizalar; Mtn
sasnamnin mtni aadak blmlrdn ibart olmaldr:
O mumi mddalar (yaranacaq tkilatn, sndin mqsdi v vziflri
myynldirilir);
O Tkilat vahidliyi (struktur blmlri v onlarn qarlql laqlri);
O Faliyytin reqlamentlmsi (idaretm formas, vzifli xslrin
hquq v vziflri).
O Mssisnin vsaitlri (vsaitin mnblri, istifad qaydalar);
O Istehsal-hesabat faliyyti;
O Mssisnin lv edilmsi v ona cavabdehlik.
Nizamnam
O Nizamnam mssisnin, tkilatn yaranmasn rsmildirn v
onlarn quruluunu, funksiyasn, hquqi vziyytini myynldirn
hquqi akta deyilir.
O Nizamnam tsdiq olunur v qeydiyyatdan kecir.
Nmun istsz prezidn gtrn, hcmi oxdur yerldirmirm.

35.Aktin forma v nvlri haqqnda mlumat verin.

Formas Aktn hsusi trtib edilm formas vardr. Aktn birinci shifsinin
sa trfindn yuhar vzifli hsin tsdig etdiyi geyd edilir. Akt sz
vrgin ortasnda yazlr. Ondan aada sol trfd aktn edildiyi tarih, sa
trfind is akt trtib edildiyi yer gstrilir. Aktn vvlind onu trtib
ednlrin vzifsi, ad v soyad, habel akt trtib ediln hadisy
mnasibti gstrilir. Aktn sonunda onu trtib ednlrin gldiyi ntic
gstrilir v z imzalar il tsdig edilir. Nvlri aktn myyn nvlri
vardr. 1. Vaht tm sndlri, inventar, maddi mlak hesabdan silmk
n trtib ediln akt; 2. Tbii flakt nticsind dymi maddi ziyan
myynldirmk n yazlan akt; 3. Maddi msul hsin vurduu ziyan
v ya mnimsdiyi mbli myynldirmk n trtib ediln akt; 4.
Cinayt trtmi hsin evind aparlan ahtar haggnda akt; 5. Bir nfr v
ya bir grup hs trfindn vtndan v ya hgugi hslrin thgir edilmsi
haggnda trtib ediln akt, 6.Azadlg haggnda konstitusiya akt v s. d. Dil,
slub hsusiyytlri akt srf dbi dild yazlmaldr. Oradak fikirlr aydn
v slis olmaldr. He bir emosionalla, subyektivlik ifad edn sinonim
szlr yol vermk olmaz. Bdii tsvir v obrazllg aktda ildil bilmz. 94
Bzi dbiyyatlarda geyd edilir ki, akt mzmununa gr rngarngdir: a)
cinayt akt b) dvlt akt c) bu v ya digr bir fakt amag n myyn
ediln akt. Hr bir akt tkilat trfindn ayrlm komissiyann itirak il
trtib olunur. Mrkkb v ya hsusi akt is bir ne fakt ks etdirir. Bel akt
n oh hsusi tltif komissiyasnn itirak il trtib olunur v lazmi ali organa
tgdim edilir. Akt aadak ardcllgla trtib olunur: 1. Akt sz vrgin
yuhar hisssind byk hrfl yazlr. 2. Akt sznn altnda il, ay, gn v
aktn trtib edildiyi yer gstrilir. 3. Akt trtib ednlrin vzifsi, soyad, ad
v atasnn ad yazlr. 4. Yohlanlan hadis haggnda dgig mlumat verilir.
Burada hadisnin gedii, materialn giymti, kmiyyti z ksini tapr. 5.
Yohlamann mddti hm rgm, hm d hrfl geyd olunur. 6. Aktn
sonunda ntic verilir. Burada msuliyyt dayan v ya i vicdanla yanaan
hs gstrilir. 7. Akt trtib ednlrin imzas aktn sonunda goyulur.
48.mr nmunsi trtib edin.
Nmun1
Fidan Elm stehsalat Birliyi zr
12 sayl mr
Bak hri
24 yanvar 2015-ci il
lham man olu manov 01.02.2015-c il tarixdn maa tat cdvlin
uyun olmaqla bir ay snaq mddti il mhndis vzifsin tyin edilsin.
sas: .manovun rizsi
Ba direktor:
.liyev
Nmun2
Fidan Elm stehsalat Birliyi zr
13 sayl mr
Bak hri
5 fevral 2015-ci il

1.Etibar Cavanir olu Mmmdov - elektrik montyoru 05.02.2015-ci il tarixindn Azrbaycan Respublikas mk Qanunvericiliyinin 37-ci maddsinin I
bndi il tutduu vzifdn azad edilsin.
sas: Etibar Mmmdovun rizsi
2.E.Mmmdovun hdsind olan elektrik avadanl mvqqti olaraq sex
risi Elin Kazmova thvil verilsin v thvil-tslim aktla rsmildirilsin.
Fidan EB-nin direktoru:
.liyev
Bilet5
3.Sndlm hans prinsiplr sasn trtib olunur?
Mqsduyunluq prinsipi.
Etibarllq prinsipi.
Kifaytlilik prinsipi.
Sistemlilik prinsipi.
eviklik prinsipi
11.riznin nvlri v dil xsusiyytlri bard yazn.
Dil xsusiyytlri
* Dvlt dilind yazlmaldr.
* Dnlm kild yazlmal,
* Fikir aydn olmaldr.
* rizi z istyini anlaql kild bildirmlidir. Masir rizlrd he bir
yaltaqlq ifad edn, ikayt etdiyi adamn xsiyytini thqir edn sz
v ifady yol vermk olmaz. Habel mracit etdiyi vzifli xs n
alicnab, lahzrt v s. kimi szlr iltmk d lzumsuzdur.
riz mzmunca iki cr olur: 1) ikayt rizsi;
2) xahi rizsi
20. Xidmti v xsi-xidmti araylarn frqini izah edin.
xsi-xidmti araylar
Vtndalara i yerini vzifsini tsdiq edn, mk haqq v digr msllr
bard araylar verilir bunlar rsmi xarakter dayr. xsi-xidmti araylar
iki cr olur:
Idar, tkilat v mssislrin myyn bir faliyyti haqqnda
mlumat vrqsi klind veriln araylar
Vtndalarn mk v digr faliyytlrini ks etdirn araylar
21.Izahat haqqnda mlumat verin
zahat rb mnli sz olub aq, aydn, trafl surtd anlatma, ifad
etm demkdir. Hr hans bir hadisy aqlama verm, aydnlq gtirm,
trafl surtd anlatma n izahat tlb olunur. zahat yazl v ifahi olur.
Mdiriyytin v ya vzifli xsin tlbindn asl olaraq izahat mxtsr v
mfssl ola bilr..

39.Tlimat ndir?
Tlimat mssisnin xsusi trfini, onun qurulu blmlrini, vzifli
xslrini v vtandalarn faliyytini tnzimlyn qaydalarn tyin
olunmas mqsdil dvlt idaretm orqanlar trfindn veriln hquqi
aktdr.
Tlimatn n mhm chti onun xsusi mrl v ya idar rhbrinin imzas
il tsdiq olunmasdr.
1. Tlimatn iki nv vardr: 1)birtipli;
2)frdi.
O Birtipli tlimatlar uzunmddtli faliyyt gstrir. Msln;
mhkmlrd kargzarln tkili n tlimat.
O Frdi tlimatlar konkret idar n hazrlanr v onun rhbri
trfindn imzalanr. Vzif tlimatlar da frdi tlimatlara aiddir,
burada vzifli xslrin sas vziflri, qarlql laqlri v
cavabdehliyi myynldirilir. Msln; msul iilr v qulluqular
n tlimat, texniki iilr n tlimat v s.
Tlimatn rekvizitlri
Mssisnin ad; Tsdiqetm qrifi; Sndin ad; Indeksi; Tarixi;
Hazrlanma yeri;
Bal; Mzmunu (blmlr, yarmblmlr ayrlr); Imza
Nmun
Mssisnin rekvizitlri
Tsdiq edirm:
Azrbaycan Respublikas dliyy naziri
____________F.Fmmmdli
00.00.00 Bak hri
Mhkmlrd kargzarln aparlmas haqqnda
TLMAT
1. mumi qaydalar
2. Kargzarlq ilrin rhbrlik
3. Mhkmy glnlrin qbulu
4. Ilrin qbulu, trtibi v s.
46.Srncam nmunsini trtib edin
F.M.liyev v R.S.smaylova mkdar mhndis fxri adnn
verilmsi haqqnda
Azrbaycan Respublikas Prezidentinin Srncam
Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn 109-cu maddsinin 32-ci bndini
rhbr tutaraq qrara alram:
Bak Metropoliteninin istismar sahsind smrli faliyytlrin gr Fuad
Mmmd-Hseyn olu liyev v Rauf Smd olu smaylova mkdar
mhndis fxri ad verilsin.

lham liyev
Azrbaycan Respublikasnn Prezidenti
Bak hri, 5 noyabr 2015-ci il.
52.Cavab tlb olunmayan mktublara hanslar aiddir.
Cavab tlb olunmayan mktublara aadaklar aiddir : xbrdarlq, dvt,
tbrik, etiraz, tsdiq, bildiri, mlumat, rddetm v s.

6ci bilet
24.Xbrdarlq v onun nvlri haqqnda mlumat verin.
Xbrdarlq sz trkib hissdn ibartdir: Xbr (rbc mlumat,
bilgi) + (farsca da+tn feilinin kk malik olan)+lq (Azrbaycan dilind
szdzldici kili). Btvlkd xbrdarlq sz oxmnal olub xbri
olmaq, xbr vermk v s. mnalar dayr.
Xbrdarlq, sasn, idar, tkilat v mssislrd yanl hrkt edn
hmin yanl hrkti bir daha tkrar etmmk n veriln yazl v ifahi
gstri demkdir. Bu xbrdarlqlarn nticsi olmadqda tnbeh-thmt
verilir.
Xbrdaln nv var:
1. nzibati xbrdarlq
2. Diplomatik xbrdarlq
3. Epistolyar xbradrlq
nzibati xbrdarlq idar v mssis rhbri trfindn id hr hans
nqsana yol vermi xs yazl, yaxud ifahi formada edilir.
Diplomatik xbrdarlq dvlt mnafeyi v dvlt siyasti il bal olub
Dvlt bas v Xarc lr Nazirliyi trfindn edilir. Notadan frqli olaraq
bu xbrdarlq nisbtn yumaq xarakterd olur.
Epistolyar xbrdarlq mktubla bildirilir. Bel xbrdarlq qeyri-rsmi
xarakterd olur.
34.Akt ndir v n zaman trtib olunur?
Akt sz latn dilind aktus hrkt v aktum snd mnalarnda ilnir.
Akt ohmnal szdr. 1) hgigt, davran; 2) rsmi snd; 3) Dvlt
tkilat trfindn nr ediln hgugi snd; 4) dramatik. Biz burada akt
sznn rsmi hgugi snd mnasndan istifad edcyik. a. Mahiyyti
Hr hans bir i v hadisni ganunildirib hgugi snd statusu vermk. Akt
trtib ediln hr hans bir hadis, i, obyekt artg myyn hgugi mzmun
ksb edir.
B. Mzmunu Akt imzalar il tsdig ediln bir ne nfr trfindn trtib
edilir. Myyn bir hgigti z harmag n akt trtib ednlrdn ibart
komissiya yaradlr. Komissiya obyektiv kild apard yohlaman aktladrr.
43.Srncamverici sndlr haqqnda mlumat yazn.
Srncamverici sndlr idaretm orqannn vzifli xsin vahid v birbaa
faliyytini tmin edir. sas funksiyalarna daxildir:
O Qurulu blmsinin yaradlmas v onun faliyyt metodlarnn,
vziflrinin tyini;

O Vzifli xslrin hquqlarnn, vziflrinin, cavabdehliklrinin

myynldirilmsi;
O Vahidlik v kollegialq sasnda srancamvericilik faliyyti zrind
blglr;
O Xidmti iilrin tyinat v s.
-Hanslardr?
O Frmanlar; Srncamlar; mrlr; Qrarlar; Gstrilr
(istyn frman v srncamdan yazsn)

47.mr v mrdn xar haqqnda mlumat yazn. (mnc bunu

bo verin,mrdn xar da yoxdur onsuz)
mr etmk bir iin grlmsini hkml taprmaq, buyurmaq.
mr vermk srncam yazmaq, nr etmk, elan etmk.
Yazl snd kimi, sasn, hkumt orqanlarnn, idar, mssis, tkilat v
s. rhbrlrinin rsmi srncam hesab edilir. Hrbi Komissarln mri,
universitet rektorunun mri, i qbuletm, idn azadetm, myyn ii
taprma, komissiya yaratma, tdbir keirm, kitaba nrini tsdiqetm v
s.
mrin mahiyyti Nazirliklrin, ba idarlrin, yerli idaretm orqanlarnn,
onlarn b v idar rhbrlrinin, habel birliklrin, mssis, tkilatlarn
rhbrlrinin idaretm akt. Hquqi tbitin gr mr myyn ictimai
mnasibtlri nizama salan hquq normalar aktdr. Bzi hallarda mssis
rhbri mr verrkn hmkarlar tkilatnn razln almal, mri
hquqnasla razladrmaldr. mr imzaland andan qvvy minir. 15
mrin mzmunu Hquqi akt olaraq mrlr oxmzmunlu olur. qbul
etmk, idn azad etmk, thmt vermk, tkkr etmk, i rejimind
dyiiklik etmk, idar v mssisnin daxilind struktur dyiikliklri etmk
v s. bu kimi msllr mssis rhbrinin mri il hquqi qvvy minir.
mrlr xsusi formada verilir. Vrqin birinci strind mr veriln
mssisnin ad qeyd edilir. kinci stird mr sz yazlr. nc stird
sol trfdn mrin verildiyi tarix, sa trfd is mrin verildiyi hrin ad
yazlr. Aada mrin verilm sbbi v mqsdi gstrilir. Ondan aadak
stird vrqin ortasnda MR EDRM szlri yazlr. Sonra is mrin
mzmunu verilir. gr mr myyn xs v ya xslr aiddirs, onda
xsin (xslrin) ad, atasnn ad v soyad vvlc qeyd edilir. Onun
qrsnda is mrin ona aid hisssi verilir. mrin aa hisssind mrin
sas verilir. Sonra mri vern msul xsin vzifsi, titulu, ad v soyad
gstrilir. Rhbrin imzasndan sonra mri hazrlayan v mri vermy razlq
vermi xsin imzas verilir. mr onun icras il bal olan, yni mrl laqsi
olan qurumlara gndrilmsi haqqnda qeydl tamamlanr.
mrin dil xsusiyyti mrlr dbi dild verilir. Onlarn dili rsmi olur.
Orada he bir subyektiv mnasibt bildirn sz v ifady yol verilmir.

49. Qrar ndir v nec trtib olunur?

Qrar rb mnli oxmnal szdr. Elmi dbiyyatda qrar
sznn 8
Mna alar oldugu gstrilir. Qrar sznn n genis yaylms mnas
myyn bir mslni mzakir etdikdn sonra hamnn v ya ksriyytin
gldiyi nticdir.
Dilimizd qrar sz il bagl oxlu ifad yaranmsdr. Qrar vermk, qrar
xarmaq,qrara glmk, qrarn dyismk v s. Qrar sz fikir,
mlahiz mnasnda da islnir (onu qrarndan dndrmk tindir).
Qrarlamaq szlsmk, dilbir olmaq, sz vermk mnasnda islnir.
Qrar
hquqi termin kimi d isldilir. Dvlt orqannn v yaxud vzifli xsin z
slahiyyti dairsind hquqi nticlr ml gtirn aktdr.
Qrar Respublika rhbrlri, Respublika hkumti, icra hakimiyytinin
rhbrliyi,idar v mssislrin kollektiv orqan qbul edir.
Mzakir ediln hr hans bir msl il bagl bir ne qrar qbul edil bilr.
Qrar mssisnin rhbri v ya iclasa sdrlik edn xs v katib imzalayr.
Nmun
Azrbaycan Dillr Universitetinin mumi dililik v Azrbaycan dililiyi
kafedralar Azrbaycan Aviasiya Akademiyasnn mllimi, kafedrann
dissertant
Sevda liyevann filologiya elmlri namizdi alimlik drcsi almaq n
Azrbaycan
Dilind aviasiya terminlri mvzusunda yazdg dissertasiya isini mzakir
edrk Qrara alr:
1. Dissertasiya isini tamamlanms hesab etmk olar.
2. ap edilmis mqallr dissertasiyann mumi mzmununu ks etdirir.
3. Dissertasiyann mdafisi n myyn tdbirlrin grlmsi
Universitetin rektorlugundan xahis edilsin.

65.Verbal nota ndir?

Verbal nota diplomatiyada imzasz nota saylr. Yni nota rsmi xs
trfindn ifahi olaraq elan edilir, lakin sonra yazlr.
Verbal notada rsmi xsin imzas olmur, sasn sfirin, nazirin v s.
inisial yazlr v rsmi idarnin mhr il mhrlnir.
Verbal nota, ox gman ki, n geni yaylm diplomatik snddir.
Verbal nota ifadsi ciddi diqqt alnmal olan kaz mnasn
dayr.
Verbal notaya mnasibt vaxt kedikc dyiirdi. Diplomatik sndlrin
seimin xsusi hssaslqla klassik diplomatiya adlanan dvrd
yanardlar.
Bizim zmanda verbal notann gndrilmsini bdxahlq lamti kimi
qbul etmk he kimin alna glmz. Diplomatik praktikada kollektiv
notalara da rast glinir. Msln, btn diplomatik korpus, yaxud
sfirliklr qrupu adndan.
Xarici ilr nazirliyi v sfirliklr bu diplomatik snd nvn
yazmada kifayt qdr geni msllr dairsi zr istifad edirlr.
oxsayl verbal notalarn mzmununu siyasi, iqtisadi, elmi-texniki,
mdni msllr, viza sorusu, tmsiledici xarakterli informasiya
tkil edir.
Verbal nota nc xs adndan yazlr v adtn rsmi nota il eyni
formada ifad olunur v yksk keyfiyytli gerbli kazda ap edilir.
nvan birinci vrqd sol aa kncd gstrilir. Eyni nvan zrfin

zrind ap edilir. Nota komplimentl balayr v bitir. Notann

vvlind alcnn v gndrnin tam ad yazlr:
Xarici ilr nazirliyi Sfirliy z ehtiramn bildirir v vermyindn rf
duyur
Yekun komplimentd gndrnin qsa adn vermk olar:
Frstdn istifad edrk, Nazirlik Sfirliy bir daha z drin ehtiramn izhar
edir.
Bzi dvltlrd, msln AB-da, yekun nzakt formulu buraxlr.
Cavab notasnn vvli bu cr olacaq:
Xarici ilr nazirliyi Sfirliy z drin hrmtini bildirir v Sfirliyin
(gn, ay, il) nota il laqdarZaadaklar bildirmkdn rf duyur
Nota sfirlik, yaxud dvlt nmayndlrinin hrktlri il bal etiraz
ehtiva edirs, kompliment buraxlr. Matm elan ediln, basal
veriln zaman da komplimentdn istifad edilmir.
Verbal nota gndrm nmry v tarix malikdir, mtnin sonunda
gndrm tarixinin yannda XIN, yaxud sfirliyin mhr il balanlr.
Verbal notann protokol formullar xsi notann protokol formullarndan
frqlnir:
Xarici ilr nazirliyi z ehtiramn bildirir v aadaklar elan etmkdn rf
duyur
Viza verbal notalar adtn aadak formada olurlar:
XIN Sfirliy z ehtiramn bildirir v (xslrin siyahs gedir) giri-x
vizalarn vermk iltifatn gstrmyinizi xahi etmkdn rf duyur.
Yekun kompliment:
Nazirlik xahiinin yerin yetirilmsin gr Sfirliy vvlcdn z
tkkrn bildirir.

54.Teleqramlar nec trtib olunur?

Telegram yunanca tele-uzag, gramma yaz birlmsindn
ml glib, uzaa krmk mnasn dayr
Tlblr telegramn yazlmas bard
aadaklar bilmlidirlr:
1. nvan. hsin ad v soyad dgig v dzgn olmaldr.
2. Telegramn mzmunu ycam, aydn v mnal yazlmaldr.
3. Mzmunda kmki nitg hisssin aid olan szlr z ksini
tapmaldr.
4. Mtndn ikimnal, thrif olunmu sz harlmaldr.
5. Rgmlr, adtn, hrfl yazlmaldr.
2 nmrli telegram
Dnya Azrbaycanllar Kongresinin sdri Cavad Derhtiy Dnya

azrbaycanllarnn ikinci gurultay 2006-c il mart aynn 16-da Bak

hrind keirilckdir. Gurultayda itiraknz hahi edirik.
Tkilat komitsi

Bilet7
19.Aray nmunsi yazn.
Mssnin rekvizitlri
00.00.00

Bak hri
ARAYI
Verilir Smdli Tural Hsn oluna, ondan tr ki, o, hqiqtn Azrbaycan
Dvlt qtisad Universitetinin Maliyy-mhasibat fakltsinin yani
Mhasibat uotu v audit ixtisasnn III kurs 215 qrupunda thsil alr.
Aray mk v halinin Sosial Mdafisi Fonduna tqdim etmk n verilir.
Dekan:
dos.A.Mmmdov

31.Reklam ndir v nec trtib olunur? (Bu sualn cavab

prezentasiyada nisbtn baqa v qsadr,istyn ordan yazsn. )
Reklamn kk ox qdim dvrlr gedib xr. Kemid camaatn sx
toplad yerlrd, meydanlarda carlar ucadan qqrmaqla haliy
myyn xbr v mlumatlar atdrrdlar. Mhz, buradan da "qqrmaq" v
ya "rmaq" mnasn vern "reklateqe" Latn sz, onun da sasnda
"reklam" mfhumu yaranmdr. Dnyada ilk yazl reklam mracitlrindn
biri is Britaniya muzeyind saxlanlan Misir papirusunun zrind hkk
olunub. Satlan qulu triflyn reklamn txmini mtni beldir: "O, hr iki
qula il ox gzl eidir, hr iki gz il la grr. Onun qidaya qnat
edcyin, sahibin sdaqtli v itatkar olacana tminat verirm".
Masir dvrmzd "reklam" anlay daha geni mna ksb edir. "Reklam
haqqnda" Azrbaycan Respublikasnn Qanununda qeyd olunur ki, "Reklam fiziki v hquqi xslr, mt, ideya v yeniliklr (reklam informasiyas)
haqqnda maraq formaladrmaq v ya bu mara saxlamaq, mtnin
satlmasna, ideya v yeniliklrin hyata keirilmsin kmk gstrmk
mqsdi il yaylan informasiyadr".

Sad dild desk, reklam istehlak, tamaa, istifadi clb etmk

mqsdil yax hazrlanm qsa bir informasiyadr. slind, reklam
informasiyalar adi informasiyalardan ox frqlnir. nki, onlar bdii
formada ifad edilir, emosional rnglrl bzdilir, hm d onlarn trkibind
insanlar bu v ya digr mal almaa, yaxud tklif ediln xidmtlrdn istifad
etmy thrik edn elementlr olur. Reklamlardak informasiyalar
inandrclq v tlqin etmk sasnda qurulduundan potensial alcya
emosional-psixiki tsir gstrir, nec deyrlr, adamn dz beyninin iin
nfuz edir
Bu sz dand mnaya gr bir ne anlamda ilnilir:
1. Bir adama v ya bir ey hrt qazandrmaq, yaxud istehlak,
mtri, tamaa clb etmk mqsdil gtrln tdbirlr.
2. Mhurladrmaq, ktlvildirmk mqsdil bir adam v ya bir ey
haqqnda mlumat yayma.
3. Bir adam v ya ey haqqnda mlumat vern, diqqti clb edn
elan,plakat.
Reklam aadak kimi trtib olunur:
REKLAM
ngilis dilind srbst yazb oxuya bilirsiniz? Bs danq zaman tinlik
kirsinizmi? ngilis dilini mkmml yrnmk istyirsiniz? El is EF English
First ingilis dili hazrlq kurslarna mracit edin. Burada sizinl pekar
mllimlr ilyck v siz 10 ay rzind ingilis dilini mkmml
yrncksiniz. yul aynda is ngiltrnin Bringta hrin syaht etmy
ans ld edcksiniz! Tlsin!
nvan: Bak hri, Tbriz k.,89, EF English First hazrlq kurslar.
Telefon: (+994 12) 453 95 82, 496 93 21
Email: ef baku.com.

57.Kommersiya yazmalar haqqnda mlumat yazn.

Kommersiya latn mnli szdr, Commercium ticart demkdir .
Firmalar aras yazmalara Kommersiya yazmalar deyilir
Bunu hminin Dvlr Qurumlarnada amil etmk olar .
Nvlr:
Soru; atdrlma; Biznes tkliflri; Sifarilr; Akkreditiv mktublar;
Kommersiya mqavillri;
Kommersiya yazImalarInIn saslari:
*Kommersiya mktublarnn dili v slubu
*Mktubun yazlma trzi nzaktlik v dqiqlik il sciyylnmlidir.

* Bundan baqa, mracitd, zrfdki nvanda, salamda v sonuncu

cmld, hr bir lk v hr bir rsmi xslr sinfi n spesifik olan ham
trfindn qbul ediln rsmi mracitlr istifad edilir.
*Mktubdaki mlumat sad v ycam olmal, v fikri birmnal atdrmaldr.
sas dil xsusiyytlri:
**Fikir myyn standart formalarda v ycam kild verilir. **Obrazl
ifadlr ildilmir.
**Frdi nitq nsrlrindn qalr. **xssiz cmllrdn geni istifad olunur.
**ifahi formas olmur! **Arxaik v ski sintaktik konstruksiyalar uzun zaman
qorunub saxlanlr. **Lgt trkibi ycam, sintaksisi mhdudddur.
Kommersiya mktublarInIN nvlri:
Xahi mktubu; Tsdiq mktubu;Xatrlatma mktubu; Bildiri mktubu;
Zmant mktubu; Soru mktubu v ona cavab; Sifari v ona cavab
Kommersiya yazmalarI blnr:
Tlb; Tklf; Tvsy
Kommersiya mktublarnn sas rekvizitlri:
Mssnin v yaxud zl xsin firma blanknda balq;
stinad etm v tarix;Daxili nvan ;Salamlama ;
Mktubun sas hisssi ;Son cmllr ;mza ;

66.Byanat haqqnda mlumat verin.

Byant rsmi snd nv olub, hr hans hadisy dvlt
qurumlarnn, ictimai- siyasi tkilatlarn, ayr- ayr xslrin
mnasibtini bildrirmk mqsdil trtib olunur.
Azrbaycan Respublikas Xarici lr Nazirliyinin
BYANATI
Bak, 15 yanvar 2009-cu il
Ktlvi-informasiya vasitlrinin mlumatlarna sasn, Rusiya Federasiyas
Ermnistana 800 milyon AB dollar dyrind hrbi texnika v sursat
vermidir. nternet bksind (www.mediaforum.az) Rusiya Federasiyasnn

Ermnistan Respublikasnn Gmri hrind yerln 102 sayl hrbi

hisssindn Ermnistan Respublikasnn silahl qvvlrin silah-sursatn
trlmsini sbut edn sndlr yaylmdr. Mslnin aradrlmas zr
aparlm ilr silah-sursatn trlmsinin hqiqtn d ba verdiyi
qnatin glmk n yetrli sas verir.
Azrbaycan Respublikasnn Xarici lr Nazirliyi bu fakt il bal z drin
narahatln bildirir. Bel ki, trlm silah-sursat Azrbaycan
Respublikasnn razilrinin bir hisssini ial edn lknin hrbi potensialn
hmiyytli drcd gclndirckdir. Azrbaycan Respublikasnn Xarici
lr Nazirliyi hesab edir ki, silahlarn trlmsi bu ialn davamna v
gclnmsin imkan yaradacaqdr.
Bu trmlr BMT Thlksizlik urasnn Ermnistan-Azrbaycan
mnaqisin dair qbul etdiyi mvafiq qtnamlrin v BMT Ba
Assambleyasnda 14 mart 2008-ci il tarixind qbul olunmu Azrbaycann
ial olunmu razilrind vziyyt adl qtnamsinin bilavasit
pozulmasdr.
Azrbaycan Respublikasnn Xarici lr Nazirliyi bu trmlrl bal
Azrbaycanla Rusiya Federasiyasn birldirn dost v sx strateji trfdalq
mnasibtlri, hminin Rusiyann Ermnistan-Azrbaycan mnaqisinin
nizamlanmasnda vasiti rolu il bal Azrbaycann bsldiyi midlr
kontekstind z xsusi narahatln bildirir. Xarici lr Nazirliyi hesab edir ki,
yuxarda qeyd olunanlar mnaqinin nizamlanmas il bal vziyytin
glck inkiafna gr Rusiya Federasiyasnn zrin xsusi msuliyyt
qoyur.
Azrbaycan Respublikasnn Xarici lr Nazirliyi Azrbaycan razilrinin
ialnn gclnmsin yardm olan bu cr addmlara qar z etirazn
bildirir. Azrbaycan trfi Rusiya Federasiyasn silahlarn trlmsinin
nticlrinin aradan qaldrlmas mqsdil btn mmkn tdbirlrin hyata
keirilmsin arr.

68.Yadda qeydlri diplomatik sndlrin hazrlanmasnda hans rola

malikdir?
Yadda qeydlri ifahi shbtlrin qeydlrindn ibartdir. Diplomatik
nmayndlik balar hrdn z hkumtlrindn akkredit olduqlar
dvltin xarici ilr nazirliyin etiraz bildirmk, yaxud hr-hans msl zr

ondan izahat xahi etmk tapr alrlar. Bunun n xsi vizit ehtiyac var
ki, vizit zaman diplomat z mslsini aqlayr. Onun vizitinin mqsdind
hebir bh qalmasn dey, o, nazirlikd z qeydlrinin xlassini qoyur. Bu
xlas aadak formada ola bilr:
yaddaqeydlri (aide-memoire) burada hrktlr yaxud hkumtin nzrnqtsi izahedilir v ya tklif ks olunur. Yadda qeydind Aide-memoire
bal, sonda tarix yazlr, lakin nvan gstrilmir, imza v mhr qoyulmur;
kaz paras, vrq (boutdepapier) - balqsz, tarixsiz v imzasz mktubdur
ki, lazm gldikd onun yaranma mnyini inkar etmk mmkn olsun.
Bellikl, kaz paras yadda qeydin nisbtn rsmiyyt daha azdr.
Yadda qeydi ifahi shbt zaman edilmi byanatn yaxud xahiin
hmiyytin iqeyd etmk, shbtin v ya byanatn shv rhi v anlalmas
mmknlyn qabaqlamaq n xsn tqdim edilir. xssiz formada xahi irli srlr, tsdiq etmy mcburuq, mlumat verilir ifadlrinin
istifadsi il trtib edilir. Mtn adi gerbsiz kazda apolunur; yalnz gndri
tarixi v yeri gstrilir. Mtnin yuxarsnda yadda qeydi yazlr.
72.Etibarnam nmunsi trtib edin. (3 dene idi 1ni saxladim)
ETIBARNAM
Bak hri
2 iyul
2001-ci il
Mn, Bak hri Nizami rayonu 8-ci km gsbsi, Mhsti ksi, 8
sayl binann 156-c mnzilind yaayan: 1979-cu ild hmin rayonun 16-c
polis blmsi trfindn verilmi VI CG seriyal 254253 nmrli hsiyyt
vsigsinin sahibi liyev Mrsl Gurban olu Azrbaycan Dvdt Igtisad
Universiteti hmkarlar tkilatnn mn verdiyi 1500 manat mblindki
mkafat alma Bak hri Htayi rayonu, hmdli gsbsi, Gnc
prospekti 2 nmrli evin 27 sayl mnzilind yaayan i yoldam Cfrov
Cfr bdl oluna etibar edirm.
Imza: M.G.liyev
M.G.liyevin imzasn tsdig edirm
ADIU kadrlar bsinin risi: Gurbanov M.
Bilet8
10.riz formas nec trtib olunur?
Hquqi v mlki ilrin geni yaylm kargzarlq sndlrindn biri rizdir.
riz sz rbc rz szndndir.
* riz vrqin sol trfindn 4 -5 sm buraxlmaqla ortadan balanr.
* lk cmld mracit olunan xsin vzifsi, titulu, adnn v atasnn
adnn ba hrflri v soyad yazlr.
* riz vern z kimliyini, (vzifsini) adn, atasnn adn v soyadn
btvlkd yazr.
* Vrqin ortasnda RZ szn yazr.
* Abzasdan riznin mzmunu balanr.
* rizi z mtlbini bildirdikdn sonra aada imza edir v sonda ayn
tarixini gstrir.

16. Xasiyytnamnin yazlmasna veriln tlblr hanslardr?

Xasiyytnamnin yazlmasna veriln tlblr aadaklardr:

Dvlt sndi kimi xasiyytnamni idar rhbri verir.
Xasiyytnamd bu v ya digr xsin ictimai faliyyti, xlaq v
siyasi keyfiyytlri obyektiv kild ardcl sadalanr.
Xasiyytnamd kim, kimdn v haraya tqdim olunmas gstrilir.
Dvlt hmiyytli bzi xasiyytnamlr mzakir olunur.
Xasiyytnamlr vahid formada yazlr.
Xasiyytnamnin hcmi 1-2 shifdn artq olmur.
Xasiyytnamni n az iki msul xs imzalayr v mssisnin
mhr vurulur.
62.Diplomatik yazmalar haqqnda n bilirsiniz?
Diplomatik sndlr masir beynlxalq informasiyada xsusi yer
tuturlar. Onlar hyat qdr mxtlif v oxahlidirlr. Onlarn kmyi
il mstqillik tannr, diplomatik mnasibtlr qurulur, etiraz bildirilir
v s. Diplomatik sndlrin trtib edilmsi XIN faliyytinin n mhm
formasdr. Bir qayda olaraq, diplomatik sndlrin hazrlanmas,
trtibat v gndrilmsinin brqrar olunmu praktikasna riayt
edilmsin nzart protokol bnin zrin qoyulur.
Diplomatik nmayndlik v nmayndliyin yerldiyi dvltin
(paytaxtnda) hkumt arasnda btn formal informasiya mbadilsi,
bir qayda olaraq, bilavasit diplomatik nmayndlik bas, yaxud
onun adndan hrkt edn digr xslr v xarici ilr nazirliyi v ya
onun ekvivalenti (gr hr-hans digr qurumla mnasibtlrin
qurulmas bard xsusi icaz yoxdursa) arasnda aparlr.
Beynlxalq konfrans v danqlarda, rsmi qbullar v tntnli tdbirlrd
itirakdan baqa, diplomatlarn, demk olar ki, knar baxlardan tamamil
gizli olan geni vziflr dairsi var. Diplomatlarn bdii surtd dediklri
kimi, masir diplomatiyann adi i gnlri diplomatik parketd yox, yaz
masas arxasnda keir.
Diplomatik sndlrin iki nv mvcuddur:
qurumdaxili
rsmi yazl laqlrin hyata keirilmsind vasiti olan sndlr.

71.Etibarnamnin forma v nvlri haqqnda yazn.

Etibarnam rb sz olan etibar v fars klmsi olan nam szlrindn
olub, bir hsin v ya idarnin adndan i gtrmk n veriln rsmi
snddir. Etibar rbc ohmnal szdr: a) nzr alma, hmiyyt verm:
b) hrmt v nfuz: c) etimad. Nam is farsca mktub,
sr mnasndadr. Btvlkd etibarnam zaminlik kaz, etibar etm
sndi mnas verir.
a. mahiyyti Etibarnam hr hans bir iin icrasn bir trfin (etibar edn,
etibarnamni vern) baga bir nfr (etibar ediln, etibarnam alana)
etibar etdiyini bildirn snddir. Snd hgugi hmiyyt dayr. Etibar
ediln hs etibar ediln ii icra etmy borcludur. Hr hans bir sbbdn
icra ed bilmdikd etibar edn mtlg mlumat verilmlidir. b.Mzmunu
Etibarnamlr mhtlif mzmunda ola bilr. Slahiyyt hcmin gr
etibarnamlrin 3 nv geyd edilir: konkret bir ii grmk n birdflik
etibarnam verilir. Buna birdflik etibarnam deyilir. Bir nfr imkan
olmad n mk haggn, ev orderini, mkafat ala bilmdikd istdiyi
adama etibarnam verir ki, bu birdflik etibarnam adlanr. Hsusi
etibarnam mssis rhbri trfindn mssisnin hgg mslhtisin
verilir. Arbitrac igtisad mhkmsind etibar ediln etibarnamni
geydiyyatdan keirrk tmsil etdiyi mssisnin hguglarn mnafeyini
goruyur. Bundan lav, mumi v ba etibarnam d vardr
ki, bu etibarnamnin slahiyyti daha bykdr. Son vahtlar bel
etibarnamlr daha oh avtomobillr n verilir. Ba etibarnam
mlkiyytin baga nvlrini d idar etmk n veril bilr. Msln,
srlrin, evlrin v baga mlakn idar edilmsi n veriln
etibarnamlr 3 il mddtin verilir. gr etibarnamd idar etm mddti
gstrilmyibs, onda hmin etibarnam verildiyi gndn bir il kedikdn
sonra z hmiyytini itirmi olur. Etibarnamni vern hsin nvan, habel
pasport v ya onu vz edn snd haggnda mlumat, etibarnamni alann
ad, atasnn ad v soyad, nvan haggnda mlumat da etibarnamnin
mzmununa aiddir. .Formas etibarnamnin (hsusn ba etibarnamnin)
hsusi formas olur v notarius trfindn tsdig edilir. Birdflik etibarnam
vkaltnamy oh ohayr. Birdflik etibarnamd vrgin ortasnda
Etibarnam sz yazlr. Aadak stird sol trfd etibarnam yazld
hr, hmin stird, vrgin sa trfind etibarnamnin verildiyi tarih
gstrilir. Etibarnamnin mzmunu gurtardgdan sonra etibar edn hs onu
imzalayr. gr trflr bir mssisdndirs, mssisnin kadrlar bsinin
risi v ya rhbri trfindn, gr trflr mhtlif idar v tkilatlara
aiddirs onda etibarnamni notarius tsdig edir.

73.Vkaltnam ndir?
Vkaltnam giymtli bir yan myyn tkilatdan almag n lazmi
hs veriln hsusi formada trtib edilmi snddir.Idar v tkilat onu
etibar etdiyi hsin adna yazarkn imza goyur v mssisnin mhr il
tsdig edir. Vkaltnam tkc tkilatlar arasnda mliyyata deyil,
myyn hs d aid edil bilr. Frg bundadr ki, tkilatlarn bir-birin
verdiyi
vkaltnam hsusi formada mtbd hazrlanr. Hmin snd aadak
kimi trtib edilir:
1. Vkaltnam kim verilir. Onun ad, atasnn ad, vzifsi.
2. Vkaltnamni vern hs v ya tkilat (onun ad, atasnn ad, soyad,
vzifsi, yahud mssisnin ad, yeri tam kild gstrilmli).
3.Alnan yann migdar, yahud etibar edilck materialn mzmunu.
5. Vkaltnamnin mddti (hm rgm v hm d hrflr).
6. Vkaltnamy msul olan hsin imzas.
7. Vkaltnamnin verildiyi tarih.
8. Vkaltnamy msuliyyt dayan hsin vsigsinin seriya v nmrsi,
hans dahili ilr bsindn verildiyi v hsiyyt vsigsinin verilm tarihi.
VKALTNAM
Biz, sizin idardn 2005-ci ilin yanvarndan dekabrna gdr ifrlri alma
z iimiz Ilah Zeynalovaya etibar edirik. Bizim hesab nmrmiz -76453879,
Bak ., Yasamal rayon Mnziltsrrfat bank.
I.Zeynalovann hsiyyt vsigsi: P-CG N-685436, 6 sentyabr 2003-c
ildBak . Nrimanov RIK-nin DI-i trfindn verilib.
I.Zeynalovann imzasnn nmunsi: (imza)
12 mart 2005-ci il
Tsdigedirik: (mhr)

75.Ry n zaman verilir v nec trtib olunur?

Ry rb sz olub, bir ey haggnda fikir, mlahiz, sz mnasn
verir.
Ry, sasn, aadak mnalarda ildilir:
1. Bir sr, tamaa, konsert, kinofilm v s. thlil v tngidini ehtiva
ednmgal, yaz, resenziya.
2. Fikir, mlahiz. ////3. Ryimc, ryincklind 1) mnc, snc,
mngr, sn gr, ona gr; 2) mn, (sn, o) istyn kimi,
mnimarzumca; snin arzunca, onun arzusuna gr.
4. Ry vermk, ry glmk sz birlmsi klindrazlamag.
Birryglmk mumi, ortag fikr, nticy glmk;razlamag,
saziglmk.
Ry yazdrmag n aadaklar mnimsdilmlidir:
1. Ryin bal. Ny v kim verilmsi gstrilir v shifnin ortasnda ry
sz yazlr.
2. Ryin mumi mzmunu. Bu v ya digr bir faktn hm msbt,
hm d mnfi chtlri thlil olunur.
3.Ryin nticsi. Ryinin irli srdy tklif v tvsiylr bir ne cml il
ifad edilir.
4. Imza. Bu hissd imza goyulur, garsnda is ryi adn, soyadn v
atasnn adn gstrir.
5. Tarih. Ryi imzasnn altnda btv kild gn, ay v ili gstrir.
Azrbaycan Dvlt Igtisad Universitetinin Harici dillr- 2
kafedrasnn ba mllimi Arzu Mslm gz fiyevann
Kommersiya v igzar ingilis dilin dair mtnlrin v onlarn
almalarnn tyin edilmsi mvzusunda 2006-ci il n yazd
dvlt bdcli elmi-tdgigat iin
RY
Tgdim olunan elmi i masir mrhld igtisadiyyatn inkiafna yardm
edn kommersiyaya dair biliklrin mhkmlndirilmsin hsr olunmudur.
Bu sahd lbttki, harici dilin yrnilmsi v yrdilmsi mhm
hmiyyt ksb edir. Mllif oh maragl mvzulara dair mtnlr trtib etmi,
onlara dair lt v almalar vermidir. Mvzulardan Industrial
distruibution and biques, The chain of distruibution v s. mtnlr diggti
daha oh clbedir. Burada mllif igtisadiyyatn son nailiyytlri haggnda
mfssl mlumatl mtnlr mracit etmi, buda tlblr n masir
dvrn nbzini tutmaa, daha mhkm igtisadi bilik
ld etmy, fikirlrini mhz harici dild, hsusil ingilis dilind ifad etmy
yardm edir. Elmi-tdgigat ii veriln tlblr tam cavab verir v ondan bir
tdgigat ii kimi istifad etmk mgsduyundur.
Bamllim: Hacyeva Nail_

Bilet9
12.Trcmeyi-hal haqqnda mlumat verin.
Bu szn vzin, bzn avtobioqrafiya da ildilir. Trcmeyi-hal rbc
tri ( geri evirm, dndrm, tkraretm) v hal (surt, vziyyt)
szlrinin birlmsindn ibartdir. Avtobioqrafiya is avto (z, z) + bio
(hyat) + qrafiya (yazram) demkdir. Fikrimizc, avtobioqrafiya sz
trcmeyi-hal szn nisbtn daha uyundur. Avtobioqrafiya xsin z li
il yazd trcmeyi-haldr. Bioqrafiya is kimins trcmeyi-halnn baqas
trfindn yazlm formasdr. Avtobioqrafiya mllifin z hyatn znn
tsvir etmsidir. Avtobioqrafiya hm dbi janr, hm d rsmi snd
aiddir. Memuar dbiyyat slind avtobioqrafik xarakterd olur.
Trcmeyi-hal ictimai hyatn mxtlif sahlrind istifad ediln mli yaz
nvdr. Mxtlif mnalarda:
orta v ali ixtisas mktblrin qbul olunarkn,
i girrkn,
hr hans ictimai, siyasi tkilata zv olarkn,
rhbr vzify irli kilrkn,
mkafata tqdim olunarkn xsin z haqqnda trafl mlumat verilmsi
mqsdil yazlr.
Trcmeyi-hal formasna gr sad v mrkkb olur.
Sad trcmeyi-hal adtn orta mktblrd yrdilir. Bu zaman agird
yalnz z haqqnda bildiklrini yazr.
Mrkkb trcmeyi-halda is ayr-ayr insanlarn hm znn, hm d
valideynlrinin hyat, muliyyti haqqnda mlumat verilir
16. Xasiyytnamnin yazlmasna veriln tlblr hanslardr?
Xasiyytnamnin yazlmasna veriln tlblr aadaklardr:
Dvlt sndi kimi xasiyytnamni idar rhbri verir.
Xasiyytnamd bu v ya digr xsin ictimai faliyyti, xlaq v
siyasi keyfiyytlri obyektiv kild ardcl sadalanr.
Xasiyytnamd kim, kimdn v haraya tqdim olunmas gstrilir.
Dvlt hmiyytli bzi xasiyytnamlr mzakir olunur.
Xasiyytnamlr vahid formada yazlr.

 Xasiyytnamnin hcmi 1-2 shifdn artq olmur.

Xasiyytnamni n az iki msul xs imzalayr v mssisnin
mhr vurulur.

30.Bildiri nec trtib olunur?

Bildiri vrqin ortasndan bildiri szn yazmaqla balanlr. Sonra lazmi
mlumat bildirilir.Sonda is bildirii yazan nvan (xs, mssis) v tarix
gstrilir.
Nmun 1
Bildiri
Azrbaycan Shmdar Kommersiya mant Bank halinin nzrin atdrr
ki, Azrbaycan Respublikas mant bank sertifikatlarna veriln orta illik
glir 10 faizdn 30 faiz qaldrlmldr.
mant banklar trfindn vvlc satlm btn milli sertifilatlara da
orta illik glir 30 faizl hesablanacaqdr.
AS banknn idar heyti
14 aprel 2013-c il
Nmun 2
Bildiri
Azrbaycan Respublikas Hkumti v Dnya Bank trfindn
maliyyldiriln "Milli Su Tchizat v Kanalizasiya Xidmtlri Layihsi"
Azrbaycan Respublikas Hkumti v Dnya Bank trfindn
maliyyldiriln "Milli Su Tchizat v Kanalizasiya Xidmtlri Layihsi"
rivsind amax hrind irkab su tmizlm qurusunun v laqli
qurularn tikintisi n "Azrsu" Aq Shmdar Cmiyyti trfindn elan
edilmi tender baa atmdr.
Qalib elan edilmi BIOWORKS Verfahrenstechnik GmbH (Almaniya) v T.T..
naat MMC (Azrbaycan) konsorsiumu il satnalma mqavilsi balanmdr.
"Azrsu" Aq Shmdar Cmiyyti
12 Aprel 2012, Cm axam
37.Tkilati sndlr nec hazrlanr?
O Tkilati sndlr tsrrfat faliyytinin nizama salnmasnda
trtib ediln v istifad olunan sndlrdir. Bu sndlr nizamnam,
sasnam, tlimat v qaydalar aiddir.
(38, 39, 40-c suallarn cavab eyni zamanda bura aiddir. (hazrlanmaq
qaydalar))

61.Qbz n zaman verilir?

Mal alndqda

J.Hsnova
19.04.15

64.Nota ndir v n zaman verilir?(tam deyil)

Nota latn sz olub,qeyd,iar mnasn verir v bir hkmtin
baqa hkmt rsmi yazl mracitini znd ks etdirn sndin
addr. Bzn lklr arasnda nota mharibsi yerin yetirilir.
Notann yazl qaydas:
Rsmi blankda yazlr

 Mracit v trif hisssindn ibart olur.

Yazlma tarixi v imza qeyd olunur.
Notada fikir tam aydn olmaldr, birmnallq v dilin ycaml
gzlnilmlidir.
Notanin nvlri:
mumi Nota; xsi Nota;
Verbal Nota(imzasz)

74.Ezamiyy vrqsi nec trtib olunur?

Ezamiyy sz rb mnli szdn ml glib, hidmti v ya
baga birii, tapr yerin yetirmk n bir sfr getmni
tsdig edn snddir. Bu sndd ezam olunan hsin kimliyi, haraya, n
gdr mddt gedib-gaytmas mhrl tsdiglnir. Ezamiyy
vrgi hsin kimliyini tsdig edn snd olmasa etibarsz saylr.
n trf
EZAMIYY VRGI
Verilib__________________________________________
Azrbaycan Respublikas
________________________________________________
________________________________________________
(tyinat mntglri, birliyin, mssisnin
___________________
rayon (hrinad) ______________________________ezam edilmidir
_______________ (tkilatn ad)
idarnin ad
Ezamiyy mddti ____________ gn
Ezamiyytin mgsdi ________________________
sas: mr (srncam)_________ 200__il
_____ _________200___il ____ sayl hsiyyt vsigsi tgdim etdikd
etibarldr.
________________ Mssisnin rhbri_________________________
Mhr
Arha trf
Tyin olunmu mntglr glmk v oradan getmk haggnda geydlr:
Getdi: ___________________ Getdi__________________________
________________200___il ____ __________________200 il
Mhr Imza Mhr Imza

Getdi: ___________________ Getdi__________________________

________________200___il ____ __________________200 il
Mhr Imza Mhr Imza
Getdi: ___________________ Getdi__________________________
________________200___il ____ __________________200 il
Mhr Imza Mhr Imza
Getdi: ___________________ Getdi__________________________
________________200___il ____ __________________200 il
Mhr Imza Mhr Imza
Geyd: Bir ne mntgy getdikd, onlarn hr birind glmk v
getmk haggnda
Ayrca olarag geyd edilir.

Bile10
15. Xasiyytnam bard mlumat yazn.
Xasiyyt (rb) v nam (fars) szlrinin birlmsindn ml glib, hr
hans bir xsin ictimai v mk faliyytini, kollektivdki yerini tsvir edn
rsmi snd v ya xarakteristikadr. Xasiyytnamnin ilnm dairsi
genidir. , rhbr vzify seildikd v ya dvlt orqanlar trfindn
tlb olunduqda hr hans xs haqqnda xasiyytnam verilir. Bel
xasiyytnam mli yaz nv kimi rsmi slubda yazlr.
Masir xasiyytnamlr daha demokratik, daha saddir. Xasiyytnamni
yalnz mssis rhbri v hmkarlar tkilatnn sdri imzalayr.
18.Aray ndir?
Aray sz trk mnlidir. Arama, axtarma mnasndadr. Masir dvrd
hquqi v rsmi snd olub xsiyyt, i v hadis haqqnda trtib edilrk
aid olduu obyekt bard nyi is tsdiq edir.
Hr hans bir adamn bir yerd yaamas, ilmsi,oxumas, myyn
obyektin, hadisnin yoxlanmas haqqnda aray trtib edilir. Arayn kim v
n n verildiyi gstrilir. Habel arayn hans mqsdl trtib edildiyi
qeyd edilir. Aray mssis rhbri trfindn imzalanr (Bzi hallarda
mssisnin kadrlar bsinin mdiri, mhasibat, faklt dekanlar v s.
aray ver bilr). Arayn sonunda sndin hara tqdim olunmas gstrilir.
Btn hallarda msul xsin imzas mhrl tsdiq olunmaldr.
24.Xbrdarlq v onun nvlri haqqnda mlumat verin.
Xbrdarlq sz trkib hissdn ibartdir: Xbr (rbc mlumat,
bilgi) + (farsca da+tn feilinin kk malik olan)+lq (Azrbaycan dilind
szdzldici kili). Btvlkd xbrdarlq sz oxmnal olub xbri
olmaq, xbr vermk v s. mnalar dayr.
Xbrdarlq, sasn, idar, tkilat v mssislrd yanl hrkt edn
hmin yanl hrkti bir daha tkrar etmmk n veriln yazl v ifahi

gstri demkdir. Bu xbrdarlqlarn nticsi olmadqda tnbeh-thmt

verilir.
Xbrdaln nv var:
4. nzibati xbrdarlq
5. Diplomatik xbrdarlq
6. Epistolyar xbradrlq
nzibati xbrdarlq idar v mssis rhbri trfindn id hr hans
nqsana yol vermi xs yazl, yaxud ifahi formada edilir.
Diplomatik xbrdarlq dvlt mnafeyi v dvlt siyasti il bal olub
Dvlt bas v Xarc lr Nazirliyi trfindn edilir. Notadan frqli olaraq
bu xbrdarlq nisbtn yumaq xarakterd olur.
Epistolyar xbrdarlq mktubla bildirilir. Bel xbrdarlq qeyri-rsmi
xarakterd olur.

60.Mqavil nec trtib olunur?

Mgavilnin nv il bal ad vrgin ortasnda yazlr. Msln, Icar
mgavilsi, mlakn verilm mgavilsi. Aadak rtd sol trfd
mgavil balanan hr. Sa trfd is mgavil balanan tarih gstrilir.
Adtn, mgavil blanklar tkilatlarn znd 100 hazr kild olur.
Mgavily girn trflr sadc onun suallarna cavab yazr.

56.Tqdimat ndir v nec trtib olunur?

Tgdimat - rb mnli olub, tgdim szndndir. Tgdim
sz rb dilind ohmnaldr: 1) irli srm, irli km; 2) bir hsin
hzuruna bir eyi, bir nfri gtirm, verm; 3) bir adam bagasnn
hzuruna hararag onlar grdrm, tan etm.
Tgdimat rsmi snd olarag aa vzifli hsin yuhar vzifli hs
garsnda hr hans bir mslni galdrmas, irli srmsi, hahi etmsi
zrurtind yazlr.
Gnc hr thsil bsinin mdiri
F.Z.Birova Gnc hr
6 sayl
orta mktbin direktoru
A.Galibovdan
TGDIMAT
..Hseynov Gnc hri 6 sayl orta mktbinin dil-dbiyyat
mllimidir. 40 illik pedagoci i stacna malikdir. ADU-nu bitirib. z iinin
hdsindn layiginc glir. Gayke v savadldr. Yzdn oh agirdi
mhtlif snt, pe sahibidir. kitab mllifidir. Ali kategoriyal
mllimdir. Bu gnlrd onun anadan olmasnn 60 illiyi tamam olacagdr.
Kollektivd drin hrmt malikdir. Ictimaiyyt arasnda byk nfuz
sahibidir.

Yuharda geyd edilnlri nzr alarag, ..Hseynovun 60 illik

yubileyini rayon thsil iilri il birlikd keirilmsini tmin etmnizi hahi
edirm.
A.Galibov
15.06.2009
63.Diplomatik sndlri hazrlayarkn hans sas xsusiyytlr
gzlnilmlidir?
Daxili xidmt sndlrin xasdr: birmnallq, aydnlq, lokaniklik.
Xarci yazma sndlrin xasdr: ehtiyatllq, nzaktlilik, spesfik
termin v ifadlrin biliyi, razisind ildiyin lknin adtlrinin,
qaydalarnn biliyi.
Diplomatik yazmann hr iki sulunu bilmk v daha emosional,
uzunu jurnalistika dilin, yaxud daha azad, tsirli dil kimi tannan
dbiyyat slubuna uymamaq rti il hr ikisindn istifad etmk
diplomat n nmli keyfiyytdir.
Korrespondensiya adresatlarna onlarn hquqla malik olduqlar hrmt
lamtlrini gstrmk mqsdi il rsmi yazma protokolu el
qurulur ki, dvltlr v onlarn tmsililri arasnda mnasibtlr
brabrlik v qarlql hrmt sasnda qurulsun.
Beynlxalq diplomatik praktikada diplomatik yazmann aadak
sndlri daha ox ttbiq edilir:
xsi nota;
xsi mracitnam;
nc xs
adndan rsmi nota;
verbal nota;
yadda qeydlri;
memorandum;
yarmrsmi xarakterli xsusi (xsi) mktub.
Bilet11
19.Aray nmunsi yazn.
Mssnin rekvizitlri
00.00.00

Bak hri

ARAYI
Verilir Smdli Tural Hsn oluna, ondan tr ki, o, hqiqtn Azrbaycan
Dvlt qtisad Universitetinin Maliyy-mhasibat fakltsinin yani
Mhasibat uotu v audit ixtisasnn III kurs 215 qrupunda thsil alr.
Aray mk v halinin Sosial Mdafisi Fonduna tqdim etmk n verilir.
Dekan:
dos.A.Mmmdov
67.Mracitnam ndir?
*Mracit rb sz olub, bir- birin z tutub sylniln sz, ar mnasn
ifad edir. Klassik dbiyyatlarda bu sz xahi, rica, iltimas mnalarnda da
ilnrk z tutub demk, bir ey n ifahi v ya yazl kild birisindn
xahi etmk, yanna getmk, geri dnmk, qaytmaq, tarixi mvzu v s.
istifad etmk, onun haqqnda yazmaq, bir eyi v ya xsi tapmaq n bir
yer ba vurmaq v s. kimi mna alarlarn znd ehtiva etmidir.
*Mracit mzmunlu tbliat vrqsi is mracitnam adlanr. Bu birlm
rb (mracit) v fars (nam) szlrindn yaranaraq mracit mktubu,
mracit vrqsi mnasn verir.

Mracitin yazilma qaydas:

Mracitin kim nvanlanmas gstrilmlidir.
Mtn oxunaql yazlmal, oxucunu zn clb etmlidir.
Mraciti qbul edn xs v ya tkilat gstrilmlidir.
Mracitin qbul olunduu yer v tarix gstrilmlidir.
58.Qaim ndir?
Gaim hgugi snddir. Gaim sz rb dilindki ohmnal gaim
szndn olub: 1. dayanan, ayag st duran, 2. mvcud olan, 3. birinin yerini
tutan, yerin ken, 4. dik duran, amad, 5. namaz glan 6. mhkm,
mtantli 7. davaml, brk, srt 8. irli srlm, galdrlm v s. mnalarda
ilnmidir. Gaim d hmin szdn trmi, sonralar mhtlif mnalar ksb
etmidir:
1) kemid uzun kazda yazlan mrnam; 2) bankdan burahlan v pul
yerind ilnn giymtli kaz; 3) mal siyahs; 4) glnc dstyi; 5)
hndsd dz bucag.
Gaim blank klind hazr olur. Onu tkc doldurmag lazm glir.
Hgugi snd kimi gaimy bel izah verilir: 1) Mal gaimsi maddi
srvtlrin burahlmasna v gbuluna gr mliyyatlarn rsmildirilmsi
n ilkin mhasibat sndi. Gaimd onu yazm tkilatn ad, yazlma
tarihi v nmrsi, maln kim trfindn kim burahlmas, migdar, sortu,
giymti, ny sasn burahlmas haggnda mlumat olur. Gaimni maln
burahlmas v gbulu n maddi msul hslr imzalayr: 2) Ngliyyat
yk gaimsi sas dama sndidir. Yk (ad, kisi, say, yerlrin say,
gabladrlmas, yk gndrn, yk alan, dama rtlri, tyinat mntgsi,
ykn atdrlmas mddti, dama hagg v s.) haggnda mlumatlar ks
etdirir, yk dama mgavilsini rsmildirir v tsdig edir. Gaim yk
gndrn trfindn myyn edilmi formada yk alann adna yazlr v
orada gstriln mlumatn dz olmas n msuliyyt dayr. Bir sra
tlblr v etirazlar oldugda ngliyyat gaimsi mtlg tlb edilmlidir.

69.Memorandum ndir?
Bu snddhr-hansmslninfaktikitrfitraflnzrdnkeirilir. Bu
memorandum xsi, yaxud verbal notayalav,
yaxudmstqilsndolabilrvxsnyaxudkuryerlgndrilir. Gerbsiz nota
kazndaapedilir.Gndriinnmrsi, mhr,
yerivtarixigstrilmir.vvllrmemorandumuoxvaxtfranszca deduction
(ntic) yaxud expose des motifs (motivlrinqeydi) adlandrrdlar.
Mrkzd memorandum sznnyazlmasnzrdtutulur.
Diplomatlarkonfranszaman, yaxudzhkumtinintlimatnagrhrhansinc,
prinsipialtklifimzakiryxarmaqdankinbilrlr.Belolanhalda diplomat
qeydolunanmslnizmzakiredvmslninqeyri-myyn,
birqdrmcrrdformadaksolunduuqeyri-rsmikaz (non paper) qoya
bilr
70.Etimadnam haqqnda mlumat verin.
Etimadnam (lettres de creance) sfirin dvltin nmayndsi kimi
statusunu rsmi kild tsdiqlyn (tsbit edn) snddir. Sndd sfirin

dvlt bas v hkumti adndan deyck hr ey inanmaq, etimad

etmk xahii ks olunur; mhz buna gr d snd etimadnam adlanr.
Etimadnamlrini tqdim edn cnbi sfir byk siyasi hmiyyt ksb
edn addm atr dvlt bas il ilk rsmi kontakta daxil olur. Buna gr
btn lklrd tqdimetm mrasimi diqqtl, diplomatik protokola tsbit
edilmi qaydalara tam xrdalqlarna riayt edilmsi il ilnib hazrlanr. Bu
qaydadan hr hans yaynma sfir v onun tmsil etdiyi dvlt qar
hrmtsizlik kimi izah edil bilr.
Hr dvltd tqdimetm mrasiminin znmxsus xsusiyytlri var.
nnvi olaraq, etimadnamlr bir az arxaik v tmtraql stild trtib
edilirlr .
Dvlt basnn lm yaxud slahiyytlrinin dayandrlmas halnda btn
missiya balarnn etimadnamlri etibarsz hesab edilir. Etimadnamlri
vermi dvlt bas faliyytini dayandrd halda da etimadnamlr
etibarsz hesab edilir. Hr iki halda etimadnamlr yenidn verilmlidir. Lakin
bzi lklrd, msln, Danimarka, Niderland, Isved, bu tlb dvlt
basnn lm yaxud slahiyytlrinin dayandrlmas halna amil edilmir.
Bilet12
4.sgzar sndlrin elementlrin n aiddir?
*gzar sndlrin trtibind sas elementlr operativ vahidlr, yni ayrayr qrafemlr, morfemlr, szformalar, sz birlmlri, cmllr, abzaslar
aiddir. Bu vahidlrin seilib istifad olunmas zaman sas diqqt onlarn dil
vahidlrin v ya srf igzar vahidlr aid olmasna verilir.
*elementlrinin denotativ v konnotativ trflri ayrca mvzu tkil edir.
*Denotasiya - mlum olduu kimi, szn sas mnasdr.
*Konnotasiya - ikinci drcli, lav mnadr

6. CV ndir v nec yaranr?

*CV - i mracitlrind istifad olunan znz potensial
qabiliyytlrinizl tantmaq n hazrladnz, thsilinizi, hyatnz,
bacarnz v tcrblrinizi ortaya qoyduunuz yazl bir tqdimat
sndidir. Cv sz "Curriculum Vitae" szlrinin qsaltmasdr. Latn dilindn
trcmd curriculum "qa, yar" , vitae is "hyat" demkdir. Curriculum
Vitae (CV) is "hyat yar" mnasn verir. lk df bu iki sz 1050-ci illrd
curriculum vitae olaraq istifad edilmidir. XX srin vvllrind
qsaldlaraq CV olaraq demy balanlmdr.
1. Xronoloji - n ox istifad olunan CV formasdr. Buraya yazld vaxtdan
vvl allan i sahlri ardcl kild verilir
2. Funksional. Hr ksin i hyatndak tcrblrinin xlassi verilir. Bu
hissd mllifin dnclrindn irli glrn, maraq douran faydalar
vurulanmal v izah edilmlidir.

3. Yeni mzunlar n CV. Yeni i balayan mzunlarn bzi mvzularla bal

suallara cavab vermk imkan olmur. Bu zaman n dzgn yanama
mracitin dzgn, dqiq kild ifad edilmsidir.
Tertib ederken bunlar nezere alinmalidir:
Ad, Soyad, Adres ve Telefon; Thsil;
tcrbsi;
Xarici Dil; Xobbilr ve i hyat xaricind faliyytl; ve hdf; xsi
maraqlar
34.Akt ndir v n zaman trtib olunur?
Akt sz latn dilind aktus hrkt v aktum snd mnalarnda ilnir.
Akt ohmnal szdr. 1) hgigt, davran; 2) rsmi snd; 3) Dvlt
tkilat trfindn nr ediln hgugi snd; 4) dramatik. Biz burada akt
sznn rsmi hgugi snd mnasndan istifad edcyik. a. Mahiyyti
Hr hans bir i v hadisni ganunildirib hgugi snd statusu vermk. Akt
trtib ediln hr hans bir hadis, i, obyekt artg myyn hgugi mzmun
ksb edir.
B. Mzmunu Akt imzalar il tsdig ediln bir ne nfr trfindn trtib
edilir. Myyn bir hgigti z harmag n akt trtib ednlrdn ibart
komissiya yaradlr. Komissiya obyektiv kild apard yohlaman aktladrr.

38.sasnam v nizamnamnin trtib qaydalar haqqnda yazn.

Tkilati sndlr tsrrfat faliyytinin nizama salnmasnda
trtib ediln v istifad olunan sndlrdir. Bu sndlr
nizamnam, sasnam, tlimat v qaydalar aiddir.
O sasnam - normativ hquq akt olaraq idar v massisnin yaradlma
qaydalarn, hquq v vziflrini, quruluunu, btnlkd ilrin tkilini
myynldirn hquqi snddir. Bu snd nmunvi v frdi ola bilr.
O Nmunvi sasnam yuxar idaretm orqanlar trfindn, frdi
sasnam is mssis, tkilat rhbri trfindn tsdiqlnir. Frdi
sasnam nmunvi sasnam sasnda hazrlanr.

sasnamnin rekvizitlri
Mssisnin ad;
Tsdiqetm qrifi;
Sndin ad;
Hazrlanma yeri;
Tarixi;
Indeksi;
Srlvhsi;
Razladrma qrifi;
Vizalar; Mtn ;
sasnamnin mtni aadak blmlrdn ibart olmaldr:
O mumi mddalar (yaranacaq tkilatn, sndin mqsdi v vziflri
myynldirilir);
O Tkilat vahidliyi (struktur blmlri v onlarn qarlql laqlri);
O Faliyytin reqlamentlmsi (idaretm formas, vzifli xslrin
hquq v vziflri).
O Mssisnin vsaitlri (vsaitin mnblri, istifad qaydalar);
O Istehsal-hesabat faliyyti;
O Mssisnin lv edilmsi v ona cavabdehlik.
Nizamnam
O Nizamnam mssisnin, tkilatn yaranmasn rsmildirn v
onlarn quruluunu, funksiyasn, hquqi vziyytini myynldirn
hquqi akta deyilir.
O Nizamnam tsdiq olunur v qeydiyyatdan kecir.
Nmun istsz prezidn gtrn, hcmi oxdur yerldirmirm.
22.zahat nmunsi yazn.
ADU-nun Kommersiya fakltsinin
dekan Dos. .Mmmdova
Hmin fakltnin III kurs 15R qr.
Tlbsi liyeva Aygn Paa qzndan
ZAHAT
03.10.2015-ci il tarixind yollarda yaranm txaclar sbbindn I drs 20
dqiq gecikmim. Xahi edirm gecikmyimi zrl hesab edsiniz.
Imza:

A.Paayeva
03.10.2015

47.mr v mrdn xar haqqnda mlumat yazn. (mnc bunu

bo verin,mrdn xar da yoxdur onsuz)
mr etmk bir iin grlmsini hkml taprmaq, buyurmaq.
mr vermk srncam yazmaq, nr etmk, elan etmk.
Yazl snd kimi, sasn, hkumt orqanlarnn, idar, mssis, tkilat v
s. rhbrlrinin rsmi srncam hesab edilir. Hrbi Komissarln mri,
universitet rektorunun mri, i qbuletm, idn azadetm, myyn ii

taprma, komissiya yaratma, tdbir keirm, kitaba nrini tsdiqetm v

s.
mrin mahiyyti Nazirliklrin, ba idarlrin, yerli idaretm orqanlarnn,
onlarn b v idar rhbrlrinin, habel birliklrin, mssis, tkilatlarn
rhbrlrinin idaretm akt. Hquqi tbitin gr mr myyn ictimai
mnasibtlri nizama salan hquq normalar aktdr. Bzi hallarda mssis
rhbri mr verrkn hmkarlar tkilatnn razln almal, mri
hquqnasla razladrmaldr. mr imzaland andan qvvy minir. 15
mrin mzmunu Hquqi akt olaraq mrlr oxmzmunlu olur. qbul
etmk, idn azad etmk, thmt vermk, tkkr etmk, i rejimind
dyiiklik etmk, idar v mssisnin daxilind struktur dyiikliklri etmk
v s. bu kimi msllr mssis rhbrinin mri il hquqi qvvy minir.
mrlr xsusi formada verilir. Vrqin birinci strind mr veriln
mssisnin ad qeyd edilir. kinci stird mr sz yazlr. nc stird
sol trfdn mrin verildiyi tarix, sa trfd is mrin verildiyi hrin ad
yazlr. Aada mrin verilm sbbi v mqsdi gstrilir. Ondan aadak
stird vrqin ortasnda MR EDRM szlri yazlr. Sonra is mrin
mzmunu verilir. gr mr myyn xs v ya xslr aiddirs, onda
xsin (xslrin) ad, atasnn ad v soyad vvlc qeyd edilir. Onun
qrsnda is mrin ona aid hisssi verilir. mrin aa hisssind mrin
sas verilir. Sonra mri vern msul xsin vzifsi, titulu, ad v soyad
gstrilir. Rhbrin imzasndan sonra mri hazrlayan v mri vermy razlq
vermi xsin imzas verilir. mr onun icras il bal olan, yni mrl laqsi
olan qurumlara gndrilmsi haqqnda qeydl tamamlanr.
mrin dil xsusiyyti mrlr dbi dild verilir. Onlarn dili rsmi olur.
Orada he bir subyektiv mnasibt bildirn sz v ifady yol verilmir.
56.Tqdimat ndir v nec trtib olunur?
Tgdimat - rb mnli olub, tgdim szndndir. Tgdim sz
rb dilind ohmnaldr: 1) irli srm, irli km; 2) bir hsin hzuruna
bir eyi, bir nfri gtirm, verm; 3) bir adam bagasnn hzuruna
hararag onlar grdrm, tan etm. Tgdimat rsmi snd olarag aa
vzifli hsin yuhar vzifli hs garsnda hr hans bir mslni
galdrmas, irli srmsi, hahi etmsi zrurtind yazlr.
Gnc hr thsil bsinin mdiri F.Z.Birova Gnc hr 6 sayl
orta mktbin direktoru
A.Galibovdan
TGDIMAT
..Hseynov Gnc hri 6 sayl orta mktbinin dil-dbiyyat mllimidir.
40 illik pedagoci i stacna malikdir. ADU-nu bitirib. z iininn hdsindn
layiginc glir. Gayke v savadldr. Yzdn oh agirdi mhtlif snt,
pe sahibidir. kitab mllifidir. Ali kategoriyal
mllimdir. Bu gnlrd onun anadan olmasnn 60 illiyi tamam olacagdr.
Kollektivd drin hrmt malikdir. Ictimaiyyt arasnda byk nfuz
sahibidir. Yuharda geyd edilnlri nzr alarag, ..Hseynovun 60 illik
yubileyini rayon thsil iilri il birlikd keirilmsini tmin etmnizi hahi
edirm.
A.Galibov
15.06.2009

Bilet13
16. Xasiyytnamnin yazlmasna veriln tlblr hanslardr?
Xasiyytnamnin yazlmasna veriln tlblr aadaklardr:
Dvlt sndi kimi xasiyytnamni idar rhbri verir.
Xasiyytnamd bu v ya digr xsin ictimai faliyyti, xlaq v
siyasi keyfiyytlri obyektiv kild ardcl sadalanr.
Xasiyytnamd kim, kimdn v haraya tqdim olunmas gstrilir.
Dvlt hmiyytli bzi xasiyytnamlr mzakir olunur.
Xasiyytnamlr vahid formada yazlr.
Xasiyytnamnin hcmi 1-2 shifdn artq olmur.
Xasiyytnamni n az iki msul xs imzalayr v mssisnin mhr
vurulur
12.Trcmeyi-hal haqqnda mlumat verin.
Bu szn vzin, bzn avtobioqrafiya da ildilir. Trcmeyi-hal rbc
tri ( geri evirm, dndrm, tkraretm) v hal (surt, vziyyt)
szlrinin birlmsindn ibartdir. Avtobioqrafiya is avto (z, z) + bio
(hyat) + qrafiya (yazram) demkdir. Fikrimizc, avtobioqrafiya sz
trcmeyi-hal szn nisbtn daha uyundur. Avtobioqrafiya xsin z li
il yazd trcmeyi-haldr. Bioqrafiya is kimins trcmeyi-halnn baqas
trfindn yazlm formasdr. Avtobioqrafiya mllifin z hyatn znn
tsvir etmsidir. Avtobioqrafiya hm dbi janr, hm d rsmi snd
aiddir. Memuar dbiyyat slind avtobioqrafik xarakterd olur.
Trcmeyi-hal ictimai hyatn mxtlif sahlrind istifad ediln mli yaz
nvdr. Mxtlif mnalarda:
orta v ali ixtisas mktblrin qbul olunarkn,
i girrkn,
hr hans ictimai, siyasi tkilata zv olarkn,
rhbr vzify irli kilrkn,
mkafata tqdim olunarkn xsin z haqqnda trafl mlumat verilmsi
mqsdil yazlr.
Trcmeyi-hal formasna gr sad v mrkkb olur.
Sad trcmeyi-hal adtn orta mktblrd yrdilir. Bu zaman agird
yalnz z haqqnda bildiklrini yazr.
Mrkkb trcmeyi-halda is ayr-ayr insanlarn hm znn, hm d
valideynlrinin hyat, muliyyti haqqnda mlumat verilir
25.Tkkr nmunsi yazn.
Tkkr rb mnli kr szndn olub, yax bir i gr razlq,
minntdarlq etm mnasndadr.
Tkkr
Azrbaycan Dvlt qtisad Universitetinin qtisadiyyatn idar edilmsi
fakltsinin professoru Aqil Mmmdova universitetin ictimai hyatndak
falln nzr alaraq, ona tkkr elan edilsin.
Rektor:
.Muradov

37.Tkilati sndlr nec hazrlanr?

O Tkilati sndlr tsrrfat faliyytinin nizama salnmasnda
trtib ediln v istifad olunan sndlrdir. Bu sndlr nizamnam,
sasnam, tlimat v qaydalar aiddir.
61.Qbz n zaman verilir?
Mal alndqda

J.Hsnova
19.04.15

64.Nota ndir v n zaman verilir?(tam deyil)

Nota latn sz olub,qeyd,iar mnasn verir v bir hkmtin
baqa hkmt rsmi yazl mracitini znd ks etdirn sndin
addr. Bzn lklr arasnda nota mharibsi yerin yetirilir.
Notann yazl qaydas:
Rsmi blankda yazlr;
///////Mracit v trif hisssindn ibart olur.;
Yazlma tarixi v imza qeyd olunur.////
Notada fikir tam aydn olmaldr, birmnallq v dilin ycaml
gzlnilmlidir.
Notanin nvlri:
mumi Nota; xsi Nota; Verbal Nota(imzasz)

Bilet14
2.gzar sndlri trtib edrkn hans rtlr nzr alnmaldr?
gzar sndlrin trtibi zaman mumi v sas qayda terminlrin dzgn
mnada istifad olunmasna saslanr. Baqa szl desk, termin mhz
ltlrd verildiyi mnada ildilmlidir.
O Sndin mtni yalnz bir mna ifad etmlidir; burada fikir ayrlna
yol vermk olmaz.
O Sndin dili, yni rsmi slub znn dqiqliyi v slisliyi il
frqlnmlidir. Buradan da igzar yazmalarda irli srln tlblr
meydana glir: lakoniklik, aydnlq v ifadnin slisliyi.
O Sndin mtni dzgn v savadl, orfoqrafik v punktuativ qaydalara
uyun kild rsmi-igzar slubda trtib olunmaldr.
32.Reklamn yaym vasitlri haqqnda n yaza bilrsiniz?
Faktiki olaraq reklam n hr bir vasit istifad oluna bilr. Kommersiya
mqsdli reklam vasitlrin aadaklar nmun gstrmk olar:
Divar rsmlri ,Bilbordlar, Klrd yerldiriln mxtlif predmetlr, Radio,
Televiziya, Web bannerlr , Mobil telefon ekranlar, Alveri kartlar .
Radio- Radio reklam radio vasitsil ediln reklam nvdr.
Reklamlarn yaymlanmas qarlnda efir vaxt stansiyadan v ya
bkdn alnr. Radio reklamnn aq akar grnn yalnz ssl
mhdudlama atmazlna baxmayaraq radio reklamnn trfdarlar
bunu tez tez bir stnlk olaraq dyrlndirirlr.
Televiziya- Populyar televiziya proqramlarnn efir vaxtnda gstriln
reklamlar n dniln yksk mbllrdn d grndy kimi
televiziya reklamlar ktlvi istehlak mallar bazar n n effektiv
reklam formatdr.
ap reklam reklamn qzet,jurnal,kataloq kimi yazl vasitlrl ifad klidir.
Bu nv reklam geni oxucu bazasna malik olmaqla balca mummilli qzet
ve jurnallardan daha kiik sayda oxucusu olan mxtlif yerli qzetlr v ya
ixtisaslam kataloqlara qdr geni sahni hat edir
Onlayn reklam nternet istifad etmkl istehlaklar clb etmk n
marketinq ismarcn atdran reklam nvdr. Onlayn reklama axtar sistemi
ntic shiflrindki kontekst reklamlar,banner reklamlar, sosial bk
reklamlarn,onlayn rubrika reklamlarn, reklam bklrini v spam mailler
d daxil olmaqla e-pot vasitsil marketinqi misal gstrmk olar.
Bilbordlar ictimai yerlrd reklam mlumatn ken piyada v avtomobill
hrkt edn insanlara nmayi etdirn iri strukturlardr.Bir ox hallarda
onlar oxlu sayda piyada v avtomobillrin kediyi sas yollarn yaxnlnda
yerldirilir. Bununla bel, onlar izlynlrin ox ola bilcyi ictimai nqliyyat
vasitlrinin zri ticart mrkzi,ofis binalar v stadion kimi hr hans bir
yerd d yerldiril bilr.

29.Elan haqqnda mlumat verin v nmun trtib edin.

mli yazlarn sad formalarndan biri d elandr. Bu v ya digr mlumat
insanlara qabaqcadan atdrmaqla tkiledici missiyan yerin yetirir.Anons,
reklam, afia, bildiri v s. mli yazlar elan xarakterlidir.
Elan yazlarkn tlb olunanlar:
Mlumat qrupladrlarkn aadaklar diqqt mrkzind saxlanlmaldr:
Mlumatn mahiyyti, mzmun aydn qeyd olunmaldr.
Mlumatn vaxt, saat dqiq gstrilmlidir.
Tdbirin keirilcyi yer (zari, bina, otan nmrsi) qeyd edilmlidir.
Mlumat kim trfindn verilmsi gstrilmlidir.
Elanda bir v ya bir ne mlumat z ksini tapa bilr.
Elan
2012- c il mayn 20-d saat 10:00-da 70 nmrli mktbin akt
zalnda mktb pedaqoji urasnn iclas olacaqdr.
Gndlik:
4. 2012-2013-ci tdris ilinin yekunlar v qarda duran vziflr.
5. Tkilat msllr.
6. xlar.
10 ay 2013-c il
Direktorluq
55.Tqdimatla rizninin oxar v frqli chtlrini izah edin.
Tgdimat riz v tlbnam deyil. Tgdimat rizdn yuhar, tlbnamdn
aada dayanan bir hahinamdir. Msln, bir nfrin mkafata, tgad,
mllimliy tgdim edilmsi. Tgdimat yalnz ho niyytlr n yazlmr.
Eyni zamanda, hr hans bir sbbdn ii,
yuhar gurumun rhbri garsnda msl galdrr tgdimat yazr. Cza
tdbiri mr formasnda icra edildikd mrd kimin tgdimat sasnda cza
verildiyi gstrilir. V yahud yuhar gurumun iclasnda mzakir edildikd
tgdimatn tam mtni ohunur. Tgdimatn formas thminn riz kimidir.
Azrbaycan Dvlt qtisad qtisad Universitetinin Maliyy fakultsinin
dekan dos.R.Birova
TGDIMAT
Mlumat n bildiririk ki, Rus dili kafedrasnn 13 mart 2009-cu il tarihli
iclasnn grarna sasn, aada adlar gstriln mllimlr Faklt Elmi
urasnn zvlyn namizd seilmidir:
Prof. N.Mmmdov
Dos. P.Barova
Dos.T.Mmmdov
Dos. A.Namazov
sasnamy gr, yarmtatda ilyn v sas i yeri baga mssis
olan dos.T.Mmmdov Elmi urann zv ola bilmz. Ona gr d onun
vzin dos..Alovu tgdim edirik.

Rus dili kafedrasnn mdiri:

H.Mmmdov

14.06.09

65.Verbal nota ndir?

Verbal nota diplomatiyada imzasz nota saylr. Yni nota rsmi xs
trfindn ifahi olaraq elan edilir, lakin sonra yazlr.
Verbal notada rsmi xsin imzas olmur, sasn sfirin, nazirin v s.
inisial yazlr v rsmi idarnin mhr il mhrlnir.
Verbal nota, ox gman ki, n geni yaylm diplomatik snddir.
Verbal nota ifadsi ciddi diqqt alnmal olan kaz mnasn
dayr.
Verbal notaya mnasibt vaxt kedikc dyiirdi. Diplomatik sndlrin
seimin xsusi hssaslqla klassik diplomatiya adlanan dvrd
yanardlar.
Bizim zmanda verbal notann gndrilmsini bdxahlq lamti kimi
qbul etmk he kimin alna glmz. Diplomatik praktikada kollektiv
notalara da rast glinir. Msln, btn diplomatik korpus, yaxud
sfirliklr qrupu adndan.
Xarici ilr nazirliyi v sfirliklr bu diplomatik snd nvn
yazmada kifayt qdr geni msllr dairsi zr istifad edirlr.
oxsayl verbal notalarn mzmununu siyasi, iqtisadi, elmi-texniki,
mdni msllr, viza sorusu, tmsiledici xarakterli informasiya
tkil edir.
Verbal nota nc xs adndan yazlr v adtn rsmi nota il eyni
formada ifad olunur v yksk keyfiyytli gerbli kazda ap edilir.
nvan birinci vrqd sol aa kncd gstrilir. Eyni nvan zrfin
zrind ap edilir. Nota komplimentl balayr v bitir. Notann
vvlind alcnn v gndrnin tam ad yazlr:
Xarici ilr nazirliyi Sfirliy z ehtiramn bildirir v vermyindn rf
duyur
Yekun komplimentd gndrnin qsa adn vermk olar:
Frstdn istifad edrk, Nazirlik Sfirliy bir daha z drin ehtiramn izhar
edir.
Bzi dvltlrd, msln AB-da, yekun nzakt formulu buraxlr.
Cavab notasnn vvli bu cr olacaq:
Xarici ilr nazirliyi Sfirliy z drin hrmtini bildirir v Sfirliyin
(gn, ay, il) nota il laqdarZaadaklar bildirmkdn rf duyur
Nota sfirlik, yaxud dvlt nmayndlrinin hrktlri il bal etiraz
ehtiva edirs, kompliment buraxlr. Matm elan ediln, basal
veriln zaman da komplimentdn istifad edilmir.
Verbal nota gndrm nmry v tarix malikdir, mtnin sonunda
gndrm tarixinin yannda XIN, yaxud sfirliyin mhr il balanlr.
Verbal notann protokol formullar xsi notann protokol formullarndan
frqlnir:
Xarici ilr nazirliyi z ehtiramn bildirir v aadaklar elan etmkdn rf
duyur

 Viza verbal notalar adtn aadak formada olurlar:

XIN Sfirliy z ehtiramn bildirir v (xslrin siyahs gedir) giri-x
vizalarn vermk iltifatn gstrmyinizi xahi etmkdn rf duyur.
Yekun kompliment:
Nazirlik xahiinin yerin yetirilmsin gr Sfirliy vvlcdn z
tkkrn bildirir.

66.Byanat haqqnda mlumat verin.

Byant rsmi snd nv olub, hr hans hadisy dvlt
qurumlarnn, ictimai- siyasi tkilatlarn, ayr- ayr xslrin
mnasibtini bildrirmk mqsdil trtib olunur.
Azrbaycan Respublikas Xarici lr Nazirliyinin
BYANATI
Bak, 15 yanvar 2009-cu il
Ktlvi-informasiya vasitlrinin mlumatlarna sasn, Rusiya Federasiyas
Ermnistana 800 milyon AB dollar dyrind hrbi texnika v sursat
vermidir. nternet bksind (www.mediaforum.az) Rusiya Federasiyasnn
Ermnistan Respublikasnn Gmri hrind yerln 102 sayl hrbi
hisssindn Ermnistan Respublikasnn silahl qvvlrin silah-sursatn
trlmsini sbut edn sndlr yaylmdr. Mslnin aradrlmas zr
aparlm ilr silah-sursatn trlmsinin hqiqtn d ba verdiyi
qnatin glmk n yetrli sas verir.
Azrbaycan Respublikasnn Xarici lr Nazirliyi bu fakt il bal z drin
narahatln bildirir. Bel ki, trlm silah-sursat Azrbaycan
Respublikasnn razilrinin bir hisssini ial edn lknin hrbi potensialn
hmiyytli drcd gclndirckdir. Azrbaycan Respublikasnn Xarici
lr Nazirliyi hesab edir ki, silahlarn trlmsi bu ialn davamna v
gclnmsin imkan yaradacaqdr.
Bu trmlr BMT Thlksizlik urasnn Ermnistan-Azrbaycan
mnaqisin dair qbul etdiyi mvafiq qtnamlrin v BMT Ba
Assambleyasnda 14 mart 2008-ci il tarixind qbul olunmu Azrbaycann
ial olunmu razilrind vziyyt adl qtnamsinin bilavasit
pozulmasdr.
Azrbaycan Respublikasnn Xarici lr Nazirliyi bu trmlrl bal
Azrbaycanla Rusiya Federasiyasn birldirn dost v sx strateji trfdalq
mnasibtlri, hminin Rusiyann Ermnistan-Azrbaycan mnaqisinin
nizamlanmasnda vasiti rolu il bal Azrbaycann bsldiyi midlr
kontekstind z xsusi narahatln bildirir. Xarici lr Nazirliyi hesab edir ki,
yuxarda qeyd olunanlar mnaqinin nizamlanmas il bal vziyytin
glck inkiafna gr Rusiya Federasiyasnn zrin xsusi msuliyyt
qoyur.

Azrbaycan Respublikasnn Xarici lr Nazirliyi Azrbaycan razilrinin

ialnn gclnmsin yardm olan bu cr addmlara qar z etirazn
bildirir. Azrbaycan trfi Rusiya Federasiyasn silahlarn trlmsinin
nticlrinin aradan qaldrlmas mqsdil btn mmkn tdbirlrin hyata
keirilmsin arr.
72.Etibarnam nmunsi trtib edin. (3 dene idi 1ni saxladim)
ETIBARNAM
Bak hri
2 iyul
2001-ci il
Mn, Bak hri Nizami rayonu 8-ci km gsbsi, Mhsti ksi, 8 sayl
binann 156-c mnzilind yaayan: 1979-cu ild hmin rayonun 16-c polis
blmsi trfindn verilmi VI CG seriyal 254253 nmrli hsiyyt
vsigsinin sahibi liyev Mrsl Gurban olu Azrbaycan Dvdt Igtisad
Universiteti hmkarlar tkilatnn mn verdiyi 1500 manat mblindki
mkafat alma Bak hri Htayi rayonu, hmdli gsbsi, Gnc
prospekti 2 nmrli evin 27 sayl mnzilind yaayan i yoldam Cfrov
Cfr bdl oluna etibar edirm.
Imza: M.G.liyev
M.G.liyevin imzasn tsdig edirm
ADIU kadrlar bsinin risi: Gurbanov M.

Bilet15
1.Rsmi-igzar slubun znmxsus zlliklri hansdr?
Rsmi-igzar slub znn sabitliyi v qapall il frqlnir. Burada daha
ox klielr, tamplamaya, tin normativlr stnlk verilir. Bu sluba
daxil olan dil vahidlrinin sas funksiyas rsmi-igzar mnasibtlri, yni
dvlt orqanlar, tkilatlar arasnda v ya daxilind, istehsalat, tsrrfat,
hquqi faliyyt prosesind tkilatlar v fiziki xslr arasnda yaranan
mnasibtlri yrnmkdir. gzar nitq janr-slub normalarna uyun trtib
edilmi yazl sndlrd ks olunur. Sndlrin tiplri mzmununa (hans
rsmi-igzar vziyytin ks olunmasna gr) v formasna (sndin
mtninin sas elementlri olan rekvizitlrin qurulu sxemi il) gr tsnif
edilirlr.
Rsmi slub rsmi sndlr mxsusdur. Masir dvrd rsmi slub artq
formalam bir slubdur. Onu digr slublarla yaxnladran chtlr olduu
kimi, frqlndirn chtlr d vardr. Rsmi slubun xsusiyytlri bunlardr:
inandrclq, ardcllq, dqiqlik, aydnlq, sadlik, mntiqilik.
13.Trcmeyi-hala veriln tlblr ndn ibartdir?
Trcmeyi-halda xsin doulduu il, ay v gn, yer (respublika,
hr, rayon, knd) dqiq gstrilmli;
Faktlar (hyatn mrhllri, oxuduu, ildiyi yerlr, nailiyytlr,
tltiflr, ail vziyyti v s.) ardcl sadalanmal;
Trcmeyi-hal xsin z xtti il yazlb imzalanmaldr.
26.Thmt nmunsi yazn.

Thmt rb sz olub mzmmt, danlaq mnalarn verir. Thmt

vermk pis mlin gr yazl v ifahi kild cza vermk anlamnda
ildilir.
Thmt
Mssisnin mhasibi Adil Slim olu Vliyev 2014-c ilin maliyytsrrfat faliyytinin yoxlanlmasnn nticlri il akar edilmi vzif
hquq pozuntusu il bal intizam xtalarna gr mk Mcllsinin 10-cu
maddsind nzrd tutulan hquq v vziflr pozulduundan sonuncu
xbrdarlq edilmkl iddtli thmt verilsin (Msl mssisnin Hmkarlar
Tkilatnda mzakir olunaraq qrar qbul edilmidir).
Mssisnin rhbri:

E.Abbasov
25.1.2015

33.Xidmti mktublar nec hazrlanr?

Xidmti mktub idaretm faliyytinin mxtlif proseslrind evik
rhbrlik n mlumatlar atdran vasitlrdn biridir v n geni yaylm
snddir.
Mzmununa v tyinatna gr aadak qruplara blnr:
3. Cavab tlb olunan mktublar: xahi, tlb, mracit, tklif, soru
mktublar
4. Cavab tlb olunmayan mktublar: xbrdarlq, dvt, tbrik, etiraz,
tsdiq, bildiri, mlumat, rddetm v s.
Nmun n -dvt mktubu bu formada hazrlanr:
Hrmtli Abdulla hmdov!
Sizi ahda irktinin yaranmasnn 10 illik yubileyin hsr olunmu
tntnli yncaq mrasimin dvt edirik.
Yncaq .zizbyov k., 10. nvannda saat 16.00-da irktin ba ofisinin
konfrans-zalnda keirilckdir.
ahda irktinin mdiri
A.liyev
46.Srncam nmunsini trtib edin
F.M.liyev v R.S.smaylova mkdar mhndis fxri adnn
verilmsi haqqnda
Azrbaycan Respublikas Prezidentinin Srncam
Azrbaycan Respublikas Konstitusiyasnn 109-cu maddsinin 32-ci bndini
rhbr tutaraq qrara alram:
Bak Metropoliteninin istismar sahsind smrli faliyytlrin gr Fuad
Mmmd-Hseyn olu liyev v Rauf Smd olu smaylova mkdar
mhndis fxri ad verilsin.
lham liyev
Azrbaycan Respublikasnn Prezidenti
Bak hri, 5 noyabr 2015-ci il.
69.Memorandum ndir?
Bu sndd hr-hans mslnin faktiki trfi trafl nzrdn keirilir. Bu
memorandum xsi, yaxud verbal notaya lav, yaxud mstqil snd ola
bilr v xsn yaxud kuryerl gndrilir. Gerbsiz nota kaznda ap
edilir.Gndriin nmrsi, mhr, yeri v tarixi gstrilmir. vvllr

memorandumu ox vaxt franszca deduction (ntic) yaxud expose des

motifs (motivlrinqeydi) adlandrrdlar. Mrkzd memorandum sznn
yazlmas nzrd tutulur.
Diplomatlar konfrans zaman, yaxud z hkumtinin tlimatna gr hrhans inc, prinsipial tklifi mzakiry xarmaqdan kin bilrlr.Bel olan
halda diplomat qeyd olunan mslni z mzakir ed v mslnin qeyrimyyn, bir qdr mcrrd formada ks olunduu qeyri-rsmi kaz (non
paper) qoya bilr
58.Qaim ndir?
Gaim hgugi snddir. Gaim sz rb dilindki ohmnal gaim
szndn olub: 1. dayanan, ayag st duran, 2. mvcud olan, 3. birinin yerini
tutan, yerin ken, 4. dik duran, amad, 5. namaz glan 6. mhkm,
mtantli 7. davaml, brk, srt 8. irli srlm, galdrlm v s. mnalarda
ilnmidir. Gaim d hmin szdn trmi, sonralar mhtlif mnalar ksb
etmidir:
1) kemid uzun kazda yazlan mrnam; 2) bankdan burahlan v pul
yerind ilnn giymtli kaz; 3) mal siyahs; 4) glnc dstyi; 5)
hndsd dz bucag.
Gaim blank klind hazr olur. Onu tkc doldurmag lazm glir.
Hgugi snd kimi gaimy bel izah verilir: 1) Mal gaimsi maddi
srvtlrin burahlmasna v gbuluna gr mliyyatlarn rsmildirilmsi
n ilkin mhasibat sndi. Gaimd onu yazm tkilatn ad, yazlma
tarihi v nmrsi, maln kim trfindn kim burahlmas, migdar, sortu,
giymti, ny sasn burahlmas haggnda mlumat olur. Gaimni maln
burahlmas v gbulu n maddi msul hslr imzalayr: 2) Ngliyyat
yk gaimsi sas dama sndidir. Yk (ad, kisi, say, yerlrin say,
gabladrlmas, yk gndrn, yk alan, dama rtlri, tyinat mntgsi,
ykn atdrlmas mddti, dama hagg v s.) haggnda mlumatlar ks
etdirir, yk dama mgavilsini rsmildirir v tsdig edir. Gaim yk
gndrn trfindn myyn edilmi formada yk alann adna yazlr v
orada gstriln mlumatn dz olmas n msuliyyt dayr. Bir sra
tlblr v etirazlar oldugda ngliyyat gaimsi mtlg tlb edilmlidir.